Schlafstörungen - czyli nowy materac dla Doris

Transkrypt

1 - Niemiecki dla opiekunek Schlafstörungen - czyli nowy materac dla Doris Lekcja nr 45 Ausdrücke [Ałsdryke] wyrażenia: brennen [brenen] płonąć in Flammen stehen [in Flamen sztejen] płonąć, stać w płomieniach das Schäfchen [das Szefsien] owieczka Schäfchen zählen [Szefsien cejlen] liczyć barany die Schlafstörungen [di Szlafsztyrungen] zaburzenia snu die Baldriantablette [di Baldriantablete] tabletka waleriany die Entspannungsübungen [di Entszpanungsybungen] ćwiczenia rozluźniające die Dauerlösung [di Dałalyzung] trwałe rozwiązanie die Verspannungen [di Ferszpanungen] napięcia, skurcze die Matratze [di Matrace] materac das Genie [das Żeni] geniusz anzünden [ancynden] rozpalić, wzniecać ogien verbrennen [ferbrenen] spalić die Muskelentspannung [di Muskelentszpanung] relaksacja mięśniowa, rozluźnienie mięśni jemandem brennt der Boden unter den Füßen [jemandejm brent der Boden unta den Fysen] komuś pali się ziemia/grunt pod nogami alle Brücken hinter sich abbrechen [ale Bryken hinta ziś ab-bresien] palić za sobą wszystkie most es brennt mir im Hals [es brent mija im Hals] pali mnie w gardle, boli mnie gardło eine unruhige Nacht [ajne unruige Nacht] niespokojna noc der Schnarcher [der Sznarsia] człowiek chrapiący schnarchen [sznarsien] chrapać böser Traum [byza Trałm] zły sen der Alptraum [der Alptrłam] koszmar der Tiefschlaf [der Tifszlaf] głęboki sen die Nachteule [di Nachtojle] nocny marek die Schlaflosigkeit [di Szlafloziśkajt] bezsenność Schlafsucht [Szlafzucht] nadmierna senność, Ein- und Durchschlafprobleme [Ajn- und Durśszlafproblejme] problemy z zasypianiem i przesypianiem nocy die Schlafapnoe [di Szlafapnoe] bezdech senny einschläfernde Geräusche [ajnszlefernde Gerojsze] usypiające dźwięki das Erwachen [das Erwachen] przebudzenie, obudzenie aufwachen [ałfwachen] budzić się verschlafen [ferszlafen] zaspać ausschlafen [ałsszlafen] wyspać się die Ohrstöpsel [di Orsztypsel] zatyczki do uszu das Nickerchen [das Nikersien] drzemka die Schlafhygiene [di Szlafhygiene] higiena snu einen bösen Traum haben [ajnen byzen Trałm haben] mieć zły sen das wäre ihm nicht im Traum eingefallen [das wejre im niśt im Trałm ajngefalen] o tym by mu się nawet nie śniło unruhig schlafen [unruiś szlafen] niespokojnie spać einen fasten / leichten Schlaf haben [ajnen fasten/lajśten Szlaf haben] mieć mocny/lekki sen in tiefen Schlaf fallen [in tifen Szlaf falen] zapaść w głęboki sen wie ein Murmeltier schlafen [wi ajn Murmeltija szlafen] spać jak suseł

