Metodologia badania. Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne:

Transkrypt

1 Ewaluacja ex post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej PO IG Metodologia badania Cel i przedmiot badania Niniejsze badanie dotyczy ewaluacji ex-post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Badanie objęło cztery cele główne: ❶ Ocena stopnia realizacji celów projektu (w tym osiągnięcia wskaźników) ❷ Ocena znaczenia projektu dla rozwoju i funkcjonowania przedsiębiorstwpożyczkobiorców (w tym wzrostu innowacyjności) ❸ Ocena jakości realizacji projektu i podsumowanie doświadczeń z procesu uruchomienia i funkcjonowania Funduszu (w tym w relacji do otoczenia rynkowego) ❹ Wypracowanie zaleceń dla funkcjonowania Funduszu w okresie (aktualizacja założeń, usprawnienia procesu, zmiany regulacyjne / systemowe) Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne: 1) Ocena stopnia realizacji celów projektu (w tym osiągnięcia wskaźników) - W jakim stopniu projekt realizuje założone cele sformułowane w dokumentacji programowej i projektowej? - Czy założenia projektu zostały odpowiednio sformułowane (cele, wskaźniki, grupy docelowe, reguły finansowania, itp.)? - Jakie są niezamierzone (uboczne) skutki realizacji projektu pozytywne i negatywne? - Czy można było podjąć alternatywne działania rozwojowe lub wprowadzić modyfikacje reguł funkcjonowania funduszu (na wszystkich poziomach od naboru i oceny wniosków, poprzez monitoring, kontrolę po rozliczanie; w kontekście współpracy z wnioskodawcami, beneficjentami i współinwestorami), które przyniosłyby lepsze efekty? W jaki sposób można było osiągnąć te same efekty, mniejszym nakładem (efektywniej).

2 2) Ocena znaczenia projektu dla rozwoju i funkcjonowania przedsiębiorstw-pożyczkobiorców (w tym wzrostu innowacyjności) - Jak zmieniły się przedsiębiorstwa dzięki realizacji przedsięwzięć sfinansowanych przy udziale funduszu (w ujęciu wybranych parametrów ekonomicznych i wskaźników miękkich)? Czy zmiany te są zgodne z oczekiwaniami przedsiębiorców? - Na ile wymagany udział inwestora kapitałowego w strukturze właścicielskiej firmy i finansowaniu przedsięwzięcia stanowi korzyść, a na ile ograniczenie dla rozwoju przedsiębiorstwa? Czy inwestorzy, poza kapitałem, oferowali także wsparcie w zarządzaniu firmą, planowaniu, podejmowaniu decyzji? Jakiego rodzaju wsparcie było oferowane i jak jest oceniane przez obie strony - inwestorów i beneficjentów funduszu (w odpowiedzi należy uwzględnić ewentualne różnice pomiędzy aniołami biznesu i funduszami VC)? - W jakim stopniu przedsięwzięcia realizowane w oparciu o środki funduszu są unikalne (innowacyjne) w skali przedsiębiorstwa lub rynku, na którym funkcjonuje przedsiębiorstwo? - Czy w realizację przedsięwzięć innowacyjnych, wspartych ze środków funduszu, był angażowany sektor nauki (eksperci, instytuty badawcze) lub inne przedsiębiorstwa, dostarczając technologii, know-how lub innych zasobów? - W jakim stopniu przedsięwzięcia będące przedmiotem wsparcia ze środków funduszu, byłyby zrealizowane bez udzielonej pożyczki? Czy przedsiębiorstwa, bez udziału funduszu, zgromadziłyby wystarczające środki finansowe na realizację przedsięwzięć (od inwestora, z innych źródeł)? Na ile udział w projekcie wpłynął na poprawę dostępności finansowania zewnętrznego, poprawę wyników ekonomicznych, plany inwestycyjne i postawy proinnowacyjne przedsiębiorstw-pożyczkobiorców (w porównaniu do sytuacji przedsiębiorstw nieskutecznie aplikujących o środki funduszu)? - Czy przedsiębiorstwa, które uzyskały wsparcie funduszu będą w stanie spłacić otrzymaną pożyczkę, a inwestorzy wyjść z zyskiem z inwestycji (w założonym w projekcie okresie)? 3) Ocena jakości realizacji projektu i podsumowanie doświadczeń z procesu uruchomienia i funkcjonowania funduszu (w tym w relacji do otoczenia rynkowego) - Jakie były najważniejsze trudności w uruchomieniu funduszu i dotychczasowym jego funkcjonowaniu? W jaki sposób można zapobiec występowaniu podobnych trudności w nowym okresie programowania (PO IR )? - Jak funkcjonowanie funduszu jest oceniane przez przedstawicieli rynku kapitałowego i instrumentów dłużnych (fundusze pożyczkowe, sektor bankowy, itp.)?

