Środowisko pracy. Środowisko pracy

Transkrypt

1 Środoisko pracy Głónym celem nadzoru spraoanego przez organy Państoej Inspekcji Sanitarnej nad arunkami pracy jest ustalenie źródeł oraz rodzaju emisji czynnikó szkodliych i uciążliych dla zdroia człoieka oraz ich stopnioa eliminacja z środoiska pracy, a przypadku braku takich możliości znaczące ograniczenie ich płyu na zdroie zatrudnionych. Ustalenia dotyczące rodzaju oraz źródeł czynnikó szkodliych dokonyane są na podstaie analizy procesu technologicznego, stosoanych substancji i mieszanin chemicznych oraz pomiaró stężeń i natężeń czynnikó szkodliych. Czynniki szkodlie środoisku pracy - to czynniki, których oddziałyanie na praconika proadzi lub może proadzić do utraty zdroia, postania choroby zaodoej lub innego schorzenia ziązanego z ykonyaną pracą. Ochrona zdroia i życia praconikó przez zapenienie bezpiecznych i higienicznych arunkó pracy to podstaoy oboiązek pracodacy ustalony art Kodeksu Pracy. Ochrona ta polega przede szystkim na zapobieganiu sytuacjom, których praconik narażony jest na utratę zdroia lub życia. Jednym z narzędzi, jakimi dysponuje pracodaca zakresie preencji, jest ocena ryzyka zaodoego. Pracodaca ocenia i dokumentuje ryzyko zaodoe ziązane z ykonyaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające to niebezpieczeństo. Przez ryzyko zaodoe rozumie się pradopodobieństo ystąpienia niepożądanych zdarzeń ziązanych z ykonyaną pracą, poodujących możliość ystąpienia u praconikó niekorzystnych skutkó zdrootnych yniku zagrożeń zaodoych ystępujących środoisku pracy lub sposobu ykonyania pracy. Oceny ryzyka zaodoego pracodaca dokonuje przy doborze yposażenia stanoisk pracy i miejsc pracy ale też stosoanych substancji i mieszanin chemicznych, biologicznych, rakotórczych lub mutagennych. Podczas oceny ryzyka pracodaca musi uzględnić szystkie czynniki ystępujące przy ykonyanych pracach. Aby je ocenić, a szczególnie ich pły na zdroie pracujących kontakcie z nimi, niezbędne jest m.in. ustalenie górnego pułapu ich stężenia i natężenia. Podstaoym kryterium narażenia zaodoego praconikó są artości dopuszczalnych stężeń i natężeń czynnikó szkodliych środoisku pracy. Jeżeli stężenie lub natężenie czynnika szkodliego jest niskie stosunku do ustalonego dla nich stężenia lub natężenia, óczas możemy móić o akceptoalnym ryzyku zaodoym. Im yższe stężenie lub natężenie szkodliych czynnikó środoiska pracy, tym ryzyko jest yższe. W takiej sytuacji pracodaca musi podjąć natychmiastoe działania, aby ograniczyć ryzyko zaodoe, którego źródłem są ystępujące czynniki chemiczne i / lub fizyczne. Może to zrobić, likidując zagrożenie u źródła (rezygnuje z użyania procesie pracy określonych czynnikó lub maszyn czy urządzeń emitujących szkodlie lub uciążlie czynniki) lub stosując noe roziązania techniczne lub organizacyjne ograniczające emisję czynnikó szkodliych lub uciążliych. W praidłoej ocenie ryzyka zaodoego istotne ięc jest ykonanie badań i pomiaró czynnikó szkodliych dla zdroia, aby porónać je z artościami ustalonymi. Upranionymi do ykonyania badań i pomiaró są tylko laboratoria, które 1

