Jestem w ciąży Pierwsze kroki przyszłej mamy

Transkrypt

1 Jestem w ciąży Pierwsze kroki przyszłej mamy

2 Droga przyszła mamo! Najczęstsze dolegliwości ciążowe, jak możemy sobie z nimi poradzić...4 Pielęgnacja ciała w czasie ciąży...13 Przepis na zdrowie, czyli dieta kobiety w czasie ciąży...18 Ruch to zdrowie, czyli pozytywny wpływ aktywności fizycznej w czasie ciąży...22 Opieka położnej środowiskowej...25 Plan opieki prenatalnej badania w ciąży...28 Wyprawka do szpitala...33 Jak wybrać miejsce do porodu?...37 Plan porodu...40 Poród...43 Ciąża to piękny i bardzo ważny okres w życiu kobiety. Jest to czas radosnego oczekiwania przeplatanego niepewnością, jak również przemianami, które zachodzą w organizmie i wyglądzie ciała kobiety. W tym szczególnym stanie swoją uwagę powinnaś skupić przede wszystkim na sobie i na rozwijającym się w Tobie nowym życiu. Współpracując ze wspaniałymi i doświadczonymi położnymi, przygotowaliśmy dla Ciebie poradnik zawierający wiele pomocnych informacji i wskazówek, dzięki którym łatwiej poradzisz sobie z najczęściej trapiącymi kobiety w ciąży problemami i przygotujesz się do pomyślnego rozwiązania. Życzymy Ci abyś zdrowa i szczęśliwa przeżyła ten wyjątkowy czas, którego finałem będzie powitanie na świecie Twojego maluszka. Pozdrawiamy Zespół Bepanthen 2

3 Najczęstsze dolegliwości ciążowe, jak możemy sobie z nimi poradzić. Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Specjalista pielęgniarstwa położniczego i neonatologicznego Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiety. W jej organizmie zachodzi wiele zmian będących odpowiedzią na potrzeby rozwijającego się płodu. Zmiany te mogą wpływać na samopoczucie kobiety i wywołać niegroźne, ale uciążliwe dolegliwości. Jak możemy sobie z nimi poradzić? Nudności To bardzo częsta dolegliwość szczególnie we wczesnym stadium ciąży. Spróbuj łagodzić nudności i przeciwdziałać ich występowaniu: przy nudnościach porannych zjedz sucharek lub kromkę suchego chleba przed wstaniem z łóżka; spróbuj naparów ziołowych, które są dostępne w aptece. Lekarz lub farmaceuta pomoże wybrać odpowiednią herbatkę. Najczęściej stosowane są napary z mięty, imbiru, lawendy i melisy; ssij plasterek imbiru, cukierek miętowy lub cytrynowy; komponując swój dzienny jadłospis, przestrzegaj odpowiednich zaleceń dietetycznych: spożywaj produkty bogate w witaminy z grupy B (głównie B6), t.j.: zarodniki pszenne, otręby, drożdże, pyłek pszczeli, jogurt, kapustę świeżą i kiszoną. Nudności często spowodowane są niedoborem tych witamin; zjadaj w ciągu dnia 5-6 lekkostrawnych posiłków; unikaj tłustych i ciężkostrawnych potraw; nie przejadaj się, jedz częściej, ale w mniejszych ilościach; między posiłkami pij napoje niegazowane (ok 2000 ml/dobę), wodę mineralną, napary z ziół; unikaj intensywnych zapachów; nie noś obcisłych ubrań. Zaparcia Powoduje je progesteron działający na mięśniówkę jelit, ucisk ciężarnej macicy na jelita i zwolniona perystaltyka przewodu pokarmowego. Jeżeli dokuczają ci zaparcia: dobrą metodą na regularne wypróżnienie jest wypicie na czczo przegotowanej wody z miodem, kompotu ze śliwek suszonych oraz zjedzenie fig; Twoja dieta powinna byś bogata w błonnik. Spożywaj ciemne pieczywo, kasze, płatki zbożowe, dużo świeżych owoców, warzyw, jogurty, kefir i maślankę; jako przekąskę spożywaj suszone owoce: śliwki, figi i morele; lekko przeczyszczające działanie ma jedna łyżka siemienia lnianego zalanego wieczorem gorącą wodą i wypita rano na czczo (popita jeszcze szklanką wody); dobry wpływ mają lekkie ćwiczenia, ponieważ wspomagaja perystaltykę jelit (oczywiście jeżeli nie ma przeciwwskazań medycznych do ćwiczeń). Pamiętaj, że przewlekłe zaparcia mogą być przyczyną żylaków odbytu (hemoroidów), które także są częstą przypadłością w czasie ciąży. Jeżeli będziesz dbała o regularne wypróżnienie, zminimalizujesz ryzyko ich powstania. 4 5

4 Najczęstsze dolegliwości ciążowe - jak możemy sobie z nimi poradzić. Jeżeli jednak powstaną u Ciebie hemoroidy, nie śpij na wznak, ponieważ zwiększasz wtedy ucisk na żylaki i dolegliwości mogą się zwiększyć. Przy hemoroidach ulgę przyniesie Ci: tampon z lodowatego naparu z oczaru wirginijskiego, okłady z odwaru z nasion kasztanowca zwyczajnego, nasiadówki, przymoczki z odwaru z kory dębu. Jeżeli mimo okładów i nasiadówek hemoroidom towarzyszy ból, świąd i (lub) krwawienie należy na wizycie poinformować o tym lekarza prowadzącego, który zleci łagodne środki przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwświądowe. Żylaki kończyn dolnych Ciążą to czas, w którym jesteś szczególnie narażona na rozwój żylaków kończyn dolnych. Ciężarna macica uciska na naczynia przebiegające przez miednicę, utrudniając odpływ krwi żylnej z kończyn dolnych. Żylaki często ujawniają się już w pierwszym trymestrze ciąży. Bardziej narażone są na nie kobiety, które: są obciążone genetycznie (jeżeli mama lub babcia ma żylaki, u takiej kobiety jest większe prawdopodobieństwo ich powstania), mają dużą nadwagę, są w kolejnej ciąży, pracują w jednej pozycji, stojącej lub siedzącej, prowadzą mało aktywny tryb życia (brak ruchu oraz sportu), nieodpowiednia pozycja w czasie siedzenia - zakładanie nogi na nogę dodatkowo powoduje ucisk na naczynia pod kolanami. Aby zapobiec powstaniu żylaków: dbaj o odpowiednią postawę, nie przebywaj długo w jednej pozycji, stojącej lub siedzącej, w ciągu dnia kilkakrotnie wykonuj proste ćwiczenia pobudzające krążenie krwi w nogach, odpoczywając pamiętaj, aby twoje nogi uniesione były nieco powyżej miednicy. Jeżeli masz już żylaki, twoja dieta powinna być bogata w wit. C oraz E. Spożywaj dużo cebuli, czosnku, pora i szczypiorku, ponieważ uelastyczniają one naczynia krwionośne. Ulgę przyniesie Ci zimny okład żelowy lub kąpiel z dodatkiem olejku cyprysowego, który poprawia krążenie. Jeżeli żylaki kończyn dolnych sprawiają Ci ból, poinformuj o tym lekarza prowadzącego. Bóle kręgosłupa Na tę przypadłość skarży się aż 75 % kobiet w ciąży. Powiększający się brzuch i piersi powodują przesuwanie się środka ciężkości ciała ku przodowi. Aby ciężarna zachowała równowagę, musi odchylać ciało ku tyłowi, co powoduje nadmierne obciążenie kręgosłupa i mięśni. Chcąc uniknąć dolegliwości pleców i kręgosłupa w czasie ciąży, należy: kontrolować wagę ( jeden dodatkowy kilogram zwiększa nacisk na kręgosłup o 8 kg); unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji (np. długotrwałego stania). Jeżeli masz siedzącą pracę, rób sobie przerwy, po godzinie siedzenia przespaceruj p się. Zadbaj o odpowiednie krzesło podpierające dolną część pleców. Pod nogi podłóż sobie podnóżek, co zapobiega także powstawania żylaków; dbać o prostą sylwetkę. Podczas stania lub siedzenia nie garb się; nie dźwigać i nie podnosić nic ciężkiego na wyprostowanych nogach. Jeżeli musisz coś podnieść, najpierw kucnij, uginając nogi w kolanach; spać na twardym materacu, częściej na lewym boku; nie wstawać gwałtownie. Najpierw spuść nogi z łóżka, następnie usiądź; rajstopy i skarpetki zakładać na siedząco; nosić wygodne obuwie. Obcas powinien mieć maksymalnie 5 cm. Na czas ciąży zapomnij o szpilkach; uważać, aby gwałtownie nie przewracać się z boku na bok, gdyż można nabawić się kontuzji kręgosłupa. 6 7

