Wszystkie zmiany zachodzące w organizmie, zmuszają nerwy do akceptacji nowych warunków.

Transkrypt

1 NEUROMOBILIZACJE

2 Każde przemieszczenie w przestrzeni kończyn, tułowia, zmiana czynności narządu pociąga za sobą zmiany długości, objętości i naprężenia nie tylko mięśni, ścięgien, więzadeł, powięzi ale również, położonych poza osiami ruchu w stawie, nerwów i naczyń krwionośnych. Wszystkie zmiany zachodzące w organizmie, zmuszają nerwy do akceptacji nowych warunków.

3 CECHY TKANKI NERWOWEJ Układ nerwowy charakteryzuje się następującymi cechami : Ciągłość tkanki nerwowej Ciągłość przewodnictwa impulsu Ciągłość przekazywania napięć i sił mechanicznych wzdłuż całego swojego przebiegu Np. zgięcie grzbietowe stopy powoduje przeniesienie napięcia na kanał kręgowy w rejonie lędźwiowym

4 W obrębie struktur nerwowych istnieje cały szereg mechanizmów adaptacyjnych do sił napinających. Rdzeń kręgowy przesuwa się w stosunku do opony twardej, włókna nerwowe w stosunku do endoneurium, a poszczególne pęczki ślizgają się względem siebie w nerwach, rozładowując napięcia mechaniczne.

5 Falisty przebieg aksonów pozwala na pewien zakres rozciągania i kompresji. Dochodzi wtedy do ruchu wzdłużnego wewnątrz nerwu i wobec tkanek otaczających. Naczynia krwionośne, bezpośrednio związane z nerwami, przebiegając faliście zabezpieczają dostarczenie odpowiedniej ilości krwi w każdej sytuacji. Odpowiednie zawieszenie nerwu w tkance łącznej pozwala mu na pewien ruch poprzeczny.

6 Mechanizmy adaptacyjne rdzenia : Rozwijanie, odkręcanie się aksonów Ruch opon i rdzenia względem siebie Obecność płynu mózgowo rdzeniowego jako amortyzatora

7 Włókna nerwowe, dzięki falistemu przebiegowi i sprężystości, mogą być w pewnych granicach rozciągane. Także skośne wcięcia osłonki mielinowej pozwalają na pewien zakres wydłużania. Skupiając się w pęczki, otoczone są onerwiem (perineurium), które spełnia funkcję ochronną i mechaniczną.

8 Uprzednio przedstawione mechanizmy zapewniają układowi nerwowemu możliwość stałej adaptacji do ciągłych zmian obciążeń mechanicznych i całościowo określane są mianem NEUROMECHANIKI.

9 Te właściwości tkanki nerwowej pozwalają na sprawny przepływ impulsów elektrycznych. Nadmiernie rozciągnięty nerw? Rozciągnięcie nerwu o 8% jego długości wywołuje zaburzenia troficzne, zaś o 15% grozi zaburzeniami strukturalnymi. Działające siły mechaniczne wpływają na zmiany ukrwienia oraz unerwienia struktur układu nerwowego, zaburzają przewodnictwo aksonalne.

10 W latach 90 XX w. australijski terapeuta David Butler zaprezentował oryginalną metodę badania oraz znoszenia zaburzeń przesuwalności tkanki nerwowej względem innych tkanek.

11 Zaburzenia neuromechaniki to zmiany plastyczności układu nerwowego, zmniejszenie zdolności do przesuwania względem struktur otaczających, rozciągania czy napinania samej tkanki nerwowej oraz nieprawidłowości procesów fizjologicznych.

12 Objawy zaburzeń neuromechaniki : Przeczulica tkanek powierzchownych Dolegliwości bólowe o różnym natężeniu Zmiany neurowegetatywne

13 Objawy te można zaobserwować głównie w tzw. punktach napięcia. Są to miejsca, w których utrudniony jest ruch tkanki nerwowej. Do typowych rejonów, w których spotykane jest powyższe zjawisko należą (wg Butlera) wszelkiego rodzaju tunele kostne czy mięśniowe, rozgałęzienia układu nerwowego, okolica głowy kości promieniowej, pierwszego żebra, odcinek szyjny (C5 C7), piersiowy (Th5 Th7) i lędźwiowy (L4 L5) kręgosłupa.