2 keinen Schlaf finden [kajnen Szlaf finden] nie móc zasnąć im Schlaf reden/sprechen [im Szlaf rejden/szpresien] mówić przez sen aus einem Traum erwachen [ałs ajnem Trałm erwachen] budzić się ze snu von Lärm erwachen [fon Lerm erwachen] budzić się z powodu hałasu den Schlaf beeinträchtigen [den Szlaf beajntreśtigen] zakłócać sen sich von einer Seite zur anderen drehen [ziś fon ajna Zajte cuła anderen drejen] obracać się z boku na bok sich von einer Seite auf die andere wälzen [ ziś fon ajna Zajte ałf di andere welcen] przewracać się z boku na bok schlafen gehen/ins Bett gehen [szlafen gejen/ins Bet gejen] iść spać über nächtliche Probleme klagen [yba nechtliśe Problejme klagen] skarżyć się z powodu problemów ze snem ein Schläfchen/ein Nickerchen machen [ajn Szlefsien/ajn Nikersien machen] uciąć sobie drzemkę die Abhängigkeit [di Abhengiśkajt] uzależnienie die Sucht [di Zucht] uzależnienie die Medikamentensucht [di Medikamentenzucht] lekomania die Tablettensucht [di Tabletenzucht] lekomania die Nikotinsucht [di Nikotinzucht] uzależnienie od nikotyny die Spielsucht [di Szpilzucht] uzależnienie od hazardu die Arbeitssucht [di Arbajts-zucht] uzależnienie od pracy die Kaufsucht [di Kałfzucht] uzależnienie od zakupów die Internetsucht [di Internetzucht] uzależnienie od Internetu alkoholabhängig [alkoholabhengiś] uzależniony od alkoholu drogenabhängig [drogenabhengiś] uzależniony od narkotyków der Tablettensüchtige [di Tabletenzyśtige] lekoman der Tablettenmissbrauch [der Tabletenmisbrałch] przedawkowanie tabletek Entzugserscheinungen [Entcugserszajnungen] objawy odstawienia, abstynencji die Therapie [di Terapi] terapia überempfindlich [ybaempfindliś] nadpobudliwy unschädlich [unszedliś] nieszkodliwy behandlungsbedürftig [behandlungsbedyrftiś] wymagający leczenia abhängig werden [abhengiś werden] popadać w uzależnienie sich in Abhängigkeit befinden [ziś in Abhengiśkajt befinden] być uzależnionym od die Kontrolle über sich haben/sich beherrschen [di Kontrole yba ziś haben/ziś beherszen] mieć nad sobą kontrolę etwas wird zur Sucht [etfas wird cuła Zucht] coś staje się nałogiem DIALOG I - Frau Oleksy, kommen Sie schnell. Hilfe! Frau Oleksy! [Frał Oleksy, komen Zi sznel. Hilfe! Frał Oleksy!] Pani Oleksy, proszę przyjść szybko. Pomocy! Pani Oleksy! - Schnarch [Sznarś ] Chrapnięcie - Frau Oleksy, Feuer! Feuer! [Frał Oleksy, Foja! Foja!] Pani Oleksy, pożar! Pożar! - Was? Wie? Frau Schulz. Oh je, was ist passiert? [Was? Wi? Frał Szulc. Oh je, was yst pasirt?] Co? Jak? Pani Schulz. Oh je, co się stało? - Sehen Sie nicht? Es brennt! Die Gardine steht in Flammen! [Zejen Zi niśt? Es brent! Di Gardine sztejt in Flamen!] Nie widzi Pani? Pali się! Firanka stoi w płomieniach! - Frau Schulz, beruhigen Sie sich doch. Es ist alles in Ordnung! Hier brennt nichts. Sie haben bestimmt schlecht geträumt! [Frał Szulc, beruigen Zi ziś doch. Es yst ales in Ordnung! Hija brent niśts. Zi haben besztimt szleśt getrojmt!] Pani Schulz, proszę się uspokoić. Wszystko jest w porządku! Tutaj nic się nie pali. Na pewno źle Pani śniła! - Wirklich? Aber ich habe es genau gesehen. [Wirkliś? Aba iś habe es genał gezejen.] Naprawdę? Ale ja to dokładnie widziałam.

3 - Nein, keine Sorge, es ist alles bestens. Schlafen Sie wieder ein! [Najn, kajne Zorge, es yst ales bestens. Szlafen Zi wida ajn!] Nie, bez obaw, wszystko jest jak najlepiej. Proszę znowu zasnąć! - Gut. [Gut.] Dobrze. DIALOG II - Frau Oleksy, kommen Sie bitte her! Frau Oleksy! [Frał Oleksy, komen Zi byte hea! Frał Oleksy!] Pani Oleksy, proszę tutaj przyjść! Pani Oleksy! - Ja, was ist denn los? [Ja, was yst den los?] Tak, co się dzieje? - Ich bin die ganze Zeit wach und kann nicht einschlafen. Was soll ich jetzt machen? [Iś bin di gance Cajt wach und kan niśt ajnszlafen. Was zol iś ject machen?] Jestem cały czas rozbudzona i nie mogę zasnąć. Co mam teraz zrobić? - Haben Sie schon versucht, Schäfchen zu zählen? [Haben Zi szon ferzucht, Szefsien cu cejlen?] Próbowała już Pani policzyć barany? - Ja, aber das funktioniert nicht! [Ja, aba das funkcjonirt niśt!] Tak, ale to nie działa! - Hm, soll ich Ihnen vielleicht einen Tee machen? Das beruhigt Sie sicher. [Hm, zol iś Inen filajśt ajnen Tee machen? Das beruiśt Zi zisia.] Hm, mam Pani może zrobić herbatę? To na pewno Panią uspokoi. - Oh ja, das wäre sehr schön. [Oh ja, das wejre zea szyn.] O tak, byłoby bardzo miło. DIALOG III - Hallo Herr Schulz. [Halo Her Szulc.] Halo Panie Schulz. - Guten Morgen, Frau Oleksy. Sie sehen heute aber sehr müde aus. [Guten Morgen, Frał Oleksy. Zi zejen hojte aba zea myde ałs.] Dzień dobry, Pani Oleksy. Wygląda dzisiaj Pani na bardzo zmęczoną. - Das bin ich auch. Ich habe in der Nacht kein Auge zugemacht. [Das bin iś ałch. Iś habe in der Nacht kajn Ałge cugemacht.] Jestem też. W nocy nie zmrużyłam oka. - Warum nicht? [Warum niśt?] Dlaczego nie? - Ihre Mutter hatte Schlafstörungen. Ich musste die ganze Zeit bei ihr bleiben. Ich habe ihr einen Melissentee gekocht und eine Baldriantablette gegeben. Wir haben auch Entspannungsübungen gemacht. [Ire Muta hate Szlafsztyrungen. Iś muste di gance Cajt baj ija blajben. Iś habe ija ajnen Melisentee gekocht und ajne Baldriantablete gegejben. Wija haben ałch Entszpanungsybungen gemacht.] Pana mama miała zaburzenia snu. Musiałam cały czas przy niej być. Zrobiłam herbatę z melisą i dałam tabletkę waleriany. Robiłyśmy też ćwiczenia odprężające. - Aha. Und dann? [Aha. Und dan?] Aha. I potem? - Naja, weil nichts geholfen hat, habe ich ihr am Ende aus der Zeitung vorgelesen. Um 5 Uhr morgens ist sie endlich eingeschlafen. [Naja, wajl niśts geholfen hat, habe iś ija am Ende ałs der Cajtung forgelejzen. Um fynf Uła morgens yst zi endliś ajngeszlafen.] No cóż, ponieważ nic nie pomogło, na końcu czytałam jej z gazety. O 5 nad ranem w końcu zasnęła. - Oh je, das tut mir leid! Hm, wir könnten Herrn Dr. Sundermann fragen, ob er uns Schlaftabletten verschreibt. Dann hätte meine Mutter Ruhe und Sie auch. [Oh je, das tut mija lajd! Hm, wija kynten Hern Doktor Zundaman fragen, ob er uns Szlaftableten ferszrajbt. Dan hete majne Muta Rułe und Zi ałch.] Oh jej, przykro mi! Hm, moglibyśmy zapytać Doktora Sundermanna, czy przepisze nam tabletki nasenne. Wtedy moja mama miałaby spokój i Pani też. - Das stimmt natürlich. Aber ich finde die Idee nicht so gut. Diese Tabletten sind sehr stark und machen abhängig. Also der Patient braucht dann immer mehr Medikamente. Irgendwann kann er nicht mehr ohne sie leben. So eine Tablette kann man einmal nehmen. Aber eine Dauerlösung ist das nicht. [Das sztymt natyrliś. Aba iś finde di Idee niśt zo gut. Dize Tableten zind zea sztark und machen abhengiś. Alzo der Pacjent brałcht dan yma mea Medikamente. Irgendwan kan er niśt mea one zi lejben. Zo ajne Tablete kan man ajnmal nejmen. Aba ajne Dałalyzung yst das niśt.] To się oczywiście zgadza. Ale uważam, że nie jest to zbyt dobry pomysł. Te tabletki są bardzo silne i uzależniają. Czyli pacjent potrzebuje potem coraz więcej lekarstw. Kiedyś nie będzie mógł bez nich żyć. Taką tabletkę można wziąć raz. Ale nie jest to trwałe rozwiązanie. - Sie haben Recht. Das ist wirklich keine gute Idee. Außerdem muss meine Mutter schon so viele Medikamente nehmen. Hatte sie eigentlich zum ersten Mal diese Probleme? [Zi haben Reśt. Das yst wirkliś kajne gute Idee.