5 Jeżeli boli Cię dolna część kręgosłupa, weź ciepłą kąpiel. Ulgę może przynieść także poduszka elektryczna lub masaż wykonany przez partnera. Bóle głowy W ciąży mogą pojawić się samoistnie częściej niż zazwyczaj. Mogą być wynikiem zmian hormonalnych jakim teraz podlega organizm, a także: zmęczenia, głodu, zaparć, niedokrwistości, nadmiernych emocji oraz wielu innych przyczyn. Jeżeli znasz przyczynę bólu, łatwiej będzie Ci go wyeliminować. Pamiętaj, że w ciąży nie powinnaś brać żadnych leków bez konsultacji z lekarzem. Jednak zanim sięgniesz po środki farmakologiczne, wypróbuj inne metody: pójdź na spacer, zaczerpnij świeżego powietrza; połóż się i odpocznij w zaciemnionym i przewietrzonym pokoju. Ułóż stopy wyżej niż reszta ciała, ponieważ w takiej pozycji poprawia Ci się krążenie krwi; unikaj pomieszczeń ciasnych, dusznych, hałaśliwych i zadymionych; posłuchaj muzyki relaksacyjnej - jeżeli przynosi Ci to ulgę; Najczęstsze dolegliwości ciążowe - jak możemy sobie z nimi poradzić. naprzemiennie ciepłe i zimne okłady (przez 10 minut) lub zimny okład na kark (przez 20 minut); spróbuj naparów ziołowych o działaniu uspokajającym, relaksującym lub rozkurczowym, które są dostępne w aptece. Lekarz lub farmaceuta pomoże wybrać odpowiednią herbatkę. Najczęściej stosowane są napary z melisy, lawendy, nagietka, werbeny, mięty pieprzowej, majeranku; nacieranie skroni skórką z cytryny lub olejkiem lawendowym, majerankowym lub rozmarynowym. Głód także może powodować bóle głowy, tak więc jeżeli jesteś głodna, zjedz lekkostrawny posiłek. Jeśli żaden z domowych sposobów nie przynosi Ci ulgi, koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Skurcze łydek Najczęściej pojawiają się w nocy. Główne przyczyny skurczy to: ucisk powiększonej macicy na nerwy miednicy wywołujący zastoje krwi w nogach, zbyt niskie stężenie wapnia oraz nadmiar fosforu w organizmie, niewłaściwa dieta i waga w czasie ciąży. Aby zapobiec skurczom łydek, stosuj dietę bogatą w: witaminy z grupy B, spożywaj więcej mleka i jego przetworów, w magnez i potas (t.j.: pieczywo razowe, jabłka, pomidory, kasza gryczana, płatki owsiane, czekolada). Ulgę przyniesie Ci : picie zielonej herbaty, jedzenie przed każdym posiłkiem łyżeczki miodu (który jest bogaty w mikro- i makroelementy oraz witaminy), odpoczynek w pozycji na boku lub półleżącej, ćwiczenie - stawianie naprzemiennie stopy: pięta-palce, rozmasowanie skurczu łydki. Zgaga Jest to dolegliwość związana z rozluźniającym działaniem progesteronu, uciskiem powiększającej się macicy na żołądek i narządy jamy brzusznej, a także zwiększeniem kwasoty i ilości pepsyny w żołądku. Zazwyczaj daje o sobie znać na początku ciąży i w trzecim trymestrze. Objawia się jako uczucie pieczenia i palenia w dolnej części klatki piersiowej oraz okolicy mostka. Aby uniknąć zgagi, przestrzegaj zaleceń dietetycznych: pamiętaj, aby posiłki spożywać regularnie, często, ale w niewielkich ilościach, dłużej i dokładnie przeżuwaj jedzenie, unikaj produktów kwaśnych, wzdymających, pikantnych oraz gorących, Twoja dieta powinna być lekkostrawna, wyeliminuj produkty, które zwiększają wytwarzanie soków żołądkowych, t.j.: kawę, kakao, czekoladę oraz miętę, ostatni posiłek jedz ok. 3-4 godz. przed snem, aby pokarm nie zalegał w żołądku, zadbaj o odpowiednie ubranie, aby nie uciskało brzucha, unikaj nagłego schylania się. Literatura: Szkoła Rodzenia Dorota Ćwiek, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010 Położnictwo i ginekologia w zarysie Redaktor naczelny tłumaczenia Bogdan Chazan, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa

6 Jak rozpoznać, że mam zgagę? Zgaga dotyczy od 20-70% kobiet w ciąży* Preparat o wysokim profilu bezpieczeństwa.** Przynosi ulgę już po 2 minutach od zażycia. Może być stosowany w okresie ciąży i karmienia piersią. Rennie Antacidum tabletki do ssania, Rennie Fruit tabletki do ssania. Skład: 1 tabletka zawiera 680 mg wapnia węglanu i 80 mg magnezu węglanu ciężkiego oraz substancje pomocnicze. Wskazania: Do objawowego leczenia dolegliwości związanych z nadkwaśnością soku żołądkowego, takich jak: zgaga, niestrawność, wzdęcia, nudności, uczucie pełności lub ciężkości w nadbrzuszu, odbijanie. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na węglan wapnia, węglan magnezu lub którąkolwiek substancję pomocniczą, ciężka niewydolność nerek, hiperkalcemia, wapniowa kamica nerkowa. Podmiot odpowiedzialny: Bayer Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 158, Warszawa, tel. (22) , fax (22) V3/29/04/2011/KS Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. Najczęstszymi objawami zgagi są: Ból za mostkiem oraz przelewanie w brzuchu. Pieczenie w klatce piersiowej lub gardła po jedzeniu. Gorący, kwaśny lub słony smak płynu w tylnej części gardła i trudności w połykaniu. Uczucie pełności i dyskomfortu po jedzeniu. Skurcze żołądka oraz nadmierne odbijanie i wzdęcia. Nudności i ból brzucha związany z gazami. * Zależnie od etapu ciąży; za Marrero JM et. al. Determinants of pregnancy heartburn. *PEX, Nielsen, udziały Rennie w kategorii Antacids w ujęciu wartościowym za okres REN.K **Ze względu na brak w składzie związków glinu i sodu. Br J Obstet Gynaecol. 1992;99(9):