3 Ewaluacja ex post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej PO IG - Na ile reguły finansowania zastosowane w funduszu są atrakcyjne dla przedsiębiorców i inwestorów? Czy podobny mechanizm finansowy będzie atrakcyjny na rynku i komplementarny w systemie instrumentów PO IR ? 4) Zalecenia dla funkcjonowania funduszu w okresie (aktualizacja założeń, usprawnienia procesu, zmiany regulacyjne / systemowe) - Jakie dotychczasowe założenia funduszu warto zmodyfikować, aby zwiększyć efektywność analogicznego instrumentu planowanego w PO IR (oraz efektywność wsparcia PO IG udzielonego w oparciu o środki odzyskane ze spłaty dotychczasowych pożyczek z funduszu)? - Jakie zmiany o charakterze systemowym i regulacyjnym są konieczne, aby mechanizm funduszu funkcjonował poprawnie (realizował założone cele)? - Jakie usprawnienia o charakterze procesowym (np. obsługa przedsiębiorców, praca komitetów inwestycyjnych, współdziałanie z inwestorami i partnerami społecznogospodarczymi) warto wprowadzić w funduszu w przyszłości? Metodologia i logika badania

4 Lp. Metoda / technika badawcza 1. Desk research Ilościowa analiza wniosków Indywidualne wywiady pogłębione - IDI Indywidualne wywiady pogłębione (IDI lub diady) Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) Ankietowanie przedsiębiorstw (pożyczkobiorców) Ankietowanie przedsiębiorstw (wnioskodawców, który ostatecznie nie otrzymali pożyczek) Zogniskowany wywiad grupowy (FGI) Opis Analiza danych zastanych, w szczególności: dokumentacji programowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (PO IG, ), Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (PO IR, ), dokumentacji projektowej FPWI, baz danych na temat wnioskodawców i beneficjentów, sprawozdań z działalności FPWI, badań i ekspertyz związanych z problematyką finansowania, luki finansowej, a także innych opracowań, adekwatnych do przedmiotu niniejszej ewaluacji. Analiza wniosków o udzielenie pożyczek (wraz z biznes planami) złożonych przez pożyczkobiorców, N=58 wniosków. Wywiady z przedstawicielami administracji (PARP, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju), w tym z osobami biorącymi udział w pracach Komitetu Inwestycyjnego FPWI (N=4 IDI). Wywiady z ekspertami rynku finansowego oraz przedstawicielami partnerów społeczno-gospodarczych (np. Polski Związek Funduszy Pożyczkowych, Lewiatan Business Angels), N=7 IDI. Wywiady z inwestorami kapitałowymi, zaangażowanymi w projekty pożyczkobiorców, N=14 IDI (aniołowie biznesu i fundusze venture capital). Badanie ilościowe CATI wykonane na całej populacji pożyczkobiorców (wywiady z osobami odpowiedzialnymi za projekt, na który zaciągnięta została pożyczka). Przebadano ok. połowy pożyczkobiorców. Badanie ilościowe CATI zrealizowane na całej populacji nieskutecznych wnioskodawców - przedsiębiorstw, które wnioskowały o pożyczkę (spełniły warunki formalne), ale jej nie otrzymały (wywiady z osobami zajmującymi się pozyskaniem pożyczki z FPWI. Przebadano ok. jednej czwartej populacji. Wywiad grupowy z ekspertami Komitetu Inwestycyjnego FPWI, zaangażowanymi w ocenę wniosków oraz wybór (rekomendowanie PARP) projektów do sfinansowania pożyczką FPWI.

5 Ewaluacja ex post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej PO IG Tab. 1. Przyporządkowanie pytań do metod / technik badawczych zaplanowanych w ramach minimum metodologicznego ewaluacji Zagadnienia i pytania ewaluacyjne Desk research Analiza ilościowa IDI - administracja i komitety Inwestycyjne IDI - eksperci rynku finansowego IDI - inwestorzy kapitałowi beneficjenci wnioskodawcy nieskuteczni FGI 1 1a 1b 1c 1d 2 2a 2b 2c W jakim stopniu projekt realizuje założone cele sformułowane w dokumentacji programowej i projektowej? Czy założenia projektu zostały odpowiednio sformułowane (cele, wskaźniki, grupy docelowe, reguły finansowania, itp.)? Jakie są niezamierzone (uboczne) skutki realizacji projektu pozytywne i negatywne? Czy można było podjąć alternatywne działania rozwojowe lub wprowadzić modyfikacje reguł funkcjonowania funduszu (na wszystkich poziomach od naboru i oceny wniosków, poprzez monitoring, kontrolę po rozliczanie; w kontekście współpracy z wnioskodawcami, beneficjentami i współinwestorami), które przyniosłyby lepsze efekty? W jaki sposób można było osiągnąć te same efekty, mniejszym nakładem (efektywniej)? Ocena stopnia realizacji celów projektu (w tym osiągnięcia wskaźników) Ocena znaczenia projektu dla rozwoju i funkcjonowania przedsiębiorstw-pożyczkobiorców (w tym wzrostu innowacyjności) Jak zmieniły się przedsiębiorstwa dzięki realizacji przedsięwzięć sfinansowanych przy udziale funduszu (w ujęciu wybranych parametrów ekonomicznych i wskaźników miękkich)? Czy zmiany te są zgodne z oczekiwaniami przedsiębiorców? Na ile wymagany udział inwestora kapitałowego w strukturze właścicielskiej firmy i finansowaniu przedsięwzięcia stanowi korzyść, a na ile ograniczenie dla rozwoju przedsiębiorstwa? Czy inwestorzy, poza kapitałem, oferowali także wsparcie w zarządzaniu firmą, planowaniu, podejmowaniu decyzji? Jakiego rodzaju wsparcie było oferowane i jak jest oceniane przez obie strony - inwestorów i beneficjentów funduszu (w odpowiedzi należy uwzględnić ewentualne różnice pomiędzy aniołami biznesu i funduszami VC)? W jakim stopniu przedsięwzięcia realizowane w oparciu o środki funduszu są unikalne (innowacyjne) w skali przedsiębiorstwa lub rynku, na którym funkcjonuje przedsiębiorstwo?

