Uprawy na cele wytwórcze biopaliw transportowych

Transkrypt

1 Uprawy na cele wytwórcze biopaliw transportowych Nowe wyzwania związane ze zmianami w prawodawstwie UE Adam Stępień

2 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Sytuacja branży wytwórczej biokomponentów jako bezpośrednia wypadkowa zastosowanych rozwiązań prawnych oraz sytuacji popytowej na rynku paliw ciekłych; Ze względu na strukturę sprzedaży paliw ciekłych w Polsce i braku praktycznych możliwości zwiększenia wykorzystania bioetanolu ponad blending (E5) w paliwach normatywnych (np. jako biopaliwa E85 i ED95), kluczowe znaczenie w realizacji NCW odgrywają estry metylowe (B7/B100); Relatywnie duże zużycie LPG w Polsce istotnym czynnikiem dodatkowo ograniczającym popyt na bioetanol; Zarówno w przypadku sektorowa estrów metylowych jak i bioetanolu, 6 największych zakładów w Polsce reprezentuje aż ok. 80% całego rynku wytwórczego danego rodzaju biokomponentu; 2

3 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Zdolności produkcyjne wytwórców biokomponentów i stopień ich wykorzystania w 2014 roku Wyszczególnienie Liczba wytwórców zarejestrowanych ( ) Zadeklarowane zdolności produkcyjne Produkcja biokomponentów Wykorzystanie mocy produkcyjnych Wytwórcy bioetanolu ,08 mln l 180,54 mln l (584,61 tys. t) ( t) 24,43% Wytwórcy biodiesla ,08 mln l 782,13 mln l (1 116,94 tys. t) ( t) 61,97% Źródło: Agencja Rynku Rolnego 3

4 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Produkcja estrów metylowych w Polsce (t) Źródło: Urząd Regulacji Energetyki

5 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Zużycie oleju rzepakowego w krajowej produkcji biodiesla (t) Źródło: Agencja Rynku Rolnego

6 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Produkcja rzepaku w Polsce (t) potrzeby żywnościowe Źródło: Główny Urząd Statystyczny

7 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Produkcja bioetanolu w Polsce (m 3 ) źródło: Urząd Regulacji Energetyki

8 Biopaliwa a rolnictwo i gospodarka Zużycie ziarna kukurydzy w krajowej produkcji bioetanolu (t) Źródło: Agencja Rynku Rolnego

9 Biopaliwa a rolnictwo i gospodarka Produkcja kukurydzy w Polsce (t) Źródło: Główny Urząd Statystyczny 9

10 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Nowelizacja ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych od 1 stycznia 2015 r. możliwość realizacji Narodowych Celów Wskaźnikowych (NCW) przez podmioty do tego zobowiązane jedynie przy wykorzystaniu biokomponentów i biopaliw ciekłych posiadających certyfikat zrównoważenia; oparcie systemu weryfikacji spełniania KZR na uznanych przez Komisję Europejską dobrowolnych systemach certyfikacji (RedCERT, ISCC, KZR INiG); bazując na wartościach standardowych emisji GHG upraw rolnych z Dyrektywy RED nie ma w Polsce praktycznie problemów z osiągnięciem wymaganej redukcji na poziomie 35%; problem z kukurydzą jako surowcem do produkcji bioetanolu z 5 województw (NUTS 2): podlaskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego; wartości standardowe emisji upraw a wartości typowe (NUTS2) i rzeczywiste (indywidualne) redukcja emisji na poziomie 50% to wyzwanie przede wszystkim dla bazy surowcowej!

11 Aktualna sytuacja na rynku wytwórczym biokomponentów Nowelizacja ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych wdrożenie mechanizmu tzw. podwójnego naliczania w ramach realizacji NCW biopaliw i biokomponentów wytworzonych z odpadów, pozostałości, niespożywczego materiału celulozowego oraz materiału lignocelulozowego; ustawowe wyłączenie surowców odpadowych powstałych na skutek niecelowego albo celowego działania lub w wyniku braku odpowiednich warunków produkcji, przechowania, transportu lub przetwarzania, w wyniku czego nabyły cechy uniemożliwiające ich przeznaczenie do spożycia lub przestały spełniać wymogi dopuszczające te surowce do spożycia (dotyczy również lignocelulozy z pełnowartościowego drewna); konieczność wydania przez Ministra Gospodarki rozporządzenia określającego szczegółową listę surowców predestynujących wytworzone z nich biokomponenty do podwójnego naliczenia oraz ich limit ilościowy wykorzystania w ramach realizacji NCW;