14 Główne przyczyny zaburzeń neuromechaniki : 1. czynniki wewnętrzne: wystąpienie Krwiaka Obrzęku Deformacji lub zmian ustawienia elementów kostnych Podrażnienie struktur okołostawowych Zmiany nowotworowe Zwłóknienie tkanki łącznej Przeciążenia kompensacyjne wynikające z ograniczenia ruchomości sklejenie opony twardej

15 Główne przyczyny zaburzeń 2. czynniki zewnętrzne: neuromechaniki : długotrwale utrzymywana nieprawidłowa pozycja (np. w czasie pracy w czasie snu) powodująca ucisk tkanek powierzchownych.

16 Neuromobilzacja Jest to mobilizacja układu nerwowego: Odtwarzająca prawidłową neuromechanikę, czyli adaptację układu nerwowego do ciągłych zmian mechanicznych zachodzących w organizmie Odtwarzająca prawidłowe mechanizmy fizjologiczne

17 Miejsce neuromobilizacji w systematyce fizjoterapii Techniki neuromobilizacji są zaliczane do metod fizjoterapeutycznych czyli do metod leczenia ruchem Neuromobilizacja jest jedną z wielu metod terapii manualnej zajmujących się tkankami miękkimi tkanka nerwową i tkankami otaczającymi układ nerwowy Kinezyterapia pod red. A. Zembatego; Kasper; Encyklopedyczny słownik rehabilitacji pod red. Gałkowski T., Kiwerski J., PZWL, Warszawa 1986 Kokosz M. (dysertacja doktorska) pt: Metody kinezyterapeutyczne, ich klasyfikacja i skuteczność w świetle studiów bibliograficznych; AWF Katowice, 2001, Biblioteka Naukowa.

18 Neuromobilizacje są rodzajem terapii manualnej, w której na układ nerwowy działa się bezpośrednio, "przez pociąganie nerwu", w celu usprawnienia jego elastyczności i ruchomości. Postępowanie takie ma na celu normalizację zakłóconej pobudliwości i intensywności procesów nerwowych, a przez to pełniejsze przekazywanie informacji w organizmie i usprawnienie procesów naprawczych, gojących. Często pozwala ono na, nieomal natychmiastową, poprawę funkcji i zlikwidowanie bolesności oraz na szybszą regenerację podrażnionych tkanek w tych sytuacjach, w których u podłoża patologii występuje zaburzenie czynności

19 Rodzaje mobilizacji : 1) Mobilizacje rozciągowe (napięciowe) polegają na przemieszczaniu zewnętrznym i wewnętrznym struktur nerwu (nerw porusza sie wraz z osłonką i tk.miękkimi). Pozwalają znormalizować nadmierne napięcie nerwu uniemożliwiające wykonanie ruchu np.: w skrajnym zakresie. 2) Mobilizacje ślizgowe polega na ruchu aksonu względem osłonki. Przywracają właściwą ruchomość nerwu względem tkanek otaczających

20 Dla dokładnej oceny funkcji układu nerwowego należy posłużyć się specjalistycznym badaniem: Przewodnictwa nerwowego: W czasie wykonywania badania pacjent ma zamknięte oczy. O ile istnieje możliwość należy dokonać porównawczej oceny na stronie zdrowej. Podczas badania analizowane są następujące wrażenia: - czuciowe - bólowe - wibracyjne - propriocepcji - jednoczesnego rozróżnienia podwójnego dotyku

21 Następnie dokonywana jest ocena funkcjonalna mięśni unerwianych przez dany nerw poprzez: - testowanie mięśni wskaźnikowych - sprawdzenie odruchów mięśniowych

22 Jako kolejne wykonuje się testy napięciowe nerwów kończyn górnych, dolnych i tułowia. Przeprowadzona szczegółowa ocena pozwala przejść do właściwej terapii. ULTT 1 n. pośrodkowy ULTT 2- n. promieniowy ULTT 3 n. łokciowy SLR LLTT1 n. kulszowy z nerwem piszczelowym LLTT2n. kulszowy z nerwem strzałkowym TEST NAPIĘCIOWY SŁUŻĄCY OCENIE NERWU UDOWEGO SLUMP TEST