4 Ałsadejm mus majne Muta szon zo file Medikamente nejmen. Hate zi ajgentliś cum ersten Mal dize Problejme?] Ma Pani rację. To naprawdę nie jest dobry pomysł. Poza tym moja mama musi brać już tak dużo tabletek. Czy miała te problemy po raz pierwszy? - Nein, in den letzten Monaten ist das schon öfter passiert. Sie hatte morgens manchmal auch schlimme Rückenschmerzen und Verspannungen. [Najn, in den lecten Monaten yst das szon yfta pasirt. Zi hate morgens manśmal ałch szlyme Rykenszmercen und Ferszpanungen.] Nie, w ostatnich miesiącach częściej się to zdarzało. Rano miewała czasem też silne bóle pleców i skurcze. - Wirklich? Hm... Das ist ja komisch... [Wirkliś? Hm... Das yst ja komisz...] Naprawdę? Hm... To jest dziwne... - Was meinen Sie? [Was majnen Zi?] Co ma Pan na myśli? - Frau Oleksy, ich glaube, ich habe die Lösung des Problems gefunden. [Frał Oleksy, iś glałbe, iś habe di Lyzung des Problejms gefunden.] Pani Oleksy, myślę, że znalazłem rozwiązanie problemu. - Ach ja? [Ach ja?] Ach tak? - Ja! Meine Mutter braucht ein anderes Bett. Die Matratze ist schon total alt und viel zu weich. Wir sollten noch heute eine neue kaufen! [Ja! Majne Muta brałcht ajn anderes Bet. Di Matrace yst szon total alt und fil cu wajś. Wija zolten noch hojte ajne noje kałfen!] Tak! Moja mama potrzebuje innego łóżka. Materac jest już stary i za miękki. Powinniśmy jeszcze dzisiaj kupić nowy! - Herr Schulz, Sie sind ein Genie! So werden wir es machen! [Her Szulc, Zi zind ajn Żeni! Zo werden wija es machen!] Panie Schulz, jest Pan geniuszem! Tak też zrobimy! DIALOG IV - Guten Morgen, Frau Schulz. Wie geht es Ihnen heute? [Guten Morgen, Frał Szulc. Wi gejt es Inen hojte?] Dzień dobry, Pani Schulz. Jak się dzisiaj Pani czuje? - Fantastisch. Ich habe so gut geschlafen wie lange nicht mehr. Ich fühle mich wie ein junges Mädchen. Ich möchte gleich einen Spaziergang machen. [Fantastisz. Iś habe zo gut geszlafen wi lange niśt mea. Iś fyle miś wi ajn junges Medsien. Iś myśte glajś ajnen Szpacijagang machen.] Fantastycznie. Spałam tak dobrze, jak dawno już nie. Czuję się jak młoda dziewczyna. Chcę zaraz iść na spacer. - In Ordnung. Aber erst muss ich Sie noch waschen. [In Ordnung. Aba erst mus iś Zi noch waszen.] W porządku. Ale najpierw muszę Panią jeszcze umyć. - Einverstanden! [Ajnfersztanden!] Zgoda! ODPOWIEDZI I Senkrecht [Zenkreśt] Pionowo: 1. Wenn jemand schlecht geträumt hat, kann man auch sagen, dass er einen BȌSEN Traum gehabt hat. [Wen jemand szleśt getrojmt hat, kan man ałch zagen, das er ajnen byzen Trałm gehabt hat.] Kiedy ktoś źle śnił, można też powiedzieć, że miał zły sen. 2. Aufwachen, die Augen aufmachen. [Ałfwachen, di Ałgen Ałfmachen.] Obudzić się, otworzyć oczy. ERWACHEN [Erwachen} Obudzenie 3. Der Zwang kaufen zu müssen. [Der Cfang kałfen cu mysen.] Przymus kupowania. KAUFSUCHT [Kałfsucht] Zakupoholizm 4. Besonders tiefer und fester Schlaf. [Bezonders tifa und festa Szlaf.] Bardzo głęboki i mocny sen. TIEFSCHLAF [Tifszlaf] Głęboki sen 5. Jemand der bis spät in die Nacht auf ist. [Jemand der bis spejt in di Nacht ałf ist.] Ktoś kto do późnej nocy nie śpi. NACHTEULE [Nachtojle] Nocny marek 6. Fachhilfe für die Personen die abhängig sind. [Fachhilfe fyr di Perzonen di abhengiś zind.] Fachowa pomoc dla osób, które są uzależnione. THERAPIE [Terapi] Terapia