6 Zagadnienia i pytania ewaluacyjne Desk research Analiza ilościowa IDI - administracja i komitety Inwestycyjne IDI - eksperci rynku finansowego IDI - inwestorzy kapitałowi beneficjenci wnioskodawcy nieskuteczni FGI 2d 2e 2f 3 3a 3b 3c 4 4a 4b 4c Czy w realizację przedsięwzięć innowacyjnych, wspartych ze środków funduszu, był angażowany sektor nauki (eksperci, instytuty badawcze) lub inne przedsiębiorstwa, dostarczając technologii, know-how lub innych zasobów? W jakim stopniu przedsięwzięcia będące przedmiotem wsparcia ze środków funduszu, byłyby zrealizowane bez udzielonej pożyczki? Czy przedsiębiorstwa, bez udziału funduszu, zgromadziłyby wystarczające środki finansowe na realizację przedsięwzięć (od inwestora, z innych źródeł)? Na ile udział w projekcie wpłynął na poprawę dostępności finansowania zewnętrznego, poprawę wyników ekonomicznych, plany inwestycyjne i postawy proinnowacyjne przedsiębiorstwpożyczkobiorców (w porównaniu do sytuacji przedsiębiorstw nieskutecznie aplikujących o środki funduszu)? Czy przedsiębiorstwa, które uzyskały wsparcie funduszu będą w stanie spłacić otrzymaną pożyczkę, a inwestorzy wyjść z zyskiem z inwestycji (w założonym w projekcie okresie)? Ocena jakości realizacji projektu i podsumowanie doświadczeń z procesu uruchomienia i funkcjonowania funduszu (w tym w relacji do otoczenia rynkowego) Jakie były najważniejsze trudności w uruchomieniu funduszu i dotychczasowym jego funkcjonowaniu? W jaki sposób można zapobiec występowaniu podobnych trudności w nowym okresie programowania (PO IR )? Jak funkcjonowanie funduszu jest oceniane przez przedstawicieli rynku kapitałowego i instrumentów dłużnych (fundusze pożyczkowe, sektor bankowy, itp.)? Na ile reguły finansowania zastosowane w funduszu są atrakcyjne dla przedsiębiorców i inwestorów? Czy podobny mechanizm finansowy będzie atrakcyjny na rynku i komplementarny w systemie instrumentów PO IR ? Zalecenia dla funkcjonowania funduszu w okresie (aktualizacja założeń, usprawnienia procesu, zmiany regulacyjne / systemowe) Jakie dotychczasowe założenia funduszu warto zmodyfikować, aby zwiększyć efektywność analogicznego instrumentu planowanego w PO IR (oraz efektywność wsparcia PO IG udzielonego w oparciu o środki odzyskane ze spłaty dotychczasowych pożyczek z funduszu)? Jakie zmiany o charakterze systemowym i regulacyjnym są konieczne, aby mechanizm funduszu funkcjonował poprawnie (realizował założone cele)? Jakie usprawnienia o charakterze procesowym (np. obsługa przedsiębiorców, praca komitetów inwestycyjnych, współdziałanie z inwestorami i partnerami społeczno-gospodarczymi) warto wprowadzić

7 Ewaluacja ex post projektu systemowego PARP pt. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji w ramach Pilotażu w III osi priorytetowej PO IG Zagadnienia i pytania ewaluacyjne Desk research Analiza ilościowa IDI - administracja i komitety Inwestycyjne IDI - eksperci rynku finansowego IDI - inwestorzy kapitałowi beneficjenci wnioskodawcy nieskuteczni FGI w funduszu w przyszłości?

8 Badanie zrealizował zespół ewaluatorów z firmy Pag Uniconsult pod kierownictwem dr. Macieja Gajewskiego w okresie lipiec - październik 2015 r.