OCENA BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU NAKIELSKIEGO ZA 2017 ROK

Transkrypt

1 PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W NAKLE NAD NOTECIĄ OCENA BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU NAKIELSKIEGO Nakło nad Notecią Marzec 2018

2 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Nakle nad Notecią Dane GMINY Nakło Kcynia Szubin Mrocza Sadki Powiat Obszar powiatu w ha Liczba * ludności * dane GUD na dzień r.

3 Spis treści Wstęp...5 Sytuacja epidemiologiczna...10 W zakresie chorób zakaźnych i zakażeń...10 Stan sanitarny podmiotów wykonujących działalność leczniczą...29 Obiekty użyteczności publicznej...35 Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi...39 Obiekty żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu środkami spożywczymi oraz kosmetykami...44 Środowisko pracy...58 Choroby zawodowe...58 Bezpieczeństwo i higiena środowiska pracy...64 Zapobiegawczy nadzór sanitarny...78 Warunki higieniczno sanitarne w szkołach i innych placówkach oświatowo - wychowawczych...82 Oświata zdrowotna i promocja zdrowia...90 Podsumowanie...115

4 Zdrowie Publiczne jest umiejętnością i sztuką zapobiegania chorobom, przedłużania życia oraz promowania zdrowia i sprawności fizycznej poprzez zorganizowane wysiłki społeczności fizycznej poprzez zorganizowanie wysiłki społeczności na rzecz higieny środowiska, kontroli chorób zakaźnych, oświaty dotyczącej zasady higieny osobistej, powoływania i sprawnego funkcjonowania służb medycznych i opiekuńczych w celu wczesnego diagnozowania i zapobiegawczego leczenia chorób oraz na rzecz takiego rozwoju mechanizmów społecznych, który zapewni każdemu członkowi społeczności standard życia umożliwiający zachowanie zdrowia C.E. Winslow Głównym celem zdrowia publicznego jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli, poprzez realizację zadań posiadających wymiar zbiorowy lub indywidualny. Strona 4

5 WSTĘP Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej powiatu nakielskiego realizowane przez Państwowego Inspektora, ukierunkowane były przede wszystkim na promowanie zdrowego stylu życia, nadzór nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz bezpieczeństwem zdrowotnym wody, przeciwdziałanie powstawaniu chorób i zaburzeń zdrowia w tym chorób zakaźnych, niezakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego z zakresu zdrowia publicznego oraz prowadzenie działalności przeciwepidemicznej. Wykonywanie zadań określonych w przepisach prawa, w szczególności w ustawie z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2017 r., poz z późn. zm.) służyło zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańcom powiatu nakielskiego. Państwowa Inspekcja Sanitarna w roku 2017 objęła nadzorem 1858 obiektów. Przeprowadzono 1665 kontrole sanitarne, pobrano do badań laboratoryjnych 194 próbek, wykonano 891 badań, wydano 891 decyzji administracyjnych. Skuteczna realizacja działań organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w zakresie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru zapewniło min. usystematyzowane planowanie kontroli i jej jednolite standardy, procedury postępowania, dokumentowanie sprawowanego nadzoru, nowoczesne systemy informatyczne (np. System Bezpieczeństwa Żywności SBŻ II, Elektroniczny System Nadzoru Nad Dystrybucją Szczepionek ESNDS E szczepionka, WODA EXEL) oraz wykwalifikowana kadra, systematycznie doskonaląca swoje umiejętności zawodowe, wykonująca obowiązki w sposób profesjonalny, rzetelny, terminowy i bezstronny. Poprzez wdrożony w działalności kontrolnej System Zarządzania oparty na wymaganiach normy PN EN /SO/ IEC 17020:2012 powiatowa stacja sanitarno epidemiologiczna powiat Strona 5

6 nakielskiego daje dowód swojej wiarygodności oraz rzetelności, a także dąży do zwiększenia zaufania społeczeństwa do wykonywanych przez siebie czynności. W działalności laboratoryjnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej funkcjonuje System Zarządzania, zgodnie z normą PN EN /SO/ IEC 17025: Wysokie kompetencje pracowników laboratorium, gwarantują uzyskanie wiarygodnych wyników badań. Laboratorium brało uczestniczyło w międzylaboratoryjnych badaniach porównawczych i badaniach biegłości. Uzyskane wyniki potwierdziły wiarygodność i kompetencje techniczne, w zakresie wykonywanych badań. Na dzień w Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Nakle nad Notecią zatrudnionych było 27 pracowników. Tabela 1. Struktura zatrudnienia według zajmowanych stanowisk pracy [źródło: opracowanie własne] Stanowisko pracy Liczba pracowników Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny 1 Kierownik Zapobiegawczego i Bieżącego Nadzoru Sanitarnego oraz Oświaty 1 Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Starszy asystent 6 Asystent 3 Młodszy asystent 4 Starszy instruktor higieny 3 Kierownik laboratorium 1 Starszy technik 1 Główny księgowy 1 Starszy referent 2 Sprzątaczka 1 Radca prawny 1 Kierownik sekcji 3 Strona 6

7 Tabela 2. Struktura wykształcenia pracowników [źródło: opracowanie własne] Stanowisko pracy Wykształcenie Studia podyplomowe (liczba pracowników) Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wyższe 1 Kierownik Zapobiegawczego i Bieżącego Nadzoru Sanitarnego oraz Oświaty wyższe 1 Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Starszy asystent wyższe 6 Asystent wyższe 3 Młodszy asystent wyższe 1 Starszy instruktor higieny średnie 0 Kierownik laboratorium wyższe 1 Główny księgowy średnie 0 Starszy referent wyższe 1 Sprzątaczka średnie 0 Radca prawny wyższe 0 Kierownik sekcji wyższe 3 Wykształcenie wyższe posiada 22 pracowników, tj. 81,48 % wszystkich zatrudnionych, natomiast wykształcenie średnie 5 pracowników co stanowi 18,52 % pracujących w stacji. Ponadto 17 pracowników ukończyło studia podyplomowe. Do obowiązków Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy również szeroki zakres działalności oświatowo zdrowotnej i promocji zdrowia, realizowany poprzez programy edukacyjne krajowe, wojewódzkie i interwencje programowe i nieprogramowe. Realizacja zadań statutowych odbywała się zgodnie z Planem zasadniczych przedsięwzięć na rok 2017, zaopiniowanym przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy, obejmującym główne kierunki działania, zasadnicze zamierzenia oraz harmonogram nadzoru nad obiektami. Od roku 2010, zgodnie z zapisami wprowadzonymi ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 92 poz. 753) do ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny jest organem rządowej administracji zespolonej w powiecie. Uprawnienia organu założycielskiego, w rozumieniu Strona 7

8 przepisów o podmiotach świadczących usługi lecznicze, w stosunku do wojewódzkiej i powiatowych stacji sanitarno - epidemiologicznych posiada wojewoda. W związku z powyższymi zmianami nadzór nad obiektami, dla których organem prowadzącym (założycielskim) jest Starosta Powiatu Nakielskiego - sprawuje Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy (stąd obiekty te nie zostały poddane ocenie w niniejszym opracowaniu.) Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Nakle nad Notecią sprawuje nadzór nad 1858 różnymi obiektami (ich ilość jest nieznacznie zmienna w ciągu roku) na terenie powiatu nakielskiego, zamieszkiwanego przez osób. Nadzorowi PPIS w Nakle nad Notecią podlegają również funkcjonujące na terenie powiatu obiekty o szczególnym charakterze tj. Zakład Karny w Potulicach z podmiotem świadczącym usługi lecznicze, posiadającym oddziały zakaźne - pulmonologiczny i hepatologiczny (jedyny w kraju dla osadzonych) oraz dwa zakłady poprawcze - w Kcyni i w Szubinie. Od 2010 roku Powiatowa Inspekcja Sanitarna w Nakle nad Notecią prowadzi działania w zakresie profilaktyki i nadzoru nad środkami zastępczymi (dopalaczami) uprawnienia organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w walce z dopalaczami zostały opisane w znowelizowanej ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2009 roku (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 783). Realizacja zadań odbywała się poprzez pracę w zakresie określonym w ustawie o Inspekcji Sanitarnej oraz w oparciu o wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. Wyniki pracy przedstawione były Państwowemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu w Bydgoszczy oraz w niniejszym opracowaniu Staroście Nakielskiemu i Radzie Powiatu. Jestem przekonana, że przedstawione informacje i dane przysłużą się instytucjom publicznym, jednostkom samorządu terytorialnego, a także innym zainteresowanym podmiotom w jeszcze bardziej efektywnej realizacji działań podejmowanych w obszarze zdrowia publicznego. Strona 8

9 Polecając Państwa lekturze przedmiotowy Stan Sanitarny Powiatu Nakielskiego w 2017 roku, serdecznie dziękuję pracownikom Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Nakle nad Notecią, za trud włożony w działania zapobiegające i minimalizujące zagrożenia epidemiczne na terenie naszego powiatu. Wyrazy uznania składam również ekspertom oraz partnerom: Pracownikom Starostwa Powiatu Nakielskiego, Komendy Powiatowej Policji, Straży Pożarnej, Gmin Powiatu Nakielskiego oraz lokalnym mediom. Z poważaniem p.o. Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nakle nad Notecią mgr Ilona Świstowska Strona 9

10 SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH I ZAKAŻEŃ Opracowanie przedstawia zasadnicze dane, dotyczące kształtowania się sytuacji epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych na terenie powiatu nakielskiego w roku 2017, w odniesieniu do roku Sytuacja epidemiologiczna w powiecie nakielskim w analizowanym okresie była zróżnicowana, ale oceniać ją można jako dobrą. Ocenę sytuacji epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych, w powiecie nakielskim opracowano na podstawie danych epidemiologicznych zgromadzonych w ramach nadzoru nad chorobami zakaźnymi. W Polsce zgłaszanie, kwalifikacja oraz rejestracja zachorowań na choroby zakaźne opiera się na opracowanych przez Państwowy Zakład Higieny Definicjach chorób zakaźnych, które mają na celu ujednolicenie zgłaszalności chorób zakaźnych i zapewnienie porównywalności danych, zbieranych w ramach nadzoru epidemiologicznego w Polsce oraz we Wspólnocie Europejskiej. Dokonana analiza zgłoszonych przypadków podejrzeń zachorowań i zachorowań, wskazuje na zadawalającą sytuację epidemiologiczną w powiecie nakielskim pomimo dostrzegalnych niekorzystnych wzrostów zapadalności kilku jednostek chorobowych. Ponadto należy podkreślić, iż sytuacja epidemiologiczna powiatu nakielskiego od kilku lat utrzymuje się na porównywalnym poziomie, co świadczy o właściwym nadzorze. Dane za rok 2017, zostały porównane z danymi za rok 2016 oraz w niektórych chorobach z danymi za ostatnie pięć lat. Do Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Nakle nad Notecią wpłynęło 2789 (rok przypadków) przypadków zgłoszeń podejrzeń zachorowań i zachorowań na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia. Łącznie w 2017 roku przeprowadzono 358 dochodzeń epidemiologicznych, w związku ze zgłoszeniem podejrzeń lub zachorowań na choroby zakaźne (rok dochodzeń epidemiologicznych). W 2017 roku w dwutygodniowych sprawozdaniach o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia zgłoszono łącznie 1541 przypadków chorób zakaźnych (w 2016 roku zgłoszono 782 przypadków). Strona 10

11 Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych Szczepienia ochronne są jedną z podstawowych form profilaktyki zdrowotnej. W Polsce Program Szczepień Ochronnych obejmuje szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży oraz osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie, które są wykonywane w systemie scentralizowanym oraz szczepienia zalecane, nie finansowane z budżetu państwa. Program Szczepień Ochronnych w Polsce jest modyfikowany, w zależności od sytuacji epidemiologicznej kraju i jest on co roku ogłaszany w Dzienniku Ustaw. Wykonawstwo szczepień ochronnych w rocznikach 0-19 lat w powiecie nakielskim w 2017 roku zrealizowano na niższym poziomie (72,71%), w porównaniu do roku ubiegłego (75,87%). Szczepienia ochronne wykonywane były, zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych, co zapewnia nie tylko odporność indywidualną, ale również odporność zbiorowiskową. Od r. Program Szczepień Ochronnych, został rozszerzony o szczepienia p/ko: pneumokokom, realizowane u dzieci do 2 roku życia, urodzonych po r. Analiza szczepień ochronnych dzieci w pierwszym i drugim roku życia oraz w grupie dzieci i młodzieży szkolnej wykazała, że realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych p/w: gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu B, odrze, śwince, różyczce, pneumokokom utrzymuje się na poziomie - 62,99% populacji tj. na niższym poziomie w porównaniu do roku ,11% populacji. Jest on głównie zależny od miesiąca urodzenia dzieci. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży, podlegających w roku 2017 obowiązkowym szczepieniom ochronnym kształtuje się następująco: Szczepienia dzieci w 6 r. ż. (szczepienia p/ko: błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis): w roku 2017 zaszczepiono 91,21% populacji (w roku ,10%) Szczepienia dzieci w 10 r. ż. (szczepienia p/ko: odrze, śwince, różyczce): w roku 2017 zaszczepiono 94,78% populacji (w roku ,32%) Szczepienia dzieci w 14 r. ż. (szczepienia p/ko: błonicy, tężcowi, krztuścowi): w roku 2017 zaszczepiono 97,36% populacji (w roku ,81%) Szczepienia dzieci w 19 r. ż. (szczepienia p/ko: błonicy, tężcowi): w roku 2017 zaszczepiono 95,82% populacji (w roku ,60%). Strona 11

12 Od lat odnotowuje się wzrost liczby osób korzystających z niektórych szczepień zalecanych. Wymiernym rezultatem aktywności w tym zakresie, jest korzystna sytuacja epidemiologiczna wielu chorób zakaźnych, przeciw którym prowadzi się masowe szczepienia ochronne, a co skutkuje brakiem zachorowań na wiele chorób zakaźnych objętych szczepieniami ochronnymi. Tabela 3. Liczba osób z powiatu nakielskiego zaszczepionych preparatami zalecanymi w latach [źródło: własne] Szczepionka p/w: zak. Streptococcus pneumoniae zak. Neisseria meningitidis zak. wirusa brodawczaka ludzkiego ospie wietrznej kleszczowemu zapaleniu mózgu biegunce rotawirusowej grypie durowi brzusznemu WZW typu A tężcowi W porównaniu do lat ubiegłych, odnotowano znaczny spadek stanu zaszczepienia osób p/ko: następującym jednostkom chorobowym: pneumokokom, ospie wietrznej i biegunce rotawirusowej. Pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora, znajduje się 31 podmiotów leczniczych realizujących szczepienia ochronne, w tym: B. Braun Avitum Poland Sp. z o.o. Stacja Dializ w Nakle nad Notecią - Izby Przyjęć Nowego Szpitala w Nakle i Szubinie Sp. z o.o., Oddział Neonatologiczny Nowego Szpitala w Nakle i Szubinie Sp. z o.o. oraz punkty szczepień w podmiotach wykonujących ambulatoryjne świadczenia zdrowotne W roku 2017 przeprowadzono 35 kontrole stanu sanitarne punktów realizujących szczepienia ochronne. W 2017 roku w placówkach będących pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora, stwierdzono następujące nieprawidłowości w zakresie szczepień ochronnych. Strona 12

13 Zdjęcie 1. Magazyn preparatów szczepionkowych w podmiocie leczniczym [źródło: własne] Zdjęcie 2. Stanowisko do przeprowadzania dializ [źródło: własne] Podczas kontroli w 1 podmiocie leczniczym, w związku ze zgłoszeniem wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego o charakterze łagodnym u dziecka w 6 roku życia stwierdzono, iż zostało ono zaszczepione niezgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Dziecku pomyłkowo podano jednoczasowo dwa preparaty zawierające komponent poliomyelitis (Tetraxim i Poliorix). Lekarz zakwalifikował dziecko do wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych prawidłowo t.j. p/ko: błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis. W związku z powyższym zajściem dziecko zostało objęte wzmożonym nadzorem medycznym. Ponadto w sierpniu 2017 r. przeprowadzono 9 kontroli interwencyjnych, w związku z przejściem nad powiatem nakielskim, nawałnicy w nocy z dnia sierpnia. Kontrole wykazały, że w wyniku przerw w dostawach energii elektrycznej, w przypadku 4 podmiotów leczniczych, nie podjęto prób zabezpieczenia preparatów szczepionkowych, zgodnie z obowiązującymi procedurami. W listopadzie 2017 r., po uzyskaniu informacji od pielęgniarki pracującej w jednym z podmiotów leczniczych, o nieprawidłowym zaszczepieniu dziecka urodzonego w 2017 roku, przeprowadzono kontrolę interwencyjną u tego świadczeniodawcy. Strona 13