2 uzyskały akredytację tym zakresie zgodnie z przepisami o systemie oceny zgodności. Na pracodacy ciąży oboiązek identyfikacji czynnikó szkodliych dla zdroia ystępujących procesie pracy. Bieżący nadzór sanitarny spraoany przez pion higieny pracy Państoej Inspekcji Sanitarnej ojeództa podkarpackiego obejmoał 2017 roku kontrolę przestrzegania przepisó m.in. z zakresu: bezpieczeństa i higieny pracy zakładach pracy, ykonyania badań i pomiaró czynnikó szkodliych dla zdroia środoisku pracy, przeproadzania badań lekarskich profilaktycznych, oceny ryzyka zaodoego, ystępoania substancji chemicznych i ich mieszanin, czynnikó lub procesó technologicznych o działaniu rakotórczym lub mutagennym środoisku pracy, ystępoania szkodliych czynnikó biologicznych środoisku pracy, produktó biobójczych, detergentó oraz prekursoró narkotykó kategorii 2 i 3. Ponadto kontrole obejmoały zagadnienia ieloletnie, jak: ocenę przygotoania pracodacó pod kątem przestrzegania przepisó i zasad bhp podczas prac ziązanych z usuaniem i zabezpieczaniem azbestu ramach rządoego: Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata oraz zagadnienia 2 letnie: kontrole oceny arunkó pracy pracujących przemyśle torzy sztucznych ( podsumoanie działań) oraz kontrole arunkó pracy i ocenę narażenia zaodoego praconikó zatrudnionych zakładach sektora gospodarki ściekami i odpadami ( działania na lata ) Zakłady pracy W 2017 r. Państoa Inspekcja Sanitarna ojeództie podkarpackim nadzoroała arunki pracy zakładach, zatrudniających osób. Praconicy pionu Higieny Pracy przeproadzili kontrole sanitarne 2087 podmiotach gospodarczych. Skontroloano arunki pracy osób. Z analizy narażenia zaodoego ynika, że roku zakładach pracy praconikó eksponoanych było na jeden lub kilka czynnikó szkodliych dla zdroia stężeniach lub natężeniach przekraczających dopuszczalne normatyy higieniczne. Narażenie na poszczególne czynniki środoiska pracy przedstaiało się następująco: osób pracoało przekroczonych normatyach czynnikó fizycznych; 643 osób pracoało ponadnormatynym zapyleniu; praconikó było narażonych na szkodlie czynniki biologiczne; 378 osoby eksponoane były na ziązki toksyczne poyżej dopuszczalnych stężeń czynnikó chemicznych; osób narażonych na czynniki rakotórcze. Szczególne konsekencje postaci rozoju chorób nootoroych niesie za sobą kontakt z czynnikami rakotórczymi obecnymi środoisku pracy. Czynniki rakotórcze lub mutagenne są to takie czynniki środoiska, które poodują zrost zapadalności i umieralności na specyficzne choroby nootoroe populacji osób narażonych porónaniu z populacją ogólną. Spośród pracujących 2

3 narażeniu na czynniki rakotórcze lub mutagenne najięcej praconikó eksponoanych było na pył drena tardego, ekstrakty rozpuszczalnikó z ciężkich destylató parafinoych i promienioanie jonizujące. Podczas spraoania nadzoru nad zakładami stosującymi czynniki rakotórcze praconicy merytoryczni Państoej Inspekcji Sanitarnej stierdzając uchybienia, ydali 40 decyzji nakazoych. osób narażonych na poszczególne czynniki środoiska pracy przekroczone normatyy czynnikó fizycznych ponadnormatyne zapylenie narażenie na szkodlie czynniki biologiczne; ekspozycja na ziązki toksyczne poyżej dopuszczalnych stężeń czynnikó chemicznych narażenie na czynniki rakotórcze. 3

