Instrukcja przeprowadzenia analizy ryzyka wystąpienia mikotoksyn w ziarnie zbóż przechowywanym w magazynach interwencyjnych

Transkrypt

1 Strona 1 z 15 INSTRUKCJA przeprowadzania analizy ryzyka wystąpienia mikotoksyn w ziarnie zbóż przechowywanym w Niniejsza instrukcja ma na celu zidentyfikowanie warunków przechowywania ziarna, dla których wzrasta ryzyko rozwoju mikotoksyn oraz wytypowanie magazynów interwencyjnych, w których należy pobrać próbki ziarna i wykonać analizy laboratoryjne na zawartość mikotoksyn. Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 108/2005 z dnia lipca 2005 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 824/2000 ustanawiające procedury przejęcia zbóż przez agencje interwencyjne oraz metody analizy do oznaczania jakości zbóż (Dz. U UE L174 z 7 lipca 2005 r.), w przypadku stwierdzenia ryzyka wystąpienia mikotoksyn w ziarnie pszenicy, powinny zostać oznaczone: aflatoksyna B 1, aflatoksyny B 1 +B 2 +G 1 +G 2 ochratoksyna A (OTA), zearalenon (ZEA), deoksynivalenol (DON) oraz począwszy od 1 lipca 2007 również toksyny T-2i HT-2. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 108/2005 określa jęczmień i kukurydzę jako zboża paszowe, w których w przypadku stwierdzenia ryzyka wystąpienia mikotoksyn należy oznaczać aflatoksynę B 1. Analiza ryzyka przeprowadzana zgodnie z niniejszą instrukcją nie uwzględnia badań laboratoryjnych ziarna na zawartość aflatoksyn, ze względu na bardzo małe prawdopodobieństwo ich wystąpienia w Polsce. Do czasu wejścia w życie zmian regulacji prawnych UE, określających wymagania w zakresie zawartości mikotoksyn w ziarnie jęczmienia i kukurydzy, niniejsza analiza ryzyka będzie miała zastosowanie wyłącznie do ziarna pszenicy. I. KRYTERIA ANALIZY RYZYKA 1. Rodzaj magazynu zbożowego Najbardziej bezpieczne pod względem możliwości rozwoju pleśni, a tym samym powstania mikotoksyn, są elewatory zbożowe z komorami żelbetonowymi.

2 Strona 2 z 15 Komory te gwarantują brak wpływu warunków zewnętrznych na zmiany temperatury i wilgotności składowanego ziarna. Podobnie, bezpiecznie ziarno może być składowane w stalowych elewatorach zbożowych. W elewatorach takich dobrym izolatorem ciepła jest warstwa powietrza, znajdującą się w przestrzeni wokół zbiorników a zewnętrzną obudową całego elewatora, co gwarantuje stabilną temperaturę i wilgotność składowanego zboża. Inna sytuacja jest w przypadku wolno stojących zbiorników metalowych. Zewnętrzne zmiany temperatury powietrza, szczególnie w okresie wiosennym, oraz bezpośrednia operacja promieni słonecznych na ścianę zbiornika może powodować zmiany temperatury przechowywanego ziarna, a nawet wykraplanie wody na ścianach zbiorników i na ziarnie. Stanowi to w konsekwencji bezpośrednie zagrożenie skażeniem ziarna przez mikotoksyny. Uważa się, że właściwie wykonane, płaskie magazyny zbożowe są również bezpieczne pod względem rozwoju pleśni i skażenia ziarna mikotoksynami. W magazynach płaskich dobrym izolatorem, gwarantującym stabilną temperaturę, jest powietrze otaczające masę zbożową. W magazynach tych wskazane jest, aby zboże nie było sypane bezpośrednio na ścianę zewnętrzną magazynu, lecz w systemie sąsiekowym, tak aby pomiędzy przechowywanym zbożem a ścianą magazynu była wolna przestrzeń o szerokości około 80 cm. 2. Wyposażenie magazynu Podstawowym założeniem jest, że magazyn zbożowy spełnia wszelkie wymogi techniczne i technologiczne niezbędne dla tego typu obiektu. Przy określonej wilgotności ziarna bardzo istotnym wskaźnikiem jest jego temperatura, która powinna być systematycznie kontrolowana. Nawet niewielki wzrost temperatury może świadczyć o powstaniu ogniska samozagrzewania, którego skutki opisano w niniejszym opracowaniu. Dlatego też jako kryterium analizy ryzyka ewentualnego rozwoju pleśni, a tym samym powstania mikotoksyn w przechowywanym ziarnie, jest możliwość stałej kontroli temperatury składowanego ziarna oraz w miarę potrzeby dokonywania jego wietrzenia bez konieczności przerzutów wewnątrzmagazynowych.

