Spis treści. Część I. Fizjologia ludzkiej laktacji. Autorzy... 7 Wykaz skrótów...9 Wstęp...21

Transkrypt

1

2 Spis treści Autorzy Wykaz skrótów...9 Wstęp...21 Część I. Fizjologia ludzkiej laktacji Karmienie piersią w ujęciu historycznym...25 Barbara Baranowska Okres prehistoryczny...25 Starożytność Średniowiecze...26 Czasy nowożytne i współczesne Wierzenia i przesądy związane z karmieniem piersią...28 Kontakty seksualne w okresie karmienia piersią...28 Niepłodność laktacyjna Podsumowanie...29 Promocja karmienia piersią...31, Beata Sztyber, Agnieszka Pietkiewicz Zarys historyczny...31 Kalendarium wydarzeń Omówienie najważniejszych dokumentów dotyczących karmienia piersią...33 Kodeks Marketingu Produktów Zastępujących Mleko Kobiece Ochrona, propagowanie i wspieranie karmienia piersią. Szczególna rola opieki okołoporodowej Deklaracja Innocenti...33 Obecne działania na rzecz karmienia piersią świat Globalna strategia żywienia niemowląt i małych dzieci Amerykańska Akademia Pediatrii: Stanowisko w sprawie karmienia piersią, Amerykańska Akademia Pediatrii: stanowisko w sprawie karmienia piersią, Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) Obecne działania na rzecz karmienia piersią Europa Ochrona, propagowanie i wspieranie karmienia piersią w Europie: wzorzec działania Standardy postępowania dla Unii Europejskiej Dyrektywa Komisji Europejskiej 2006/141/WE z 22 grudnia 2006 r. w sprawie preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt oraz zmieniająca dyrektywę 1999/21/WE...35 Promocja karmienia naturalnego w Polsce...36 Korzyści wynikające z karmienia piersią...41, Agnieszka Pietkiewicz Wprowadzenie...41 Zdrowie matki i dziecka...41 Efekt dawki Wyłączne karmienie piersią...42 Wpływ karmienia piersią na zdrowie matki Niepłodność laktacyjna jako etap cyklu rozrodczego kobiety...43 Rozwój poznawczy dziecka Znaczenie karmienia piersią dla rozwoju emocjonalnego...44 Społeczne korzyści wynikające z karmienia piersią...45 Uwagi dla doradcy laktacyjnego...45 Pokarm kobiecy skład i funkcja Aleksandra Banaszkiewicz Wprowadzenie...47 Białko...47 Enzymy...47 Tłuszcze...48 Cholesterol...48 Węglowodany...48 Czynniki bioaktywne...48 Witaminy...49 Składniki mineralne i makroelementy...49 Woda...50 Mikroflora jelitowa...50 Zmienność pokarmu...51 Faza karmienia Czas trwania ciąży Okres laktacji Dieta matki...52 Zmienność stężenia tłuszczów Programowanie żywieniowe...52