14 Dziecku podano preparat Hexacima p/ko: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, zakażeniom Hib, co było niezgodne z kwalifikacją lekarską. Dziecko zakwalifikowano do szczepienia p/ko: pneumokokom preparat Synflorix (wpis w dokumentacji medycznej). Każdorazowo w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, wszczynał postępowanie administracyjne, a dzieci zostały objęte wzmożonym nadzorem lekarskim. Na terenie powiatu nakielskiego odnotowuje się ciągły wzrost liczby rodziców uchylających się lub odmawiających poddawania swoich dzieci obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Duży wpływ na taką sytuację, mają prężnie działające ruchy antyszczepionkowe, które rozpowszechniają nieprawdziwe informacje na temat szczepionek oraz następstwach ich stosowania, co wywołuje niepokój wśród rodziców i niektórych realizatorów szczepień. W związku z tym wzrasta liczba osób uchylających się od szczepień, wobec których toczą się postępowania administracyjnoegzekucyjne (tendencje te dotyczą całego kraju). W roku 2017 zarejestrowano 61 nowych osób uchylających się od obowiązkowych szczepień ochronnych, (rok osób), natomiast liczba osób dorosłych uchylających się od obowiązkowych szczepień ochronnych na koniec 2017 roku ogółem wynosiła 71 osób. Za osoby uchylające się od wykonania obowiązku poddawania się szczepieniom ochronnym należy uznać te osoby, które na podstawie obowiązujących przepisów prawnych zobowiązane są do poddania się określonym szczepieniom przeciw chorobom zakaźnym, w związku z wiekiem lub przesłankami wynikającymi ze stanu zdrowia lub przesłankami epidemiologicznymi, które następnie zostały powiadomione przez lekarza POZ o konieczności poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu w określonym terminie, nie zgłosiły w celu przeprowadzenia badań kwalifikujących do szczepień i samego szczepienia, oraz nie przedstawiły zaświadczenia o wcześniejszym poddaniu się temu szczepieniu w ramach szczepień zalecanych, jednocześnie, u których nie stwierdzono przeciwwskazań do szczepień lub wskazań do czasowego odroczenia ich przeprowadzenia. W odniesieniu do osób małoletnich lub bezradnych za osoby uchylające się od prawnego obowiązku szczepień ochronnych, należy uznać osoby sprawujące pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo ich opiekunów faktycznych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku, dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Strona 14

15 W każdym przypadku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią prowadził we współpracy z podmiotami leczniczymi działania edukacyjne, nakłaniające do wykonania szczepień ochronnych. W przypadku niepowodzeń i wyczerpania wszelkich instrumentów przekonywujących rodziców do poddania swoich dzieci obowiązkowym szczepieniom ochronnym (rozmowy edukacyjne w siedzibie PSSE, pisma informacyjne dotyczące szczepień kierowane do rodziców itp.). Zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, jako wierzyciel kierował sprawy do Wojewody Kujawsko - Pomorskiego, w celu dalszego postępowania egzekucyjnego. Rosnąca liczba osób uchylających się od szczepień ochronnych, może być w przyszłości przyczyną utraty odporności zbiorowiskowej, co skutkować może szkodliwymi społecznie następstwami - doprowadzić może do nawrotu chorób, których niska zapadalność utrzymywana jest, dzięki realizacji szczepień ochronnych. Utrzymanie akceptacji społecznej szczepień, która pozwoli na osiągnięcie wysokiego poziomu uodpornienia populacji, to ważny cel w działaniach Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Od roku 2013 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, prowadzi akcje profilaktyczne, edukacyjne dotyczące promowania szczepień ochronnych. W roku 2017 poprzez prowadzenie działań edukacyjnych zaszczepiono 14 osób. Od roku 2014/2015 sukcesem jest prowadzenie nieprogramowej interwencji powiatowej Zaszczep w sobie chęć szczepienia STOP Rakowi Szyjki Macicy. W 2017 roku w powyższej interwencji udział brały cztery gminy powiatu nakielskiego (gmina Nakło nad Notecią, Sadki, Kcynia i Mrocza). Stan zaszczepienia w 2016 roku 100 dziewczynek, natomiast w 2017 roku 111 dziewczynek. Powyższy program będzie kontynuowany w kolejnych latach. Choroby w zakresie których prowadzi się szczepienia ochronne W roku sprawozdawczym nie odnotowano zachorowań na błonicę, tężec, odrę, różyczkę, nagminne porażenie dziecięce oraz zakażenia wywołane przez Haemophilus influenzae. Krztusiec W roku sprawozdawczym zanotowano 10 przypadków zachorowań na krztusiec u dzieci do lat 15, we wszystkich przypadkach dzieci zostały zaszczepione zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień ochronnych. Strona 15

16 Świnka nagminne zapalenie przyusznic W 2017 roku wystąpiło 9 przypadków zachorowań na świnkę. W 6 przypadkach osoby zostały zaszczepione zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, szczepionką skojarzoną p/ko: odrze, śwince, różyczce (MMR). Oceniając realizację szczepień ochronnych w roku 2017, należy stwierdzić, że są one wykonywane w zadowalającym odsetku, co gwarantuje odporność zbiorowiskową dla wielu chorób, przy zaangażowaniu zarówno świadczeniodawców, sprawujących opiekę profilaktyczną nad dziećmi i młodzieżą, jak i osób sprawujących nadzór nad realizacją szczepień. Choroby przenoszone drogą pokarmową Ogniska zatruć i zakażeń pokarmowych W 2017 roku zarejestrowano trzy ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową (w 2016 roku, nie rejestrowano ognisk przenoszonych drogą pokarmową), nie odnotowano ognisk epidemiologicznych zakażeń szpitalnych. Czynnikiem etiologicznym w ogniskach chorób przenoszonych drogą pokarmową były pałeczki Salmonelli, wirus HAV, Staphylococcus aureus. W dwóch przypadkach ognisk określono nośniki pokarmowe były to potrawa z dodatkiem jaj oraz inna potrawa (ciasto). Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez czynniki biologiczne Zatrucia i zakażenia pokarmowe, stanowią niejednorodne pod względem etiologicznym i klinicznym schorzenia o objawach żołądkowo - jelitowych. Ogólnie są klasyfikowane jako choroby przenoszone drogą pokarmową. Zapadalność na te jednostki chorobowe jest związana ze stanem warunków sanitarno - higienicznych produkcji i obrotu żywnością, a także higieną przygotowywania i spożywania potraw w środowiskach domowych. Strona 16

17 Bakteryjne zatrucia i zakażenia pokarmowe Zakażenia pokarmowe, to choroby wywołane głównie przez spożywanie pokarmów zawierających szkodliwe dla organizmu drobnoustroje. Najczęściej zdarzają się zatrucia pokarmowe, spowodowane zakażeniem żywności drobnoustrojami chorobotwórczymi lub ich toksynami. Właściwa jakość produkowanej żywności oraz utrzymanie podstawowych zasad higieny osobistej, to główne elementy decydujące o skali rozpowszechniania się chorób zakaźnych drogą pokarmową. Sytuacja epidemiologiczna w powiecie nakielskim, w zakresie chorób szerzących się drogą pokarmową, których występowanie wiąże się ze stanem sanitarnym, kształtowała się na poziomie dobrym, pomimo zwiększonej liczby zgłoszonych przypadków zatruć pokarmowych Jest ona następstwem konsekwentnie i rzetelnie realizowanego nadzoru, w obszarze bezpieczeństwa żywności oraz szerzenia wiedzy zdrowotnej w tym zakresie. W 2017 roku ogółem zarejestrowano 15 przypadków zatruć pokarmowych (2016 r.- 10 przypadków), co stanowi zapadalność 17,30 na 100 tys. mieszkańców (przy wartości rejestrowanej w województwie kujawsko - pomorskim 19,20). Jako czynnik etiologiczny, nadal dominują pałeczki Salmonella, a jako nośnik zakażeń nadal duże niebezpieczeństwo stanowią potrawy z dodatkiem surowych jaj oraz w pojedynczym przypadku inne potrawy. Wykres.1. Zapadalność na zatrucia pokarmowe ogółem w latach [źródło: własne] Zapadalność na zatrucia pokarmowe wywołane pałeczkami Salmonella w latach woj. kuj- Pom. pow. nakielski Strona 17

18 Podobnie jak w latach poprzednich, zachorowania te związane były z błędami higienicznymi, w zakresie przygotowywania potraw oraz z brakiem przestrzegania podstawowych zasad higieny w prywatnych gospodarstwach domowych. Wirusowe zakażenia jelitowe W 2017 roku zanotowano wzrost zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe, wywołane przez rotawirusy - zarejestrowano 92 przypadki zachorowań (2016 r.- 63 przypadki), co stanowi zapadalność 106,10 na 100 tys. mieszkańców (przy wartości rejestrowanej w województwie kujawsko-pomorskim 98,23). W grupie dzieci do lat 2 zarejestrowano 56 przypadków zachorowań (w 2016 r.- 28 przypadków). Szczepienia ochronne przeciwko rotawirusom, nie są szczepieniami obowiązkowymi. W populacji szczepiennej podlegającej tym szczepieniom obserwuje się spadek liczby dzieci szczepionych przeciwko rotawirusom. W 2017 roku zaszczepiono 159 dzieci do 1 roku życia (2016 rok zaszczepiono dzieci). W 2017 roku, podobnie jak w 2016 roku zarejestrowano 4 przypadki zachorowań na wirusowe zapalenia jelitowe wywołane przez norowirusy, co stanowi zapadalność 4,61 na 100 tys. mieszkańców (przy wartości rejestrowanej w województwie kujawsko - pomorskim 23,24). Wirusowe zapalenie wątroby typu A Wirusowe zapalenie wątroby typu A, choroba powszechnie nazwana jest chorobą brudnych rąk. Choroba ta wywołana jest przez wirus HAV (Hepatitis A Virus). W Polsce głównym rezerwuarem jest człowiek, który wydala wirusa wraz z kałem. Chory jest zakaźny na 2 tygodnie przed wystąpieniem pierwszych objawów i około tygodnia po ich wystąpieniu. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową poprzez zakażoną żywność, najczęściej warzywa, owoce, jak również owoce morza, nie poddane skutecznej obróbce termicznej. Zachorowanie może wywołać także spożycie wody, która jest skażona kałem osoby wydalającej wirusa HAV. Do zakażenia może dojść również poprzez: bezpośredni kontakt z osobą zakażoną oraz kontakty seksualne z osobą zakażoną. Strona 18

19 W 2017 roku zarejestrowano ogółem 3 przypadki zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A (w 2016 r. - nie rejestrowano tego typu zachorowań). Dwa przypadki wymagały hospitalizacji w Wojewódzkim Szpitalu Obserwacyjno - Zakaźnym w Bydgoszczy. Wypisane do domu w stanie ogólnym dobrym. Współczynnik zapadalności na wzw typu A w powiecie nakielskim wyniósł w roku ,45 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości 5,14 rejestrowanej w województwie kujawsko - pomorskim. Wykres 2. Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu A w latach [źródło: własne] Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu A w latach ,5 3 2,5 2 1,5 1 0, pow. nakielski Choroby przenoszone drogą naruszenia ciągłości tkanek Wirusowe zapalenie wątroby należy do grypy chorób zakaźnych, które są wywoływane przez wirusy hepatotropowe. Do zakażenia najczęściej dochodzi poprzez naruszenie ciągłości tkanek lub podczas bezpośredniego kontaktu z zakażoną krwią nosiciela, jak również poprzez przetoczenia krwi. Wieloletnia realizacja szczepień ochronnych przeciw wzw typu B oraz właściwy nadzór epidemiologiczny nad podmiotami świadczącymi usługi lecznicze, doprowadziły najprawdopodobniej do minimalizacji przyczyn szerzenia się tych zakażeń. Należy podkreślić, iż wirusowe zapalenie wątroby są jednym z aktualnych problemów epidemiologicznych, w zakresie Strona 19

20 chorób zakaźnych. Z uwagi na poważne następstwa zdrowotne oraz tendencję, wzrostową nowo wykrytych zachorowań stanowią one problem lokalny jak i globalny. Wirusowe zapalenie wątroby typu B W 2017 roku zarejestrowano 7 przypadków zachorowań na nieokreślone wirusowe zapalenie wątroby typu B (w 2016 roku - zarejestrowano 4 przypadki) oraz jedno zachorowanie na ostre wirusowe zapalenie wątroby typu B. Analiza przeprowadzonych dochodzeń epidemiologicznych wykazywała, że najbardziej prawdopodobną drogą zakażenia były zabiegi medyczne z naruszeniem ciągłości tkanek oraz przetoczenia krwi w okresie noworodkowym. U osób przebywających w Zakładzie Karnym w Potulicach najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia były samookaleczenia oraz wykonywane tatuaże. W powiecie nakielskim nie notuje się zachorowań na WZW typu B - u dzieci w grupie wiekowej 0-15 lat, co jest efektem prowadzonych od wielu lat szczepień ochronnych. Współczynnik zapadalności na wzw typu B w powiecie nakielskim wyniósł w roku ,07 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości 1234 rejestrowanej w województwie kujawsko- pomorskim. Wykres 3. Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu B w latach [źródło: własne] Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu B w latach woj.kuj- pom pow. nakielski Strona 20

21 Wirusowe zapalenie wątroby typu C Omawiana jednostka chorobowa, stanowi w ostatnich latach poważny problem epidemiologiczny w skali nie tylko powiatu, lecz kraju. Oficjalne dane, nie odzwierciedlają rzeczywistej liczby zakażeń, których prawdopodobnie jest zdecydowanie więcej. Jest to zwykle następstwem bezobjawowego przebiegu fazy zakażenia. Zakażenia wirusem HCV, ujawniają się dopiero w fazie przewlekłego zapalenia wątroby. Nie bez znaczenia, jest również brak profilaktyki zakażeń wzw C, w postaci szczepień ochronnych. Większość zgłoszonych i zarejestrowanych przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu C stanowią przypadki przewlekłe. W 2017 roku zarejestrowano 14 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C (w 2016 roku - zarejestrowano 8 przypadków). Najwięcej zachorowań wystąpiło w grupie wiekowej roku życia ( 8 przypadków), w grupie wiekowej roku życia zarejestrowano 4 przypadki oraz 2 przypadki w grupie wiekowej powyżej 70 roku życia. Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu C w 2017 roku wyniosła na terenie powiatu 16,15 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości w województwie kujawsko-pomorskim 18,48. Analiza danych o potencjalnych narażeniach, będących przyczyną zakażenia HCV bardzo często wskazuje na powiązanie tych zakażeń z korzystaniem z różnych świadczeń medycznych, wykorzystujących inwazyjne techniki diagnostyczne i terapeutyczne. Powyższy fakt wskazuje, że pomimo bardzo korzystnej sytuacji epidemiologicznej wirusowych zapaleń wątroby rezerwuar tych drobnoustrojów w populacji jest nadal istotny i może stanowić realne zagrożenie. Strona 21

22 Wykres 4. Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu C w latach [źródło: opracowanie własne] Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu C w latach woj. kuj-pom pow. nakielski Choroby przenoszone drogą płciową W 2009 roku wprowadzone zostały do obowiązkowego raportowania choroby przenoszone drogą płciową tj. kiła, rzeżączka, ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydie oraz inne choroby wywołane przez Chlamydie, jak również inne nierzeżączkowe zakażenia układu moczowego. W 2017 roku zarejestrowano jeden przypadek zachorowania na kiłę wczesną (w 2016 roku zarejestrowano 3 przypadki zachorowań). Najbardziej prawdopodobną drogą zakażenia był kontakt heteroseksualny, z przypadkową osobą. Zapadalność na kiłę wczesną w 2017 roku wyniosła 1,15 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości w województwie kujawsko-pomorskim 2,45. Lamblioza (giardioza) W 2017 roku zanotowano spadek zachorowań na lambliozę (giardiozę), zarejestrowano 4 potwierdzone przypadki (w 2016 r.- zarejestrowano 12 przypadków). Zachorowania, dotyczyły osób dorosłych w przedziale wiekowym (3 przypadki) oraz jeden przypadek dziecka w wieku 5 lat. Zachorowania rejestrowano w gminie Mrocza. Do zakażenia lambliami najczęściej dochodzi poprzez spożycie zanieczyszczonych cystami i lambliami owoców, warzyw, wody, jak również przez zainfekowane ręce i przedmioty. Strona 22

23 W związku z powyższym, podjęto działania edukacyjno - informujące skierowane do podmiotów leczniczych i pacjentów o przestrzeganiu podstawowych zasad higieny. Zapadalność na lambliozę (gardiozę) w powiecie nakielskim wyniosła 4,61 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości w województwie kujawsko - pomorskim 1,49. Gruźlica Gruźlica jest chorobą zakaźną, wywołaną zakażeniem prątkiem gruźlicy, która z reguły zajmuje płuca, choć zdarzają się przypadki gruźlicy pozapłucnej. Do podstawowej metody zapobiegania gruźlicy należą szczepienia BCG. Szczepionka podawana jest noworodkom w pierwszej lub drugiej dobie życia. W Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Nakle nad Notecią w 2017 roku zarejestrowano ogółem 13 przypadków zachorowań na gruźlicę z powiatu nakielskiego (2016 rok - 8 przypadków zachorowań). Liczba zachorowań na gruźlicę wzrosła w stosunku do 2016 roku. Poprzez działania profilaktyczne prowadzone przez Państwowego Powiatowego Inspektora poprawiła się zgłaszalność podejrzeń i zachorowań na gruźlicę, co może być przyczyną wzrostu zachorowań na w/w jednostkę chorobową. W związku ze stycznością z osobami chorymi na gruźlicę, nadzorem epidemiologicznym objęto 30 osób, w tym 7 dzieci. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią od r. prowadzi nadzór epidemiologiczny nad osadzonymi chorymi na gruźlicę, hospitalizowanymi w Oddziale Gruźlicy Szpitala Zakładu Karnego w Potulicach. Osadzeni na leczenie do w/w szpitala kierowani są z potwierdzoną gruźlicą płuc z,,macierzystych zakładów karnych, w których odbywają karę pozbawienia wolności. Osadzeni chorzy na gruźlicę płuc, którzy zamieszkują na terenie powiatu nakielskiego lub nie posiadają miejsca zamieszkania (bezdomni) rejestrowani są w Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Nakle nad Notecią. Natomiast przypadki zachorowań na gruźlicę osób osadzonych, kierowanych do Zakładu Karnego w Potulicach na leczenie, rejestrowane są zgodnie z właściwością terenową, względem miejsca zamieszkania. Osadzeni, którzy kończą karę pozbawienia wolności, a nie dokończyli leczenia, otrzymują skierowania do dalszego leczenia ambulatoryjnego w miejscach zamieszkania lub w przypadku prątkowania, kierowani są do dalszej hospitalizacji w Kujawsko - Pomorskim Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy. Strona 23