7 Fakty & Mity o zgadze Czy domowe sposoby zwalczania zgagi w ciąży np. picie mleka lub jedzenie imbiru są skuteczne? Picie mleka jest uważane za dobry sposób na pozbycie się zgagi, ale nie ma dowodów naukowych na jego skuteczność. Mleko ma odczyn lekko kwaśny, a zawarte w nim białko dodatkowo powoduje, że wydzielanie soków żołądkowych, w tym kwasu solnego powodującego zgagę, jest większe. Ponadto białko mleka może powodować reakcje uczuleniowe, a zawarte w nim cukry u osób z nietolerancją laktozy objawiają się wzdęciami, biegunką i uczuciem dyskomfortu. Jedzenie imbiru również jest nieskuteczną metodą usuwania zgagi. Zaleca się stosowanie imbiru, ale w zapobieganiu nudnościom, a zgaga była jednym z zaobserwowanych działań niepożądanych. Czy istnieje lek na zgagę, który mogę stosować w trakcie ciąży? Lekami, które można stosować na zgagę podczas ciąży są środki zobojętniające kwas w żołądku, tzw. antacydy. Podczas zażywania takich środków należy zwrócić uwagę na ich skład. Niektóre produkty mogą zawierać związki glinu lub dwuwęglan sodu, których stosowanie w ciąży może być szkodliwe. Produkt Rennie zawiera węglany wapnia i magnezu i można go podawać w czasie ciąży i karmienia piersią, jeżeli jest stosowany zgodnie ze wskazaniami. Należy jednak unikać długotrwałego stosowania dużych dawek. Kobiety w ciąży powinny ograniczać stosowanie tych produktów do maksymalnej zalecanej dawki dobowej. Pielęgnacja ciała w czasie ciąży W czasie ciąży ciało kobiety ulega licznym zmianom, niestety nie zawsze na lepsze. Pojawiają się rozstępy, obrzęki, wypryski, swędzenie skóry czy krwawienie z dziąseł. Aby zmniejszyć te dolegliwości w III trymestrze ciąży, powinnaś dbać o siebie w wyjątkowy sposób już od pierwszych tygodni ciąży. Nie lubię smaku mięty. Czy istnieje lek na zgagę o innym smaku, który może być stosowany w trakcie ciąży i okresu karmienia? Rennie występuje w dwóch wariantach smakowych: klasycznym miętowym Rennie Antacidum oraz owocowym Rennie Fruit. Rennie Fruit stanowi doskonałą alternatywę dla osób, które nie tolerują smaku mięty

8 Pielęgnacja ciała w czasie ciąży Cera u niektórych kobiety w czasie ciąży wręcz promienieje, inne zaś mają problem z trądzikiem, wypryskami, przesuszeniem lub przebarwieniami. Zmiany związane z cerą są skutkiem burzy hormonalnej, która zachodzi w organizmie kobiety podczas ciąży, przede wszystkim ze wzrost estrogenów. Jeżeli borykasz się z problemami tego typu, zwracaj szczególną uwagę na dobór kosmetyków. Wybieraj kremy zawierające składniki kojące i uspokajające skórę: wodę termalną, prowitaminę B5, pielęgnacyjne kompleksy roślinne, a krem na dzień dodatkowo z filtrem przeciwsłonecznym. Rozstępy mogą pojawić się już w pierwszych tygodniach ciąży, choć widoczne mogą być dopiero w drugim trymestrze. Występują w postaci niewielkich, różowych lub czerwonych pasemek najczęściej w okolicy ud, piersi, brzucha lub pośladków, które po porodzie często jaśnieją. Szacuje się, że z rozstępami na skórze boryka się aż 90% kobiet w ciąży, dlatego bardzo ważna jest odpowiednia profilaktyka i pielęgnacja. Aby uniknąć rozstępów, zadbaj o odpowiednią aktywność fizyczną oraz przestrzegaj odpowiedniej diety, bogatej w makro i mikroelementy, cynk, krzem oraz witaminę E. Rozstępom powinnaś zapobiegać jeszcze przed zajściem w ciążę, szczególnie, jeżeli z tym problemem borykała się Twoja siostra lub mama, ponieważ tendencje do pojawienia się rozstępów mogą być dziedziczne. Co więc możesz zrobić? Zastosuj odpowiedni preparat, który nawilża i odżywia skórę. Poza tym podczas kąpieli możesz wykonać masaż szorstką szczoteczką lub gąbką, polewając skórę naprzemiennie raz ciepłym, raz zimnym strumieniem wody. Taki zabieg pobudza krążenie i świetnie ujędrnia skórę. Pamiętaj jednak, aby w ostatnim trymestrze ciąży lub gdy ciąża jest zagrożona zrezygnować z takiego masażu, gdyż może on wywołać przedwczesny poród. Obrzęki w czasie ciąży to naturalna przypadłość. Ich przyczyną są m. in. większa ilość krwi w organizmie kobiety, nieprawidłowa dieta, szybki przyrost masy ciała, jak również utrudniony odpływ krwi z nóg do serca z powodu ucisku ciężarnej macicy na żyły biodrowe. Niekorzystne jest przebywanie ciężarnej kobiety długo w jednej pozycji, stojącej lub siedzącej. Wzmożone obrzęki pojawiają się w okresie letnim, podczas upałów. Kilka dni po porodzie najczęściej wszystko wraca do normy. Obrzęki w okolicy kostek lub dłoni nie powinny niepokoić. Jeżeli natomiast pojawią się one na twarzy, brzuchu lub w górnej części nóg albo towarzyszy im podwyższone ciśnienie tętnicze krwi lub (i) białkomocz, jest to sygnał alarmowy i powinnaś koniecznie skonsultować się z lekarzem. Jak zatem radzić sobie z obrzękami w czasie ciąży? Stosuj odpowiednią dietę z ograniczoną zawartością soli, kontroluj przyrost masy ciała, pij dużo wody, aby poprawić filtrację nerek. Odpoczywaj z nogami uniesionymi do góry. Do snu układaj się na lewym boku, a podczas siedzącej pracy rób co godzinę przerwy i przespaceruj się. Unikaj ciężkich prac, nie przebywaj długo na słońcu, a do chłodnych kąpieli dodawaj olejek lawendowy, rumiankowy, rozmarynowy lub herbaciany. Jeżeli po nocy obrzęki utrzymują się, skontaktuj się z lekarzem. Swędząca, napięta i sucha skóra najczęściej pojawia się w III trymestrze ciąży, gdy brzuch osiąga już spore rozmiary. Warto zatem od początku ciąży dbać o odpowiednią pielęgnację, aby skóra była prawidłowo nawilżona i elastyczna. Idealnym preparatem łagodzącym objawy suchej skóry jest Bepanthen Derm krem emolient o podwójnym działaniu nawilżającym. Zawiera on prowitaminę B5, która odgrywa ważną rolę w procesie odbudowy naturalnej bariery lipidowej skóry. Prowitamina B5 przyspiesza także naturalny proces regeneracji skóry, wspomagając odnowę komórek skóry. Jeżeli poza przesuszoną skórą odczuwasz również swędzenie, ulgę przyniesie Ci Bepanthen Sensiderm Krem, który łagodzi świąd i lekkie zaczerwienienie. Dzięki obecności lipidów pielęgnacyjnych Bepanthen n Sensiderm Krem zapewnia optymalne nawilżenie skóry z zewnątrz, natomiast zawarty w nim dekspantenol pobudza naturalne mechanizmy nawadniania skóry i zapewnia optymalne warunki do naturalnego procesu jej j regeneracji. Jeżeli krem nie pomoże, a świąd skóry obejmuje także inne partie ciała, powinnaś udać się na konsultację do lekarza prowadzącego, ponieważ mogą to być objawy cholestazy ciążowej. Krwawiące dziąsła w czasie szczotkowania lub nitkowania to udręka prawie połowy kobiet w czasie ciąży. Odpowiedzialny jest za to progesteron oraz zwiększona ilość krwi przepływającej w żyłach ciężarnej kobiety. Punktem obowiązkowym już na etapie planowania a ciąży powinna być zatem wizyta u stomatologa w celu wyeliminowanie wszelkich stanów zapalnych, ponieważ 14 15