4 Tabela. Narażenie na czynniki rakotórcze i mutagenne środoisku pracy 2017 r. WSSE I instancja zakładó pracy eidenc ji / WSSE zakładó skontroloa nych roku 2016 ogółe m osób narażonych na czynniki rakotórcze kobiet mężczyz n kontroli roku 2016 zakładó, których stierdzono następujące uchybienia Brak rejestru prac Brak rejestru praconikó Brak informac ji do PWIS BRZOZÓW yda nych decyz ji DĘBICA GSSE PRZEMYŚL JAROSŁAW JASŁO KOLBUSZOWA KROSNO LEŻAJSK LUBACZÓW ŁAŃCUT MIELEC NISKO PRZEMYŚL PRZEWORSK ROPCZYCE RZESZÓW SANOK STALOWA WOLA STRZYŻÓW TARNOBRZEG USTRZYKI DOLNE WSSE I INSTNACJA Razem Jednym z podstaoych celó kontroli zakładó pracy jest ocena stanu sanitarnego uzględniająca między innymi pomieszczenia i urządzenie stanoisk pracy, zaplecze higienicznosanitarne, yposażenie praconikó 4

5 Środoisko pracy odzież roboczą i sprzęt ochrony osobistej, zaopatrzenie środki czystości oraz organizację pierszej pomocy. W 2017 roku skontroloanych zakładach stierdzono m. in. następujące niepraidłoości: 135 zakładach zły stan sanitarno higieniczny pomieszczeń; 54 zakładach brak rejestru czynnikó szkodliych; 140 zakładach uchybienia zakresie niebezpiecznych substancji i preparató chemicznych; 36 zakładach uchybienia zakresie szkodliych czynnikó biologicznych; 180 zakładach brak lub niepoprana ocena ryzyka zaodoego; 41 zakładach uchybienia zakresie czynnikó rakotórczych i mutagennych; 328 zakładach brak aktualnych pomiaró czynnikó szkodliych; 17 zakładach brak aktualnych badań profilaktycznych praconikó. 308 zakładach przekroczenia NDS/NDN; W yniku stierdzonych niepraidłoości Państoi Inspektorzy Sanitarni ydali 729 decyzji nakazoych. Szkodlie czynniki biologiczne środoisku pracy są to mikro i makroorganizmy oraz ytarzane przez nie struktury i substancje, które oddziałują negatynie na organizm człoieka procesie pracy i mogą yołyać choroby zaodoe. Czynniki biologiczne mogą działać na człoieka zakaźnie, toksycznie, teratogennie, mutagennie, rakotórczo oraz alergicznie i drażniąco. Nadzór nad zakładami pracy, gdzie praconicy narażeni są na szkodlie czynniki biologiczne szczególnie jest ażny ze zględu na notoanie tej populacji pracującej zrostu chorób zaodoych. Wśród chorób zakaźnych i inazyjnych najczęściej ystępują choroby yołane u praconikó służby zdroia oraz choroby odzierzęce (zoonozy), na które najbardziej narażeni są rolnicy, leśnicy, rybacy itp. W 2017 r. Państoa Inspekcja Sanitarna ojeództie podkarpackim nadzoroała arunki pracy 533 zakładach, zatrudniających osób pracujących narażeniu na szkodlie czynniki biologiczne. Praconicy pionu Higieny Pracy przeproadzili 626 kontroli, yniku czego ydano 48 decyzji nakazujących usuniecie uchybień. 5

6 Tabela. Nadzór nad zakładami, których ystępują szkodlie czynniki biologiczne 2017 r. WSSE I instancja zakładó pracy eidencji / WSSE Liczb a zakła dó skon trolo any ch roku 2016 osób narażonych na czynniki biologiczne ogółem Grupa 2 Grupa 3 kontrol i roku 2016 brak rejestr u prac zakładó, których stierdzono następujące uchybienia brak rejestru praconi kó brak oceny ryzyka brak procedu r i instrukc ji brak szkole ń praco nikó BRZOZÓW DĘBICA GSSE PRZEMYŚL JAROSŁAW ydan ych decyzji JASŁO KOLBUSZOW A KROSNO LEŻAJSK LUBACZÓW ŁAŃCUT MIELEC NISKO PRZEMYŚL PRZEWORS K ROPCZYCE RZESZÓW SANOK STALOWA WOLA

