PARKI NARODOWE W POLSCE

Transkrypt

1 PARKI NARODOWE W POLSCE 23 parki narodowe zajmują 1% terytorium Polski. Można w nich znaleźć wszystko: góry, morze, jeziora, rzeki. Spotkać żubra, wędrującą wydmę albo drzewo pod którym spoczywał Jagiełło. Najstarszy, utworzony w 1932 roku, Białowieski Park Narodowy zajmuje jednocześnie część obszaru Puszczy Białowieskiej, wpisanej w 1979 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Najmłodszy z parków to Ujście Warty, utworzony w 2001 roku i obejmujący ochroną cenny fragment zalanej wodą równiny pod Słońskiem, gdzie naliczono ponad 250 gatunków ptaków. Największy z kolei to Biebrzański Park Narodowy, niemal w całości przesiąknięty wodą, zwany Polską Amazonką". Najmniejszy to Ojcowski Park Narodowy długi na 12 km fragment Doliny Prądnika, pełnej wapiennych skałek o baśniowych kształtach, jaskiń i piastowskich zamków. Każdy park jest także skarbnicą rekordów. Na przykład Kampinoski Park Narodowy stanowi jedną z dwóch puszcz na świecie, sąsiadujących z wielką metropolią - leży pod Warszawą. Narew w Narwiańskim Parku Narodowym, to jedna z dwóch rzek warkoczowych na świecie. A Park Narodowy Góry Stołowe to jedyne pasmo gór płytowych w Polsce.

2 BABIOGÓRSKI PARK NARODOWY Park obejmuje najwyższy masyw Beskidu Żywieckiego Babią Górę (1725 m) - Babia Góra to też najwyższy szczyt całych polskich Beskidów. Tutaj rozciągają się prastare masywy leśne, których wartość przyrodniczą doceniono poprzez wpisanie parku na listę Światowego Dziedzictwa Biosfery UNESCO (MaB). Dolny pas gór porastają mieszane lasy bukowe, jodłowe i świerkowe, a wyżej przeważa świerk i górska sosna. Górny pas stanowi strefa alpejskiej roślinności przeplatającej się z osypiskami (piargami) i skałami. Najwyższy szczyt Diablak ma charakter wysokogórski. W lasach żyją niedźwiedzie, jelenie, wilki i rysie, a z ptaków rzadko spotykane w Polsce głuszce. BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY Jeden z najstarszych parków narodowych i rezerwatów w Europie (utworzony w 1932 roku), położony w centralnej części Białowieskiej Puszczy, znany na całym świecie ze swych naturalnych kompleksów leśnych i żubrów. Pogłowie tych największych ssaków europejskich, na wolności liczy w chwili obecnej ponad 300 sztuk. Park obejmuje lasy mieszane, charakteryzujące się różnorodnością świata roślinnego, zachowanego w naturalnej, pierwotnej formie. Liczne gatunki drzew osiągają wysokość niespotykaną w Europie. Wyjątkowym bogactwem wyróżnia się fauna parku. Różnorodność roślinności stwarza wyśmienite warunki dla rozwoju takich ssaków, jak żubr, jeleń, łoś, wilk, ryś, bóbr. Występuje tutaj ponad 120 gatunków ptaków. Najcenniejsza część parku objęta jest ścisła ochroną. Zwiedzanie jest możliwe tylko z przewodnikiem. Wspaniały jest też Szlak Dębów Królewskich. Białowieski Park Narodowy został uznany przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery (MaB) i wpisany na listę Dziedzictwa Światowego jako jedyny obiekt przyrodniczy w Polsce. BIEBRZAŃSKI PARK NARODOWY Biebrzański Park Narodowy chroni rozległe i prawie niezmienione dolinowe torfowiska z unikalną różnorodnością gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych ekosystemów. Dolina Biebrzy jest bardzo ważnym miejscem gniazdowania, żerowania i odpoczynku dla ptactwa wodno-błotnego, toteż w roku 1995 została wpisana na listę siedlisk konwencji RAMSARowskiej tj. obszarów mokradłowych o międzynarodowym znaczeniu, zwłaszcza jako środowiska życia ptactwa wodno-błotnego. Jest to największy pod względem powierzchni park narodowy w Polsce. BIESZCZADZKI PARK NARODOWY W parku chroniony jest najwyższy pas górnego masywu Bieszczady Zachodnie ze szczytem Tarnica (1346 m).osobliwością parku są porosłe trawami szczyty, nazywane połoninami (górskie łąki). Roślinność reprezentują rzadkie gatunki roślin, charakterystyczne dla Wschodnich Karpat. Większą część powierzchni parku zajmują lasy, głównie bukowe, z dużym udziałem jawora i świerku. Zamieszkują tutaj jelenie, żubry, rysie, żbiki, wilki, niedźwiedzie i około 150 gatunków ptaków, w tym orły. Park z przylegającymi terytoriami wchodzi w zestaw Międzynarodowego