24 W 2017 roku w Oddziale Leczenia Gruźlicy Szpitala Zakładu Karnego w Potulicach skierowano do leczenia 107 osadzonych z potwierdzoną gruźlicą płuc z macierzystych zakładów karnych oraz aresztów śledczych z kraju. Zapadalność na gruźlicę w powiecie nakielskim wyniosła 14,99 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości w województwie kujawsko - pomorskim 11,33. Grypa i zachorowania grypopodobne Grypa oraz zachorowania grypopodobne, to jednostka odznaczająca się najwyższym wskaźnikiem zapadalności wśród chorób zakaźnych występujących w Polsce. W 2017 roku współczynnik zapadalności na grypę w powiecie nakielskim wyniósł 215,66 na 100 tys. mieszkańców ( w 2016 roku - 318,97). Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są szczepienia ochronne. Ponieważ poziom odporności zabezpieczający przed zachorowaniem osiąga się dopiero po upływie około 2 tygodniu od dnia szczepienia, najskuteczniejsze jest poddanie się szczepieniu przed rozpoczęciem sezonowego wzrostu zachorowań na grypę. Analiza wykonawstwa szczepień p/ko grypie na terenie powiatu nakielskiego, wskazuje na różnorodność wykonywania tych szczepień. W 2017 roku zaszczepiono ogółem 1674 osób, w tym 123 dzieci do lat 14 ( 2016 r ). Liczba osób zaszczepionych przeciwko grypie sukcesywnie każdego roku wzrasta, co świadczy o większej świadomości osób, które decydują się na szczepienia zalecane. Od sezonu epidemicznego 2004/2005 prowadzony jest zintegrowany, epidemiologiczny i wirusologiczny nadzór nad grypą w systemie SENTINEL. W związku ze wzmożonym nadzorem nad zachorowaniami na grypę i zakażeniami wirusem nowej grypy A(H1N1), monitoring zachorowań prowadzony jest cały rok. W 2017 roku (podobnie jak w latach ubiegłych) na terenie powiatu 1 placówka podstawowej opieki zdrowotnej (NZOZ Awicenna Mrocza) brała udział w czynnym nadzorze nad rejestracją przypadków grypy, poprzez udział w badaniach laboratoryjnych w systemie SENTINEL. W analizowanym okresie pobrano 30 wymazów w systemie SENTINEL. W 6 pobranych wymazach stwierdzono obecność wirusa - grypa A, podtyp A(H1N1)v oraz grypy B, nie stwierdzono. W dwóch badanych wymazach stwierdzono obecność wirusa oddechowego RSV. Strona 24

25 W pozostałych 22 wymazach nie stwierdzono wirusów oddechowych - grypa typu A i B, paragrypa 1,2,3, RSV oraz adenowirusów. Zachorowania na grypę zgłaszane były przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w tygodniowych meldunkach MZ-55. W 2017 roku wg sprawozdania o zachorowaniach i podejrzeniach zachorowań na grypę zgłoszono do Państwowego Powiatowego Inspektora w Nakle nad Notecią 187 przypadków (w 2016 r. zgłoszono 277 przypadków) zachorowań na grypę i choroby grypopodobne (w tym u 27 dzieci do lat 14, co stanowi 14,44% -ogółu zachorowań). Najwięcej zachorowań wystąpiło w miesiącach - styczniu oraz lutym, co stanowi 77,54% wszystkich zachorowań. Choroby przenoszone przez kleszcze borelioza (choroba z Lyme) Borelioza, to odzwierzęca choroba zakaźna, wywoływana przez krętki z rodzaju Borellia, która przebiega z różnymi objawami narządowymi w kolejnych okresach choroby. W 2017 roku w powiecie nakielskim nastąpił spadek liczby zachorowań na boreliozę, zarejestrowano 26 przypadków zachorowań (2016 r przypadki). Wszystkie przypadki zachorowań na boreliozę zostały zgłoszone, jako przypadki potwierdzone. Rumień wędrujący wystąpił w 24 przypadkach. Zachorowania notowano w gminach: Szubin (8 przypadków), Mrocza (6 przypadków), Nakło nad Notecią (5 przypadków), Kcynia (5 przypadków) oraz w gminie Sadki (2 przypadki). Współczynnik zapadalności wyniósł 29,99 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości rejestrowanej w województwie kujawsko-pomorskim 26,17. Analiza przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych wskazuje, że zakażone osoby były narażone na kontakt z wektorami przenoszącymi chorobę (zgłoszenie ukąszenia kleszcza i wystąpienie rumienia wędrującego), wskutek przebywania na terenie ogródków przydomowych, działkach oraz lasach mieszanych, liściastych i iglastych w Nadleśnictwie Szubin. Analiza wykonawstwa szczepień mieszkańców powiatu nakielskiego przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu, stanowi mały odsetek. W 2017 roku p/w KZM zaszczepiono 23 osób (2016 r osób). Strona 25

26 Wykres 5. Zapadalność na boreliozę w latach [źródło: opracowanie własne] Zapadalność na borelioze w latach woj. kuj-pom pow. nakielski Wobec braku możliwości czynnego uodpornienia przeciw boreliozie, nadal największe znaczenie ma podnoszenie świadomości w społeczeństwie, w zakresie stosowania odpowiednich zabezpieczeń chroniących przed kleszczami. Profilaktyka wścieklizny u ludzi W 2017 roku, w porównaniu do roku 2016 nastąpił wzrost osób pokąsanych przez zwierzęta, liczba ta wyniosła 155 osoby (2016 r osoby). Spośród w/w 28 osób, zakwalifikowano do szczepień przeciwko wściekliźnie, w związku z pogryzieniem przez nieznane zwierzę (2016 r.- 16 osób). W 2017 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią prowadził postępowanie administracyjno- egzekucyjne, dotyczące uchylania się od poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym, w związku z pogryzieniem przez zwierzęta w stosunku do 9 osób. Zgodnie z właściwością 7 postępowań przekazano do Wojewody Kujawsko - Pomorskiego. Postępowania powyższe nie są zakończone. Strona 26

27 W jednym przypadku po odebraniu upomnienia przez rodziców, matka dziecka podała dane właściciela zwierzęcia, W drugim przypadku, po odebraniu upomnienia przez osobę uchylającą się od obowiązku poddania się szczepieniom, rozpoczęto szczepienia przeciwko wściekliźnie. W 2017 Wojewoda Kujawsko- Pomorski na wniosek Państwowego Powiatowego Inspektora umorzył postępowanie egzekucyjne w stosunku do jednej osoby, z powodu zaszczepienia dziecka przeciwko wściekliźnie. W omawianym okresie nie rejestrowano ognisk wścieklizny wśród zwierząt. Współczynnik zapadalności wyniósł 32,29 na 100 tys. mieszkańców, przy wartości rejestrowanej w województwie kujawsko - pomorskim 20,50. Do pokąsań dochodziło najczęściej na terenie gminy Nakło nad Notecią oraz Szubin, przez niedopilnowane psy, które w większości przypadków posiadały właścicieli. Do pokąsań ludzi dochodziło również przez inne zwierzęta, takie jak: koty, szczura Wielokrotnie podczas dochodzeń epidemiologicznych napotyka się na trudności - osoby pokąsane przez zwierzęta odmawiają podawania danych personalnych właścicieli psów, z obawy o obciążenie kosztami związanymi z obserwacją zwierząt i złośliwością sąsiedzką. Wnioski 1. Sytuacja epidemiologiczna, w zakresie chorób zakaźnych, na terenie powiatu nakielskiego, była zróżnicowana, ale można ją określić jako zadawalającą. 2. W 2017 roku odnotowano wzrost zachorowań, na choroby wieku dziecięcego tj. ospę wietrzną, płonicę (szkarlatynę), świnkę (nagminne zapalenie przyusznic), wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy. 3. Utrzymujący się wysoki poziom osób zaszczepionych zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, pomimo ciągle wzrastającej liczby osób uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych. świadczy o dobrym nadzorze epidemiologicznym w powiecie nakielskim. 4. W 2017 roku zarejestrowano trzy ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową. Nastąpił niewielki wzrost sporadycznych zatruć pokarmowych, wywołanych przez pałeczki Salmonella. 5. W 2017 roku zarejestrowano spadek zachorowań na boreliozę, lambliozę (giardiozę) oraz krztusiec. Strona 27

28 6. W 2017 roku odnotowano wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C, wirusowe zapalenie wątroby typu B oraz wirusowe zapalenie wątroby typu A. 7. W omawianym okresie odnotowano wzrost zachorowań na gruźlicę. 8. Nie odnotowano zachorowań na różyczkę, odrę, włośnicę, bąblowicę, błonicę, poliomyelitis oraz wściekliznę u ludzi. 9. Z analizy sytuacji epidemiologicznej, w zakresie chorób zakaźnych w 2017 roku na terenie powiatu nakielskiego wynika, iż nadzór epidemiologiczny, przebiegał zgodnie z głównym kierunkiem działań ujętych w harmonogramie pracy oraz zgodnie z zadaniami określonymi w ustawie o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Prowadzony był na wysokim poziomie, czego wynikiem jest dobry stan zdrowia populacji w powiecie nakielskim. Strona 28

29 STAN SANITARNY PODMIOTÓW WYKONUJĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ LECZNICZĄ Na terenie powiatu nakielskiego w ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora znajduje się 87 obiektów, świadczących usługi lecznicze, w tym: 2 podmioty lecznicze, wykonujące stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (2 szpitale), 26 podmiotów leczniczych, wykonujących ambulatoryjne świadczenia zdrowotne (przychodnie, ośrodki, poradnie i ambulatoria), 4 inne podmioty lecznicze, wykonujące ambulatoryjne świadczenia, 55 praktyk zawodowych (3 indywidualne praktyki lekarskie, 24 indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie oraz 28 indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarzy dentystów), 4 inne podmioty lecznicze (laboratoria, punkty pobrań). W roku 2017 skontrolowano 49 podmiotów leczniczych, w których przeprowadzono 101 kontroli sanitarnych. W skontrolowanych podmiotach leczniczych wydano 50 decyzji administracyjnych (w tym 28, dotyczących opłaty za czynności kontrolne). Najczęściej stwierdzano nieprawidłowości, dotyczące stanu sanitarno-technicznego, sanitarno- higienicznego, prowadzenia kontroli wewnętrznej, w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym oraz niedostosowania ciągów sterylizacyjnych w placówkach, zgodnie z obowiązującymi przepisami. W roku 2017 nałożono 2 mandaty karne, na łączną kwotę 500 zł, w związku ze stwierdzeniem w podmiotach leczniczych nieprawidłowości, w zakresie nieprzestrzegania procedur medycznych, dotyczących postępowania w przypadku awarii urządzenia chłodniczego, służącego do przechowywania preparatów szczepionkowych. Szpitale W 2017 roku przeprowadzone kontrole sanitarne w Nowym Szpitalu w Nakle i Szubinie Spółka z o. o. wykazały nieprawidłowości. W szpitalu w Nakle nad Notecią nieprawidłowości sanitarno - higieniczne, dotyczyły: Strona 29

30 - niewłaściwego stanu sanitarno - higienicznego ścian i sufitów w pomieszczeniach Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego, - niewłaściwego stanu sanitarno - higienicznego ścian, sufitów i łóżek w Oddziale Wewnętrznym, - niewłaściwego stanu sanitarno - higienicznego ścian w Izbie Przyjęć, - niewłaściwego stanu sanitarno - higienicznego ścian w magazynie bielizny brudnej i czystej. W szpitalu w Szubinie stwierdzone nieprawidłowości, dotyczyły: - stanu sanitarno - higienicznego sufitów w pomieszczeniu przygotowawczym Oddziału Chirurgicznego, - wykładziny podłogowej w pomieszczeniu socjalnym i informacyjnym Izby Przyjęć, - pokrycia siedziska fotela w jednej z sal Oddziału Neonatologicznego. W celu wyegzekwowania poprawy stanu sanitarno - higienicznego wydano decyzje administracyjne, nakazujące usunięcie nieprawidłowości. Część nieprawidłowości została usunięta, zgodnie z terminami określonymi w decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nakle nad Notecią, natomiast termin wykonania pozostałych nakazów upływa w dniu r. (szpital w Szubinie). W szpitalu Zakładu Karnego w Potulicach niewłaściwy stan sanitarno higieniczny, dotyczył sufitu w łaźni w Oddziale Leczenia Gruźlicy. Wskutek wszczętego przez Państwowego Powiatowego Inspektora postępowania administracyjnego, nieprawidłowość została usunięta przed wydaniem decyzji administracyjnej, co potwierdziła kontrola sprawdzająca. Stan sanitarno - higieniczny szpitali na terenie powiatu nakielskiego z roku na rok ulega sukcesywnej poprawie. Nadmienić należy, iż w I półroczu 2015 r. rozpoczęła się modernizacja obiektu szpitala Zakładu Karnego w Potulicach, której celem było sprostanie aktualnie obowiązującym wymogom prawnym. Remont obiektu został zakończony w I kwartale 2017 r., co wpłynęło w znacznym stopniu na poprawę warunków sanitarno - higienicznych i bytowych w placówce. We wszystkich szpitalach powołane są zespoły i komitety kontroli zakażeń szpitalnych, zgodnie z obowiązującymi przepisami. W szpitalach prowadzono rejestr oraz stały monitoring patogenów alarmowych i zakażeń wewnątrzszpitalnych. Nie stwierdzono ogniska epidemicznego w żadnym oddziale szpitalnym, zarówno w szpitalu w Nakle jak i w Szubinie. Strona 30

31 Szpitale mają wdrożone i opracowane procedury zapobiegające zakażeniom i szerzeniu się czynników alarmowych oraz przeprowadzają kontrole wewnętrzne, w zakresie poprawności tych procedur. Przeprowadzone kontrole sanitarne wykazały właściwe postępowanie przeciwepidemiczne, w zakresie bieżącego utrzymania czystości w oddziałach. Wyposażenie szpitali w sprzęt medyczny jednorazowego użytku było wystarczające. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie przeprowadzania dezynfekcji. Zapas środków dezynfekcyjnych przechowywany był w dostatecznej ilości, w osobnych pomieszczeniach lub zamykanych szafach. Procesy dezynfekcyjne prowadzono prawidłowo, z uwzględnieniem bezpieczeństwa zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego, według opracowanych procedur. Ambulatoryjne świadczenia zdrowotne Pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora znajduje się 26 podmiotów leczniczych tej grupy. W 2017 roku skontrolowano 23 obiekty oraz 3 obiekty z grupy - inne podmioty. W 7 placówkach stwierdzono nieprawidłowości sanitarno - higieniczne tj.: - NZOZ,,Medicus Spółka z o.o. w Nakle nad Notecią, ul. Szkolna 4, dotyczyły: niewłaściwego stanu sanitarno- higienicznego ścian i sufitów w gabinetach lekarskich oraz niewłaściwego stanu sanitarno- higieniczny ścian i sufitów w poczekalni dla pacjentów. - NZOZ Medicus Spółka z o.o. Przychodnia Sadki, dotyczyły: braku ciągu technologicznego w sterylizatorni, zgodnie z obowiązującymi przepisami; niewłaściwego stanu sanitarnohigienicznego toalety dla niepełnosprawnych oraz ścian i sufitu w korytarzu dla pacjentów poradni,,k, gabinetu stomatologicznego, klatki schodowej prowadzącej na I piętro do gabinetu fizjoterapii oraz gabinetu pielęgniarek środowiskowych. - Medyk Spółka z o.o. Przychodnia w Szubinie, dotyczyły: niewłaściwego stanu sanitarno- higienicznego ścian i sufitów w magazynie odpadów medycznych oraz niewłaściwego stanu sanitarno- higienicznego ścian i sufitów w ciągu komunikacyjnym przychodni. - NZOZ,,Medicus Sp. z o. o. w Nakle nad Notecią, ul. Sądowa 14d, dotyczyły: niedostosowania się personelu medycznego do obowiązku przestrzegania procedur medycznych, dotyczących postępowania w przypadku awarii urządzenia chłodniczego, służącego do przechowywania preparatów szczepionkowych. Strona 31

