Ostatnie 10 lat polskiej kryptografii. - czas przełomu? dr Janusz Cendrowski PKN KT 182 Warszawa 2006

Transkrypt

1 Ostatnie 10 lat polskiej kryptografii - czas przełomu? dr Janusz Cendrowski PKN KT 182 Warszawa 2006

2 Plan prezentacji Kryptografia państwowa i komercyjna Rozwój kryptografii w ośrodkach akademickich Konferencje, działalność popularno-naukowa Prawne aspekty stosowania, produkcji i obrotu środkami ochrony kryptograficznej Produkcja i certyfikacja środków ochrony kryptograficznej 2

3 Skróty i definicje UOIN Ustawa z r. o ochronie informacji niejawnych UTPS Ustawa z r. o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej (uchylona) RPWB Rozporządzenie PRM z r. w sprawie podstawowych wymagań bezpieczeństwa systemów i sieci teleinformatycznych UUOP Ustawa z r. o Urzędzie Ochrony Państwa CCRA Common Criteria Recognition Arrangement 3

4 Skróty i definicje UOPE UOZT UWDG Ustawa z r. o podpisie elektronicznym Ustawa z r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa Ustawa z dnia r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym 4

5 Skróty i definicje Kryptografia (z greckiego kryptós "ukryty", gráphein "pisać") to nauka zajmująca się układaniem szyfrów. Kryptografia to dziedzina zajmująca się praktycznym zastosowaniem wiedzy matematycznej w celu ochrony informacji. Kryptografia jest wiedzą obejmującą zagadnienia związane z ochroną informacji w czasie jej przechowywania i transmisji. 5

6 Kryptografia państwowa i komercyjna Kryptografia państwowa Istnieje co najmniej od 2000 lat (Kahn od 4000 lat) Cel - ochrona informacji rządów, administracji, sił zbrojnych, służb specjalnych Rozwiązania nie ujawniane (w zasadzie), tworzone przez służby państwowe Kryptografia komercyjna Pojedyncze prace naukowe od XV wieku, rozkwit w XX (zwłaszcza po 1970 r.) Cel - ochrona informacji biznesowych, prywatnych Rozwiązania publicznie znane (w zasadzie), tworzone w ośrodkach akademickich i firmach komercyjnych 6

7 Kryptografia w ośrodkach akademickich Do 1989 r Utajnianie prac w zakresie kryptografii Artykuły nt. złamania Enigmy przez matematyków BS SzGł WP Prace Wojskowego Instytutu Historycznego Władysław Kozaczuk W kręgu Enigmy, Warszawa 1979 Polscy kryptolodzy za granicą Osiągnięcia nieznane 7

8 Kryptografia w ośrodkach akademickich Po 1989 r. Szeroki dopływ informacji z Zachodu Praca naukowa i dydaktyczna m.in.: Instytut Matematyki PAN Politechnika Warszawska Politechnika Poznańska Wojskowa Akademia Techniczna i Wojskowy Instytut Łączności Katolicki Uniwersytet Lubelski Politechnika Wrocławska Uniwersytet Zielonogórski Politechnika Gdańska 8

9 Osiągnięcia na arenie międzynarodowej Propozycja algorytmy LOKI97 do konkursu AES Atak algebraiczny XLS na szereg algorytmów strumieniowych i blokowych Algorytm VMPC (?) Udział w poprawianiu implementacji protokołu IKE Czy powinno być więcej? 9

10 Konferencje i Seminaria Konferencja Zastosowań Kryptografii Enigma corocznie od 10 lat Seminaria w IM PAN Konferencje w ośrodkach akademickich Konferencja poświęcona M. Rejewskiemu (WAT, 2005 r.) Wystąpienia dot. kryptografii na wielu innych konferencjach poświęconych ochronie informacji 10

11 Kryptografia w Polskim Internecie itp. 11

12 Normalizacja 1993 r. powstanie NKP 182 Zabezpieczenie systemów i ochrona danych Odpowiednik SC27 JTC1 ISO/IEC Grupa Robocza WG2 normy w zakresie kryptografii Do tej pory ustanowiono 14 Polskich Norm, często wieloarkuszowych norm (razem 27) PN-ISO/IEC 8372:1996 Przetwarzanie Informacji Tryby pracy algorytmu szyfrowania bloków 64-bitowych. PN-ISO 9160:1997 Przetwarzanie informacji - Szyfrowanie danych - Wymagania dotyczące współpracy w warstwie fizycznej. PN-ISO/IEC 9796:1997 Technika informatyczna -. Techniki zabezpieczeń - Schemat podpisu cyfrowego z odtwarzaniem wiadomości. 12

