STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY STRZEGOM

Transkrypt

1 BURMISTRZ STRZEGOMIA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY STRZEGOM UJEDNOLICONY TEKST STUDIUM -Wyłożenie do publicznego wglądu- Załącznik nr 1 do uchwały nr Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia. Strzegom, styczeń 2017 r.

2 2 Na treść obowiązującego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom składają się: Ustalenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom przyjęte uchwałą Nr 67/12 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 10 września 2012 r. tekst podstawowy, stanowiący podstawę tekstu ujednoliconego Ustalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom przyjęte uchwałą Nr Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia.

3 3 Spis treści 1. Wstęp 1.1. Studium jako element krajowego systemu planowania 1.2. Studium jako element lokalnego systemu planowania 1.3. Zadania studium 1.4. Źródła informacji 1.5. Najważniejsze podstawy prawne opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom 1.6. Wykaz podstawowych źródeł informacji 1.7. Opracowania specjalistyczne 1.8. Informacje i wnioski zgłaszane w trakcie opracowania projektu zmiany studium 2. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego 2.1. Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu 2.2. Stanu ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony 2.3. Stan środowiska, w tym stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego 2.4. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 2.5. Warunki i jakość życia mieszkańców, w tym ochrona ich zdrowia 2.6. Zagrożenie bezpieczeństwa ludności i jej mienia 2.7. Potrzeby i możliwości rozwoju gminy 2.8. Stan prawny gruntów 2.9. Występowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych Występowanie obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych Występowanie udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych Występowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami Zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych Wymagania dotyczące ochrony przeciwpowodziowej 3. Kierunki zagospodarowania przestrzennego 3.1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów 3.2. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy 3.3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk 3.4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 3.5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej 3.6. Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym

4 Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m 2 oraz obszary przestrzeni publicznej oraz obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne 3.9. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych Inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie Obszary, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kw Załączniki do tekstu studium: Załącznik nr 1. Wytyczne konserwatorskie do studium Pisma nr: ZN-MKA-421-1/2010 z dnia r., ZN-BNO /2010 z dnia r., ZN KI z dnia r., ZN KI z dnia r. z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu, Delegatura w Wałbrzychu ARCHEOLOGIA - Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków na terenie gminy Strzegom - Wykaz faktów osadniczych w gminie Strzegom - Wykaz obszarów zabytkowych i zabytków archeologicznych ZABYTKI ARCHITEKTURY I BUDOWNICTWA: - Wykaz zabytków ujętych w rejestrze zabytków i ewidencji zabytków GMINA - Wykaz zabytków ujętych w rejestrze zabytków i ewidencji zabytków MIASTO Załącznik nr 2.Wykaz pomników przyrody ożywionej

5 5 WSTĘP Do opracowania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom przystąpiono na podstawie uchwały Nr 25/09 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 27 kwietnia 2009 r. Sporządzenie projektu zmiany studium poprzedziło opracowanie analizy i oceny zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta i gminy, z której wynika potrzeba opracowania nowej redakcji studium dostosowanej do obecnego systemu prawnego, a także zawierającego aktualne potrzeby gminy w zakresie planowania przestrzennego. Studium składa się z części tekstowej oraz graficznej na mapie w skali 1 : Integralną częścią studium jest prognoza oddziaływania na środowisko realizacji ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom. Z uwagi na podstawowe znaczenie studium dla zarządzania gospodarką przestrzenną w gminie ważny jest udział samorządu w jego opracowaniu. Wymaga to od jednostki urbanistycznej, jak i administracji przygotowania organizacyjnego, uściślenia podstawowych zadań jakie ma spełniać studium. Aktualność studium, zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jest okresowo oceniana przez burmistrza, który dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym i ocenia postępy w opracowaniu planów miejscowych. Na podstawie analiz dokonanych przez burmistrza Rada Miejska podejmuje uchwałę o zmianie studium w całości lub w części. Przy podejmowaniu uchwały brana jest również pod uwagę konieczność zmiany studium wynikająca ze zmiany ustaw. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Strzegom, zatwierdzono uchwałą Nr 12/2000 Rady Miejskiej Gminy Strzegom z dnia 27 marca 2000 r. Obserwowany w ostatnich latach rozwój gospodarczy gminy oraz wejście w życie nowych ustaw, a także zmiana szeregu ustaw dotychczas obowiązujących powoduje potrzebę przeprowadzenia analizy i weryfikacji dotychczasowych opracowań urbanistycznych, a w szczególności studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Strzegom. Podstawą opracowania zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom (zwanej dalej Zmianą studium... ) jest uchwała Nr 2/16 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 28 stycznia 2016r. w sprawie przystąpienia do zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom. Zmiana ta dotyczy obszaru położonego w obrębie Rusko. Decyzja o dokonaniu zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy Strzegom została podyktowana koniecznością dostosowania kierunków zagospodarowania terenu do aktualnych potrzeb inwestycyjnych na terenie gminy. W związku z wymogiem zastosowania formy ujednoliconej zmiany studium z obowiązującym studium (zgodnie z 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy), nadano tekstowi zmiany studium następującą metodologię: zmiany w tekście studium dla obszaru objętego Zmianą studium oznaczono kolorem niebieskim, czcionką Arial w celu umożliwienia ich identyfikacji. Ustalenia dotychczas obowiązujące, które zostały zmienione/zaktualizowane bądź stały się nieważne zostały oznaczone na niebiesko i przekreślone, wyglądają w sposób następujący: nieobowiązujące ustalenie. Pozostałe ustalenia zawarte w tekście zmiany Studium

