Karolina Szurek Katarzyna Sikora. Program nauczania Program nauczania

Transkrypt

1 Karolina Szurek Katarzyna Sikora Program nauczania Program nauczania

2 Program nauczania Spis treści O programie nauczania muzyki w szkole podstawowej w klasach 4 6 charakterystyka... 3 Podstawa programowa przedmiotu muzyka, II etap edukacyjny: klasy IV VI... 3 Cele kształcenia wymagania ogólne...3 Treści nauczania wymagania szczegółowe... 3 Zalecane warunki i sposób realizacji...5 Cele edukacyjne...5 Procedury osiągania celów...6 Metody i formy pracy z uczniami... 7 Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy...7 Metody praktyczne...7 Metody waloryzacyjne (eksponujące)...7 Metody aktywizujące...7 Sprawdzanie osiągnięć i dokonywanie oceny uczniów oraz proponowany sposób oceniania... 8 Proponowane obszary oceniania...8 Sprawdzanie osiągnięć...8 Sposób oceniania...8 Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji Tworzenie wypowiedzi Analiza i interpretacja tekstów kultury

3 Program nauczania O programie nauczania muzyki w szkole podstawowej w klasach 4 6 charakterystyka Program Ale muzyka! powstał w oparciu o podstawę programową na rok 2012 (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół). Przeznaczony jest do realizacji na 60 godzinach dydaktycznych. Zawiera treści podstawowe i ponadprogramowe. Założeniem programu Ale muzyka! jest kształcenie muzyczne przez oddziaływanie na różnych płaszczyznach. Zagadnienia są wprowadzane w formie teoretycznej i praktycznej, z przewagą działań aktywnych i artystycznych. Uczeń poznaje świat muzyki, jest zachęcany do własnej aktywności muzycznej i do poznawania kultury muzycznej w swoim otoczeniu. Duży nacisk jest położony na poznawanie muzyki polskiej i regionalnej. Treści kształcenia zostały ułożone w taki sposób, aby uczeń stopniowo przechodził od działań intuicyjnych i spontanicznych do świadomej percepcji muzyki i aktywności muzycznej. Odwołania do kultury popularnej pomagają uatrakcyjnić lekcje. Zagadnienia z teorii i historii muzyki zawsze są uzupełnione ćwiczeniami praktycznymi i działaniami artystycznymi. W książce znajduje się dużo pieśni i piosenek, które są chętnie śpiewane przez młodzież. Podstawa programowa przedmiotu muzyka, II etap edukacyjny: klasy IV VI Cele kształcenia wymagania ogólne I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji Uczeń poznaje podstawowe pojęcia i terminy muzyczne, rozumie ich znaczenie i wykorzystuje je podczas wykonywania i słuchania muzyki, prowadzeniu rozmów o muzyce oraz poszukiwaniu informacji o muzyce. II. Tworzenie wypowiedzi Uczeń tworzy wypowiedzi wykonuje utwory muzyczne i tańce, improwizuje i komponuje proste struktury dźwiękowe i układy taneczno-ruchowe, przedstawia cechy i charakter słuchanych i wykonywanych utworów słowami lub innymi środkami ekspresji. III. Analiza i interpretacja tekstów kultury Uc zeń interpretuje wykonywane utwory zgodnie z tekstem, charakterem i funkcją. Słucha muzyki, rozpoznaje, rozróżnia i omawia jej cechy, przedstawia własny stosunek do słuchanego i wykonywanego repertuaru. Treści nauczania wymagania szczegółowe 1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń: 1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo); 3

4 Program nauczania 2) wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację); 3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne); 4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych, głosów ludzkich (sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra); 5) określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 6) wymienia nazwy epok w dziejach muzyki i potrafi wskazać kompozytorów reprezentatywnych dla baroku, klasycyzmu, romantyzmu i muzyki XX w.; 7) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce. 2. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń: 1) poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy oraz hymn Unii Europejskiej; 2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony (minimum 10 różnorodnych utworów wokalnych w roku szkolnym); 3) śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne); 4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty (uczeń gra na jednym lub kilku instrumentach do wyboru: dowolny instrument klasyczny lub elektroniczny, np. flet prosty, instrument klawiszowy, dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orfa); 5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne poloneza i krakowiaka, tańców ludowych (szczególnie własnego regionu) oraz podstawowe kroki wybranych tańców towarzyskich; 6) tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos (burdon, nagłos), ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela); 7) tworzy improwizacje ruchowe do muzyki; 8) tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne (ćwiczenie wykonuje samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela z wykorzystaniem instrumentów wskazanych w pkt. 4 lub wykonanych przez uczniów); 9) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje i układa teksty do muzyki, opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów. 3. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń: 1) świadomie odbiera muzykę słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na określone cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do XX w.) oraz dla muzyki jazzowej i rozrywkowej, słucha polskich pieśni patriotycznych oraz utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej; 4

