Autorzy: mgr Bogdan Dyjuk mgr inż. Grażyna Janik mgr inż. Krystyna Pastusiak. Recenzenci: dr inż. Zofia Parfiniewicz mgr inż. Alicja Zajączkowska

Transkrypt

1

2 Autorzy: mgr Bogdan Dyjuk mgr inż. Grażyna Janik mgr inż. Krystyna Pastusiak Recenzenci: dr inż. Zofia Parfiniewicz mgr inż. Alicja Zajączkowska Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Krystyna Elżbieta Hejłasz

3 Spis treści Wprowadzenie 4 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 7 1. Opis pracy w zawodzie 7 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego 9 II. Plany nauczania 19 III. Moduły kształcenia w zawodzie Obiekty budowlane w środowisku 22 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 27 Określanie stanu i zasobów środowiska 30 Rozpoznawanie obiektów budowlanych 33 Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów 36 Prowadzenie prac mierniczych 39 Posługiwanie się dokumentacją techniczną Podstawy projektowania budowli 45 Organizowanie procesu inwestycyjnego 49 Obliczanie obciążeń konstrukcji budowlanych 52 Projektowanie architektoniczne 55 Projektowanie konstrukcyjne 58 Projektowanie instalacji budowlanych 61 Kosztorysowanie robót budowlanych Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynków 68 Wykonywanie fundamentów 71 Wykonywanie ścian 74 Wykonywanie stropów 78 Wykonywanie schodów 81 Wykonywanie dachów i stropodachów Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków 88 Mocowanie stolarki i ślusarki budowlanej 91 Wykonywanie tynków i okładzin 94 Wykonywanie podłóg 98 Wykonywanie robót malarskich 101 Eksploatacja obiektów budowlanych Praktyka zawodowa 109 Organizowanie robót budowlanych 111 Wykonywanie typowych prac budowlanych 114 2

4 6. Technologia izolacji cieplnych ścian 117 Wykonywanie ścian w technologiach termoizolacyjnych 120 Ocieplanie ścian 124 3

5 Wprowadzenie Celem kształcenia w zawodzie technik budownictwa jest przygotowanie absolwenta do organizowania i prowadzenia prac budowlanych, opracowywania dokumentacji budowlanej, kierowania zespołami pracowniczymi, sprawowania nadzoru budowlanego oraz kontroli i oceny jakości wykonywanych prac, wyrobów i usług. Efektywne funkcjonowanie absolwenta na rynku pracy wymaga dobrego przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz kształcenia ustawicznego. Absolwent współczesnej szkoły powinien charakteryzować się otwartością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego kształcenia i doskonalenia się oraz umiejętnością oceny swoich możliwości. Wprowadzenie do systemu szkolnego programów modułowych ułatwi osiągnięcie tych celów. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał nauczania powiązane są z realizacją zadań zawodowych umożliwia: przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu, głównie przez realizację zadań zbliżonych do tych, które są wykonywane na stanowisku pracy, korelację i integrację treści kształcenia z różnych dyscyplin wiedzy, opanowanie umiejętności z określonego obszaru zawodowego. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że: proces uczenia dominuje nad procesem nauczania, uczeń może podejmować decyzje dotyczące kształcenia zawodowego w zależności od własnych potrzeb i możliwości, rozwiązania programowo - organizacyjne dają możliwość kształcenia umiejętności zawodowych różnymi drogami, umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają możliwość wykonania określonego zakresu pracy, programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki można wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku pracy. Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie przez uczniów umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie oraz przygotowanie do kształcenia ustawicznego. Program składa się z jednego modułu ogólnozawodowego, czterech modułów zawodowych i jednego modułu specjalizacyjnego. Każdy moduł zawiera dwie lub więcej jednostek modułowych. 4

6 Moduł ogólnozawodowy obejmuje wiedzę i umiejętności wspólne dla grupy zawodów przyporządkowanych do profilu: kształtowanie środowiska. Moduły zawodowe odpowiadają podstawowym zadaniom zawodowym i umiejętnościom określającym kwalifikacje w zawodzie. Jednostki modułowe stanowią element modułu kształcenia w zawodzie, obejmujący logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy, o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt lub usługa. W strukturze programu wyróżnia się: założenia programowo organizacyjne kształcenia w zawodzie, plany nauczania, programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych, literaturę. Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów. Dydaktyczna mapa programu nauczania zamieszczona w założeniach programowo-organizacyjnych stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi. W programie przyjęty został system kodowania modułów i jednostek modułowych zawierający elementy: symbol cyfrowy zawodu, przyjęty zgodnie z obowiązującą klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy, oznaczający grupę modułów: O - moduł ogólnozawodowy, Z - moduły zawodowe, S - moduł specjalizacyjny, cyfrę arabską oznaczającą kolejny moduł z danej grupy oraz kolejną jednostkę modułową wyodrębnioną w module. Przykładowy zapis kodowania modułu: 311[04].O1 311[04] - symbol cyfrowy zawodu technik budownictwa O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy 5

7 Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 311[04].O [04] - symbol cyfrowy zawodu: technik budownictwa O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy Obiekty budowlane w środowisku, 01 pierwsza jednostka modułowa w module O1 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 6