7 osób narażonych na czynniki biologiczne zakładó, których stierdzono następujące uchybienia STRZYŻÓW TARNOBRZE G USTRZYKI DOLNE WSSE I INSTNACJA Razem W 2017 roku podsumoano kontrole przeproadzane latach zakładach przemysłu torzy sztucznych. Torzya sztuczne to ogólnie i poszechnie przyjęta naza materiałó, których podstaoym (a nieraz yłącznym) składnikiem są chemiczne substancje ielkocząsteczkoe Wytarzanie yrobó z torzy sztucznych iąże się z nasilonymi zagrożeniami zaodoymi, zaróno ypadkoymi, jak i choroboymi. Dlatego tak ażne jest zapenienie łaściych arunkó bhp na takich stanoiskach pracy. W ramach szkolenia okresoego praconikó zajmujących się przetórstem torzy sztucznych trzeba bezzględnie omóić zagrożenia czynnikami ystępującymi procesach pracy oraz zasady i metody likidacji lub ograniczenia oddziałyania tych czynnikó na praconikó. Niektóre substancje stosoane produkcji torzy sztucznych mogą poodoać nootory, uszkodzenia genetyczne i zaburzenia rozrodczości, uszkodzenia centralnego i obodoego układu neroego, uszkodzenie dróg oddechoych i choroby skóry. Łącznie skontroloano 173 zakłady, przeproadzając 180 kontroli podstaoych i 77 kontroli spradzających. W 63 zakładach stierdzono uchybienia i niepraidłoości: 15 zakładach brak było oceny ryzyka na stanoiskach pracy; 6 zakładach nie zapeniono praconikom niezbędnych środkó ochrony zbioroej; 4 przypadkach praconicy nie posiadali środkó ochrony indyidualnej; 13 zakładach stierdzono zły stan higieniczno sanitarny; 8 zakładach brak było instrukcji stanoiskoych; 37 zakładach stierdzono brak aktualnych ynikó badań i pomiaró czynnikó szkodliych dla zdroia; 6 zakłady nie posiadały aktualnych rejestró/ kart badań czynnikó szkodliych dla zdroia. 7

8 zakładó przemysłu torzy sztucznych których stierdzono niepraidłoości przemysłu torzy sztucznych brak oceny ryzyka na stanoiskach pracy 8 13 brak niezbędnych środkó ochrony zbioroej dla praconikó brak środkó ochrony indyidualnej zły stan higieniczno sanitarny brak instrukcji stanoiskoych brak aktualnych ynikó badań i pomiaró czynnikó szkodliych dla zdroia brakaktualnych rejestró/ kart badań czynnikó szkodliych dla zdroia W 28 skontroloanych zakładach stierdzono przekroczenia normatyó higienicznych czynnikó szkodliych dla zdroia: hałasu, drgań mechanicznych, zapylenia, mikroklimatu gorącego i czynnikó chemicznych takich jak: styren, aceton, benzyna ekstrakcyjna W przekroczeniach / pracoało 235 praconikó. Spośród skontroloanych zakładó 20 podlegało ocenie realizacji ymogó zakresie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynnikó lub procesó technologicznych o działaniu rakotórczym lub mutagennym środoisku pracy. W 5 zakładach stierdzono brak proadzenia rejestró: prac, których ykonyanie pooduje konieczność pozostaania kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotórczym lub mutagennym oraz praconikó narażonych na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynnikó lub procesó technologicznych o działaniu rakotórczym lub mutagennym środoisku pracy. Ponadto 88 zakładach stosoano substancje chemiczne lub ich mieszaniny sklasyfikoane jako niebezpieczne. W 3 stierdzono niełaście przechoyanie chemikalió 2 brak było aktualnego spisu substancji chemicznych 3 praconicy nie byli zapoznania z kartami charakterystyki substancji chemicznych z jakimi pracoali oraz 2 zakładach brak było opracoanych procedur na ypadek aarii lub ypadku spoodoanego czynnikiem chemicznym. W yniku działań inspekcyjnych poyższym zakresie ydano 79 decyzji administracyjnych obejmujących łącznie 250 nakazó. Proadzone działania Państoej Inspekcji Sanitarnej przyczyniły się do popray arunkó pracy skontroloanych zakładach. Wyegzekoane decyzje płynęły na umożliienie rozeznania stopnia narażenia praconikó na hałas, drgania, zapylenie i ziązki toksyczne oraz popraę arunkó pracy. Zastosoanie przez pracodacó roziązań technicznych takich jak ycofanie z użytkoania bardzo yeksploatoanych maszyn, yciszenie maszyn oraz roziązań organizacyjnych m.in. rotacja na stanoiskach pracy, przery, skrócenie czasu pracy na danej maszynie, przyczyniły się do obniżenia natężenia dźięku na stanoiskach, na których stierdzono cześniej przekroczenia normatyu higienicznego. Modernizacje entylacji umożliiły 8

9 yeliminoanie przekroczeń dopuszczalnych stężeń czynnikó chemicznych na stanoiskach pracy. Popraiono stan techniczny pomieszczeń pracy i pomieszczeń sanitarnosocjalnych. W roku 2017 szczególnymi działaniami kontrolnymi objęte były rónież firmy zajmujące się usuaniem / zabezpieczaniem / transportem yrobó zaierających azbest. Takich firm na terenie ojeództa podkarpackiego skontroloano 6. Łącznie przeproadzono 36 kontroli trakcie prac poodujących kontakt z azbestem polegających na zabezpieczaniu yrobó zaierających azbest, usuaniu yrobó oraz transporcie. W jednym przypadku stierdzono niepraidłoości ydając decyzję administracyjną. Kolejnym zrealizoanym spólnym działaniem Państoej Inspekcji Sanitarnej oj. podkarpackiego 2017 roku była kontrola arunkó pracy i ocena narażenia zaodoego praconikó zatrudnionych zakładach sektora gospodarki ściekami i odpadami. W 2017 roku skontroloano 145 zakładó, których zatrudnionych było 4761 praconikó. W 41 zakładach stierdzono uchybienia i niepraidłoości: 19 zakładach brak było aktualnych ynikó badań i pomiaró czynnikó szkodliych dla zdroia, 16 zakładach brak oceny ryzyka zaodoego na stanoiskach pracy uzględniającej ystępoanie szkodliych czynnikó biologicznych na stanoisku pracy, 11 zakładach stierdzono brak rejestru prac narażających praconikó na działanie szkodliych czynnikó biologicznych zaklasyfikoanych do 3 grupy zagrożenia, 11 zakładach stierdzono brak rejestru praconikó narażonych na działanie szkodliych czynnikó biologicznych zaklasyfikoanych do 3 grupy zagrożenia, 4 zakładach brak lub niepraidłoo proadzone rejestry czynnikó szkodliych dla zdroia na stanoiskach pracy i /lub karty badań i pomiaró czynnikó szkodliych, 4 zakładach stierdzono nieodpoiedni stan higieniczny pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych, zakładó sektora gospodarki ściekami i odpadami których stierdzono niepraidłoości brak aktualnych ynikó badań i pomiaró czynnikó szkodliych dla zdroia brak oceny ryzyka zaodoego na stanoiskach pracy uzględniającej szkodlie czynniki biologiczne na stanoisku pracy, brak rejestru prac narażających praconikó na działanie szkodliych czynnikó biologicznych zaklasyfikoanych do 3 grupy zagrożenia, brak rejestru praconikó narażonych na działanie szkodliych czynnikó biologicznych zaklasyfikoanych do 3 grupy zagrożenia, niepraidłoo proadzone rejestry i karty badań czynnikó szkodliych dla zdroia nieodpoiedni stan higieniczny pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych, W 9 zakładach stierdzono przekroczenia normatyó higienicznych czynnikó szkodliych dla zdroia na stanoiskach pracy: pyłó, hałasu i drgań mechanicznych. W. przekroczeniach pracoało 40 praconikó. Wydano 42 decyzje administracyjne obejmujące 144 nakazy. Nadzór nad bezpieczeństem stosoania chemikalió W celu zagarantoania ysokiego poziomu ochrony zdroia ludzkiego i środoiska Unii Europejskiej, Polska od r. raz z krajami Unii Europejskiej draża i stosuje zapisy Rozporządzenia REACH, dotyczące bezpiecznego stosoania chemikalió, a od r. rónież Rozporządzenia CLP, dotyczącego klasyfikacji, oznakoania i pakoania substancji oraz mieszanin chemicznych. Rozporządzenie REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals, tj. rejestracja, ocena, udzielanie zezoleń i stosoanie 9