3 Rezerwatu Biosfery Karpaty Wschodnie (MaB), utworzonego na pograniczu Polski, Słowacji i Ukrainy. DRAWIEŃSKI PARK NARODOWY Drawieński Park Narodowy wyróżnia się szczególnymi wartościami przyrodniczymi i krajobrazowymi, a jest utworzony na Pojezierzu Myśliborsko- Wałeckim i terenie Puszczy Drawskiej. Jego powierzchnia liczy ha przy czym aż 83% stanowią tereny zalesione (9.119 ha) Jest to obszar o mocno zróżnicowanej rzeźbie terenu, który został ukształtowany w czasie tzw. zlodowacenia bałtyckiego. Jego pozostałościami są wzniesienia moreny czołowej, jary, głazy narzutowe, jeziora rynnowe, oczka wodne i torfowiska. Największe i najgłębsze z ponad 48 dużych jezior tego obszaru to: jezioro Drawsko, Siecino i Komorze. Występują tu niezwykle cenne przyrodniczo jeziora lobeliowe, które charakteryzuje doskonale czysta woda i reliktowa roślinność polodowcowa. W parku występuje 700 gatunków roślin naczyniowych, 151 gatunków ptaków i wiele gatunków ryb i roślin chronionych. GORCZAŃSKI PARK NARODOWY W parku znalazła schronienie centralna część masywu Gorce w Beskidach Zachodnich z wyłączeniem najwyższego szczytu Turbacz (1310 m n.p.m.). W parku zachowały się znaczne fragmenty dawnej puszczy karpackiej z ponad 250-letnimi jodłami i bukami. Łagodne, kopulaste wierzchołki Gorców poprzecinane są głębokimi dolinami rzek, potoków i strumieni, z licznymi progami, wodospadami i gruzowiskami lub innymi tworami skalnymi. Z wysoko położonych polan śródleśnych roztaczają się malownicze widoki na Tatry, Pieniny, czy Beskidy. Hale te porośnięte są wieloma gatunkami wysokogórskich roślin, w tym kwitnącymi wczesną wiosną krokusami. Fauna to typowo leśne zwierzęta jak jeleń, ryś, wilk, żbik, rzadko niedźwiedź i charakterystyczna jaszczurka - salamandra plamista, będąca symbolem parku. KAMPINOSKI PARK NARODOWY Park położony jest blisko Warszawy. Jedyny w Europie a drugi w świecie park narodowy położony w bezpośrednim sąsiedztwie stolicy państwa. Utworzono go głównie w celu zachowania walorów przyrodniczych Puszczy Kampinoskiej rozciągająca się w pradolinie rzeki Wisły. Atrakcją krajobrazu parku są skupiska wydm śródlądowych z sosnowymi posadzeniami; między wydmami spotyka się błotniste obniżenia porosłe olchą, nizinne torfowiska i łąki. Świat zwierzęcy parku jest bogaty w rzadkie i chronione gatunki: spotyka się łosie, bobry i rysie. Park wpisano na listę rezerwatów biosfery UNESCO (MaB). KARKONOSKI PARK NARODOWY Park obejmuje najwyższą część gór Sudetów - Karkonosze, ze szczytem Śnieżka (1603 m). W parku są chronione najcenniejsze z przyrodniczego punktu widzenia i najbardziej malownicze rejony gór: skalna strefa z kotlinami pochodzenia lodowcowego, morenowe wysokogórskie jeziora, wodospady, skały-ostańce o fantazyjnych kształtach. Zbocza gór pokryte są świerkowymi lasami z udziałem buka, jawora i lipy. Wyżej porasta górska sosna. Na przestrzennych wzniesieniach (powyżej 1200 m n.p.m.) znajdują się torfowiska z różnorodną roślinnością reliktami

4 epoki lodowcowej. W najwyższej strefie roślinność o charakterze alpejskim. W Karkonoszach głównie żyją przedstawiciele leśnej fauny, ale ciekawostką jest muflon, przywieziony dawno temu z Korsyki. Park wpisano na listę rezerwatów biosfery UNESCO (MaB). MAGURSKI PARK NARODOWY Park ustanowiono w centralnej część Beskidu Niskiego z grzbietem Magura Wątkowska (846 m n.p.m.) Charakteryzuje się on typowymi dla Beskidów krajobrazami z kopułowatymi wzniesieniami, pokrytymi lasami, a także dolinami rzek i strumieni. Na terytorium parku bierze swój początek rzeka Wisłoka z malowniczymi wodospadami i meandrami. Zbocza gór pokryte są bukowymi, jodowymi i mieszanymi, jodłowo-świerkowymi lasami. Liczne chronione gatunki roślin. Rzadkie zwierzęta niedźwiedź brunatny, wilk, żbik, ryś, a także orzeł i puchacz. NARWIAŃSKI PARK NARODOWY Najcenniejszym terytorium parku jest, z punktu widzenia przyrody i krajobrazu, dolina rzeki Narew i jej dorzecze. Dzięki starym korytom rzecznym, malowniczym meandrom, trzcinowiskom i torfowiskom, region ten nazywany jest często Polską Amazonką (podobnie jak sąsiedzki Biebrzański Park Narodowy). W Narwiańskim Parku Narodowym występuje prawie połowa wszystkich zespołów roślinności wodnej i szuwarowej z terenu Polski. Wiele gatunków roślin występujących w parku jest pod ścisłą ochroną. Bagienna Dolina Narwi jest ważną ostoją ptaków o randze europejskiej. Żyje tutaj prawie 200 gatunków ptaków, które są największą atrakcja parku. Wiele z nich jest zagrożonych, jak na przykład wodniczka, derkacz, bączek, bocian czarny, sowa błotna i inne. Liczne gatunki z żyjących tutaj wodnych i błotnych ptaków uważa się za unikalne w Europie. Park objęty jest międzynarodową konwencją RAMSAR. OJCOWSKI PARK NARODOWY Park jest położony niedaleko Krakowa i słynie z bogactwa form geologicznych. Chroniona jest tutaj południowa część Jury Krakowsko- Częstochowskiej z dolinami rzek - Prądnik i Sąspówka. W rezultacie zjawisk krasowych powstały tutaj liczne wąwozy, pieczary, jaskinie i skalne formy o przedziwnych kształtach najbardziej znana z nich, to Maczuga Herkulesa. Na terenie Parku znajduje się ponad 400 jaskiń, do większych należą: Łokietka, Ciemna czy Zbójecka. Większą część parku zajmują lasy, głównie mieszane. Roślinność reprezentują formacje wysokogórskich traw i ciepłolubnych roślin. Wyjątkowo bogato przedstawia się świat owadów - ponad 3300 gatunków. W pieczarach mają schronienie różnorodne gatunki nietoperzy. PARK NARODOWY BORY TUCHOLSKIE W parku znalazła ochronę mała, lecz najcenniejsza część znacznego kompleksu leśnego Bory Tucholskie, który rozciąga się na szerokiej sandrowej równinie. Terytorium to pokrywają głownie sosnowe lasy, podzielone rzecznymi dolinami i głębokimi lodowcowymi jeziorami. Na niezliczonych torfowiskach, w tym i w pobliżu niewielkich leśnych jezior, porastają rzadkie gatunki

5 roślin (pozostałości polodowcowej epoki). Wśród fauny na uwagę zasługuje pstrąg, wodzący się w wyjątkowo czystych wodach, liczne gatunki ptactwa wodnego i drapieżnego, a także bobry i łosie.głuszec stał się symbolem parku. Dużą atrakcję dla żeglarzy jest przylegające do parku jezioro Charzykowskie. PARK NARODOWY GÓR STOŁOWYCH W zestaw rezerwatowego terytorium parku wchodzi pasmo górskie Góry Stołowe w Sudetach Środkowych. Charakteryzuje się ono oryginalną rzeźbą, składającą się z kamiennych płaskowyżów, pociętych przez wąwozy, ostańce skalne, szczeliny, powstałe dzięki specyficznej budowie tych gór. Między skalami powstały prawdziwe labirynty. Najbardziej interesujące skupiska skał znajdują się w rezerwacie Błędne Skały i na szczycie Szczeliniec Wielki (919 m). Niskie części stoków pokryte są świerkowymi i bukowymi lasami, a wyżej zmieniają się w powierzchniowe torfowiska z reliktową błotną roślinnością. PARK NARODOWY UJŚCIE WARTY Park Narodowy Ujście Warty, położony