8 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Typowe stanowiska pracy Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik budownictwa może być zatrudniony na stanowisku technika w: przedsiębiorstwach budowlanych, wytwórniach prefabrykatów, laboratoriach materiałów i wyrobów budowlanych, administracjach budynków, urzędach nadzoru budowlanego, urzędach administracji państwowej i samorządowej, instytucjach naukowo-badawczych, pracowniach konserwacji zabytków, biurach projektów. Technik budownictwa po zakończeniu określonego stażu pracy może ubiegać się o zdobycie uprawnień budowlanych. Może również prowadzić własną działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług budowlanych. Zadania zawodowe: posługiwanie się dokumentacją architektoniczno budowlaną i techniczną, wykonywanie prac pomiarowych związanych z prowadzeniem robót budowlanych, projektowanie prostych elementów konstrukcyjnych budowli zgodnie z wymaganiami prawa budowlanego oraz obowiązującymi normami, dobieranie optymalnych technologii do wykonywania określonych prac budowlanych, organizowanie i nadzorowanie przebiegu prac budowlanych, ocenianie stanu technicznego oraz prowadzenie konserwacji, napraw i remontów obiektów budowlanych, rozliczanie kosztów wykonania prac budowlanych i instalacyjnych, organizowanie procesu produkcyjnego zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej. 7

9 Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: posługiwać się dokumentację projektową, sporządzać szkice robocze i rysunki budowlane, przeprowadzać inwentaryzację istniejących obiektów, projektować proste elementy konstrukcyjne budowli, opracowywać projekty organizacji budowy i zagospodarowania placu budowy, dobierać materiały, sprzęt i urządzenia do wykonywania określonych zadań zawodowych, prowadzić racjonalną gospodarkę materiałami i sprzętem w procesie budowlanym, wykonywać podstawowe badania laboratoryjne materiałów i wyrobów budowlanych, prowadzić roboty ziemne, oceniać prawidłowość zabezpieczenia skarp, wykopów i nasypów, wykonywać przedmiary i obmiary robót budowlanych, koordynować przebieg prac budowlanych zgodnie z zasadami organizacji pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymogami ochrony środowiska, organizować i koordynować kontrolę jakości wykonywanych prac budowlanych, posługiwać się narzędziami i obsługiwać maszyny na placu budowy, dokumentować przebieg robót budowlanych, planować i wykonywać prace modernizacyjne, prowadzić dziennik budowy, wykorzystywać znajomość podstawowych aktów prawnych z zakresu prawa budowlanego w działalności zawodowej, prowadzić kalkulację kosztów wykonywanych prac budowlanych, udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia. Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu: dobry stan zdrowia, koordynacja wzrokowo-słuchowo-ruchowa, sprawność fizyczna i manualna, spostrzegawczość i umiejętność koncentracji, podzielność uwagi, wyobraźnia przestrzenna, odporność na wpływ środków chemicznych, odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne, poczucie równowagi, odporność na zmiany wysokości, 8

10 umiejętność pracy w zespole, umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji, odpowiedzialność za bezpieczeństwo ludzi. 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu nauczania dla zawodu technik budownictwa może być realizowany w technikum dla młodzieży i dorosłych oraz szkole policealnej, w formie stacjonarnej lub zaocznej. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe umożliwia uczniowi zdobycie umiejętności podstawowych w zawodzie technik budownictwa i w zawodach pokrewnych, w ramach tego samego obszaru zawodowego. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Treści programowe zawarte są w sześciu modułach: Obiekty budowlane w środowisku; Podstawy projektowania budowli; Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynków; Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków; Praktyka zawodowa oraz moduł specjalizacyjny - Technologia izolacji cieplnych ścian. Wybór specjalizacji uwarunkowany jest zapotrzebowaniem rynku pracy na danym terenie i zapleczem techniczno dydaktycznym placówki, w której odbywa się kształcenie w zawodzie. Kształcenie specjalizacyjne może odbywać się z wykorzystaniem zamieszczonego w programie przykładowego modułu specjalizacyjnego lub programów autorskich uwzględniających potrzeby lokalnego rynku pracy. Przy opracowywaniu programu autorskiego specjalizacji, na realizację jego treści należy przeznaczyć taką samą liczbę godzin jak w module 311[04].S1. Moduły uwzględniające zadania zawodowe są podzielone na jednostki modułowe. Każda jednostka modułowa zawiera treści stanowiące wyodrębnioną całość. Realizacja celów kształcenia poszczególnych modułów i jednostek modułowych umożliwia opanowanie umiejętności pozwalających na wykonanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń określonych w poszczególnych jednostkach modułowych. Moduł 311[04].O1 - Obiekty budowlane w środowisku składa się z sześciu jednostek modułowych. Program poszczególnych jednostek obejmuje ogólnozawodowe treści kształcenia, które mają zasadnicze znaczenie dla kształcenia w zawodzie. W wyniku realizacji programu, 9