9 Pielęgnacja ciała w czasie ciąży 16 ból dziąseł w czasie ciąży powoduje znaczny dyskomfort, a krwawienie z nich może być przyczyną infekcji. Jak więc należycie dbać o higienę jamy ustnej w czasie ciąży? Pamiętaj, aby przynajmniej raz wybrać się do lekarza stomatologa na dokładny przegląd jamy ustnej. Do szczotkowania zębów używaj raczej miękkiej szczoteczki oraz dobrej pasty. Co najmniej dwa razy dziennie myj zęby oraz korzystaj z nici dentystycznych. Dbaj o odpowiednią dietę bogatą w produkty o dużej zawartości wapnia, natomiast unikaj słodyczy oraz produktów o dużej zawartości cukru. Higiena intymna w trakcie ciąży jest bardzo ważna, ponieważ kobiety w tym czasie są szczególnie narażone na infekcje intymne, w tym także infekcje dróg moczowych. Pod wpływem działania hormonów ciążowych odczyn ph pochwy zmienia się z kwaśnego od 3,8 4,4 na ph bardziej zasadowe. PH powyżej 4,5 sprzyja namnażaniu się bakterii chorobotwórczych, a tym samym powstawaniu przewlekłych infekcji. Ryzyko intymnych infekcji bakteryjnych lub grzybiczych znacznie wzrasta gdy kobieta ma cukrzycę, cukrzycę ciążową lub stosuje antybiotykoterapię. Dlatego w ciąży szczególnie powinnaś dbać o odpowiednią higienę okolic intymnych. Zwłaszcza w miesiącach letnich, gdy częściej korzystamy z basenów, publicznych natrysków, toalet, a wysoka temperatura sprzyja powstawaniu infekcji. Jak zatem zminimalizować ryzyko? Myj okolice intymne co najmniej dwa razy dziennie lub częściej, jeżeli jest taka potrzeba, np. w miesiącach letnich. Do mycia używaj łagodnego środka przeznaczonego do higieny intymnej, najlepiej zawierającego kwas mlekowy. Do podmywania nie używaj gąbek ani myjek, gdyż są one siedliskiem bakterii. Po podmyciu się okolice intymne dokładnie osusz, najlepiej ręcznikiem jednorazowego użytku. Dobrze abyś miała przy sobie nawilżane chusteczki przeznaczone do higieny intymnej, ponieważ możesz ich użyć po każdorazowym skorzystaniu z toalety. Istotny jest dobór bielizny. Zrezygnuj ze stringów oraz fig ze sztucznych materiałów na rzecz bawełnianej bielizny. Ważna jest odpowiednia dieta bogata w składniki odżywcze, a eliminująca cukry, które stanowią pożywkę dla grzybów. W profilaktyce zakażeń pochwy rekomenduje się również sprawdzone preparaty priobiotyczne, w skład których wchodzą dobroczynne, naturalne dla kobiety bakterie kwasu mlekowego. Literatura: Dorota Ćwiek Szkoła Rodzenia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010 Odkryj piękno mocnych włosów *W okresie ciąży, karmienia piersią oraz w okresie menopauzy przed użyciem należy skonsultować się z lekarzem PRIO.K Suplement diety Priorin Extra w formie kapsułek, dzięki formule 3Activ+ z biotyną: Stymuluje wzrost włosów Pomaga zapobiegać wypadaniu włosów Dodaje włosom objętości Dostępny również Priorin Extra szampon

10 Przepis na zdrowie, czyli dieta kobiety w czasie ciąży Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Specjalista pielęgniarstwa położniczego i neonatologicznego Zdrowa, zbilansowana i urozmaicona dieta jest jednym z podstawowych czynników zapewniających prawidłowy przebieg ciąży. Odpowiednie żywienie pomoże utrzymać kobiecie dobrą formę i samopoczucie oraz dostarczy wszystkich składników pokarmowych niezbędnych do właściwego rozwoju dziecka. Jeżeli w diecie przyszłej mamy brakuje takich składników jak makro i mikroelementy, białko, węglowodany, tłuszcze czy witaminy, może spowodować to poważne powikłania przebiegu ciąży, wywołać poronienie czy przedwczesny poród. Już planując ciążę powinnaś zwrócić szczególną uwagę na swój sposób odżywiania oraz wyeliminować ewentualne błędy żywieniowe. Pamiętaj, aby Twoja dieta była lekkostrawna, różnorodna oraz pełna wartościowych składników odżywczych. Według Komitetu Żywienia Człowieka PAN zapotrzebowanie kaloryczne w ciąży wzrasta o około 300 kcal w ciągu dnia, czyli powinno wynosić od 2500 do 2800 kcal na dobę w zależności od aktywności fizycznej. Przyrost masy ciała w ciąży jest naturalny, pamiętaj jednak, że nie powinnaś jeść za dwoje, tylko na dwoje. Na przyrost masy ciała w ciąży składają się: płód ok g, łożysko ok. 750 g, płyn owodniowy - ok g, krew ok g, powiększone piersi ok. 750 g, macica ok g, płyn pozakomórkowy ok g. 10 zasad prawidłowego odżywiania a się w kobiet w ciąży: 1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów. Spożywaj 5-6 posiłków w ciągu dnia (3 główne, 2 przekąski, ewentualnie owoc przed snem). Nie rób długich przerw między posiłkami (maksymalnie 4 godziny) Postaraj się urozmaicić posiłki. 2. Dbaj o prawidłowy przyrost masy ciała. Jeżeli nie ma przeciwwskazań, powinnaś być aktywna ruchowo z wyłączeniem czynności, które nie są wskazane w czasie ciąży. 3. Produkty zbożowe powinny być dla Ciebie głównym źródłem kalorii. Sięgaj w ciągu dnia po różne produkty zbożowe, aby zapewnić dostarczenie węglowodanów z różnych źródeł. 4. Wypijaj codziennie 3-4 duże szklanki chudego mleka. Pamiętaj, że mleko jest bogatym źródłem białka i wapnia. Jeżeli nie lubisz mleka, możesz je zastąpić fermentowanymi napojami mlecznymi (kefir, jogurty) albo częściowo serem twarogowym. W ciąży nie są zalecane sery żółte (duża zawartość tłuszczu) oraz sery pleśniowe. 5. Mięso spożywaj codziennie, ale z umiarem. Codziennie zaleca się g chudego mięsa, drobiu lub wędliny. Natomiast 2-3 razy w tygodniu zamiennie spożywaj tłustą rybę morską (łosoś, makrela, śledź)

11 Przepis na zdrowie, czyli dieta kobiety w czasie ciąży 6. Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców, najlepiej na surowo lub po krótkiej obróbce termicznej. Szczaw i szpinak nie powinny być spożywane zbyt często ze względu na dużą zawartość szczawianów. Zjadaj co najmniej j 500 g warzyw i 400 g owoców w ciągu dnia. Unikaj natomiast pokarmów wzdymających, tj.: fasoli, świeżej kapusty, grochu czy gruszek. 7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych, a także produktów zawierających cholesterol. Postaraj się unikać przemysłowo utwardzonych tłuszczów, takich jak tłuszcze cukiernicze i margaryny. Ze swojej diety powinnaś wykluczyć smalec, tłuste wędliny, podroby, pasztety, tłuste mięso, boczek świeży i wędzony, tłustą śmietanę 18%, 30%. Aby uzupełnić stężenie tłuszczów w diecie, codziennie spożywaj 3 łyżki oleju roślinnego i masła. Niewskazane są również potrawy ciężkostrawne, smażone, zwłaszcza na głębokim tłuszczu. Unikaj też surowego mięsa, świeżego mleka, potraw zawierających surowe jaja, czy drożdże. 8. Zachowaj umiar w spożyciu cukru i słodyczy. Zamiast słodyczy jedz orzechy i owoce suszone albo kisiel i galaretki z owocami. 9. Ograniczaj spożycie soli. Sól sprzyja powstawaniu obrzęków w czasie ciąży oraz nadciśnieniu. Unikaj dosalania potraw. 10. Zrezygnuj z alkoholu. Ogranicz spożycie kawy i mocnej herbaty. Już 500 ml piwa zawie- ra 25 g czystego alkoholu, wpływającego degeneracyjnie na płód już od 2 tygodnia ciąży do jej końca. Kofeina potęguje niekorzystne działanie alkoholu i innych substancji, ponadto wypłukuje magnez. Jeżeli lubisz kawę, ogranicz jej spożycie do 1 małej filiżanki dziennie, a najlepiej zastąp ją kawą zbożową. Unikaj również mocnej herbaty oraz napojów gazowanych typu coca-cola czy oranżada- ze względu na dużą zawartość fosforanów. W czasie ciąży zapotrzebowanie na witaminy i związki mineralne rośnie, jednakże suplementacja mineralno witaminowa powinna być dobierana indywidualnie, pod kontrolą lekarza. Jeżeli prawidłowo się odżywiasz, to w I trymestrze ciąży nie ma potrzeby dodatkowej suplementacji diety witaminami oraz składnikami mineralnymi. Większe zapotrzebowanie na te substancje pojawia się dopiero w II i III trymestrze ciąży i wówczas lekarz może zalecić Ci przyjmowanie preparatów wielowitaminowych. Od początku ciąży, a nawet wcześniej, jeżeli planujesz ciążę świadomie, lekarz prawdopodobnie zaleci stosowanie preparatów z kwasem foliowym, niezbędnym do prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka. Od 13 tygodnia ciąży lekarz może zalecić stosowanie preparatów żelaza. Ponadto, lekarz może polecić wzbogacanie diety tabletkami z jodem przez całą ciążę. Jeżeli Twoja dieta będzie odpowiednio zbilansowana, a spożywane przez Ciebie produkty najwyższej jakości, Twój organizm lepiej zniesie czas odmiennego stanu. Literatura: D. Szostak Węgierek, A. Cichocka Żywienie kobiet w ciąży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa

12 Ruch to zdrowie czyli pozytywny wpływ aktywności fizycznej w czasie ciąży Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Specjalista pielęgniarstwa położniczego i neonatologicznego Ciąża dla organizmu kobiety jest prawdziwą próbą sprawności fizycznej, natomiast poród jest wysiłkiem porównywalnym do biegu maratońskiego, dlatego należy się do niego dobrze przygotować. Rozpoczęcie aktywności fizycznej bądź jej kontynuacja w czasie ciąży, obok prawidłowej diety i regularnych wizyt u lekarza, jest istotnym elementem wpływającym na prawidłowy przebieg ciąży, jak również porodu i okresu poporodowego. Konstruktywna aktywność pomaga zadbać o ciało, wygląd, a tym samym również o dobry nastrój. Specjaliści udowodnili, że prawidłowo dobrane i wykonywane ćwiczenia fizyczne w okresie ciąży wpływają pozytywnie zarówno na organizm matki, jak i płodu. Wysiłek fizyczny zwiększa zdolność ciała do przetwarzanie tlenu, poprawia krążenie, zwiększa masę oraz siłę mięśni, a także pomaga budować wytrzymałość. Przed rozpoczęciem ćwiczeń skonsultuj się z lekarzem prowadzącym, aby upewnić się, jaki rodzaj wysiłku fizycznego jest dla Ciebie najwłaściwszy. Do najczęstszych przeciwwskazań aktywności ruchowej w czasie ciąży należą: zagrażające poronienie, zagrażający poród przedwczesny, krwawienie z dróg rodnych, niewydolność krążeniowa, choroby tarczycy, nerek, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, gestoza (zatrucie ciążowe), łożysko przodujące, przeciwwskazania względne, przy których ostateczną decyzję powinien podjąć lekarz. Jeżeli przed ciążą nie uprawiałaś sportu wyczynowo lub zawodowo, to do 16 tygodnia ciąży powinnaś unikać zwiększonej aktywności fizycznej. Drugi trymestr ciąży jest najbezpieczniejszy j do rozpoczęcia gimnastyki. Wydolność fizyczna zdrowej kobiety ciężarnej utrzymuje się wówczas na najwyższym poziomie. Zazwyczaj w tym czasie przechodzą też typowe dolegliwości i związane z pierwszym trymestrem m ciąży. Zanim rozpoczniesz aktywność fizyczną poproś swojego lekarza a o wydanie pisemnej zgody, ponieważ szkoły rodzenia oraz kluby fitness s wymagają takiego zaświadczenia. Ważne jest, aby takie zajęcia a prowadziła osoba posiadająca a odpowiednie kwalifikacje oraz wiedzę dotyczącą fizjologii ciąży

13 Unikaj sportów oraz ćwiczeń, przy których brzuch jest szczególnie narażony na urazy, np.: jazda konna, snowboard, jazda na nartach, surfing, łyżwach, skateboard, rolkach, tenis, rowerze, kiteboard. Ćwiczenia, jakie możesz wykonywać w ciąży poza zajęciami w szkole rodzenia, to: ćwiczenia oddechowe oraz relaksacyjne, ćwiczenia z dużą piłką, pływanie, aqua aerobic dla kobiet ciężarnych, joga dla ciężarnych, pilates dla ciężarnych, fitness dla ciężarnych, spacery. Ruch to zdrowie, czyli pozytywny wpływ aktywności fizycznej w czasie ciąży Badania wykazały, że regularne ćwiczenia cztery razy w tygodniu zapewniają kobietom w ciąży poprawę samopoczucia psychicznego, oraz obniżają poziom ich zmęczenia. Systematyczne ćwiczenia w czasie ciąży regulują pracę serca i płuc oraz mają korzystny wpływ na trawienie, dzięki czemu unikniesz nieprzyjemnych zaparć. Twój organizm będzie lepiej dotleniony, a Ty będziesz mieć więcej energii. U kobiet aktywnych fizycznie obserwuje się mniejszą ilość depresji przed i poporodowych. Pamiętaj, że ciąża to nie choroba, a aktywność fizyczna w czasie ciąży ma znaczący wpływ na rozwój twojego maluszka, przebieg porodu oraz powrót do dawnej sylwetki po urodzeniu dziecka. Jeżeli więc nie ma przeciwwskazań medycznych, nie rezygnuj ze sportu, oczywiście bezpiecznego i dopasowanego zarówno do Twojego samopoczucia, jak i kondycji fizycznej. Literatura: Dorota Ćwiek Szkoła Rodzenia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010 Opieka położnej środowiskowej Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Specjalista pielęgniarstwa położniczego i neonatologicznego Każda kobieta od urodzenia, aż do późnej starości, bez względu na wiek, powinna mieć złożoną deklarację do położnej środowiskowej. Tak jak dokonujemy wyboru swojego lekarza rodzinnego, pielęgniarki, tak każda kobieta winna zdeklarować się dodatkowo do położnej. Wybór nie musi być związany z rejonizacją oraz położna nie musi być z przychodni, w której mamy swojego lekarza POZ. Z jej pomocy można korzystać zupełnie bezpłatnie w ramach NFZ. Położną, lekarza i pielęgniarkę POZ możemy zmienić trzy razy do roku. Nie wiąże się to z żadnymi konsekwencjami finansowymi