13 Normalizacja C.D. PN-ISO/IEC 9797:1996 Technika informatyczna - Techniki zabezpieczeń - Mechanizm integralności danych wykorzystujący kryptograficzną funkcję kontroli z algorytmem szyfrowania blokowego. PN-ISO/IEC :1996 Technika informatyczna - Techniki zabezpieczeń. Mechanizmy uwierzytelniania podmiotów (5 arkuszy Model ogólny, Mechanizmy wykorzystujące symetryczne algorytmy szyfrowania, Mechanizmy stosujące techniki podpisu cyfrowego, Mechanizmy wykorzystujące techniki wiedzy zerowej oraz Mechanizmy wykorzystujące kryptograficzną funkcję kontrolną). PN-ISO/IEC 9979:2001 Technika informatyczna - Techniki zabezpieczeń. Procedury rejestracji algorytmów kryptograficznych. PN-ISO/IEC 10116:1996 Technika informatyczna - Tryby pracy algorytmu szyfrowania bloków n-bitowych. 13

14 Normalizacja C.D. PN-ISO/IEC :1996 Technika informatyczna - Techniki zabezpieczeń. Funkcje skrótu (4 arkusze - Postanowienia ogólne, Funkcje skrótu wykorzystujące n-bitowy algorytm szyfrowania blokowego, Dedykowane funkcje skrótu oraz Funkcje skrótu wykorzystujące arytmetykę modularną). PN-ISO/IEC :1998 Technika informatyczna -. Techniki zabezpieczeń. Zarządzanie kluczami (3 arkusze: - Struktura, - Mechanizmy z zastosowaniem technik symetrycznych, - Mechanizmy z zastosowaniem technik asymetrycznych). PN-ISO/IEC :1999 Technika informatyczna - Techniki zabezpieczeń. Niezaprzeczalność (3 arkusze: - Model ogólny, - Mechanizmy wykorzystujące techniki symetryczne, - Mechanizmy wykorzystujące techniki asymetryczne). 14

15 Normalizacja C.D. PN-ISO/IEC :2000 Technika informatyczna - Techniki zabezpieczeń. Podpisy cyfrowe z załącznikiem (2 arkusze: Część 1: Opis ogólny, Część 3: Mechanizmy oparte na certyfikatach). PN-ISO/IEC :2005 Technika informatyczna -. Techniki zabezpieczeń - Usługi znacznika czasu (2 arkusze: Część 1: Struktura, Część 2: Mechanizmy tworzenia tokenów niezależnych, Część 3: Mechanizmy tworzenia tokenów wiązanych) PN-ISO/IEC :2005 Technika informatyczna -. Techniki zabezpieczeń Techniki kryptografii oparte na krzywych eliptycznych Część 1: Postanowienia ogólne. PN-ISO/IEC :2005 Technika informatyczna -. Techniki zabezpieczeń - Schemat podpisu cyfrowego z odtwarzaniem wiadomości. Część 2 Mechanizmy oparte na faktoryzacji liczb całkowitych. 15

16 Normalizacja Kryteria oceny PN-ISO/IEC :2002 Technika informatyczna - Techniki zabezpieczeń Kryteria oceny zabezpieczeń teleinformatyki (2 arkusze: Część 1: Wprowadzenie i model ogólny, Część 3: Wymagania uzasadnienia zaufania do zabezpieczeń). PN-ISO/IEC 15292:2004 Technika informatyczna -. Techniki zabezpieczeń Procedury rejestracji profili zabezpieczeń Plany na przyszły rok Polska wersja ISO/IEC (na podstawie NIST FIPS Security Requirements for Cryptographic Modules) Konieczność finansowania prac przez sponsorów lub normy okładkowe 16

17 Prawne aspekty kryptografii w RP Brak prawnego ograniczenia stosowania środków ochrony kryptograficznej przez osoby fizyczne i podmioty gospodarcze Regulacje prawne w zakresie Stosowania środków ochrony kryptograficznej w sferze informacji niejawnych Wytwarzania i obrotu środków ochrony kryptograficznej Stosowania środków ochrony kryptograficznej w sferze podpisu elektronicznego i dziedzin pokrewnych 17

18 Prawne aspekty kryptografii w RP Do 1999 UTPS tylko art. 15 (techniczne środki łączności) Zarządzenia UOP (tajne) Regulacje UUOP Odpowiedzialność za ochron kryptograficzną nieopublikowane zarządzenie nr 51 Prezesa Rady Ministrów z z dnia