32 - NZOZ,,Medicus Sp. z o. o. w Ślesinie, dotyczyły: nieprawidłowego zaszczepienia dziecka urodzonego w 2017, przeprowadzono kontrolę interwencyjną u w/w świadczeniodawcy. Dziecku podano preparat Hexacima p/ko: błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, zakażeniom Hib, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, co było niezgodne z kwalifikacją lekarską. Dziecko zakwalifikowano do szczepienia p/ko: pneumokokom - preparat Synflorix (wpis do dokumentacji medycznej). - NZOZ,,Stomed w Nakle nad Notecią, dotyczyły: braku ciągu technologicznego w sterylizatorni, zgodnie z obowiązującymi przepisami. - Amicus Mrocza, dotyczyły: braku opracowanej procedury kontroli wewnętrznej oraz prowadzonej dokumentacji w zakresie działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. W sierpniu 2017 r. przeprowadzono 9 kontroli interwencyjnych, w związku z przejściem nawałnicy w nocy z dnia sierpnia. Kontrole wykazały, że w wyniku przerw w dostawach energii elektrycznej, w przypadku 4 podmiotów leczniczych, należących do Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej,,Medicus Sp. z o. o., nie podjęto prób zabezpieczenia preparatów szczepionkowych, zgodnie z obowiązującymi procedurami. Szczepionki dystrybuowane są z WSSE na podstawie zamówień rocznych składanych do PSSE w Nakle nad Notecią przez podmioty lecznicze, realizujące Program Szczepień Ochronnych dla osób zaopcjowanych w danej placówce. Świadczeniodawcy zobowiązani są do przechowywania produktów leczniczych, jakim są szczepionki, z zachowaniem łańcucha chłodniczego, tak aby mogły być podane, zgodnie z PSO. Preparaty szczepionkowe, w trakcie przechowywania których doszło przerwania łańcucha chłodniczego przeznaczone zostały do utylizacji. Stan sanitarno - higieniczny pozostałych podmiotów leczniczych, udzielających ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, nie budził zastrzeżeń. Podmioty lecznicze, wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne, w zakresie przestrzegania procedur dezynfekcji, sterylizacji, doboru preparatów dezynfekcyjnych, zaopatrzenia w sprzęt jednorazowego użytku i środki opatrunkowe ocenia się pozytywnie. W pozostałych podmiotach leczniczych tej grupy obiektów, nie stwierdzono nieprawidłowości sanitarno - higienicznych. Strona 32

33 Zdjęcie 3 (po lewej) i 4 (po prawej) Zakład Rehabilitacji Leczniczej [źródło: własne] Kontrole sanitarne indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich i praktyk stomatologicznych, wykazały nieprawidłowości w 12 gabinetach stomatologicznych. Nieprawidłowości, związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych głównie, dotyczyły nie zapewnienia w sterylizatorni ciągów technologicznych, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. W 10 gabinetach stomatologicznych, w związku z wszczętym przez Państwowego Powiatowego Inspektora postępowaniem administracyjnym nieprawidłowości usunięto, natomiast w 2 gabinetach stomatologicznych wykonanie nakazu, dotyczącego zapewnienia w sterylizatorni ciągu technologicznego, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa upłynął r. Ponadto nieprawidłowości stwierdzono także w 3 gabinetach ginekologicznych, które dotyczyły m.in. braku opracowanych i wdrożonych do stosowania procedur medycznych oraz braku bezpośredniego połączenia gabinetu lekarskiego z pomieszczeniem higieniczno - sanitarnym oraz braku bidetu w pomieszczeniu higieniczno - sanitarnym. Część nieprawidłowości została usunięta, zgodnie z terminami określonymi w decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora, natomiast termin wykonania pozostałych nakazów przypada na dzień r. Strona 33

34 W celu wyegzekwowania poprawy Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał decyzje administracyjne, nakazujące usunięcie nieprawidłowości. Stan sanitarno - higieniczny pozostałych praktyk zawodowych nie budził zastrzeżeń. W tej grupie obiektów, wystarczające było wyposażenie placówek w środki dezynfekcyjne oraz prawidłowy był dobór preparatów dezynfekcyjnych. Nadzorowane podmioty lecznicze w powiecie nakielskim ocenia się jako dobre, a stwierdzone nieprawidłowości usuwane są, wskutek prowadzonego przez Państwowego Powiatowego Inspektora postępowaniem administracyjnym. Wnioski 1. Stan sanitarno - higieniczny podmiotów świadczących usługi lecznicze, ocenia się jako zadawalający. Przeprowadzone przez właścicieli lub gestorów obiektów remonty i modernizacje oraz zakup nowoczesnego sprzętu i aparatury, przyczyniają się do poprawy funkcjonalności obiektów i poziomu świadczonych usług. 2. Podmioty lecznicze posiadają opracowane i wdrożone procedury medyczne, mające na celu minimalizację zakażeń. 3. Zabezpieczenie placówek leczniczych w środki dezynfekcyjne, w zakresie ilości i asortymentu jest wystarczające. Strona 34

35 OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią w roku 2017 kontynuował bieżący nadzór sanitarny nad obiektami użyteczności publicznej. Do grupy tej należą obiekty, w których świadczone są usługi kosmetyczne, fryzjerskie i odnowy biologicznej, obiekty noclegowe (hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty, w których świadczone są usługi hotelarskie), noclegownie, dworce komunikacyjne, tereny rekreacyjne, obiekty sportowe, kąpielowe oraz cmentarze. W tej grupie obiektów w roku 2017 przeprowadzono 191 kontroli sanitarnych. Wykres 6. Ewidencja użyteczności publicznej w 2017 r. [źródło: opracowanie własne] Ewidencja obiektów użyteczności publicznej w 2017 r zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej i świadczące kompleksowo w/w usługi inne obiekty użyteczności publicznej cmentarze obiekty hotelarskie i inne obiekty w których świadczone są usługi hotelarskie tereny rekreacyjne ustępy publiczne i ogólnodostępne W 2017 roku żadnego z obiektów użyteczności publicznej nie oceniono negatywnie, ze względu na stan sanitarno higieniczny i sanitarno - techniczny. Ogólnie stan sanitarny w/w grupy obiektów, ocenia się jako dobry. Na terenie powiatu najliczniejszą grupę, wśród obiektów użyteczności publicznej, stanowią zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej oraz świadczące kompleksowo w/w usługi. W tego rodzaju obiektach, istotnym zagadnieniem jest przestrzeganie zasad dezynfekcji i sterylizacji, stosowanych narzędzi fryzjerskich i kosmetycznych, z uwagi na zagrożenie przeniesienia zakażeń Strona 35

36 (np. zakażenie wirusami HIV, HBV, HCV, grzybice). Podczas kontroli zwracano także uwagę, na stosowanie właściwych środków do dezynfekcji narzędzi, postępowanie z bielizną zarówno w aspekcie prania, jak i prawidłowych warunków przechowywania bielizny brudnej i czystej. W trakcie przeprowadzanych kontroli nieprawidłowości stwierdzono w 2 zakładach fryzjersko kosmetycznych: w jednym zakładzie zakwestionowano brak możliwości mycia rąk w toalecie, a w drugim zakładzie osoba świadcząca usługi kosmetyczne nie posiadła orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Wskutek prowadzonego przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nakle nad Notecią postępowania nieprawidłowości w obu obiektach usunięto, zgodnie z terminami wskazanymi w decyzjach administracyjnych. W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, kontrolowano stan wymagań sanitarno higieniczny ustępów publicznych, funkcjonujących na terenie powiatu. Kontrole wykazały, że urządzenia sanitarne były sprawne, dezynfekowane, wyposażone w odpowiedni zapas środków myjących i dezynfekujących, a stan sanitarno - higieniczny obiektów oceniono jako dobry. W roku 2017 na terenie powiatu nakielskiego funkcjonował obiekt pomocy osobom bezdomnym tj. Kujawsko Pomorskie Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu Judym w Kołaczkowie oraz do listopada 2017 r. działał Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mroczy. Po zlikwidowaniu obiektu w Mroczy, przebywające tam osoby bezdomne przeniesione zostały do obiektu w Kołaczkowie. Dla osób przebywających w obiekcie, zapewnione są pokoje wyposażone w łóżka, szafy, stoły i krzesła oraz sanitariaty z bieżącą ciepłą i zimną wodą. W miarę pozyskiwania środków finansowych, przeprowadzane są bieżące naprawy i remonty, wykonywane przez mieszkańców ośrodka. Kontrola, przeprowadzona w w/w obiekcie, nie wykazała bieżących nieprawidłowości sanitarno higienicznych. Kujawsko Pomorskie Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu Judym to obiekt posiadający około 60 miejsc noclegowych. W ciągu roku prowadzono adaptację kolejnych pomieszczeń, które docelowo przyczynią się do zwiększenia bazy noclegowej. Baza noclegowa, zarówno stała w postaci hoteli, moteli, pensjonatów itp. (10 obiektów) jak i sezonowa (4 obiekty), w roku 2017 nie budziła zastrzeżeń - nie stwierdzono w w/w grupie obiektów nieprawidłowości sanitarno higienicznych. Strona 36

37 W analizowanym okresie skontrolowano 6 obiektów sportowych (stadiony i boiska sportowe). Nieprawidłowości sanitarno higieniczne stwierdzono w 2 obiektach: - w pomieszczeniach higieniczno - sanitarnych przeznaczonych dla zawodników przy boisku sportowym w Sadkach zakwestionowano brudne ściany. - w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Szubinie zakwestionowano stan sanitarno - higieniczny pomieszczeń tj. brudne ściany w korytarzu, w szatniach, w pomieszczeniu do gry w tenisa, w pomieszczeniu z natryskiem, w pomieszczeniu biurowym, pęknięta szyba w drzwiach toalety oraz pęknięcia na ścianie w korytarzu przy toaletach, przy wejściu głównym. W celu wyegzekwowania poprawy stanu sanitarno - higienicznego w/w obiektów Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał decyzje administracyjne, nakazujące usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Nieprawidłowości zostały usunięte, co potwierdziły kontrole sprawdzające. W ciągu roku przeprowadzono 3 kontrole w domach kultury. W wiejskim domu kultury w Ślesinie stwierdzono brudne ściany w toaletach (damskiej i męskiej), brudne ściany w sali imprez oraz brudne ściany w pomieszczeniu biurowym. W celu wyegzekwowania poprawy stanu sanitarno - higienicznego obiektu Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał decyzję administracyjną, nakazującą usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości z terminem wykonania do dnia r. Kontrole sanitarne Domu Kultury w Witosławiu oraz Nakielskiego Ośrodka Kultury w Nakle nad Notecią nie wykazały nieprawidłowości sanitarno higienicznych. Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi także nadzór nad przeprowadzaniem ekshumacji zwłok i szczątków ludzkich. W roku 2017 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, wydał 49 decyzji zezwalających na ekshumację zwłok i szczątków ludzkich oraz 9 postanowień, dotyczących sprowadzenia zwłok lub prochów do Polski. Upoważniony przez Państwowego Powiatowego Inspektora pracownik nadzorował 37 ekshumacji zwłok i szczątków ludzkich. W roku 2017 nie stwierdzono nieprawidłowości w tym zakresie. Strona 37

38 Wnioski 1. Dzięki skutecznie prowadzonemu nadzorowi oraz inicjatywie i trosce przedsiębiorców, stan sanitarno higieniczny kontrolowanych obiektów ulega sukcesywnej poprawie. 2. W 2017 r. nie zakwestionowano żadnego obiektu na terenie powiatu, ze względu na stan sanitarno - higieniczny. Wszystkie obiekty tej grupy na koniec roku 2017, oceniono pozytywnie. Strona 38

39 JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI Infrastruktura zaopatrzenia w wodę W powiecie nakielskim woda przeznaczona do zbiorowego zaopatrzenia ludności, jest uzyskiwana z ujęć wód podziemnych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią w roku 2017, obejmował nadzorem 37 urządzeń dostarczających wodę do spożycia dla ludzi. W skali powiatu największy odsetek wodociągów ok. 57% stanowiły urządzenia o wydajności od m 3 /dobę(21 wodociągów), urządzenia o wydajności poniżej 100m 3 /dobę stanowiły 37% (14 wodociągów), natomiast wodociągi o produkcji od m 3 /dobę stanowiły zaledwie 6% ogółu wodociągów (2 obiekty). W roku sprawozdawczym zlikwidowano wodociąg w miejscowości Występ gm. Nakło nad Notecią (zaopatrzenie mieszkańców w/w miejscowości w wodę przeznaczoną do spożycia, przejął wodociąg w Potulicach gm. Nakło nad Notecią, należący do Komunalnego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Szubinie) oraz w miejscowości Witosław gm. Mrocza (zaopatrzenie mieszkańców w/w miejscowości w wodę przeznaczoną do spożycia, przejął wodociąg w Wielu gm. Mrocza, należący do Zakładu Gospodarki Komunalnej sp. z o. o. w Mroczy). Na terenie powiatu nakielskiego funkcjonuje również jeden wodociąg lokalny Tur Osada Leśna gm. Szubin, zaopatrujący około 83 osoby. 39

40 Wykres 7. Urządzenia dostarczające wodę do spożycia z podziałem na produkcję wody [źródło: opracowanie własne] Urządzenia dostarczające wodę do spożycia z podziałem na produkcję wody 6% 37% 57% produkcja wody poniżej 100m3/dobę produkcja wody od 100 do 1000m3/dobę produkcja wody od 1000 do 10000m3/dobę Stan sanitarny urządzeń do zaopatrywania w wodę W omawianym okresie przeprowadzono łącznie 99 kontroli obiektów wodnych (w tym 15 kontroli związanych z oceną stanu sanitarno higienicznego wodociągu oraz 84 kontrole związane tylko z poborem próbek wody). W 2017 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał 30 decyzji administracyjnych (w tym 2 decyzje natychmiastowej wykonalności, dotyczące jakości wody, 1 decyzję zatwierdzającą laboratorium zewnętrzne, 12 decyzji umarzających postępowanie administracyjne oraz 15 decyzji płatniczych). Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia W roku 2017 nadzorowane wodociągi dostarczały wodę dla ponad 87 tysięcy osób. W ciągu roku do badania pobrano 189 próbek wody. Próbki wody pobierane były, zgodnie z opracowanym harmonogramem ze 174 punktów monitoringowych i badane przez Oddział Laboratoryjny Badania Środowiska Komunalnego Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Nakle nad Notecią, Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno 40

41 Epidemiologicznej w Bydgoszczy oraz zatwierdzone laboratoria zewnętrzne (w przypadku badań prowadzonych przez przedsiębiorstwa wodociągowe, w ramach wewnętrznej kontroli jakości wody). W trakcie kontroli, przeprowadzanych na przestrzeni roku, przekroczenia parametrów fizykochemicznych stwierdzono w 8 pobranych próbkach i dotyczyły mętności, utlenialności oraz manganu. Zawyżone, w stosunku do norm, wartości w/w parametrów, nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia konsumentów, a jedynie wpływały na właściwości organoleptyczne. Po podjęciu, przez gestorów wodociągów działań korygujących, jakość wody osiągała pożądany skład fizykochemiczny. W trakcie roku, stwierdzano także nieliczne odchylenia od wymagań składu bakteriologicznego wody. Nieznaczne przekroczenia parametrów mikrobiologicznych stwierdzono zaledwie w 6 próbkach. W skutek interwencyjnych działań Państwowego Powiatowego Inspektora, występujące w wodzie przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów były krótkotrwałe i nie wpłynęły ostatecznie na negatywną ocenę jakości wody. Ogólny stan bezpieczeństwa sanitarnego na nadzorowanym terenie w 2017 roku, w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę uznać należy, za dobry i ustabilizowany. Badania w kierunku Legionella sp. W roku 2017 pobrano 8 próbek wody do badania, w kierunku obecności bakterii Legionella sp. w Nowym Szpitalu w Nakle i Szubinie sp. z o. o. (budynek szpitala w Szubinie gm. Szubin) oraz w pokojach Pensjonatu Stary Browar w Szubinie. Wyniki badań laboratoryjnych wykazały brak obecności bakterii Legionella sp. w Nowym Szpitalu w Nakle i Szubinie sp. z o.o. (budynek szpitala w Szubinie gm Szubin), natomiast w jednym pokoju w Pensjonacie Stary Browar w Szubinie badania laboratoryjne wykazały obecność 360 jtk/100ml bakterii Legionella sp. Powtórne badanie przeprowadzone z dwóch punktów wodnych w w/w pokoju nie wykazało obecności bakterii Legionella sp. Jakość wody w basenach kąpielowych Na nadzorowanym terenie funkcjonuje 1 basen kąpielowy - Kryta Pływalnia Naquarius w Nakle nad Notecią. Zarządca pływalni - Nakielska Administracja Domów Mieszkalnych sp. z o. o. w Nakle nad Notecią, przeprowadzał badania wody w ramach kontroli wewnętrznej, zgodnie z zatwierdzonym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nakle nad 41

42 Notecią harmonogramem badań. W miesiącu maju Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią pobrał w ramach bieżącego nadzoru 4 próbki wody z krytej pływalni i na podstawie uzyskanych wyników badań oraz sprawozdań z badań wody (prowadzonych w ramach kontroli wewnętrznej), dostarczonych przez zarządcę pływalni, wydał roczną ocenę jakości wody w Krytej Pływalni "Naquarius" stwierdzając, że jest ona przydatna do kąpieli. Jakość wody w kąpieliskach i miejscach wykorzystywanych do kąpieli W ewidencji znajduje się 1 miejsce wykorzystywane do kąpieli, zlokalizowane w Wąsoszu gmina Szubin. W roku 2017 zarządca miejsca wykorzystywanego do kąpieli Urząd Miejski w Szubinie, zlecił wykonanie 2 badań wody. Jedno badanie przeprowadzono przed rozpoczęciem funkcjonowania miejsca wykorzystywanego do kąpieli (w miesiącu czerwcu), natomiast drugie badanie wykonano w trakcie trwania sezonu letniego (na przełomie lipca i sierpnia). Jakość wody odpowiadała wymaganiom przewidzianym dla wody do kąpieli. Zdjęcie 5. Urządzenia w Stacji Uzdatniania Wody [źródło: własne] 42