3 12 Karmienie piersią w teorii i praktyce Anatomia gruczołu piersiowego...55 Wprowadzenie...55 Budowa szczegółowa...56 Naczynia i nerwy gruczołu piersiowego...58 Etapy rozwoju gruczołu piersiowego Okres płodowy Okres pokwitania Ciąża Inwolucja polaktacyjna Inwolucja pomenopauzalna Regulacja procesu wytwarzania pokarmu...61 Ewa Ślizień Kuczapska, Wprowadzenie...61 Laktogeneza...61 I etap laktogenezy II etap laktogenezy Laktacja...66 Odruch oksytocynowy (wypływu pokarmu) Mechanizm autokrynny (inhibitor laktacji) Inwolucja...67 Podsumowanie...67 Sztuka karmienia piersią...69, Wprowadzenie...69 Technika karmienia...69 Prawidłowa pozycja matki i dziecka Sposób podania piersi Podstawowe pozycje do karmienia Sposoby przystawiania dziecka do piersi...71 Asymetryczny sposób przystawiania Tradycyjny sposób przystawiania Czas karmienia...72 Mechanizm ssania...72 Prawidłowe uchwycenie piersi...72 Nieprawidłowe uchwycenie piersi Podstawowe odruchy...73 Ssanie...74 Wskaźniki pobierania pokarmu Ocena efektywności karmienia...75 Przyczyny zaburzeń mechanizmu ssania Podsumowanie...76 Zasady postępowania w czasie laktacji...77, Joanna Żołnowska Wprowadzenie...77 Okres wyłącznego karmienia (0. 6. mż.) Okres żywienia uzupełniającego...78 Długość karmienia piersią Standard postępowania w pierwszych 2 godzinach po porodzie rozpoczęcie karmienia Standard postępowania w pierwszych 4 6 tygodniach stabilizowanie się laktacji Standard postępowania do końca 6. miesiąca laktacji laktacja ustabilizowana Standard postępowania od 7. miesiąca do końca laktacji okres żywienia uzupełniającego Monitorowanie przebiegu karmienia...85 Wprowadzenie...85 Wskaźniki skutecznego karmienia (WSK)...85 Uwagi techniczne dotyczące ważenia...86 Ocena wyniku ważenia...87 Profilaktyka wizyty kontrolne i kontakt z matką Profilaktyka edukacja matek Odciąganie i przechowywanie mleka kobiecego. Wybór metody dokarmiania...91, Kinga Osuch Wprowadzenie...91 Wskazania do odciągania pokarmu Jak często i jak długo odciągać pokarm w zależności od sytuacji? Zapoczątkowanie laktacji, gdy dziecko od początku nie ssie piersi Stymulacja laktacji w przypadku produkcji niezaspokajającej potrzeb dziecka Potrzeba uzyskania pokarmu (kiedy laktacja jest na poziomie potrzeb dziecka) Decyzja o podjęciu współpracy z placówką banku mleka kobiecego Odbarczenie piersi Sprowokowanie wypływu mleka Sposoby odciągania pokarmu...93 Odciąganie ręczne Odciąganie za pomocą laktatora ręcznego Odciąganie za pomocą laktatora bateryjno sieciowego...94 Odciąganie za pomocą laktatora elektrycznego klasy szpitalnej Co ułatwia skuteczne odciąganie pokarmu?...95 Zasady higieny przy stosowaniu laktatora Przechowywanie pokarmu kobiecego...95 Pojemniki Przechowywanie Wykorzystanie pokarmu...96 Transport mleka kobiecego...97 Metody dokarmiania dzieci karmionych piersią Stan ogólny dziecka Wiek dziecka

4 Spis treści 13 Typ zaburzeń ssania Długość trwania i liczba zaplanowanych suplementacji Stosowanie butelek i smoczków stan wiedzy Stosowanie metod dokarmiania a długość karmienia piersią Sposób karmienia Smoczek uspokajacz Podsumowanie Odżywianie kobiet karmiących piersią Anna Durka Wprowadzenie Tłuszcze Białko Węglowodany Składniki mineralne Witaminy Alternatywne sposoby odżywiania Diety pseudoeliminacyjne i eliminacyjne Farmakokinetyka leków w laktacji Wprowadzenie Zasady ogólne Właściwości leków Dawka Biodostępność u matki Okres półtrwania (T 1/2 ) Wiązanie leków z białkami Dystrybucja leków (teoria kompartmentów) Jonizacja leków Rozpuszczalność w tłuszczach Masa cząsteczkowa Biodostępność u dziecka Milk/plasma ratio Wnioski dla lekarza praktyka Zasady podawania leków karmiącym matkom Jak zakończyć karmienie? Wprowadzenie Samodzielna decyzja dziecka Decyzja matki Uczucia matki Uczucia dziecka Sposób odstawienia Odstawienie częściowe Odstawienie nagłe Odstawianie planowane Praktyczne rady Obserwacja piersi i zalecenia laktacyjne Obserwacja dziecka Nagroda Podsumowanie Część II. Sztuka udzielania porad laktacyjnych Umiejętności interpersonalne doradcy laktacyjnego Agnieszka Pietkiewicz Wprowadzenie Umiejętności w zakresie komunikacji Odpowiednia komunikacja niewerbalna Okazywanie zainteresowania za pomocą gestów i słów Otwarte pytania Parafrazowanie Empatia okazywanie zrozumienia dla uczuć matki Unikanie słów zawierających ocenę Umiejętności ułatwiające budowanie poczucia kompetencji i udzielanie wsparcia Akceptacja uczuć i poglądów matki Wskazywanie mocnych stron Adekwatne informowanie jasny język, istotne informacje Zachęcanie do zmian stosuj propozycje zamiast poleceń Skuteczność działań szanse i bariery Jak zadbać o siebie? Standard porady laktacyjnej , Wprowadzenie Jak rozpoznać problem? Wywiad Obserwacja matki (ocena stanu ogólnego i psychicznego) Badanie piersi Obserwacja i badanie dziecka Ocena funkcji ssania Obserwacja aktu karmienia Badania dodatkowe i konsultacje Czas na rozpoznanie Jak rozmawiać o problemie? Elementy rozmowy z matką Sztuka udzielania porad Czas trwania porady laktacyjnej Wyposażenie gabinetu poradni laktacyjnej Współpraca Odpłatność Prowadzenie dokumentacji Sposoby dokumentowania wywiadu i obserwacji