23 Neuromobilizacja: Pozycja zabiegowa określana jest dodatnim testem napięciowym, lub dodatnim testem ruchomości mobilizujemy dystalnie od miejsca bólu

24 IMPULSACJA W TERAPII BUTLERA Agresywność wykonywania technik musi być dostosowana do aktualnego stanu pacjenta i nigdy nie może być odbierana przez niego jako coś nieprzyjemnego. Ilość, czas i częstotliwość zabiegów jest dobierana odpowiednio do pojawiających się reakcji. Zwykle ilość powtórzeń waha się od 10 do 60, a czas pojedynczego naciągania wynosi od jednej do kilkunastu sekund.

25 Reakcje pozabiegowe Reakcje po prawidłowo wykonanym zabiegu Zmniejszenie bólu Zmniejszenie sensytyzacji obwodowej - czyli obniżenie progu pobudliwości nocyceptorów Obniżenie aktywności motoneuronów gamma (regulują pobudliwość wrzecion mięśniowych) - obniżenie napięcia mięśniowego Zmniejszenie wydzielania noradrenaliny i ATP- zmniejszenie napięcia tkanki łącznej Polepszenie ukrwienia Poprawa przewodnictwa nerwowego

26 NERWY KOŃCZYNY GÓRNEJ pośrodkowy łokciowy promieniowy Dostęp

27 Nerw pośrodkowy: nerw pośrodkowy jest wyczuwalny w kanale nadgarstka. nerw pośrodkowy jest wyczuwalny przyśrodkowo od ścięgna m. dwugłowego nerw pośrodkowy jest łatwo namacalny w ramieniu, szczególnie wyprostowanym.

28 pośrodkowy pośrodkowy Dostęp

29 NERW POŚRODKOWY ULTT1 P.w: - obniżenie (depresja) barku - odwiedzenie ok.90 stopni - rotacja zewnętrzna ramienia - wyprost w st. Łokciowym - supinacja przedramienia - zgięcie grzbietowe nadgarstka - wyprost palców Upper Limb Tension Test Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

30 Nerw promieniowy: n. promieniowy powierzchniowy można wyczuć na bocznej i brzusznej części kości promieniowej i brzusznej części kości promieniowej jeśli wychodzi pomiędzy m. ramienno-promieniowym a ścięgnem ECRL (ekstensor carpii radialis longus) n, promieniowy jest wyczuwalny na górnej części głowy kości promieniowej, przez tkankę n. promieniowy jest wyczuwalny w spiralnej bruździe poniżej głowy bocznej m. trójgłowego ramienia.

31 promieniowy promieniowy Dostęp

32 NERW PROMIENIOWY - ULTT2 P.w: - obniżenie (depresja) barku - rotacja wewnętrzna ramienia - wyprost w st. łokciowym - pronacja przedramienia - zgięcie dłoniowe nadgarstka Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

33 Nerw łokciowy: w łokciu jest wyczuwalny w bruździe łokciowej. Dostęp

34 łokciowy łokciowy Dostęp

35 Nerw łokciowy: n. łokciowy wyczuwalny w kanale Guyona i przyśrodkowo do haczyka k. haczykowatej Dostęp

36 NERW ŁOKCIOWY ULTT3 P.w: - obniżenie (depresja) barku - rotacja zewnętrzna ramienia - odwiedzenie - zgięcie w st. łokciowym - suplinacja przedramienia - zgięcie grzbietowe ręki Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

37 Nerw kulszowy i jego gałęzie: nerw piszczelowy jest wyczuwalny w tylnej części kanału stępu nerw piszczelowy w tylnej części kolana przez tkanki miękkie nerw podeszwowy (sural n.) można wyczuć na bocznej części stopy z tyłu za kostką boczną na łydce wzdłuż ścięgna Achillesa. nerw kulszowy można wyczuć pomiędzy guzem kulszowym, a krętarzem większym. jest on położony w 1/3 dystansu od guza kulszowego. dostęp

38 Nerw kulszowy oddaje następujące ze składnika piszczelowego: gałęzie mięśniowe gałęzie: do połowy bliższej mięśnia półścięgnistego, do mięśnia półbłoniastego i części przywodziciela większego, do połowy dalszej mięśnia półścięgnistego oraz głowy długiej mięśnia dwugłowego uda, gałęzie stawowe do tylno-przyśrodkowej części stawu kolanowego, ze składnika strzałkowego: gałąź mięśniową do głowy krótkiej mięśnia dwugłowego uda, gałąź stawową do części tylno-pobocznej stawu kolanowego.

39 L5-S1 Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i lędźwiowo-krzyżowym Ból promieniujący wzdłuż kończyny dolnej, przez pośladek, tylno boczną stronę uda, podudzia, kostkę boczną do pięty i bocznej powierzchni stopy Wzmożenie napięcia mięśni przykręgosłupowych po stronie ucisku korzeni nerwowych Osłabienie zginaczy stawu kolanowego oraz mięśni poniżej stawu kolanowego Brak odruchu skokowego Upośledzenie czucia w obrębie podudzia i stopy Brak zgięcia podeszwowego Wychodzi z dwóch-trzech najwyższych korzeni w odcinku krzyżowym - S1 do S3Nerw S1-S3 LLTT1 - NERW KULSZOWY I PISZCZELOWY

40 P.w: NERW KULSZOWY I PISZCZELOWY LLTT1 Lower Limb Test - zgięcie w st. biodrowym - wyprost w st. kolanowym - zgięcie grzbietowe stopy Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

41 L4-L5 Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i lędźwiowo-krzyżowym Wzmożenie napięcia mięśni przykręgosłupowych po stronie ucisku korzeni nerwowych Ból promieniujący wzdłuż kończyny dolnej, na poziomie połowy uda kieruje się bardziej bocznie promieniując przez przednią powierzchnię podudzia do palucha Osłabienie odruchu skokowego Upośledzenie czucia w obrębie podudzia i stopy Niedoczulica i parestezje głównie w obszarze palucha Niedowłady i zaniki mm strzałkowych oraz zginaczy grzbietowych stopy i palców Brak zgięcia grzbietowego stopy Wychodzi dwóch najniższych korzeni L4 i L5 LLTT2 - NERW KULSZOWY I N. STRZAŁKOWY WSPÓLNY

42 NERW KULSZOWY I N. STRZAŁKOWY WSPÓLNY LLTT2 P.w: - zgięcie w stawie biodrowym - przywiedzenie w stawie biodrowym - rotacja wewnętrzna w stawie biodrowym - wyprost w st. kolanowym - zgięcie podeszwowe stopy Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

43 NERW UDOWY P.w: -leżenie przodem -zgięcie w st. kolanowym -ruch : stopa do pośladka Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

44 Test zawieszenia opona twarda Test Slump ) i neuromobilizacja opony twardej Tego testu używa się wtedy, kiedy inne leczenie nie przynosi efektów. Korzysta się tutaj z faktu, że opona twarda i jej otaczający korzeń nerwowy może się poruszać. Sposób postępowania: 1. Pacjent siedzi z nogami w rozkroku i z rękami za plecami. 2. Pacjent pochyla tułów aż do pozycji zawieszenia ( na więzadłach, bez udziału mięśni) 3. Następnie badający powoli prowadzi głowę pacjenta w pozycję zgięciowa aż do pojawienia się napięcia (pytamy o jakiekolwiek symptomy) Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

45 Test zawieszenia opona twarda Test Slump ) i neuromobilizacja opony twardej 4. Dalej pacjent podnosi wyprostowaną kończynę w kolanie ( najpierw po stronie niebolesnej, potem po drugiej stronie) (pytamy o jakiekolwiek symptomy) 5. Na końcu pacjent wykonuje ruchy kończyn bilateralnie 6. W celu różnicującym można teraz odchylić głowę do tyłu Zdjęcia z kursu wg koncepcji Platsmanna

46 Normą bywa ból/pieczenie w okolicy Th8, Th9, pod kolanem i na tylnej powierzchni uda, pewne ograniczenie zgięcia kolana, zgięcia grzbietowego stopy oraz zmniejszenie powyższych symptomów przy wyprostowaniu głowy. Zawsze należy porównywać jedną stronę z drugą.

47 SLUMP TEST Test zawieszenia może być terapią: - rytmiczne prostowanie nogi - zginanie głowy pacjenta

48