5 Program nauczania 2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę jednogłosową i wielogłosową, rozróżnia podstawowe formy muzyczne (A, AB, ABA1, rondo, wariacje); 3) rozróżnia podstawowe głosy ludzkie (sopran, alt, tenor, bas), rodzaje zespołu wykonawczego (soliści, orkiestra symfoniczna, różne typy chórów i zespołów), określa grupy instrumentów (strunowe smyczkowe, szarpane, uderzane; dęte drewniane i blaszane; perkusyjne) i główne instrumenty z tych grup; 4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu; 6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów J.S. Bach, W.A. Mozart, L. van Beethoven, F. Chopin, S. Moniuszko, W. Lutosławski; 7) interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki. Zalecane warunki i sposób realizacji Nauczyciel w realizacji przedmiotu powinien dążyć do otwierania uczniów na świat muzyki, rozbudzać i wspierać ich muzyczne zainteresowania oraz wskazywać przyjemność, jaką daje czynne lub bierne obcowanie z muzyką. Szkoła powinna stwarzać warunki do obcowania z żywą muzyką poprzez udział uczniów w koncertach i spektaklach muzycznych, organizowanych w szkole i poza szkołą oraz do publicznej prezentacji umiejętności muzycznych uczniów. Zalecane jest prowadzenie zajęć z muzyki w pracowni wyposażonej w: a) instrumenty muzyczne: perkusyjne, instrumenty klawiszowe (tradycyjne lub elektroniczne), instrumenty dęte, instrumenty strunowe; b) sprzęt do odtwarzania, nagrywania i nagłaśniania dźwięku, komputer z dostępem do internetu i oprogramowaniem muzycznym; c) bibliotekę muzyczną (nuty, śpiewniki, podręczniki) i fonotekę. Nauczyciel powinien uwzględniać predyspozycje muzyczne uczniów i dostosować do nich wymagania edukacyjne. Cele edukacyjne Uczeń harmonijnie uczestniczy w grupowym śpiewie i muzykowaniu z elementami tańca. Potrafi również samodzielnie z nut i z pamięci poprawnie śpiewać melodie oraz tworzyć akompaniament. Śpiewając i grając, odpowiednio oddaje charakter piosenek i utworów potrafi wczuć się w muzykę. Uczeń posługuje się zapisem nutowym: zapisuje i śpiewa melodie jednogłosowe i przykłady rytmiczne, korzysta z zapisu dwugłosu. Zna i stosuje zasady zapisu nutowego, podstawowe oznaczenia tempa, dynamiki, ar tykulacji. Gra na instrumentach Orffa i flecie podłużnym lub dzwonkach chromatycznych. Uczeń potrafi opisać charakter słuchanej i wykonywanej muzyki. Odróżnia poszczególne elementy dzieła muzycznego, prawidłowo stosuje związane z nimi terminy. Określa formę utworów muzycznych o prostej budowie. 5

6 Program nauczania Uczeń rozpoznaje wygląd i brzmienie instrumentów orkiestrowych i tradycyjnych, brzmienie głosów oraz typowych zespołów. Zna zasady konstrukcji przykładowych instrumentów z każdej grupy. Podaje przykłady typowego użycia tych instrumentów. Uczeń wymienia nazwy kolejnych epok w dziejach muzyki: średniowiecze, renesans, barok, klasycyzm, romantyzm, impresjonizm, XX wiek, współczesność, oraz niektórych nurtów: np. muzyka tradycyjna, jazz, rock. Rozpoznaje muzykę charakterystyczną dla tych epok i nurtów, umiejscawia chronologicznie, zna przedstawicieli, wskazuje typowe cechy i osiągnięcia epok. Uczeń uwrażliwiany jest na piękno, zwłaszcza w odniesieniu do muzyki. Uczeń kształtuje umiejętności indywidualnej ekspresji artystycznej i zdolności wyrażania emocji przez sztukę. Lekcje muzyki prowadzone są w sposób sprzyjący postawie otwartości na ekspresję innych uczniów i radości ze współdziałania. Uczeń utrwala odpowiednie postawy: patriotyzmu, tolerancji, otwartości na wielokulturowość przez praktyczne poznawanie kultury, zwłaszcza muzycznej, Polski, Europy, własnego regionu oraz wybranych regionów świata. Lekcje muzyki promują postawy staranności, wytrwałości, cierpliwości, kreatywności i zaangażowania; kształtują postawę solidarności i współpracy. Uczeń zdobywa umiejętności praktycznego znajdowania kompromisu między potrzebami indywidualnymi a grupowymi w konkretnych przedsięwzięciach artystycznych. Procedury osiągania celów } Stworzenie sytuacji sprzyjającej świadomej recepcji muzyki. } Muzykowanie grupowe: śpiew, gra na instrumentach. } Taniec i zabawy ruchowe inspirowane muzyką. } Stosowanie tradycyjnych i nowoczesnych form muzykowania. } Stopniowe nabywanie umiejętności przez ćwiczenia praktyczne. } Atmosfera współpracy i otwartości zachęcająca do rozwijania zainteresowań i dzielenia się nimi. } Używanie nowoczesnych technik; uczeń powinien mieć dostęp do najnowszych narzędzi multimedialnych na terenie szkoły. } Zróżnicowane formy przekazu wiedzy: tekst, komiks, obraz, film. } Stosowanie metod ułatwiających świadomy odbiór muzyki: powiązanie doznań słuchowych z innymi rodzajami doznań. Inspiracja różnymi dziedzinami sztuki. } Ćwiczenia w zeszycie sprzyjające aktywnemu słuchaniu i rozwijaniu wyobraźni. } Ćwiczenia motywujące do dyskusji, wyrażania opinii, opisywania muzyki i dźwięków. } Kształtowanie postawy współodpowiedzialności. Praca w grupie oparta na podziale zadań i realizacji wspólnego dzieła. } Motywowanie do wyrażania własnej opinii, wyboru metod oraz materiałów do pracy. } Wykorzystywanie muzyki odznaczającej się wysokim poziomem artystycznym zarówno z muzyki poważnej, jak i rozrywkowej. } Włączanie w treści nauczania zjawisk kultury wysokiej, popkultury i subkultury młodzieżowej, refleksja nad nimi, możliwość dzielenia się fascynacjami muzycznymi i pogłębianie ich przez uczniów. } Nauka analizy, przeżycia oraz rozumienia utworów muzycznych i wrażeń dźwiękowych oraz formułowania ustnych i pisemnych wypowiedzi na ich temat. 6