43 Wnioski 1. Na podstawie wyników badań próbek wody, pobieranej zarówno przez Państwową Inspekcję Sanitarną, jak i przedsiębiorców wodociągowych, w ramach kontroli wewnętrznej można stwierdzić, że mieszkańcy powiatu nakielskiego, jak i osoby okresowo przebywające na jego terenie, korzystają z wody bezpiecznej dla zdrowia, odpowiadającej wymaganym normom. 2. W przypadku okresowego pogorszenia jakości wody, dostarczanej użytkownikom z sieci wodociągowej, przedsiębiorstwa wodociągowe niezwłocznie podejmowały działania naprawcze, w celu poprawy jakości wody z danego ujęcia. 3. Przedsiębiorstwa wodociągowe, zaopatrujące mieszkańców powiatu nakielskiego w wodę do spożycia, sukcesywnie dokonują modernizacji i remontów istniejących stacji uzdatniania wody, co w znaczący sposób wpływa na jakość wody dostarczanej odbiorcom. 4. Łączenie sieci wodociągowych, należących do kilku wodociągów, w przypadku zanieczyszczenia jednego z ujęć, umożliwia prowadzenie działań naprawczych bez konieczności pozbawienia odbiorców dostaw wody. 5. Jakość wody do kąpieli, w krytej pływalni w Nakle nad Notecią oraz w miejscu wykorzystywanym do kąpieli w Wąsoszu gm. Szubin, odpowiada wymaganiom sanitarnym. 43

44 OBIEKTY ŻYWIENIA ZBIOROWEGO, PRODUKCJI I OBROTU ŚRODKAMI SPOŻYWCZYMI ORAZ KOSMETYKAMI W 2017 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią obejmował nadzorem 1092 obiekty, wprowadzające do obrotu i produkujące żywność, w tym 5 obiektów produkcji, konfekcjonowania i obrotu kosmetykami. Tabela 4. Liczba obiektów w ewidencji w poszczególnych grupach [źródło: własne] L.p. Rodzaj obiektu Liczba obiektów Liczba obiektów % 1. Wytwórnie lodów 1 0,10 2. Automaty do lodów 14 1,29 3. Piekarnie 11 1,01 4. Ciastkarnie 3 0,28 5. Przetwórnie owocowo-warzywne i grzybowe 3 0,28 6. Browary i słodownie 2 0,19 7. Zakłady garmażeryjne 1 0,10 8. Zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego 4 0,37 9. Wytwórnie makaronów 1 0,10 10 Wytwórnie wyrobów cukierniczych 2 0, Wytwórnie octu, majonezu i musztardy 1 0, Wytwórnie suplementów diety 1 0, Cukrownia 1 0, Inne wytwórnie żywności , Sklepy spożywcze , Kioski 15 1, Magazynu hurtowe 18 1, Obiekty ruchome i tymczasowe 13 1, Środki transportu 19 1, Inne obiekty obrotu żywnością 44 4, Zakłady żywienia zbiorowego otwarte, w tym zakłady małej gastronomii 80/53 7,33/4, Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 60 5, Wytwórnie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością 7 0, Obiekty produkcji, konfekcjonowania i obrotu kosmetykami 5 0,46 44

45 W nadzorowanych obiektach w roku 2017 przeprowadzono 652 kontrole. Stan sanitarno - higieniczny zakładów jest bardzo zróżnicowany. Działają zarówno obiekty stare i małe, które ze względu na lokalizację, nie mogą ulec rozbudowie oraz obiekty duże i nowoczesne jak np.: markety oraz sklepy wielkopowierzchniowe. W wielu placówkach stan sanitarny ulega systematycznej poprawie, nie mniej jednak w analizowanym okresie, w rezultacie prowadzonego w 2017 r. nadzoru sanitarnego, w zakresie bezpieczeństwa żywności, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał 503 decyzje, w tym 114 decyzji administracyjnych, w celu wyegzekwowania poprawy warunków sanitarno-higienicznych, spośród których 3 nakazujące natychmiastowe zaprzestanie działalności, z uwagi na obecność odchodów gryzoni oraz owadów w placówkach. 120 Wykres 8. Liczba wydanych decyzji w obiektach żywnościowo - żywieniowych w latach [źródło: opracowanie własne] Zakłady produkcyjne Sklepy i kioski Żywienie otwarte Żywienie zamknięte Piekarnie Transport Magazyny hurtowe Inne obiekty 0 Rok 2011 Rok 2013 Rok 2015 Rok 2017 Rok 2010 Rok 2012 Rok 2014 Rok 2016 Mimo, że w wielu placówkach zmienia się wystrój i estetyka sal sprzedaży, sal konsumpcyjnych, dużo zastrzeżeń budzi nadal niewłaściwy stan sanitarno - higieniczny obiektów. Do najczęstszych nieprawidłowości stwierdzonych w 2017 r. należą: - niewłaściwy stan techniczno sanitarny pomieszczeń (czystość zakładu), 45

46 - niewłaściwy stan techniczny urządzeń i wyposażenia, - niewłaściwe magazynowanie żywności, brak segregacji, - niewłaściwa jakość żywności, - nieprawidłowe przechowywanie odpadów, - brak ochrony przed zanieczyszczeniami zewnętrznymi, - brak bieżącej ciepłej wody w placówce, - brak w obiekcie do wglądu dokumentacji systemu HACCP. Mając na uwadze bezpieczeństwo zdrowotne klientów, za stwierdzone naruszenie wymagań higieniczno - sanitarnych nałożono 81 mandatów karnych, na kwotę 14,400 zł, które w wielu przypadkach pozwoliły na natychmiastowe wyeliminowanie uchybień (np.: wycofanie z obrotu przeterminowanej żywności, zapewnienie prawidłowych warunków przechowywania artykułów spożywczych, doprowadzenie obiektu do należytego stanu sanitarno - higienicznego). W związku z art. 61 i 62 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (jednolity tekst Dz. U. z 2017 r., poz. 149 z późn. zm.), w 2017 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, zatwierdził 85 zakładów, tj.: - automaty do lodów - 3 obiekty, - piekarnie 1 obiekt, - przetwórnie owocowo-warzywne i grzybowe 1 obiekt, - sklepy spożywcze 44 obiekty, - kioski 3 obiekty, - magazyny hurtowe - 1 obiekt, - obiekty ruchome i tymczasowe 6 obiektów, - środki transportu 1 obiekt, - inne obiekty obrotu żywnością 3 obiekty, - obiekty żywienia zbiorowego otwarte - 17 obiektów, - obiekty żywienia zbiorowego zamknięte 5 obiektów. 46

47 Wykres 9. Decyzje o zatwierdzeniu zakładów w różnych grupach obiektów [źródło: opracowanie własne] obiekty ruchome i tymczasowe automaty do lodów obiekty żywienia zbiorowego zamkniete obiekty żywienia otwarte zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego inne zakłady żywienia magazyny hurtowe Srodki transportu piekarnie przetwórnie owocow-warzywne i grzybowe kioski sklepy Kolumna Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. W celu oceny bezpieczeństwa żywności w 2017 roku, zgodnie z Harmonogramem poboru próbek, zatwierdzonym przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy, pobrano do badań laboratoryjnych, w ramach urzędowej kontroli i monitoringu 265 próbek, w tym: -178 próbek w kierunku badań mikrobiologicznych, - 87 próbek w kierunku badań chemicznych. Zakwestionowano 6 próbek żywności, tj.: 1. Lody: Producent Lodziarnia Bonano, ul. Dąbrowskiego 11, Nakło nad Notecią, kwestionowana 1 próbka lodów: Liczba Enterobacteriaceae wyniosła 1,3x10 2 jtk/g. 47

48 2. Ostromecko Naturalna Woda Mineralna Niegazowana producent: Wody Mineralne Ostromecko Leszek Bokiej, ul. Zdrojowa 3, Dąbrowa Chełmińska, 5 próbek kwestionowanych, z uwagi na obecność bakterii grupy coli >200jtk/250 ml. Na podstawie wyników badań laboratoryjnych należy stwierdzić, że procent zdyskwalifikowanych (nie odpowiadających właściwej jakości) próbek na przestrzeni pięciu ostatnich lat był niski i wynosił: - 2,55% w roku 2010, - 0 % w roku 2011, - 2,07% w roku 2012, - 0,52 %w roku 2013, - 0% w roku 2014, - 0,94% w roku 2015, - 1,87% w roku 2016, - 2,27% w roku 2017 r. Zdjęcie 6. Prawidłowa ekspozycja środków spożywczych [źródło: własne] 48

49 Zdjęcie 7. Prawidłowa ekspozycja i segregacja środków spożywczych [źródło: własne] Zdjęcie 8. Prawidłowa ekspozycja środków spożywczych [źródło: własne] 49

50 Zdjęcie 9. Prawidłowe przechowywanie mrożonek w urządzeniach chłodniczych [źródło: własne] Zdjęcie 10. Ekspozycja owoców i warzyw (po lewej) i 11. Ekspozycja wyrobów cukierniczych (po prawej) [źródło: własne] 50

51 Zdjęcie 12. Bałagan na zapleczu sklepu [źródło: własne] Ocena wdrażania realizacji systemów kontroli wewnętrznej (GHP/GMP, system HACCP) w zakładach żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu żywnością Głównym celem żywienia zbiorowego, w tym również cateringu, jest zaspokajanie potrzeb żywieniowych poszczególnych grup społeczeństwa, w tym także chorych w placówkach służby zdrowia. Polega ono na dostarczeniu gotowych do spożycia posiłków i napojów, bezpiecznych pod względem jakości zdrowotnej oraz zapewnieniu warunków umożliwiających ich konsumpcję. Posiłki przeznaczone do konsumpcji, w tego typu placówkach, muszą być całkowicie bezpieczne dla konsumenta. Powinny one ponadto odpowiadać oczekiwaniom konsumentów w aspekcie jakości organoleptycznej i estetycznej. Ich spożywanie nie może stwarzać ryzyka zachorowania na jakąkolwiek chorobę przenoszoną drogą pokarmową. Należy podkreślić, iż w świetle obowiązującego prawa za jakość zdrowotną żywności odpowiada jej producent, w tym przypadku kierownictwo i pracownicy zakładu żywienia zbiorowego. Stąd też na osobach realizujących w praktyce żywienie zbiorowe, w tego rodzaju placówkach spoczywa ogromna odpowiedzialność. 51

52 Właściwa praca wszystkich pracowników, związana jest z systematycznym podnoszeniem ich kwalifikacji i stosowaniem prawidłowych, nowoczesnych praktyk i technologii. Bez stałej aktualizacji wiedzy i podnoszenia jej poziomu przez personel, nie można oczekiwać prawidłowej organizacji i funkcjonowania placówek oraz zapewnienia bezpieczeństwa i wysokiej jakości zdrowotnej produkowanych w nich posiłków. Podstawowym warunkiem prawidłowej realizacji żywienia zbiorowego i zapewnienia całkowitego bezpieczeństwa konsumenta oraz właściwej jakości zdrowotnej posiłków, jest stworzenie odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych oraz spełnienie wszystkich wymaganych standardów higienicznych, odnoszących się do procesów magazynowania surowców i półproduktów żywnościowych oraz produkcji posiłków i ich dystrybucji. Analogicznie do lat ubiegłych, Państwowa Inspekcja Sanitarna nadzorowała przestrzeganie przez producentów i dystrybutorów środków spożywczych, przepisów w zakresie wdrażania i realizacji wymagań higienicznych, w tym zasad Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) oraz wdrażania Systemu Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP), określonych w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U. UE L139 z r., z późn. zm.). Duże zaangażowanie Państwowego Powiatowego Inspektora w działania, mające na celu przedstawienie przedsiębiorcom korzyści, wynikających z wdrożenia systemu HACCP oraz egzekwowanie obowiązku wdrażania w/w zasad i systemu, przyniosły zdecydowaną poprawę w tym zakresie, co obrazuje poniższy wykres. 52

53 Wykres 10. Obiekty, które wdrożyły system HACCP [źródło: opracowanie własne] Obiekty żywienia zbiorowego zamknięte Obiekty żywienia zbiorowego otwarte Środki transportu Obiekty ruchome i tymczasowe Magazyny hurtowe Kioski Sklepy spożywcze Obiekty produkcji źywności W analizowanym roku odsetek obiektów, które prowadziły system HACCP przedstawia się następująco: - sklepy 100%, - piekarnie 100%, - żywienie otwarte 100%, - żywienie zamknięte 100%, - zakłady produkcyjne 100%, - transport 100%, - magazyny hurtowe 100% - inne obiekty obrotu żywnością (apteki, punkty handlowe na poczcie, gospodarstwo rybackie 100%. Wszystkie nadzorowane obiekty wdrożyły i realizują wymagania higieniczne, zawarte w Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP) oraz Dobrej Praktyce Produkcyjnej (GMP). 53

54 Działania w systemie wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i paszach RASFF RASFF czyli system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt, jest skutecznym narzędziem, służącym wymianie informacji, dotyczących działań podejmowanych, w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności. Jest on ważnym elementem polityki ochrony zdrowia ludności na obszarze całego kraju, a zasada jego działania opiera się na zbieraniu i szybkim przekazywaniu informacji o produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt, mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia konsumentów. W odniesieniu do produktów żywnościowych i środków żywienia zwierząt, zasady funkcjonowania RASFF, zostały określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. Powiadomienia alarmowe są wysyłane, jeżeli na rynku znajduje się niebezpieczny produkt spożywczy lub środek żywienia zwierząt oraz jeżeli konieczne jest podjęcie natychmiastowych działań. Działania podjęte w ramach systemu RASFF w 2017 roku W roku 2017, przeprowadzono kontrole, w związku z powiadomieniami alarmowymi i informacyjnymi, tj.: POWIADOMIENIA ALARMOWE 1. Żurek Pałucki -zakwestionowany z uwagi na obecność Salmonella spp. przeprowadzono 6 kontroli produkt sprzedany został klientom końcowym. 2. Rodzynki KRESTO zakwestionowane z uwagi na przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu ochratoksyny A (OTA) - przeprowadzono 1 kontrolę (market TESCO). Produkt zutylizowano. 3. Jaja - zakwestionowane z uwagi na obecność fipronilu - przeprowadzono 1 kontrolę (Magpol). Jaja zużyto do produkcji pierogów sprzedano klientom końcowym. 4. Jaja - zakwestionowane z uwagi na obecność fipronilu - przeprowadzono 1 kontrolę (Cukiernia Lewandowscy). Jaja zużyto do produkcji ciast sprzedano klientom końcowym. 5. Ustronianka Biała Niskosodowa niegazowanan naturalna woda mineralna - zakwestionowana z uwagi na obecność zanieczyszczeń mikrobiologicznych, bakterie z grupy coli - w wyniku podjętych działań ustalono, że produkt sprzedany został klientom końcowym. 54

55 6. Schaumkelle -łyżka cedzakowa - zakwestionowana z uwagi na stwierdzone przekroczenia dopuszczalnego poziomu migracji pierwszorzędowych amin aromatycznych - przeprowadzono 1 kontrolę (KiK Textil) produkt sprzedany został klientom końcowym. 7. Smoczek kauczukowy Canpol Babies zakwestionowany z uwagi na migrację N-nitrozoamin oraz substancji zdolnych do tworzenia nitrozoamin ze smoczka - w wyniku podjętych działań ustalono, że produkt sprzedany został klientom końcowym. POWIADOMIENIA INFORMACYJNE 1. Skrzyp + Vit z bambusem zakwestionowany z uwagi na fakt, że do produkcji suplementu diety użyto ekstraktów z liści pokrzyw i ziela skrzypu polnego, wytworzonych z surowców poddanych promieniowaniu jonizującego w wyniku podjętych działań ustalono, że produkt sprzedany został klientom końcowym. W analizowanym okresie, przeprowadzono 10 kontroli, wynikających z powiadomień alarmowych i informacyjnych, zgłaszanych w ramach systemu RASFF. Działania w systemie wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych RAPEX System RAPEX funkcjonuje w Polsce od dnia wejścia do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.). W systemie tym, gromadzone i wymieniane są dane o produktach, stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów, z wyłączeniem farmaceutyków, urządzeń medycznych oraz żywności i pasz. W 2017 roku, nie wpłynęło żadne powiadomienie w systemie RAPEX. Świadectwa importowe W ramach prowadzonego nadzoru nad importem środków spożywczych oraz przedmiotów i materiałów do kontaktu z żywnością, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał dla środków spożywczych (cukier) 11 świadectw, o spełnieniu wymagań zdrowotnych oraz ocenił 11 partii w/w środka spożywczego. 55

56 Gospodarstwa rolne W analizowanym okresie, wpis do rejestru zakładów uzyskało 38 gospodarstw rolnych. Ogółem w rejestrze zakładów znajdujących się pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora, znajduje się 435 gospodarstw rolnych. Wnioski 1. Najwięcej problemów w trakcie nadzoru nad placówkami żywieniowo-żywnościowymi, notuje się w zakładach obrotu żywnością. Wynika to z braku świadomości i wiedzy przedsiębiorców oraz braku kwalifikacji i braku świadomości osób w nich zatrudnionych. Często pracownicy tych zakładów, nie posiadają wiedzy, w zakresie bezpieczeństwa żywności, podstawowych zasad higieny, przepisów prawa żywnościowego oraz potencjalnych zagrożeń. 2. W analizowanym okresie wpłynęło 31 interwencji od ludności, dotyczących zakładów żywnościowo żywieniowych (środki spożywcze niewłaściwej jakości zdrowotnej, obecność szkodników, niewłaściwy stan sanitarno higieniczny). 21 interwencji rozpatrzono jako zasadne i 10 interwencji rozpatrzono jako niezasadne. Liczne interwencje świadczą, zarówno o rosnącej świadomości konsumentów, ale i także przedsiębiorców. 3. Wyniki badań laboratoryjnych próbek żywności świadczą, że procent zdyskwalifikowanych próbek na przestrzeni ostatnich lat utrzymuje się na niskim poziomie, co świadczy o dobrej jakości środków spożywczych znajdujących się w obrocie. 4. W dniach r./ r., przez powiat nakielski przeszła nawałnica, która spowodowała m.in. przerwy w dostawie prądu. W związku z powyższym, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, podjął działania mające na celu ustalenie, jakie działania zostały podjęte przez przedsiębiorców w przypadku braku prądu. Ustalono, że: 1. Biedronka, ul. Gimnazjalna w Nakle nad Notecią - przerwa w dostawie prądu około 3 godz. od do 1.00 nie doszło do rozmrożenia produktów - nie było wycofania towaru. 2. Biedronka, ul. Potulicka w Nakle nad Notecią zutylizowano mrożonki, mięso i lody. 56