10 ograniczeń chemikalió) ma zastosoanie do szystkich substancji chemicznych - nie tylko tych stosoanych procesach przemysłoych, ale rónież tych toarzyszących nam codziennym życiu, na przykład środkó czyszczących czy farb, a także składnikó yrobó, takich jak odzież, meble i urządzenia elektryczne. Zgodnie z ymogami rozporządzenia przedsiębiorsta muszą zidentyfikoać i kontroloać ryzyko ziązane z substancjami produkoanymi i proadzanymi do obrotu UE. Muszą rónież ykazać, że substancja może być bezpiecznie stosoana, a także poinformoać użytkonikó o środkach zmniejszających ryzyko. Rozporządzenie CLP (Classification, Labelling and Packaging, tj. klasyfikacja, oznakoanie i pakoanie) ułatia międzynarodoy handel oraz ziększa bezpieczeństo praconikó i konsumentó poprzez drożenie UE Globalnego Zharmonizoanego Systemu Klasyfikacji i Oznakoania Chemikalió Organizacji Narodó Zjednoczonych oraz ich pakoania. Państoa Inspekcja Sanitarna proadzi nadzór zakresie przestrzegania przepisó ynikających z poyższych rozporządzeń jak rónież z rozporządzeń branżoych ydanych przez odpoiednie ministersta celu uszczegółoienia sposobu ochrony praconikó zaodoo narażonych na działanie szkodliych czynnikó chemicznych. Na terenie ojeództa podkarpackiego zeidencjonoano 4 importeró proadzających do obrotu spoza terytorium Unii Europejskiej substancje i mieszaniny chemiczne, 14 producentó, 31 dalszych użytkonikó folmulatoró mieszanin, 177 dystrybutoró, 1207 stosujących substancje i ich mieszaniny. W 2017 roku przeproadzono ogółem kontroli przestrzegania przepisó / aktó pranych, yniku których ydano łącznie 126 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stierdzonych Niepraidłoości. Nadzór proadzony był zakładach pracy i u podmiotó bezpośrednio proadzających do obrotu substancje i ich mieszaniny. Najczęściej stierdzane niepraidłoości dotyczyły niepraidłoych kart charakterystyki oraz niepraidłoego oznakoania pojemnikó, zbiornikó, rurociągó oraz przechoyania niebezpiecznych chemikalió. W 2017 roku Państoa Inspekcja Sanitarna brała udział kolejnym spólnotoym projekcie REACH-EN-FORCE-5, którego inicjatorem było Forum Wymiany Informacji działające przy Europejskiej Agencji Chemikalió Helsinkach. Projekt dotyczył nadzoru nad przestrzeganiem przepisó rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 z dnia 18 grudnia 2006r. spraie rejestracji, oceny, udzielania zezoleń i stosoanych ograniczeń zakresie chemikalió (REACH), utorzenia Europejskiej Agencji Chemikalió, zmieniającego dyrektyę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak rónież dyrektyę Rady 76/769/EWG i dyrektyy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG i 2000/21/WE. Głónym założeniem projektu REF-5 była kontrola rozszerzonych kart charakterystyki, scenariuszy narażenia, środkó kontroli ryzyka i arunkó operacyjnych. Ponadto projekt miał na celu ziększenie śiadomości na temat rozszerzonych kart charakterystyki oraz spradzenie i ocena obecnej sytuacji, odniesieniu do sporządzania i drażania ymagań dotyczących scenariuszy narażenia. W