7 Program nauczania Metody i formy pracy z uczniami } podające (opowiadanie, wykład, opis, pogadanka); } eksponujące (pokaz z elementami przeżycia); } programowe ( w oparciu o program nauczania, przy użyciu książki, komputera itp.); } praktyczne (metoda projektu); } problemowe ( wykład problemowy, klasyczna metoda problemowa) Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy: } metoda przypadków } metoda sytuacyjna } burza mózgów } mikronauczanie } gry dydaktyczne Metody praktyczne: } ćwiczebne } realizacji zadań Metody waloryzacyjne (eksponujące): } impresyjne } ekspresyjne Metody aktywizujące: } integracyjne śpiew grupowy, improwizowanie w grupie. } fabryka pomysłów } hierarchizacja } twórcze rozwiązywania problemów. } zabawa na hasło, układanka } dyskusyjne } rozwijające twórcze myślenie } grupowego podejmowania decyzji } planowania } gry dydaktyczne } ewaluacyjne 7

8 Program nauczania Sprawdzanie osiągnięć i dokonywanie oceny uczniów oraz proponowany sposób oceniania Proponowane obszary oceniania } Śpiew w grupie, śpiew solo } Gra na instrumencie } Muzykowanie grupowe } Znajomość i korzystanie z zapisu nutowego } Wiedza z dziejów muzyki oraz dotycząca kompozytorów, rozpoznawanie i omawianie utworów } Wiedza o instrumentach muzycznych, rozpoznawanie wyglądu i brzmienia } Wiedza o gatunkach i formach muzycznych } Elementy projektu, z uwzględnieniem całościowego efektu, kreatywności, staranności } Uzupełnianie zeszytu ćwiczeń uwzględniające prawidłowość, staranność i systematyczność } Aktywność na lekcjach we wszystkich obszarach ćwiczenia, dyskusje, śpiew, muzykowanie i inne Sprawdzanie osiągnięć } Odpowiedź ustna } Śpiew } Gra na instrumentach } Sprawdzian, kartkówka } Prace domowe } Prace projektowe } Udział w lekcjach ocena za aktywność Sposób oceniania Szczegółowe kryteria zostały ułożone w oparciu o plan wynikowy i przedstawione wymagania oraz o zasady pomiaru dydaktycznego i oceniania kształtującego. Program Ale muzyka! i ćwiczenia w zeszycie zawierają elementy bardzo łatwe (ok. 33%), łatwe (ok. 42%), średnie (ok. 15%) i trudne (ok. 10%), zgodnie z zasadami oceniania kształtującego. Oczywiście w przypadku zadań twórczych stopień trudności częściowo zależy od samego ucznia, a w zadaniach grupo- wych trudno ocenić wkład pojedynczych członków zespołu. Dlatego podane wartości procentowe należy traktować bardzo umownie. Istotą tego podziału jest to, aby uczeń na każdym poziomie umiał prawidłowo wykonać pewną liczbę zadań, a nauczyciel mógł obiektywnie zmierzyć i ocenić jego wiedzę, umiejętności, pracę i jej efekty. Szczegółowe kryteria oceny powinny być podane uczniom do wiadomości tak, aby mogli przewidzieć, jak zo- staną ocenieni. Dla nauczyciela zaś będą one cenną pomocą w wystawianiu ocen; w zaproponowanym systemie średnia arytmetyczna ze stopni w dzienniku powinna przeważnie wskazywać sprawiedliwą i prawdziwą ocenę. 8

9 Program nauczania Ocena niedostateczna Uczeń: 1. Rzadko czynnie uczestniczy w zajęciach, przeważnie nie wykonuje ćwiczeń. 2. Nie wykazuje zaangażowania i aktywności, słabo pracuje samodzielnie i w grupie. 3. Nie rozumie omawianych pojęć (poniżej 33%) i prawie nigdy nie stosuje w praktyce omawianych zjawisk i treści. 4. Nie wykonuje prawidłowo ćwiczeń i nie włącza się w pracę nad projektami (poniżej 33%). 5. Nie przejawia ukształtowanych uzdolnień ani zainteresowań muzycznych. 6. Prawie nigdy nie stara się włączyć w grupowe muzykowanie. 7. Nie opanował nawet najłatwiejszych treści nauczania i umiejętności będących przedmiotem zajęć (poniżej 33%). Ocena dopuszczająca Uczeń: 1. Uczestniczy czynnie w zajęciach i z pomocą nauczyciela wykonuje ćwiczenia. 2. Nie wykazuje zaangażowania i aktywności, słabo pracuje samodzielnie i w grupie. 3. Wykonuje prawidłowo część (co najmniej 33%) ćwiczeń w zeszycie oraz w pracy nad projektami. 4. Rozumie i stosuje niektóre z omawianych zjawisk i treści (ok %). 5. Nie przejawia ukształtowanych uzdolnień ani zainteresowań muzycznych. 6. Czasami stara się włączyć w grupowe muzykowanie. 7. Opanował najłatwiejsze treści nauczania i umiejętności będące przedmiotem zajęć (ok %). Ocena dostateczna Uczeń: 1. Uczestniczy czynnie w zajęciach, wykonuje ćwiczenia z niewielką pomocą nauczyciela lub grupy. 2. Czasami wykazuje zaangażowanie i niekiedy aktywnie pracuje samodzielnie lub w grupie. 3. Wykonuje prawidłowo około 50 75% ćwiczeń. 4. Z pomocą nauczyciela lub klasy dokonuje analizy, syntezy, oceny pracy własnej i innych, wykazuje się pewną kreatywnością. 5. Jego wypowiedzi i prace są mało rozbudowane, ale poprawne. 6. Rozumie i stosuje około 50 75% z omawianych treści i zjawisk. 7. Przejawia pewne zainteresowania lub uzdolnienia muzyczne. 8. Stara się włączyć we wspólne muzykowanie i w prace projektowe. 9. Opanował łatwe treści nauczania i umiejętności (ok %) będące przedmiotem zajęć. Ocena dobra Uczeń: 1. Uczestniczy czynnie w zajęciach, wykonuje większość ćwiczeń prawidłowo (ok %), samodzielnie lub we współpracy z grupą. 2. Wykazuje się starannością i zaangażowaniem, sumiennie pracuje, wykonuje elementy projektów. 3. Potrafi myśleć analitycznie i syntetycznie, potrafi ocenić pracę własną i innych, wykazuje się kreatywnością. 4. Wykonuje prawidłowo około 75 90% ćwiczeń. Jego wypowiedzi i prace są poprawne, niektóre są bardziej rozbudowane lub oryginalne. 5. Rozumie i stosuje około 75 90% z omawianych treści i zjawisk. 9