57 3. Biedronka Mrocza - przerwa w dostawie prądu od w piątek r. do wieczora w sobotę r. - towar wymagający łańcucha chłodniczego uległ rozmrożeniu. Zutylizowano 20 palet produktów (towar zabrany przez firmę utylizacyjną Bioproten). 4. Biedronka Kcynia - przerwa w dostawie prądu od w piątek r. do 5 rano w sobotę r. - towar wymagający łańcucha chłodniczego uległ rozmrożeniu. Zutylizowano nabiał, mięso i lody (towar zabrany przez firmę utylizacyjną Bioproten). 5. Biedronka Szubin przerwa w dostawie prądu 1 godzina - nie było wycofania towaru. 6. Netto Nakło zutylizowano mrożonki. 7. Dino Rynarzewo - zutylizowano mrożonki, mięso, część nabiału. 8. Mila Nakło - zutylizowano lody. 9. Polo Mrocza zutylizowano, mięso, nabiał. 10. Dino Występ zutylizowano część mrożonek i lodów. 11. Lidl Nakło - zutylizowano mrożonki i środki spożywcze wymagające warunków chłodniczych. 12. Tesco Nakło własny agregat prądotwórczy. 57

58 ŚRODOWISKO PRACY CHOROBY ZAWODOWE Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią w 2017 roku w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego przeprowadził kontrole sanitarne w zakresie: - oceny stanu sanitarno-higienicznego zakładów pracy, - prewencji chorób zawodowych, - przestrzegania zasad, przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy, - przestrzegania przez producentów, importerów, osoby wprowadzające do obrotu, stosujące lub eksportujące substancje chemiczne i ich mieszaniny lub wyroby, obowiązków wynikających z ustawy z dnia 25 lutego 2011 roku o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 143) oraz przepisów rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, - przestrzegania przepisów ustawy z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jednolity Dz. U. z 2017, poz. 957 z późn.zm.), - udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych, wprowadzania do obrotu wyrobów poddanych działaniu produktów biobójczych i substancji czynnych przeznaczonych do stosowania w produktach biobójczych w działalności zawodowej, w oparciu o ustawę o produktach biobójczych z dnia 9 października 2015 roku (Dz. U. z 2018, poz. 122) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 roku w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych, - przestrzegania przez podmioty, wprowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 obowiązków, wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz. U. nr 2017, poz.783 z późn. zm.), rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 273/2004 z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie prekursorów narkotykowych oraz rozporządzenia (WE) Rady nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004 roku określającego zasady 58

59 nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomiędzy Wspólnotą, a państwami trzecimi, - przestrzegania przepisów rozporządzenia (WE) Nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 roku w sprawie detergentów przez podmioty, wprowadzające do obrotu detergenty. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią nadzoruje na terenie powiatu nakielskiego przestrzeganie zakazu wytwarzania i wprowadzania do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2017 roku poz. 783 z późn.zm.). Choroby zawodowe Postępowania w przedmiocie chorób zawodowych są prowadzone przez Państwowego Powiatowego Inspektora na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.). W 2017 roku zgłoszono 18 podejrzeń chorób zawodowych dla 10 pacjentów tj.: poz. 3.2 pylice płuc: pylica górników kopalń węgla (1 pacjent: ślusarz pod ziemią) poz. 5 przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń (1 pacjent: ślusarz pod ziemią, pomocnik murarza), poz. 6 astma oskrzelowa (4 pacjentów: 2 rolników indywidualnych; ślusarz pod ziemią, pomocnik murarza; starszy referent, inspektor), poz. 7 zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (1 pacjent: rolnik indywidualny) poz. 12 alergiczny nieżyt nosa (1 pacjent: rolnik indywidualny), poz. 15 przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat (2 pacjentów: nauczycielki), poz. 18 choroby skóry (1 pacjent: starszy referent, inspektor), 59

60 poz. 19 przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy (2 pacjentów: rolnik indywidualny; mechanik, pilarz), poz. 20 przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy (1 pacjent: starszy referent, inspektor), poz. 21 obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 db w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 khz (1 pacjent: kierowca ciągnika zrywkarz), poz. 22 zespół wibracyjny (1 pacjent: pilarz) poz. 26 choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa: borelioza i neuroborelioza (2 pacjentów: leśniczy; kierowca ciągnika). W 2017 roku prowadzone były nadal postępowania, dotyczące zgłoszeń podejrzeń chorób zawodowych z 2015 roku i 2016 roku. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał w 2017 roku 2 decyzje o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej oraz 4 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej. Na podstawie danych z okresu ostatnich pięciu lat tj.: od roku do roku można zauważyć zdecydowany wzrost zgłoszeń podejrzeń zachorowań na choroby zawodowe, co obrazuje poniższy wykres. 60

61 Wykres 11. Liczba zgłoszeń podejrzeń zachorowań na chorobę zawodową w latach [źródło: opracowanie własne] 30 Liczba zgłoszeń podejrzeń zachorowań na chorbę zawodową Liczba zgłoszeń rok 2014 rok 2015 rok 2016 rok 2017 rok 61

62 Wykres 12. Liczba zgłoszonych podejrzeń zachorowań na choroby zawodowe, zgodnie z wykazem chorób zawodowych, w latach [źródło: opracowanie własne] Liczba zgłoszonych podejrzeń zachorowań na choroby zawodowe zgodnie z wykazem chorób zawodowych w latach poz.3 poz.5 poz.6 poz.7 poz.12 poz.13 poz.15 poz.17 poz.18 poz.19 poz.20 poz.21 poz.22 poz.26 wykaz chorób zawodowych Wykaz chorób zgłoszonych wg pozycji z wykazu zawartego w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.). poz. 3 pylice płuc; poz. 5 - przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń; poz. 6 - astma oskrzelowa; poz. 7 - zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych; 62

63 poz alergiczny nieżyt nosa; poz zapalenie obrzękowa krtani o podłożu alergicznym; poz przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat; poz. 17- nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi; poz choroby skóry; poz przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy; poz. 0 - przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy; poz obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 db w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1, 2 i 3 khz; poz zespół wibracyjny; poz choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa. Największą liczbę zgłoszeń na terenie powiatu nakielskiego odnotowano w grupie chorób zawodowych w poz. 26, gdzie dominują zgłoszenia dotyczące podejrzenia zachorowań na boreliozę, wśród leśników i rolników indywidualnych. W grupie chorób zakaźnych, stwierdzono również toksoplazmozę u zootechnika. Drugą grupą chorób zawodowych zgłaszanych najczęściej jest astma oskrzelowa, którą zgłaszają głownie rolnicy. Trzecią chorobą zawodową najczęściej zgłaszaną do Państwowego Powiatowego Inspektora przez pracowników są przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat (poz. 15), które dotyczą głównie nauczycieli. 63

64 BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA ŚRODOWISKA PRACY Pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora, w zakresie nadzoru nad środowiskiem pracy znajduje się 426 zakładów pracy, zatrudniających łącznie pracowników. Wykres 13. Liczba zatrudnionych pracowników w zakładach w ewidencji działu Higieny Pracy na dzień r. [źródło: opracowanie własne] Liczba zatrudnionych pracowników w zakładach w ewidencji działu Higieny pracy na dzień roku do i więcej Liczba zatrudnionych pracowników 64

65 Wykres 14. Liczba zakładów zgodnie z klasyfikacją PKD w ewidencji działu Higieny Pracy [źródło: opracowanie własne] Liczba zakładów zgodnie z Klasyfikacją PKD Liczba zakładów pracy PKD 01 PKD 10 PKD 22 PKD25 PKD31 PKD 45 PKD46 PKD47 PKD 49 PKD85 Rodzaj działalności gospodarczej PKD PKD 85-Edukacja PKD 47-Handel detaliczny PKD 45-Handel hurtowy i detaliczny-naprawa pojazdów samochodowych PKD 25-Produkcja wy robów metalowych PKD 10-Produkcja art. spozywczych PKD 49-Transport i gospodarka magazynowa PKD 46-Handel hurtowy - sprzedaż PKD 31-Produkcja mebli PKD 22-Produkcja wy robów z gumy i tworzyw sztucznych PKD 01-Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt W 2017 roku w ramach Planu zasadniczych przedsięwzięć na 2017 rok na terenie powiatu nakielskiego w zakresie higieny pracy zaplanowano do kontroli 44 obiekty. Skontrolowano ogółem 80 obiektów prowadzących działalność gospodarczą, w których przeprowadzono łącznie 113 kontroli. Większa, w stosunku do planowanej liczba obiektów skontrolowanych, wynika z przeprowadzania kontroli pozaplanowych, w związku z pismami Państwowego Wojewódzkiego 65

66 Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy, dotyczącymi wycofywania z terytorium Polski produktów biobójczych (np. bez wymaganych pozwoleń), w związku ze zgłoszonymi interwencjami oraz przeprowadzonymi kontrolami sprawdzającymi wykonanie nakazów decyzji administracyjnych wydanych w latach W wyniku kontroli sanitarnych przeprowadzonych w 2017 roku, w zakresie bieżącego nadzoru sanitarnego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał 33 decyzje administracyjne, zawierające 399 nakazów, w zakresie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości podczas kontroli sanitarnej. Podczas kontroli stwierdzano nieprawidłowości dotyczące m. in.: - braku na wyposażeniu pracowników środków do dezynfekcji skóry rąk, w związku z wykonywaniem prac w narażeniu na szkodliwe czynniki biologiczne zaliczane, do 3 grupy zagrożenia; - niewłaściwego stanu sanitarno-higienicznego pomieszczeń pracy i higienicznosanitarnych (brak zapewnienia skutecznej wymiany powietrza; brudne, zakurzone ściany i sufity; - braku w jadalniach suszarki do suszenia rąk lub ręczników jednorazowych, braku bieżącej ciepłej wody przy umywalkach do rąk w toaletach; - braku właściwej wentylacji w pomieszczeniach sanitarno higienicznych; - braku aktualnego spisu stosowanych substancji i mieszanin chemicznych niebezpiecznych i ich kart charakterystyki, podczas wykonywania prac; - braku opracowanej instrukcji bezpieczeństwa do stałego korzystania, dotyczącej postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, która powinna uwzględniać informacje zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów; - braku indywidualnych szafek na posiłki własne pracowników; - braku pomieszczeń higienicznosanitarnych, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, - braku informowania pracowników przez pracodawcę o zalecanych szczepieniach ochronnych, w związku z wykonywaniem prac w kontakcie ze szkodliwym czynnikiem biologicznym; - braku aktualnych badań i pomiarów szkodliwych czynników występujących w środowisku pracy; - ponadnormatywnego narażenia pracowników na szkodliwe czynniki fizyczne w środowisku pracy tj. hałas. 66

67 W analizowanym okresie do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nakle nad Notecią wpłynęły 4 doniesienia sanitarne tj: - pisemna informacja, dotycząca nieprawidłowości w zakładzie zajmującym się segregacją odpadów na terenie gminy Kcynia, w zakresie braku wyposażenia pracowników w środki ochrony indywidualnej, niewłaściwego stanu sanitarno - higienicznego pomieszczeń pracy i sanitarnohigienicznych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią przeprowadził kontrolę, w wyniku której stwierdził nieprawidłowości i wszczął postępowanie administracyjne, - interwencja dotycząca nieprawidłowego oznakowania produktu biobójczego, produkowanego na terenie gminy Szubin. W wyniku kontroli sanitarnej, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią nie stwierdził nieprawidłowości, - pisemna interwencja, dotycząca nieprzestrzegania zasad i przepisów bhp dla osadzonych wykonujących prace w ślusarni i palarni. W wyniku kontroli sanitarnej w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, stwierdzono nieprawidłowości, które strona usunęła na bieżąco w trakcie kontroli. - pisemna interwencja, dotycząca nieprzestrzegania zasad i przepisów bhp w sklepach Biedronka na terenie powiatu nakielskiego. W wyniku przeprowadzonych kontroli w zakresie higieny pracy, nie stwierdzono nieprawidłowości. Ponadto, w ramach prowadzonych postępowań administracyjnych i egzekucyjnych, dotyczących warunków higieniczno - sanitarnych, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał w zakresie bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy 7 postanowień o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia na kwotę 6200,00 zł. 67

68 Zdjęcie 13. Pomieszczenie pracy- stan stwierdzony podczas kontroli sanitarnej [źródło: własne] 68

69 Zdjęcie 14. Pomieszczenie pracy stan stwierdzony podczas kontroli sanitarnej [źródło: własne] 69

70 Zdjęcie 15. Hala segregacji odpadów- stan stwierdzony podczas kontroli sanitarnej [źródło: własne] 70

71 Zdjęcie 16. Hala segregacji odpadów - stan stwierdzony podczas kontroli sanitarnej [źródło: własne] 71

72 Zdjęcie 17. Pomieszczenie szatni - brak zapewnienia szafek na odzież własną i roboczą pracowników [źródło: własne] 72

73 Zdjęcie 18. Pomieszczenie szatni- brak zapewnienia szafek na odzież własną i roboczą pracowników [źródło: własne] 73

74 Zdjęcie 19. Pomieszczenie szatni - brak zapewnienia szafek na odzież własną i roboczą pracowników [źródło: własne] Zdjęcie 12. Pomieszczenie szatni po nakazach wydanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora [źródło: własne] 74

75 Zdjęcie 20. Pomieszczenie szatni po nakazach wydanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora [źródło: własne] Nadzór nad środkami zastępczymi W 2017 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią prowadził działania w zakresie ograniczenia zagrożeń zdrowia publicznego, stwarzanego przez środki zastępcze lub nowe substancje na terenie 5 gmin (gmina Nakło nad Notecią, gmina Sadki, gmina Kcynia, gmina Mrocza, gmina Szubin). Zadania z zakresu nadzoru nad środkami zastępczymi i profilaktyki realizowali pracownicy pionu higieny pracy, oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia, nadzoru przeciwepidemicznego oraz nadzoru nad obiektami komunalnymi. Na terenie powiatu nakielskiego przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną w barze piwnym w Szubinie (wspólnie z funkcjonariuszami Komisariatu Policji w Szubinie). Kontrola nie potwierdziła wprowadzania do obrotu środków, co do których może zachodzić podejrzenie, że są środkami zastępczymi lub nowymi substancjami psychoaktywnymi. 75

76 W 2017 roku do Państwowego Powiatowego Inspektora zgłoszono 9 podejrzeń zatruć środkami psychoaktywnymi, nieokreślonymi substancjami toksycznymi, nieznaną substancją oraz dopalaczem. Zgłoszenia dotyczyły 7 mężczyzn w wieku od 12 do 26 lat oraz 2 młodych kobiet w wieku 15 i 18 lat. W związku z przekazaniem w 2016 roku przez Prokuraturę Rejonową w Nakle nad Notecią, akt wraz z dowodami rzeczowymi tj: - 1 woreczka strunowego z zawartością suszu roślinnego, którego badania wykazały obecność substancji AB-Chminaca. - 5 sztuk woreczków foliowych z zapięciem strunowym z zawartością suszu roślinnego, których badania wykazały obecność AB-Chminaca oraz THJ-2201, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią w 2017 roku nadal prowadzi postępowania wobec dwóch osób. W przypadku osoby z terenu gminy Mrocza, w toku postępowania wyjaśniającego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią wydał decyzję administracyjną, w której orzekł o przepadku na rzecz Skarbu Państwa i zniszczeniu na koszt Skarbu Państwa dowodu rzeczowego w postaci woreczka foliowego z zapięciem strunowym z zawartością substancji roślinnej, zawierającego AB-Chminaca. Natomiast w drugim przypadku, dotyczącym mieszkanki Nakła nad Notecią, w toku prowadzonego postępowania Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią uznał na podstawie materiału dowodowego, że nastąpiło wprowadzanie do obrotu środków zastępczych. W związku z powyższym w drodze decyzji administracyjnej, nałożył na stronę karę pieniężną za wprowadzanie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, w wysokości ,00 zł, zgodnie z art. 52 ustawy 27 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii Dz. U. z 2017 rok, poz.783 z późn. zm.). Zniszczenia środków zastępczych z przedmiotowych spraw, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią roku, dokonał zniszczenia, zgodnie z art. 44c ust. 4 ustawy 27 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2017 rok, poz. 783 z późn. zm.) w 2017 roku. 76