14 Opieka położnej środowiskowej, czyli skarbnica wiedzy o kobiecości. Na ogół nie jesteśmy świadome roli położnej środowiskowej w życiu kobiety. To specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego. W swojej codziennej pracy musi połączyć wiedzę medyczną, psychologiczną, wykazywać się dużą dozą empatii i niejednokrotnie być dla kobiety wsparciem, a nawet przyjaciółką. Większości położna kojarzy się z opieką po porodzie, lub nad noworodkiem. Mało kobiet wie, że z jej usług może korzystać wcześniej. Wiedza i doświadczenie położnej mogą być przydatne w wieku dojrzewania, kiedy może pomóc nastolatkom rozwiać wiele wątpliwości, oraz odpowiedzieć na nurtujące pytania. Z jej j rad i profesjonalnej opieki powinny korzystać także pary planujące zajście w ciążę. Według nowych ustaleń Ministra Zdrowia położna może samodzielnie prowadzić fizjologiczną ciążę, zastępując w tej roli lekarza ginekologa. Jest ona uprawniona do rozpoznania ciąży, założenia karty przebiegu ciąży, przeprowadzenia badania fizykalnego, KTG. Jeżeli kobieta decyduje d się powierzyć opiekę nad swoją ciążą położnej, ważne jest, aby na pierwszą wizytę zgłosiła się przed 10 tygodniem ciąży. Natomiast jeżeli ciąża prowadzona jest przez lekarza, wówczas zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia ma on prawny obowiązek poinformować pacjentkę w 20 tygodniu ciąży o potrzebie spotkań edukacyjnych z położną rodzinną. Kobiety, które nie zostały poinformowane o możliwości korzystania z usług położnej w ramach NFZ, mają ograniczone możliwości dostępu do profesjonalnej wiedzy oraz opieki w czasie ciąży, kiedy najbardziej tego potrzebują. Spotkania edukacyjne z położną rodzinną finansowane przez NFZ odbywają się po skończeniu 5 miesiąca ciąży, czyli od 21 tygodnia ciąży, jeden raz w tygodniu. Po 32 tygodniu ciąży spotkania mogą odbywać się dwa razy w tygodniu. Uczestnictwo w tych spotkaniach nie jest obowiązkowe. Razem ustalacie plan oraz tematykę spotkań, która jest indywidualnie dostosowana do potrzeb i sukcesywnie realizowana. Plan ten może ulegać modyfikacji. Zajęcia takie mogą odbywać się również w grupie i mogą w nich uczestniczyć oboje rodzice. Podczas spotkań położna przygotowuje przyszłych rodziców do porodu lub ewentualnego cesarskiego cięcia, pomaga opracować plan porodu, omawia metody łagodzenia bólu, pomaga skompletować wyprawkę do szpitala, przygotowuje do laktacji, połogu. Po porodzie każdy noworodek ustawowo bez względu na płeć ma prawo być objęty opieką przez położną rodzinną przez pierwsze dwa miesiące życia. Pierwsza taka wizyta powinna się odbyć do 48 godzin od czasu zgłoszenia o urodzeniu się dziecka. Jeżeli w czasie ciąży jesteśmy pod opieką położnej, możemy mieć pewność, że po porodzie w odpowiednim czasie przyjdzie do nas właśnie ta osoba, którą dobrze znamy, do której mamy zaufanie. Pamiętaj, że położna przychodząc do ciebie na wizyty po porodzie nie przychodzi po to, aby cię kontrolować, ale po to, aby ci pomóc. W czasie wizyty położna sprawdzi stan twojego maluszka, oceni gojenie się kikuta pępowinowego, sprawdzi ciemiączko, odruchy dziecka, oraz wygląd skóry. Zada pytanie o karmienie dziecka, wypróżnianie, sen czy podawanie witamin. Udzieli porad dotyczących pielęgnacji noworodka, przewijania, kąpieli i karmienia. Zajmie się także matką: oceni wysokość dna macicy, sprawdzi ranę naciętego krocza, a po cesarskim cięciu skontroluje czy w ranie nie toczy się proces zapalny. Sprawdzi laktację. Warto przygotować sobie wcześniej listę pytań, jakie chcemy zadać położnej, aby nic nam nie umknęło. Położna jest przewodnikiem po świecie kobiecości. To osoba, do której powinnyśmy mieć zaufanie i bez obaw zwracać się do niej z każdym nurtującym nas pytaniem dotyczącym kobiecości. Począwszy od momentu dojrzewania poprzez prokreację i menopauzę. Położne rodzinne pracujące kilkanaście lat z doświadczenia wiedzą, że dla wielu kobiet świadomość, iż jest ktoś taki jak położna, daje duże poczucie bezpieczeństwa i buduje zaufanie. Zawsze mogą się do niej zwrócić o poradę, a ona zawsze znajdzie czas, aby je wysłuchać. Do lekarza idziemy z konkretnymi dolegliwościami, natomiast położna bardziej ukierunkowana jest na profilaktykę, nie tylko w okresie ciąży, porodu i połogu. Odpowiednie porady pozwalają rozpoznać lub wykluczyć we wczesnym stadium negatywne czynniki, które mogą mieć zły wpływ na późniejszą ciąże. Warto mieć świadomość tego, jakim bogatym źródłem wiedzy jest położna i wykorzystać ten potencjał na drodze swojej kobiecości. Literatura: Standard Opieki Okołoporodowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100) 26 27

15 Plan opieki prenatalnej - badania w ciąży Na ogół o tym, że kobieta jest w ciąży, dowiaduje się ok. 6-7 tygodnia ciąży. Zazwyczaj już wtedy przyszła mama zastanawia się komu powierzy opiekę nad swoją ciążą. W świetle polskiego prawa, zgodnie za standardem opieki okołoporodowej, osobą tą może być lekarz ginekolog bądź położna. Bez względu na to czy kobieta powierzy opiekę nad swoją ciążą lekarzowi czy położnej, ważne jest, aby pierwsza wizyta odbyła się do 10 tygodnia ciąży w celu potwierdzenia ciąży i zaplanowania opieki okołoporodowej. Podczas pierwszej wizyty powinna być założona karta przebiegu ciąży, i od tej chwili jest to najważniejszy Twój dokument. Regularne wizyty oraz badania diagnostyczne pozwolą na monitorowanie przebiegu ciąży oraz wczesne wykrycie ewentualnych zagrożeń dla matki lub dziecka. W przypadku ciąży fizjologicznej liczba wizyt powinna wynosić od 8 do 10. Jeżeli istnieją jakiekolwiek wątpliwości co do stanu zdrowia matki bądź dziecka, wizyt powinno być więcej. Standard postępowania oraz procedury medyczne przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem określono w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23 września 2010 roku. I trymestr ciąży (od 1 do 14 tygodnia ciąży) - 2 wizyty I wizyta (do 10 tygodnia ciąży) Badania ogólne: przeprowadzony szczegółowy wywiad, ocena ryzyka ciążowego, badanie we wzierniku oraz zestawione (w celu stwierdzenia ciąży, położenia macicy, oraz oceny miednicy kostnej, badanie gruczołów piersiowych (ocena nieprawidłowości lub zmian występujących w piersiach), pomiar masy ciała i wzrostu. Badania diagnostyczne: określenie grupy krwi i Rh (jeżeli dotychczas nie wykonywałaś tego badania), przeciwciała odpornościowe, morfologia krwi (pozwala na wczesne wykrycie niedokrwistości), ogólne moczu (ocena obecności bakterii, cukru i białka w moczu), badanie cytologiczne oraz czystości pochwy, badanie stężenia glukozy we krwi na czczo, VDRL (badanie przesiewowe w kierunku kiły), HBS (badanie w kierunku żółtaczki zakaźnej typu B), badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG i IgM), badanie w kierunku różyczki, badania w kierunku nosicielstwa wirusa HIV (zalecane). Powinnaś także: uzyskać informację na temat zdrowego stylu życia, udać się na wizytę do stomatologa, w celu wykluczenia ognisk zapalnych w jamie ustnej, otrzymać skierowanie na badanie ultrasonograficzne płodu (jeżeli zdecydujesz się na prowadzenie ciąży przez położną)