6 6 uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom z 2012r. nie uległy zmianie i pozostały w kolorze czarnym. Na ujednoliconym rysunku załączniku nr 2 do uchwały nr Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia wyznaczono granicę obszaru, którego niniejsza zmiana dotyczy Studium jako element krajowego systemu planowania Charakter studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy wymusza potrzebę współdziałania z aktualnie sporządzanym studium zagospodarowania przestrzennego województwa. Ze strony studium wojewódzkiego samorząd oczekuje informacji określających zewnętrzne uwarunkowania rozwoju gminy. Uwarunkowania te mogą mieć decydujące znaczenie dla rozwoju gminy, szczególnie gdy dotyczą inwestycji ponadlokalnych. Powiązanie studium gminy z całym systemem planowania ma miejsce także w przypadku występowania obszarów objętych ochroną lub przewidzianych do takiej ochrony Studium jako element lokalnego systemu planowania Osiągnięcie efektów w sferze społeczno gospodarczej uzależnione jest od dobrego rozpoznania przestrzeni, jej specyfiki, wartości, uwarunkowań, barier oraz instrumentów jakie gmina ma do dyspozycji w sferze gospodarki przestrzennej. Mając na uwadze, że samorząd gminny ma największą samodzielność w sferze gospodarki przestrzennej należy więc dla celów społeczno gospodarczych maksymalnie wykorzystać instrumenty gospodarki przestrzennej. Studium zawiera w swej treści zasadniczą część strategii rozwoju gminy; stanowi bazę wyjściową do formułowania programów: inwestycyjnych i przedsięwzięć publicznych, gospodarki gruntami, aktywizacji ekonomicznej, promocji gminy itp. Studium jest podstawą do opracowań i aktów o charakterze regulacyjnym, takich jak miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego i decyzje administracyjne, które służą bezpośrednio realizacji celów rozwoju i zadań określonych w studium Zadania studium Studium jest jedynym dokumentem planistycznym sporządzonym dla obszaru całej gminy, jest więc najważniejszym dokumentem określającym kierunki polityki przestrzennej w gminie. Przedmiotem studium jest: - rozpoznanie stanu zagospodarowania przestrzennego czyli diagnoza aktualnej sytuacji gminy i uwarunkowań jej rozwoju, - określenie kierunków rozwoju przestrzennego i zasad polityki przestrzennej w gminie, - stworzenie podstaw do koordynacji planów miejscowych, - promocja gminy. Istnieje szereg warunków, jakie muszą być spełnione, aby studium odpowiadało wymogom. Ważniejsze z nich to: - wola polityczna władz samorządowych do sporządzenia dokumentu ukazującego koncepcję rozwoju przestrzennego gminy i sposobu jej realizacji,

7 7 - dostępny zasób informacji o gminie i jej zewnętrznym otoczeniu, pozwalający na wiarygodne określenie uwarunkowań rozwoju, - lokalny system planowania rozwoju gminy, umożliwiający przeniesienie treści studium do opracowań o charakterze operacyjnym (programy) i regulacyjnym (plany zagospodarowania przestrzennego). Do opracowana zmiany studium przystąpiono z uwagi na zmieniające się uwarunkowania gospodarcze w regionie oraz prawne (zmiana ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych aktów prawnych). Uznano również za zasadne rozszerzenie terenów przeznaczonych pod zabudowę i zainwestowanie w gminie. Gmina stanęła przed szansą budowy swojej tożsamości w oparciu o walory środowiska przyrodniczego, zasoby kulturowe, potencjał gospodarczy i społeczność lokalną. Studium ma umożliwić realizację zamierzonych celów rozwoju społecznego i gospodarczego gminy Źródła informacji Zasadniczym warunkiem mającym istotny wpływ na sformułowanie prawidłowej diagnozy gospodarki przestrzennej w gminie jest dostępność i jakość informacji. Podstawowymi źródłami informacji były: - informacje zawarte w dokumentacji planistycznej, tj. miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gminy oraz studiach dotyczących zagospodarowania przestrzennego województwa, - inwentaryzacja bezpośrednia obszaru miasta i gminy wykonana przez zespół projektowy w okresie grudzień 2009 r. luty 2010 r., - inwentaryzacja pośrednia, tj. informacje uzyskane od użytkowników i zarządców komunalnych urządzeń sieciowych, wydawnictwa statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, plany i programy gminne, wytyczne i wnioski zgłaszane w trakcie opracowania studium Najważniejsze podstawy prawne opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom - Uchwała Nr 25/09 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 27 kwietnia 2009 r. w sprawie przystąpienia do zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Strzegom, - Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późniejszymi zmianami), - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. nr 118, poz. 1233), - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami) art. 71 i 72, - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U r. Nr 151, poz z późniejszymi zmianami),

8 8 - Ustawa z dnia 26 marca 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59, z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo górnicze i geologiczne (Dz. U. z 2011 r. Nr 163, poz.981) - Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz z późniejszymi zmianami), - Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675), - Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43, poz.430), 1.6. Wykaz podstawowych źródeł informacji - Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego uchwalony przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego uchwałą nr XLVIII /873/2002 z dnia 30 sierpnia 2002 r., - Projekt zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego, opracowany przez Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu - kwiecień 2010 r., - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Strzegom, zatwierdzone uchwałą Nr 12/2000 Rady Miejskiej Gminy Strzegom z dnia 27 marca 2000 r. - Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom, zatwierdzony uchwałą nr 89/94 Rady Miasta i Gminy Strzegom z dnia r., (utracił moc art. 87 pkt 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), - Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego miasta Strzegom, zatwierdzony uchwałą nr 91/04 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 10 listopada 2004 r., - Plany miejscowe: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części miasta Strzegom, obejmującej obszar staromiejski, w granicach strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej, zatwierdzony uchwałą nr 116/2001 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 21 listopada 2001 r., Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru wschodniej części gminy Strzegom, obejmującej obręby: Bartoszówek, Jaroszów, Rusko, Skarżyce, Morawa i Międzyrzecze, zatwierdzony uchwałą nr 81/04 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 18 października 2004 r.,