77 Wnioski 1. Liczba zgłoszeń podejrzeń zachorowań na choroby zawodowe w powiecie nakielskim w 2017 roku wzrosła, w stosunku do 2016 roku (2016 rok - 12; rok). Jednym z powodów dla których wzrasta poziom zgłoszeń podejrzeń zachorowań na choroby zawodowe jest większa świadomość pracowników w zakresie swoich prawa, wynikających z kodeksu pracy. 2. Najczęściej stwierdzane w zakładach pracy nieprawidłowości, dotyczyły: - braku przeprowadzenia badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, - braku aktualnej dokumentacji oceny ryzyka zawodowego dla poszczególnych stanowisk pracy, - niewłaściwego stanu sanitarno higienicznego pomieszczeń produkcyjnych oraz higienicznosanitarnych (tj. szatni, jadalni, toalet dla pracowników), - brak prowadzenia przez pracodawców okresowych remontów i modernizacji, brak wyposażenia pomieszczeń we właściwą skuteczną wentylację, brak w jadalniach indywidualnych szafek na posiłki własne pracowników. 3. Na podstawie przeprowadzonych kontroli sanitarnych na terenie powiatu nakielskiego, stwierdzono, nadal brak znajomości przepisów prawnych, w zakresie substancji chemicznych niebezpiecznych i ich mieszanin, dotyczących głównie braku posiadania aktualnych spisów stosowanych produktów chemicznych ich kart charakterystyki, co jest niezbędnym elementem tworzenia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w kontakcie z w/w środkami. 4. Na terenie powiatu nakielskiego dominują małe przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników. 5. Na podstawie przeprowadzonych kontroli sanitarnych, pomimo stwierdzanych nieprawidłowości podczas kontroli sanitarnych w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, zauważyć można sukcesywną poprawę stanu sanitarno - higienicznego w zakładach pracy. Stwierdza się, także wzrost świadomości pracodawców, w zakresie spełniania wymogów bezpieczeństwa i higieny. Jednak część pracodawców nie realizuje na bieżąco przepisów, głównie w zakresie przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, co pozwala na bieżące ocenianie warunków środowiska pracy pracowników. 77

78 ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY Jednym z istotnych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej z zakresu zdrowia publicznego jest eliminowanie nieprawidłowości natury sanitarnej już na etapie programowania, planowania, projektowania, realizacji i dopuszczania do użytkowania obiektów budowlanych. Zadania te realizowane są w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego przez: zajmowanie stanowiska w ramach: - strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektów: miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, - oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko, uzgadnianie: - dokumentacji projektowej inwestycji, w szczególności projektów budowlanych, udział w procedurach dopuszczenia do użytkowania obiektów budowlanych, wydawanie opinii w sprawach przedsięwzięć wspomaganych ze środków Unii Europejskiej. Tabela poniżej przedstawia ilość i rodzaj wydanych opinii w 2017 r. 78

79 Tabela 5. Ilość i rodzaj wydanych opinii w 2017 r. [źródło: opracowanie własne] Lp. Wykonane zadania Ilość wydanych opinii w 2017 r. 1. Uzgodnienia do projektów budowlanych Zakres i stopień szczegółowości prognozy do miejscowych planów zagospodarowania Uzgodnienie do projektów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i miejscowych planów zagospodarowania Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko Opinia przed wydaniem decyzji środowiskowej 5 6. Uzgodnienie do projektu decyzji ustalającej warunki zabudowy i zagospodarowania terenu 7. Opinie do obiektów przekazywanych do użytkowania Przeprowadzone kontrole obiektów- przed dopuszczeniem do użytkowania / w trakcie budowy Razem wydanych opinii /2 Na podstawie powyższych danych stwierdza się nieznaczny wzrost rozpatrywanych w 2017 r. spraw, w porównaniu do roku ubiegłego, dotyczących uzgodnień dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych (2016 r.- 22, 2017 r. - 35) oraz uzgodnień zakresu i stopnia szczegółowości informacji, wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko (2016 r. 7, 2017 r. - 11). Jednakże, ogólna ilość rozpatrywanych w roku sprawozdawczym spraw zdecydowanie uległa zmniejszeniu (2016 r. 188, 2017 r. 140). Znaczącą liczbę wydanych w 2017 r. opinii (35) stanowiły uzgodnienia do projektów architektoniczno - budowlanych, które najczęściej dotyczyły zmiany sposobu użytkowania np.: części handlowej budynku na inny lokal (gastronomiczny, salon fryzjerski czy warsztat), części mieszkalnej na gabinet weterynaryjny oraz rozbudowy i przebudowy np. budynku stolarni, węzłów sanitarnych w budynku użyteczności publicznej. Opinie do decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, dotyczyły głównie budynków jednorodzinnych, a ponadto budowy budynku inwentarsko magazynowego, budowy stacji bazowej telefonii oraz budowy wiaty. 79

80 W roku 2017, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, zaopiniował 11 projektów planów zagospodarowania przestrzennego w powiecie nakielskim. Dotyczyły one terenów mieszkalnych budownictwa jednorodzinnego i wielorodzinnego z dopuszczeniem usług, zabudowy usługowej, przemysłowej i magazynowej. Uzgodniono również 1 projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Szubin. W analizowanym roku, organy administracji, prowadząc postępowanie w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, zasięgały opinii Państwowego Powiatowego Inspektora, co do potrzeby przeprowadzenia takiej oceny dla 36 przedsięwzięć (w roku 2016 rozpatrzono 44 wnioski). Opinie, dotyczyły między innymi: farm fotowoltaicznych, obiektów inwentarskich, zakładu przetwarzania odpadów, modernizacji i przebudowy dróg, sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej, obiektów produkcyjnych. Dla 5 przedsięwzięć zaopiniowano warunki realizacji, przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Dotyczyły one: budynków inwentarskich, uruchomienia urządzeń do konwersji tworzyw na komponenty paliwowe, budowy drogi. Przy uzgadnianiu przedsięwzięć, mogących oddziaływać na środowisko, zwracano uwagę m.in. na konieczność zapewnienia ludziom, przebywającym w sąsiedztwie inwestycji, odpowiednich warunków życia, poprzez zabezpieczenie przed uciążliwością hałasu, zanieczyszczeniem emitowanego powietrza. Nie wydano opinii z zastrzeżeniami. W roku 2017 na terenie powiatu nakielskiego przeprowadzono łącznie 24 kontrole sanitarne obiektów, w tym 22 kontrole przed dopuszczeniem do użytkowania, 2 kontrole obiektu w trakcie budowy oraz 3 kontrole sanitarne przeprowadzone wspólnie z pracownikami pozostałych pionów PSSE, w ramach współpracy. W czasie kontroli nie stwierdzono występowania niezgodności, w zakresie wykonania robót budowlanych, w stosunku do projektu budowlanego, jak i do obowiązujących przepisów prawnych. Wśród obiektów kontrolowanych znalazły się między innymi: przebudowany budynek szpitala Zakładu Karnego w Potulicach (parter), sala zabaw dla dzieci, punkt apteczny, zespół kontenerów mieszkalnych. Na prośbę inwestorów i projektantów udzielano konsultacji, których celem było zapewnienie prawidłowych wymagań higieniczno - zdrowotnych, w przewidzianych do realizacji obiektach. 80

81 W związku z nawałnicami, które miały miejsce w dniach 11/12 sierpnia 2017 r. na terenie powiatu nakielskiego, pracownik Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nakle nad Notecią uczestniczył w posiedzeniach Zespołu ds. Opiniowania Dokumentacji przy Starostwie Powiatowym w Nakle nad Notecią. Zadaniem w/w zespołu było opiniowanie projektów architektoniczno - budowlanych i zgłoszeń w zakresie, określonym w ustawie z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu. Wnioski Rola zapobiegawczego nadzoru sanitarnego w Państwowej Inspekcji Sanitarnej, choć różni się od działań innych komórek, jest bardzo ważna. Zadania wykonywane w ramach sprawowania zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, mają charakter profilaktyczny, zmierzający do ochrony zdrowia ludzi przebywających w obszarze i w sąsiedztwie planowanych przedsięwzięć. Polegają one na kontroli przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych w procesie planowania, projektowania i realizacji różnego rodzaju zamierzeń inwestycyjnych. Uzgadniając planowane przedsięwzięcia, mogące znacząco oddziaływać na środowisko, egzekwowano rozwiązania, zapewniające bezpieczeństwo zdrowotne i właściwe warunki życia ludzi, znajdujących się w ich sąsiedztwie. Ważną rolę w zapewnieniu zdrowia publicznego, odgrywa także prawidłowe projektowanie i wykonanie obiektów budowlanych. Działania Państwowego Powiatowego Inspektora, w tym zakresie, obejmowały uzgadnianie dokumentacji projektowej obiektów budowlanych oraz odbiory obiektów zrealizowanych, poprzez egzekwowanie rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo, zarówno pracowników, jak i ludzi korzystających ze świadczonych usług. 81

82 WARUNKI HIGIENICZNO SANITARNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO - WYCHOWAWCZYCH W roku 2017 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, sprawował nadzór nad placówkami oświatowo - wychowawczymi oraz nad placówkami i turnusami wypoczynku dzieci i młodzieży, w zakresie bezpieczeństwa i higieny dzieci i młodzieży. Nadzorem obejmowano 142 placówki na terenie powiatu nakielskiego, w tym: 120 placówek stałych, 22 placówki sezonowe. Nadzorem nie obejmowano szkół ponadgimnazjalnych, dla których organem prowadzącym jest Starosta Powiatu Nakielskiego. W nadzorowanych obiektach łącznie przeprowadzono 69 kontroli sanitarnych, których zakres obejmował: - ocenę stanu sanitarno higienicznego placówek; - ocenę środowiska pracy ucznia, tj.: oświetlenie sztuczne w pomieszczeniach dydaktycznych, dostosowanie mebli do cech antropogenicznych uczniów, mikroklimat; - nadzór nad wyposażeniem placówek w certyfikowane meble oraz sprzęt sportowy; - nadzór nad warunkami do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego; - nadzór nad substancjami chemicznymi oraz ich mieszaninami w szkołach; - nadzór nad przebiegiem wypoczynku zimowego i letniego dzieci i młodzieży. W 2017 r. przeprowadzono 58 kontroli, związanych wyłącznie z oceną stanu sanitarno higienicznego i warunków pobytu dzieci w placówkach wychowawczych. W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego oceniano także prawidłowość prowadzonej gospodarki substancjami niebezpiecznymi i ich mieszaninami (w 27 szkołach na terenie powiatu). Ponadto, prowadzono nadzór nad Małymi Przedszkolami, jako innymi formami wychowania przedszkolnego oraz nad przebiegiem wypoczynku letniego i zimowego dzieci i młodzieży. W roku sprawozdawczym przeprowadzono kontrole sanitarne w 3 placówkach, które organizowały wypoczynek zimowy oraz w 9 placówkach, organizujących wypoczynek letni. 82

83 Łącznie liczba wypoczywających dzieci na w/w turnusach wynosiła 961. Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie organizacji wypoczynku uczniów. W związku z przygotowaniem szkół do nowego roku szkolnego 2017/2018 uzyskano informację od 19 placówek edukacyjnych z terenu powiatu nakielskiego, w tym 9 skontrolowanych. W związku z nawałnicami, które miały miejsce w dniach 11/12 sierpnia 2017 r., na terenie powiatu nakielskiego, w niektórych placówkach edukacyjnych uszkodzeniom uległy poszycia dachowe, kominy, ogrodzenia, linie telefoniczne oraz zalane zostały niektóre pomieszczenia budynków szkół. W trzech placówkach edukacyjnych, uszkodzenia związane z w/w nawałnicą były na tyle poważne, iż rozpoczęcie roku szkolnego 2017/2018 zostało przesunięte na dzień r., tj. w Zespole Szkolno Przedszkolnym im. Dzieci Potulic w Potulicach, Zespole Szkolno Przedszkolnym Nr 3 w Nakle nad Notecią oraz w Szkole Podstawowej Nr 2 w Nakle nad Notecią. W pozostałych obiektach nie odnotowano opóźnień w rozpoczęciu nowego roku szkolnego. W związku z reformą systemu oświaty, od 1 września 2017 r. placówki oświatowe uległy licznym przekształceniom. Poniżej przedstawiono dane liczbowe, ukazujące skalę zmian, jakie zaszły na terenie powiatu nakielskiego. Przedszkola Tabela 6. Liczba placówek oświatowo wychowawczych funkcjonujących na terenie powiatu nakielskiego [źródło: opracowanie własne] Do dnia r. Od dnia r. Szkoły Podstawowe funkcjonujące samodzielnie oraz w zespołach szkół Gimnazja funkcjonujące samodzielnie oraz w zespołach szkół Zespoły Szkół Przedszkola Szkoły Podstawowe - funkcjonujące samodzielnie oraz w zespołach szkół Gimnazja Zespoły Szkół Poniżej przedstawiono tabelę badań środowiska szkolnego, przeprowadzonych w roku

84 Tabela 7. Badania środowiska szkolnego w roku 2017 [źródło: opracowanie własne] Rodzaje badań Liczba przeprowadzonych badań Liczba oznaczeń Temperatura pomieszczeń do nauki Dostosowanie mebli edukacyjnych do zasad ergonomii Oświetlenie sztuczne Tygodniowy rozkład lekcji (kl. I- III) - - Tygodniowy rozkład lekcji - - Razem: Spośród wszystkich skontrolowanych w 2017 roku placówek nauczania i wychowania w 1 placówce stwierdzono nie zapewnienie właściwych warunków sanitarno higienicznych i technicznych, tj.: zacieki i odpryski na ścianach w toaletach dla chłopców i dziewcząt, odpryski powłoki malarskiej ścian na korytarzu, zacieki na suficie w świetlicy. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią, wydał decyzję administracyjną, nakazującą usunięcie nieprawidłowości z terminem realizacji nakazów decyzji do dnia r. Przeprowadzona kontrola sanitarna stwierdziła wykonanie powyższych nakazów. Na podstawie przeprowadzonych kontroli sanitarnych w 2017 r. stwierdza się stopniową poprawę warunków sanitarno higienicznych, sanitarno technicznych pobytu dzieci i młodzieży w placówkach oświatowo wychowawczych. W roku 2016 nieprawidłowości stwierdzono w 4 obiektach, a w roku 2017 tylko w 1 placówce. W obiektach nauczania i wychowania zapewnione jest wyposażenie, dostosowane do zasad ergonomii, meble i sprzęt posiadają niezbędne certyfikaty/atesty. Pomieszczenia sanitarne wyposażane są w płynne mydło, papier toaletowy, ręczniki papierowe, a nawet w suszarki do rąk. Etapowo dokonuje się wymiany stolarki okiennej, drzwiowej, podłóg i oświetlenia. W roku 2017 r. rozpoczęto termomodernizację w części placówek oświatowych. Sukcesywnej poprawie ulega także estetyka zagospodarowania terenu wokół placówek oświatowo wychowawczych. 84

85 Zdjęcie 21. Sale zabaw dla dzieci w przedszkolu oraz w oddziale zerowym szkoły podstawowej [źródło: własne] 85

86 Zdjęcie 22. Pomieszczenie toalety dla dzieci w przedszkolu [źródło: własne] Zdjęcie 23. Szatnia dla dzieci młodszych w szkole podstawowej (po lewej) i przedszkolu (po prawej) [źródło: własne] 86

87 Zdjęcie 24. Indywidualne szafki dzieci i młodzieży w szkole podstawowej [źródło: własne] Zdjęcie 25. Sala chemiczna w szkole podstawowej [źródło: własne] 87

88 Zdjęcie 26. Pomieszczenie biblioteki po gruntownym remoncie w szkole podstawowej [źródło: własne] Zdjęcie 27. Pomieszczenie stołówki w szkole podstawowej [źródło: własne] 88

89 Wnioski 1. W 2017 r. pod nadzorem PPIS w Nakle nad Notecią znajdowały się 142 placówki nauczania i wychowania. 2. W roku sprawozdawczym przeprowadzono 69 kontroli sanitarnych w/w placówek, w tym 58 kontroli związanych wyłącznie z oceną stanu sanitarno higienicznego placówek nauczania i wychowania. 3. Niewłaściwy stan sanitarno higieniczny i sanitarno techniczny stwierdzono tylko w 1 obiekcie. 4. W związku z reformą systemu oświaty, od 1 września 2017 r. placówki oświatowe uległy licznym przekształceniom (dot. głównie gimnazjów oraz zespołów szkół). 5. Na podstawie przeprowadzonych kontroli stwierdza się sukcesywną poprawę warunków sanitarno higienicznych i zdrowotnych szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych. 89

90 OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA Państwowa Inspekcja Sanitarna inicjuje i wytycza kierunki przedsięwzięć prozdrowotnych, zmierzających do zaznajamiania społeczeństwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz metodami zapobiegania chorobom. Prowadzi działalność oświatowo - zdrowotną poprzez popularyzowanie zasad higieny i racjonalnego żywienia, metod zapobiegania chorobom, udzielanie porad i informacji, w zakresie eliminowania negatywnych czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych, biologicznych, mających wpływ na zdrowie ludzi. Nadzoruje i ocenia działalność oświatowo - zdrowotną prowadzoną przez placówki nauczania i wychowania, podmioty świadczące usługi lecznicze oraz udziela pomocy w prowadzeniu tej działalności. Głównym celem działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w zakresie promocji zdrowia jest dążenie do osiągnięcia właściwych umiejętności i postaw prozdrowotnych wśród określonych grup odbiorców. Podjęte wielokierunkowe działanie, w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia, to zadania mające na celu ochronę zdrowia przed współczesnymi zagrożeniami oraz element polityki państwa w obszarze zdrowia publicznego. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią w 2017 roku przyjął do realizacji w powiecie nakielskim, następujące interwencje programowe i nieprogramowe: Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (POZNPT) Cel programu: Zmniejszenie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu (choroby układu krążenia i oddechowego, nowotwory itp.) w Polsce poprzez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy (aktywne i bierne palenie). Cele szczegółowe: Zwiększenie wiedzy z zakresu problematyki tytoniowej adresatów programu: dzieci w wieku przedszkolnym (3-4, 5- i 6-latki); dzieci klas I-III szkół podstawowych; 90