3 Strona 3 z Temperatura i wilgotność ziarna zboża przyjętego do składowania Procesy zachodzące w masie ziarna podczas jego przechowywania zależą w największym stopniu od jego temperatury i wilgotności. Krytyczne parametry, powyżej których następuje znaczny wzrost procesów oddychania ziarna, to wilgotność ziarna powyżej 15% i jego temperatura powyżej 15 O C. Wraz ze spadkiem wilgotności i temperatury składowanej masy zbożowej maleje ryzyko rozwoju pleśni a tym samym pojawienia się w przechowywanej masie mikotoksyn. Dlatego też istotnymi kryteriami analizy ryzyka ewentualnego rozwoju pleśni, a tym samym powstania mikotoksyn w przechowywanym ziarnie, są temperatura i wilgotność zboża przyjętego do przechowywania. Poziom tych parametrów może również świadczyć o niekorzystnych procesach zachodzących w masie zbożowej w okresach wcześniejszych. 4. Temperatura ziarna w trakcie przechowywania Magazyny zbożowe wyposażone w urządzenia do aktywnego wietrzenia mają możliwość obniżenia temperatury ziarna w trakcie jego przechowywania, co ma bezpośredni wpływ na ograniczenie rozwoju pleśni a tym samym powstanie mikotoksyn. Dlatego też jako istotne kryterium analizy ryzyka ewentualnego rozwoju pleśni, a tym samym powstania mikotoksyn w przechowywanym ziarnie, jest temperatura zboża w trakcie jego przechowywania. 5. Ewentualny zakres wzrostu temperatury składowanej masy ziarna Podczas przechowywania ziarna zbóż istotnym czynnikiem jest jego temperatura co przedstawiono powyżej. Jednak bardzo ważnym kryterium analizy ryzyka ewentualnego rozwoju pleśni, a tym samym powstania mikotoksyn w przechowywanym ziarnie, jest wzrost temperatury składowanej masy zbożowej. Wzrost temperatury w danym punkcie pomiaru może świadczyć nawet o powstaniu w składowanej masie procesu samozagrzewania ziarna, który to proces może spowodować znaczny rozwój pleśni a tym samym skażenie ziarna mikotoksynami.. Rozwój szkodników zbożowych w składowanym ziarnie

4 Strona 4 z 15 Pojawienie się szkodników zbożowych w przechowywanej masie zawsze wskazuje na powstaniu w niej warunków, które będą sprzyjały również rozwojowi pleśni. Dlatego jest to istotne kryterium analizy ryzyka, które w konsekwencji może wskazywać na możliwość skażenia ziarna mikotoksynami. 7. Powstanie ogniska samozagrzewania ziarna Niekontrolowany proces samozagrzewania ziarna, szczególnie, gdy jego temperatura wzrośnie do 30 O C i powyżej, stwarza bardzo poważne zagrożenie rozwoju pleśni. Dlatego jest to bardzo istotne kryterium analizy ryzyka, które w konsekwencji może wskazywać na możliwość skażenia ziarna mikotoksynami. 8. Pojawienie się nieprawidłowego zapachu składowanego ziarna np. stęchłego lub fermentacyjnego Zapach stęchły lub fermentacyjny składowanego ziarna wskazuje pośrednio na rozwój pleśni i bakterii. Dlatego jest to bardzo istotne kryterium analizy ryzyka, które w konsekwencji może wskazywać na możliwość skażenia ziarna mikotoksynami. 9. Jakość przyjętego zboża do składowania Wymagania w zakresie dopuszczalnego poziomu poszczególnych grup zanieczyszczeń podaje tabela w załączniku I do rozporządzenia nr 824/2000. Bardzo ważnym kryterium analizy ryzyka ewentualnego rozwoju pleśni, a tym samym obecności lub powstania mikotoksyn w przechowywanym ziarnie, jest poziom niektórych grup zanieczyszczeń. Są to zwłaszcza ziarna zbutwiałe oraz ziarna zniszczone, których obecność świadczy o rozwoju pleśni zaistniałym przed przyjęciem danej partii ziarna do magazynu interwencyjnego. Do grupy ziarna zniszczone zaliczane są również ziarna porażone przez fusarium. Pozostałe grupy zanieczyszczeń ( ziarna uszkodzone przez szkodniki, ziarna uszkodzone termicznie i ziarna uszkodzone wskutek samozagrzewania lub zbyt intensywnego suszenia ) to ziarna martwe, które wskutek oddziaływania różnych szkodliwych czynników (np. porażenie przez szkodniki, uszkodzenie termiczne) zostały pozbawione naturalnego mechanizmu obronnego, wykazywanego przez