9 9 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszarów wiejskich gminy Strzegom dla części południowo-zachodniej obejmującej wsie: Stanowice, Grochotów, Olszany, Modlęcin, Granica, Stawiska, Tomkowice, Godzieszówek, zatwierdzony uchwałą nr 80/04 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 18 października 2004 r., Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszarów wiejskich dla części północno-zachodniej gminy Strzegom, obejmującej wsie: Goczałków, Goczałków Górny, Rogoźnica, Graniczna, Wieśnica, Żółkiewka, Kostrza, Żelazów, zatwierdzony uchwałą nr 104/04 Rady Miejskiej w Strzegomiu z dnia 3 grudnia 2004 r., Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego zmieniające fragmenty obszaru gminy - Plany i Programy Gminne: Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Strzegom na lata , Program Ochrony Środowiska Gminy Strzegom, 2004 r., Plan Gospodarki Odpadami Gminy Strzegom, 2004 r., Program Rozwoju Gminy Strzegom, wrzesień 2008 r., Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Strzegom na lata , październik 2010 r Opracowania specjalistyczne - Studium historyczno-urbanistyczne miasta Strzegomia, Wrocław 1978, - Wytyczne konserwatorskie do planu zagospodarowania przestrzennego gminy Strzegom, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu , - Studium wartości kulturowych do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części miasta Strzegom, obręb staromiejski, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu 2000 r., - Opracowanie ekofizjograficzne dla województwa dolnośląskiego Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu, Wrocław, listopad 2005, - Plan urządzeniowo-rolny, Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych, Wrocław, lipiec 2003 r., - Raport o stanie środowiska w województwie dolnośląskim w 2009 roku Biblioteka Monitoringu Środowiska, Wrocław 2010, - Przyroda Dolnego Śląska, PAN Odział we Wrocławiu 2005 r., - Informacje statystyczne zawarte w rocznikach statystycznych i publikacjach urzędu, - Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego - wydany przez Uniwersytet Wrocławski, - Mapy ewidencji gruntów wraz z wypisami z ewidencji gruntów w układzie struktur własnościowych, - Studium ochrony przed powodzią zlewni rzeki Bystrzycy, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu 2007 r., - Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy Strzegom, październik 2008 r. - Dokumentacja geologiczna obejmująca tereny i obszary górnicze oraz udokumentowane złoża kopalin, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Departament Obszarów Wiejskich i Zasobów Naturalnych, Wydział Geologii (stan na 2012 r.) Informacje i wnioski zgłaszane w trakcie opracowania projektu zmiany studium: wnioski składane na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przez mieszkańców gminy oraz zainteresowane instytucje,

10 informacje składane na podstawie art. 11 pkt 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przez instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania projektu studium. 10

11 11 2. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 2.1. Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu Ukształtowaną historycznie sieć osadniczą gminy na powierzchni ha tworzą: miasto Strzegom ha i 22 jednostki wiejskie (Bartoszówek, Goczałków, Goczałków Górny Godzieszówek, Granica, Graniczna, Grochotów, Jaroszów, Kostrza, Międzyrzecze, Modlęcin, Morawa Olszany, Rogoźnica, Rusko, Skarżyce, Stanowice, Tomkowice, Wieśnica, Żelazów, Żółkiewka) - jednostki wiejskie o zróżnicowanych wzajemnych relacjach i związanych z nimi funkcjach. Zasadniczą rolę w strukturze osadniczej pełni miasto Strzegom - siedziba władz gminy i ośrodek przemysłowy w oparciu o eksploatację złóż granitu i zakłady obróbki kamienia. Obszar gminy graniczy z: - od północy z gminami: Mściwojów i Udanin, - od wschodu z gminami: Jaworzyna i Żarów, - od południa z gminą Świebodzice, - od zachodu z gminą Dobromierz. W strukturze użytkowania gruntów na obszarach wiejskich przeważają tereny rolne (78,2 % powierzchni gminy). Tereny leśne obejmują 11,0%, tereny zainwestowane 8,9%, w tym przeważają tereny komunikacyjne (drogi 3,84%), użytki kopalniane (2,16%); tereny zabudowy mieszkaniowej, tereny przemysłowe oraz usługowe zajmują mniejszą powierzchnię. W mieście użytkowanie gruntów przedstawia się następująco: tereny rolne (70,9% powierzchni miasta), tereny zabudowane i zurbanizowane (23,6%), w tym: tereny mieszkaniowe (6,1 %), tereny komunikacyjne (7,6 %), użytki kopalniane (3,5%), tereny przemysłowe (2,7 %). Nieznaczną powierzchnię miasta i gminy zajmują również wody powierzchniowe oraz nieużytki. Strukturę użytkowania gruntów wg stanu na r. dla obszarów wiejskich przedstawia tabela nr 1 natomiast dla obszaru miasta tabela nr 2. Tabela nr 1. Struktura użytkowania gruntów dla obszarów wiejskich Lp. Forma własności Powierzchnia w ha % Powierzchnia ogółem Użytki rolne w tym: - orne - łąki i pastwiska - pozostałe ,4 9,2 3,5 2 Lasy i zadrzewienia ,0 3 Grunty zabudowane i zurbanizowane w tym: - tereny mieszkaniowe - tereny przemysłowe - inne tereny zabudowane - zurbanizowane tereny niezabudowane - tereny rekreacyjne, wypoczynkowe - tereny komunikacyjne - drogi ,2 8,9 0,8 0,62 0,5 0,02 0,3 4,5 3,84

12 12 - tereny kolejowe - inne - użytki kopalniane ,6 0,06 2,16 4 Wody 53 0,4 5 Tereny różne i nieużytki 186 1,5 Tabela nr 2. Struktura użytkowania gruntów dla obszaru miasta Lp. Forma własności Powierzchnia w ha % Powierzchnia ogółem Użytki rolne, w tym: - orne - łąki i pastwiska - pozostałe ,2 6,0 2,7 2 Lasy i zadrzewienia 71 3,5 3 Grunty zabudowane i zurbanizowane w tym: - tereny mieszkaniowe - tereny przemysłowe - inne tereny zabudowane - zurbanizowane tereny niezabudowane - tereny rekreacyjne, wypoczynkowe - tereny komunikacyjne - drogi - tereny kolejowe - użytki kopalniane Wody 8 0,4 Tereny różne i nieużytki 33 1,6 Źródło: Starostwo Powiatowe w Świdnicy r. Komunikacja Układ komunikacyjny gminy tworzy droga krajowa nr 5 oraz droga wojewódzka nr 374 jak i sieć dróg powiatowych oraz gminnych, dających dogodne połączenie wewnątrz gminy oraz z powiatem i województwem. Ogólna ich długość wynosi 218 km. Słabą stroną gminy jest nienajlepszy stan techniczny w/w dróg. Wymagają one modernizacji nawierzchni, podniesienia parametrów technicznych, (np. brak geometrii dróg, nienormatywność łuków). Ważną sprawą jest również korekta ich przebiegów wraz z wykonaniem niektórych obejść miejscowości (np. miasta Strzegom i wsi Wieśnica oraz Jaroszów) oraz wybudowania bezpiecznych ciągów rowerowych i pieszych. Nasila się także uciążliwość związana z przejazdami kolejowymi dla ruchu pieszego i samochodowego w mieście. Oprócz sieci komunikacji samochodowej przez obszar miasta i gminy przebiegają linie kolejowe relacji Legnica Jaworzyna Śląska oraz już nieczynne relacji Strzegom-Marciszów i Strzegom-Malczyce. Uzbrojenie terenu - zaopatrzenie w wodę Źródłem zaopatrzenia w wodę są wody podziemne występujące w: piaskach i żwirach czwartorzędowych związanych z akumulacją rzeczną i fluwioglacjalną, 70,9 23,6 6,1 2,7 2,4 0,3 1,0 7,6 5,8 1,8 3,5