16 Plan opieki prenatalnej - badania w ciąży II wizyta (między 11 a 14 tyg. ciąży) Badania ogólne: ogólne podmiotowe i przedmiotowe, badanie we wzierniku oraz zestawione, ocena ryzyka ciążowego, pomiar masy ciała, pomiar ciśnienia tętniczego. II trymestr ciąży (od 14 do 26 tygodnia ciąży) - 2 wizyty I wizyta (między 15 a 20 tyg. ciąży) Badania ogólne: badanie we wzierniku oraz zestawione, pomiar masy ciała, pomiar ciśnienia tętniczego. Badania diagnostyczne: badanie morfologiczne krwi, badanie ogólne moczu, badanie czystości pochwy. Badania diagnostyczne: badanie ogólne moczu, badanie ultrasonograficzne w kierunku wad genetycznych płodu. Powinnaś także: otrzymać informację na temat zdrowego stylu życia, odżywiania, się, higienicznego trybu życia, oraz zostać uświadomiona jaki wpływ mają używki na rozwój płodu. II wizyta (między 21 a 26 tyg. ciąży) Badania ogólne: badanie we wzierniku oraz zestawione, pomiar masy ciała, pomiar ciśnienia tętniczego, pomiar tętna płodu. Badania diagnostyczne: badanie ogólne moczu, stężenie glukozy we krwi po doustnym podaniu 75 g glukozy (badanie zaleca się między tyg. ciąży), badania ultrasonograficzne, poziom przeciwciał anty Rh u kobiet z Rh (-), badanie w kierunku toksoplazmozy (u kobiet z ujemnym wynikiem w I-szym trymestrze ciąży). III trymestr ciąży (od 27 do 40 tygodnia ciąży) wizyt I wizyta (między 27 a 32 tyg. ciąży ) Badania: badanie ogólne, we wzierniku i zestawione, ocena wydzieliny pochwowej i ph pochwy, badanie położnicze zewnętrzne, ocena wymiarów miednicy (ma to na celu oszacowanie, czy poród może odbyć się siłami natury, czy też zostanie rozwiązany cesarskim cięciem), ocena tętna oraz ruchliwości płodu. Pierwsze ruchy płodu odczuwa ok. 20 tygodnia ciąży, natomiast w kolejnej ciąży od 18 tygodnia, pomiar masy ciała, pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Powinnaś także: wybrać szkołę rodzenia lub zdecydować się na indywidualną formę przygotowania do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa, zostać skierowana do położnej Podstawowej Opieki Zdrowotnej w celu objęcia opieką (jeżeli twoją ciążę prowadzi lekarz ginekolog). Badania diagnostyczne: morfologia krwi, badanie ogólne moczu, przeciwciała odpornościowe, badanie ultrasonograficzne badanie cytologiczne (jeżeli nie było wcześnie wykonane), w przypadku występowania wskazańzaleca się podanie immunoglobuliny anty D (28 30 tydz. ciąży). Powinnaś także: otrzymać informację na temat zdrowego stylu życia, rozpocząć zajęcia w szkole rodzenia

17 Plan opieki prenatalnej - badania w ciąży II wizyta (między 33 a 37 tyg. ciąży ) Jeżeli twoją ciążę prowadzi położna, obowiązkowa jest konsultacja u lekarza ginekologa. Badania: badanie ogólne, badanie położnicze, ocena wymiarów miednicy, pomiar tętna płodu, badanie gruczołów piersiowych, pomiar masy ciała, pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Badania diagnostyczne: morfologia krwi, badanie ogólne moczu, badanie czystości pochwy, posiew w kierunku paciorkowców B-hemolizujących (GBS), zalecane jest ponowne wykonanie HBS oraz HIV, grupie zwiększonego ryzyka zaleca się wykonanie VDRL oraz HCV. Powinnaś także: napisać plan porodu. O pomoc w napisaniu planu porodu możesz poprosić lekarza specjalistę lub położną; wybrać miejsce, gdzie twoje maleństwo przyjdzie na świat. Po 41 tygodniu ciąży bezwzględnie należy zgłosić się do szpitala. Literatura: Standard Opieki Okołoporodowej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1100) III wizyta (między 38 a 40 tyg. ciąży) Jeżeli twoją ciążę prowadzi położna, obowiązkowa jest konsultacja u lekarza ginekologa. Badania: badanie ogólne, badanie położnicze, pomiar tętna płodu, prowadzenie Karty Ruchów Płodu, ocena jego aktywności, ocena przyrostu masy ciała. Badania diagnostyczne: morfologia krwi, badanie ogólne moczu. IV wizyta (po 40 tyg. ciąży) Badania: badanie położnicze we wzierniku i zestawione, badanie KTG jako ocena tętna płodu, prowadzenie karty ruchów płodu, pomiar ciśnienia tętniczego krwi, pomiar masy ciała, ocena ryzyka ciążowego. Badania diagnostyczne: badanie ultrasonograficzne. Wyprawka do szpitala Autorka rozdziału: mgr Ewa Kamińska Specjalista pielęgniarstwa położniczego i neonatologicznego Z pakowaniem torby do szpitala nie czekaj do ostatniej chwili. W terminie porodu wyznaczonym wg. Neagelnego rodzi zaledwie ok. 5% kobiet, dlatego ok. 36 tygodnia ciąży warto przygotować wyprawkę do szpitala dla siebie oraz maleństwa, aby poród nie okazał się zaskoczeniem. Odpowiednio wcześniej przed rozwiązaniem należy wybrać szpital, w którym na świat przyjdzie Wasze maleństwo, aby uniknąć rozczarowań. Każdy szpital ma inne zwyczaje, z którymi należy się zapoznać. Część szpitali zapewnia noworodkowi wszystko co jest potrzebne w czasie pobytu na oddziale, a niektóre wymagają na pobyt paczkę pieluch jednorazowych i własnych ubranek dla noworodka. Pakując torbę do szpitala, należy wziąć pod uwagę to, że hospitalizacja po porodzie trwa 3-4 dni. Jeżeli ze względu na stan zdrowia matki lub dziecka okres ten się przedłuży, osoby bliskie zawsze mogą donieść brakujące rzeczy

18 Wyprawka do szpitala Przed wyjściem do szpitala należy się upewnić, czy masz wszystkie niezbędne dokumenty, tj.: grupa krwi (musi być oryginalny wynik lub krew-karta), przy ujemnym Rh wynik badania na obecność p/ciał anty Rh, dowód tożsamości, karta przebiegu ciąży (upewnij się, że masz wpisane wszystkie wyniki badań), wynik badania GBS wykonany między 33 a 37 tygodniem ciąży, wynik badania USG, karty informacyjne (jeżeli podczas ciąży byłaś hospitalizowana), inne istotne wyniki badań lub konsultacji u lekarza specjalisty, numer NIP zakładu pracy. Pakując torbę dla mamy należy pamiętać, że przestrzeń szpitala jest ograniczona i można zabrać tylko niezbędne rzeczy, tj.: 1 lub 2 koszule do porodu (takie, które później możemy spisać na straty), mogą to być T-shirty; 2-3 koszule na pobyt po porodzie, wygodne do karmienia; szlafrok; odpowiednio dobrany biustonosz do karmienia. Powinien być wykonany z naturalnej tkaniny, wygodny, na szerokich ramiączkach z możliwością odpięcia każdej miseczki osobno (co znacznie ułatwia karmienie). Dobierając taki biustonosz, pamiętaj, że piersi w czasie laktacji są trochę większe; wkładki laktacyjne, wchłaniające nadmiar pokarmu; maść ochronna na brodawki (najlepiej Bepanthen Baby Maść Ochronna). U kobiet, które karmią po raz pierwszy częściej dochodzi do uszkodzenia bądź podrażnienia brodawki; klapki pod prysznic, kapcie- powinny być łatwe do umycia; podpaski Maxi (2 opakowania); 6 par majtek jednorazowych (najlepiej siatkowe) dostępne w aptece lub sklepie medycznym; woda kosmetyczna w aerozolu do odświeżenia twarzy ( bardzo przydatna w czasie porodu); przybory toaletowe, kosmetyki; 2 ręczniki; ręcznik papierowy, papier toaletowy; podkłady jednorazowe; oliwka do masażu w czasie porodu; pomadka ochronna do ust (wysuszonych podczas długotrwałego oddychania); niegazowana woda mineralna, najlepiej po 500 ml z ustnikiem (łatwiej się pije w pozycji leżącej); leki, które bierzemy na stałe; jeżeli masz cukrzycę, zabierz ze sobą glukometr; kubek, sztućce; wygodne ubranie dla taty na czas porodu; nie zapomnij ładowarki, wg uznania aparatu fotograficzngo, kamery. Jeżeli szpital, który wybraliście, wymaga własnych ubrań dla noworodka, spakuj dodatkowo: 3-6 szt. kaftaników lub body, tyle samo śpioszków, najlepiej zapinanych w kroku, aby łatwo było przewinąć noworodka, 10 pieluch tetrowych, 2 bawełniane cienkie czapeczki, 2 pary skarpetek (kupując, zwracaj uwagę na ściągacze, aby za bardzo nie uciskały dziecku nóżek), 2 pary rękawiczek, aby dziecko nie drapało się po buzi