5 14 Karmienie piersią w teorii i praktyce Poradnictwo laktacyjne...147, Wprowadzenie Certyfikaty Konsultant Laktacyjny IBCLC Certyfikowany Doradca Laktacyjny Standard opieki okołoporodowej w zakresie karmienia piersią Joanna Żołnowska Wprowadzenie Karmienie piersią jednym z celów Kluczowe zapisy Wdrożenie Pierwsze kroki Opieka przedporodowa Kolejne kroki Poród Opieka poporodowa w warunkach domowych Monitoring Podsumowanie Prawa matki i dziecka związane z karmieniem piersią. Wybrane zagadnienia Beata Sztyber Wprowadzenie Urlopy i przerwy w pracy Część III. Problemy laktacyjne matki Warianty anatomiczne brodawek piersiowych Wprowadzenie Rozpoznawanie rodzaju brodawki Czynniki wpływające na przystawienie dziecka do piersi Postępowanie Wspieranie matki Zwiększanie elastyczności brodawki i otoczki Dobranie odpowiedniej techniki karmienia Karmienie dziecka Monitorowanie Trudne brodawki w okresie ciąży Brodawki długie lub szerokie Bolesność brodawek Wprowadzenie Bolesność fizjologiczna Bolesność wczesna Bolesność w późniejszym okresie laktacji Uszkodzenia brodawek Rodzaje urazów brodawki wg Woolridge a Przyczyny bolesności i uszkodzeń Rozpoznanie Leczenie uszkodzeń Choroby Zakażenia bakteryjne ran brodawek Liszajec zakaźny Grzybica Zakażenia wirusowe Wirus opryszczki pospolitej Wirus ospy wietrznej i półpaśca Choroby dermatologiczne Wyprysk kontaktowy (eczema) Atopowe zapalenie skóry Łuszczyca Łojotokowe zapalenie skóry Choroba Pageta Problemy naczyniowe Blednięcie brodawki Objaw Raynauda Problemy związane z bolesnością brodawek Różnicowanie bolesności brodawek Różnicowanie bólu brodawki w zależności od rodzaju zmian Zastosowanie kapturków podczas karmienia piersią Podstawowe zastosowania nakładek Prawidłowe ssanie przez kapturek Korzyści Ryzyko Sposób dobierania kapturka Jak korzystać z kapturka Podsumowanie Głęboki ból piersi...199, Wprowadzenie Ból jako objaw Co powoduje ból w gruczole piersiowym? Co należy wziąć pod uwagę, zbierając wywiad Przyczyny głębokiego bólu piersi Problemy częstsze w czasie pierwszych 6 tygodni po porodzie Problemy, które mogą wystąpić w każdym okresie laktacji Rozpoznanie Zaburzenia przepływu pokarmu Wprowadzenie...203