ramach. projektu przeproadzono szereg kontroli u producentó chemikalió i podmiotach proadzających chemikalia do obrotu. Kontrole nie ykazały uchybień poyższym zakresie. Nadzór nad bezpieczeństem stosoania chemikalió W celu zagarantoania ysokiego poziomu ochrony zdroia ludzkiego i środoiska Unii Europejskiej, Polska od r. raz z krajami Unii Europejskiej draża i stosuje zapisy Rozporządzenia REACH, dotyczące bezpiecznego stosoania chemikalió, a od r. rónież Rozporządzenia CLP, dotyczącego klasyfikacji, oznakoania i pakoania 10

11 substancji oraz mieszanin chemicznych. Rozporządzenie REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals, tj. rejestracja, ocena, udzielanie zezoleń i stosoanie ograniczeń chemikalió) ma zastosoanie do szystkich substancji chemicznych - nie tylko tych stosoanych procesach przemysłoych, ale rónież tych toarzyszących nam codziennym życiu, na przykład środkó czyszczących czy farb, a także składnikó yrobó, takich jak odzież, meble i urządzenia elektryczne. Zgodnie z ymogami rozporządzenia przedsiębiorsta muszą zidentyfikoać i kontroloać ryzyko ziązane z substancjami produkoanymi i proadzanymi do obrotu UE. Muszą rónież ykazać, że substancja może być bezpiecznie stosoana, a także poinformoać użytkonikó o środkach zmniejszających ryzyko. Rozporządzenie CLP (Classification, Labelling and Packaging, tj. klasyfikacja, oznakoanie i pakoanie) ułatia międzynarodoy handel oraz ziększa bezpieczeństo praconikó i konsumentó poprzez drożenie UE Globalnego Zharmonizoanego Systemu Klasyfikacji i Oznakoania Chemikalió Organizacji Narodó Zjednoczonych oraz ich pakoania. Państoa Inspekcja Sanitarna proadzi nadzór zakresie przestrzegania przepisó ynikających z poyższych rozporządzeń jak rónież z rozporządzeń branżoych ydanych przez odpoiednie ministersta celu uszczegółoienia sposobu ochrony praconikó zaodoo narażonych na działanie szkodliych czynnikó chemicznych. Na terenie ojeództa podkarpackiego zeidencjonoano 4 importeró proadzających do obrotu spoza terytorium Unii Europejskiej substancje i mieszaniny chemiczne, 14 producentó, 31 dalszych użytkonikó folmulatoró mieszanin, 77 dystrybutoró, 1207 stosujących substancje i ich mieszaniny. W 2017 roku przeproadzono ogółem kontroli przestrzegania przepisó / aktó pranych, yniku których ydano łącznie 126 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stierdzonych niepraidłoości. Nadzór proadzony był zakładach pracy i u podmiotó bezpośrednio proadzających do obrotu substancje i ich mieszaniny. Najczęściej stierdzane niepraidłoości dotyczyły niepraidłoych kart charakterystyki oraz niepraidłoego oznakoania pojemnikó, zbiornikó, rurociągó oraz przechoyania niebezpiecznych chemikalió. W 2017 roku Państoa Inspekcja Sanitarna brała udział kolejnym spólnotoym projekcie REACH-EN- FORCE-5, którego inicjatorem było Forum Wymiany Informacji działające przy Europejskiej Agencji Chemikalió Helsinkach. Projekt dotyczył nadzoru nad przestrzeganiem przepisó rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 z dnia 18 grudnia 2006r. spraie rejestracji, oceny, udzielania zezoleń i stosoanych ograniczeń zakresie chemikalió (REACH), utorzenia Europejskiej Agencji Chemikalió, zmieniającego dyrektyę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94,jak rónież dyrektyę Rady 76/769/EWG i dyrektyy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG i 2000/21/WE. Głónym założeniem projektu REF-5 była kontrola rozszerzonych kart charakterystyki, scenariuszy narażenia, środkó kontroli ryzyka i arunkó operacyjnych. Ponadto projekt miał na celu ziększenie śiadomości na temat rozszerzonych kart charakterystyki oraz spradzenie i ocena obecnej sytuacji, odniesieniu do 11