19 Wyprawka do szpitala Szpitale najczęściej dysponują swoimi rożkami i kocykami, ale jeżeli zabieramy swoje ubranka, resztę też możemy mieć własną. Warto spakować także preparaty do pielęgnacji noworodka: nawilżane chusteczki; maść zapobiegającą odparzeniu pośladków (najlepiej Bepanthen Baby Extra - maść ochronna, która może być stosowana od pierwszych dni życia nawet u wcześniaków); emolient nawilżający (najlepiej Bepanthen Derm Krem), gdyż maluchom często łuszczy się naskórek. Kolejna torba - na dzień wypisu ze szpitala. Należy ją spakować wcześniej, aby po porodzie uniknąć stresu, że osoba pakująca torbę o czymś zapomni. Przygotowując ubrania dla noworodka i siebie na wyjście pamiętaj, że muszą być dopasowane do pory roku. Powinny się tam znaleźć ubrania i buty dla mamy (najlepiej, aby kobieta przygotowała je sobie sama) a dla noworodka: 2 pieluszki jednorazowe (najmniejszy rozmiar), body z krótkim lub długim rękawem (w zależności od pory roku), pajacyk lub kaftanik i śpioszki, rękawiczki i skarpetki, czapka cienka wiązana, ew. zimowa, kombinezon w zimie, rożek lub kocyk, 2 pieluszki tetrowe do okrycia buzi, krem do twarzy (najlepiej na każdą porę roku). Pamiętaj także o wcześniejszym zadbaniu o odpowiedni fotelik samochodowy. Jak wybrać miejsce do porodu? Przygotowane przez: Na pewno nieraz myślałaś o tym, jak będzie wyglądał poród Twojego dziecka. To naprawdę ważne wydarzenie warto więc włożyć trochę wysiłku w jego zaplanowanie. Spróbuj robić to metodycznie, kilka miesięcy wcześniej. Zastanów się, co jest dla ciebie najważniejsze i co da Ci poczucie bezpieczeństwa. Czy chcesz rodzić w małym szpitalu czy w klinice? A może marzysz o porodzie w domu? Czy chcesz, aby towarzyszyły Ci bliskie osoby? Czy i kiedy zgodzisz się na stosowanie interwencji medycznych? Czy boisz się unieruchomienia na łóżku porodowym? Czy zależy Ci na aktywności podczas porodu? Czy chciałabyś skorzystać z naturalnych metod łagodzenia bólu? Czy myślisz o ewentualnej możliwości znieczulenia porodu? Jaki jest Twój stosunek do nacinania krocza? Czy chciałabyś, żeby była z Tobą konkretna położna? Czy marzysz o porodzie w świetle świec i przy muzyce? Czy jest dla Ciebie ważne, kiedy zostanie przecięta pępowina i jak długo będziesz mogła przytulać swoje dziecko po porodzie? Czy chciałabyś, żeby ktoś pomógł Ci w przystawianiu dziecka do piersi? Czy ważne są dla ciebie warunki socjalne, np. osobny pokój po porodzie? 36 37

20 Jak wybrać miejsce do porodu? Z całą pewnością będziesz miała jeszcze wiele oczekiwań związanych z porodem i masz do nich prawo. Ponieważ jednak nie wszystkie z nich będą mogły być zrealizowane w każdym miejscu, koniecznie poświęć trochę czasu na rozeznanie możliwości. Najlepiej zrobić to, pytając o konkretne sprawy w szkole rodzenia, rozmawiając ze znajomymi, które już rodziły, albo z położną czy lekarzem. Zachęcamy również do odwiedzenia portalu Fundacji Rodzić po Ludzku, który jest bazą informacji o wszystkich szpitalach w Polsce. Znajdziesz tam dane uzyskane z ankiet od szpitali oraz bardzo cenne oceny kobiet, które rodziły w danej placówce. Potem warto udać się do kilku wybranych miejsc i sprawdzić, jak deklaracje wyglądają w rzeczywistości. Dobrze jest mieć ze sobą plan porodu stworzony wcześniej dzięki niemu na pewno nie zapomnisz spytać się o wszystko, co chciałabyś wiedzieć. Jak sformułować swoje oczekiwania? Spisz je na kartce to bardzo pomocne w porządkowaniu swoich wyobrażeń. 1. Połóż dużą kartkę w widocznym miejscu w domu co najmniej na kilka tygodni przed porodem i wpisuj na nią wszystkie oczekiwania co do porodu. Możesz poprosić partnera, aby także to robił, choć oczywiście zdanie matki jest w tym wypadku najważniejsze. 2. Następnie uszereguj te zapiski w kolejności: od najważniejszych ( to dla mnie kluczowe ) do tych mniej istotnych ( fajnie gdyby się udało, ale jak nie, to nie ma tragedii ). 3. Wybierz 10 najistotniejszych punktów, dotyczących spraw naprawdę ważnych ze względu na Twoje potrzeby. To jest Twoja własna lista priorytetów na czas porodu. 4. Przyjrzyj się tej liście. Prawdopodobnie nie ma takiego szpitala, w którym Twoje 10 punktów byłoby zrealizowane. Dlatego Twoim następnym krokiem jest wybór 3 najważniejszych punktów z listy. To będzie Twoje nieprzekraczalne minimum. 5. Teraz sprawdź, co oferuje szpital, w którym planujesz poród zajrzyj na i zapoznaj się z komentarzami kobiet, odwiedź oddział i porozmawiaj z położną. Twoja lista potrzeb bardzo ułatwi szukanie najlepszego dla Ciebie miejsca porodu. Nie obawiaj się, że personel szpitala będzie patrzył niechętnie na osobę, która przychodzi na porodówkę z listą pytań. Na pewno dajesz w ten sposób jasny sygnał, że przygotowywałaś się do narodzin, że wiesz, co Cię czeka i jasno precyzujesz swoje oczekiwania. Jeśli okaże się, że Twoje najważniejsze pragnienia nie są w tym szpitalu możliwe do realizacji, poszukaj dalej. Być może warto pojechać do innego miasta lub dzielnicy. Poród to jedno z ważniejszych wydarzeń w życiu kobiety, warto zainwestować czas i trud w wyszukanie odpowiedniego miejsca! Pamiętaj, że położnej, która nie miała z Tobą kontaktu nigdy wcześniej (a tak zwykle jest na polskich salach porodowych), także jest łatwiej z Tobą współpracować, gdy wiesz, czego chcesz i umiesz to wyrazić. Jeśli idziesz do porodu z osobą towarzyszącą, możesz właśnie ją poprosić o zapoznanie personelu z planem porodu, podczas kiedy Ty będziesz pochłonięta rodzeniem. Pamiętaj jednak, że narodziny dziecka są dynamicznym procesem i nie wszystko musi się ułożyć dokładnie tak, jak to sobie wyobrażałaś. Są okoliczności, na które będziesz miała ograniczony wpływ, i sytuacje, w których będziesz musiała zaufać fachowości personelu medycznego. Dlatego postaraj się przygotować psychicznie na odstępstwa od Twojego scenariusza. Jeśli nie będziesz elastycznie podchodziła do tego, co Cię spotka, możesz się czuć rozczarowana, nawet jeśli urodzisz zdrowe, piękne dziecko. To zdarza się często u mam, którym bardzo zależało na porodzie siłami natury, a poród ze względów medycznych skończył się zabiegowo. Pamiętaj, że są rzeczy, na które masz wpływ i takie, które dzieją się poza Twoją wolą ta zasada dotyczy także rodzenia dzieci. Zachęcamy również do zapoznania się z tzw. standardami okołoporodowymi (czyli rozporządzeniem Ministra Zdrowia określającym procedury postępowania w opiece nad kobietą i dzieckiem podczas ciąży fizjologicznej, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem, które weszło w życie w kwietniu 2011 r.). Ten obszerny dokument określa, do czego masz prawo i jakie procedury obowiązują opiekujący się Tobą personel medyczny. Warto, abyś zapoznała się z zapisami standardów gdyby opieka nad Tobą odbiegała od jego zaleceń, będziesz mogła powołać się na to rozporządzenie. Najważniejsze punkty standardów oraz link do pełnej treści dokumentu znajdziesz na stronie