19 Prawne aspekty kryptografii w RP Rozwój przepisów UOIN po 1999 Problem zakresu certyfikacji urządzeń i narzędzi kryptograficznych służących do ochrony informacji niejawnych Aktualna postać przepisów UOIN Art. 60 ust. 3 wymóg stosowania certyfikowanych urządzeń i narzędzi kryptograficznych służących do ochrony informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową lub tajemnicę służbową oznaczonych klauzulą poufne RPWB par. 7 - ochrona kryptograficzna informacji zatrzeżonych wysyłanych poza Strefy Kontrolowanego Dostępu 19

20 Prawne aspekty kryptografii w RP Rozwój przepisów UOIN po 1999 Problem dwoistości pojęcia certyfikatu Aktualna postać przepisów UOIN Certyfikat ochrony kryptograficznej dla urządzeń i narzędzi Certyfikat akredytacji dla systemów i sieci Wskazanie podmiotu certyfikującego Aktualna postać przepisów UOIN Obie służby ochrony państwa 20

21 Prawne aspekty kryptografii w RP Rozwój przepisów UOIN po 1999 Problem uznawalności certyfikatów Aktualna postać przepisów UOIN Art. 60, ust. 4 - certyfikaty ochrony kryptograficznej są uznawalne przez obie służby Certyfikaty akredytacji rozdział kompetencji na strefy wojskową i cywilną Problem szczegółowości wymagań Praktyka wynikająca z przepisów UOIN (i innych) Szkolenia administratorów i inspektorów BTI (tylko jednodniowe) 21

22 Prawne aspekty kryptografii w RP Podpis elektroniczny Rozporządzenie wykonawcze do UOPE z r. w sprawie określenia warunków technicznych i organizacyjnych., polityk certyfikacji struktury certyfikatów i list CRL (zgodne z normą [X.509]) długości kluczy algorytmów RSA, DSA, ECC spełniania kryteriów oceny ITSEC, Common Criteria lub FIPS Różnice UOIN i UOPE UOIN -> narzędzia (bez szczegółów) UOPE -> oprogramowanie (szczegółowe parametry kryptograficzne komponentu technicznego) 22

23 Prawne aspekty kryptografii w RP Przepisy o podpisie elektronicznym w skrócie Wieloletnie dyskusje nad kształtem UOPE (3 strony sporu) Przyjęcie w 2001 roku Nie kompatybilność z rozwiązań z UE Zbyt szeroka definicja bezpiecznego urządzenia, przypisanie podpisu osobie fizycznej Każdy kraj UE wdraża dyrektywę 199/93/EC wedle własnego uznania Umożliwienie przyjmowania przez organy administracji dokumentów elektronicznych od odbiorców usług certyfikacyjnych nie zrealizowane Nowelizacja UOPE przesunięcie terminu jw. o 2 lata 23

24 Prawne aspekty kryptografii w RP Przepisy o podpisie elektronicznym w skrócie Rozporządzenie MF z w sprawie sposobu i warunków wystawiania oraz przesyłania faktur w formie elektroniczne Rozporządzenie PRM z w sprawie warunków organizacyjno-technicznych doręczania dokumentów elektronicznych podmiotom publicznym Elektroniczne Skrzynki Podawcze obowiązek stosowania sprzętowych modułów bezpieczeństwa, zwany dalej "HSM", spełniający wymagania normy FIPS

25 Prawne aspekty kryptografii w RP Rozwój przepisów UOZT Do 2000 r. przepisy uproszczone ale informowanie UOP Po 2000 r. przepisy restrykcyjne Budowa WSK (ISO 9001) Uzyskiwanie zezwoleń na eksport i import Problemy w interpretacji regulacji Wassenaar ( retail ) Po 2004 r. (wejście do UE) Zezwolenia tylko na eksport poza UE Import tylko monitorowanie przez ABW 25

26 Prawne aspekty kryptografii w RP Rozwój przepisów UWDG po 2001 r. Wykonywanie działalności gospodarczej. przeznaczenie wojskowe lub policyjne Problemy z definicją wyrobów i technologii zastosowaniu wojskowym i policyjnym Zastosowanie kryptografii do ochrony informacji niejawnych Koncesja na wytwarzanie i obrót 26

27 Prawne aspekty kryptografii w RP Studium przypadków producenta urządzenia lub oprogramowania kryptograficznego Wytwarzanie programu (dane osobowe, biznes) NIE podlega Wytwarzanie programu ( Zastrzeżone ) UWDG Wytwarzanie urządzenia ( Poufne ) UOIN (strefa, certyfikacja itp.), UWDG Import urządzenia (dane osobowe) UOZT (monitoring) Import urządzenia ( Zastrzeżone ) UOZT (monit), UWDG Import urządzenia ( Poufne ) - UOZT (monit), UWDG, UOIN (strefa, certyfikacja itp.) 27