12 sporządzania i drażania ymagań dotyczących scenariuszy narażenia. W ramach. projektu przeproadzono szereg kontroli u producentó chemikalió i pod-miotach proadzających chemikalia do obrotu. Kontrole nie ykazały uchybień poyższym zakresie. Produkty biobójcze Produkty biobójcze przeznaczone są do niszczenia, odstraszania bądź unieszkodliiania organizmó szkodliych (np. grzyby, irusy, bakteria, gryzonie). Stosoane są działalności zaodoej jak i gospodarstach domoych np. do odstraszania oadó takich jak kleszcze i komary lub do dezynfekcji toalet. Nadzór nad przestrzeganiem przepisó zakresie praidłoego proadzania do obrotu produktó biobójczych zaierających substancje czynne oraz bezpiecznego ich stosoania przez osoby zaodoo narażone na ich działanie, sprauje m.in. Państoa Inspekcja Sanitarna. W 2017 r. ojeództie podkarpackim zeidencjonoano 80 podmiotó proadzających do obrotu produkty biobójcze, tym 12 podmioty zoboiązane do uzyskania zezolenia na proadzenie do obrotu tych produktó. Ogółem przeproadzono 69 kontroli zakresie proadzania do obrotu oraz 211 kontroli zakresie stosoania produktó biobójczych. W 3 przypadkach stierdzono niepraidłoości ziązku z czym, Państoi Inspektorzy Sanitarni ydali 2 decyzję. Niepraidłoości dotyczyły proadzania produktó biobójczych opakoaniach niełaściie oznakoanych oraz bez ymaganego pozolenia. Nadzór nad prekursorami narkotykó kategorii 2 i 3 Prekursor - prekursor narkotykoy jest substancją sklasyfikoaną, o której moa art. 2 pkt a rozporządzenia (WE)273/2004 z dnia 11 lutego 2004 r. spraie prekursoró narkotykoych, którego kategorię określa załącznik nr 1 do tego rozporządzenia. Taka substancja może być ykorzystana do nielegalnego ytarzania środkó odurzających lub substancji psychotropoych. Ze zględu na poyższe zagrożenie, podmioty gospodarcze proadzące działalność zakresie substancji chemicznych określonych jako prekursory narkotykoe kategorii 2 i 3 mają szereg oboiązkó określonych aktach pranych krajoych oraz unijnych.państoa Inspekcja Sanitarna zakresie bieżącego nadzoru sanitarnego została zoboiązana do kontroli przestrzegania przepisó przez podmioty proadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 oboiązkó ynikających z ustay z dnia 29 lipca 2005 r. o przecidziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 oraz z 2015 r. poz. 28 i 875), rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 273/2004 z dnia 11 lutego 2004 r. spraie prekursoró narkotykoych oraz rozporządzenia (WE) Rady nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. określającego zasady nadzoroania handlu prekursorami narkotykó pomiędzy Wspólnotą a państami trzecimi. Na terenie ojeództa podkarpackiego 2017 roku 65 podmiotó proadzało do obrotu prekursory narkotykó kategorii trzeciej, 9 podmiotó proadzało do obrotu prekursory narkotykó kategorii drugiej. Prekursory narkotykó stosoało 165 podmiotó. W ziązku z nadzorem nad / prekursorami przeproadzono 131 kontroli, tym u proadzających 21 kontroli i u stosujących 110 kontroli. Podczas kontroli nie stierdzono uchybień. 12