6 Spis treści 15 Nawał (przepełnienie) Definicja Etiopatogeneza Rozpoznanie Różnicowanie Postępowanie terapeutyczne Rokowanie Obrzęk piersi i zastój pokarmu Etiopatogeneza Epidemiologia Rozpoznanie Różnicowanie Zalecenia laktacyjne Niefarmakologiczne metody łagodzenia objawów Rokowanie Zapobieganie Zatkanie przewodu mlecznego/wyprowadzającego Etiopatogeneza Epidemiologia Rozpoznanie Różnicowanie Zalecenia laktacyjne Postępowanie Rokowanie Zapalenie piersi Wprowadzenie Definicja Epidemiologia Etiopatogeneza Czynniki chorobotwórcze Rozpoznanie Badanie piersi Ocena stanu matki Badania laboratoryjne Podział laboratoryjny wg Thomsena Podział kliniczny Różnicowanie Postępowanie Leczenie Rokowanie Zapobieganie zapaleniu piersi Powikłania zapalenia piersi Zmniejszenie produkcji pokarmu Nawrót zapalenia Ropień Rokowanie Zmiany chorobowe gruczołu piersiowego. Ropień piersi Monika Nagadowska, Katarzyna Raczek Pakuła Wprowadzenie Zmiany chorobowe piersi związane z laktacją Zapalenie, ropień piersi Galactocele Zmiany chorobowe piersi występujące poza okresem laktacji Rozstrzenie przewodów (ductectasiae) i zapalenie okołoprzewodowe Przetoka sutkowa Zabiegi chirurgiczne w obrębie gruczołu piersiowego a laktacja Monika Nagadowska, Katarzyna Raczek Pakuła Wprowadzenie Zabiegi diagnostyczne Biopsje przezskórne Otwarte biopsje chirurgiczne Zabiegi terapeutyczne Zabiegi chirurgii estetycznej Zabiegi w obrębie brodawek Zabiegi powiększania piersi Zabiegi zmniejszające gruczoł piersiowy Zabiegi rekonstrukcyjne piersi Wytyczne dla doradcy laktacyjnego badającego pacjentkę z blizną po zabiegu chirurgicznym piersi Profilaktyka raka piersi Monika Nagadowska Wprowadzenie Płeć i wiek Czynniki socjoekonomiczne Czynniki reprodukcyjne Wiek pokwitania Wiek przekwitania Wiek, w jakim nastąpił pierwszy poród Laktacja Hormony endogenne Leki hormonalne Wywiad rodzinny Genetycznie uwarunkowane wystąpienie raka piersi Nosicielstwo mutacji a ryzyko zachorowania Rak piersi w wywiadzie Choroby proliferacyjne piersi w wywiadzie Środowiskowe czynniki ryzyka zachorowania Czynniki dietetyczne Alkohol Aktywność fizyczna Inne czynniki środowiskowe...240

7 16 Karmienie piersią w teorii i praktyce Prewencja Chemoprewencja Zmiana bądź modyfikacja czynników środowiskowych Zabiegi chirurgiczne zmniejszające ryzyko zachorowania Metody wykrywania tzw. wczesnego raka piersi Powikłania ciąży i porodu Ewa Ślizień Kuczapska Wprowadzenie Stany nagłe Rozwiązanie cięciem cesarskim Rodzaje znieczulenia do cięcia cesarskiego Powikłania porodu i połogu a laktacja Nacięcie krocza Powikłania III okresu porodu Zatrzymanie resztek po porodzie Zakrzepica żylna w połogu Zakażenia poporodowe Podsumowanie Choroby przewlekłe matki Ewa Ślizień Kuczapska Wprowadzenie Zaburzenia przysadkowe oraz podwzgórzowo przysadkowe Zespół Sheehana Hiperprolaktynemia Zespół Chiariego i Frommela Zespół Forbesa i Albrighta Zespół del Castillo Mlekotok Ostry zespół braku pokarmu w piersiach Zaburzenia endokrynologiczne ze strony innych gruczołów Cukrzyca Choroby tarczycy Wybrane choroby współistniejące z karmieniem Padaczka Osteoporoza Nadciśnienie tętnicze Astma Neuropatie związane z karmieniem piersią Choroby o podłożu autoimmunologicznym Toczeń rumieniowaty układowy Stwardnienie rozsiane Reumatoidalne zapalenie stawów. Gościec przewlekły postępujący Myasthenia gravis Stany upośledzonej aktywności Fibromialgia Uszkodzenie rdzenia kręgowego Niedowidzenie i niedosłyszenie a karmienie piersią Konieczność hospitalizacji Hospitalizacja nagła z powodów niechirurgicznych Hospitalizacja planowana z powodów chirurgicznych lub niechirurgicznych Przyjęcie chirurgiczne Pozorny i rzeczywisty niedobór pokarmu...263, Wprowadzenie Rozpoczęcie wywiadu Badanie i obserwacja Pozorny niedobór pokarmu Przyczyny Rozpoznanie Różnicowanie Postępowanie terapeutyczne niefarmakologiczne Postępowanie farmakologiczne Kontrola Rokowanie Zapobieganie Rzeczywisty niedobór pokarmu Opóźnienie laktogenezy II Czynniki przedgruczołowe Czynniki gruczołowe Czynniki zagruczołowe Objawy wskazujące na rzeczywisty niedobór pokarmu Objawy wskazujące na nieodwracalny niedobór Rozpoznanie Różnicowanie Postępowanie terapeutyczne niefarmakologiczne Postępowanie terapeutyczne leki Monitorowanie Niedobór nieodwracalny Rokowanie Zapobieganie niedoborowi pokarmu Stosowanie leków a karmienie piersią Barbara Królak Olejnik, Podjęcie decyzji Wybrane stany kliniczne wymagające farmakoterapii Ból i gorączka Kaszel Uczulenie Stany zapalne Dolegliwości gastryczne Nadciśnienie i zaburzenia rytmu serca Leczenie moczopędne