11 uczeń powinien stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i prawa budowlanego, rozpoznawać zagrożenia w środowisku pracy i im zapobiegać, udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia, posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekologii, ochrony środowiska i budownictwa, określać zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka, racjonalnie gospodarować zasobami przyrody, rozróżniać style architektoniczne budowli, klasyfikować obiekty budowlane w środowisku, rozróżniać podstawowe materiały budowlane oraz badać ich właściwości, magazynować, składować i transportować materiały oraz sprzęt budowlany, analizować wpływ inwestycji budowlanych na środowisko, posługiwać się dokumentacją techniczną, wykonywać pomiary geodezyjne w terenie. Absolwenci liceum profilowanego o profilu: Kształtowanie środowiska rozpoczynają zajęcia od modułu 311[04].Z1 - Podstawy projektowania budowli. Moduł składa się z sześciu jednostek modułowych. Program poszczególnych jednostek obejmuje treści dotyczące organizacji procesu inwestycyjnego w budownictwie, projektowania architektonicznego i konstrukcyjnego budowli, projektowania instalacji budowlanych oraz kosztorysowania robót budowlanych w zakresie niezbędnym technikowi budownictwa do wykonywania zadań zawodowych. Moduł 311[04].Z2 - Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynku składa się z pięciu jednostek modułowych. Program poszczególnych jednostek obejmuje treści związane z technologią wykonywania elementów konstrukcyjnych budynków oraz prowadzeniem robót budowlanych. Moduł 311[04].Z3 - Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków składa się z pięciu jednostek modułowych. Program jednostek obejmuje zagadnienia związane z prowadzeniem robót wykończeniowych w budynku. Celem tych robót jest uzupełnienie przegród budowlanych oraz nadanie powierzchniom elementów budowli cech estetycznych i odpowiedniej trwałości. Natomiast eksploatacja wiąże się z użytkowaniem oraz utrzymywaniem budowli w należytym stanie technicznym. Moduł 311[04].Z4 - Praktyka zawodowa składa się z dwóch jednostek modułowych. Treści zawarte w programie jednostek umożliwiają uczniom poznanie zasad organizowania robót budowlanych oraz wykonywania typowych prac budowlanych na placu budowy lub w zakładzie prefabrykacji elementów budowlanych. Praktyka powinna być realizowana w wybranych przedsiębiorstwach budowlanych, biurach projektów, urzędach nadzoru budowlanego lub urzędach administracji samorządowej, w których możliwa będzie realizacja programu modułu. Przy wyborze miejsca odbywania praktyk 10

12 należy zwrócić uwagę na odpowiednią bazę szkoleniową, przygotowanie i kwalifikacje pracowników oraz na warunki socjalne. Szkoła powinna udzielić uczniom informacji o zasadach odbywania praktyki, dyscyplinie pracy, wizerunku praktykanta, a także o sposobie prowadzenia dzienniczka praktyk zawodowych. Przed praktyką uczeń powinien otrzymać: skierowanie na praktykę do określonego przedsiębiorstwa budowlanego, dzienniczek praktyki zawodowej, program praktyki zawodowej oraz regulamin praktyki opracowany przez szkołę. Ostateczną ocenę za praktykę wystawia kierownik szkolenia praktycznego w szkole na podstawie kryteriów określonych w regulaminie praktyk zawodowych. Moduł 311[04].S1 - Technologia izolacji cieplnych ścian umożliwia uczniom zdobycie dodatkowych umiejętności zawodowych z zakresu najnowszych technologii wykonywania i ocieplania ścian budynków. Zależności występujące pomiędzy modułami i jednostkami modułowymi przedstawiono w wykazie modułów i jednostek modułowych. Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli. 11

13 Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Zestawienie modułów i jednostek modułowych Orientacyjna liczba godzin na realizację 311[04].O1 Obiekty budowlane w środowisku [04].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz 68 ochrony środowiska 311[04].O1.02 Określanie stanu i zasobów środowiska [04].O1.03 Rozpoznawanie obiektów budowlanych [04].O1.04 Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów [04].O1.05 Prowadzenie prac mierniczych [04].O1.06 Posługiwanie się dokumentacją techniczną [04].Z1 Podstawy projektowania budowli [04].Z1.01 Organizowanie procesu inwestycyjnego [04].Z1.02 Obliczanie obciążeń konstrukcji budowlanych [04].Z1.03 Projektowanie architektoniczne [04].Z1.04 Projektowanie konstrukcyjne [04].Z1.05 Projektowanie instalacji budowlanych [04].Z1.06 Kosztorysowanie robót budowlanych [04].Z2 Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynku [04].Z2.01 Wykonywanie fundamentów [04].Z2.02 Wykonywanie ścian [04].Z2.03 Wykonywanie stropów [04].Z2.04 Wykonywanie schodów [04].Z2.05 Wykonywanie dachów i stropodachów [04].Z3 Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków [04].Z3.01 Mocowanie stolarki i ślusarki budowlanej [04].Z3.02 Wykonywanie tynków i okładzin [04].Z3.03 Wykonywanie podłóg [04].Z3.04 Wykonywanie robót malarskich [04].Z3.05 Eksploatacja obiektów budowlanych [04].Z4 Praktyka zawodowa [04].Z4.01 Organizowanie robót budowlanych [04].Z4.02 Wykonywanie typowych prac budowlanych 80 12

14 311[04].S1 Technologia izolacji cieplnych ścian 72 Wykonywanie ścian w technologiach 311[04].S1.01 termoizolacyjnych [04].S1.02 Ocieplanie ścian 26 Razem 1780 Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych sporządzono dydaktyczną mapę programu nauczania dla zawodu, uwzględniającą schematy układów jednostek modułowych w modułach. Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami oraz określa kolejność ich realizacji. 13

15 Dydaktyczna mapa programu nauczania 311[04].O1 Obiekty budowlane w środowisku 311[04].O [04].O [04].O [04].O [04].O [04].O [04].Z1 Podstawy projektowania budowli 311[04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z

16 311[04].Z2 Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynków 311[04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z3 Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków 311[04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z4 Praktyka zawodowa 311[04].Z [04].Z [04].S1 Technologia izolacji cieplnych ścian 311[04].S [04].S