13 13 piaskach i żwirach występujących w obrębie skał ilastych formacji trzeciorzędowej, zwietrzeliny oraz szczeliny i spękania w skałach krystalicznych podłoża paleozoicznego. Czwartorzędowe piętro wodonośne wykorzystywane jest do celów gospodarczych przez studnie kopane na terenach niezwodociągowanych. Trzeciorzędowe piętro wodonośne ma podstawowe znaczenie użytkowe, stanowią je osady piaszczysto żwirowe, eksploatowane przez ujęcia wody we wsiach: Rusko i Olszany. Wody podziemne występujące w obrębie paleozoicznego piętra wodonośnego są eksploatowane we wsi Żelazów. Stanowią również obszar zasilania poziomów wodonośnych czwartorzędu i trzeciorzędu. Według informacji uzyskanych od zarządcy sieci wodociągowej tj. Wodociągi i Kanalizacja Strzegom, Spółka z o.o., miasto i gmina zaopatrywana jest z 12 studni głębinowych (ujęć wody) poprzez stacje uzdatniania wody w miejscowości Olszany, Żelazów i Rusko. Obszar miasta oraz wszystkie wsie położone w obszarze gminy są zwodociągowane. Cała gmina objęta jest siecią wodociągową o łącznej długości 211,5 km, w tym sieć rozdzielcza 116,8 km sieć przesyłowa 54 km, przyłącza wodociągowe 40,7 km. - odprowadzanie ścieków Na obszarze gminy znajdują się dwie oczyszczalnie ścieków w Strzegomiu i w Rusku. Siecią kanalizacyjną w całości objęte jest miasto Strzegom oraz miejscowości: Morawa, Międzyrzecze, Stanowice, Olszany i Graniczna. Ponadto częściowo skanalizowana jest wieś Rusko. Długość czynnej kanalizacji na obszarze gminy wynosi 71,1 km z czego 41,3 km na terenie miasta. Obecnie w trakcie kanalizowania są miejscowości: Jaroszów, Żółkiewka, Żelazów, Wieśnica, Goczałków, Kostrza, Rogoźnica, Tomkowice, Granica i Modlęcin Mały. Planowane do skanalizowania są wsie: Bartoszówek, Goczałków Górny, natomiast do skanalizowania w późniejszym czasie pozostają: Grochotów, Stawiska, Skarżyce, Godzieszówek, Modlęcin. - elektroenergetyka Gmina Strzegom jest zelektryfikowana poprzez GPZ w Strzegomiu stacja 110/20 kv R- Graby zlokalizowaną na obrzeżach miasta, powiązaną systemem elektroenergetycznym w Świebodzicach liniami 110 kv. Energia elektryczna jest dostarczana do odbiorców liniami średniego napięcia poprzez stacje transformatorowe. - gazownictwo Zaopatrzenie w gaz odbywa się poprzez gazociągi wysokiego ciśnienia. Główny węzeł zlokalizowany jest we wsi Olszany, z którego odchodzą gazociągi wysokiego ciśnienia (Ø150, Ø250 i Ø 300) w kierunkach: Legnica, Biernatki, Jaworzyna Śląska oraz Lubiechów. Poprzez stacje redukcyjno-pomiarowe I i II stopnia oraz gazociągi średniego ciśnienia gaz dostarczany jest do sieci miejskiej. Natomiast wsie nie są zgazyfikowane, a gospodarstwa domowe zaopatrywane są bezprzewodowo. Jaroszowskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych (obecnie JARO S.A.) zaopatrywane są w gaz z kierunku Żarowa.

14 14 - gospodarka cieplna Największym komunalnym źródłem ciepła zasilającym miasto jest kotłownia miejska przy ul. Ofiar Katynia o mocy 4,8 MW, pracuje ona wyłącznie na potrzeby centralnego ogrzewania. Na obszarze miasta funkcjonują ponadto kotłownie lokalne zaspokajające potrzeby cieplne odbiorców, 6 z nich posiada moc powyżej 1MW. Pozostałe kotłownie o mocy poniżej 1 MW pracują jako niskoparametrowe, opalane przeważnie węglem lub koksem. Obszary wiejskie zaopatrywane są z lokalnych źródeł ciepła. - gospodarka odpadami Obszar gminy w zakresie gospodarki odpadami obsługiwany jest przez składowisko odpadów zlokalizowane w Jaroszowie Stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony W gminie Strzegom występuje ukształtowana sieć osadnicza typowa dla obszaru Dolnego Śląska. Jest to przeważnie zabudowa zwarta posiadająca zachowany średniowieczny układ zabudowy. W skład zabudowy wiejskiej na obszarze gminy wchodzi zabudowa zagrodowa, mieszkaniowa i folwarczna, występująca w większości jednostek osadniczych, oraz obiekty usługowe tj. kościół, szkoła, obiekty usługowo-handlowe. Nowo powstająca zabudowa na obszarach wiejskich z reguły jest zabudową mieszkaniową jednorodzinną, realizowaną poza historycznym układem wiejskim tworzącą z nim jedną całość funkcjonalno-przestrzenną. Zmiany charakteru produkcji rolnej spowodowały, że część obiektów gospodarczych (np. stodoły, budynki inwentarskie, zespoły folwarczne, w tym pałace) przestały pełnić swoją pierwotną funkcję i stały się zbędne, a tym samym nieużytkowane popadają w ruinę. Obiekty te częściowo adaptowane są na inne cele np. mieszkaniowe, produkcyjne, usługowe. Zabudowa wiejska wraz z terenami stanowiącymi rolniczą przestrzeń produkcyjną i terenami leśnymi stanowi wykształcony krajobraz kulturowy podlegający ochronie. Specyfika gminy Strzegom wynikająca z jej położenia w obszarze o dużych walorach krajobrazowych i kulturowych spowodowały, że poszczególne wsie wraz z przyległymi terenami tworzą kompleksy objęte ochroną. Na stan ładu przestrzennego wpływa prowadzona na obszarze gminy Strzegom, działalność górnicza, związana z eksploatacją granitu oraz iłów, w wyniku której powstają zmiany w ukształtowaniu ziemi tj. wyrobiska (częściowo zamieniane w zbiorniki wodne) oraz hałdy. Wieloletnia działalność górnicza prowadzona na obszarze gminy ma duży wpływ na zmianę naturalnego krajobrazu. Po zaprzestaniu wydobycia, w celu prawidłowego zagospodarowania terenów pokopalnianych, niezbędne będzie przeprowadzenie prac rekultywacyjnych. Miasto Strzegom jest jednym z najstarszych miast w Polsce, jego układ przestrzenny tworzył się na przestrzeni wielu lat, od miasta lokacyjnego obejmującego stare miasto otoczone murami obronnymi z zachowanym układem przestrzennym i w przeważającej części układem funkcjonalnym do współczesnego kształtu miasta, w którym znalazła się zabudowa późniejsza głównie XIX i XX wieczna wraz z zakładami przemysłowymi zlokalizowanymi w północno zachodniej części miasta. W granicach miasta występują również tereny o charakterze zabudowy wiejskiej. Część terenów zlokalizowanych na obszarze miasta jest niezagospodarowana lub częściowo zagospodarowana, dotyczy to terenów położonych

15 15 w centrum miasta, terenów poprzemysłowych oraz terenów po jednostkach wojskowych. Stanowią one atrakcyjną rezerwę pod zainwestowanie mieszkaniowe i produkcyjno usługowe. Średniowieczny układ miejski objęty jest ścisłą ochroną konserwatorską również zabudowa późniejsza (do początku XX w.) objęta jest ochroną konserwatorską. Ochronie podlega układ przestrzenny miasta w granicach konserwatorskich stref ochronnych. Przy zagospodarowaniu tej części miasta obowiązują wymogi zawarte w Studium wartości kulturowych do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części miasta Strzegom, obręb staromiejski opracowanym w 2000 roku przez Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu. Realizowana obecnie nowa zabudowa, głównie mieszkaniowa jednorodzinna, lokalizowana jest na obrzeżach miasta. Poza istniejącymi terenami zainwestowania miejskiego przewidziane są również nowe tereny produkcyjno usługowe. Istotnym elementem ładu przestrzennego jest układ komunikacyjny, w szczególności układ dróg tranzytowych Stan środowiska, w tym stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego Uwarunkowania przyrodnicze Według podziału fizyczno geograficznego polski gmina Strzegom położona jest na w północno - zachodniej części Przedgórza Sudeckiego (wsie: Rogoźnica, Goczałków Górny, Goczałków, Kostrza, Żelazów, Żółkiewka, Wieśnica, Graniczna, Bartoszówek, Jaroszów, Rusko, Morawa, Skarżyce oraz miasto Strzegom). Znajdują się tu granitowe i bazaltowe Wzgórza Strzegomskie z najwyższym wzniesieniem Górą Krzyżową (353 m n.p.m.) oraz z wzniesieniami: Górą św. Jerzego oraz Górą Bazaltową. Południowo - wschodni fragment gminy położony jest na Równinie Świdnickiej (Międzyrzecze, Stanowice, Grochotów, Olszany, Modlęcin, Stawiska) oraz fragment Obniżenia Podsudeckiego (Graniczna, Tomkowice, Godzieszówek). Główną oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka Strzegomka odwadniająca również wspomnianą powyżej jednostkę fizjograficzną oraz jej dopływ Pełcznica. Poza rzekami przez gminę przepływają potoki: Parowa, Cicha Woda, Pielasikowicki, Wierzbiak, Rogacz, Szymanówka, Olszański i Czarnucha. Wody powierzchniowe są w znacznej części zanieczyszczone, a głównym źródłem ich zanieczyszczeń są: - nieuregulowana gospodarka ściekowa wsi na obszarze całej gminy, - produkcja rolno-hodowlana. Budowa geologiczna Budowę geologiczną w znacznej części gminy tworzy blok granitoidów (palezoik i prekambr) na powierzchni wykształcony jako Wzgórze Strzegomskie, fragmentami pokryty utworami trzeciorzędowymi (górny i środkowy miocen). Tworzące Wzgórza Strzegomskie granity eksploatowane są w 29 złożach rozmieszczonych wokół miasta Strzegom oraz w północnej i zachodniej części gminy: Kostrza, Goczałków, Graniczna, Rogoźnica, Wieśnica, Żółkiewka, Żelazów oraz w południowo wschodniej części gminy wsi Morawa. W przeszłości eksploatowany był również bazalt na Górze Krzyżowej obecnie nieczynny kamieniołom. Granitom towarzyszą złoża kaolinu będącego produktem wietrzenia granitoidów. Utwory trzeciorzędowe składają się głównie z: piasków, iłów, mułków i węgla

16 16 brunatnego. Iły eksploatowane są w kopalni Stanisław w Rusku jako surowiec do produkcji materiałów ogniotrwałych w Jaroszowie. Udokumentowane złoża kaolinu występują w Godzieszówku, natomiast złoża kruszyw naturalnych (piasek) występują w Międzyrzeczu, Grochotowie i Rogoźnicy. Gleby Przeważają gleby pseudobielicowe, brunatne, czarne ziemie właściwe i czarne ziemie zdegradowane, a w dolinach rzek Strzegomki i Pełcznicy występują mady rzeczne. Wskaźnik bonitacji gleb wynosi 74,2 co odpowiada średniej klasie bonitacyjnej IIIa. Użytki rolne zajmują łącznie ok. 11ha obszaru całej gminy, co stanowi 77% jej powierzchni. Największą część stanowią grunty orne (9.349 ha) i łąki i pastwiska (1.260 ha). Natomiast nieużytki zajmują zaledwie 3,4% powierzchni całej gminy. Przeważają gleby o klasach bonitacyjnych IIIa i IIIb, prawnie chronione przed zmianą użytkowania. Niewielki areał stanowią gleby klasy IVb i V oraz klasy II. Lasy Gmina Strzegom posiada bardzo skromny areał lasów. Zajmują one obszar ha, co stanowi jedynie 10,0% powierzchni gminy. Największe kompleksy leśne obejmują wzgórza Strzegomskie (pomiędzy wsią Rogoźnica a wsią Wieśnica), obszar chronionego krajobrazu Góry Krzyżowej oraz okolice wsi: Goczałków, Graniczna, Grochotów, Kostrza. Dominującymi gatunkami leśnymi są: dąb, klon jawor, jesion, sosna (mniej). Przeważają następujące siedliska leśne: lasy wilgotne oraz lasy świeże. Z przedstawionej charakterystyki wynika, że: - na obszarze gminy występują korzystne warunki glebowe dla rolnictwa wysokotowarowego, - gleby wysokiej jakości podlegają ochronie, a tym samym zmiana ich przeznaczenia na inne cele powinna być ograniczona, - obserwuje się jeden z najniższych wskaźników zalesienia. Należy wykorzystywać pod zalesienia tereny mniej przydatne dla rolnictwa, a także tworzyć strefy zieleni na terenach zainwestowanych (głównie przemysłowych i mieszkaniowych). Ochronie przed zabudową podlegają doliny cieków wodnych w powiązaniu z terenami towarzyszącymi, tworzące korytarze ekologiczne wzdłuż rzeki Strzegomki. W Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego dolinę rzeki Strzegomki zaliczono do rzecznego korytarza ekologicznego o znaczeniu ponadlokalnym wymagającym ochrony. Największe zanieczyszczenie atmosfery zauważa się w obrębie miasta Strzegom i w najbliższym jego otoczeniu. Głównymi przyczynami są zanieczyszczenia pochodzące z lokalnych ciepłowni oraz paleniska domowe tworząc tzw. niską emisję. Główny wpływ na w/w zanieczyszczenia mają: pyły, związki siarki, tlenki azotu i dwutlenku węgla oraz zapylenie szczególnie związane z działalnością górniczą. Również odprowadzanie ścieków bezpośrednio do rzek w gminie wpływa negatywnie na stan środowiska. Braki w zagospodarowaniu głównych rzek gminy (oraz ich dopływów) mają duży wpływ na degradację przylegających wzdłuż do nich terenów jak również stanowią niebezpieczeństwo związane z wylewami powodziowymi niszczącymi zabudowę, grunty rolne, infrastrukturę itp.

17 Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Pierwsze ślady pobytu człowieka na obszarze gminy datowane są na okres dolnego paleolitu odkryte w 1992 r. na terenie wsi Rusko podczas badań ratunkowych na terenie kopalni Stanisław (w utworach plejstoceńskich). W okresie paleolitu (przed 4000 r. p.n.e.) oraz w neolicie ( r. p.n.e) obszary te zamieszkiwane były okresowo. Z tego czasu pochodzą znaleziska ceramiki i narzędzi dokonane w okolicach Strzegomia, Jaroszowa, Kostrzy, Olszan, Rogoźnicy, Ruska, Stanowic, Wieśnicy oraz Morawy, Granicy i Żółkiewki. Ślady stałego osadnictwa pochodzą z końca epoki brązu i w okresie halsztackim osiągają najwyższy poziom rozwoju cywilizacyjnego. Ślady tego osadnictwa występują w okolicach większości wsi położonych na obszarze gminy Strzegom. Połowę V i początek VI w. charakteryzuje regres osadnictwa na Śląsku w związku z najazdem koczowników scytyjskich. Ponowny wzrost zaludnienia nastąpił w VIII i IX w. Tereny te zostały zasiedlone przez Ślężan. Jednym z najwcześniejszych grodzisk wczesnośredniowiecznych był gród kasztelański w Strzegomiu. W 991 roku znalazł się w granicach Państwa Piastowskiego. Obecny podstawowy układ osadniczy gminy został ukształtowany w średniowieczu. Pierwsze osady powstawały pod koniec XII w. i na początku XIII w. Większość obszaru pokrywał w tym czasie las. Według źródeł pisanych można przyjąć, że do początku XIV w. powstała większość istniejących obecnie wsi, w okresie późniejszym powstały: Goczałków Górny, Granica, Grochotów oraz przysiółki Rzędziny i Mały Modlęcin. Były to wsie utrzymujące się z rolnictwa i gospodarki leśnej, a także rzemiosła i przetwórstwa rolnego. Rozwój przemysłu w XIX i początku XX w. oraz połączenia kolejowe spowodowały rozwój miasta Strzegom jako ośrodka przemysłowego, natomiast występowanie złóż surowców mineralnych, granitu, bazaltu oraz iłów przyczyniło się do rozwoju górnictwa i przemysłu związanego z górnictwem. Obecny układ przestrzenny poszczególnych jednostek osadniczych jest w przeważającej części związany ze średniowiecznym rodowodem wsi. Układ ten z reguły objęty jest ochroną konserwatorską. Ochroną archeologiczną objęte są również ślady osadnictwa wcześniejszego. Na terenie miasta Strzegomia występują chronione historyczne obszary obejmujące: - historyczny układ urbanistyczny miasta Strzegom, wpisany do rejestru pod numerem A/2575/417 decyzją z dnia r., - obszar obserwacji archeologicznej dla średniowiecznego miasta i ochrony archeologicznej średniowiecznych budowli i szlaków, - historyczny układ urbanistyczny zabudowa poza średniowiecznymi murami miejskimi, w większości przedmieścia XVIII, XIX w. i początków XX w. wraz z zabudową pofabryczną, - obszar obserwacji archeologicznej historycznych przedmieść średniowiecznego miasta, obszar ochrony archeologicznej historycznych szlaków i plant miejskich, oraz obszar wzgórza bazaltowego i układ przestrzenny Grabiny wraz z obszarami obserwacji archeologicznej. Ponadto na terenie miasta występują 43 stanowiska archeologiczne. Na obszarze gminy Strzegom występują: - historyczne układy ruralistyczne we wsiach: Bartoszówek, Goczałków, Goczałków Górny, Granica, Jaroszów, Kostrza, Międzyrzecze, Morawa, Olszany, Rogoźnica, Rusko, Skarżyce, Stanowice, Tomkowice, Żelazów, Żółkiewka,

18 18 - obszary obserwacji archeologicznej dla średniowiecznej wsi w granicach nowożytnego siedliska we wsiach: Bartoszówek, Granica, Graniczna, Jaroszów, Kostrza, Międzyrzecze, Modlęcin, Morawa, Olszany, Rogoźnica, Rusko, Skarżyce, Stanowice, Tomkowice, Wieśnica, Żółkiewka, - stanowiska archeologiczne we wsiach: Bartoszówek, Goczałków, Godziszówek, Granica Graniczna, Grochotów, Jaroszów, Kostrza, Międzyrzecze, Modlęcin, Morawa, Olszany, Rogoźnica, Rusko, Skarżyce, Stanowice, Stawiska, Tomkowice, Wieśnica, Żółkiewka, - obszar obozu zagłady z kamieniołomem i otoczeniem we wsi Rogoźnica Warunki i jakość życia mieszkańców, w tym ochrona ich zdrowia Ludność, struktura wieku Z danych uzyskanych z gminnego rejestru mieszkańców wynika, że wg. stanu na r. gminę Strzegom zamieszkiwało osób (w tym miasto Strzegom ), z czego kobiety (w tym miasto 8.888), a mężczyźni (w tym miasto ). Gęstość zaludnienia na obszarze całej gminy wynosi 190 osob/km 2, z czego na obszarach wiejskich - 83 osoby/km 2, w mieście wynosi ona 832 osoby/km 2. Tabela nr 3. Ludność zamieszkująca na czas stały (stan na r.) Lp. Miejscowość Ludność ogółem (osoby) Kobiety Mężczyźni 1 Bartoszówek Goczałków Goczałków Górny Godzieszówek Granica Graniczna Grochotów Jaroszów Kostrza Międzyrzecze Modlęcin Morawa Olszany Rogoźnica Rusko Skarżyce Stanowice Stawiska Tomkowice Wieśnica Żelazów Żółkiewka Razem wsie Miasto Strzegom Ogółem Źródło: Urząd Miejski w Strzegomiu

19 19 Tabela nr 4. Ludność wg ekonomicznych grup wieku Lp. Wiek Razem Miasto Obszar wiejski (osoby) Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni 1 przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny Źródło: GUS 2009 Tabela nr 5. Struktura wieku ludności (stan na r.): Lp. Wiek Razem Kobiety Mężczyźni lat lat powyżej powyżej Źródło: Urząd Miejski w Strzegomiu Tabela nr 6. Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych Razem Rok Miasto (osoby) Obszar wiejski Źródło: GUS 2009 Według powyższych danych stwierdza się, iż w latach odpływ ludności z obszaru gminy był bardzo wysoki. W stosunku do lat poprzednich w roku 2009 ogólny wskaźnik salda migracji ma tendencje malejącą i wynosi -7. Najliczniejszą grupę mieszkańców stanowią osoby w wieku produkcyjnym tj osób. Jakość życia mieszkańców O poziomie życia mieszkańców oprócz możliwości pracy i zarobkowania świadczy również stan mieszkalnictwa oraz szkolnictwa, służby zdrowia i kultury. - mieszkalnictwo: Zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest na obszarze miasta Strzegom, a także na obszarach wiejskich, które ze względu na bliskie sąsiedztwo miast i dostępności komunikacyjnej stanowią atrakcyjne miejsca dla lokalizacji zabudowy mieszkaniowej (np. Stanowice, Jaroszów, Olszany, Rogoźnica). Zjawisko lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej w ostatnim okresie nasila się. Ponadto na obszarach wiejskich przeważa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana w zagrodach.

20 20 Tabela nr 7. Mieszkania zamieszkane wg okresu budowy budynku: Okres budowy Miasto Obszar wiejski mieszkania pow. użytk. mieszkania pow. użytk. liczba % m 2 % liczba % m 2 % przed , ,0 27, , ,0 41, , ,0 26, , ,0 37, , ,0 6, , ,0 4, , ,0 10,5 77 2, ,0 2, , ,0 15, , ,0 9, , ,0 13,5 97 3, ,0 3,6 Razem , Źródło: GUS 2002 r. Tabela nr 8. Wyposażenie mieszkań w instalacje: Wyposażenie mieszkań Miasto Obszar wiejski liczba % liczba % mieszkania ogółem mieszkania wyposażone w wodociąg w tym z sieci lokalny mieszkania wyposażone w kanalizację w tym z odprowadzeniem do sieci z odprowadzeniem do urządzenia lokalnego ,6 98,8 0,8 90,6 88,5 2, mieszkania wyposażone w instalację gazową z sieci ,6 - - mieszkania wyposażone w centralne ogrzewanie w tym zbiorowe lokalne Źródło: GUS 2002 r ,0 31,0 43, ,3 86,4 9,9 71,7 4,1 67,6 66,5 9,5 57,0 Tabela nr 9. Zasoby mieszkaniowe Miasto Obszar wiejski Forma własności mieszkania pow. użytk. mieszkania pow. użytk. liczba % m 2 % liczba % m 2 % osoby fizyczne , , , ,4 spółdzielnie mieszkaniowe , , , ,4 gmina , , , ,3 zakłady pracy 332 5, , , ,6 pozostałe podmioty 8 0, ,1 9 0, ,3 Razem Źródło: GUS 2002 r. Zasoby mieszkaniowe w mieście Strzegom wynosiły, wg danych ze spisu powszechnego w 2002 r., mieszkań, które zamieszkiwało ponad 17 tys. osób. Główną część zasobów mieszkaniowych, bo aż 55%, stanowią budynki realizowane przed 1945 r. Na obszarach wiejskich mieszkań było 3.134, zamieszkiwanych przez ponad 10 tys. osób. Podobnie jak na obszarze miasta w przeważającej części jest to zabudowa przedwojenna stanowiąca aż 76,3% całości zabudowy.

21 21 Właścicielami podstawowej części zasobów mieszkaniowych na obszarze gminy są osoby fizyczne oraz gmina. Mieszkania są wyposażone w podstawowe instalacje, takie jak energia elektryczna, woda i kanalizacja. Szczegółowe dane przedstawiono w powyższych tabelach dotyczących budynków mieszkalnych. Wynika z nich, iż na obszarze gminy przeważa stara, wyeksploatowana zabudowa wymagająca dużych nakładów finansowych na jej rewaloryzację. - usługi: oświata: Ilość przedszkoli i szkół o różnym poziomie kształtowania przedstawia się następująco: a) przedszkola - ilość - 5, w tym 2 oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych, b) szkoły podstawowe - ilość 9, c) gimnazja - ilość 4, d) licea ogólnokształcące - ilość 1, e) średnie techniczne i zawodowe - ilość 1, służba zdrowia: W mieście znajdują się dwa Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej świadczące usługi zdrowotne dla mieszkańców z całej gminy Strzegom. kultura: Na obszarze miasta działa Strzegomskie Centrum Kultury. Jest 1 biblioteka publiczna wraz ze swoją filią w mieście i 5 filii we wsiach: Jaroszów, Goczałków, Żelazów, Stanowice, Kostrza. Rynek pracy Zgodnie z danymi GUS z roku 2007 w gminie dominowały branże: - K obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej - G handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego, - D przetwórstwo przemysłowe - F budownictwo. Głównym ośrodkiem zatrudnienia mieszkańców gminy jest miasto Strzegom. Podstawowym źródłem zatrudnienia jest górnictwo oraz przetwórstwo z nim związane, a także zakłady pracy zlokalizowane na obszarze miasta. Znaczenie na rynku pracy mają również instytucje administracyjne i usługowe zlokalizowane na obszarze miasta i gminy. Tabela nr 10. Ilość przedsiębiorstw w latach przedstawia się następująco: Rok Ogółem Sektor publiczny Sektor prywatny

22 tendencje Źródło: GUS 2010 r Zagrożenie bezpieczeństwa ludności i jej mienia Istotnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa ludzi i ich mienia występującym na obszarze gminy jest brak zabezpieczeń powodziowych. Główne zagrożenie powodziowe stanowi rzeka Strzegomka (przepływająca przez południową i centralną część gminy) i rzeka Pełcznica (przepływająca wzdłuż wschodniej granicy gminy). Brak urządzeń przeciwpowodziowych powoduje niedostateczną ochronę terenów do nich przyległych. Czynnikiem wpływającym na uciążliwość funkcjonowania i stwarzającym zagrożenie dla mieszkańców jest duże natężenie ruchu samochodowego (głównie przez centrum miasta) na drogach, które nie posiadają odpowiednich parametrów technicznych Potrzeby i możliwości rozwoju gminy Charakter gminy i jej położenie określają możliwości rozwoju funkcjonalno przestrzennego. Czynnikami wpływającymi na rozwój są: - warunki przyrodnicze tj. wysoka jakość gleb generująca wysoki poziom produkcji rolnej, - występowanie surowców mineralnych głównie granitu, iłów i kaolinu, stanowiącego podstawę przemysłu wydobywczego i przetwórstwa tych surowców, - wykształcony wielofunkcyjny ośrodek jakim jest miasto Strzegom, który posiada duże perspektywy rozwoju w oparciu o bazę surowcową, a także istniejące powiązania komunikacyjne kolejowe oraz połączenia drogowe, - rozwój funkcji mieszkaniowej na obszarze miasta i gminy, - rozwinięta infrastruktura techniczna w zakresie zaopatrzenia w wodę, gaz, energię elektryczną. Zakładany rozwój warunkowany jest: - poprawą układu komunikacyjnego, w tym planowane obejście miasta Strzegomia i wsi Wieśnica oraz obejście wsi Jaroszów, - rozbudową sieci infrastruktury technicznej, w tym głównie sieci kanalizacyjnej na terenach wiejskich, - przygotowaniem nowych terenów pod zainwestowanie - rozbudowa strefy ekonomicznej w Strzegomiu, a także przygotowanie nowych terenów pod zainwestowanie miejskie i usługi, - rewaloryzacją istniejącej zabudowy wiejskiej, w tym przede wszystkim obiektów zabytkowych Stan prawny gruntów Tabela nr 11. Struktura własności gruntów dla obszaru wiejskiego

23 23 Lp. Forma własności Powierzchnia w ha % Powierzchnia ogółem ,0 1 Grunty Skarbu Państwa, w tym: - grunty wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej SP - grunty w zarządzie PGL - pozostałe ,8 10,7 10,3 1,8 2 Grunty Skarbu Państwa przekazane w wieczyste użytkowanie 851 6,9 3 Grunty spółek Skarbu Państwa, przeds.państwowych i innych państwowych osób prawnych 491 4,0 4 Grunty wchodzące w skład gminnego zasobu nieruchomości 551 4,5 5 Grunty gminne przekazane w wieczyste użytkowanie 47 0,4 6 Grunty osób fizycznych, w tym: - grunty wchodzące w skład gospodarstw rolnych - pozostałe ,7 4,5 7 Grunty spółdzielni (mieszkaniowe) 670 5,4 8 Grunty kościołów i związków wyznaniowych 8 0,1 9 Grunty powiatów 114 0,9 10 Grunty województw 43 0,3 11 Pozostałe grunty w tym spółek prawa handlowego 561 4,5 Źródło: Starostwo powiatowe r. Tabela nr 12. Struktura własności gruntów dla obszaru miejskiego Lp. Forma własności Powierzchnia w ha % Powierzchnia ogółem ,0 1 Grunty Skarbu Państwa, w tym: - grunty wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej SP - grunty w zarządzie PGL - pozostałe 2 Grunty Skarbu Państwa przekazane w wieczyste użytkowanie 157 7,7 3 Grunty wchodzące w skład gminnego zasobu nieruchomości ,3 4 Grunty gminne przekazane w wieczyste użytkowanie 171 8,3 5 Grunty osób fizycznych, w tym: - grunty wchodzące w skład gospodarstw rolnych - pozostałe ,6 8,1 6 Grunty spółdzielni (mieszkaniowe) ,1 7 Grunty kościołów i związków wyznaniowych 2 0,1 8 Grunty powiatów 3 0,1 9 Grunty województw 7 0,3 10 Pozostałe grunty w tym spółek prawa ,2 9,2 5,0 2,7 1,5 42,7