10 Program nauczania 6. Przejawia wyraźne zainteresowania lub uzdolnienia muzyczne. 7. Odpowiedzialnie i twórczo pracuje w grupie, aktywnie włącza się we wspólne muzykowanie. 8. Opanował większość treści i umiejętności będących przedmiotem zajęć (ok %). Ocena bardzo dobra Uczeń: 1. Uczestniczy czynnie w zajęciach, wykonuje wszystkie ćwiczenia (90 100%) prawidłowo i samodzielnie. 2. Wykazuje się zaangażowaniem, starannością i kreatywnością. 3. Wykazuje się w ćwiczeniach, zadaniach i pracach myśleniem analitycznym i syntetycznym, potrafi wnikliwie ocenić pracę własną i innych, wykazuje się kreatywnością. 4. Wykonuje prawidłowo około % ćwiczeń. Jego wypowiedzi i prace są poprawne, rozbudowane i oryginalne. 5. Rozumie i stosuje wszystkie (90 100%) treści i zjawiska omawiane na zajęciach. 6. Przejawia wyraźne zainteresowania i uzdolnienia muzyczne, plastyczne, techniczne lub komputerowe. 7. Odpowiedzialnie i twórczo pracuje w grupie, animuje wspólne muzykowanie. 8. Opanował treści i umiejętności będące przedmiotem zajęć (ok %). Ocena celująca Uczeń: 1. Spełnia i przekracza kryteria oceny bardzo dobrej. 2. Wykazuje się wybitnymi zdolnościami lub osiągnięciami, wykraczającymi wyraźnie poza podstawę programową i program nauczania. 3. Posiada autentyczne i wybitne uzdolnienia lub zainteresowania i rozwija je aktywnie, np. w szkole muzycznej, na zajęciach artystycznych. 4. Swoje wybitne uzdolnienia lub umiejętności potrafi wpleść w realizację projektu i osiągnąć efekt wykraczający poza poziom szkolny. 5. Wykazuje się odpowiedzialną i dojrzałą postawą artystyczną i społeczną oraz autentycznym zaangażowaniem w pracę w projekcie. Ocena celująca, jako przeznaczona dla uczniów wybitnych, powinna być wystawiana bardzo indywidualnie, dlatego zaproponowane kryteria są ogólne i nie mogą uwzględnić całej rozmaitości talentów, zainteresowań i osiągnięć młodzieży. 10

11 Program nauczania Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji Uczeń poznaje podstawowe pojęcia i terminy muzyczne, rozumie ich znaczenie i wykorzystuje je podczas wykonywania i słuchania muzyki, prowadzeniu rozmów o muzyce oraz poszukiwaniu informacji o mu- zyce. Tworzenie wypowiedzi Uczeń tworzy wypowiedzi wykonuje utwory muzyczne i tańce, improwizuje i komponuje proste struktu- ry dźwiękowe i układy taneczno-ruchowe, przedstawia cechy i charakter słuchanych i wykonywanych utworów słowami lub innymi środkami ekspresji. Analiza i interpretacja tekstów kultury Uczeń interpretuje wykonywane utwory zgodnie z tekstem, charakterem i funkcją. Słucha muzyki, rozpoznaje, rozróżnia i omawia jej cechy, przedstawia własny stosunek do słuchanego i wykonywanego repertuaru. 11

12 Karolina Szurek Katarzyna Sikora Rozkład materiału Program nauczania nauczania muzyki w szkole podstawowej Klasy 4 6 Podręcznik do muzyki dla szkoły podstawnej Ale muzyka! przewidziany jest na trzy lata nauki, na 95 godzin. Składa się z trzech modułów, podzielonych na mniejsze rozdziały: Moduł I: Dobre, bo polskie Moduł II: Jak to gra? Moduł III: Muzyka w akcji Każdy moduł kończy się projektem uczniów: I: występem patriotycznym Moja Polska II: przygotowaniem gry planszowej III: mini-musicalem opracowanym na podstawie scenariusza znanej i cenionej autorki, Marty Guśniowskiej, pt. Baśń o rycerzu bez konia. Szczegółowy plan każdego projektu (ze scenariuszami, harmonogramami i kartami pracy) nauczyciele znajdą w Niezbędniku nauczyciela, zaś w podręczniku rozpisano dla uczniów kolejne czynności, mające im pomóc w jak najlepszym przygotowaniu się do zadań. Ilość godzin przeznaczonych na projekty to 13 jednostek lekcyjnych, które nauczyciel może dowolnie modyfikować, dopasowując do możliwości klasy oraz ustalonego rozkładu zajęć.