17 Nauczyciele realizujący program nauczania powinni posiadać przygotowanie w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciel kierujący procesem kształcenia powinien udzielać pomocy uczniom w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, rozwijać zainteresowania zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności zawodowych. Należy również kształtować pożądane postawy uczniów jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę, dbałość o jej jakość, porządek na stanowisku pracy, poszanowanie pracy innych osób oraz racjonalne gospodarowanie materiałami i surowcami. Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno - dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania, szczególnie w okresie dynamicznych zmian w technologii i technice budowlanej. Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych, wspomagających realizację programu nauczania. Pakiety edukacyjne stanowiące obudowę dydaktyczną programu powinny być opracowane zgodnie z metodologią kształcenia modułowego. Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami: ćwiczeń praktycznych, tekstu przewodniego, projektów, samokształcenia kierowanego oraz metodą sytuacyjną. Dominującą metodą nauczania są ćwiczenia praktyczne szczególnie przy realizacji modułów: 311[04].Z2 - Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynków oraz 311[04].Z3 - Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków. Wskazane jest wykorzystywanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek do składów materiałów budowlanych, na targi budowlane, place budowy, wystawy materiałów i sprzętu budowlanego. Podczas realizacji procesu dydaktycznego należy zwrócić szczególną uwagę na samokształcenie z wykorzystaniem różnorodnych materiałów źródłowych, jak: normy, instrukcje, poradniki i elektroniczne źródła informacji. W realizacji treści kształcenia, należy uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. Prowadzenie zajęć aktywizującymi metodami nauczania wymaga przygotowania materiałów metodycznych, jak: teksty przewodnie, instrukcje do metody projektów, karty instrukcyjne do samokształcenia kierowanego, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe oraz przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownie powinny być wyposażone w środki dydaktyczne, które zostały określone w jednostkach modułowych. Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest sprawdzanie i ocenianie edukacyjnych osiągnięć ucznia. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. 16

18 Badania diagnostyczne mają na celu uzyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie kształcenia. Badania kształtujące powinny być prowadzone w trakcie zajęć dydaktycznych i dostarczyć bieżących informacji o efektywności nauczania i uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku badań pozwalają na dokonanie niezbędnych korekt w procesie nauczania. Badania sumatywne prowadzone są po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej. Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Sprawdzanie i ocenianie edukacyjnych osiągnięć uczniów wymaga od nauczyciela określenia kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięć szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów dostosowanych do przyjętego wewnątrzszkolnego systemu oceniania. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu, za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych, obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń oraz przez stosowanie sprawdzianów praktycznych. Środki dydaktyczne niezbędne w procesie kształcenia modułowego stanowią: pomoce i materiały dydaktyczne, techniczne środki kształcenia, dydaktyczne środki pracy. Podana w tabelach wykazu jednostek modułowych orientacyjna liczba godzin przewidziana na realizację programu może ulegać zmianie w zależności od stosowanych przez nauczyciela metod i środków dydaktycznych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być dostosowane do treści i metod kształcenia. Zaleca się, aby zajęcia były prowadzone w grupach osobowych. Proponowane formy organizacyjne prowadzenia zajęć, to: praca w zespołach 2-3 osobowych oraz praca indywidualna. Szkoła podejmująca kształcenie systemem modułowym powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe wraz z wyposażeniem. W pracowniach, w których będzie realizowany proces dydaktyczny należy zorganizować stanowiska: badawcze, wyposażone w próbki materiałów i wyrobów budowlanych, aparaturę do wykonywania badań laboratoryjnych, przyrządy pomiarowe, zestawy norm i aprobat technicznych, plansze poglądowe; czasopisma, literaturę zawodową oraz filmy dydaktyczne, komputerowe, z oprogramowaniem oraz dostępem do Internetu, wyposażone w drukarkę, skaner, ploter, programy komputerowe do projektowania i kosztorysowania, cenniki materiałów i wyrobów budowlanych, 17

19 projektowania architektonicznego wyposażone w stoły kreślarskie do pracy indywidualnej, przybory do kreślenia, zbiory norm do projektowania, akty prawne, poradniki budowlane, zestawy katalogów, projekty typowych obiektów budowlanych, techniczne środki kształcenia, ćwiczeń praktycznych, wyposażone w niezbędne materiały, narzędzia, sprzęt, urządzenia oraz przyrządy pomiarowe, pracy nauczyciela, wyposażone w sprzęt audiowizualny i multimedialny, oraz bibliotekę podręczną odpowiadającą potrzebom samodzielnego lub grupowego uczenia się, a także podręczny magazyn materiałów budowlanych. Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się na odpowiednio wyposażonych ćwiczeniowych stanowiskach symulacyjnych, w pracowniach ćwiczeń praktycznych, warsztatach szkolnych oraz na stanowiskach roboczych na budowie. Ćwiczeniowe stanowisko pracy ucznia powinna stanowić wydzielona część pracowni, warsztatów lub hali. Korzystając ze zgromadzonych narzędzi i sprzętu, uczeń będzie mógł wykonywać określone zadania zawodowe. Stosowanie metody tekstu przewodniego i metody projektów wymaga odpowiedniego wyposażenia pracowni ćwiczeń praktycznych w sprzęt i urządzenia techniczne, umożliwiające organizację pracy w grupach do 15 osób, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. Wskazane jest zapewnienie uczestnikom kształcenia modułowego możliwości poznania: warunków pracy bezpośrednio na budowie i w zakładzie produkcyjnym, organizacji pracy budowy, magazynowania materiałów i sprzętu, zabezpieczenia placu budowy pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy, specyfiki pracy indywidualnej i zespołowej oraz organizacji stanowisk pracy. W trosce o jakość kształcenia konieczne są systematyczne działania szkoły polegające na: pozyskiwaniu nowych środków kształcenia, opracowywaniu obudowy dydaktycznej programu nauczania, współpracy z zakładami pracy, przedsiębiorstwami budowlanymi, warsztatami rzemieślniczymi związanymi z kierunkiem kształcenia, celem aktualizacji treści kształcenia zawodowego, odpowiadających wymaganiom technologii, techniki oraz rynku pracy, doskonaleniu nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych. 18

