Przesyłki masowe opłacane gotówką w polskim urzędzie pocztowym w Wolnym Mieście Gdańsk w latach Marek Zbierski Hans Vogels Ciechocinek 2006

Transkrypt

1 Przesyłki masowe opłacane gotówką w polskim urzędzie pocztowym w Wolnym Mieście Gdańsk w latach Marek Zbierski Hans Vogels Ciechocinek

2 Zarządzeniem M.P. i T. z dn roku wprowadzono w Polsce ulgowe opłaty pocztowe za opłacane gotówką przesyłki masowe, tj. druki, próbki towarowe bądź przesyłki mieszane w jednorazowej ilości powyżej 100 sztuk. Opłaty wynosiły w zależności od ilości nadawanych przesyłek 40, 50 lub 60% normalnej opłaty za dany rodzaj przesyłek. 2

3 Rozporządzenie Min. P. i T. z dnia 28 marca 1933 r. (D.U.M.P.iT. nr 6/1933 r., poz. 33):...Gotówką uiszcza się opłaty pocztowe za (...) nadawane jednorazowo w ilości ponad 100 sztuk przesyłek jednej i tej samej wagi i pochodzące od tego samego nadawcy: druki, próbki towarów oraz przesyłki mieszane, gdy zawartość tych przesyłek mieszanych stanowią druki i próbki towarów. (...) przy nadaniu musi być umieszczony na stronie adresowej napis: Opłacono gotówką z podaniem liczby określającej procentowo wysokość uiszczonej opłaty, jak np. Opłacono gotówką 60% (50%, 40%). 3

4 Od 1. października 1934 roku podwyższono minimalne, jednorazowe ilości nadawanych przesyłek (powyżej 500 szt.) i zmieniono przysługujące rabaty (na 50, 60, 65 lub 70%). Przesyłki nie spełniające warunków ilościowych opłacano gotówką za pełną odpłatnością dla druków, próbek lub przesyłek mieszanych. 4

5 Ilości i procent opłaty taryfowej za przesyłki masowe Przesyłki masowe druki, próbki towarowe, przesyłki mieszane - sztuk Okres 1 Okres > % % opłaty w stosunku do opłaty podstawowej > % 70% > % > % > % > % 5

6 Najwcześniejszą znaną przesyłką opłacaną gotówką z pup w Gdańsku jest druk nadany przez Fabrykę Pasów Napędnych Schaad i Woźnik z listopada 1932 roku. Formuła druki Opłacono gotówką zostały napisane tu za pomocą maszyny do pisania 6

7 Z czasem wprowadzono stempelki lub nadrukowywano tekst bezpośrednio na przesyłkach. np. firma kosmetyczna Laboratorjum Silvikrin Gdańsk wprowadziła stempelki już w 1932 r., a w roku 1933 nadruk na kopertach z materiałami reklamowymi. 7

8 8

9 9

10 Przesyłki bezznaczkowych Macierzy Szkolnej z Gdańska, podlegały innym przepisom, niż przesyłki masowe firm. Informacje na kopertach tych przesyłek świadczą jednoznacznie, że organizacja ta (jak i kilka innych) korzystała z przyznanych przez Ministerstwo Poczty zniżek taryfowych. 10

11 Najwcześniejszą znaną przesyłką masową z rabatem ilościowym jest kartka, wysłana jako druki Banku Kwilecki, Potocki i Ska, S.A., Oddział w Gdańsku z 15. maja 1933 roku ze stempelkiem Opłacono gotówką 60%. 11

12 Poczta nie określiła, jaką techniką mają być umieszczane informacje o rabacie na przesyłkach. W początkowym okresie Bank Kwilecki (a także inne firmy) wykorzystywał do oznaczania rabatów ilościowych stempelków gumowych. Były to jeden lub dwa stempelki w tym drugim przypadku Opłacono gotówką i dodatkowo o wysokości rabatu. 12

13 13

14 14

15 Firmy wysyłające regularnie duże ilości takich przesyłek drukowały na swoich kopertach Opłacono gotówką i przykładały odpowiedni stempel z podaniem rabatu. 15

16 Masowi klienci poczty, tacy jak Silvikrin czy Guenter Wagner stosowali koperty z pełnym nadrukiem wykonanym w drukarni. 16

17 17

18 Spotykane są przesyłki ze skreślonymi (zmienionymi) procentami. Spowodowane to było brakiem odpowiednich kopert do ilości przygotowanych przesyłek. 18

19 Udzielone rabaty informują nas o ilościach wysyłanych jednorazowo przesyłek. 60% to od 100 do 500 szt. jednorazowej wysyłki. Największymi, ustalonymi nadawcami przesyłek z rabatem były Firma Kosmetyczna Laboratorium Silvikrin Gdańsk oraz Guenter Wagner Fabryka Gdańsk znany na całym świecie producent piór i atramentu Pelikan. Firmy te wysyłały jednorazowo często więcej niż i czasami nawet więcej niż sztuk. 19

20 20

21 21

22 W przeciwieństwie jednak do przesyłek masowych wysyłanych w kraju, zachowała się do dzisiaj niezwykle mała ilość przesyłek z polskiego urzędu pocztowego w Gdańsku. W wyniku wieloletnich badań, udało się ustalić istnienie zaledwie 38 takich przesyłek, pochodzących od 10 nadawców instytucjonalnych. Na podstawie prostych obliczeń wiemy jednak, że zostało ich wysłanych co najmniej sztuk (z tego 14 razy ponad 10 tysięcy jednorazowych wysyłek). Jak już wspomniano, przesyłki opłacane gotówką i nie korzystające z rabatów ilościowych jak sama nazwa wskazuje były nadawane w małych ilościach i należą do prawdziwych rzadkości. Dotychczas stwierdzono istnienie tylko 9 takich przesyłek. 22

23 Analizując fakt znikomej ilości zachowanych do dziś przesyłek trzeba postawić tezę, że głównym tego powodem jest brak na nich naklejonych znaczków. Trend do kolekcjonowania przesyłek z obiegu pocztowego nie był w Polsce tak rozwinięty, jak w innych krajach. Koperty i karty bez znaczków lądowały w koszu na śmieci. Drugim powodem jest z pewnością wojna, której ofiarą padły kolekcje i archiwa. 23