13 Moduł 1 Dobre, bo polskie Część 1 Nasze nuty Rozdział 1 Muzyka i my Rozdział 2 Nuta C to jest szef 1.3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne) 1.5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne 2.7) tworzy improwizacje ruchowe do muzyki 2.8) tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne 1.1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, rytm, dźwięk, gama, tempo) 1.3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii) 2.4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty (uczeń gra na jednym lub kilku instrumentach, do wyboru: dowolny instrument klasyczny lub elektroniczny, np. flet prosty, instrument klawiszowy, dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orfa) 1. l 2. l 3. l 4. l 5. l 1. Muzyka i my podstawy zapisu nutowego. 2. Muzyka i my podstawy notacji rytmicznych. 3. Gama C-dur. 4. Ćwiczenie zapisu nutowego gamy C-dur. 5. Flet podłużny/dzwonki chromatyczne. Wprowadzenie. stosowanie wartości rytmicznych pojęcia: metrum, takt zasady zapisu rytmicznego za pomocą wartości w taktach miejsce muzyki wśród innych dziedzin sztuki rola muzyki w życiu dawniej i dziś pojęcie skali w muzyce literowe i solmizacyjne nazwy dźwięków gamy C-dur pojęcia: skala, skala dur-moll, pentatonika, skala chromatyczna podział na struny i oktawy pojęcie pięciolinii, zasady umieszczania nut na pięciolinii uczestniczyć w zabawach rytmicznych i improwizacji rytmicznej improwizacje rytmiczne śpiewać piosenkę Kiedy jestem w dobrym humorze realizować zapisane rytmy za pomocą gestodźwięków lub klaszcząc rozpoznać metrum w słuchanych prostych przykładach muzycznych wypowiadać się na temat muzyki i jej roli dostrzegać w swojej okolicy miejsca związane z muzyką określać ze słuchu kierunek i tempo melodii oraz wskazać dźwięki wysokie i niskie śpiewać gamę C-dur śpiewać Piosenkę o gamie zapisać na pięciolinii nuty należące do gamy C-dur grać dźwięki d, e, g, a, h na flecie podłużnym, grać pojedyncze dźwięki na dzwonkach chromatycznych uczestniczyć w pracy grupowej (rysunek) 13

14 Rozdział 3 Na swojską nutę Rozdział 4 Śpiewające znaki 2.8) tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne 2.9) tworzy wypowiedzi o muzyce, za pomocą środków pozamuzycznych odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu)... utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej 3.7) interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki 1.3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne) 2.4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty 2.6) tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty 6. l 7. l 8. l 9. l 6. Na swojską nutę. Muzyka tradycyjna. 7. Pieśni tradycyjne śpiew grupowy. 8. Śpiewające znaki zasady poprawnego spiewu. 9. Śpiewające znaki akompaniament do śpiewu. piosenki Czerwone jabłuszko i Miała baba koguta tradycję, muzyka tradycyjna przekaz ustny Oj chmielu, chmielu jako przykład pieśni tradycyjnej zasady poprawnej emisji głosu śpiew jako podstawowa forma ekspresji muzycznej rozwój zapisu muzycznego w kolejnych epokach pojęcie akompaniamentu śpiewać piosenkę Czerwone jabłuszko śpiewać piosenkę Miała baba koguta wypowiadać się na temat tradycji polskich i regionalnych posługiwać się pojęciem muzyka tradycyjna śpiewać pieśń Oj, chmielu, chmielu grać na flecie i/lub dzwonkach fragmenty melodii Oj, chmielu, chmielu oraz Miała baba koguta improwizować melodie oparte na pentatonice śpiewać zgodnie z zasadami poprawnej emisji głosu wykonać ćwiczenia emisyjnodykcyjne dobrać akompaniament rytmiczny do piosenki realizować zapisane rytmy przez klaskanie i recytację wskazać odpowiedni zapis rytmiczny do recytowanego tekstu przysłowia w grupie realizować pracę projektową: recytacja wiersza z akompaniamentem i tłem dźwiękowym 14

15 Rozdział 5 Na folkowo Rozdział 1 Co to jest patriotyzm? 2.4) gra na instrumentach ze słuchu z wykorzys- taniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty 2.5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne [...] tańców ludowych (szczególnie z własnego regionu) (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej 3.5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu 1.3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) wybrane pieśni patriotyczne 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut 10. l 11. l 12. l 13. l 14. l 10. Na folkowo. Kultura tradycyjna. 11. Na folkowo. Muzykowanie grupowe. 12. Ćwiczenia w pisaniu nut i klucza wiolinowego. Część 2 Muzyka patriotyczna 13. Co to jest patriotyzm? 14. Znaki chromatyczne. Pisownia i znaczenie. pojęcia: kultura tradycyjna, folk, folklor tradycje własnego regionu polskie zespoły folkowe i folklorystyczne pieśń Rota oraz najważniejsze informacje o utworze cechy pieśni patriotycznej znaki chromatyczne pojęcie półtonu wypowiedzieć się na temat muzyki regionalnej dzielić się znanymi sobie regionalnymi tradycjami muzycznymi (śpiew, taniec i in.) poznać i rozróżniać muzykę tradycyjną oraz inspirowaną tradycją (folkową) śpiewać piosenkę Na wirsycku grać na flecie i/lub dzwonkach melodie: Koziorajka, Wele, wele, wetka, Uciekła mi przepióreczka interpretować i opracować poznane piosenki (dobór akompaniamentu) pisać klucz wiolinowy, określać znaczenie kluczy muzycznych poprawnie zaśpiewać 2 zwrotki pieśni Rota nazwać dźwięki z krzyżykami lub bemolami napisać na pięciolinii nuty z krzyżykiem lub bemolem zagrać na flecie lub dzwonkach dźwięk z krzyżykiem lub bemolem wskazać półton na klawiaturze 15