5 Waagerecht [Wagereśt] Poziomo: 1. Gewohnheiten, die einen gesunden Schlaf fördern. Schritte, die man unternimmt, um besser schlafen zu können. [Gewonhajten, di ajnen gezunden Szlaf fyrdern. Szrite, di man untanimt, um besa szlafen cu kynen.] Przyzwyczajenia, które warunkują zdrowy sen. Kroki, jakie są podejmowane aby lepiej spać. SCHLAFHYGIENE [Szlafhygiene] Higiena snu 2. Wenn man nicht einschlafen kann. [Wen man niśt ajnszlafen kan.] Kiedy nie można zasnąć. SCHLAFLOSIGKEIT [Szlafloziśkajt] Bezsenność 3. Probleme, die es unmöglich machen, die ganze Nacht ruhig und ohne Pause durchzuschlafen. [Problejme,di es unmygliś machen, di gance Nacht rujś und one Pałze durścuszlafen.] Problemy, które uniemożliwiają spokojne i nieprzerwane przespanie nocy. DURCHSCHLAFPROBLEME [Durśszlafproblejme] Problemy z przesypianiem nocy. 4. Verkleinerungsform zu Schaf. [Ferklajnerungsform cu Szaf.] Zdrobnienie od owcy. SCHÄFCHEN [Szefsien] Owieczka 5. Dem Alkohol verfallen, trunksüchtig. [Dem Alkohol ferfalen, trunkzyśtiś.] Uległość wobec alkoholu. ALKOHOLABHÄNGIG [Alkoholabhengiś] Uzależnienie od alkoholu 6. Wenn man zu lange schläft, oder zu spät aufgestanden ist, kann man das Verb VERSCHLAFEN benutzen, um diese Situation zu beschreiben. [Wen man cu lange szleft, oda cu szpejt ałfgesztanden yst, kan man das Werb FERSZLAFEN benucen, um dize Zituacjon cu beschrajben] Kiedy za długo się śpi, albo za późno się wstanie, wtedy można użyć czasownika zaspać do określenia tej sytuacji. 7. Wie ein MURMELTIER schlafen. [Wi ajn Murmeltija szlafen.] Spać jak suseł.

6 ODPOWIEDZI II Wie man sich bettet, so liegt man! [Wi man ziś betet, zo ligt man!] Jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz! Was kann man tun, um gesunden und erholsamen Schlaf genießen zu können? [Was kan man tun, um gezunden und erholzamen Szlaf genisen cu kynen?] Co można zrobić, aby cieszyć się zdrowym, spokojnym snem? Welche Schritte kann man gegen Schlaflosigkeit oder Durchschlafstörungen unternehmen? [Welsie Szrite kan man gejgen Szlafloziśkajt oda Durśszlafsztyrungen untanejmen?] Jakie kroki można przedsięwziąć przeciwko bezsenności czy problemom z zasypianiem? Ist es wirklich so schwierig, Schlafprobleme zu vermeiden? [Yst es wirkliś zo szwiriś, Szlafproblejme cu fermajden?] Czy naprawdę tak trudno, uniknąć problemów z zasypianiem? Es steht außer Zweifel, dass die gestressten und nervösen Personen keinen Schlaf finden. [Es sztejt ałsa Cfajfel, das die gesztresten und nerwyzen Perzonen kajnen Szlaf finden.] Nie podlega wątpliwości, że zestresowane i nerwowe osoby nie mogą zasnąć. Wenn man aber an den fehlenden oder gestörten Schlaf den ganzen Tag denkt, kann man Schlafprobleme nur verstärken. [Wen man aba an den fejlenden oda gesztyrten Szlaf den gancen Tag denkt, kan man Szlafproblejme nuła ferszterken.] Natomiast jeżeli cały dzień myślimy o brakującym czy przerywanym śnie, może to jedynie wzmocnić te problemy. Vorbeugen ist besser als heilen, deshalb stellen wir Ihnen ein paar Tipps gegen Schlaflosigkeit dar! [Forbojgen yst besa als hajlen, deshalb sztelen wija Inen ajn paa Tips gejgen Szlafloziśkajt da!] Lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego przedstawiamy Państwu kilka rad przeciwko bezsenności! Gehen Sie ins Bett, wenn Sie genug müde sind. [Gejen Zi ins Bet, wen Zi genug myde zind.] Najlepiej pójść spać w momencie kiedy jest się wystarczająco zmęczonym. Denken Sie auch daran, wie viel Schlaf Sie wirklich benötigen. [Denken Zi ałch daran, wi fil Szlaf Zi wirkliś benytigen.] Proszę też pomyśleć o tym, ile snu naprawdę Państwo potrzebujecie. Vergessen Sie nicht, dass Sie mit dem Alter immer weniger Schlaf brauchen werden. [Fergesen Zi niśt, das Zi mit dem Alta yma weniga Szlaf brałchen werden.] Proszę nie zapominać, że z wiekiem będziemy potrzebowali coraz mniej snu. Bevor Sie schlafen gehen, versuchen Sie sich nur mit den entspannenden und beruhigenden Tätigkeiten zu beschäftigen. [Befor Zi szlafen gejen, ferzuchen Zi ziś nuła mit den entszpanenden und beruigenden Tetiśkajten cu beszeftigen.] Przed pójściem spać, proszę spróbować zająć się tylko odprężającymi i uspokajającymi czynnościami. Um schneller einschlafen zu können, ruhen Sie sich nach dem ganzen schwierigen Tag aus! [Um sznela ajnszlafen cu kynen, rułen Zi ziś nach dem gancen szwirigen Tag ałs!] Aby szybciej zasnąć po całym ciężkim dniu, należy wypocząć. Im Zimmer, in dem Sie schlafen, sollte es möglichst dunkel sein. [Im Cyma, in dem Zi szlafen, zolte es myglichst dunkel zajn.] W pokoju, w którym Państwo śpicie, powinno być możliwie ciemno. Wenn Sie das Fenster aufmachen, werden Sie frische Luft zum Atmen haben, was auch beim Einschlafen helfen kann. [Wen Zi das Fensta ałfmachen, werden Zi frisze Luft cum Atmen haben, was ałch bajm Ajnszlafen helfen kan.].] Gdy otworzą Państwo okno, będzie świeże powietrze do oddychania, co też może pomóc przy zaśnięciu. Wenn Sie wissen, dass Sie leichten Schlaf haben, entscheiden Sie sich, Ohrstöpsel zu verwenden. [Wen Zi wisen, das Zi lajśten Szlaf haben, entszajden Zi ziś, Orsztypsel cu ferwenden.] Jeżeli Państwo wiecie, że macie lekki sen, proszę rozważyć użycie zatyczek do uszu. Versuchen Sie jeden Tag zur gleichen Zeit aufzuwachen. [Ferzuchen Zi jeden Tag cuła glajsien Cajt ałfcuwachen.] Każdego dnia należy próbować wstawać o tej samej godzinie. Der Körper sollte sich daran gewöhnen und es wird immer leichter für Sie, während des Tages aktiv zu bleiben! [Der Kyrpa zolte ziś daran gewynen und es wird yma lajśta fyr Zi, wejrend des Tages aktif cu blajben!] Organizm powinien się do tego przyzwyczaić i będzie Państwu coraz to łatwiej, aby być aktywnym przez cały dzień! Und was machen Sie, um wie ein Murmeltier zu schlafen? [Und was machen Zi, um wi ajn Murmeltija cu szlafen?] A co robicie Państwo, żeby spać jak suseł? Es wäre toll, wenn Sie mit uns Ihre Ideen teilen würden. [Es wejre tol, wen Zi mit uns Ire Ideen tajlen wyrden.] Byłoby wspaniale, jeśli podzieliliby się Państwo z nami Waszymi pomysłami. Wir warten auf Ihre s! [Wija warten ałf Ire I-mejls!] Czekamy na Państwa e!