91 dzieci z klas IV szkół podstawowych; młodzież szkół gimnazjalnych i ostatnich klas szkół podstawowych. Realizacja ustawy z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 957 z późn. zm.) Promocja zysków płynących z niepalenia papierosów przez młodzież. Upowszechnienie informacji dotyczących szkodliwości biernego palenia. Zwiększenie liczby odbiorców oraz form oddziaływań antytytoniowych. Interwencje programowe i nieprogramowe realizowane w ramach Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce 1. Czyste powietrze wokół nas program edukacji przedszkolnej, w którym w roku szkolnym 2016 / 2017 wzięło udział 1071 osób (761 uczniów oraz 310 rodziców) z 12 przedszkoli i 18 szkół podstawowych z terenu powiatu nakielskiego. Zdjęcie 28. Rysunki konkursowe [źródło: Przedszkole Gminy Sadki DOBRE LUDKI] 91

92 2. Nie pal przy mnie proszę program edukacji wczesnoszkolnej (klasy I - III szkoły podstawowej). W roku szkolnym 2016 / 2017 wzięło udział w jego realizacji 1161 osób (1066 uczniów i 95 rodziców) z 23 szkół podstawowych z terenu powiatu nakielskiego. 92

93 3. Bieg po zdrowie program antynikotynowej edukacji zdrowotnej (klasa IV szkoły podstawowej). W roku szkolnym 2016 / 2017 wzięło udział w jego realizacji 273 osoby (142 uczniów i 131 rodziców) z 8 szkół podstawowych z terenu powiatu nakielskiego. 93

94 4. Znajdź właściwe rozwiązanie program edukacyjny dla uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów szkół gimnazjalnych. W roku szkolnym 2016 / 2017 udział w jego realizacji wzięło 699 osób (645 uczniów i 54 rodziców) z 11 szkół podstawowych oraz 8 gimnazjów z terenu powiatu nakielskiego. 94

95 Światowy Dzień Bez Tytoniu (31 maja) Głównym zamierzeniem tegorocznej edycji obchodów Światowego Dnia Bez Tytoniu, obchodzonego pod hasłem Tytoń zagraża nam wszystkim. Tytoń zagrożenie dla rozwoju, było zwrócenie uwagi na najnowsze prognozy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Wskazują one, że wdrożenie pakietu polityk zdecydowanie ograniczających użycie tytoniu, przyniesie państwom członkowskim Europejskiego Regionu WHO znaczące korzyści zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i długoterminowej zgodnie z postanowieniami Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczaniu Użycia Tytoniu. W ramach realizacji Światowego Dnia Bez Tytoniu, przygotowano punkty edukacyjno informacyjne oraz przeprowadzono spotkania profilaktyczne z dziećmi i młodzieżą ze szkół z terenu powiatu nakielskiego: Zdjęcie 29 (po lewej) i 30 (po prawej) Targi Turystyczno Ogrodnicze w Minikowie Lato na Wsi [źródło: własne] 95

96 Zdjęcie 31 (po lewej) i 32 (po prawej). Obchody Dnia Strażaka na Przystani Powiat Nakielski [źródło: własne] Zdjęcie 33. Spotkanie edukacyjne w Zespole Szkół w Ślesinie [źródło: własne] Zdjęcie 34. Punkt edukacyjny w siedzibie PSSE w Nakle nad Notecią [źródło: własne] 5. Światowy Dzień Rzucania Palenia (16 listopada) celem kampanii jest zmiana zachowań zdrowotnych, poprzez zwrócenie uwagi na problem nieprzestrzegania zakazu palenia w miejscach użyteczności publicznej, a także: zmniejszenie liczby osób palących przy dzieciach i kobietach w ciąży, zmniejszenie liczby osób będących biernymi palaczami, eliminowanie zdrowotnych skutków biernego palenia, zwrócenie uwagi osobom palącym, że palenie w otoczeniu niepalących może być odbierane jako brak szacunku, kultury osobistej i poszanowania prawa osób niepalących do przebywania w środowisku wolnym od dymu tytoniowego. 96

97 W ramach realizacji Światowego Dnia Rzucania Palenia, przeprowadzono prelekcje, których tematyka dotyczyła niebezpieczeństw wynikających z uzależnienia od nikotyny. Podczas spotkań zwracano szczególną uwagę na szkodliwość papierosów elektronicznych. 97

98 Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS Cel programu: ograniczanie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV w Polsce, zapewnienie odpowiedniego dostępu do informacji, edukacji w zakresie HIV/AIDS, poprawa jakości życia w sferze psychospołecznej osób żyjących z HIV/AIDS, ich rodzin i bliskich, poprawa jakości i dostępu do diagnostyki i opieki medycznej nad ludźmi żyjącymi z HIV/AIDS oraz osobami narażonymi na zakażenie HIV. Adresaci programu: społeczeństwo powiatu nakielskiego, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży ponadgimnazjalnej. W ramach realizacji programu, podjęto między innymi działania, poprzez przygotowanie punktów edukacyjno informacyjnych podczas sześciu imprez plenerowych mających miejsce na terenie powiatu nakielskiego. 98

99 Zdjęcie 35. Strefy rodziny w Nakielskim Ośrodku Kultury [źródło: własne] Zdjęcie 36. Teatr Jednego Aktora w Nakielskim Ośrodku Kultury [źródło: własne] Zdjęcie 37. Powiatowy Konkurs o profilaktyce uzależnień w Komendzie Powiatowej Policji w Nakle nad Notecią [źródło: własne] Zdjęcie 38. Przystań w kolorze BLUE w Nakle nad Notecią [źródło: własne] Od 17 listopada 2017 roku, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Nakle nad Notecią prowadzi kampanię społeczną o charakterze edukacyjno profilaktycznym, przygotowaną przez Krajowe Centrum ds. AIDS, pn. Mam czas rozmawiać. 99

100 Nieodłącznym elementem Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS są obchody Światowego Dnia Walki z AIDS, którego obchody przypadają na 1 grudnia. W ramach realizacji powyższego święta podjęto działania informacyjne w szkołach powiatu nakielskiego oraz przygotowano punkt edukacyjno informacyjny podczas Charytatywnego Maratonu Fitness, który odbył się w Nakielskim Ośrodku Kultury im. Zygmunta Kornaszewskiego w Nakle nad Notecią. 100

101 Zdjęcie 39. Charytatywny Maraton Fitness w Nakle nad Notecią [źródło: własne] Realizacją powyższego programu objęto 1525 osób. Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych Cel programu: ograniczanie używania tytoniu, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez kobiety w wieku prokreacyjnym, tj. między 15 a 49 rokiem życia. Adresaci programu: kobiety w wieku prokreacyjnym oraz ich partnerzy. 101

102 W ramach powyższego programu prowadzone są liczne działania informacyjne oraz realizowana jest kampania społeczna Nie pozwól odlecieć swojemu szczęściu oraz kampania społeczna Melanż. Oczekiwania vs. Rzeczywistość. 102

103 ARS, czyli jak dbać o miłość Cel programu: pogłębienie wiedzy na temat konsekwencji używania substancji psychoaktywnych m. in. alkoholu, papierosów i narkotyków. Adresaci programu: uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. W roku szkolnym 2016 / 2017 do realizacji powyższego programu przystąpiły 302 osoby reprezentujące 7 typów szkół z terenu powiatu nakielskiego. Chroń się przed kleszczami wszelkimi sposobami Cel programu: podniesienie poziomu wiedzy o chorobach odkleszczowych, poznanie sposobów zapobiegania chorobom odkleszczowym oraz podniesienie wagi problemu ugryzień przez kleszcze Adresaci programu: uczniowie szkół podstawowych oraz dzieci w wieku przedszkolnym. 103

104 W roku szkolnym 2016 / 2017 do realizacji powyższego programu przystąpiło 1537 osób (1400 uczniów i 137 rodziców) z 11 przedszkoli oraz 18 szkół podstawowych z terenu powiatu nakielskiego. Trzymaj Formę! Cel programu: edukacja w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży szkolnej poprzez promocję zasad aktywnego stylu życia i zbilansowanej diety, w oparciu o odpowiedzialność indywidualną i wolny wybór jednostki. Adresaci programu: uczniowie szkół gimnazjalnych i ostatnich klas szkół podstawowych. W roku szkolnym 2016 / 2017 w realizacji programu uczestniczyło 1712 osób z 16 szkół podstawowych oraz 8 gimnazjów z terenu powiatu nakielskiego. 104

105 Zdjęcie 40. Szkolny Konkurs Trzymaj Formę! w Szkole Podstawowej nr 2 im. Stefana Wyszyńskiego Prymasa Tysiąclecia w Nakle nad Notecią [źródło: własne] 105

106 Uroczystości komunijne bez zatruć pokarmowych Cel interwencji: zapobieganie zatruciom i zakażeniom pokarmowym w okresie uroczystości I Komunijnych, poprzez działania informacyjno - edukacyjne, wśród społeczności lokalnych na terenie powiatu. Grupa docelowa: rodzice i opiekunowie dzieci przystępujących do I Komunii Świętej oraz osoby związane z przygotowaniem uroczystości komunijnych. Akcja prowadzona jest od 2003 roku i w istotny sposób wpływa na wzrost wiedzy na temat profilaktyki zatruć pokarmowych. Cykliczność interwencji zapewnia lepszy efekt edukacyjny, a coroczne działania prowadzone ze szkołami i parafiami rzymsko-katolickimi wpływają na poprawę sytuacji epidemiologicznej powiatu. Światowy Dzień Zdrowia Cel interwencji: Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest 7 kwietnia z okazji rocznicy powstania WHO w 1948 roku. Każdego roku motyw przewodni Światowego Dnia Zdrowia poświęcony jest innej tematyce, która podkreśla priorytetowy obszar problemów w obszarze zdrowia publicznego na świecie. W roku 2017 obchody przebiegały pod hasłem: Depresja porozmawiajmy o niej. Depresja dotyka ludzi w różnym wieku, z różnych środowisk, mieszkających na całym świecie. Jest przyczyną cierpień psychicznych, negatywnie wpływa na zdolność wykonywania nawet najprostszych codziennych czynności, może prowadzić do zniszczenia relacji z rodziną, przyjaciółmi i powodować niezdolności do pracy. Depresji można zapobiegać i można ją leczyć. Lepsze zrozumienie tego, czym jest depresja i w jaki sposób można jej zapobiegać lub leczyć, pomoże zmniejszyć stygmatyzację związaną z tą chorobą i może zachęcić więcej osób do szukania pomocy. 106

107 107

108 Promocja szczepień ochronnych Cel interwencji: ukierunkowanie opinii publicznej na potrzebę podnoszenia świadomości przyszłych i obecnych rodziców, osób podróżujących poza granice państwa i personelu medycznego, w zakresie potrzeby stosowania szczepień ochronnych. Podstawowym celem interwencji jest zachęcenie społeczeństwa do bliższego zapoznania się z tematyką szczepień oraz podniesienie zaufania publicznego (zwłaszcza w grupach osób kwestionujących) do konieczności i bezpieczeństwa stosowanych szczepień ochronnych. W działaniach podejmowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Nakle nad Notecią uczestniczyło 889 osób. Szczepienia działają to hasło przewodnie Europejskiego Tygodnia Szczepień w 2017 roku. WHO zwraca szczególną uwagę na potrzeby i korzyści wynikające ze szczepień na każdym etapie życia, ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej wrażliwych i podatnych grup: dzieci, kobiet w ciąży i seniorów. Jedną z inicjatyw, dotyczących szczepień zalecanych, podjętych przez Gminy Nakło nad Notecią, Mrocza, Sadki oraz Kcynia, jest realizacja od 2015 roku interwencji nieprogramowej Zaszczep w sobie chęć szczepienia STOP rakowi szyjki macicy. W 2017 roku akcją tą objęte zostały dziewczynki urodzone w 2004 roku i zamieszkałe na terenie wymienionych gmin. Profilaktyka zakażeń przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) poprzez szczepienia jest działaniem celowym skierowanym na poprawę zdrowia populacyjnego, ponieważ doniesienia medycznie podkreślają fakt, iż szczepienia przeciwko HPV mogą skutecznie chronić przed takimi chorobami jak: rak szyjki macicy, rak sromu, rak pochwy czy rak odbytu. 108

109 Interwencja nieprogramowa wojewódzka Bezpieczne wakacje w województwie kujawsko - pomorskim Cel interwencji: działania profilaktyczne, dotyczące bezpiecznego spędzania czasu wolnego wśród społeczności powiatu nakielskiego. Grupa docelowa: dzieci i młodzież oraz uczestnicy półkolonii. W powyższej akcji, do końca września 2017 roku, wzięło udział 565 osób. Interwencja nieprogramowa wojewódzka: STOP Dopalaczom Cel interwencji: działania polegające na edukacji publicznej i profilaktyce o charakterze uniwersalnym, jak i selektywnym, czyli ukierunkowania na środowiska szczególnie narażone na zagrożenie nowymi narkotykami. Grupa docelowa: społeczeństwo powiatu nakielskiego, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży oraz ich rodziców. W ramach powyższej interwencji zostały przeprowadzone liczne działania, które objęły: 6 spotkań z uczniami szkół powiatu nakielskiego oraz ich rodzicami 542 osoby. Powyższe spotkania zorganizowane zostały przy współpracy Komendy Powiatowej Policji w Nakle nad Notecią. Celem spotkań, było uświadomienie uczestnikom, zagrożeń związanych z niebezpieczeństwem dla zdrowia i życia, wynikającym z zażywania środków zastępczych. podczas odbywających się na terenie powiatu nakielskiego imprez plenerowych, przygotowano także punkty edukacyjne, gdzie zainteresowanym osobom rozdawano materiały informacyjne na temat szkodliwości zażywania środków zastępczych; przeprowadzono konkursy, których tematyka pośrednio lub bezpośrednio dotyczyła niebezpieczeństw związanych z zażywaniem dopalaczy: - IV Powiatowy Multimedialny Konkurs Profilaktyczny Bliżej Pasji, dalej od uzależnień, przeprowadzony przy współpracy funkcjonariuszy komendy Powiatowej Policji w Nakle nad Notecią 30 uczestników. 109

110 Zdjęcie 41. IV Powiatowy Multimedialny Konkurs Profilaktyczny Bliżej Pasji, dalej od uzależnień [źródło: własne] - XII Powiatowy Konkurs Wiedzy o Profilaktyce Uzależnień, przeprowadzony przy współpracy funkcjonariuszy komendy Powiatowej Policji w Nakle nad Notecią 30 uczestników Zdjęcie 42. XII Powiatowy Konkurs Wiedzy o Profilaktyce Uzależnień [źródło: własne] Interwencja nieprogramowa wojewódzka: Profilaktyka chorób pasożytniczych Cel interwencji: ograniczenie szerzenia się chorób pasożytniczych wśród dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Grupa docelowa: dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz ich rodzice, a także pracownicy gabinetów kosmetycznych i salonów fryzjerskich. 110

111 W ramach powyższej interwencji poinformowano pracowników przedszkoli i szkół podstawowych z terenu powiatu nakielskiego o możliwości przeprowadzenia zajęć na temat Higiena osobista a zdrowie człowieka oraz prowadzona była dystrybucja materiałów na temat profilaktyki wszawicy, owsicy i świerzbu. Interwencja nieprogramowa powiatowa: Profilaktyka onkologiczna Rusz się po zdrowie! Chroń się przed rakiem! Cel interwencji: zapobieganie zachorowaniom na nowotwory. Grupa docelowa: ogół społeczeństwa. Podczas obchodów Światowego Dnia Walki z Rakiem w siedzibie PSSE w Nakle nad Notecią przygotowano punkt edukacyjny, gdzie osobom zainteresowanym rozdawano materiały informacyjne, dotyczące profilaktyki onkologicznej. Profilaktyka onkologiczna była również tematem wielu akcji profilaktycznych, realizowanych podczas imprez plenerowych na terenie powiatu nakielskiego. 111

112 Interwencja nieprogramowa powiatowa: Profilaktyka grypy Cel interwencji: zapobieganie zachorowaniom na grypę oraz promocja szczepień ochronnych przeciw wirusom grypy. Grupa docelowa: ogół społeczeństwa. W ramach powyższej interwencji prowadzone były liczne akcje edukacyjno informacyjne, mające na celu poszerzenie wiedzy społeczeństwa na temat profilaktyki grypy. Interwencja nieprogramowa powiatowa: Profilaktyka zakażeń HCV i HBV Cel interwencji: zapobieganie zakażeniom HCV i HBV. Grupa docelowa: ogół społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem pracowników placówek medycznych i pozamedycznych. 112

113 Podczas realizacji powyższej interwencji przeprowadzone zostało szkolenie dla pracowników Domu Pomocy Społecznej w Nakle nad Notecią na temat Profilaktyka zakażeń wirusowych krwiopochodnych i profilaktyka poekspozycyjna zawodowa HBV, HCV i HIV. Prowadzona była również dystrybucja materiałów informacyjnych dla pracowników gabinetów kosmetycznych i salonów fryzjerskich. Akcje edukacyjno informacyjne prowadzone przez Powiatową Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Nakle nad Notecią na terenie powiatu nakielskiego Kampania społeczna Melanż. Oczekiwania vs. Rzeczywistość; Bezpieczny i aktywny senior; Lekki tornister; Światowy Tydzień Jaskry, ; Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, 23 lutego; spokrewnieni służbą; Światowy Dzień Wody; Światowy Dzień Gruźlicy 24 marca; Dzień Bezpiecznego Internetu; 113