16 Rozdział 2 Hymn Rozdział 3 W rytmie marsza Rozdział 4 Witaj, majowa jutrzenko! 2.1) poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy oraz hymn Unii Europejskiej 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) wybrane pieśni patriotyczne 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut 3.4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (mazura) 1.3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) [ ] wybrane pieśni patriotyczne 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne 1.1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (akompaniament) 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) wybrane pieśni patriotyczne 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.6) tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały y dźwiękowe, swobodne akompaniamenty 15. l 16. l 17. l 18. l 19. l 20. l 15. Mazurek Dąbrowskiego nauka śpiewania hymnu. 16. Hymn znaczenie w kulturze. 17. W rytmie marsza. Kropka przy nucie. 18. Ćwiczenia rytmiczne: rytmy punktowane. 19. Śpiew grupowy: Witaj, majowa jutrzenko! 20. Akompaniament improwizowany. pieśń Mazurek Dąbrowskiego informacje o hymnie Polski mazur jako polski taniec narodowy Oda do radości jako hymn informacje o Święcie Niepodległości kropka przy nucie jako przedłużenie czasu trwania wartości rytmicznej pieśń Wojenko, wojenko pieśń Witaj, majowa jutrzenko pojęcie akompaniamentu pojęcie a cappella poprawnie zaśpiewać 4 zwrotki hymnu śpiewać Odę do radości grać Odę do radości na flecie lub dzwonkach wyklaskać przykłady rytmiczne, w których pojawia się kropka przy nucie poprawnie zaśpiewać 2 zwrotki pieśni Wojenko, wojenko poprawnie wykonać 2 zwrotki pieśni Witaj, majowa jutrzenko stworzyć rytmiczny akompaniament do utworu muzycznego 16

17 Rozdział 4 Z czego składa się muzyka Rozdział 1 Frycek 1.1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) 2.7) tworzy improwizacje ruchowe do muzyki 3. 1) świadomie odbiera muzykę słucha wybranych dzieł literatury muzycznej 1.7) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę 3.4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka) 3.5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu 3.6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów F. Chopin 21. l 21. Z czego składa się muzyka? podstawowe wiadomości na temat elementów działa muzycznego. 22. l 23. l Część 3 Muzyczny nastrój 22. Frycek życie i twórczość Fr. Chopina. 23. Frycek znaczenie twórczości i postaci Fr. Chopina w kulturze. pieśń Pierwsza Kadrowa pojęcie składników muzyki i elementów dzieła muzycznego pojęcia: melodia, rytm, tempo, harmonia, dynamika, artykulacja, barwa i forma życiorys F. Chopina Warszawę jako miasto najsilniej związane z Chopinem elementy ludowe w muzyce Chopina miejsce Chopina we współczesnej kulturze muzycznej przykłady twórczości: słuchanie nagrań poprawnie zaśpiewać Pierwszą Kadrową podczas słuchania poprawnie rozpoznać poszczególne elementy dzieła muzycznego stworzyć muzyczny akompaniament streścić życiorys Chopina, wskazując Warszawę jako miasto, z którym był najsilniej związany scharakteryzować postać i twórczość Chopina umieścić postać Chopina w historii Polski wskazać inspiracje ludowe i patriotyczne w muzyce Chopina rozpoznać brzmienie poloneza As-dur op. 53 i kilku innych przykładowych utworów Chopina 17

18 Rozdział 2 Fortepian miłość Chopina Rozdział 3 Muzyka w polskich kostiumach 1.4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę 3.4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka) 3.5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu 3.6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów F. Chopin 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne) (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę 3.4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka) 24. l 24. Fortepian miłość Chopina. Instrument, jego budowa i charakterystyka. 25. l 26. l 25. Twórczośc S. Moniuszki Muzyka w polskich kostiumach 26. Przykłady twórczości St. Moniuszki. historię fortepianu klasyfikację fortepianu w grupach instrumentów opis instrumentu wirtuozów fortepianu pieśń Prząśniczka: słuchanie, śpiew S. Moniuszko jako twórca opery patriotycznej Halka i Straszny Dwór zarys fabuły, fragmenty muzyki opisać budowę fortepianu wymienić wirtuozów fortepianu oraz ważniejsze konkursy pianistyczne rozpoznać barwę fortepianu z nagrania muzycznego śpiewać pieśń Prząśniczka w grupie scharakteryzować postać i twórczość S. Moniuszki podać podstawowe informacje o operach Halka i Straszny Dwór wskazać elementy patriotyczne w twórczości Moniuszki rozpoznać niektóre fragmenty oper Halka i Straszny Dwór 18

19 Rozdział 4 Czy muzyka może opowiadać? Rozdział 5 Chodzony 3.5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu 3.6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów S. Moniuszko 1.1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (akord) 1.2) wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację) 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) wybrane pieśni patriotyczne 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.9) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych: rysuje, maluje i układa teksty do muzyki, opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów 1.5) określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza) 27. l 28. l 29. l 30. l 31. l 27. Czy muzyka może opowiadać? Nastrój w muzyce. 28. Akord. Wprowadzenie pojęcia. 29. Oznaczenia dynamiki, artykulacji i agogiki oraz ich realizacja. 30. Chodzony krok poloneza. 31. Rytm poloneza: zapis i ćwiczenia. nastrój w muzyce pojęcie akordu krok poloneza polskie tańce narodowe rozwój poloneza polonezy w twórczości Chopina przykładowe nagrania: polonezy Chopina, Ogińskiego, Wieniawskiego i in. wymienić elementy dzieła muzycznego, które budują nastrój w muzyce wymienić określenia dynamiczne, agogiczne i artykulacyjne wykonać utwór muzyczny, uwzględniając zmiany dynamiczne, agogiczne i artykulacyjne tańczyć poloneza w prostym układzie opisać historię rozwoju poloneza z uwzględnieniem roli Chopina rozpoznać i wykonać schemat rytmiczny typowy dla poloneza rozpoznać cechy poloneza w słuchanych przykładach muzycznych 19