12 Nowelizacja ustawy o systemie monitorowania Narodowy Cel Redukcyjny minimalna wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw ciekłych, biopaliw ciekłych, gazu skroplonego (LPG), sprężonego gazu ziemnego (CNG), skroplonego gazu ziemnego (LNG) lub oleju do silników statków żeglugi śródlądowej stosowanych w transporcie oraz energii elektrycznej stosowanej w pojazdach samochodowych, w przeliczeniu na jednostkę energii; Obligatoryjny poziom NCR do osiągnięcia do dnia 31 grudnia 2020 r. włącznie wynosi 6%. Za niezrealizowanie NCR przez podmioty do tego zobowiązane ustawodawca przewiduje naliczanie kary, której ej wysokość uzależniona jest m.in. od średniej ceny uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych notowanej na giełdach ICE/ECX i EEX.

13 Nowelizacja ustawy o systemie monitorowania Wskazane ścieżki redukcji emisji GHG (realizacji NCR) przez Komisję Europejską 88,3 gco 2eq /MJ UER 83,002 gco 2eq /MJ ELEKTRYCZNOŚĆ PALIWA ALTERNATYWNE Źródło: Biuro Zarządzania Ryzykiem Regulacyjnym, PKN ORLEN S.A. Seminarium Uprawy energetyczne w centralnej i wschodniej 13 Europie

14 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym Wniosek legislacyjny Komisji Europejskiej z r. w sprawie zmian w dyrektywach biopaliwowych UE (RED 2009/28/WE, FQD 2009/30/WE): 5% ograniczenie dla biopaliw z surowców rolnych; Nadanie biokomponentom / biopaliwom dodatkowych wartości emisji związanych z pośrednią zmianą użytkowania gruntów (tzw. ILUC od ang. Indirect Land Use Change); Poczwórne naliczanie biopaliw z wybranych surowców odpadowych; W trakcie międzyinstytucjonalnej dyskusji na poziomie KE - Rada UE PE trwającej już ponad 2,5 roku (zwana przez to w Brukseli jako ILUC soap opera ) pojawiło się dziesiątki alternatywnych rozwiązań i propozycji. Pojawił się umowny, ale i formalny podział biopaliw na konwencjonalne i zaawansowane (choć sama KE nie zaproponowała żadnego celu dla 2G w perspektywie 2020 roku).

15 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym Emisja GHG w procesie produkcji estrów metylowych Emisja standardowa dla biodiesla z ziaren rzepaku: 1. Emisja dla oleju napędowego 83,8 [gco 2eq /MJ] 2. Emisja standardowa dla biodiesla RME: emisja standardowa z upraw: emisja standardowa z procesów technologicznych: 29 [gco 2eq /MJ] 22 [gco 2eq /MJ] + emisja standardowa z transportu i dystrybucji: 1 [gco 2eq /MJ] 52 [gco 2eq /MJ] 3. Maksymalna emisja dla biodiesla RME od roku 2017: 41,9 [gco 2eq /MJ] 4. Maksymalna emisja z procesów technologicznych od roku 2017 w przypadku zastosowania wartości standardowych dla upraw, transportu i dystrybucji: 11,9 [gco 2eq /MJ] źródło: Rafineria Trzebinia S.A.

16 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym Obecny zrąb porozumienia zatwierdzonego przez COREPER w dniu 1 kwietnia 2015 r. Ograniczenie wykorzystania biopaliw konwencjonalnych z surowców rolnych (CAP): utrzymanie z perspektywy stanowiska Rady UE poziomu 7% ale: możliwość ustanowienia przez kraj członkowski UE limitu na poziomie niższym niż 7% możliwość uwzględnienia limitu również w dyrektywie 2009/30/WE (FQD) uwzględnienie w ramach limitu 7% dedykowanych upraw energetycznych (wyłączenie jedynie upraw na obszarach zdegradowanych) uwzględnienie w ramach limitu 7% biopaliw ILUC low risk