8 Spis treści 17 Choroby endokrynologiczne Zapalenie żył Leczenie przeciwdrgawkowe Zaburzenia psychiczne Szczepienia Preparaty radioaktywne Leki hamujące i pobudzające wydzielanie pokarmu Leki/substancje przeciwwskazane podczas karmienia piersią Postępowanie doradcy laktacyjnego w konkretnych sytuacjach klinicznych Sytuacja I Sytuacja II Sytuacja III Stosowanie używek a laktacja Wprowadzenie Używki Alkohol Kofeina Teobromina Narkotyki i środki odurzające Palenie tytoniu Palenie czynne Palenie bierne Co można doradzić w poradni laktacyjnej? Zanieczyszczenia w pokarmie kobiecym Podstawowe pojęcia toksykologiczne Przenikanie substancji chemicznych do organizmu człowieka Zanieczyszczenia środowiskowe wykrywane w pokarmie kobiecym Pestycydy, dioksyny, PCB, PBB Rozpuszczalniki Metale ciężkie Azotany Silikon Mykotoksyny Obserwacje i tendencje Narażenie w miejscu pracy Monitoring w miejscu pracy Sposoby zminimalizowania narażenia matki i dziecka na zanieczyszczenia zalecenia dla kobiet karmiących Podsumowanie Zioła i ich zastosowanie w czasie laktacji Magdalena Babczyńska Gratzke Wprowadzenie Zioła mlekopędne Zioła hamujące laktację Substraty ziołowe stosowane miejscowo Zioła przyjmowane przez kobiety karmiące w celach leczniczych z innych przyczyn niż wspomaganie lub hamowanie laktacji Podsumowanie Problemy psychologiczne w okresie okołoporodowym Agnieszka Pietkiewicz Wprowadzenie Przedwczesny poród Charakterystyka doświadczanych trudności Młodociane matki Młodociane matki a karmienie piersią Ofiary przemocy Nietypowe objawy podczas karmienia piersią u ofiar przemocy Poporodowe zaburzenia emocjonalne Baby blues Depresja poporodowa Zespół stresu pourazowego Psychoza poporodowa Działania doradcy laktacyjnego w sytuacji zaburzeń Relaktacja i laktacja indukowana Agnieszka Pietkiewicz Wprowadzenie Program odbudowy produkcji pokarmu najważniejsze rekomendacje Mechanizmy warunkujące proces relaktacji Czynniki wpływające na efektywność procesu relaktacji Inicjowanie wydzielania prolaktyny i oksytocyny Ssanie przez dziecko Odciąganie Kontakt skóra do skóry Suplementacja Środki mlekopędne Metoklopramid Domperydon Planowanie procesu indukowania pokarmu informacje dodatkowe Skuteczność procesu relaktacji i laktacji indukowanej Część IV. Karmienie piersią a problemy zdrowotne dziecka Rozwój dziecka a karmienie piersią Beata Sztyber Anatomia i najczęstsze wady twarzoczaszki Irena Bołtruszko Elementy anatomii głowy i szyi Kości części twarzowej czaszki

9 18 Karmienie piersią w teorii i praktyce Nerwy czaszkowe Mięśnie Jama ustna Gardło Struktury anatomiczne jamy ustnej niezbędne w procesie pobierania pokarmu Wargi Policzki Szczęka i żuchwa Język Podniebienie Jama nosowa Wady twarzoczaszki Rozszczep wargi Rozszczep podniebienia Odmiany wysklepienia podniebienia (szerokie płaskie, wydłużone wysokie tzw. gotyckie) Nieprawidłowości żuchwy cofnięta żuchwa, mała żuchwa Krótkie wędzidełko języka Krótkie wędzidełko wargi górnej Funkcja ssania i jej zaburzenia. Wspomaganie wczesnych umiejętności oralnych Paulina Stobnicka-Stolarska Wprowadzenie Charakterystyczne cechy aparatu orofacjalnego noworodka Odruchy oralne istotne dla procesu pobierania pokarmu przez noworodka i niemowlę Odruchy adaptacyjne Odruchy obronne Zaburzenia reakcji odruchowych i napięcia mięśniowego Fizjologia funkcji ssania, połykania i oddychania Koordynacja triady ssanie połykanie oddychanie Zaburzenia koordynacji triady ssanie połykanie oddychanie Patologie w obrębie jamy ustnej oraz twarzoczaszki i wspomaganie rehabilitacyjne Żuchwa Podniebienie twarde Podniebienie miękkie Policzki Wargi Język Porażenie nerwu twarzowego Podsumowanie Krótkie wędzidełko języka jedną z przyczyn trudności w karmieniu piersią Tomasz Sioda Wskazania do podcięcia wędzidełka języka Podcięcie krótkiego wędzidełka języka Rozpoznanie czynnościowo istotnego krótkiego wędzidełka języka u noworodka Problemy z karmieniem...347, Wprowadzenie Jak wygląda prawidłowe karmienie? Najczęstsze problemy z karmieniem Mała aktywność dziecka Niepokój, drażliwość Odmowa ssania, niechęć do piersi Hiperaktywny wypływ mleka Rozpraszanie Przyczyny problemów z karmieniem Nieprawidłowa technika Problem po stronie matki Problem po stronie dziecka Czynniki emocjonalne Konsekwencje problemów z karmieniem Rozpoznanie Jak pomóc w problemach z karmieniem? Udzielić matce wsparcia Pamiętać o uniwersalnych zasadach Dobranie zaleceń szczegółowych Matczyny i dziecięcy zespół nadprodukcji pokarmu Wprowadzenie Przyczyny Objawy U dziecka U matki Postępowanie Postępowanie farmakologiczne Zaburzenia wzrastania Katarzyna Raczek Pakuła Wprowadzenie Określenia Parametry rozwoju Przyczyny niedostatecznego zwiększenia się masy ciała w miesiącu życia Czynniki związane z dzieckiem Czynniki związane z matką Porada laktacyjna Wywiad Badanie piersi matki Badanie dziecka Obserwacja karmienia Badania dodatkowe

10 Spis treści 19 Postępowanie terapeutyczne Uwagi ogólne Zasady szczegółowe Karmienie piersią w wybranych stanach patologii noworodka donoszonego i niemowlęcia Barbara Królak Olejnik Hiperbilirubinemia Uraz okołoporodowy Zamartwica okołoporodowa Uszkodzenia OUN Wrodzone choroby metaboliczne Fenyloketonuria Galaktozemia Mukowiscydoza Wady genetyczne Wady wrodzone twarzoczaszki Refluks żoładkowo jelitowy, wiotki wpust Infekcje Zespół nagłej śmierci niemowląt Matczyne przeciwwskazania do karmienia piersią Barbara Królak Olejnik Wprowadzenie Przeciwwskazania matczyne do karmienia piersią Stany, które nie stanowią przeciwwskazania do karmienia piersią Czasowe przeciwwskazania do karmienia piersią Zakażenia bakteryjne Zakażenia wirusowe Przeciwwskazania do karmienia piersią ze strony dziecka Barbara Królak Olejnik Wprowadzenie Przeciwwskazania do karmienia piersią ze strony dziecka Czasowe utrudnienia w karmieniu piersią ze strony dziecka Wcześniactwo a karmienie piersią Anna Oslislo, Barbara Królak Olejnik Wprowadzenie Definicje Rekomendacje dotyczące żywienia wcześniaków Potrzeby żywieniowe noworodka urodzonego przedwcześnie Zalety mleka matki wcześniaka Składniki mleka matki wcześniaka Uwagi dotyczące suplementacji karmionych naturalnie wcześniaków Zależność procesów ssania, połykania oraz koordynacji oddechowej od stopnia dojrzałości noworodka Podstawowe informacje potrzebne do oceny ssania Kiedy i dlaczego rozpoczynać żywienie enteralne wcześniaka? Uzasadnienie naukowe dla karmienia piersią noworodka urodzonego przedwcześnie Protokoły żywienia wcześniaków Prawidłowe postępowanie w laktacji po porodzie przedwczesnym Elementy opieki poporodowej ułatwiające karmienie piersią po porodzie przedwczesnym Pielęgnacja metodą kangura Pozycje do karmienia piersią wcześniaka Wprowadzenie pełnego karmienia piersią podsumowanie Planowanie wypisu i postępowania po wypisie ze szpitala Warunki przechowywania mleka kobiecego dla wcześniaków Użycie przechowywanego odciągniętego mleka dla wcześniaków Karmienie piersią bliźniąt i wieloraczków Anna Oslislo, Barbara Królak Olejnik Wprowadzenie Czynniki ryzyka związane z ciążą i porodem mnogim Czynniki ryzyka ze strony matki Czynniki ryzyka dotyczące noworodków Wpływ ciąży i porodu mnogiego na zapoczątkowanie karmienia piersią Zapoczątkowanie karmienia piersią postępowanie w okresie poporodowym Utrzymanie karmienia piersią Organizacja karmienia wieloraczków rola doradcy laktacyjnego Postępowanie w przypadku trudności w karmieniu piersią Poradnictwo laktacyjne po porodzie mnogim Karmienie piersią niemowląt i dzieci starszych z porodu mnogiego Rola doradcy laktacyjnego Podawanie witamin i żelaza Wprowadzanie pokarmów stałych Odstawianie od piersi Problemy gastroenterologiczne niemowląt Aleksandra Banaszkiewicz, Marcin Dziekiewicz Refluks żołądkowo przełykowy Definicja Przyczyny Objawy Wykonywane badania Postępowanie Rokowanie Problemy z oddawaniem stolca...394

11 20 Karmienie piersią w teorii i praktyce Biegunka Dyschezja Zaparcie Żółtaczka Krew w stolcu Definicja Przyczyny Objawy Postępowanie Kolka niemowlęca Definicja Przyczyny Objawy Postępowanie Otyłość u niemowląt karmionych piersią Definicja Przyczyny Postępowanie Problemy alergiczne u niemowląt Agnieszka Krauze Wprowadzenie Epidemiologia Czynniki usposabiające do rozwoju alergii pokarmowej Etiopatogeneza Objawy kliniczne Charakterystyka wybranych alergenów pokarmowych Alergeny pochodzenia zwierzęcego Alergeny pochodzenia roślinnego Diagnostyka alergii pokarmowej Wywiad Badanie fizykalne Testy skórne Objawy kliniczne Zespoły objawów klinicznych ze strony przewodu pokarmowego w przebiegu alergii pokarmowej Enteropatia w przebiegu nietolerancji białek pokarmowych Objawy ze strony układu oddechowego występujące w przebiegu alergii pokarmowej Objawy skórne w przebiegu alergii pokarmowej Leczenie alergii pokarmowej Leczenie dietetyczne w alergii na białka mleka krowiego Wprowadzanie pokarmów uzupełniających a ryzyko alergii Wskazania do suplementacji. Produkty zastępujące mleko kobiece Beata Pawlus Wprowadzenie Wskazania do suplementacji Suplementacja Podsumowanie...413

Pokazać jeszcze