28 Produkcja i certyfikacja urządzeń i oprogramowania http//: o_ pdf. Produkty które uzyskały certyfikaty UOP/ABW Rodzina szyfratorów uniwersalnych CompCrypt Delta 19 typów urządzeń (zastosowanie - PKI) Oprogramowanie PemHeart (aplikacja, biblioteki) System Centaur (obsługa urzędów certyfikacji) Szyfratory dysków - CompCrypt Gamma i RS232 Compcrypt Ro Szyfratory ISDN CompCrypt Alfa 5 typów Szyfratory liniowe Omnisec 650 i kryptofaksy Omnisec

29 Produkcja i certyfikacja urządzeń i oprogramowania Produkty które uzyskały certyfikaty UOP/ABW cd. Szyfrujące telefony komórkowe - HC2413, TopSec GSM S35i, MW3026S oraz HC2423 Szyfrujące telefony stacjonarne - HC2203 oraz rodzina Cygnus (2 typy) Szyfratory IP - HC7820, Optimus ABA IPSec Gateway oraz karta HC6378 System ochrony informacji ściśle tajnych Skalar W trakcie certyfikacji Szyfratory IP CompCrypt Eta, NEFRYT-P i urządzenie f-my Krypton 29

30 Certyfikacja urządzeń i oprogramowania Zastosowanie Systemy dedykowane szeregu organów administracji publicznej i Sił Zbrojnych Systemy bezpieczeństwa w dużych systemach (KCIK, KSIP, CEPIK itp.) Używanie polskiego oprogramowania w grupach roboczych NATO Wydawanie certyfikatów na 5 lat Konieczność recertyfikacji Nieporozumienia związane z eksploatacją certyfikowanych urządzeń po 5 latach 30

31 Certyfikacja urządzeń i oprogramowania Brak uczestnictwa Polski w CCRA Porozumienie weszło w życie 23 maja 2000 r. Krajowy System Certyfikacji posiadają - Australia/Nowa Zelandia, Kanada, Francja, Niemcy, Japonia, Holandia, Norwegia, Wielka Brytania, USA. Pozostali członkowie CCRA Austria, Czechy, Finlandia, Grecja, Węgry, Indie, Izrael, Włochy, Singapur, Hiszpania, Szwecja, Turcja. kraje członkowskie wystawiają i/lub uznają certyfikaty uznawanie certyfikatów EAL1 EAL4 wymagania dla jednostek certyfikujących oraz laboratoriów 31

32 Sfera cywilna Stosowanie najróżniejszych produktów kryptograficznych. Np. w bankowości SSL w przeglądarkach Zdrapki Karty elektroniczne (tylko 2 banki) Podatność na pharming i inne ataki ( msiemitm.pl.php.) 32

33 Sfera cywilna Stosowanie bezpiecznego podpisu elektronicznego Podmioty Świadczące Usługi Certyfikacyjne (już 3) 2005 r. 4 aplikacje z 4 niekomatybilnymi formatami podpisu Porozumienie dot. ujednolicenia formatu podpisu (XAdES) Grupy użytkowników podpisu (bezpiecznego, kwalifikowanego) podpisu ZUS, GIIF, niektóre banki, e-przetargi Uruchomienie portalu e-poltax Decyzja o budowie systemu e-deklaracje Problem z e-fakturami (oryginał i kopia) Potrzebny DOKUMENT ELEKTRONICZNY 33

34 Podsumowanie Dużo zmian w obszarze kryptografii Badania i popularyzacja w ośrodkach akademickich w kraju, ale mało sukcesów na arenie międzynarodowej Uporządkowanie sfery prawnej, ale obszar ciągle dosyć skomplikowany Stosunkowo dużo polskich urządzeń i oprogramowania ale nie wszystkie wykorzystywane Możliwość certyfikacji, ale brak uczestnictwa w CCRA Szerokie stosowanie w sferze cywilnej, ale małe wykorzystanie (bezpiecznego) podpisu elektronicznego 34

35 Szyfrator IP NEFRYT-P Dziękuję za uwagę Kontakt: Janusz Cendrowski Dział Projektów Specjalnych Dyrektor Prokom Software SA +48 (22) Komitet Techniczny nr 182 Ochrona informacji w systemach teleinformatycznych Polski Komitet Normalizacyjny 35