jest w obrębie pradoliny Toruńsko- Eberswaldzkiej, w pobliżu ujścia Warty do Odry. Na krajobraz parku składają się głównie otwarte siedliska łąkowe, poprzecinane gęstą siecią kanałów i starorzeczy oraz zarośla wierzbowe. Przez środek Parku przepływa rzeka Warta. W parku znajdują się unikalne tereny podmokłe, rozległe łąki i pastwiska - ostoja ptaków wodnych i błotnych. Na obszarze Parku stwierdzono 245 gatunków ptaków, z czego stwierdzono lęgi 160 gatunków m.in. łabędzie, gęsi, perkozy, kaczki, chruściele, mewy i rybitwy. Do rzadkich lub zagrożonych należy derkacz, wodniczka, rycyk, żuraw, bąk, bączek i rybitwa czarna i bielik. Inne występujące tutaj ptaki to dla wielu z nich jest to jedno z ważniejszych miejsc lęgowych w Polsce. Obszar ten jest także ważnym zimowiskiem dla wielu ptaków. Park objęty jest międzynarodową konwencją RAMSAR. PIENIŃSKI PARK NARODOWY Park stanowi centralną część wapiennego pasma górskiego Pieniny ze szczytem Trzy Korony (982 m n.p.m.) i malowniczym przełomem Dunajca. Masyw ten wyróżnia się różnorodnością rzeźby. Malownicze urwiskowe skały i kręte zbocza wznoszą się nad rzeką Dunajec na kilkaset metrów. Turyści mogą się nimi zachwycać w czasie spływów tratwami. Świat roślinny jest reprezentowany przez liczne endemiczne i reliktowe gatunki roślin, jak mniszek pieniński, pszonak pieniński. Dominują lasy bukowo-jodłowe. Odsłonięte grzbiety i półki skalne porastają reliktowe laski sosnowe. Wyjątkowo bogaty jest także świat zwierząt i owadów, w tym motyli, tak cennych jak niepylak apollo, paź królowej czy paź żeglarz. Objęte całkowitą ochroną płazy i gady to traszki, salamandra plamista, żmija zygzakowata i inne. Ssaki reprezentowane są głównie przez gryzonie i 17 gatunków nietoperzy. Wśród ptaków wyróżnia się pomurnik. POLESKI PARK NARODOWY

6 Park jest położony na Łęczycko-Włodawskim Pojezierzu (Polesie Lubelskie). W jego zestawie znajdują się unikalne w skali europejskiej płaskie odcinki torfowisk, błot i oczek wodnych, miejscami przypominające tundrę i las przemieszany z tundrą. Torfowiska porasta mnóstwo gatunków rzadkich roślin, pozostałości epoki polodowcowej. Na terytorium parku znajdują się cztery płytkie jeziora, gdzie gniazdują ptaki wodne. Żyją tutaj także łosie, jenoty, dziki i rzadki żółw błotny. Park wpisano na listę rezerwatów biosfery UNESCO (MaB). Park objęty jest międzynarodową konwencją RAMSAR. ROZTOCZAŃSKI PARK NARODOWY Park obejmuje centralną część rejonu Roztocza Środkowego. Zbocza łagodnych wzniesień przecinają głębokie parowy i jary. Przez park niesie swoje wody rzeka Wieprz. Lasy z przeważającym udziałem buka i jodły, zajmują 90 % powierzchni parku. Spotyka się także ciepłolubne rośliny z południowo-wschodniej Europy. Setki drzew uznano za pomniki przyrody. Na uwagę zasługuje 190 gatunków żyjących tutaj ptaków. W parku żyje sporo płazów i gadów. Atrakcja są polskie koniki tarpany, które uznano za symbol parku. SŁOWIŃSKI PARK NARODOWY Osobliwością parku, położonego na wybrzeżu Morza Bałtyckiego są ogromne terytoria wędrujących wydm, miejscami obnażających martwe lasy pozostałości zasypanych piaskiem drzewostanów. Najwyższa wydma to Łącka Góra 42 m. Znajdujące się na terytorium parku jezioro Łebsko i Gardno to rezerwat ptaków wodnych. Bardzo interesujące i różnorodne są formacje roślin porastające piaszczyste plaże i wydmy. Tutaj można także spotkać typowe dla przymorskich rejonów lasy sosnowe i błotną roślinność na licznych torfowiskach, a także florę charakterystyczną dla jezior. Na terytorium parku żyją liczne ptaki wodne i błotne, wyróżnia się orzeł bielik, puchacz, kormoran wielki, bocian czarny. Park wpisano na listę rezerwatów