5 Strona 5 z 15 zdrowe ziarna zbóż takich jak pszenica, jęczmień i kukurydza. Im wyższa zawartość tych grup zanieczyszczeń tym większe jest ryzyko - w przypadku powstania sprzyjających warunków - rozwoju pleśni i wskutek tego wytworzenia się mikotoksyn. Zwiększone ryzyko rozwoju pleśni może również wskazywać znacząca obecność grup zanieczyszczeń takich jak: plewy oraz martwe owady lub ich fragmenty. Duża ilość martwych owadów wskazuje, że ziarno było porażone przez szkodniki a następnie gazowane, co wskazuje na nieprawidłowe warunki przechowywania. Zwiększa się więc również ryzyko wystąpienia rozwoju pleśni w nowym magazynie czyli w magazynie interwencyjnym. Może to także ograniczyć wykorzystanie tego ziarna na cele konsumpcyjne. Obecność plew nie jest groźna dla stanu masy ziarnowej, jeżeli są one suche, jasne, luźne i niezwiązane z ziarniakiem. Jeżeli natomiast jest obecna znaczna liczba ziaren pokrytych plewkami, to z reguły jest to wynikiem złego wymłócenia zbyt wilgotnego i zadeszczonego ziarna. Na plewach otaczających ziarno gromadzą się drobne zanieczyszczenia (np. piasek, kurz) oraz mikroorganizmy (zwłaszcza zarodniki pleśni). Takie plewki stają się punktem inicjującym rozwój pleśni a tym samym możliwość skażenia ziarna mikotoksynami. II. METODYKA PRZEPROWADZENIA ANALIZY RYZYKA Analiza ryzyka powinna być przeprowadzona dla każdej komory/zbiornika/pomieszczenia magazynowego. W przypadku, gdy magazyn interwencyjny posiada komory składowe różnego typu np. magazyn płaski oraz wolnostojące zbiorniki metalowe lub w magazynie płaskim część powierzchni składowej wyposażona jest w urządzenia do pomiaru temperatury ziarna a część nie ma takiego wyposażenia, to należy analizę ryzyka przeprowadzić odrębnie dla partii ziarna składowanych w takich samych warunkach.

6 Strona z 15 Analizę ryzyka wystąpienia mikotoksyn w przechowywanym ziarnie zbóż należy przeprowadzić zgodnie z metodyką przedstawioną w niniejszej Instrukcji: dwa tygodnie po zasypaniu całej komory, zbiornika, części magazynu płaskiego lub ich częściowego zasypania partią ziarna w przypadku, gdy w najbliższych dwóch tygodniach nie przewiduje się dalszych dostaw ziarna i wypełnienia całej objętości komory, zbiornika, lub magazynu płaskiego (początkowa analiza ryzyka). co dwa miesiące od wykonania początkowej analizy ryzyka lub każdorazowo przy wzroście temperatury ziarna o 5 O C w jednym z punktów pomiaru temperatury lub zaistnienia przypadków określonych w pkt., 7 i 8 tabeli analizy ryzyka, stanowiącej integralną część niniejszej Instrukcji. Celem określenia ryzyka wystąpienia mikotoksyn w procesie przechowywania ziarna w magazynie interwencyjnym należy zebrać i przeanalizować informacje uwzględnione w tabeli analizy ryzyka, dotyczące analizowanej partii ziarna składowanej w określonym magazynie, przekazane uprzednio przez przedsiębiorstwo przechowalnicze. Zebrane dane należy zamieścić w Tabeli analizy ryzyka wystąpienia przypisując im odpowiednią liczbę punktów. Następnie należy podsumować punkty przydzielane w ramach dziewięciu grup czynników ryzyka. Jeżeli suma uzyskanych punktów wynosi 30 lub więcej należy przeprowadzić badania laboratoryjne w zakresie obecności mikotoksyn w składowanym ziarnie. Przedstawiona w tabeli analizy ryzyka punktacja dotyczy zarówno rodzajów magazynu, wyposażenia w urządzenia do kontroli i zabezpieczenia jakości składowanego ziarna, jakości ziarna przyjętego fizycznie do interwencji, jak również zmian parametrów jakości podczas przechowywania ziarna.

7 Strona 7 z 15 Uwzględnione czynniki mają bezpośredni wpływ na ryzyko powstania mikotoksyn w składowanym ziarnie. Tabela analizy ryzyka wystąpienia mikotoksyn w ziarnie zbóż przechowywanym w Czynnik ryzyka: Liczba punktów Rodzaj magazynu zbożowego: 1.1 komory elewatorów żelbetonowych komory elewatorów stalowych z izolacją np. powietrzną magazyny płaskie: ze składowaniem ziarna w sąsiekach bez zasypywania 1 ścian zewnętrznych magazynu z zasypem ziarna na ściany zewnętrzne magazynu wolno stojące zbiorniki metalowe 5 2. Wyposażenie magazynu: 2.1 brak urządzeń do pomiaru temperatury składowanego ziarna 8 Uwaga: w takim przypadku nie rozpatrujemy czynników ryzyka określonych w punktach: 3.1, 4 i brak urządzeń do aktywnego wietrzenia ziarna Temperatura i wilgotność ziarna zboża przyjętego do składowania 3.1 temperatura ziarna: do 10 O C powyżej10 0 C do 15 O C powyżej15 0 C do 20 O C powyżej 20 O C wilgotność ziarna: równa lub powyżej 13,5% poniżej 13,5% 0

8 Strona 8 z Temperatura ziarna w trakcie przechowywania do 10 O C powyżej10 0 C do 15 O C powyżej15 0 C do 20 O C powyżej 20 O C 5. Ewentualny zakres wzrostu temperatury składowanej masy ziarna o: O C od 5,1 0 C do 10 O C więcej niż 10 O C. Rozwój szkodników zbożowych w składowanym ziarnie 5 7. Powstanie ogniska samozagrzewania ziarna 8 8. Pojawienie się zapachu nieprawidłowego składowanego ziarna Np. stęchłego lub fermentacyjnego 9. Jakość przyjętego zboża do składowania aspekt zanieczyszczeń 8 wg tabeli A Grupa zanieczyszczeń: Tabela A Pszenica zwyczajna Jęczmień Punkta -cja Kukurydza Procentowa zawartość Punktacja Procentowa zawartość Procentowa zawartość Ziarna połamane 3 do do do 10 1 ziarna uszkodzone przez szkodniki ziarna uszkodzone termicznie ziarna uszkodzone wskutek samozagrze- Punkta -cja 1 do do do 3 1 >3 do 7 3 >3 do 5 3 >3 do 5 3 >0 do 0,5 1 0,5 do 3 1 0,5 do 3 1 >0 do 0,05 1 0,5 do 3 1 0,5 do 3 1

9 Strona 9 z 15 wania lub zbyt intensywnego suszenia Ziarna zniszczone inne >0 do 1,5 1 >0 do 1,5 1 >0 do 1,5 1 Plewy 1 do do do 3 1 Ziarna zbutwiałe >0 do 1,5 martwe owady >0 do 1,5 lub ich fragmenty >0 do 1,5 2 >0 do 1,5 2 Ad. pkt. 1 i 2 powyższej tabeli są to dane ogólne dotyczące rodzaju i wyposażenia magazynu; w przypadku braku urządzeń do pomiaru temperatury masy składowanego ziarna przydzielamy 8 punktów i nie rozpatrujemy czynników ryzyka określonych w punktach: 3.1, 4 i 5, Ad. pkt. 3 Temperatura i wilgotność ziarna zboża przyjętego do składowania - należy określić średnioważoną wilgotność ziarna dla poszczególnych, odrębnie składowanych partii oraz jeżeli jest pomiar temperatury składowanej masy, zapisać najwyższą temperaturę danej partii po przyjęciu jej do składowania w systemie interwencji, Ad. pkt. 4. Temperatura ziarna w trakcie przechowywania jeżeli jest pomiar temperatury składowanej masy, należy określić maksymalne temperatury ziarna dla poszczególnych partii, Ad. pkt. 5. Jeżeli jest pomiar temperatury składowanej masy, należy określić maksymalny wzrost temperatury dla poszczególnych partii ziarna w okresie jego składowania, Ad. pkt.. Stwierdzenie rozwoju szkodników w poszczególnych partiach ziarna (tak lub nie) Ad. pkt. 7. Stwierdzenie powstania ogniska samozagrzewania w poszczególnych partiach ziarna (tak lub nie) Ad. pkt. 8. Pojawienie się zapachu nieprawidłowego składowanego ziarna np. stęchłego lub fermentacyjnego (tak lub nie)

10 Strona 10 z 15 Ad. pkt. 9. Należy określić średnioważoną zawartość zanieczyszczeń, zgodnie z tabelą A, dla poszczególnych, analizowanych partii składowanego ziarna. Podane wyżej zasady, zwłaszcza w odniesieniu do zakresu oznaczanych mikotoksyn, będą weryfikowane w miarę zmian w regulacjach prawnych. III. PRZYKŁADY PRZEPROWADZENIA ANALIZY RYZYKA WG NINIEJSZEJ INSTRUKCJI Przykład 1: Partia ziarna pszenicy 500 ton składowana jest w magazynie płaskim, sąsiekowym, wyposażonym w urządzenia do pomiaru temperatury i wietrzenia ziarna. Temperatura ziarna przyjętego do magazynu wynosiła O C a wilgotność (średnia ważona dla całej partii) 13,1 %. W trakcie składowania ziarna od grudnia (gdy dokonano początkowej analizy ryzyka) do marca (dwa miesiące) nie zaobserwowano wzrostu jego temperatury, rozwoju szkodników ani innych niekorzystnych zmian np. w zakresie zapachu. Średnioważona zawartość poszczególnych grup zanieczyszczeń dla przyjętej do magazynu partii ziarna wynosiła: - ziarna połamane 2,0 %, - ziarna uszkodzone przez szkodniki 1, %, - ziarna zniszczone inne 1,1 %, - plewy 0,5 %. Czynnik ryzyka: Liczba punktów według Instrukcji Liczba punktów przydzielonych analizowanej partii ziarna Rodzaj magazynu zbożowego: 1.1 komory elewatorów żelbetonowych komory elewatorów stalowych z izolacją np. 0 0

11 Strona 11 z 15 powietrzną 1.3 magazyny płaskie: ze składowaniem ziarna w sąsiekach 1 1 bez zasypywania ścian zewnętrznych magazynu z zasypem ziarna na ściany zewnętrzne 3 0 magazynu 1.4 wolno stojące zbiorniki metalowe Wyposażenie magazynu: 2.1 brak urządzeń do pomiaru temperatury 8 0 składowanego ziarna 2.2 brak urządzeń do aktywnego wietrzenia ziarna Temperatura i wilgotność ziarna zboża przyjętego do składowania 3.1 temperatura ziarna: do 10 O C powyżej10 0 C do 15 O C powyżej15 0 C do 20 O C powyżej 20 O C wilgotność ziarna: równej i powyżej 13,5% poniżej 13,5% Temperatura ziarna w trakcie przechowywania do 10 O C powyżej10 0 C do 15 O C powyżej15 0 C do 20 O C powyżej 20 O C 0 5. Ewentualny zakres wzrostu temperatury składowanej masy ziarna o: O C od 5,1 0 C do 10 O C więcej niż 10 O C 0. Rozwój szkodników zbożowych w 5 0 składowanym ziarnie 7. Powstanie ogniska samozagrzewania ziarna Pojawienie się zapachu nieprawidłowego 8 0 składowanego ziarna np. stęchłego lub fermentacyjnego 9. Jakość przyjętego zboża do składowania aspekt zanieczyszczeń wg tabeli A 2 Razem 5 pkt.

12 Strona 12 z 15 Tabela A Grupy zanieczyszczeń: Pszenica zwyczajna Zasady oceny ryzyka Dla analizowanej partii ziarna Procentowa Punktacja Zawartość Przydzielon zawartość procentowa e punkty Ziarna połamane 3 do 5 1 2,0 0 Ziarna uszkodzone przez 1 do 3 1 1, 1 szkodniki >3 do 7 3 Ziarna uszkodzone >0 do 0,5 1-0 termicznie Ziarna uszkodzone wskutek samozagrzewania lub zbyt intensywnego suszenia >0 do 0, Ziarna zniszczone inne >0 do 1,5 1 1,1 1 Plewy 1 do 3 1 0,5 0 Ziarna zbutwiałe >0 do 1,5 2-0 Martwe owady lub ich >0 do 1,5 2-0 fragmenty Punktacja wynikająca z analizy czynników ryzyka łącznie 5 punktów, czyli nie przekracza 30 punktów nie jest wymagane przeprowadzenie badań na zawartość mikotoksyn w składowanym ziarnie pszenicy. Przykład 2: Partia ziarna pszenicy 900 ton składowana jest w elewatorze żelbetonowym wyposażonym w urządzenia do pomiaru temperatury ziarna. Temperatura ziarna przyjętego do magazynu wynosiła O C a wilgotność (średnia ważona dla całej partii) 14,1 %. W trakcie składowania ziarna od grudnia (gdy dokonano początkowej analizy ryzyka) do marca (dwa miesiące) zaobserwowano wzrost jego temperatury w dwóch punktach pomiarowych do 25 0 C, nie zaobserwowano rozwoju szkodników ani innych niekorzystnych zmian np. w zakresie zapachu.

13 Strona 13 z 15 Średnioważona zawartość poszczególnych grup zanieczyszczeń dla przyjętej do magazynu partii ziarna wynosiła: - ziarna połamane 3,5 %, - ziarna uszkodzone przez szkodniki 3, %, - ziarna uszkodzone termicznie 0,3 %, - ziarna uszkodzone wskutek samozagrzewania lub zbyt intensywnego suszenia 0,1 %, - ziarna zniszczone inne 0,2 %, - plewy 0,2 %. - ziarna zbutwiałe 0,7 %, - martwe owady lub ich fragmenty 0,2 %. Czynnik ryzyka: Liczba punktów według Instrukcji Liczba punktów przydzielonych analizowanej partii ziarna Rodzaj magazynu zbożowego: 1.1 komory elewatorów żelbetonowych komory elewatorów stalowych z izolacją np. powietrzną 1.3 magazyny płaskie: ze składowaniem ziarna w sąsiekach bez zasypywania ścian zewnętrznych magazynu z zasypem ziarna na ściany zewnętrzne 3 0 magazynu 1.4 wolno stojące zbiorniki metalowe Wyposażenie magazynu: 2.1 brak urządzeń do pomiaru temperatury 8 0 składowanego ziarna 2.2 brak urządzeń do aktywnego wietrzenia ziarna Temperatura i wilgotność ziarna zboża przyjętego do składowania 3.1 temperatura ziarna: do 10 O C 0 0

14 Strona 14 z powyżej 10 0 C do15 O C powyżej15 0 C do 20 O C powyżej 20 O C wilgotność ziarna: równej i powyżej 13,5% poniżej 13,5% Temperatura ziarna w trakcie przechowywania do 10 O C powyżej 10 0 C do 15 O C powyżej15 0 C do 20 O C powyżej 20 O C 5. Ewentualny zakres wzrostu temperatury składowanej masy ziarna o: O C od 5,1 0 C do 10 O C więcej niż 10 O C 0. Rozwój szkodników zbożowych w 5 0 składowanym ziarnie 7. Powstanie ogniska samozagrzewania ziarna Pojawienie się zapachu nieprawidłowego 8 0 składowanego ziarna np. stęchłego lub fermentacyjnego 9. Jakość przyjętego zboża do składowania wg tabeli A 15 aspekt zanieczyszczeń Razem 32 Tabela A Grupy zanieczyszczeń: Pszenica zwyczajna Zasady oceny ryzyka Dla analizowanej partii ziarna Procentowa zawartość Punktacja Zawartość procentowa Przydzielon e punkty Ziarna połamane 3 do 5 1 3,5 1 Ziarna uszkodzone przez 1 do 3 1 3, 3 szkodniki >3 do 7 3 Ziarna uszkodzone >0 do 0, termicznie Ziarna uszkodzone >0 do 0,05 1 0,1 1

15 Strona 15 z 15 wskutek samozagrzewania lub zbyt intensywnego suszenia Ziarna zniszczone inne >0 do 1,5 1 0,2 1 Plewy 1 do 3 1 0,2 0 Ziarna zbutwiałe >0 do 1,5 2 1,7 Martwe owady lub ich fragmenty >0 do 1, Punktacja wynikająca z analizy czynników ryzyka łącznie 32 punkty co przekracza 30 punktów i wymagane jest przeprowadzenie badań na zawartość mikotoksyn w składowanym ziarnie.