20 Rozdział 6 W rytmie mazurkowym 1.5) określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka) 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne mazura, oberka i kujawiaka, tańców ludowych (szczególnie z własnego regionu) oraz podstawowe kroki wybranych tańców towarzyskich (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę 3.4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka) 3.5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu 32. l 33. l 32. Rytmy mazurków. 33. Realizacja i pisownia rytmów. rytm poloneza: zapis i ćwiczenia melodie polonezowe (flet, dzwonki) rytm kujawiaka, oberka i mazura: przykłady brzmienia i opisy tańców wspólne cechy tańców mazurkowych mazura, kujawiaka i oberka jako tańce narodowe; ich wpływ na muzykę Chopina rytm mazurkowy rozpoznawanie rytm mazurkowy: zapis i ćwiczenia przykładowe nagrania: utwory Chopina, Bacewicz, Wieniawskiego, Szymanowskiego i in. rozpoznać brzmienie poloneza As-dur op. 53 F. Chopina grać przykładową melodię poloneza na flecie lub dzwonkach rozpoznać rytmy mazurkowe rozróżniać oberka, poloneza i mazura podać charakterystyczne cechy tańców mazurkowych podać przykłady mazurków rozpoznać brzmienie przykładowych mazurków Chopina i niektórych innych utworów opartych na mazurze, oberku lub kujawiaku wyklaskać rytmy tańców mazurkowych zapisać rytmy punktowane charakterystyczny dla mazura, oberka i kujawiaka 20

21 Rozdział 7 Raz, dwa, krakowiak! 1.5) określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka) 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne krakowiaka, tańców ludowych (szczególnie z własnego regionu) (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę 3.4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka) 3.5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu 34. l 35. l 34. Raz, dwa krakowiak charakterystyka krakowiaka. 35. Polka i krzesany jako przykłady tańców w metrum dwudzielnym. krok krakowiaka historię i cechy krakowiaka polka i krzesany jako przykłady tańców w metrum dwudzielnym najważniejsze cechy tanecznej muzyki góralskiej (skala, rytm) Harnasie K. Szymanowskiego jako przykład nawiązań do folkloru Podhala polkę: cechy tańca przykłady brzmienia polki, krakowiaka i muzyki góralskiej utwory tradycyjne, Chopina, Szymanowskiego, Wieniawskiego, Straussa tańczyć krakowiaka w prostym układzie scharakteryzować krakowiaka jako taniec narodowy rozpoznać cechy krakowiaka, polki i tańców góralskich w słuchanych przykładach muzycznych grać co najmniej jedną przykładową melodię krakowiaka, polki lub góralską na flecie lub dzwonkach podać niektóre cechy tanecznej muzyki góralskiej wskazać twórczość Szymanowskiego, Chopina, Bacewicz jako przykłady nawiązań do folkloru wyklaskać rytm krakowiaka 21

22 PROJEKT 1 Koncert Moja Polska 1.1) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje i układa teksty do muzyki, opisuje słowami 1.4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych [...] i zespołów wykonawczych 1.5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne 1.8) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce 36. l 37. l 38. l 39. l 36. l Koncert Moja Polska opis, haromonogram i podział zadań. 37. l Koncert Moja Polska przygotowania do występu. 38. l Koncert Moja Polska przygotowania do występu (ciąg dalszy). 39. l Koncert Moja Polska występ. zasady poprawnej emisji głosu śpiew jako podstawowa forma ekspresji muzycznej zasady poprawnej recytacji informacje na temat S. Moniuszki i F. Chopina wie, jak stworzyć muzyczny akompaniament zna zasady pracy projektowej śpiewać zgodnie z zasadami poprawnej emisji głosu łączyć muzykę z innymi dziedzinami sztuki wykonać ćwiczenia emisyjnodykcyjne dobrać akompaniament rytmiczny do piosenki realizować zapisane rytmy przez klaskanie i recytację wskazać odpowiedni zapis do recytowanego tekstu stworzyć akomapniamet 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) 2.3) śpiewa, dbając o higienę głosu 2.4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty 2.7) tworzy improwizacje ruchowe do muzyki wybranych dzieł literatury muzycznej doskonalenie gry na fletach, gra w zespole uczestniczyć w zabawach muzycznych pracować w zespole nad projektem 22

23 Rozdział 1 Dawne tańce i melodie Rozdział 2 A cappella, czyli sam śpiew 1.4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych, głosów ludzkich (sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra) 2.4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzysta- niem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty 2.5) wykonuje podstawowe kroki wybranych tańców towarzyskich 1.6) wymienia nazwy epok w dziejach muzyki 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego, określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę jednogłosową osową i wielogłosową 1.3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne) 1.4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych, głosów ludzkich (sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra) 40. l 41. l 42 l 43. l Moduł 2 Jak to gra? Część 1 Muzyka dawna 40. Dawne tańce i melodie. Taniec towarzyski dawniej i dziś. 41. Faktura wielogłosowa rozpoznawanie brzmienia. 42. A cappella, czyli sam śpiew. Śpiew w kanonie. 43. Zapis nutowy: pauzy. stylizację tańca dworskiego sztukę i muzykę renesansu, złoty wiek muzyki polskiej renesansową polifonię a cappella (Mikołaj Zieleński, Wacław z Szamotuł) słuchanie utworów muzykowanie domowe w różnych epokach taniec towarzyski dawniej i dziś fakturę wielogłosową na przykładzie różnych aparatów wykonawczych (teorban, dudy, fortepian, chór wielogłosowy, zestaw stereo) piosenki Śpiewaj razem z nami oraz Panie Janie jednogłosowo, z akompaniamentem oraz w kanonie pojęcia: chór jednogłosowy, chór wielogłosowy, śpiew a cappella pauzy: całonutowe, półnutowe, ćwierćnutowe i ósemkowe uczestniczyć w tańcu Książę i dama zgodnie z dworskim charakterem zabawy wypowiedzieć się na temat kultury renesansowej, odwołując się do przykładów z kultury polskiej podać przykłady polskiego dziedzictwa z epoki renesansu określić ramy czasowe renesansu w sztuce usłyszeć fakturę wielogłosową w przykładach muzycznych i krótko omówić brzmienie poszczególnych głosów wyszukać wspólne i różne cechy brzmienia w przykładowych aparatach wykonawczych wypowiedzieć się na temat wspólnych i różnych cech kultury renesansowej i współczesnej oraz roli tańca śpiewać piosenki Śpiewaj razem z nami oraz Panie Janie jednogłosowo, z akompaniamentem, oraz w kanonie grać na flecie i/lub dzwonkach melodię Panie Janie realizować rytmy posługując się zapisem nutowym pisać pauzy: całonutowe, półnutowe, ćwierćnutowe i ósemkowe 23

24 Rozdział 3 Dinozaury muzyki 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony 2.6) tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały y dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos 3.7) interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki 1.4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych 2.2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony 2.4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego, określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę jednogłosową osową i wielogłosową 2.9) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych l 45. l 44. Podzial instrumentów. 45. Dawne instrumenty dęte. podział instrumentów na grupy: strunowe, dęte, perkusyjne instrumenty dęte: zasady powstawania dźwięku, przykłady wyglądu i brzmienia funkcjonowanie instrumentów dętych drewnianych, blaszanych i miechowych instrumenty dęte drewniane i blaszane dawne i współczesne akordeon, organy i dudy jako przykłady dętych miechowych obecność instrumentów dętych w lokalnym środowisku kulturalnym wskazać źródło dźwięku w każdej z grup instrumentów, podać przykłady omówić funkcjonowanie instrumentów dętych drewnianych, blaszanych oraz miechowych i podać przykłady rozpoznać brzmienie instrumentów dętych drewnianych i blaszanych, połączyć wygląd instrumentu z jego przynależnością do grupy wskazać pokrewne instrumenty dęte drewniane i blaszane dawne i współczesne odnaleźć instrumenty dęte w swoim otoczeniu, rozpoznawać regionalne zespoły lub muzyków grać psalm Nieście chwałę, mocarze Mikołaja Gomółki w opracowaniu na dwa flety przygotować elementy projektu Gra planszowa 24

25 Rozdział 4 Stare struny 1.4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych 2.9) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych 3.2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego, określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę 46. l 47. l 46. Instrumenty strunowe charakterystyka. 47. Stare struny dawne instrumenty strunowe. dawne instrumenty strunowe, ich wygląd, miejsce w historii i ich rola w kulturze (lira, cymbały, lutnia, klawesyn, viola, lira korbowa) zespoły muzyki dawnej i wykonawstwo historyczne oglądanie filmu z koncertu zespołu Ars Nova lub in. streścić mit o powstaniu liry rozpoznać kształt liry i wyjaśniać jego znaczenie jako symbolu muzyki i poezji rozpoznać na ilustracjach lirę, lutnię, cymbały, klawesyn, violę i lirę korbową, przyporządkować im odpowiednie miejsce w historii lub kulturze, podać przykłady ich występowania przygotować elementy projektu Gra planszowa Rozdział 5 Jan Sebastian Bach 1.6) wymienia nazwy epok w dziejach muzyki i potrafi wskazać kompozytorów reprezentatywnych dla baroku, klasycyzmu, romantyzmu i muzyki XX w.; 3.5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu 3.6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów... J.S. Bach 48. l 48. Jan Sebastian Bach życie i znaczenie twórczości, przykłady. piosenka Jan Sebastian Bach urodził się w Eisenach życie J.S. Bacha jako przykład łączenia wielu dziedzin muzyki przykłady twórczości J.S. Bacha słuchanie nagrań. polifonia imitacyjna doskonalenie gry na fletach, gra w zespole śpiewać piosenkę Jan Sebastian Bach urodził się w Eisenach umieścić postać J.S. Bacha w kontekście historycznym i kulturowym podać przykłady działalności i twórczości J.S. Bacha posługiwać się pojęciem polifonia imitacyjna i wskazać ten rodzaj polifonii w przykładach muzycznych grać fragment Toccaty i fugi d-moll J.S. Bacha w opracowaniu na zespół fletów podłużnych 25

26 Rozdział 1 Czy instrumenty mają duszę? Rozdział 2 W pracowni pana lutnika Rozdział 3 Nadęte dęte instrumenty dęte drewniane 1.2) wykorzystuje znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki w śpiewie oraz w grze na instrumentach (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację) 2.7) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce wybranych dzieł literatury muzycznej 3.3) rozróżnia podstawowe głosy ludzkie, rodzaje zespołu wykonawczego, określa grupy instrumentów i główne instrumenty z tych grup wybranych dzieł literatury muzycznej 3.3) rozróżnia podstawowe [...] rodzaje zespołu wykonawczego, określa grupy instrumentów i główne instrumenty z tych grup 2.7) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce wybranych dzieł literatury muzycznej 3.3) rozróżnia podstawowe głosy ludzkie, rodzaje zespołu wykonawczego, określa grupy instrumentów i główne instrumenty z tych grup 49. l 50. l Część 2 W krainie instrumentów 49. Zasady budowy instrumentów strunowych. 50. Najważniejsze współczesne instrumenty strunowe. 51. l 51. Skrzypce charakterystyka i znaczenie instrumentu. W pracowni pana lutnika. 52. l 53. l 52. Nadęte dęte charakterystyka instrumentów dętych drewnianych. 53. Najważniejsze współczesne instrumenty dęte drewniane. pojęcie rezonansu instrumenty strunowe (definicja instrumentów strunowych, podział) instrumentów lutnik znani lutnicy wirtuozi skrzypiec instrumenty dęte drewniane definicja instrumentów dętych, podział instrumentów znać podstawowe informacje o konkretnych instrumentach strunowych rozróżniać barwę instrumentów strunowych, słuchając fragmentów nagrań muzycznych wymienić znakomitych lutników znać wirtuozów skrzypiec rozróżniać konkretne instrumenty strunowe, słuchając nagrania muzycznego przedstawić podstawowe informacje o konkretnych instrumentach dętych drewnianych rozróżniać barwę instrumentów dętych drewnianych, słuchając fragmentów nagrań muzycznych 26