biosfery UNESCO (MaB). Park objęty jest międzynarodową konwencją RAMSAR. ŚWIĘTOKRZYSKI PARK NARODOWY Park przede wszystkim chroni wysokie grzbiety Świętokrzyskich Gór Łysogóry, z najwyższym punktem Łysica (612 m), zaliczanym do najstarszych masywów w Polsce, zbudowanych ze skał ery paleozoicznej. Szczególnym wyróżnikiem parku są niezalesione zbocza gór pozbawione trawiastej roślinności pokryte licznymi głazami tzw. gołoborza. Łysogóry słyną z jodłowych lasów z udziałem buka i modrzewia. Największy przedstawiciel świata zwierząt to jeleń symbol parku. TATRZAŃSKI PARK NARODOWY W parku chroniony jest wydzielony górski masyw Tatry z najwyższym wierzchołkiem Rysy (2499 m n.p.m.). Jedyny w kraju fragment gór o alpejskiej rzeźbie. Przede wszystkim zbudowany jest z granitu i skał osadowych, z urwistymi wierzchołkami i wiszącymi skałami, z kotlinami lodowcowego okresu, wąwozami,

7 jeziorami, wodospadami, jaskiniami i pięknymi dolinami z górskimi potokami, które tworzą jeden z najbardziej malowniczych krajobrazów w Polsce. Lasy występują do 1500 m głównie świerkowe z domieszką jodły, buku i limby. Wyżej rośnie kosodrzewina. Od wysokości 1800 m lasy z górską sosną zmieniają się pasami z wysokogórskimi trawami i górskimi łąkami -halami, a od 2300 metrów zaczynają się skalne górskie szczyty. Świat roślinny Tatr jest bogaty w endemiczne i wysokogórskie gatunki. Chronieni przedstawiciele świata zwierząt to świstak, kozica, niedźwiedź, orzeł i inne. Park wpisano na listę rezerwatów biosfery UNESCO (MaB). WIELKOPOLSKI PARK NARODOWY Park położony jest około 15 km na południe od Poznania, tutaj chroniony jest naturalny świat przyrody Pojezierza Wielkopolskiego. Występują wszystkie charakterystyczne elementy krajobrazu polodowcowego: wzniesienia, rynny, jeziora i głazy narzutowe. Większą część parku pokrywają sosnowe i mieszane lasy. Świat roślinny jest bogaty w rzadkie chronione gatunki roślin. W lasach żyją jelenie, sarny, dziki, borsuki, zające i różnorodne gatunki ptaków. WIGIERSKI PARK NARODOWY Najbardziej interesującym elementem tego parku, położonego w północnowschodniej Polsce, są jeziora, z największym Wigry. Jeziora łączą się z sobą z pomocą systemu rzek (większa z nich to Czarna Hańcza). Osobliwością są niewielkie jeziora leśne wśród błot, otoczone torfowiskami tzw. suchary. Przeważają lasy sosnowe i świerkowe. Spotyka się także, rośliny charakterystyczne dla torfowisk, łąk i zbiorników wodnych. Z ssaków żyją tutaj łosie, jelenie, bobry (symbol parku), wydry, oprócz tego gniazdują ptaki wodne i występują rzadkie w Polsce gatunki ryb: sieja, sielawa, łosoś tajmeń. Park objęty jest międzynarodową konwencją RAMSAR. WOLIŃSKI PARK NARODOWY Został utworzony w 1960 r. obejmuje znaczną część największej polskiej wyspy Wolin o powierzchni blisko ha. Ochroną objęty jest najpiękniejszy odcinek polskiego wybrzeża klifowego, unikalna wyspiarska delta Świny oraz przybrzeżny pas wód Bałtyku. Symbolem Parku jest bielik, którego można zobaczyć obok Muzeum Przyrodniczego Parku. Prawie całą powierzchnię parku porastają lasy, głównie mieszane bukowo-dębowo-sosnowe. WPN wprowadza nas w przebogaty świat roślin i zwierząt. Ornitolodzy doliczyli się tu 200 gatunków ptaków wodnych, błotnych, leśnych i łąkowych. W rezerwacie pokazowym parku żyje kilkanaście żubrów, kilka z nich urodzonych na miejscu. Liczbę roślin naczyniowych ocenia się na 1300 gatunków. Park posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę zagospodarowania turystycznego: Centrum Edukacyjno-Muzealne przy dyrekcji parku w Międzyzdrojach, Zagrodę Pokazową Żubrów (ok. 1,5 km na wschód od Międzyzdrojów), 4 punkty widokowe, 3 miejsca postojowe.