20 II. Plany nauczania PLAN NAUCZANIA Czteroletnie technikum Zawód: technik budownictwa 311[04] Podbudowa programowa: gimnazjum Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Klasy I-IV Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Dla dorosłych Semestry I-VIII Forma stacjonarna Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania Forma zaoczna 1. Obiekty budowlane w środowisku Podstawy projektowania budowli Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynków 4. Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków 5. Technologia izolacji cieplnych ścian Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Razem

21 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik budownictwa 311[04] Podbudowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Lp. Moduły kształcenia w zawodzie 1 Obiekty budowlane w środowisku 2 Podstawy projektowania budowli 3. Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynków 4. Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków 5. Technologia izolacji cieplnych ścian Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Semestry I-IV Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Forma stacjonarna Dla dorosłych Semestry I-IV Liczba godzin w dwuletnim okresie nauczania Forma zaoczna Razem

22 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik budownictwa 311[04] Podbudowa: liceum profilowane: liceum profilowane o profilu wywodzącym się z tej samej, co zawód dziedziny gospodarki Lp. Moduły kształcenia w zawodzie 1 Podstawy projektowania budowli 2. Technologia wykonania elementów konstrukcyjnych budynków 3. Roboty wykończeniowe i eksploatacja budynków 4. Technologia izolacji cieplnych ścian Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Semestry I - II Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Dla dorosłych Forma stacjonarna Semestry I-II Liczba godzin w rocznym okresie nauczania Forma zaoczna Razem

23 III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 311[04].O1 Obiekty budowlane w środowisku 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, zapobiegać zagrożeniom w środowisku pracy, udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia, przestrzegać przepisów dotyczących ochrony środowiska i prawa budowlanego, posługiwać się pojęciami z zakresu ekologii, ochrony środowiska i budownictwa, analizować elementy środowiska, badać podstawowe elementy środowiska, określać aktualny stan środowiska, określać zmiany zachodzące w środowisku na skutek działalności człowieka, określać stan zasobów środowiska przyrodniczego, określać podstawy racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska, analizować wpływ inwestycji budowlanych na środowisko, rozróżniać style architektoniczne budowli, klasyfikować obiekty budowlane w środowisku, rozpoznawać elementy i układy konstrukcyjne budynku, charakteryzować systemy technologiczno-konstrukcyjne budynków, określać właściwości materiałów budowlanych, określać zasady składowania, przechowywania i transportowania materiałów budowlanych, klasyfikować grunty, określać właściwości gruntów i ich przydatność do celów budowlanych, charakteryzować rodzaje robót ziemnych, korzystać z map i planów sytuacyjno-wysokościowych, wykonywać pomiary geodezyjne w terenie, charakteryzować elementy dokumentacji technicznej, posługiwać się dokumentacją techniczną, wykonywać szkice i rysunki robocze, sporządzać rysunki techniczne, korzystać z literatury zawodowej i innych źródeł informacji. 22

24 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa 311[04].O1.01 i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej 68 oraz ochrony środowiska 311[04].O1.02 Określanie stanu i zasobów środowiska [04].O1.03 Rozpoznawanie obiektów budowlanych [04].O1.04 Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów [04].O1.05 Prowadzenie prac mierniczych [04].O1.06 Posługiwanie się dokumentacja techniczną 100 Razem Schemat układu jednostek modułowych 311[04].O1 Obiekty budowlane w środowisku 311[04].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej 311[04].O1.02 Określanie stanu i zasobów środowiska 311[04].O1.03 Rozpoznawanie obiektów budowlanych 311[04].O1.04 Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów 311[04].O1.05 Prowadzenie prac mierniczych 311[04].O1.06 Posługiwanie się dokumentacja techniczną 23

25 Realizację programu rozpoczyna się od jednostki modułowej 311[04].O Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, która ma na celu zapoznanie uczniów z podstawowymi zagrożeniami występującymi na stanowiskach pracy, a także z zasadami organizacji bezpiecznej pracy. Pozostałe jednostki należy realizować według kolejności podanej na schemacie. 24

26 4. Literatura Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz wzór instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów szkół. MEN, Warszawa 1997 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Jerzak M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie. PWN, Warszawa 1980 Karaczun Zb., Indeka.: Ochrona środowiska. Aries, Warszawa 1999 Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997 Kozak D., Chmiel B., Nieko J.: Ochrona środowiska. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001 Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 1994 Lenkiewicz Wł., Michnowski Z.: O materiałach budowlanych. Technologia. WSiP, Warszawa 2002 Łopata K., Rudnik E.: Tajemnice gleby-chroń swoje środowisko. WSiP, Warszawa 1997 Miłaszewski R.: Interdyscyplinarne podstawy ochrony środowiska przyrodniczego. Ossolineum, Wrocław 1993 Mirski J.: Budownictwo z technologią. Część III. WSiP, Warszawa 2003 Pawelczyk-Szpilowa Ekologia.: Biologia i Ekologia. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej 1999 Pyłka-Gutowska E.:Ekologia z ochroną środowiska. Wydawnictwo Oświatowe, Warszawa1999 Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999 Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2003 Szymański E., Wrześniowski Z.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 1997 Tauszyński K.: Budownictwo z technologią. Część I. WSiP, Warszawa 2003 Umiński T.: Ekologia. Środowisko. Przyroda. WSiP, Warszawa 1995 Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989 Wiśniewski H., Kowalewski G.: Ekologia z ochroną i kształtowaniem Środowiska. AGHEN, Warszawa 2000 Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym. Arkady, Warszawa 1998 Wróbel J.: Ochrona przyrody w Polsce. Wydawnictwo Ministerstwa Środowiska, Warszawa 2000 Wojewoda K.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. REA, Warszawa 1999 Zwoździak J., Zwoździak A., Szczurek A.: Meteorologia w ochronie atmosfery. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław

27 Czasopisma specjalistyczne: Przyroda Polska, Aura, Murator, Atlas Budowlany, Forum Budowlane, Materiały Budowlane. Kodeks Pracy Nowy poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2000 Poradnik kierownika budowy. Praca zbiorowa. PZITB. Arkady, Warszawa 1989 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 26

28 Jednostka modułowa 311[04].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć: zinterpretować podstawowe akty prawne dotyczące praw i obowiązków pracownika, pracodawcy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy, zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia, zastosować odpowiednie zabezpieczenia terenu budowy, podjąć działania w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją przeciwpożarową, zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej, zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas obsługiwania urządzeń elektrycznych i urządzeń pod ciśnieniem, zastosować zasady ochrony środowiska, dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej do określonych prac budowlanych, dostrzec zagrożenia związane z wykonywaną pracą, przewidzieć i zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników, obsłużyć maszyny do robót budowlanych i ziemnych zgodnie z zasadami eksploatacji, zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas transportowania oraz magazynowania materiałów i wyrobów. 2. Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie. Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach pracy. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Zabezpieczenie urządzeń napędowych. Bezpieczeństwo pracy podczas obsługiwania urządzeń elektrycznych. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. 27

29 Bezpieczeństwo pracy podczas obsługiwania urządzeń pod ciśnieniem. Zasady ochrony przeciwpożarowej. Zasady eksploatacji maszyn i urządzeń do robót budowlanych i ziemnych. Zasady bezpieczeństwa podczas transportu oraz magazynowania materiałów i wyrobów budowlanych. 3. Ćwiczenia Dobieranie środków ochrony osobistej do rodzaju pracy. Udzielanie pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym, zgodnie z obowiązującymi zasadami. Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych do rodzaju gaszonego pożaru. Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia zarzewia pożaru. Wykonywanie sztucznego oddychania na fantomie, zgodnie z obowiązującymi zasadami. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie do ćwiczeń. Kodeks Pracy. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie. Polskie Normy i akty prawne dotyczące ergonomii. Ilustracje i fotografie przedstawiające zagrożenia na stanowiskach pracy. Środki medyczne do nauki udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia. Typowy sprzęt gaśniczy, gaśnice. Odzież ochronna i sprzęt ochrony osobistej. Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi urządzeń stwarzających zagrożenia. Foliogramy i przezrocza dotyczące zagrożeń na stanowiskach pracy. Filmy dydaktyczne na temat procedury postępowania w razie wypadków przy pracy, udzielania pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, ochrony środowiska na stanowiskach pracy, zagrożenia pożarowego, zachowania pracowników w przypadku powstania pożaru i w sytuacjach awarii technologicznych. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji materiału nauczania Treść jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych, kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków 28

30 pracy oraz bezpieczeństwa na stanowisku pracy. Podczas realizacji programu należy zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska oraz nieprawidłowości, które mogą wystąpić w procesie pracy. Zaleca się, aby podczas realizacji programu nauczania stosować aktywizujące metody nauczania, w szczególności metodę inscenizacji, przypadków, dyskusję dydaktyczną, tekstu przewodniego oraz ćwiczenia praktyczne i gry symulacyjne z zastosowaniem środków ochrony osobistej i sprzętu gaśniczego. Zajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób, podzielonych na zespoły 2 3 osobowe. Podczas wykonywania ćwiczeń, uczeń powinien opanować umiejętności rozpoznawania i stosowania sprzętu oraz środków gaśniczych, wykonywania określonych czynności związanych z udzielaniem pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia. Konieczne jest uświadomienie uczniom, że ochrona człowieka w środowisku pracy jest zagadnieniem nadrzędnym. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu nauczania na podstawie określonych kryteriów oceniania. Do sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów można zastosować: sprawdziany ustne i pisemne, obserwację czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń oraz testy osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne uczniów należy oceniać podczas obserwacji wykonywanych ćwiczeń oraz poprzez stosowanie testów sprawdzających z zadaniami praktycznymi. Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny pracy, należy zwrócić uwagę na: wykonywanie zadań zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, udzielanie pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, stosowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz środków gaśniczych. W ocenie osiągnięć ucznia po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki testu pisemnego, testu praktycznego oraz poprawność wykonania ćwiczeń. 29

31 Jednostka modułowa 311[04].O1.02 Określanie stanu i zasobów środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: posłużyć się pojęciami z zakresu ekologii i ochrony środowiska, scharakteryzować elementy środowiska, określić zależności zachodzące między poszczególnymi elementami środowiska, scharakteryzować strukturę i funkcjonowanie ekosystemów, ocenić wpływ czynników środowiska na organizmy żywe, określić zmiany w środowisku spowodowane działalnością człowieka, określić wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka i środowisko przyrodnicze, scharakteryzować procesy samooczyszczania zachodzące w środowisku, przeprowadzić podstawowe badania elementów środowiska, określić aktualny stan środowiska przyrodniczego, scharakteryzować stan zasobów przyrody, zastosować zasady racjonalnej gospodarki zasobami przyrody, zaplanować wykorzystanie zasobów przyrody do celów budowlanych, rolniczych i melioracyjnych, zaplanować działania związane z ochroną zasobów przyrody, określić wpływ odpadów na środowisko, określić działania związane z oczyszczaniem ścieków, scharakteryzować przyczyny degradacji i dewastacji gleb, zastosować przepisy prawa obowiązujące w ochronie środowiska i ochronie przyrody. 2. Materiał nauczania Pojęcia ekologiczne. Elementy środowiska. Cykle biochemiczne i ich znaczenie dla środowiska. Ekosystemy i ich funkcjonowanie. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń środowiska. Wpływ zanieczyszczeń środowiska na organizmy żywe. Samooczyszczanie środowiska. Zasady prowadzenia badań powietrza, wody i gleby. Zasoby środowiska przyrodniczego. Racjonalna gospodarka zasobami środowiska. Ochrona środowiska przyrodniczego. Gospodarka wodno-ściekowa. 30

32 Gospodarka odpadami. Degradacja i dewastacja gleb. Podstawy prawne ochrony i kształtowania środowiska. 3. Ćwiczenia Analizowanie procesu krążenia materii w przyrodzie na podstawie schematów obiegu pierwiastków. Analizowanie wpływu procesów nitryfikacji i denitryfikacji na żyzność wody i gleby. Ocenianie ekosystemu wodnego na podstawie organizmów wskaźnikowych. Ocenianie przydatności lokalnych zasobów naturalnych do celów budowlanych. Określanie intensywności i skuteczności procesu samooczyszczania na podstawie ilości i jakości zanieczyszczeń w wodzie. Wykonywanie pomiarów warunków klimatycznych i interpretowanie wyników badań. Planowanie gospodarki wodno-ściekowej w gospodarstwie wiejskim. 4. Środki dydaktyczne Makiety, plansze, foliogramy ze schematami i wykresami łańcuchów pokarmowych, obiegu materii w przyrodzie, piramid ekologicznych. Filmy dydaktyczne ilustrujące stan środowiska przyrodniczego. Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń. Poradniki, słowniki ekologiczne, artykuły prasowe, akty prawne: ustawy i przepisy wykonawcze z zakresu ochrony środowiska. Programy komputerowe do opracowania wyników badań. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Treści programowe jednostki dotyczą zagadnień związanych z poznawaniem i analizowaniem procesów zachodzących w środowisku naturalnym, prowadzeniem podstawowych badań umożliwiających aktualną ocenę stanu środowiska, gospodarowaniem zasobami przyrody, określaniem wpływu zanieczyszczeń na zdrowie człowieka i środowisko przyrodnicze oraz planowaniem działań związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska. W czasie realizacji programu jednostki modułowej, należy korzystać z wiedzy ucznia zdobytej podczas nauki na przedmiotach: biologia, geografia, chemia, fizyka oraz ochrona i kształtowanie środowiska. Wskazane jest, aby uczniowie prawidłowo posługiwali się pojęciami ekologicznymi oraz rozróżniali 31

33 i poprawnie interpretowali zależności zachodzące między elementami środowiska. Program należy realizować metodami aktywizującymi, w grupach do 15 osób stosując indywidualne i grupowe formy pracy. Ćwiczenia, wykonywane w zespołach kilkuosobowych umożliwią aktywizację uczniów oraz zdobycie umiejętności ponadzawodowych takich jak: komunikacja interpersonalna praca w grupie, dostrzeganie i rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji organizowanie i ocenianie własnej pracy. Program jednostki należy realizować w pracowni wyposażonej w komputery z licencyjnym oprogramowaniem i dostępem do Internetu oraz w środki dydaktyczne, takie jak: filmy dydaktyczne, programy komputerowe do opracowania wyników badań, teksty przewodnie, roczniki statystyczne, literaturę zawodową. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie, przez cały czas realizacji programu jednostki, na podstawie wcześniej ustalonych kryteriów oceniania i wymagań programowych. Sprawdzanie osiągnięć powinno dostarczyć informacji nauczycielowi i uczniowi o zakresie i poziomie opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia. Do sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów można stosować następujące metody: sprawdziany pisemne i ustne, sprawdziany praktyczne oraz testy osiągnięć szkolnych. Umiejętności praktyczne należy oceniać poprzez obserwację czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: posługiwanie się pojęciami z zakresu ekologii i ochrony środowiska, prowadzenie badań i interpretowanie otrzymanych wyników, analizowanie procesów zachodzących w środowisku, dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych zachodzących w przyrodzie, przestrzeganie zasad ochrony i racjonalnego korzystania z dóbr przyrody. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów, należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów dydaktycznych oraz poziom wykonanych ćwiczeń. 32

34 Jednostka modułowa 311[04].O1.03 Rozpoznawanie obiektów budowlanych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć: posłużyć się pojęciami z zakresu budownictwa, scharakteryzować obiekty budowlane, rozpoznać budynki i obiekty inżynierskie powstałe w różnych epokach, rozróżnić style architektoniczne, rozpoznać elementy budowli charakterystyczne dla każdego stylu, scharakteryzować elementy budynku, rozpoznać technologie wykonania budynków, określić lokalizację, układy przestrzenne i charakterystykę pomieszczeń w budynkach, rozróżnić układy konstrukcyjne budynków, scharakteryzować systemy technologiczno-konstrukcyjne obiektów budowlanych, ocenić wpływ obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko, ocenić zależność funkcji, konstrukcji i formy obiektów budowlanych od charakteru środowiska, dokonać analizy zagrożeń związanych z procesami urbanistycznymi. 2. Materiał nauczania Podstawowe pojęcia budowlane. Obiekty budowlane. Style architektoniczne. Klasyfikacja budowli i budynków. Elementy budynku. Funkcje pomieszczeń w budynkach. Układy konstrukcyjne budynków. Systemy technologiczno-konstrukcyjne obiektów budowlanych. Wpływ obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko. Problemy współczesnej urbanistyki. 3. Ćwiczenia Rozróżnianie obiektów budowlanych w terenie. Określanie stylu architektonicznego budynku na podstawie jego charakterystycznych cech. Klasyfikowanie budowli i budynków w zależności od ich przeznaczenia. 33

35 Rozpoznawanie elementów budynku z wykorzystaniem dokumentacji technicznej. Rozpoznawanie elementów budynku w terenie. Rozróżnianie układów konstrukcyjnych budynków na podstawie dokumentacji technicznej. Rozpoznawanie typowych systemów technologiczno konstrukcyjnych obiektów budowlanych na podstawie katalogów budownictwa systemowego. 4. Środki dydaktyczne Plansze poglądowe i foliogramy przedstawiające budynki o różnym przeznaczeniu. Filmy dydaktyczne prezentujące wpływ obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko. Eksponaty detali architektonicznych. Modele budynków i ich elementów. Katalogi budownictwa systemowego. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące zagadnień związanych z rozpoznawaniem budowli wznoszonych w środowisku. Poznanie podstawowych elementów budynków i innych budowli, układów konstrukcyjnych oraz systemów technologicznokonstrukcyjnych obiektów budowlanych jest punktem wyjścia do dalszego kształcenia w zawodzie technik budownictwa i w zawodach pokrewnych. Istotne jest opanowanie przez ucznia umiejętności operowania podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa, geodezji, ochrony i kształtowania środowiska. Zaleca się, aby w trakcie realizacji programu nauczania rozszerzać w miarę potrzeb te zagadnienia, które dotyczą bezpośrednio zawodu. W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie metody: wykładu, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych. Zajęcia należy prowadzić w pracowni wyposażonej w środki dydaktyczne, w grupach do 15 osób. W czasie zajęć uczniowie powinni mieć możliwość korzystania z literatury zawodowej oraz innych źródeł informacji, jak: akty prawne, normy, instrukcje, poradniki, atesty, materiały informacyjne producentów. Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych treści, wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek, których celem będzie poznanie zabytków architektury, porównanie 34

36 obiektów budowlanych powstałych w różnych epokach i współcześnie, rozpoznanie elementów budynku, rozróżnienie układów konstrukcyjnych oraz technologii, w których wykonano budowle. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie ustalonych kryteriów, zgodnie z obowiązującym systemem oceniania. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu nauczania, na podstawie: ustnych sprawdzianów, pisemnych sprawdzianów, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania zadań. Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: rozpoznawanie budynków i obiektów inżynierskich powstałych w różnych epokach, rozróżnianie stylów architektonicznych w różnych epokach, rozpoznawanie elementów budynku, rozróżnianie układów konstrukcyjnych budynków, ocenianie wpływu obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko, przewidywanie zmian w środowisku pod wpływem procesów urbanistycznych. W ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki sprawdzianów, testów dydaktycznych oraz poziom wykonania ćwiczeń. 35

37 Jednostka modułowa 311[04].O1.04 Klasyfikowanie materiałów budowlanych i gruntów 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: scharakteryzować materiały i wyroby budowlane, określić właściwości techniczne materiałów i wyrobów budowlanych, posłużyć się sprzętem i aparaturą laboratoryjną, wykonać badania laboratoryjne materiałów i wyrobów budowlanych, rozróżnić zaprawy budowlane i betony, określić skład zapraw i betonów, określić warunki wytwarzania i transportowania mieszanki betonowej, scharakteryzować materiały wykończeniowe, zastosować zasady składowania, przechowywania i transportowania materiałów budowlanych, ocenić przydatność materiałów budowlanych z uwzględnieniem ich wpływu na środowisko, dobrać materiały budowlane do określonych rozwiązań technicznych i warunków środowiskowych, dokonać klasyfikacji gruntów, scharakteryzować geotechniczne metody badania gruntów, wykonać badania makroskopowe i laboratoryjne gruntów, ocenić przydatność gruntów do celów budowlanych, określić rodzaje robót ziemnych, scharakteryzować technologie wykonywania robót ziemnych, określić wpływ przeobrażeń gruntu na stan środowiska. 2. Materiał nauczania Materiały budowlane i ich zastosowanie. Wyroby budowlane. Właściwości techniczne materiałów i wyrobów budowlanych. Zasady wykonywania badań laboratoryjnych materiałów i wyrobów budowlanych. Materiały stosowane do produkcji zapraw i betonów. Klasyfikacja zapraw budowlanych. Wytwarzanie i transportowanie mieszanki betonowej. Materiały wykończeniowe. Zasady składowania, przechowywania i transportowania materiałów budowlanych. Normatywy składowania materiałów i wyrobów. Klasyfikacja gruntów. Właściwości fizyczne i mechaniczne gruntów. 36