17 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym Obecny zrąb porozumienia zatwierdzonego przez COREPER w dniu 1 kwietnia 2015 r. Podejście do biopaliw zaawansowanych: propozycja ustanowienia celu pośredniego (sub-targetu) na poziomie 0,5% ale: cel pośredni dla biopaliw zaawansowanych nie ma charakteru wiążącego z perspektywy zarówno UE jak i krajów członkowskich utrudniona potencjalna realizacja jakiegokolwiek poziomu celu pośredniego dla biopaliw zaawansowanych ze względu na wprowadzone ograniczenia w zakresie możliwości pozyskiwania biomasy lignocelulozowej (włączenie upraw energetycznych do CAP u) oraz wyłączenie olejów posmażaniczych (UCO) i tłuszczy zwierzęcych jako surowców dla biopaliw zaawansowanych

18 10 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym Narodowe Cele Wskaźnikowe ,5? ,45 4,6 5,75 6,2 6,65 7,1 7,1 7,1 7,1 7,

19 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym Obecny zrąb porozumienia zatwierdzonego przez COREPER w dniu 1 kwietnia 2015 r. Emisyjność biopaliw związana z pośrednią zmianą użytkowania gruntów (ILUC): nie uwzględnienie wartości emisji ILUC w kalkulacji emisyjności w ramach kryteriów zrównoważonego rozwoju (KZR) biopaliw do 2020 roku wskazanie wartości emisji ILUC jako szacunkowych z nałożeniem obowiązku na Komisję Europejską do rewizji zastosowanej obecnie metodyki ich kalkulacji ale: odrzucenie koncepcji biopaliw ILUC free obowiązek raportowania szacunkowych emisji ILUC, a nie ilości i rodzajów biomasy marginalizacja koncepcji biopaliw ILUC low risk wpisane do dyrektywy obecne szacunkowe wartości emisji ILUC bez względu na okoliczności towarzyszące staną się prawem potwierdzającym wysoką szkodliwość wszystkich biopaliw z surowców rolnych, nie zważając na faktyczne realia i stosowane systemy uprawowe

20 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym ILUC a emisyjność biopaliw Szacowane emisje spowodowane surowcami do produkcji biopaliw i biopłynów wynikające z pośredniej zmiany sposobu użytkowania gruntów Grupa surowców Szacowane emisje (gco 2 eq/mj) Zakres szacowanych emisji na podstawie analizy wrażliwości (gco 2 eq/mj) Zboża i inne uprawy roślin wysokoskrobiowych Cukry Rośliny oleiste

21 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym ILUC a emisyjność biopaliw 21

22 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym ILUC w Europie? =

23 Możliwe zmiany legislacyjne na poziomie unijnym ILUC w Europie? Produkcja bioetanolu a powierzchnia lasów deszczowych w Brazylii w latach Ekspansja uprawy soi a wylesiani brazylijskiej Amazonii w Brazylii w latach źródło: Copa-Cogeca za mongabay.com, RFA, UNICA, 2010 źródło: mongabay.com

24 Zapisany w projekcie dyrektywy przegląd przez KE metodyki ILUC nie będzie uwzględniał różnic w systemach uprawowych w poszczególnych regionach świata

25 Europejskie notowania oleju rzepakowego i palmowego w 2013 roku ( /t) olej rzepakowy olej palmowy

26 Zamiast podsumowania absurdalność zastosowanych w dyrektywie rozwiązań w odniesieniu do kwestii ILUC z perspektywy podstaw naukowych i braku podejścia opartego na regionalizacji uwzględnienie upraw energetycznych w ramach CAP na biomasę żywnościową ma sens, ale jednocześnie stanowi ograniczenia dla biopaliw zaawansowanych wypracowany kompromis w dyrektywie NICZEGO nie daje NIKOMU! biopaliwa nie są głównym użytkownikiem importowanego do UE oleju palmowego początek końca biodiesla I generacji? Co dalej więc z rzepakiem w UE? problematyczna realizacja celów środowiskowych w transporcie z perspektywy dieselizacji rynku paliw ciekłych w UE po 2020 roku

27 źródło: Miesięcznik Biomasa nr 4 (11) 2015

28 Dziękuję za uwagę! Krajowa Izba Biopaliw tel./fax: