Opracował: EKKOM Sp. z o.o. Ul. Zawiła 65 E Kraków

Transkrypt

1 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA TEMATU PLANOWANE DZIAŁANIA TECHNICZNE I NIETECHNICZNE SŁUŻĄCE POPRAWIE BEZPIECZEŃSTWA POWODZIOWEGO W ZLEWNI RZEKI SKAWINKI, W POWIATACH: KRAKOWSKIM, WADOWICKIM I MYŚLENICKIM Opracował: EKKOM Sp. z o.o. Ul. Zawiła 65 E Kraków

2 Zespół autorski: dr inż. Janusz Bohatkiewicz mgr inż. Sebastian Biernacki mgr inż. Maciej Hałucha mgr Monika Białowąs mgr Joanna Nabielec mgr inż. Jakub Pełka 2

3 3 Prognoza oddziaływania na środowisko dla tematu Planowane działania techniczne i nietechniczne służące

4 1. WSTĘP 1.1 PRZEDMIOT OPRACOWANIA Przedmiotem opracowania jest Prognoza oddziaływania na środowisko dla tematu: Planowane działania techniczne i nietechniczne służące poprawie bezpieczeństwa powodziowego w zlewni rzeki Skawinki, w powiatach: krakowskim, wadowickim PODSTAWA OPRACOWANIA PROGNOZY Podstawą prawną sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. 2012, poz z póz. zm.) w skrócie Ustawa ooś, która mówi że: przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagaj a projekty: ( ) polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie ( ) gospodarki wodnej ( ), opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszych realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (SOOŚ) skutków realizacji dokumentów strategicznych (np.: koncepcji, polityk, strategii i planów) opracowywanych przez organy administracji nakładają artykuły 46 i 47 (51 ust. 2 oraz 52) niniejszej ustawy. Zakres prognozy określa art. 51 ust 2 oraz art. 52 UOOŚ. Zgodnie z art. 53 UOOŚ, a także zgodnie z treścią pism: Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie (Pismo znak OO MZi z dnia r.) oraz Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Krakowie (Pismo znak NS z dnia r.) CEL PROGNOZY Celem Prognozy jest ocena skutków dla środowiska, wynikających z realizacji planowanych działań technicznych i nietechnicznych służących poprawie bezpieczeństwa powodziowego w zlewni rzeki Skawinki, w powiatach: krakowskim, wadowickim i myślenickim a także ewentualna weryfikacja ustaleń w projekcie w zakresie możliwości rozwiązań eliminujących lub ograniczających jego negatywne oddziaływanie na środowisko oraz w miarę potrzeb przedstawienie rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie. Zadania ujęte w Prognozie wynikają z potrzeby zapobiegania lub ograniczaniu zasięgu wód powodziowych, a także przyczyniają się do zapewnienia większej retencji w zlewniach. Ochrona przed powodzią jest jednym z kluczowych celów wpisanych w dokumentach począwszy od szczebla krajowego, aż do lokalnego, takich jak np.: - Program ochrony przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły zatwierdzony Uchwałą Rady Ministrów Nr 151/2011 z dnia 9 sierpnia 2011 r., - Wstępna ocena ryzyka przeciwpowodziowego województwa małopolskiego, opracowana w ramach projektu Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK) finansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Główną przesłanką realizacji zadań ujętych w Prognozie jest ochrona ludzi i mienia (gospodarstw rolnych, budynków, infrastruktury technicznej) przed zniszczeniem spowodowanym wezbraniem wód. Realizacja tego celu wpisuje się w zrównoważony rozwój pod warunkiem zapewnienia właściwej ochrony środowiska przyrodniczego. W przypadku zadań, dla których etap decyzyjny nie został jeszcze rozpoczęty lub zakończony należy zapewnić, aby kluczowy priorytet jakim jest ochrona przed powodzią uwzględniał potrzebę ochrony środowiska, a zwłaszcza ekosystemów wodnych i od wód 4

5 zależnych. Powinno to być zapewnione na etapie procesu inwestycyjnego, zarówno w trakcie planowania, realizacji, jak i funkcjonowania oraz późniejszej likwidacji obiektów. Część zadań przedstawionych w Prognozie kwalifikuje się, bądź może się kwalifikować (w zależności od przewidzianego zakresu) do przedsięwzięć mogących potencjalnie oddziaływać na środowisko, wymienionych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U.Nr 213 poz. 1397), dla których konieczne będzie uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W przypadku przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko dokonuje się analizy oddziaływań danego zadania na środowisko i wybiera wariant najbardziej korzystny dla środowiska. W razie stwierdzenia możliwości wystąpienia oddziaływań o charakterze negatywnym, istnieje możliwość zastosowania odpowiednich środków zapobiegających lub minimalizujących ten wpływ, zastosowania rozwiązań alternatywnych, a jeśli zachodzą odpowiednie przesłanki przeprowadzenia kompensacji przyrodniczej. W skrajnych przypadkach może dojść do odmówienia ustalenia środowiskowych uwarunkowań realizacji zadania, co oznacza tym samym odstąpienie od realizacji danej inwestycji ZAKRES PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Prognoza oddziaływania na środowisko została sporządzona zgodnie z treścią pism: Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie (Pismo znak OO MZi z dnia r.) oraz Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Krakowie (Pismo znak NS z dnia r.), uzgadniających zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko, wydanych na podstawnie art. 53 Ustawy OOŚ oraz na podstawie art. 51 oraz art. 52 w/w ustawy. Zadaniem prognozy jest wczesna identyfikacja potencjalnych skutków przyrodniczych, społecznych i gospodarczych, realizacji postanowień zawartych w Prognozie oraz na sformułowanie zaleceń ograniczających lub kompensujących niekorzystne skutki podjęcia działań przeciwpowodziowych. Ocena oddziaływania na środowisko o charakterze strategicznym powinna uwzględniać relacje planowanych zadań inwestycyjnych ze środowiskiem przyrodniczym oraz relacje ze zrównoważonym rozwojem. Jednym z celów prognozy jest odpowiedź na pytanie, czy i w jakim stopniu ustalenia dokumentu strategicznego sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi. Ważne jest, by względy ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju stawiane były na równi z innymi celami i interesami gospodarczymi oraz społecznymi. 2. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY W ramach niniejszego opracowania wykonano następujące czynność i zmierzające do prawidłowego określenia skutków środowiskowych związanych z realizacją zapisów projektowanego dokumentu: - analizy i oceny istniejącego środowiska przyrodniczego, kulturowego i krajobrazu na terenie analizowanej zlewni rzeki Skawinka, - analizy i oceny ustaleń projekty zabezpieczenia przeciwpowodziowego na terenie analizowanej zlewni rzeki Skawinka, - prognozy skutków oddziaływania realizacji ustaleń projektu w środowisku przyrodniczym, kulturowym i w krajobrazie, z uwzględnieniem: wpływu ustaleń projektu na podstawowe elementy środowiska (np. ukształtowanie terenu i gleby, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze, roślinność, zwierzęta), a także na jakość życia i zdrowie ludzi, 5

6 podatność poszczególnych obszarów na degradację, ochrony terenów pełniących szczególne funkcje ekologiczne, prawidłowego gospodarowania zasobami przyrody, ochrony terenów o wysokich walorach przyrodniczych, kulturowych i historycznych. Przy sporządzaniu prognozy posłużono się gównie metodami analitycznymi, waloryzacyjnymi oraz badaniami wybranych elementów środowiska. W zakresie prognozowania wielkości oddziaływania na środowisko wykorzystano metody analogii, prognozowania eksperckiego, itp. Podczas sporządzania niniejszej prognozy nie napotkano na istotne trudności lub luki informacyjne, które uniemożliwiałyby identyfikację zagrożeń lub ocenę oddziaływania na poszczególne elementy środowiska. Na podstawie powyższych danych i zastosowanych metod, sformułowane zostaną wnioski odnośnie rozwiązań przyjętych do planowanych działań w aspekcie ich wpływu na środowisko oraz sprecyzowane zalecenia odnośnie sposobów minimalizacji negatywnych skutków. Wymagania jakim powinna odpowiadać prognoza zostały określone przepisami prawa polskiego - Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 199 poz ze zm.) obowiązuje od 15 listopada 2008 r. i wspólnotowego - Dyrektywa 2001/42/EC w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko, a także pisma Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie. 4. OPIS OBSZARU OBJĘTEGO OPRACOWANIEM Obszar objęty opracowaniem to zlewnia rzeki Skawinki. Skawinka jest prawobrzeżnym dopływem Wisły uchodzi do niej pomiędzy Skawą a Rabą, na wysokości Tyńca. Zlewnia Skawinki ma powierzchnię ok. 350 km 2, a jej całkowita długość wynosi 33 km. Źródła Skawinki położone są pod Górą Chełm w Beskidzie Makowskim. Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące charakterystyki fizjograficznej obszaru opracowane głównie na podstawie Komentarzy do Map Hydrograficznych Skawina i Kalwaria Zebrzydowska [Baścik M., Chełmicki W., 2003]. [1] Mapa 1 Mapa topograficzna zlewni Skawinki [2] 6

7 5. OPIS OBECNEGO STANU ZABEZPIECZEŃ Powodzią nazywa się wezbranie wody, podczas którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego lub poziomu korony wału przeciwpowodziowego zalewa dolinę rzeczną, powodując szkody oraz straty finansowe i pozaekonomiczne (społeczne, moralne, przyrodnicze itp.). Pojęcie powodzi nie obejmuje zjawisk zatapiania małych obszarów bezodpływowych. Powódź jest więc w przeciwieństwie do definicji wezbrania pojęciem nie hydrologicznym, lecz gospodarczym.[3] Dla zlewni Skawinki dominującym rodzajem powodzi są powodzie opadowe, powodowane przez intensywne deszcze nawalne i rozlewne, występujące od kwietnia do listopada. Największe ich nasilenie przypada na lipiec. O charakterze i wielkości wezbrania powodziowego opadowego decyduje szereg czynników. Do najistotniejszych należą jednak czynniki hydrometeorologiczne, przede wszystkim określony typ i wielkość opadu. Z tego względu pośród powodzi opadowych można wyróżnić powodzie opadowe wywołane przez opad o charakterze nawalnym oraz powodzie opadowe wywołane przez opad o charakterze frontalnym (rozlewnym). Powodzie opadowo nawalne to bardzo groźny typ powodzi, który wyrządza wiele szkód, choć obejmuje mały zasięg terytorialny zwykle km 2. Groźbę tego typu powodzi zwiększa fakt, że występują na małych ciekach, na których brak jest punktów obserwacyjnych, a deszcze je wywołujące pojawiają się nagle i są trudne do przewidzenia. Nie ma więc systemów wczesnego ostrzegania. Na małych ciekach nie ma także często żadnej zabudowy hydrotechnicznej (np. wałów, zbiorników retencyjnych), która by ograniczała skutki wezbrań. Powodzie tego typu spowodowane intensywnymi opadami mogą występować również w dolinach nie prowadzących żadnych wód w suchych jarach, zagłębieniach terenowych naturalnych lub sztucznych, często zalaniu podlegają także przejazdy kolejowe, dwupoziomowe skrzyżowania dróg i ulic itp. Gwałtowne opady, zwykle towarzyszące burzom, mogą powodować zatopienie terenu, często całych dzielnic w miastach, przepełnienie i wylewy kanałów, erozję gleb i ich degradację, osuwiska ziemi, niszczenie upraw itp. Powodzie opadowe frontalne oraz rozlewne obejmują z kolei swoim zasięgiem znacznie większe obszary i mogą osiągnąć katastrofalne rozmiary klęski żywiołowej, obejmując całe dorzecza górnej Odry i Wisły. W skali całej zlewni Skawinki, której powierzchnia przekracza 350 km 2 największe powodzie zdarzyły się na skutek opadów o charakterze frontalnym (rozlewnym) ostatnio w latach 2001 i Zdarzają się też powodzie lokalne ograniczone do części zlewni, które wystąpiły po opadach nawalnych (burzowych).[2] Biorąc pod uwagę powyższą definicję oraz obszar objęty opracowaniem obejmujący teren gmin Skawina, Sułkowice, Siepraw, Myślenice, Kalwaria Zebrzydowska i Lanckorona należy stwierdzić że główne cieki, które stwarzają zagrożenie powodziowe to: Skawinka, Cedron, Głogoczówka, Gościbia, Jastrząbka i Sieprawka. Tereny zabudowane zlokalizowane wzdłuż tych rzek są narażone na niebezpieczeństwo powodzi. Wskazane podczas wizji terenowych najważniejsze obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi, które ucierpiały w przeszłości (nieobwałowane) zestawiono poniżej Skawinka (Harbutówka) obszar wzdłuż cieku w miejscowości Harbutowice gm. Sułkowice, miasto Sułkowice, wieś Biertowice, Radziszów gm. Skawina, Cedron: obszar wzdłuż cieku począwszy od miejscowości Skawinki gm. Lanckorona, wieś Brody, wieś Wola Radziszowska, Głogoczówka: obszar wzdłuż cieku w obrębie Krzyszkowic i Głogoczowa Gościbia: zagrożenie dla ujęcia wody w Sułkowicach, 7

8 Jastrząbka: tereny wsi Jastrzębia i Izdebnik położone wzdłuż cieku, Sieprawka: tereny w centrum miejscowości Siepraw. Tereny chronione wałami przeciwpowodziowymi w obszarze objętym opracowaniem obejmują: fragment zabudowań wsi Głogoczów (Głogoczówka), Skawinkę w Skawinie oraz Skawinkę w Radziszowie. Poniżej zestawiono lokalizację wałów przeciwpowodziowych w zlewni Skawinki. [2] Rysunek 1. Lokalizacja wałów przeciwpowodziowych Skawinka Skawina Rysunek 2. Lokalizacja wałów przeciwpowodziowych i odcinków dróg o charakterze walów Skawinka Radziszów 8

9 Rysunek 3. Lokalizacja wałów przeciwpowodziowych Głogoczówka Głogoczów [2] Na znaczące zagrożenie powodziowe w zlewni Skawinki wpływają: układ sieci rzecznej o charakterze koncentrycznym, sprzyjający powstawaniu wezbrań o wysokiej kulminacji, warunki glebowe i geologiczne sprzyjające powstawaniu spływu powierzchniowego, znaczna gęstość sieci rzecznej przyspieszająca rozwój wezbrań, znaczące spadki szczególnie w górnej części zlewni, charakterystyczny typ osadnictwa opartego o kręgosłup jakim jest rzeka, intensywny wzrost stopnia zabudowy zlewni związany z położeniem w pobliżu Krakowa. [2] Mapa 2. Poziom strat powodziowych na terenie województwa Małopolskiego [4] 9

10 5.1 DIAGNOZA ZAGROŻEŃ POWODZIOWYCH NA OBSZARZE JEDNOSTEK W zlewni Skawinki występują czynniki naturalne oraz antropogeniczne, które wpływają na duże zagrożenie powodziowe na tym obszarze. W związku z tym zaproponowano środki techniczne ochrony przed powodzią, zarówno bierne jak i czynne, wybierając naszym zdaniem najskuteczniejsze, dobrane do rodzaju zagrożenia. Proponowane środki ochrony przed powodzią: - zbiorniki przeciwpowodziowe, - przebudowa istniejących obiektów inżynierskich, - budowa obwałowań. [2] W dokumencie pn. Opracowanie uzupełniające dotyczące I-go etapu zabezpieczenia rzeki Skawinki na terenie gminy Skawina i gminy Sułkowice ( Wariant W2D) dokonano ostatecznego uporządkowania proponowanych wariantów działań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Skawinki, zachowując następujący układ analizowanych jednostek zadaniowych: Z01 zlewnia Skawinki (z wyłączeniem zlewni dopływów) Z02 zlewnia Gościbii Z03 zlewnia Jastrząbki Z04 zlewnia Głogoczówki (z Sieprawką) Z05 zlewnia Cedronu Z06 zlewnia Mogiłki Z07 zlewnia Rzepnika Poniżej przedstawiono graficznie podział zlewni Skawinki na jednostki zadaniowe. Rysunek 4. Podział zlewni Skawinki na jednostki zadaniowe [1] 5.2. CHARAKTERYSTYKA WARIANTÓW PLANOWANYCH ZABEZPIECZEŃ 10

11 Na poziomie jednostek zadaniowych analizie hydraulicznej poddano następujące warianty działań inwestycyjnych: Wariant W0 aktualny stan ochrony przeciwpowodziowej; Wariant WI stan ochrony przeciwpowodziowej uwzględniający dotychczasowe koncepcje i projekty w zakresie ograniczenia zagrożeń powodziowych Wariant WIIA stan ochrony przeciwpowodziowej z uwzględnieniem retencji zbiornikowej oraz obwałowań przeciwpowodziowych; Wariant WIIB stan ochrony przeciwpowodziowej uwzględniający wyłącznie działania polegające na budowie nowych lub modernizacji istniejących obwałowań przeciwpowodziowych (lub bulwarów); przy czym w wariantach WIIA i WIIB nie analizowano działań inwestycyjnych w zlewni Z01, gdyż rozstrzygnięcia w tym zakresie dla zlewni odbiornika (Skawinka) możliwe są dopiero po wyborze optymalnych rozwiązań w zlewniach dopływów (jednostki Z02 Z07) wariant WP, na etapie formułowania wariantów WP+ i WP++. Poniżej w tabeli zestawiono rodzaje działań inżynierskich poddane analizie w poszczególnych jednostkach zadaniowych Tab. 1. Rodzaje analizowanych działań inwestycyjnych w poszczególnych jednostkach Nr jednostki zadaniowej Rzeka Wariant W0 Wariant WI Wariant WIIA Z01 Skawinka Stan istn. Z02 Gościbia Stan istn. Zbiornik suchy Zbiornik suchy Z03 Jastrząbka Stan istn. - Z04 Sieprawka Stan istn. Zbiornik mokry Głogoczówka Stan istn. - Z05 Cedron Stan istn. - Wariant WIIB - - Zbiornik suchy i obwałowania Zbiornik suchy i obwałowania Zbiornik mokry Zbiornik suchy i obwałowania Zbiornik suchy i obwałowania Obwałowania Obwałowania Obwałowania Obwałowania Obwałowania Z06 Mogiłka Stan istn. - Obwałowania - Z07 Rzepnik Stan istn. - Obwałowania - 11

12 JEDNOSTKA ZADANIOWA Z01 (SKAWINKA) OPIS WARIANTÓW INWESTYCYJNYCH W JEDNOSTCE Z01 - SKAWINKA W opracowaniu dla jednostki zdaniowej Z01 analizie poddano następujące warianty inwestycyjne Tab. 2. Nazwa wariantu Warianty inwestycyjne dla jednostki zadaniowej Z01 Opis wariantu Wariant W0 Wariant WI Wariant WP Wariant WP+ Wariant WP++ stan istniejący budowa suchego zbiornika Radziszów wariant składający się z optymalnych wariantów inwestycyjnych dla poszczególnych jednostek zadaniowych (dopływów Skawinki) wariant WP poszerzony o budowę suchych zbiorników na dopływach Skawinki wariant WP+ uzupełniony o działania w zakresie obwałowań przeciwpowodziowych w dolinie Skawinki Z uwagi na charakter jednostki (główna zlewnia objęta opracowaniem) na tym poziomie analiz nie przewidziano wariantów WIIA i WIIB, gdyż rozwiązania inwestycyjne formułowane są w odniesieniu do całego obszaru zlewni Skawinki w wariantach WP, WP+ i WP++. Wariant W0 Wariant W0 prezentuje istniejący stan ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Z01 i bazuje na modelu hydraulicznym opracowanym w ramach projektu zrealizowanego przez firmę ADASA w 2013 roku. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu W0 Na terenie jednostki zadaniowej Z01 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Skawinki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1%. Tab. 3 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z01 dla wariant W0 Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu W0 W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 12

13 Tab. 4 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0%. L.p. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 290 szt. 2. Budynki mieszkalne 340 szt. 3. Obiekty przemysłowe 33 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 55 szt. 5. Drogi km 6. Linie kolejowe 0 km 7. Cmentarze 0 szt. Analiza zagrożonej ludności dla wariantu W0 W jednostce zadaniowej Z01 zagrożonych zalaniem wodą Q1% o głębokości poniżej 0,5 m jest 735 osób, głębokością powyżej 0,5 m 422 osoby. Wariant WI Wariant WI, jest wariantem W0 poszerzonym o działania inwestycyjne wynikające z analizy dotychczasowych planów i koncepcji oraz innych dokumentacji opracowanych przez Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz wójtów gmin i burmistrzów miast położonych w obszarze zlewni Skawinki. W zakresie powyższych działań, w obszarze jednostki Z01 zidentyfikowano jedno planowane działanie inwestycyjne suchy zbiornik powodziowy Radziszów na Skawince. Koncepcja suchego zbiornika Radziszów pochodzi z opracowania udostępnionego przez Urząd Miasta Skawiny pt. Studium projektowe budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego na rzece Skawince w m. Radziszów gm. Skawina autor mgr inż. Piotr Radzicki, sierpień 2011r. Pod względem administracyjnym, zbiornik zlokalizowano w miejscowości Radziszów, gmina Skawina, powiat krakowski, województwo małopolskie. Pod względem hydrograficznym zbiornik zlokalizowano w km rzeki Skawinki. Planowany zbiornik Radziszów, ma być zbiornikiem suchym w związku z czym będzie pełnił jedynie funkcje przeciwpowodziową. W czaszy zbiornika znajdują się głównie użytki zielone oraz grunty orne. Występują również wzdłuż cieku mało wartościowe zadrzewienia i zakrzewienia. Podstawowe parametry zbiornika W wyniku analizy lokalizacyjnej przyjęto że planowany zbiornik będzie zbiornikiem suchym, dla którego w opracowaniu wykonanym przez Pana Piotra Radzickiego Studium projektowe budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego na rzece Skawince w m. Radziszów gm. Skawina analizowano dwa warianty wielkościowe: mniejszy i większy. Wnioski z tego opracowania wskazały, że wymagana objętość powodziowa jest znaczna i dlatego założono wariant większy, który charakteryzuje się następującymi parametrami: MaxPP = 222,00 m n.p.m poziom spiętrzonej wody przy przepływie miarodajnym 13

14 VMaxPP = 1,38 mln m3 - pojemność całkowita AMaxPP = 56,93 ha - powierzchnia zalewu Długość zapory czołowej = 390 m Długość zapór bocznych = 940 m Maksymalna długość zbiornika = ok. 1,4 km Średnia szerokość zbiornika = 410 m Rzędna korony zapory czołowej = 223,00 m n.p.m, Budowa planowanego zbiornika wiąże się makroniwelacją dna zbiornika, której celem jest uzyskanie odpowiedniej pojemności. W związku z wybraną lokalizacją zbiornika, konieczne będzie również przełożenie koryt rzeki Skawinki oraz potoku Włosanka. Korekta koryta rzeki Skawinki konieczne jest w obrębie planowanego zbiornika i wynika z konieczności odpowiedniego wyprofilowania czaszy zbiornika. Konieczne jest również zrealizowanie zapór bocznych o długości 0,94 km. Charakterystyka obiektów upustowo przelewowych Geometria upustów: 5 szt upustów o wymiarach 5 m szerokości, 2 m wysokość każdy, upusty denne. Geometria przelewu: Rzędna 219,65 m n.p.m, długość 50 m i na rzędnej 220 m n.p.m długość 100 m. Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WI Zbiornik Radziszów na Skawince był przedmiotem analiz hydraulicznych wykonywanych w ramach opracowania firmy ADASA z 2013 roku. Opis implementacji zbiornika do modelu w ramach Wariantu WI zamieszczony poniżej pochodzi z tego opracowania. Rysunek 5. Lokalizacja zbiornika Radziszów Planowaną zaporę czołową zbiornika Radziszów wprowadzono w modelu hydraulicznym w km W modelu zaimplementowano zaproponowane upusty i przelew bez wprowadzania reguł sterowania (związanych z manewrowaniem zamknięciami). O wielkości 14

15 odpływu decyduje jedynie poziom wody w zbiorniku oraz geometria urządzeń upustowo przelewowych. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WI Na terenie jednostki zadaniowej Z01 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Skawinki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1%. Tab. 5 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 0,2% i Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z01 dla wariantu WI. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WI W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 6 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0%. Ilość obiektu w zasięgu strefy Jednostka Lp. Klasa obiektu zalewowej dla wody Q 1,0% [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 279 szt. 2. Budynki mieszkalne 232 szt. 3. Obiekty przemysłowe 32 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 52 szt. 5. Drogi km 6. Linie kolejowe 0 km 7. Cmentarze 0 szt. Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WI W jednostce zadaniowej Z01 zagrożonych zalaniem wodą Q1% o głębokości poniżej 0,5m jest 684 osoby, głębokością powyżej 0,5m 266 osób. 15

16 JEDNOSTKA ZADANIOWA Z02 - GOŚCIBIA OPIS WARIANTÓW INWESTYCYJNYCH W JEDNOSTCE Z02 - GOŚCIBIA W opracowaniu dla jednostki zdaniowej Z02 analizie poddano następujące warianty inwestycyjne Tab. 7 Warianty inwestycyjne dla jednostki zadaniowej Z02 Nazwa wariantu Wariant W0 Wariant WI Wariant WIIA Wariant WIIB Opis wariantu stan istniejący budowa suchego zbiornika Sułkowice budowa suchego zbiornika Sułkowice oraz budowa obwałowań budowa obwałowań Wariant W0 Wariant W0 prezentuje istniejący stan ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Z02 i bazuje na modelu hydraulicznym opracowanym w ramach projektu zrealizowanego przez firmę ADASA w 2013 roku. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WI Na terenie jednostki zadaniowej Z02 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Gościbii. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% i Q0,2%. Tab. 8 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z02 dla wariantu WI. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe 0 Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WI W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1w podziale na kategorie. 16

17 Tab. 9 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z02 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 0 szt. 2. Budynki mieszkalne 0 szt. 3. Obiekty przemysłowe 0 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WI W wariancie WI nie występują żadne zagrożenia dla ludności. Wariant WIIA W ramach wariantu WIIA przewidziano budowę suchego zbiornika Sułkowice na Gościbii (wg koncepcji analizowanej w wariancie WI) oraz dodatkowo obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Opis oraz podstawowe parametry zbiornika Sułkowice, pochodzące z opracowania ADASA z 2013 r., zamieszczono w wariancie WI. W ramach Wariantu WIIA, w oparciu o wyznaczony w drodze modelowania zasięg zalewu dla wody Q0,2% dokonano aktualizacji zasięgu czaszy zbiornika oraz długości i wysokości zapory czołowej. Dokonano również weryfikacji lokalizacji ewentualnych obwałowań bocznych zbiornika, chroniących zabudowania i infrastrukturę położoną na obrzeżach czaszy. Ostateczne, po obliczeniach hydraulicznych zaproponowano rzędną korony zapory na poziomie 308,17 m n.p.m., tj. 1,0 m ponad obliczony maksymalny poziom zw. wody przy przepływie Q0,2% (rzędna ). Równocześnie proponuje się obniżenie krawędzi przelewu z rzędnej 309,30 (Wariant WI) do około 305,00 m n.p.m. Dla nowej rzędnej projektowanej korony długość zapory czołowej wynosić będzie około 375 m, a jej maksymalna wysokość osiągnie 17,17 m. Jak wynika z obliczeń modelowych nie ma potrzeby projektowania zapór bocznych, planowanych wg Wariantu WI. Na rysunku poniżej zamieszczono lokalizację zbiornika wg wariantu WIIA z naniesionym zasięgiem maksymalnego poziomu wody dla przepływu Q0,2% oraz lokalizacją zapory czołowej. 17

18 Rys. 6 Lokalizacja zbiornika Sułkowice w wariancie WIIA W ujściowym odcinku rzeki Gościbii zaprojektowano jeden odcinek prawostronnego wału przeciwpowodziowego o długości 172 mb oraz bulwaru o długości 401 mb. Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA przedstawiono na poniższym rysunku. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. Rys. 7 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIA Na terenie jednostki zadaniowej Z02 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Gościbii. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% 18

19 Tab. 10 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z02 dla wariantu WIIA. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIA W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 11 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z02 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 0 szt. 2. Budynki mieszkalne 0 szt. 3. Obiekty przemysłowe 0 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIA W wariancie WIIA nie występują żadne zagrożenia dla ludności. Analiza kosztów dla wariantu WIIA Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskim dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Opracowanie to zawiera również wskazania w zakresie szacowania kosztów budowy suchych zbiorników powodziowych, w szczególności kosztów związanych z wykonaniem korpusu zapory czołowej i bloku przelewowo upustowego. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIA wynosi zł 19

20 Wariant WIIB W ramach wariantu WIIB przewidziano wyłącznie obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. W ujściowym odcinku rzeki Gościbii zaprojektowano jeden odcinek prawostronnegowału przeciwpowodziowego o długości 436 mb, jeden odcinek wału lewego o dł. 140 mb oraz bulwar na prawym brzegu o długości 401 mb. Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB przedstawiono na poniższym rysunku. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. Rys. 8. Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIB Na terenie jednostki zadaniowej Z02 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Gościbii. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 12. Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z02 dla wariantu WIIB. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIB W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 20

21 Tab. 13 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0%. Ilość obiektu w zasięgu strefy Jednostka Lp. Klasa obiektu zalewowej dla wody Q 1,0% [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 0 szt. 2. Budynki mieszkalne 0 szt. 3. Obiekty przemysłowe 0 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIB W strefie zalewowej dla wody Q1% nie zidentyfikowano zagrożonych osób. Analiza kosztów dla wariantu WIIB Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskimi dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIB wynosi zł. Porównanie efektów poszczególnych wariantów W ramach analizy jednostki zadaniowej Z02 sformułowane zostały dwa autorskie warianty inwestycyjne. W tabeli poniżej przedstawiono efekty działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów w porównaniu z wariantem W0 i WI. Tab. 14 Porównanie efektów działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów Z02 Strefa zalewowa Q1% WARIANTY W0 WIIA WIIB Powierzchnia gruntów ornych [ha] Powierzchnia terenów komunikacyjnych [ha] Powierzchnia lasów [ha] Powierzchnia zabudowy mieszkaniowej [ha] Powierzchnia użytków zielonych [ha] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.]

22 Strefa zalewowa Q1% Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] WARIANTY W0 WIIA WIIB Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości > 0,5m [szt.] UWAGA: 1) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości < 0,5 m wymagają indywidualnego zabezpieczenia, 2) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m przeznaczone są do wysiedlenia i wykupu lub przeniesienia, 3) mieszkańcy znajdujący się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m planowani są do przesiedlenia. Dla każdego z rozpatrywanych wariantów poza analizą aktualnego zagospodarowania terenu - w kontekście wpływu działań na ograniczenie zagrożenia powodziowego, przeprowadzona została również analiza kosztów. Podstawą wykonywanych kalkulacji było opracowanie: Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu (wraz ze zlewnią Wisłoka) oraz Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Tab. 15 Porównanie kosztów poszczególnych wariantów Z02 Wariant W0 WIIA WIIB Koszty nowych działań inwestycyjnych (wraz z niezbędnymi wywłaszczeniami) [mln zł] Średnioroczne koszty utrzymaniowe dla nowych działań inwestycyjnych [mln zł] 0,000 16,233 3,049 0,000 0,463 0,079 Wybór wariantu preferowanego W obszarze jednostki zadaniowej Z02 zaproponowano dwa autorskie warianty inwestycyjne (WIIA i WIIB). Na podstawie opracowania Zastosowanie analizy wielokryterialnej do wyboru preferowanego wariantu ochrony przeciwpowodziowej w zlewni wykorzystywane w analizach planistycznych regionu wodnego górnej Wisły przeprowadzono analizę wielokryterialną porównującą zaproponowane warianty między sobą oraz z stanem istniejącym wariant W0. Otrzymane wyniki pokazały, że wariantem preferowanym w tej jednostce zadaniowej jest wariant WIIB. 22

23 Tab. 16 Efekty bezwzględne wariantów planistycznych w jednostce zadaniowej Z02 Wariant W0 WIIA WIIB GRUPA KRYTERIÓW POWODZIOWYCH Redukcja zasięgu zalewu Q 1% wyrażona w wartości terenu chronionego [zł] Redukcja zagrożenia życia ludzkiego w strefie Q 1% (głębokość > 0,5 m) Redukcja kulminacji fali powodziowej dla Q 1% [%] GRUPA KRYTERIÓW SPOŁECZNYCH Zajętość terenu dla całego wariantu [ha] Ilość przeniesień związanych z realizacją wariantu [ilość mieszkańców] Suma chronionych obiektów użyteczności publicznej o szczególnym znaczeniu dla Q 0,2% GRUPA KRYTERIÓW ŚRODOWISKOWYCH Oddziaływanie na obszary chronione Zagrożenia dla siedlisk przyrodniczych Wpływ na regionalne korytarze ekologiczne Zgodność z RDW GRUPA KRYTERIÓW EKONOMICZNO- REALIZACYJNYCH Koszty działań technicznych (koszty budowy, wykupów terenów, przeniesień [zł] Wartość średniorocznych kosztów utrzymaniowych [mln zł] Techniczny stopień trudności realizacji Tab. 17 Wyniki analizy wielokryterialnej dla jednostki zadaniowej Z02 Grupa k. powodziowych Grupa k. społecznych Grupa k. środowiskowych Grupa k. ekonomicznych Suma ważona ocen Preferowany wariant "W0" "WIIA" "WIIB" Wagi kryteriów "WIIB" 23

24 JEDNOSTKA ZADANIOWA Z03 (JASTRZĄBKA) OPIS WARIANTÓW INWESTYCYJNYCH W JEDNOSTCE Z03 W opracowaniu dla jednostki zdaniowej Z03 analizie poddano następujące warianty inwestycyjne Tab. 18 Warianty inwestycyjne dla jednostki zadaniowej Z03 Nazwa wariantu Opis wariantu Wariant W0 stan istniejący Wariant WI brak planowanych działań Wariant WIIA budowa suchego zbiornika Jastrzębia oraz budowa obwałowań Wariant WIIB budowa obwałowań Wariant W0 Wariant W0 prezentuje istniejący stan ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Z03 i bazuje na modelu hydraulicznym opracowanym w ramach projektu zrealizowanego przez firmę ADASA w 2013 roku. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu W0 Na terenie jednostki zadaniowej Z03 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Jastrząbki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% i Q0,2%. Tab. 19 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z03 dla wariant W0 Z03 Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu W0 W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 24

25 Tab. 20 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z03 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 15 szt. 2. Budynki mieszkalne 21 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 2 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu W0 W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 72 zagrożone osoby. Wariant WI Wariant WI, jest wariantem W0 poszerzonym o działania inwestycyjne wynikające z analizy dotychczasowych planów i koncepcji oraz innych dokumentacji opracowanych przez Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz wójtów gmin i burmistrzów miast położonych w obszarze zlewni Skawinki. W zakresie powyższych działań, w obszarze jednostki Z03 nie zidentyfikowano żadnych planowanych dotychczasowych działań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WI Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązuje model hydrauliczny opracowany w ramach wariantu W0. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WI Na terenie jednostki zadaniowej Z03 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Jastrząbki. Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 21 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z03 dla wariantu WI. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe

26 Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WI Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 22 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z03 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 15 szt. 2. Budynki mieszkalne 21 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 2 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WI W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 72 zagrożone osoby. Wariant WIIA W ramach wariantu WIIA przewidziano budowę suchego zbiornika Jastrzębia na Jastrząbce oraz dodatkowo obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Lokalizację i podstawowe parametry zbiornika przyjęto wg opracowania wykonanego przez firmę ADASA z 2013 r. Pod względem administracyjnym, zbiornik zlokalizowano w miejscowości Jastrzębia i Izdebnik, gmina Lanckorona, powiat wadowicki, województwo małopolskie. Pod względem hydrograficznym zbiornik zlokalizowano w km Potoku Jastrząbka, który stanowi lewy dopływ Skawinki (Harbutówki). Planowany zbiornik Jastrząbka, ma być zbiornikiem suchym w związku z czym będzie pełnił jedynie funkcję przeciwpowodziową. Podstawowe parametry zbiornika W czasie analizy lokalizacyjnej przyjęto że planowany zbiornik, będzie zbiornikiem suchym i charakteryzować się będzie następującymi parametrami: MaxPP = 284 m n.p.m poziom zwierciadła wody przy przepływie miarodajnym VMaxPP = 0,72 mln m3 - pojemność przy MaxPP AMaxPP = 23,38 ha - Powierzchnia zalewu przy MaxPP H = 8,5 m maksymalna głębokość zbiornika Długość zapory = 347 m Średnia szerokość zbiornika przy NPP = 210 m Maksymalna długość zbiornika = ok. 1,10 km W niniejszej analizie przyjęto budowę zapory ziemnej, wykonanej z materiału miejscowego. Z uwagi na to, że projektowany zbiornik jest suchym zbiornikiem gromadzącym wodę maksymalnie przez kilka dni, nie trzeba projektować specjalnych umocnień skarp zapory (ochrona przed falowaniem itp). Aby jednak zapewnić stabilność skarpy odwodnej w trakcie burzliwego dopływu wody powodziowej oraz przy możliwych burzowych opadach w rejonie zapory (przy pustym zbiorniku) proponuje się wykonać ubezpieczenie całej powierzchni skarpy odwodnej geokratą Tabos TM10, ułożoną na geowłókninie. Skarpę odpowietrzną 26

27 proponuje się ubezpieczyć geowłókniną samoporostową, co przyspieszy proces zabezpieczenia powierzchni skarpy. Dla umożliwienia przepuszczenia wody przez zbiornik, w środkowej części korpusu zapory czołowej, wykonana zostanie sekcja upustowo przelewowa, bez zamknięć. Nieckę zbiornika będzie można wykorzystać dla celów rolniczych. Na rysunku poniżej zamieszczono lokalizację zbiornika wg wariantu WIIA z naniesionym zasięgiem maksymalnego poziomu wody dla przepływu Q0,2%. Rys. 9 Lokalizacja zbiornika Jastrzębia Charakterystyka obiektów upustowo przelewowych Geometria upustów: 2 szt upustów o wymiarach średnica 0,7 m każdy, upusty denne, rzędna dna na poziomie 275,75 m n.p.m. Geometria przelewu: rzędna 283,20 m n.p.m, długość 30 m. Oprócz planowanego zbiornika, w górnym biegu Jastrząbki zaprojektowano trzy odcinki obwałowań (L = 220,26 mb, L = 225,38 mb, L =434,58 mb) oraz dwa odcinki bulwarów (L = 247,72 mb, 73,58 mb). Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA przedstawiono na poniższym rysunku. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. 27

28 Rys. 10 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA. Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WIIA Przed implementacją zbiornika do modelu dokonano iteracyjnej kalibracji krzywej pojemności zbiornika, tak aby uzyskać maksymalną jej zgodność z krzywą rzeczywistą. Planowaną zaporę czołową zbiornika Jastrzębia wprowadzono w modelu hydraulicznym w km W modelu zaimplementowano zaproponowane upusty i przelew bez wprowadzania reguł sterowania (związanych z manewrowaniem zamknięciami). O wielkości odpływu decyduje jedynie poziom wody w zbiorniku oraz geometria urządzeń upustowo przelewowych. Poniżej na rysunkach przedstawiono sposób implementacji upustów dennych w modelu hydraulicznym. W efekcie przeprowadzonych obliczeń hydraulicznych zaproponowano rzędną korony zapory na poziomie 284,68 m n.p.m., tj. 1,0 m ponad obliczony maksymalny poziom zw. wody przy przepływie Q0,2% (rzędna 283,68). Dla nowej rzędnej projektowanej korony długość zapory czołowej wynosić będzie około 399 m, a jej maksymalna wysokość osiągnie 8,67 m. Jak wynika z obliczeń modelowych nie ma potrzeby projektowania zapór bocznych. Dodatkowo do modelu hydraulicznego wprowadzono projektowane odcinki wału i bulwaru. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIA Na terenie jednostki zadaniowej Z03 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Jastrząbki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% 28

29 Tab. 23 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody i Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z03 dla wariantu WIIA. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIA W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 24 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z03 Ilość obiektu w zasięgu strefy Jednostka [szt.] Lp. Klasa obiektu zalewowej dla wody Q 1,0% lub [km] 1. Budynki gospodarcze 3 szt. 2. Budynki mieszkalne 1 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIA W wariancie WIIA w strefie zalewowej dla wody Q1% znajdują się 4 zagrożone osoby Analiza kosztów dla wariantu WIIA Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskim, dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Opracowanie to zawiera również wskazania w zakresie szacowania kosztów budowy suchych zbiorników powodziowych, w szczególności kosztów związanych z wykonaniem korpusu zapory czołowej i bloku przelewowo upustowego. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIA wynosi zł. Wariant WIIB W ramach wariantu WIIB przewidziano wyłącznie obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Na Jastrząbce przewidziano lokalizację obwałowań i bulwarów w jej górnym, środkowym oraz dolnym biegu. Łącznie zaprojektowano 9 odcinków wałów (L=220,26 m, L=225,38 m, 29

30 L=434,58 m, L=108,67 m, L=305,13 m, L=174,56 m, L=27,90 m, L=33,77 m, L=114,14 m) oraz 4 odcinki bulwarów (L=73,58 m, L=274,72 m, L=94,80 m, L=67,94 m). Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB przedstawiono na poniższych rysunkach. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. Rys. 11 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB. Rys. 12 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB. 30

31 Rys. 13 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIB Na terenie jednostki zadaniowej Z03 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Jastrząbki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 25 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z03 dla wariantu WIIB. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIB W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 31

32 Tab. 26 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z03 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 3 szt. 2. Budynki mieszkalne 6 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIB W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 21 zagrożonych osób. Analiza kosztów dla wariantu WIIB Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskimi dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIB wynosi zł. Porównanie efektów poszczególnych wariantów W ramach analizy jednostki zadaniowej Z03 sformułowane zostały dwa autorskie warianty inwestycyjne. W tabeli poniżej przedstawiono efekty działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów. Tab. 27 Porównanie efektów działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów Strefa zalewowa Q1% WARIANTY W0 WIIA WIIB Powierzchnia gruntów ornych [ha] Powierzchnia terenów komunikacyjnych [ha] Powierzchnia lasów [ha] Powierzchnia zabudowy mieszkaniowej [ha] Powierzchnia użytków zielonych [ha] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] [szt.]

33 Strefa zalewowa Q1% Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] [szt.] WARIANTY W0 WIIA WIIB Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości < 0,5 m > 0,5 m [szt.] UWAGA: a) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości < 0,5 m wymagają indywidualnego zabezpieczenia, b) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m przeznaczone są do wysiedlenia i wykupu lub przeniesienia, c) mieszkańcy znajdujący się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m planowani są do przesiedlenia. Dla każdego z rozpatrywanych wariantów poza analizą aktualnego zagospodarowania terenu - w kontekście wpływu działań na ograniczenie zagrożenia powodziowego, przeprowadzona została również analiza kosztów. Szczegółowa informacja dotycząca kosztów realizacji poszczególnych wariantów opisana została powyżej. Podstawą wykonywanych kalkulacji było opracowanie: Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu (wraz ze zlewnią Wisłoka) oraz Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby Tab. 28 Porównanie kosztów poszczególnych wariantów Z03 Wariant W0 WIIA WIIB Koszty nowych działań inwestycyjnych (wraz z niezbędnymi wywłaszczeniami) [mln zł] Średnioroczne koszty utrzymaniowe dla nowych działań inwestycyjnych [mln zł] 0,000 12,193 7,157 0,000 0,344 0,185 Wybór wariantu preferowanego W obszarze jednostki zadaniowej Z03 zaproponowano dwa autorskie warianty inwestycyjne (WIIA i WIIB). Na podstawie opracowania Zastosowanie analizy wielokryterialnej do wyboru preferowanego wariantu ochrony przeciwpowodziowej w zlewni wykorzystywane w analizach planistycznych regionu wodnego górnej Wisły przeprowadzono analizę wielokryterialną porównującą zaproponowane warianty między sobą oraz z stanem istniejącym wariant W0. Otrzymane wyniki pokazały że wariantem preferowanym w tej jednostce zadaniowej jest wariant WIIB. 33

34 Tab. 29 Efekty bezwzględne wariantów planistycznych w jednostce zadaniowej Z03 Wariant W0 WIIA WIIB GRUPA KRYTERIÓW POWODZIOWYCH Redukcja zasięgu zalewu Q 1% wyrażona w wartości terenu chronionego [zł] Redukcja zagrożenia życia ludzkiego w strefie Q 1% (głębokość > 0,5 m) Redukcja kulminacji fali powodziowej dla Q 1% [%] GRUPA KRYTERIÓW SPOŁECZNYCH Zajętość terenu dla całego wariantu [ha] Ilość przeniesień związanych z realizacją wariantu [ilość mieszkańców] Suma chronionych obiektów użyteczności publicznej o szczególnym znaczeniu dla Q 0,2% GRUPA KRYTERIÓW ŚRODOWISKOWYCH Oddziaływanie na obszary chronione Zagrożenia dla siedlisk przyrodniczych Wpływ na regionalne korytarze ekologiczne Zgodność z RDW GRUPA KRYTERIÓW EKONOMICZNO- REALIZACYJNYCH Koszty działań technicznych (koszty budowy, wykupów terenów, przeniesień [zł] Wartość średniorocznych kosztów utrzymaniowych [zł] Techniczny stopień trudności realizacji

35 Tab. 30 Wyniki analizy wielokryterialnej dla jednostki zadaniowej Z03 Grupa k. powodziowych Grupa k. społecznych Grupa k. środowiskowych Grupa k. ekonomicznych Suma ważona ocen Preferowany wariant "W0" "WIIA" "WIIB" Wagi kryteriów "WIIB" JEDNOSTKA ZADANIOWA Z04 (GŁOGOCZÓWKA, SIEPRAWKA) OPIS WARIANTÓW INWESTYCYJNYCH W JEDNOSTCE Z04 W opracowaniu dla jednostki zdaniowej Z04 analizie poddano następujące warianty inwestycyjne Tab. 31 Warianty inwestycyjne dla jednostki zadaniowej Z04 Nazwa wariantu Wariant W0 Wariant WI Wariant WIIA Wariant WIIB Opis wariantu stan istniejący zbiornik wielozadaniowy Pasternik budowa zbiornika suchego Głogoczów oraz budowa obwałowań budowa obwałowań Wariant W0 Wariant W0 prezentuje istniejący stan ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Z04 i bazuje na modelu hydraulicznym opracowanym w ramach projektu zrealizowanego przez firmę ADASA w 2013 roku. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu W0 Na terenie jednostki zadaniowej Z04 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Sieprawki i Głogoczówki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% 35

36 Tab. 32 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z04 dla wariant W0. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu W0 W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 33 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z04 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 18 szt. 2. Budynki mieszkalne 12 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 2 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu W0 W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 41 zagrożonych osób. Wszystkie te osoby zagrożone są wodą o głębokości poniżej 0,5m. Wariant WI Wariant WI, jest wariantem W0 poszerzonym o działania inwestycyjne wynikające z analizy dotychczasowych planów i koncepcji oraz innych dokumentacji opracowanych przez Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz wójtów gmin i burmistrzów miast położonych w obszarze zlewni Skawinki. W zakresie powyższych działań, w obszarze jednostki Z04 zidentyfikowano działanie polegające na budowie wielozadaniowego zbiornika Pasternik na Sieprawce. Koncepcja wielozadaniowego zbiornika Pasternik pochodzi z Programu małej retencji województwa małopolskiego, koncepcja została opracowania przez Hydroprojekt Kraków Sp. z o.o. w latach 2003/2004. Pod względem administracyjnym, zbiornik zlokalizowano w bliskim sąsiedztwie wsi Pasternik, gmina Siepraw, powiat Myślenice. Pod względem hydrograficznym zbiornik zlokalizowano w km potoku Sieprawka, cieku, który jest prawobrzeżnym dopływem Głogoczówki. Zgodnie z ogólnym założeniem, zadaniem zbiornika będzie: 36

37 zaopatrzenie w wodę wsi obejmujące pokrycie zapotrzebowania na cele produkcji rolnej, cele komunalne, przetwórstwa i dla celów przeciwpożarowych, alternatywnie wykorzystanie zasobów wodnych zbiornika na cele energetyczne, funkcja przeciwpowodziowa, poprawienie bilansu wodnego zlewni potoku, cele rekreacyjne, uprawianie sportów wodnych, podniesienie walorów turystycznych w rejonie zbiornika. Podstawowe parametry zbiornika W czasie analizy lokalizacyjnej przyjęto że planowany zbiornik, będzie zbiornikiem mokrym (wielozadaniowym) i charakteryzować się będzie następującymi parametrami: NPP = 287,50 m n.p.m poziom wody równy z poziomem przelewu MaxPP = 288,40 m n.p.m poziom spiętrzonej wody przy przepływie miarodajnym VNPP = 0,332 mln m3 - pojemność zbiornika przy NPP VMaxPP = 0,417 mln m3 - pojemność przy MaxPP Vpp =0,0855 mln m3 - pojemność przeciwpowodziowa ANPP = 10,60 ha - powierzchnia zalewu przy NPP H = 7,50 m maksymalna głębokość zbiornika przy NPP Wysokość piętrzenia przy NPP = 7,50 m h = 3,10 m średnia głębokość przy NPP Średnia szerokość zbiornika przy NPP = 130 m Maksymalna długość zbiornika = 0,83 km Przyjęto budowę zapory ziemnej, wykonaną z miejscowego materiału. Przewiduje się również ubezpieczenie zapory od strony odwodnej szczelnym ekranem z płyt betonowych z fartuchem wydłużającym drogę filtracji. Opróżnianie zbiornika i przepuszczanie wielkich wód będzie odbywać się przez: (a) spust denny z dwóch rur stalowych Dn=800 mm z zamknięciami i kratami na wlocie, wbudowany w korpus przelewu powierzchniowego, połączony z galerią spustową oraz (b) wieżowy przelew powierzchniowy o średnicy RS = 2,0 m połączony z ww. galerią spustową o przekroju 2 x (hxb) = 2 x (2, lokalizację zbiornika przedstawiono na rysunku poniżej. 0 x 1,2) m. Wysokość piętrzenia nad przelewem przy przepływie miarodajnym Hs= 0,9 m. Charakterystyka obiektów upustowo przelewowych Geometra upustów: 2 szt upustów o średnicy 0.6 m każdy, Geometria przelewu: Rzędna 287,50 m n.p.m, długość 10 m Przyjęte zasady dyspozycji odpływu: dla dopływu do zbiornika do wielkości 1,2 m3/s odpływ ze zbiornika = dopływ do zbiornika dla dopływu większego od 1,2 m3/s odpływ ze zbiornika = 1,2 m3/s Reguły te opisują odpływ przez upusty, gdy poziom wody w zbiorniku osiągnie poziom korony przelewu odpływ następuję także przez przelew zgodnie z zadaną jego geometrią. Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WI Zbiornik Pasternik na Sieprawce był przedmiotem analiz hydraulicznych wykonywanych w ramach opracowania firmy ADASA z 2013 roku. Opis implementacji zbiornika do modelu w ramach Wariantu WI zamieszczony poniżej pochodzi z tego opracowania. 37

38 Rys. 14 Lokalizacja zbiornika Pasternik Przed implementacją zbiornika do modelu dokonano iteracyjnej kalibracji krzywej pojemności zbiornika, tak aby uzyskać maksymalną jej zgodność z krzywą rzeczywistą. Planowaną zaporę czołową zbiornika Pasternik wprowadzono w modelu hydraulicznym w km W modelu zaimplementowano reguły sterowania odpływem, zastępujące pracę upustów dennych i umożliwiające sterowanie odpływem ze zbiornika w zależności od jego napełnienia i aktualnego dopływu. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WI Na terenie jednostki zadaniowej Z04 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Głogoczówki i Sieprawki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 34 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z04 dla wariantu WI. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe

39 Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WI W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 35 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z04 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 21 szt. 2. Budynki mieszkalne 12 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 2 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WI W wariancie WI w strefie zalewowej dla wody Q1% znajduje się 41 zagrożonych osób. Wszystkie te osoby zagrożone są zalaniem wodą o głębokości poniżej 0,5m. Wariant WIIA W ramach wariantu WIIA przewidziano budowę suchego zbiornika Głogoczów na Głogoczówce oraz dodatkowo obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. W ramach Wariantu WIIA zdecydowano o odrzuceniu zbiornika wielozadaniowego Pasternik na Sieprawce z uwagi na jego znikomą redukcję przepływu Q1% w profilu ujściowym Sieprawki do Głogoczówki (redukcja na poziomie 5,7%), a także położenie w źródłowych partiach zlewni oraz brak zagrożeń powodziowych dla życia i mienia ludności na odcinku od proponowanej lokalizacji zbiornika do ujścia Sieprawki do Głogoczówki. Zbiornik Głogoczów pod względem administracyjnym zlokalizowano w miejscowościach Głogoczów i Krzyszkowice, gmina Myślenice, powiat myślenicki, województwo małopolskie. Pod względem hydrograficznym zbiornik zlokalizowano w km rzeki Głogoczówka. Planowany zbiornik Głogoczów/Krzyszkowice, ma być zbiornikiem suchym w związku z czym będzie pełnił jedynie funkcje przeciwpowodziową. Podstawowe parametry zbiornika W wyniku analizy lokalizacyjnej przyjęto że planowany zbiornik, będzie zbiornikiem suchym i charakteryzować się będzie następującymi parametrami: MaxPP = 249,30 m n.p.m poziom zwierciadła wody przy przepływie miarodajnym, VMaxPP = 1, 31 mln m3 - pojemność przy MaxPP AMaxPP = 58,3 ha - Powierzchnia zalewu przy MaxPP H = 7,20 m maksymalna głębokość zbiornika Długość zapory = 325 m Długość zapory bocznej = ok. 140 m Średnia szerokość zbiornika przy NPP = 300 m Maksymalna długość zbiornika = ok. 1,7 km 39

40 Przyjęto budowę zapory ziemnej, wykonanej z materiału miejscowego. Projektowany zbiornik będzie zbiornikiem suchym, gromadzącym wodę maksymalnie przez kilka dni, nie trzeba projektować specjalnych umocnień skarp zapory (ochrona przed falowaniem itp). Aby jednak zapewnić stabilność skarpy odwodnej w trakcie burzliwego dopływu wody powodziowej oraz przy możliwych burzowych opadach w rejonie zapory (przy pustym zbiorniku), proponuje się wykonać ubezpieczenie całej powierzchni skarpy odwodnej np. geokratą Tabos TM10, ułożoną na geowłókninie. Skarpę odpowietrzną proponuje się ubezpieczyć geowłókniną samoporostową, co przyspieszy proces zabezpieczenia powierzchni skarpy. Dla umożliwienia przepuszczenia wody przez zbiornik, w środkowej części korpusu zapory czołowej, wykonana zostanie sekcja upustowo przelewowa, bez zamknięć. Nieckę zbiornika będzie można wykorzystać dla celów rolniczych. Na rysunku poniżej zamieszczono lokalizację zbiornika wg wariantu WIIA z naniesionym zasięgiem maksymalnego poziomu wody dla przepływu Q0,2% oraz proponowaną lokalizacją zapór bocznych. Rys. 15 Lokalizacja zbiornika Głogoczów Charakterystyka obiektów upustowo przelewowych Geometria upustów: 2 szt upustów o wymiarach 3,0 m szerokości, 1,5 m wysokość każdy, upusty denne, rzędna dna na poziomie 242,1 m n.p.m. Geometria przelewu: Rzędna 248,6 m n.p.m, długość 20 m, rzędna 249,30 długość 30 m. Oprócz zbiornika Głogoczów, w wariancie WIIA przewidziano wykonanie obwałowań i bulwarów na Głogoczówce (redukcja przepływów przez zbiornik w górnym biegu Sieprawki nie wymaga wprowadzania dodatkowych obwałowań na tym cieku). W górnym biegu Głogoczówki (powyżej zbiornika) zaproponowano w sumie pięć odcinków obwałowań (L=51,65 m, L=73,37 m, L=68,78 m, L=57,83 m, L=320,47 m) i pięć odcinków bulwarów (L=15,40 m, L=65,08 m, L=85,77 m, L=21,13 m, L=61,81 m). Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA przedstawiono na poniższym rysunku. 40

41 Rys. 16 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA Rys. 17 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów w wariancie WIIA Oprócz ww. obwałowań, zaprojektowano dwa odcinki wałów pełniące funkcję bocznych zapór zbiornika suchego Głogoczów. Jeden odcinek chroni oczyszczalnię ścieków (L=472,44 m), drugi zaś, zabudowania zlokalizowane w czaszy zalewu zbiornika w pobliżu lewego przyczółka zapory (L=93,42 m). Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WIIA Przed implementacją zbiornika do modelu dokonano iteracyjnej kalibracji krzywej pojemności zbiornika, tak aby uzyskać maksymalną jej zgodność z krzywą rzeczywistą. 41

42 Planowaną zaporę czołową zbiornika Głogoczów wprowadzono w modelu hydraulicznym w km W modelu zaimplementowano zaproponowane upusty i przelew bez wprowadzania reguł sterowania (związanych z manewrowaniem zamknięciami). O wielkości odpływu decyduje jedynie poziom wody w zbiorniku oraz geometria urządzeń upustowo przelewowych. W efekcie przeprowadzonych obliczeń hydraulicznych zaproponowano rzędną korony zapory na poziomie 250,10 m n.p.m., tj. 1,0 m ponad obliczony maksymalny poziom zw. wody przy przepływie Q0,2% (rzędna 249,10). Dla nowej rzędnej projektowanej korony długość zapory czołowej wynosić będzie około 318 m, a jej maksymalna wysokość osiągnie 7,81 m. Dla ochrony zabudowań znajdujących się w zasięgu piętrzenia zbiornika, położonych w pobliżu lewego przyczółka zapory, a także terenu oczyszczalni ścieków, znajdującej się w zasięgu zalewu zbiornika (w jego górnej partii, na prawym brzegu), zaprojektowano 2 zapory boczne o długości 472 m i 93 m o rzędnych korony dostosowanych do rzędnej korony zapory. Dodatkowo do modelu hydraulicznego wprowadzono projektowane odcinki wałów i bulwarów. Przykład implementacji obwałowania w modelu hydraulicznym przedstawiono na rysunku poniżej. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIA Na terenie jednostki zadaniowej Z04 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Głogoczówki i Sieprawki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 36 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z04 dla wariantu WIIA. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIA W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 42

43 Tab. 37 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z04 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 7 szt. 2. Budynki mieszkalne 3 szt. 3. Obiekty przemysłowe 2 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIA W wariancie WIIA w strefie zalewowej dla wody Q1% znajduje się 11 zagrożonych osób (głębokością wody poniżej 0,5m). Analiza kosztów dla wariantu WIIA Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskim dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Opracowanie to zawiera również wskazania w zakresie szacowania kosztów budowy suchych zbiorników powodziowych, w szczególności kosztów związanych z wykonaniem korpusu zapory czołowej i bloku przelewowo upustowego. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIA wynosi zł. Wariant WIIB W ramach wariantu WIIB przewidziano wyłącznie obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Na Głogoczówce przewidziano lokalizację obwałowań i bulwarów w jej górnym, środkowym oraz dolnym biegu. Łącznie zaprojektowano 7 odcinków wałów (L=118,98 m, L=51,65 m, L=73,37 m, L=68,78 m, L=57,83 m, L=320,47 m, L=430,00 m) oraz 5 odcinków bulwarów (L=15,40 m, L=65,08 m, L=85,77 m, L=21,13 m, L=61,81 m). Na Sieprawce nie zachodziła potrzeba lokalizowania jakichkolwiek obwałowań. Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB przedstawiono na poniższych rysunkach. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. 43

44 Rys. 18 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB Rys. 19 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów w wariancie WIIB 44

45 Rys. 20 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów w wariancie WIIB Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIB Na terenie jednostki zadaniowej Z04 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Głogoczówki i Sieprawki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 38 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z04 dla wariantu WIIB. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIB W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 45

46 Tab. 39 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z04 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 12 szt. 2. Budynki mieszkalne 9 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIB W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 31 zagrożonych osób (wodą o głębokości poniżej 0,5m). Analiza kosztów dla wariantu WIIB Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskimi, dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIB wynosi zł. Porównanie efektów poszczególnych wariantów W ramach analizy jednostki zadaniowej Z04 sformułowane zostały dwa autorskie warianty inwestycyjne. W tabeli poniżej przedstawiono efekty działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów. Tab. 40 Porównanie efektów działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów Z04 Strefa zalewowa Q1% WARIANTY W0 WIIA WIIB Powierzchnia gruntów ornych [ha] Powierzchnia terenów komunikacyjnych [ha] Powierzchnia lasów [ha] Powierzchnia zabudowy mieszkaniowej [ha] Powierzchnia użytków zielonych [ha] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.]

47 Strefa zalewowa Q1% Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] WARIANTY W0 WIIA WIIB Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości > 0,5m [szt.] UWAGA: a) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości < 0,5 m wymagają indywidualnego zabezpieczenia, b) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m przeznaczone są do wysiedlenia i wykupu lub przeniesienia, c) mieszkańcy znajdujący się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m planowani są do przesiedlenia. Dla każdego z rozpatrywanych wariantów poza analizą aktualnego zagospodarowania terenu - w kontekście wpływu działań na ograniczenie zagrożenia powodziowego, przeprowadzona została również analiza kosztów. Szczegółowa informacja dotycząca kosztów realizacji poszczególnych wariantów opisana została powyżej. Podstawą wykonywanych kalkulacji było opracowanie: Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu (wraz ze zlewnią Wisłoka) oraz Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Tab. 41 Porównanie kosztów poszczególnych wariantów Z04 Wariant W0 WIIA WIIB Koszty nowych działań inwestycyjnych (wraz z niezbędnymi wywłaszczeniami) [mln zł] Średnioroczne koszty utrzymaniowe dla nowych działań inwestycyjnych [mln zł] 0,000 10,301 3,885 0,000 0,258 0,100 Wybór wariantu preferowanego W obszarze jednostki zadaniowej Z04 zaproponowano dwa autorskie warianty inwestycyjne (WIIA i WIIB). Na podstawie opracowania Zastosowanie analizy wielokryterialnej do wyboru preferowanego wariantu ochrony przeciwpowodziowej w zlewni wykorzystywane w analizach planistycznych regionu wodnego górnej Wisły przeprowadzono analizę wielokryterialną porównującą zaproponowane warianty między sobą oraz z stanem istniejącym wariant W0. Otrzymane wyniki pokazały, że wariantem preferowanym w tej jednostce zadaniowej jest wariant WIIB. 47

48 Tab. 42 Efekty bezwzględne wariantów planistycznych w jednostce zadaniowej Z04 Wariant W0 WIIA WIIB GRUPA KRYTERIÓW POWODZIOWYCH Redukcja zasięgu zalewu Q 1% wyrażona w wartości terenu chronionego [zł] Redukcja zagrożenia życia ludzkiego w strefie Q 1% (głębokość > 0,5 m) Redukcja kulminacji fali powodziowej dla Q 1% [%] GRUPA KRYTERIÓW SPOŁECZNYCH Zajętość terenu dla całego wariantu [ha] Ilość przeniesień związanych z realizacją wariantu [ilość mieszkańców] Suma chronionych obiektów użyteczności publicznej o szczególnym znaczeniu dla Q 0,2% GRUPA KRYTERIÓW ŚRODOWISKOWYCH Oddziaływanie na obszary chronione Zagrożenia dla siedlisk przyrodniczych Wpływ na regionalne korytarze ekologiczne Zgodność z RDW GRUPA KRYTERIÓW EKONOMICZNO- REALIZACYJNYCH Koszty działań technicznych (koszty budowy, wykupów terenów, przeniesień [zł] Wartość średniorocznych kosztów utrzymaniowych [zł] Techniczny stopień trudności realizacji Tab. 43 Wyniki analizy wielokryterialnej dla jednostki zadaniowej Z04 Grupa k. powodziowych Grupa k. społecznych Grupa k. środowiskowych Grupa k. ekonomicznych Suma ważona ocen "W0" "WIIA" "WIIB" Wagi kryteriów Preferowany wariant - - "WIIB" 48

49 JEDNOSTKA ZADANIOWA Z05 (CEDRON) OPIS WARIANTÓW INWESTYCYJNYCH W JEDNOSTCE Z05 W opracowaniu dla jednostki zdaniowej Z05 analizie poddano następujące warianty inwestycyjne Tab. 43 Warianty inwestycyjne dla jednostki zadaniowej Z05 Nazwa wariantu Wariant W0 Wariant WI Wariant WIIA Wariant WIIB Opis wariantu stan istniejący brak planowanych działań budowa suchego zbiornika Przytkowice oraz budowa obwałowań budowa obwałowań Wariant W0 Wariant W0 prezentuje istniejący stan ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Z05 i bazuje na modelu hydraulicznym opracowanym w ramach projektu zrealizowanego przez firmę ADASA w 2013 roku. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu W0 Na terenie jednostki zadaniowej Z05 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Cedron. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 44 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z05 dla wariant W0. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu W0 W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 49

50 Tab. 45 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z05 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 84 szt. 2. Budynki mieszkalne 96 szt. 3. Obiekty przemysłowe 5 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 4 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu W0 W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 327 zagrożonych osób, w tym 215 osób zagrożonych wodą poniżej 0,5 m. Wariant WI Wariant WI, jest wariantem W0 poszerzonym o działania inwestycyjne wynikające z analizy dotychczasowych planów i koncepcji oraz innych dokumentacji opracowanych przez Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz wójtów gmin i burmistrzów miast położonych w obszarze zlewni Skawinki. W zakresie powyższych działań, w obszarze jednostki Z03 nie zidentyfikowano żadnych planowanych dotychczasowych działań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WI Na terenie jednostki zadaniowej Z05 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Cedron. Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab 46 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z05 dla wariantu WI. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe

51 Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WI Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 47 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z05 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 84 szt. 2. Budynki mieszkalne 96 szt. 3. Obiekty przemysłowe 5 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 4 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WI W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 327 zagrożonych osób, w tym 215 osób wodą o głębokości poniżej 0,5m. Wariant WIIA W ramach wariantu WIIA przewidziano budowę suchego zbiornika Przytkowice na Cedronie oraz dodatkowo obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Lokalizację i podstawowe parametry zbiornika przyjęto wg opracowania wykonanego przez firmę ADASA z 2013 r. Pod względem administracyjnym, zbiornik zlokalizowano w miejscowości Przytkowice, gmina Kalwaria Zebrzydowska, powiat wadowicki, województwo małopolskie. Pod względem hydrograficznym zbiornik zlokalizowano w km rzeki Cedron. Planowany zbiornik Przytkowice, ma być zbiornikiem suchym, w związku z czym będzie pełnił jedynie funkcję przeciwpowodziową. Podstawowe parametry zbiornika W wyniku analizy lokalizacyjnej przyjęto, że planowany zbiornik, będzie zbiornikiem suchym, a charakteryzować się będzie następującymi parametrami: MaxPP = 263,10 m n.p.m poziom zwierciadła wody przy przepływie miarodajnym, VMaxPP =1,32 mln m3 - pojemność przy MaxPP AMaxPP = 32,37 ha - Powierzchnia zalewu przy MaxPP H = 9,6 m maksymalna głębokość zbiornika Długość zapory czołowej = 350 m Długość zapory bocznej =1335 m Średnia szerokość zbiornika przy NPP = 250 m Maksymalna długość zbiornika = ok. 1,3 km W analizie przyjęto budowę zapory ziemnej, wykonanej z materiału miejscowego. Z uwagi na to, że projektowany zbiornik jest suchym zbiornikiem gromadzącym wodę 51

52 maksymalnie przez kilka dni, nie trzeba projektować specjalnych umocnień skarp zapory (ochrona przed falowaniem itp). Aby jednak zapewnić stabilność skarpy odwodnej w trakcie burzliwego dopływu wody powodziowej oraz przy możliwych burzowych opadach w rejonie zapory (przy pustym zbiorniku), proponuje się wykonać ubezpieczenie całej powierzchni skarpy odwodnej np. geokratą Tabos TM10, ułożoną na geowłókninie. Skarpę odpowietrzną proponuje się ubezpieczyć geowłókniną samoporostową, co przyspieszy proces zabezpieczenia powierzchni skarpy. Dla umożliwienia przepuszczenia wody przez zbiornik, w środkowej części korpusu zapory czołowej, wykonana zostanie sekcja upustowo przelewowa, bez zamknięć. Konieczne jest również wykonanie zapory bocznej od strony nasypu kolejowego na całej długości zbiornika. Skarpy zapory bocznej należy ubezpieczyć podobnie jak zaporę czołową. Ujścia lewostronnych cieków uchodzących do Cedronu na długości projektowanego zbiornika, będą wymagały przełożenia poniżej zapory czołowej. Na rysunku poniżej zamieszczono lokalizację zbiornika wg wariantu WIIA z naniesionym zasięgiem maksymalnego poziomu wody dla przepływu Q0,2%. Rysunek 21 Lokalizacja zbiornika Przytkowice Charakterystyka obiektów upustowo przelewowych Geometria upustów: 2 szt upustów o wymiarach 2,0 m szerokości, 1,4 m wysokość każdy, upusty denne, rzędna dna na poziomie 253,5 m n.p.m. Geometria przelewu: Rzędna 262,1 m n.p.m, długość 80 m. W dolnym biegu Cedronu zaprojektowano dodatkowo 9 odcinków obwałowań (L=442,81 m, L=861,14 m, 975,21 m, L=60,03 m, L=308,16 m, L=334,47 m, L=257,85 m, L=182,26 m, L=84,63 m) oraz jeden odcinek bulwaru (L=175,20 m). Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA przedstawiono na poniższym rysunku. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. 52

53 Rysunek 22 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WIIA Przed implementacją zbiornika do modelu dokonano iteracyjnej kalibracji krzywej pojemności zbiornika, tak aby uzyskać maksymalną jej zgodność z krzywą rzeczywistą. Planowaną zaporę czołową zbiornika Przytkowice wprowadzono w modelu hydraulicznym w km W modelu zaimplementowano zaproponowane upusty i przelew bez wprowadzania reguł sterowania (związanych z manewrowaniem zamknięciami). O wielkości odpływu decyduje jedynie poziom wody w zbiorniku oraz geometria urządzeń upustowo przelewowych. Poniżej na rysunkach przedstawiono sposób implementacji upustów dennych w modelu hydraulicznym. W efekcie przeprowadzonych obliczeń hydraulicznych zaproponowano rzędną korony zapory na poziomie 263,72 m n.p.m., tj. 1,0 m ponad obliczony maksymalny poziom zw. wody przy przepływie Q0,2% (rzędna 262,72). Dla nowej rzędnej projektowanej korony długość zapory czołowej wynosić będzie około 371 m, a jej maksymalna wysokość osiągnie 10,22 m. Dla ochrony nasypu linii kolejowej znajdującej się w zasięgu piętrzenia zbiornika, położonej na lewym brzegu zbiornika, zaprojektowano zaporę boczną o długości 1276 m o rzędnej korony dostosowanej do rzędnej korony zapory. Dodatkowo do modelu hydraulicznego wprowadzono projektowane odcinki wałów i bulwarów. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIA Na terenie jednostki zadaniowej Z05 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Cedron. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% 53

54 Tab. 48 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z05 dla wariantu WIIA. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIA W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 49 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z05 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 30 szt. 2. Budynki mieszkalne 25 szt. 3. Obiekty przemysłowe 3 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 2 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIA W wariancie WIIA w strefie zalewowej dla wody Q1% znajduje się 85 zagrożonych osób, w tym 82 osoby wodą o głębokości poniżej 0,5m. Analiza kosztów dla wariantu WIIA Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskim, dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIA wynosi zł. Wariant WIIB W ramach wariantu WIIB przewidziano wyłącznie obwałowania przeciwpowodziowe na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Na Cedronie przewidziano lokalizację obwałowań i bulwarów w jego dolnym biegu. Łącznie zaprojektowano 9 odcinków wałów (L=442,81 m, L=1039,27 m, L=1057,50 m, L=60,03 m, 54

55 L=308,16 m, L=1193,32 m, L=378,43 m, L=258,48 m, L=84,63 m) oraz jeden odcinek bulwaru (L=175,20 m). Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB przedstawiono na poniższym rysunku. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. Rysunek 23 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIB Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIB Na terenie jednostki zadaniowej Z05 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Cedron. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 50 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z05 dla wariantu WIIB. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIB W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 55

56 Tab. 51 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z05 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 34 szt. 2. Budynki mieszkalne 35 szt. 3. Obiekty przemysłowe 3 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 2 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIB W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 119 zagrożonych osób, w tym 96 osoby zagrożone wodą o głębokości poniżej 0,5m. Analiza kosztów dla wariantu WIIB Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskimi, dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIB wynosi zł. Porównanie efektów poszczególnych wariantów W ramach analizy jednostki zadaniowej Z05 sformułowane zostały dwa autorskie warianty inwestycyjne. W tabeli poniżej przedstawiono efekty działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów. Tab. 52 Porównanie efektów działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów Z05 Strefa zalewowa Q1% Powierzchnia gruntów ornych [ha] Powierzchnia terenów komunikacyjnych [ha] Powierzchnia lasów [ha] Powierzchnia zabudowy mieszkaniowej [ha] Powierzchnia użytków zielonych [ha] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] WARIANTY W0 WIIA WIIB

57 Strefa zalewowa Q1% Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości > 0,5m [szt.] WARIANTY W0 WIIA WIIB UWAGA: a) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości < 0,5 m wymagają indywidualnego zabezpieczenia, b) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m przeznaczone są do wysiedlenia i wykupu lub przeniesienia, c) mieszkańcy znajdujący się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m planowani są do przesiedlenia. Dla każdego z rozpatrywanych wariantów poza analizą aktualnego zagospodarowania terenu - w kontekście wpływu działań na ograniczenie zagrożenia powodziowego, przeprowadzona została również analiza kosztów. Szczegółowa informacja dotycząca kosztów realizacji poszczególnych wariantów opisana została powyżej. Podstawą wykonywanych kalkulacji było opracowanie: Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu (wraz ze zlewnią Wisłoka) oraz Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby Tab. 53 Porównanie kosztów poszczególnych wariantów Z05 Wariant W0 WIIA WIIB Koszty nowych działań inwestycyjnych (wraz z niezbędnymi wywłaszczeniami) [mln zł] Średnioroczne koszty utrzymaniowe dla nowych działań inwestycyjnych [mln zł] 0,000 25,243 16,858 0,000 0,687 0,435 Wybór wariantu preferowanego W obszarze jednostki zadaniowej Z05 zaproponowano dwa autorskie warianty inwestycyjne (WIIA i WIIB). Na podstawie opracowania Zastosowanie analizy wielokryterialnej do wyboru preferowanego wariantu ochrony przeciwpowodziowej w zlewni wykorzystywane w analizach planistycznych regionu wodnego górnej Wisły przeprowadzono analizę wielokryterialną porównującą zaproponowane warianty między sobą oraz z stanem istniejącym wariant W0. Otrzymane wyniki pokazały że wariantem preferowanym w tej jednostce zadaniowej jest wariant WIIB. 57

58 Tab. 54 Efekty bezwzględne wariantów planistycznych w jednostce zadaniowej Z05 Wariant W0 WIIA WIIB GRUPA KRYTERIÓW POWODZIOWYCH Redukcja zasięgu zalewu Q 1% wyrażona w wartości terenu chronionego [zł] Redukcja zagrożenia życia ludzkiego w strefie Q 1% (głębokość > 0,5 m) Redukcja kulminacji fali powodziowej dla Q 1% [%] GRUPA KRYTERIÓW SPOŁECZNYCH Zajętość terenu dla całego wariantu [ha] Ilość przeniesień związanych z realizacją wariantu [ilość mieszkańców] Suma chronionych obiektów użyteczności publicznej o szczególnym znaczeniu dla Q 0,2% GRUPA KRYTERIÓW ŚRODOWISKOWYCH Oddziaływanie na obszary chronione Zagrożenia dla siedlisk przyrodniczych Wpływ na regionalne korytarze ekologiczne Zgodność z RDW GRUPA KRYTERIÓW EKONOMICZNO- REALIZACYJNYCH Koszty działań technicznych (koszty budowy, wykupów terenów, przeniesień [zł] Wartość średniorocznych kosztów utrzymaniowych [zł] Techniczny stopień trudności realizacji Tab. 55 Wyniki analizy wielokryterialnej dla jednostki zadaniowej Z05 Grupa k. powodziowych Grupa k. społecznych Grupa k. środowiskowych Grupa k. ekonomicznych Suma ważona ocen Preferowany wariant "W0" "WIIA" "WIIB" Wagi kryteriów "W0"

59 JEDNOSTKA ZADANIOWA Z06 (MOGIŁKA) OPIS WARIANTÓW INWESTYCYJNYCH W JEDNOSTCE Z06 W opracowaniu dla jednostki zdaniowej Z06 analizie poddano następujące warianty inwestycyjne Tab 56 Warianty inwestycyjne dla jednostki zadaniowej Z06 Nazwa wariantu Opis wariantu Wariant W0 stan istniejący Wariant WI brak planowanych działań Wariant WIIA budowa obwałowań przeciwpowodziowych Wariant W0 Wariant W0 prezentuje istniejący stan ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Z06 i bazuje na modelu hydraulicznym opracowanym w ramach projektu zrealizowanego przez firmę ADASA w 2013 roku. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu W0 Na terenie jednostki zadaniowej Z06 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Mogiłki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 57 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z06 dla wariant W0. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu W0 W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 59

60 Tab. 58 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z06 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 6 szt. 2. Budynki mieszkalne 4 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 1 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu W0 W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 14 zagrożonych osób, w tym 4 osoby zagrożone wodą o głębokości poniżej 0,5m. Wariant WI Wariant WI, jest wariantem W0 poszerzonym o działania inwestycyjne wynikające z analizy dotychczasowych planów i koncepcji oraz innych dokumentacji opracowanych przez Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz wójtów gmin i burmistrzów miast położonych w obszarze zlewni Skawinki. W zakresie powyższych działań, w obszarze jednostki Z06 nie zidentyfikowano żadnych planowanych dotychczasowych działań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WI Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązuje model hydrauliczny opracowany w ramach wariantu W0. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WI Na terenie jednostki zadaniowej Z06 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Mogiłki. Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 59 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z06 dla wariantu WI. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe

61 Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WI Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% i Q0,2% w podziale na kategorie. Tab. 60 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z06 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 4 szt. 2. Budynki mieszkalne 4 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 1 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WI W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 14 zagrożonych osób, w tym 4 osoby zagrożone wodą o głębokości poniżej 0,5m. Wariant WIIA W ramach wariantu WIIA przewidziano budowę bulwarów przeciwpowodziowych na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Zaprojektowano dwa odcinki bulwarów w ujściowym odcinku Mogiłki (L=199,39 m, L=182,43 m). Lokalizację projektowanych odcinków bulwarów w wariancie WIIA przedstawiono na poniższym rysunku. Rysunek 24 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA 61

62 Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WIIA Do modelu hydraulicznego wprowadzono projektowane odcinki obwałowań i bulwarów. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIA Na terenie jednostki zadaniowej Z06 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Mogiłki. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab 61 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z06 dla wariantu WIIA. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIA W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 62 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z06 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 0 szt. 2. Budynki mieszkalne 2 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIA W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 7 zagrożonych osób (wszystkie wodą o głębokości poniżej 0,5m). Analiza kosztów dla wariantu WIIA Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskim dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIA wynosi zł. 62

63 Porównanie efektów poszczególnych wariantów W ramach analizy jednostki zadaniowej Z06 sformułowany został jeden autorski wariant inwestycyjny (WIIA). W tabeli poniżej przedstawiono efekty działań wprowadzonych do wariantu autorskiego. TB. 63 Porównanie efektów działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów Z06 Strefa zalewowa Q1% WARIANTY W0 WIIA* WIIB Powierzchnia gruntów ornych [ha] Powierzchnia terenów komunikacyjnych [ha] Powierzchnia lasów [ha] Powierzchnia zabudowy mieszkaniowej [ha] Powierzchnia użytków zielonych [ha] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości > 0,5m [szt.] UWAGA: a) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości < 0,5 m wymagają indywidualnego zabezpieczenia, b) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m przeznaczone są do wysiedlenia i wykupu lub przeniesienia, c) mieszkańcy znajdujący się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m planowani są do przesiedlenia. Dla każdego z rozpatrywanych wariantów poza analizą aktualnego zagospodarowania terenu - w kontekście wpływu działań na ograniczenie zagrożenia powodziowego, przeprowadzona została również analiza kosztów. Szczegółowa informacja dotycząca kosztów realizacji poszczególnych wariantów opisana została powyżej. Podstawą wykonywanych kalkulacji było opracowanie: Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu (wraz ze zlewnią Wisłoka) oraz Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. 63

64 Tab. 64 Porównanie kosztów poszczególnych wariantów Z06 Wariant W0 WIIA Koszty nowych działań inwestycyjnych (wraz z niezbędnymi wywłaszczeniami) [mln zł] Średnioroczne koszty utrzymaniowe dla nowych działań inwestycyjnych [mln zł] 0,000 2,761 0,000 0,071 Wybór wariantu preferowanego W obszarze jednostki zadaniowej Z06 zaproponowano jeden autorski wariant inwestycyjny (WIIA). W tej sytuacji nie ma podstaw do przeprowadzania analizy wielokryterialnej wariant WIIA należy traktować jako wariant preferowany JEDNOSTKA ZADANIOWA Z07 (RZEPNIK) OPIS WARIANTÓW INWESTYCYJNYCH W JEDNOSTCE Z07 W opracowaniu dla jednostki zdaniowej Z07 analizie poddano następujące warianty inwestycyjne Tab 65 Warianty inwestycyjne dla jednostki zadaniowej Z07 Nazwa wariantu Opis wariantu Wariant W0 stan istniejący Wariant WI brak planowanych działań Wariant WIIA budowa obwałowań przeciwpowodziowych Wariant W0 Wariant W0 prezentuje istniejący stan ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Z07 i bazuje na modelu hydraulicznym opracowanym w ramach projektu zrealizowanego przez firmę ADASA w 2013 roku. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu W0 Na terenie jednostki zadaniowej Z07 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Rzepnik. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 65 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z07 dla wariant W0. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe

65 Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu W0 W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 66 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z07 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 9 szt. 2. Budynki mieszkalne 38 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu W0 W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 130 zagrożonych osób, w tym 91 osoby zagrożone wodą o głębokości poniżej 0,5m. Wariant WI Wariant WI, jest wariantem W0 poszerzonym o działania inwestycyjne wynikające z analizy dotychczasowych planów i koncepcji oraz innych dokumentacji opracowanych przez Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Krakowie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie oraz wójtów gmin i burmistrzów miast położonych w obszarze zlewni Skawinki. W zakresie powyższych działań, w obszarze jednostki Z07 nie zidentyfikowano żadnych planowanych dotychczasowych działań w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WI Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązuje model hydrauliczny opracowany w ramach wariantu W0. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WI Na terenie jednostki zadaniowej Z07 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Rzepnik. Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% 65

66 Tab. 67 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z07 dla wariantu WI. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WI Z uwagi na brak planowanych działań w wariancie WI, dla wariantu tego obowiązują wyniki jak dla wariantu W0. W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. Tab. 68 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z07 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 9 szt. 2. Budynki mieszkalne 38 szt. 3. Obiekty przemysłowe 1 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WI W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 130 zagrożonych osób, w tym 99 osoby wodą o głębokości poniżej 0,5m. Wariant WIIA W ramach wariantu WIIA przewidziano budowę obwałowania i bulwarów przeciwpowodziowych na odcinkach, na których występują zagrożenia dla zabudowań mieszkalnych. Zaprojektowano jeden odcinek obwałowania (L=369,65 m) oraz pięć odcinków bulwarów (L=288,05 m, L=281,83 m, L=685,54 m, L=656,06 m, L=324,36 m). Lokalizację projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA przedstawiono na poniższym rysunku. Linią czerwoną zaznaczono projektowane obwałowania, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. 66

67 Rysunek 25 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WIIA Modyfikacja modelu hydraulicznego dla wariantu WIIA Do modelu hydraulicznego wprowadzono projektowane odcinki obwałowań i bulwarów. Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WIIA Na terenie jednostki zadaniowej Z07 strefy zalewu zostały wyznaczone dla rzeki Rzepnik. Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% Tab. 69 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze jednostki zadaniowej Z07 dla wariantu WIIA. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WIIA W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% w podziale na kategorie. 67

68 Tab. 70 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% - Z07 Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 0 szt. 2. Budynki mieszkalne 2 szt. 3. Obiekty przemysłowe 0 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 0 szt. 5. Cmentarze 0 szt. 6. Drogi km 7. Linie kolejowe 0 km Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WIIA W strefie zalewowej dla wody Q1% zidentyfikowano 7 zagrożonych osób (wszystkie głębokością wody powyżej 0,5m). Analiza kosztów dla wariantu WIIA Wały przeciwpowodziowe i bulwary są obiektami autorskim, dla których koszty zostały oszacowane na podstawie zasad opisanych w opracowaniu Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Zasady obliczania kosztów inwestycji zostały uzgodnione z RZGW w Krakowie. Całkowity koszt realizacji przedsięwzięć przedstawionych w ramach wariantu WIIA wynosi zł. Porównanie efektów poszczególnych wariantów W ramach analizy jednostki zadaniowej Z07 sformułowany został jeden autorski wariant inwestycyjny (WIIA). W tabeli poniżej przedstawiono efekty działań wprowadzonych do wariantu autorskiego. Tab. 71 Porównanie efektów działań wprowadzonych do poszczególnych wariantów Z07 Strefa zalewowa Q1% WARIANTY W0 WIIA* WIIB Powierzchnia gruntów ornych [ha] Powierzchnia terenów komunikacyjnych [ha] Powierzchnia lasów [ha] Powierzchnia zabudowy mieszkaniowej [ha] Powierzchnia użytków zielonych [ha] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków mieszkalnych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.]

69 Strefa zalewowa Q1% Liczba zagrożonych budynków gospodarczych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych budynków użyteczności publicznej w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych budynków przemysłowych w strefie o głębokości > 0,5 m [szt.] [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości < 0,5 m [szt.] Liczba zagrożonych mieszkańców w strefie o głębokości > 0,5m [szt.] WARIANTY W0 WIIA* WIIB *- wariant W2b=W2a UWAGA: a) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości < 0,5 m wymagają indywidualnego zabezpieczenia, b) budynki znajdujące się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m przeznaczone są do wysiedlenia i wykupu lub przeniesienia, c) mieszkańcy znajdujący się w strefie zalewowej Q1% o głębokości > 0,5 m planowani są do przesiedlenia. Dla każdego z rozpatrywanych wariantów poza analizą aktualnego zagospodarowania terenu - w kontekście wpływu działań na ograniczenie zagrożenia powodziowego, przeprowadzona została również analiza kosztów. Szczegółowa informacja dotycząca kosztów realizacji poszczególnych wariantów opisana została powyżej. Podstawą wykonywanych kalkulacji było opracowanie: Zestaw cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu (wraz ze zlewnią Wisłoka) oraz Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Tab. 72 Porównanie kosztów poszczególnych wariantów Z07 Wariant W0 WIIA Koszty nowych działań inwestycyjnych (wraz z niezbędnymi wywłaszczeniami) [mln zł] Średnioroczne koszty utrzymaniowe dla nowych działań inwestycyjnych [mln zł] 0,000 12,231 0,000 0,316 Wybór wariantu preferowanego W obszarze jednostki zadaniowej Z07 zaproponowano jeden autorski wariant inwestycyjny (WIIA). W tej sytuacji nie ma podstaw do przeprowadzania analizy wielokryterialnej wariant WIIA należy traktować jako wariant preferowany. 69

70 Wariant WP Wariant WP jest wariantem uwzględniającym realizację wariantów preferowanych wybranych podczas analiz wielokryterialnych dla poszczególnych jednostek zadaniowych. Poszczególne inwestycje zaproponowane w ramach wariantu WP zostały opisane szczegółowo w rozdziałach dotyczących jednostek zadaniowych Z02 Z07. Poniżej przedstawiono zestawianie poszczególnych inwestycji w układzie tabelarycznym, agregując działania w grupy tematyczne w odpowiednich kategoriach. Planowane działania w Wariancie WP przedstawiono również na rysunku. Tab. 73 Planowane obwałowania i bulwary przeciwpowodziowe w ramach wariantu WP Rzeka Jednostka zadaniowa Nr obiektu Typ Długość [m] Koszt [PLN] Gościbia Z02 P-Go_01 wał proj Gościbia Z02 P-Go_02 wał proj Gościbia Z02 B-Go_01 bulwar proj Jastrząbka Z03 P-Ja_01 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_02 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_03 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_04 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_05 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_06 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_07 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_08 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_09 wał proj Jastrząbka Z03 B-Ja_01 bulwar proj Jastrząbka Z03 B-Ja_02 bulwar proj Jastrząbka Z03 B-Ja_03 bulwar proj Jastrząbka Z03 B-Ja_04 bulwar proj Głogoczówka Z04 P-Gl_01 wał proj Głogoczówka Z04 P-Gl_02 wał proj Głogoczówka Z04 P-Gl_03 wał proj Głogoczówka Z04 P-Gl_04 wał proj Głogoczówka Z04 P-Gl_05 wał proj Głogoczówka Z04 P-Gl_06 wał proj Głogoczówka Z04 P-Gl_07 wał proj Głogoczówka Z04 B-Gl_01 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Gl_02 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Gl_03 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Gl_04 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Gl_05 bulwar proj Cedron Z05 P-Ce_01 wał proj Cedron Z05 P-Ce_02 wał proj Cedron Z05 P-Ce_03 wał proj Cedron Z05 P-Ce_04 wał proj Cedron Z05 P-Ce_05 wał proj

71 Rzeka Jednostka zadaniowa Nr obiektu Typ Długość [m] Koszt [PLN] Cedron Z05 P-Ce_06 wał proj Cedron Z05 P-Ce_07 wał proj Cedron Z05 P-Ce_08 wał proj Cedron Z05 P-Ce_09 wał proj Cedron Z05 B-Ce_01 bulwar proj Mogiłka Z06 B-Mo_01 bulwar proj Mogiłka Z06 B-Mo_02 bulwar proj Rzepnik Z07 P-Rze_01 wał proj Rzepnik Z07 B-Rze_01 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_02 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_03 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_04 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_05 bulwar proj Rysunek 26 Lokalizacja projektowanych inwestycji przeciwpowodziowych w wariancie WP Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WP Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% dla całej zlewni Skawinki oraz wartości potencjalnych strat powodziowych w poszczególnych klasach użytkowania terenu. 71

72 Tab. 74 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze zlewni Skawinki dla wariantu WP. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Tab. 75 Wartość potencjalnych strat powodziowych w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze zlewni Skawinki dla wariantu WP. Lp. Klasa użytkowania terenu Wartość potencjalnych strat powodziowych w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [PLN] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WP W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% dla całej zlewni Skawinki. 72

73 Tab. 76 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% dla całej zlewni Skawinki. Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 340 szt. 2. Budynki mieszkalne 394 szt. 3. Obiekty przemysłowe 39 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 57 szt. 5. Drogi km 6. Linie kolejowe 0 km 7. Cmentarze 0 szt. Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WP W strefie Q1% zagrożonych zalaniem wodą o głębokości do 0,5m znajduje się 888 osób, zaś 453 osoby głębokością wody powyżej 0,5m. Razem 1341osób. Analiza kosztów dla wariantu WP Dla inwestycji zaczerpniętych z innych dokumentacji przyjęto koszty wyliczone przez autorów opracowań jeżeli były one podane w dokumencie. W przypadku braku wycen inwestycji koszty obliczono na podstawie załącznika nr 1 do opracowania: Zestawu cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Poniżej zestawiono tabelarycznie sumaryczne koszty inwestycji dla poszczególnych jednostek zadaniowych i całej zlewni Skawinki, proponowanych w ramach wariantu WP. Tab. 77 Koszty inwestycji planowanych w ramach wariantu WP Jednostka zadaniowa Koszt wariantu [PLN] Z01 0 Z Z Z Z Z Z Razem Planowane w ramach wariantu WP inwestycje nie eliminują całego zagrożenia na terenie zlewni Skawinki. Dla pełnego zabezpieczenia należy przewidzieć również koszty związane z zabezpieczeniem lub przeniesieniem budynków pozostających w strefie zlewu wody Q1%. 73

74 Ilość budynków przewidzianych do wysiedlenia (zagrożonych zalewem wodą Q1% powyżej 0,5 m) kształtuje się następująco: Budynki gospodarcze Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Budynki przemysłowe 131 szt. 133 szt. 27 szt. 12 szt. Liczba budynków, które należy zabezpieczyć (zagrożonych zalewem wodą Q1% poniżej 0,5 m) kształtuje się następująco: Budynki gospodarcze Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Budynki przemysłowe 209 szt. 261 szt. 30 szt. 27 szt. Koszty wysiedlenia i zabezpieczenia budynków mieszkalnych i gospodarczych oszacowano na podstawie załącznika nr 1 i wynoszą one zł (w tym koszt wysiedleń i przeniesień budynków mieszkalnych gospodarczych zł, koszt ochrony mobilnej budynków mieszkalnych i gospodarczych zł). Cena ta nie uwzględnia kosztów związanych z przeniesieniem budynków użyteczności publicznej i budynków przemysłowych, których wartość nie była możliwa do oszacowania. Reasumując, całkowite koszty realizacji wariantu WP działań inwestycyjnych w zlewni Skawinki wynoszą zł, natomiast koszty wysiedleń, przeniesień i ochrony mobilnej zł. Diagnoza skuteczności planowanych działań dla wariantu WP Redukcja kulminacji fali powodziowej w przekroju ujściowym rzeki Skawinki do rzeki Wisły w wariancie WP w porównaniu z wariantem W0 wyniosła dla przepływu Q0.2% - 0 % oraz 0% dla przepływu Q1%. Brak redukcji kulminacji wywołany jest brakiem jakichkolwiek zbiorników retencyjnych w zlewni rzeki Skawinki. Wariant WP+ Wariant WP+ został sformułowany uwzględniając najlepiej ocenione działania zlokalizowane w poszczególnych jednostkach zadaniowych, ale został wzmocniony dodatkowo o wybrane działania retencyjne zlokalizowane w zlewniach Z02 Z07. Jako działania retencyjne, mające wpływ na obniżenie kulminacji fali powodziowej na głównym cieku w zlewni (rzeka Skawinka) uwzględniono suche zbiorniki powodziowe, które były przedmiotem analiz w ramach poszczególnych jednostek zadaniowych: Zbiornik Sułkowice na pot. Gościbia (jednostka Z02), Zbiornik Jastrzębia na pot. Jastrząbka (jednostka Z03), Zbiornik Głogoczów na pot. Głogoczówka (jednostka Z04), Zbiornik Przytkowice na pot. Cedron (jednostka Z05). Zbiorniki te w istotny sposób wpływają na redukcję zagrożeń powodziowych, mając również znaczący udział w obniżeniu kulminacji na ujściach cieków, na których są położone. Redukcje przepływu kulminacyjnego Q1% w/w zbiorników w profilach ujściowych kształtują się następująco: Zbiornik Sułkowice na pot. Gościbia 41,6% Zbiornik Jastrzębia na pot. Jastrząbka 51,1% Zbiornik Głogoczów na pot. Głogoczówka 20,9% Zbiornik Przytkowice na pot. Cedron 31,1% Analizowany w ramach Wariantu WI zbiornik wielozadaniowy Pasternik na Sieprawce, został odrzucony jeszcze na etapie formułowania zadań inwestycyjnych w jednostce Z04 w 74

75 Wariancie WIIA. Zbiornik ten redukuje przepływ na ujściu Sieprawki do Głogoczówki zaledwie o 5,7%. Ponadto na całym odcinku Sieprawki poniżej zbiornika nie występują żadne zagrożenia powodziowe dla życia i mienia ludności. W tej sytuacji, z punktu widzenia kryteriów przeciwpowodziowych, nie ma żadnego uzasadnienia dla jego budowy. W ramach Wariantu WP+ w zlewni Skawinki przeprowadzono analizę hydrauliczną proponowanego w Wariancie WI w zlewni Skawinki (jednostka Z01) zbiornika suchego Radziszów. Parametry analizowanego w ramach Wariantu WI w zlewni Skawinki zbiornika Radziszów, pochodziły z opracowania wykonanego w 2013 r. przez firmę ADASA, w którym zbiornik ten posiadał pojemność całkowitą 1,380 mln m 3. W ramach sprawdzenia efektywności zbiornika w Wariancie WP+ przyjęto pojemność wskazaną w źródłowym opracowaniu AdEko z 2011 r., tj. 1,972 mln m 3. Pojemność ta uwzględnia profilowanie terenu czaszy zbiornika. Dla skorygowanej pojemności zbiornika wykonano proces kalibracji krzywej pojemności, uzyskując dla rzędnej Max PP = 222,00 m n.p.m. zgodność napełnień wynoszącą +/- 1 mm. Dla zaktualizowanej pojemności zbiornika przeprowadzono modelowanie hydrauliczne na fali Q1% oraz Q0,2%. Model hydrauliczny tak skalibrowano, aby dla poziomu zw. wody na zbiorniku Max PP (222,00 m n.p.m.) uzyskać zakładany pierwotnie w koncepcji z 2011 roku wydatek przez spusty denne równy 245 m 3 /s, umożliwiający zmieszczenie zredukowanej fali Q1% w międzywalu Skawinki poniżej Radziszowa, bez konieczności podnoszenia rzędnych korony istniejących obwałowań. Jak wynika z przeprowadzonego modelowania przy symulacji przepływu przez zbiornik fali powodziowej Q1%, przepływ ten nie jest w pełni realizowany wyłącznie przez upusty denne. Przepływ na wejściu do zbiornika, wynoszący Q1% = 372 m 3 /s, redukowany jest w przekroju poniżej zapory zaledwie do przepływu Q1% = 331 m 3 /s, przy maksymalnej rzędnej piętrzenia na zbiorniku 222,58 m n.p.m., tj. przekraczającej o 58 cm zakładany Max PP. Z przepływu zredukowanego Q1%, 273 m 3 /s realizowane jest przez upusty denne, a 58 m 3 /s przez przelew powierzchniowy. Wyniki przeprowadzonego w ramach wariantu WP+ modelowania pracy powodziowej zbiornika Radziszów na Skawince wskazują jednoznacznie, iż zbiornik ten nie posiada wystarczających parametrów pojemnościowych, aby skutecznie zredukować falę Q1%. W zaistniałej sytuacji nie istnieją racjonalne przesłanki do rekomendacji realizacji tego zbiornika w Wariancie WP+, a w konsekwencji również i w docelowym wariancie ochrony przeciwpowodziowej w zlewni Skawinki (Wariant WP++). Ostateczne działania inwestycyjne planowane w ramach wariantu WP+ zestawiono w tabelach poniżej. Lokalizację działań pokazano również na rysunku. Tab. 78 Planowane suche zbiorniki w ramach wariantu WP+ Rzeka Jednostka zadaniowa Nr obiektu Km model u Nazwa zb. Typ zb Pojemność całk. [mln m3] Pojemność powodziow a [mln m3] Max. wysokość zapory [m] Długość zapory [m] Koszt [PLN] Gościbia Z02 Z Sułkowice suchy Jastrząbk a Z03 Z Jastrzębia suchy Głogoczó wka Z04 Z Głogoczów suchy Cedron Z05 Z Przytkowic e suchy

76 (podane koszty budowy zbiorników zawierają koszt wykonania zapór bocznych oraz przeniesień) Tab. 79 Planowane obwałowania i bulwary przeciwpowodziowe w ramach wariantu WP+ Rzeka Jednostka zadaniowa Nr obiektu Typ Długość [m] Koszt [PLN] Gościbia Z02 P-Go_01 wał proj Gościbia Z02 B-Go_01 bulwar proj Jastrząbka Z03 P-Ja_01 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_02 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_03 wał proj Jastrząbka Z03 B-Ja_01 bulwar proj Jastrząbka Z03 B-Ja_02 bulwar proj Głogoczówka Z04 P-Glo_01 wał proj Głogoczówka Z04 P-Glo_02 wał proj Głogoczówka Z04 P-Glo_03 wał proj Głogoczówka Z04 P-Glo_04 wał proj Głogoczówka Z04 P-Glo_05 wał proj Głogoczówka Z04 B-Glo_01 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_02 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_03 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_04 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_05 bulwar proj Cedron Z05 P-Ce_01 wał proj Cedron Z05 P-Ce_02 wał proj Cedron Z05 P-Ce_03 wał proj Cedron Z05 P-Ce_04 wał proj Cedron Z05 P-Ce_05 wał proj Cedron Z05 P-Ce_06 wał proj Cedron Z05 P-Ce_07 wał proj Cedron Z05 P-Ce_08 wał proj Cedron Z05 P-Ce_09 wał proj Cedron Z05 B-Ce_01 bulwar proj Mogiłka Z06 B-Mo_01 bulwar proj Mogiłka Z06 B-Mo_02 bulwar proj Rzepnik Z07 P-Rze_01 wał proj Rzepnik Z07 B-Rze_01 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_02 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_03 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_04 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_05 bulwar proj

77 Rysunek 27Lokalizacja projektowanych inwestycji przeciwpowodziowych w wariancie WP+ Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WP+ Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% dla całej zlewni Skawinki oraz wartości potencjalnych strat powodziowych w poszczególnych klasach użytkowania terenu. 77

78 Tab 80 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze zlewni Skawinki dla wariantu WP+. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [ha] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Tab. 81 Wartość potencjalnych strat powodziowych w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze zlewni Skawinki dla wariantu WP. Lp. Klasa użytkowania terenu Wartość potencjalnych strat powodziowych w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [PLN] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WP+ W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% dla całej zlewni Skawinki. Tab. 82 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% dla całej zlewni Skawinki. Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 271 szt. 2. Budynki mieszkalne 293 szt. 3. Obiekty przemysłowe 37 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 52 szt. 5. Drogi km 6. Linie kolejowe 0 km 7. Cmentarze 0 szt. 78

79 Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WP+ W strefie Q1% zagrożonych zalaniem wodą o głębokości do 0,5 m znajduje się 672 osób, zaś 328 osoby głębokością wody powyżej 0,5m. Razem 1000 osób. Analiza kosztów dla wariantu WP+ Dla inwestycji zaczerpniętych z innych dokumentacji przyjęto koszty wyliczone przez autorów opracowań jeżeli są były one podane w dokumencie. W przypadku braku wycen inwestycji koszty obliczono na podstawie załącznika nr 1 do opracowania: Zestawu cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Poniżej zestawiono tabelarycznie sumaryczne koszty inwestycji dla poszczególnych jednostek zadaniowych i całej zlewni Skawinki, proponowanych w ramach wariantu WP+. Tab. 83 Koszty inwestycji planowanych w ramach wariantu WP+ Jednostka zadaniowa Koszt wariantu [PLN] Z01 0 Z Z Z Z Z Z Razem Planowane w ramach wariantu WP+ inwestycje nie eliminują całego zagrożenia na terenie zlewni Skawinki. Dla pełnego zabezpieczenia należy przewidzieć również koszty związane z zabezpieczeniem lub przeniesieniem budynków pozostających w strefie zlewu wody Q1%. Ilość budynków przewidzianych do wysiedlenia (zagrożonych zalewem wodą Q1% powyżej 0,5 m) kształtuje się następująco: Budynki gospodarcze Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Budynki przemysłowe 99 szt. 96 szt. 27 szt. 12 szt. Liczba budynków, które należy zabezpieczyć (zagrożonych zalewem wodą Q1% poniżej 0,5 m) kształtuje się następująco: Budynki gospodarcze Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Budynki przemysłowe 172 szt. 197 szt. 25 szt. 25 szt. Koszty wysiedlenia i zabezpieczenia budynków mieszkalnych i gospodarczych oszacowano na podstawie załącznika nr 1 i wynoszą one zł (w tym koszt wysiedleń i przeniesień budynków mieszkalnych gospodarczych zł, koszt ochrony mobilnej budynków mieszkalnych i gospodarczych zł). Cena ta nie uwzględnia kosztów 79

80 związanych z przeniesieniem budynków użyteczności publicznej i budynków przemysłowych, których wartość nie była możliwa do oszacowania. Reasumując, całkowite koszty realizacji wariantu WP+ działań inwestycyjnych w zlewni Skawinki wynoszą zł, natomiast koszty wysiedleń, przeniesień i ochrony mobilnej zł. Diagnoza skuteczności planowanych działań dla wariantu WP+ Redukcja kulminacji fali powodziowej w przekroju ujściowym rzeki Skawinki do rzeki Wisły w wariancie WP+ w porównaniu z wariantem W0 wyniosła dla przepływu Q0.2% -17,11% oraz 16,63% dla przepływu Q1%. Wariant WP++ Wariant WP++ sformułowany został na podstawie wariantu WP+ poprzez wzmocnienie dodatkowo o działania ograniczające ryzyko powodziowe cieku głównego - Skawinki, których nie można było analizować wcześniej, bez uwzględnienia rzeczywistego wpływu wszystkich działań w całej zlewni. Jest to ostateczny wariant, który zostanie poddany konsultacjom społecznym i strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. Działania ograniczające ryzyko powodziowe w dolinie rzeki Skawinki (jako jednostki zadaniowej Z01), zaprojektowane w ramach Wariantu WP++ przedstawiono na kolejnych rysunkach. Linią czerwoną zaznaczono obwałowania projektowane, żółtą obwałowania do modernizacji, a linią szrafowaną (czerwono-czarną) odcinki projektowanych bulwarów. Rysunek 28 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WP++ w zlewni Skawinki (m. Harbutowice) 80

81 Rysunek 29 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów i bulwarów w wariancie WP++ w zlewni Skawinki (m. Sułkowice) Rysunek 30 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów w wariancie WP++ w zlewni Skawinki (m. Biertowice) 81

82 Rysunek 31 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów w wariancie WP++ w zlewni Skawinki (m. Krzywaczka) Rysunek 32 Lokalizacja projektowanych i modernizowanych odcinków wałów w wariancie WP++ w zlewni Skawinki (m. Radziszów) 82

83 Rysunek 33 Lokalizacja projektowanych odcinków wałów w wariancie WP++ w zlewni Skawinki (m. Skawina) W tabelach poniżej zestawiono wszystkie planowane działania w ramach Wariantu WP++ w całej zlewni Skawinki (suche zbiorniki oraz obwałowania), stanowiącego ostateczną propozycje programu inwestycyjnego w zlewni objętej projektem. Poniżej tabel zamieszczono rysunek zawierający lokalizację działań inwestycyjnych planowanych w ramach wariantu WP++. Tab. 84. Planowane suche zbiorniki w ramach wariantu WP++ Rzeka Jednostka zadaniow a Nr obiektu Km modelu Nazwa zbiornika Typ zbiornika Pojemność całkowita [mln m3] Pojemność powodziowa [mln m3] Max. wysokość zapory [m] Długość zapory [m] Koszt [PLN] Gościbia Z02 Z Sułkowice suchy Jastrząbka Z03 Z Jastrzębia suchy Głogoczówka Z04 Z Głogoczów suchy Przytkowic Cedron Z05 Z e suchy (podane koszty budowy zbiorników zawierają koszt wykonania zapór bocznych oraz przeniesień) 83

84 Tab. 85 Planowane obwałowania i bulwary przeciwpowodziowe w ramach wariantu WP++ Rzeka Jednostka zadaniowa Nr obiektu Typ Długość [m] Koszt [PLN] Skawinka Z01 P-Ska-01 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-02 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-03 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-04 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-05 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-06 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-07 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-08 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-09 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-10 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-11 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-12 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-13 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-14 wał proj Skawinka Z01 P-Ska-15 wał proj Skawinka Z01 M-Ska-1 wał mod Skawinka Z01 M-Ska-2 wał mod Skawinka Z01 M-Ska-3 wał mod Skawinka Z01 M-Ska-4 wał mod Skawinka Z01 B-Ska-1 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-2 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-3 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-4 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-5 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-6 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-7 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-8 bulwar proj Skawinka Z01 B-Ska-9 bulwar proj Gościbia Z02 P-Go_01 wał proj Gościbia Z02 B-Go_01 bulwar proj Jastrząbka Z03 P-Ja_01 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_02 wał proj Jastrząbka Z03 P-Ja_03 wał proj Jastrząbka Z03 B-Ja_01 bulwar proj Jastrząbka Z03 B-Ja_02 bulwar proj Głogoczówka Z04 P-Glo_01 wał proj Głogoczówka Z04 P-Glo_02 wał proj Głogoczówka Z04 P-Glo_03 wał proj

85 Rzeka Jednostka zadaniowa Nr obiektu Typ Długość [m] Koszt [PLN] Głogoczówka Z04 P-Glo_04 wał proj Głogoczówka Z04 P-Glo_05 wał proj Głogoczówka Z04 B-Glo_01 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_02 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_03 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_04 bulwar proj Głogoczówka Z04 B-Glo_05 bulwar proj Cedron Z05 P-Ce_01 wał proj Cedron Z05 P-Ce_02 wał proj Cedron Z05 P-Ce_03 wał proj Cedron Z05 P-Ce_04 wał proj Cedron Z05 P-Ce_05 wał proj Cedron Z05 P-Ce_06 wał proj Cedron Z05 P-Ce_07 wał proj Cedron Z05 P-Ce_08 wał proj Cedron Z05 P-Ce_09 wał proj Cedron Z05 B-Ce_01 bulwar proj Mogiłka Z06 B-Mo_01 bulwar proj Mogiłka Z06 B-Mo_02 bulwar proj Rzepnik Z07 P-Rze_01 wał proj Rzepnik Z07 B-Rze_01 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_02 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_03 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_04 bulwar proj Rzepnik Z07 B-Rze_05 bulwar proj

86 Rysunek 34 Lokalizacja projektowanych inwestycji przeciwpowodziowych w wariancie WP++ Identyfikacja obszarów zagrożeń powodziowych dla wariantu WP++ Poniżej zestawiono powierzchnie zajmowane przez poszczególne klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q1% dla całej zlewni Skawinki. Tab. 86 Powierzchnie zagrożone zalewem w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 1,0% w obszarze zlewni Skawinki dla wariantu WP++. Lp. Klasa użytkowania terenu Powierzchnia klasy w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [km 2 ] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Tab. 87 Wartość potencjalnych strat powodziowych w poszczególnych klasach użytkowania terenu w zasięgu wody Q 0,2% i Q 1,0% w obszarze zlewni Skawinki dla wariantu WP++. 86

87 Lp. Klasa użytkowania terenu Wartość potencjalnych strat powodziowych w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% [PLN] 1. Grunty orne Komunikacja Lasy Teren zabudowy mieszkaniowej Użytki zielone Tereny przemysłowe Identyfikacja obiektów kubaturowych i liniowych dla wariantu WP++ W tabeli poniżej zestawiono liczbę obiektów kubaturowych i długość infrastruktury liniowej w strefie zalewowej dla wody Q1% dla całej zlewni Skawinki. Tab. 88 Obiekty kubaturowe i infrastruktura liniowa w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% dla całej zlewni Skawinki. Lp. Klasa obiektu Ilość obiektu w zasięgu strefy zalewowej dla wody Q 1,0% Jednostka [szt.] lub [km] 1. Budynki gospodarcze 96 szt. 2. Budynki mieszkalne 69 szt. 3. Obiekty przemysłowe 14 szt. 4. Budynki użyteczności publicznej 5 szt. 5. Drogi km 6. Linie kolejowe 0 km 7. Cmentarze 0 szt Analiza zagrożonej ludności dla wariantu WP++ W strefie Q1% zagrożonych zalaniem wodą o głębokości do 0,5 m znajduje się 206 osób, zaś 32 osoby głębokością wody powyżej 0,5 m. Razem 238 osoby. Analiza kosztów dla wariantu WP++ Dla inwestycji zaczerpniętych z innych dokumentacji przyjęto koszty wyliczone przez autorów opracowań jeżeli były one podane w dokumencie. W przypadku braku wycen inwestycji koszty obliczono na podstawie załącznika nr 1 do opracowania: Zestawu cen jednostkowych dla wycen obiektów technicznych proponowanych w opracowaniach: Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Sanu i Analiza programu inwestycyjnego w zlewni Raby. Poniżej zestawiono tabelarycznie sumaryczne koszty inwestycji dla poszczególnych jednostek zadaniowych i całej zlewni Skawinki, proponowanych w ramach wariantu WP++. 87

88 Tab 89 Koszty inwestycji planowanych w ramach wariantu WP++ Jednostka zadaniowa Koszt wariantu [PLN] Z Z Z Z Z Z Z Razem Planowane w ramach wariantu WP++ inwestycje nie eliminują całego zagrożenia na terenie zlewni Skawinki. Dla pełnego zabezpieczenia należy przewidzieć również koszty związane z zabezpieczeniem lub przeniesieniem budynków pozostających w strefie zlewu wody Q1%. Ilość budynków przewidzianych do wysiedlenia (zagrożonych zalewem wodą Q1% powyżej 0,5 m) kształtuje się następująco: Budynki gospodarcze Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Budynki przemysłowe 17 szt. 9 szt. 1 szt. 1 szt. Liczba budynków, które należy zabezpieczyć (zagrożonych zalewem wodą Q1% poniżej 0,5 m) kształtuje się następująco: Budynki gospodarcze Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Budynki przemysłowe 79 szt. 60 szt. 4 szt. 13 szt. Koszty wysiedlenia i zabezpieczenia budynków mieszkalnych i gospodarczych oszacowano na podstawie załącznika nr 1 i wynoszą one zł (w tym koszt wysiedleń i przeniesień budynków mieszkalnych gospodarczych zł, koszt ochrony mobilnej budynków mieszkalnych i gospodarczych zł). Cena ta nie uwzględnia kosztów związanych z przeniesieniem budynków użyteczności publicznej i budynków przemysłowych, których wartość nie była możliwa do oszacowania. Reasumując, całkowite koszty realizacji wariantu WP++ działań inwestycyjnych w zlewni Skawinki wynoszą zł, natomiast koszty wysiedleń, przeniesień i ochrony mobilnej zł. Diagnoza skuteczności planowanych działań dla wariantu WP++ Redukcja kulminacji fali powodziowej w przekroju ujściowym rzeki Skawinki do rzeki Wisły w wariancie WP++ w porównaniu z wariantem W0 wyniosła dla przepływu Q0.2% -17,82% oraz 16,18% dla przepływu Q1%. [1] 88

89 6. ISTNIEJĄCE PROBLEMY Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI DOKUMENTU Najistotniejszymi problemami ochrony środowiska istotnymi z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu są zagrożenia, jakości wód powierzchniowych i podziemnych pochodzące z terenów zurbanizowanych, z użytków rolnych, terenów przemysłowych oraz ograniczenia wynikające z występowania na terenie objętym prognozą form ochrony przyrody określonych ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. (Dz.U. 2004, Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami). Realizacja zadań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej (zwłaszcza działania techniczne) wiąże się przede wszystkim z ingerencją w ekosystemy związane z wodami w dolinach rzek oraz od wód zależnych. Jakiekolwiek przekształcenie stosunków wodnych i gruntowowodnych zawsze będzie wpływać na elementy przyrody. Jako najważniejsze z celów ochrony przyrody Ustawa o ochronie przyrody definiuje: utrzymywanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie różnorodności biologicznej, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, ochrona walorów krajobrazowych. Wskazane powyżej cele powinny być realizowane przez politykę ekologiczną państwa oraz przez obejmowanie zasobów, tworów i składników przyrody formami ochrony przyrody. Zgodnie z art. 6 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. obszarami prawnie chronionymi w Polsce są: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Na terenach ustanowionych, jako rezerwaty przyrody wprowadzone są zakazy w celu ochrony wartościowych przyrodniczo obszarów, m.in.: zakaz budowy lub przebudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom rezerwatu przyrody, zakaz zmiany stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody, zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu. Na terenach ustanowionych, jako obszary Natura 2000 wprowadzone są zakazy podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na te obszary, w tym w szczególności: a. pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub b. wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub c. pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami. 89

90 Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska może odstąpić od w/w zakazów jedynie w przypadku nadrzędnego interesu publicznego, jeżeli przemawiają za tym wymogi o charakterze społecznym i gospodarczym oraz wobec braku rozwiązań alternatywnych oraz przy zapewnieniu wykonania kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura Planowane na Obszarze Natura 2000 przedsięwzięcia, które mogą znacząco oddziaływać, a które nie są bezpośrednio związane z ochroną tego Obszaru oraz nie są wymienione w planach ochrony tego Obszaru, wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko na zasadach określonych w ustawie z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, Nr 199, Poz z późn. zm.). Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody na obszarach Natura 2000 nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów służących bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie oddziaływają znacząco negatywnie na cele ochrony obszaru Natura Na terenach ustanowionych jako pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe wprowadzone są zakazy w celu ochrony wartościowych przyrodniczo obszarów, m.in.: a. wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, b. dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej, c. likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych. Powyższe zakazy nie obowiązują, gdy prace ziemne związane są z zabezpieczeniami przeciwpowodziowymi lub przeciwsztormowymi oraz gdy zmiany stosunków wodnych nie dotyczą ochrony przyrody oraz racjonalnego prowadzenia gospodarki rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej. Poniżej przedstawiono zestawienie analizowanych zadań w stosunku do poszczególnych form ochrony przyrody wraz z podaniem odległości. 90

91 7. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA ANALIZOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PEOBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWANIA DOKUMENTU Prognozę oddziaływania na środowisko planowanych działań technicznych i nietechnicznych służących poprawie bezpieczeństwa powodziowego w zlewni rzeki Skawinki, w powiatach: krakowskim, wadowickim i myślenickim należy poddać strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko według zapisów Działu IV Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U nr 199 poz z późn. zm.). Projekt dokumentu został oceniony w aspekcie uwzględnienia w nim celów ochrony środowiska, o których mowa w innych dokumentach strategicznych. W szczególności projekt opracowania jest oparty i uwzględnia cele i zapisy ujęte m.in. w dokumentach, tj.: Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, Dyrektywa 2007/60/WE WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodzi ego i zarządzania nim, tzw. dyrektywa powodziowa, Dyrektywa 2001/42/EC w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowiska (tekst jednolity dawnej Dyrektywy Rady 85/337/EWG ze zmianami), Konwencja EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, podpisana w Aarhus w 1998r. i ratyfikowana przez Polskę w 2001r. Konwencja EKG ONZ o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, podpisana w 1991r. w Espoo i ratyfikowana przez Polskę w 1997r., oraz Protokół Strategiczny do Konwencji z Espoo Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory z 1992 r. (zmieniona Dyrektywą 97/62/EWG) Dyrektywa Rady 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa Realizacja projektów infrastrukturalnych musi być zgodna z wymaganiami ochrony środowiska stawianymi przez Unię Europejską a także kluczowymi aktami prawa krajowego Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U poz. 145 z pózn. Zm.) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U Nr 0 poz z późn. zm.) Ustawa o ochronie przyrody (tekst jednolity, Dz. U. z 2013 poz. 627 z późn. zm.) Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie i udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2008, Nr 199, poz z późn. zm.) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. 2003, Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) Ustawę z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (tekst jednolity Dz. U. 2007, Nr 65, poz. 437 z późn. zm.) Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (tekst jednolity Dz. U. 2002, Nr 62, poz. 558 z późn. zm.) 91

92 W opracowaniu prognozy podstawę stanowią dokumenty strategiczne rozwoju kraju Plan Gospodarowania Wodami (PGW) na obszarze dorzecza Wisły zgodnie z Ramowa Dyrektywą Wodną Program Wodno Środowiskowy Kraju (PWŚK) Mapy zagrożenia powodziowego (MZP) i mapy ryzyka powodziowego (MRP) Na szczeblu województwa podstawowym dokumentem dotyczącym problematyki ochrony środowiska jest Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata przyjęty przez Sejmik Województwa Małopolskiego Uchwałą nr LVI/894/14 dnia 27 października 2014 r. Najważniejszymi dokumentami dotyczącymi problematyki ochrony przeciwpowodziowej na terenie zlewni rz. Skawinki są programy ochrony środowiska dla poszczególnych gmin. Celem sporządzenia prognozy jest przewidywanie potencjalnych zagrożeń środowiskowych na etapie planowania inwestycji oraz skali tych zagrożeń, a w ich wyniku przeciwdziałanie tym zagrożeniom lub ich ograniczanie oraz minimalizowanie negatywnych skutków realizacji planowanej inwestycji. Prognoza oddziaływania na środowisko uwzględnia 1. wpływ (bezpośredni i pośredni) przedsięwzięcia na środowisko, w tym na: stan powietrza, wód oraz gruntów (środowisko naturalne), stan przyrody fauny i flory (środowisko przyrodnicze), zdrowie i warunki życia ludzi, dobra materialne, zabytki kultury (środowisko społeczne), wzajemne powiązania pomiędzy nim; 2. możliwości i sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania na środowisko; 3. niezbędny zakres monitoringu, który w przypadku przedsięwzięć bardziej uciążliwych umożliwi określenie rzeczywistych (nie tylko planowanych) oddziaływań na środowisko już w trakcie realizacji, a co z tym związane pozwoli na ewentualną zmianę przyjętych środków łagodzących negatywne oddziaływania na środowisko. Prognoza oddziaływania na środowisko jest dokumentem na podstawie którego organ wydaje decyzje. Pismem z dnia r. znak OO MZi Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Krakowie określił wymogi jakim powinna odpowiadać prognoza. Prognoza oddziaływania na środowisko będzie odnosić się do wszystkich wariantów działań inwestycyjnych, określonych na etapie projektu. Prognoza ta będzie zawierać następujące elementy: informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, streszczenie w języku niespecjalistycznym, określony, przeanalizowany i oceniony istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu oraz stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, wskazanie na istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności - obszarów podlegających ochronie, 92

93 ocenę w jaki sposób w dokumencie zostały uwzględnione istotne, z jego punktu widzenia, cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, ocenę przewidywanych, znaczących oddziaływań na obszary NATURA 2000, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, propozycję rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, analizę rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania ceny prowadzącej do tego wyboru. Analizę oddziaływanie na środowisko, w tym na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, dobra materialne, zabytki oraz ocenę powiązań pomiędzy nimi 93

94 8. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA 8.1. MORFOLOGIA TERENU Zgodnie z regionalizacją fizyczno geograficzna Polski Kondrackiego [2] obszar zlewni rzeki Skawinki położony jest w podprowincji Zewnętrzne Karpaty Zachodnie, na terenie makroregionu Pogórza Zachodniobeskidzkie i w mezoregionie Pogórza Wielickiego. Na obszarze Bramy Krakowskiej znajduje się ujście Skawinki do Wisły. Ku północy opada wyraźnym progiem denudacyjnym zbudowanym z odpornych piaskowców. Pod względem krajobrazowym charakteryzują ten region równoleżnikowe, szerokie garby o wysokości bezwzględnej rosnącej ku południu od 350 do 500 m. Garby pogórskie tworzą Płaskowyż Drabowa i Płaskowyż Świątnicki, rozdzielone doliną Skawinki i przechodzące w Obniżenie Głogoczowskie. Niskie, spłaszczone garby wierzchowiny są rozczłonkowane licznymi dolinami drugorzędnych cieków, dopływów Wisły i Skawinki. Wierzchowiny i dna dolin łączą wypukłe lub wklęsło wypukłe stoki, a całość rzeźby ma charakter łagodny (dojrzały). Współcześnie stoki omawianego terenu modelowane są przez spływ powierzchniowy i ruchy grawitacyjne. W dnach dolin obserwuje się erozję boczną i akumulację przykorytową [5]. Jest to teren gęsto zaludniony, w przeważającej części wykorzystywany rolniczo. Rzeka Skawinka wraz z dopływami przepływa przez następujące powiaty: krakowski, myślenicki, wadowicki oraz przez pięć gmin: Kalwaria Zebrzydowska, Lanckorona, Myślenice, Skawina, Sułkowice. 8.2 GEOLOGIA I UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI TERENU Analizowany teren zlewni rzeki Skawinka znajduje się na obszarze jednostki magurskiej zewnętrznych Karpat Fliszowych, nasuniętej ku północy na jednostkę śląską. Podstawę jednostki magurskiej tworzą różnorodne facje osadów fliszowych. Są to odporne na wietrzenie piaskowce, zlepieńce, margle iły, łupki. W trakcie fałdowania i nasuwania ku północy powstały deformacje nieciągłe ścinające, najczęściej na granicy sztywnych kompleksów piaskowców magurskich lub wewnątrz nich. Istotną, z punktu widzenia analizy uwarunkowań tektonicznych, cechą budowy geologicznej omawianego obszaru jest inwersja rzeźby terenu. Prawie wszystkie elementy wyniesione morfologicznie są formami synklinalnymi (wklęsłymi), wypełnionymi w części centralnej piaskowcami magurskimi. Osady te, jako najbardziej odporne na wietrzenie i erozję w profilu jednostki magurskiej, w trakcie posttektonicznej historii terenu uległy najmniejszej degradacji w stosunku do pozostałych kompleksów. W konsekwencji nastąpiło obserwowane aktualnie odwrócenie pierwotnej morfologii płaszczowiny magurskiej. Utwory czwartorzędowe to głównie gliny soliflukcyjne, deluwialne i zwietrzelinowe. Występują na stokach, wierzchowinach i zboczach dolin. Miąższość ich dochodzi od 0,5 do 4,0 metrów. W dnach dolin występują utwory rzeczne. Są to żwiry o miąższości od 1 do 8 metrów. Dodatkowo dna dolin Wisły i Skawinki oraz ich dopływów wypełniają mady, piaski oraz wyżej wymienione żwiry rzeczne. W stropie znajdują się płaty mad, w partiach przyzboczowych, które przemieszane są z utworami nabytymi ze zboczy [6] Rejon lokalizacji zbiornika Radziszów Wierzchnia warstwa o miąższości do 0,4 m stanowi gleba oraz lokalnie nasypy drogi dojazdowe do pól. Poniżej, w zależności od lokalnego ukształtowania terenu zalegają mady zbudowane z glin piaszczystych, pylastych oraz lokalnie glin pylastych zwięzłych, generalnie brązowych, rzadziej brązowo szarych i szarych, wilgotnych, twardoplastyczne i plastycznych. Lokalnie w obniżeniach terenu występują podmokłości. Pod madami zalegają piaski średnie oraz grube z ziarnami żwiru przechodzące wraz z głębokością w pospółki 94

95 i żwiry. Do głębokości 8,0-10,0 m ppt zalegają utwory czwartorzędowe, natomiast pod nimi zalegają utwory trzeciorzędu miocenu, reprezentowane przez szare iły, iły pylaste, iłołupki, wilgotne, twardoplastyczne. Poziom wód gruntowych uzależniony jest od stanu wód rzeki Skawinka. Rejon lokalizacji zbiornika Sułkowice Planowany zbiornik Sułkowice usytuowany został w Karpatach fliszowych, na terenie jednostki śląskiej, gdzie występują warstwy godulskie, pstrych łupków i warstwy istebniańskie. Dno doliny wypełniają utwory akumulacji rzecznej (żwiry, piaski, otoczaki). Opierając się na istniejącym opracowaniu Program małej retencji województwa małopolskiego Nr 146 Zbiornik Sułkowice, warunki glebowo inżynierskie, w rejonie planowanej zapory można określić jako korzystne. Głębsze podłoże zbudowane jest z utworów fliszowych (kompleksy piaskowcowo-łupkowe, łupkowo-piaskowcowe i piaskowcowe). Pod względem mechanicznym podłoże należy uznać za korzystnie do lokalizacji zapory ziemnej. Rejon lokalizacji zbiornika Pasternik Na podstawie opracowania Program małej retencji województwa małopolskiego nr 71 Zbiornik Pasternik można orientacyjnie określić, że w rejonie czaszy zbiornika zalegają czwartorzędowe mady, piaski i żwiry rzeczne oraz gliny zwietrzelinowe, napływowe i lessowe. Natomiast na obrzeżach zbiornika zalegają trzeciorzędowe margle, łupki i piaskowce hieroglifowe, glaukonitowe oraz piaskowce i zlepieńce grójeckie i piaskowe ciężkowickie. [2] 8.3. OSUWISKA Osuwiskiem nazywa się zjawisko nagłego przemieszczenie się mas ziemnych a także powierzchniowej zwietrzeliny i mas skalnych podłoża spowodowane siłami przyrody lub działalnością człowieka i polega na osuwaniu się materiału skalnego i/lub zwietrzelinowego po pewnej powierzchni ziemi. Osuwiska są szczególnie częste w obszarach o sprzyjającej im budowie geologicznej, gdzie warstwy skał przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych występują naprzemiennie. Do zjawisk wywołujących osuwisko należą: Wzrost wilgotności gruntu na skutek występowania długotrwałych opadami lub roztopów; Podcięcie stoku przez erozję, np. W dolinie rzecznej lub przez człowieka, np. przy budowie drogi; nadmierne obciążenie stoku, np. przez budownictwo; wibracje związane np. z pracami ziemnymi, ruchem samochodowym, eksplozjami; trzęsienia ziemi. Rejonem Polski najbardziej narażonym na występowanie ruchów masowych są Karpaty, co wynika z charakteru ich rzeźby terenu (wysokie i stromo nachylone zbocza dolin), fliszowa budowa geologiczna (naprzemianległe warstwy wodoprzepuszczalnych piaskowców i słabo przepuszczalnych łupków, iłowców i margli), obecność miąższych pokryw zwietrzelinowych podatnych na procesy osuwiskowe oraz budowa tektoniczna (ułożenie skał, spękania, uskoki). W Karpatach, które zajmują zaledwie około 6% powierzchni całego kraju, rozpoznano i udokumentowano około 23 tys. osuwisk, co stanowi około 95% wszystkich zarejestrowanych osuwisk w Polsce [7] Poza wspomnianymi uwarunkowaniami, najważniejszym czynnikiem powodującym powstawanie osuwisk są ulewne i rozlewne opady, o czym świadczy m.in. fakt niemal idealnego pokrywania się kalendarium katastrofalnych opadów z kalendarium wzmożonych problemów osuwiskowych. Po ulewnych opadach w maju i w czerwcu 2010 r. na obszarze Małopolski zinwentaryzowano 1,1 tys. ha osuwisk. Osuwiska są jednym z zagrożeń naturalnych, występujących powszechnie na obszarze zlewni Skawinki. Istnienie osuwisk na tym terenie związane jest z warunkami ukształtowania powierzchni terenu oraz budową geologiczną. 95

96 Część spośród zidentyfikowanych osuwisk w zlewni rz. Skawinki to formy aktywne, część nieczynne, ale mogące stanowić potencjalne zagrożenie z uwagi na możliwość uruchomienia np. przy zmianie warunków wodnych (długotrwałe opady). Aktywne osuwiska na terenie analizowanej zlewni występują głównie w gm. Lanckorona, Kalwaria Zebrzydowska, Siepraw. Zapobieganie negatywnym skutkom występowania ruchów masowych, polega przede wszystkim na racjonalnym planowaniu przestrzennym, w oparciu o wiarygodne dane dotyczące osuwisk. Najistotniejszym działaniem jest wykluczenie terenów osuwiskowych spod jakichkolwiek inwestycji oraz prowadzenie działań zabezpieczających stoki (np. odwadnianie, zalesianie). Przykładem wspomagania przeciwdziałania negatywnym skutkom osuwisk jest np. projekt System Osłony Przeciwosuwiskowej (SOPO) 8.4. GLEBY I CZYNNIKI ICH DEGRADACJI Gleby są ważnym elementem środowiska geograficznego, stanowiącym produkt i jednocześnie podłoże świata organicznego. Powstawanie gleb jest procesem złożonym. Fizyczno chemiczne i biologiczne właściwości gleb decydują o magazynowaniu wody i powietrza oraz o jej żyzności. [8] Środowisko glebowe na analizowanym terenie jest stosunkowo zróżnicowane, co wynika z różnorodności podłoża geologicznego, różnorodności topograficznej związanej z nachyleniami i wysokością powierzchni terenu, pośrednio także z bogactwa szaty roślinnej, a wreszcie zmienności czynników antropogenicznych. W dolinach cieków wodnych, a zwłaszcza w dolinie Harbutówki, Skawinki, Gościbi i Rudniczanki występują gleby zakwalifikowane do działu gleb napływowych, rzędu aluwialnych, typu mady rzeczne. Powstawanie tych gleb związane jest z rozwojem tych dolin oraz energią wód płynących oraz ich zdolnością do erozji w korycie rzecznym i sedymentacją niesionego materiału. Są to gleby o charakterystycznych cechach związanych z geologiczną akumulacją. Należą one głównie do IIIa, IIIb klasy bonitacyjnej. Należy stwierdzić, że na wierzchowinach i stokach dolin występują gleby słabe o niskich klasach bonitacyjnych, i niewielkim stopniu odporności na degradację - zwłaszcza erozję.[9] Na terenie, przez który przepływa rzeka Skawinka przeważają gleby pseudobielicowe i mady, które dominują w dolinach rzecznych Wisły, Skawinki i Cedronu. Natomiast na obszarze Przedgórza Przykarpackiego oraz Podgórza Wielickiego przeważają gleby bielicowe i pseudobielicowe oraz gleby brunatne, zarówno wyługowane jak i kwaśne. Sporadycznie w postaci niewielkich oderwanych płatów występują zdegradowane czarnoziemy.[10 ] Na całym terenie przeważają gleby dobre klasy IIIa i IIIb, stanowią one około 60,2% gruntów ornych. 96

97 Rysunek 35 Mapa gleb w zlewni Skawinki z podziałem na typy wg metody SCS [1] 8.5. POWIETRZE I KLIMAT Klimat w zlewni rzeki Skawinki jest charakterystyczny dla obszaru Pogórza Karpackiego. Na podstawie zależności pomiędzy średnią temperaturą a wysokością nad poziomem morza, obszar ten został zakwalifikowany do piętra klimatycznego umiarkowanie ciepłego. W analizowanym rejonie klimat jest umiarkowany, łagodny. Najwyższe temperatury przypadają tu w lipcu (odpowiednio+18.3 C i C), a najniższe w styczniu (-2.8 C i C). Średnia temperatura roczna kształtuje się na poziomie C. [10]. Rejon ten charakteryzuje się dużą wilgotnością. Jest to spowodowane przez silne parowanie z powierzchni przepływających głównych cieków, tj.: Wisły, Skawinki, Cedronu, Głogoczówki, Mogiłki, Rzepnika, Włosianki, oraz ze starorzeczy i wód zastoiskowych. Klimat charakteryzuje się długim okresem wegetacyjnym wynoszącym 220 dni, pokrywa śnieżna zalega dni. Wiatry przyziemne wieją równoleżnikowo, z dominacją wiatrów zachodnich i południowo - zachodnich. Wiatry górne niezależnie od lokalnej morfologii wieją głównie z kierunku zachodniego lub południowego. Czynniki klimatyczne jak temperatura, ilość opadów, długość okresu wegetacyjnego są korzystne dla rozwoju produkcji roślinnej [11] Warunki opadowe na terenie zlewni rzeki Skawinki przedstawiono w oparciu o wyniki pomiarów z dwóch posterunków obserwacyjnych IMGW w Radziszowie i Kalwarii 97

98 Zebrzydowskiej. Posterunek w Radziszowie położony jest w dolinie Skawinki na wysokości 220 m n.p.m., natomiast posterunek w Kalwarii Zebrzydowskiej położony jest na wysokości 290 m n.p.m. Oba posterunki reprezentują region Pogórza Wielickiego. Wartość średniego rocznego opadu w Radziszowie wynosi 779 mm, rozpiętość rocznych sum opadów w wieloleciu wynosi 542 mm - opad w roku mokrym 1086 mm, a w roku suchym 544 mm. Średnio roczny opad w Kalwarii Zebrzydowskiej wynosi 854 mm. Maksymalne opady na tych posterunkach notowano w czerwcu, a suma opadów w miesiącach letnich (VI VIII) wynosiła średnio około 40% opadów rocznych, w roku wilgotnym w Kalwarii Zebrzydowskiej około 50%. Najniższa średnia miesięczna suma opadów przypada na miesiąc luty i wynosi w Radziszowie 36 mm, a w Kalwarii Zebrzydowskiej 42 mm. Obserwuje się bardzo dużą zmienność opadów miesięcznych w poszczególnych latach. [1] Ocena stanu jakości powietrza W odniesieniu do oceny jakości powietrza w Polsce obowiązują następujące akty prawne: ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001, Nr 62, poz. 627, z późn. zm.); rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008, Nr 47, poz. 281); rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. 2008, Nr 52, poz. 310). Na stan jakości powietrza decydujący wpływ ma imisja zanieczyszczeń z terenów przemysłowych województwa śląskiego. Drugim czynnikiem dopełniającym oddziaływanie napływowe jest emisja niska, której źródłem jest ruch pojazdów oraz spalanie niskiej jakości paliw w paleniskach domowych oraz kotłowniach lokalnych. Sytuację pogarsza ukształtowanie terenu z dużą ilością dni bezwietrznych co jest charakterystyczne dla kotlin i dolin rzecznych pogórza. Na podstawie monitoringu jakości powietrza, prowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie stwierdzono, że zmierzone w 2014 stężenie zanieczyszczeń powietrza przedstawia się następująco: Stężenia dwutlenku azotu - zmierzone metodami automatycznymi nie wykazały ponadnormatywnych wartości 1-godzinnych (200 μg/m 3 ), występujących z częstością wyższą niż dopuszczalna (18 razy/rok). - Średnie roczne stężenie dwutlenku azotu przekroczyło poziom dopuszczalny (40 μg/m 3 ) w Krakowie, Al. Krasińskiego i wyniosło 68 μg/m 3. Wysokie stężenia dwutlenku azotu są spowodowane wpływem źródeł komunikacyjnych zlokalizowanych na terenie Krakowa. W pozostałych stanowiskach nie zostały przekroczone wartości kryterialne ustanowione dla dwutlenku azotu ze względu na ochronę zdrowia ludzi. 98

99 Rysunek 36 Rozkład stężeń dwutlenku azotu stężenia roczne [12] Stężenia dwutlenku siarki nie przekraczały dopuszczalnego poziomu obowiązującego dla 1-godzinnego czasu uśrednienia (350 μg/m 3 ) z wymaganą częstością (24 razy/rok) oraz poziomu dla 24-godzin (125 μg/m 3 3 razy/rok). Stężenia pyłu zawieszonego PM10 przekraczały wartość dopuszczalną wynoszącą 50 μg/m 3 w czasie ponad 35 dni w roku kalendarzowym oraz roczną wartość dopuszczalną wynoszącą 40 μg/m 3. Przyczyną wysokich stężeń jest emisja pyłu ze źródeł przemysłowych, komunikacyjnych i grzewczych dodatkowo potęgowana przez niekorzystne warunki klimatyczne oraz lokalne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. 99

100 Rysunek 37 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 stężenia roczne [12] Równolegle z pomiarami pyłu PM10 prowadzono w Aglomeracji Krakowskiej i mieście Tarnowie oraz w strefie małopolskiej pomiary pyłu zawieszonego PM2.5. Średnie roczne stężenie pyłu PM2.5 przekroczyło wartość dopuszczalną i poziom docelowy (25 μg/m 3 ) 100

101 Rysunek 38 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 stężenia roczne [12] Roczne stężenia benzenu osiągnęły wartości poniżej poziomu dopuszczalnego 5 μg/m3, co pozwoliło na zakwalifikowanie wszystkich stref na terenie województwa do klasy A. Poziom dopuszczalny tlenku węgla, określony jako maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczonych ze średnich jednogodzinnych i wynoszący 10 mg/m3, nie został przekroczony na żadnym stanowisku pomiarowym w województwie. Niski poziom stężeń tlenku węgla zadecydował o zakwalifikowaniu wszystkich stref do klasy A. Na obszarze województwa poziom docelowy ozonu w powietrzu, obowiązujący dla kryterium ochrony zdrowia, został dotrzymany i w wyniku klasyfikacji stref Aglomeracja Krakowska, miasto Tarnów oraz strefa małopolska otrzymały klasę A. Przeprowadzone pomiary nie wykazały przekroczenia wartości 180 μg/m3, określanej jako próg informowania oraz wartości 240 μg/m 3 tj. progu alarmowego. Nie został natomiast dotrzymany poziom celu długoterminowego dla ozonu, określony w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów 101

102 niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2013 r., poz. 1031), który dla kryterium ochrony zdrowia nie dopuszcza wystąpienia stężenia ozonu przekraczającego wartość 120 μg/m 3. Stężenia metali ciężkich mierzone były w 6 stanowiskach na terenie województwa. Stężenia ołowiu (wykres 11) występowały znacznie poniżej poziomu dopuszczalnego - 0,5 μg/m 3, w wyniku czego wszystkie strefy zostały zakwalifikowane do klasy A. Dla pozostałych metali ciężkich (As, Cd i Ni) cały obszar województwa został także zakwalifikowany do klasy A Stężenia benzo(α)pirenu mierzone były w 13 stanowiskach na terenie województwa. Stężenia benzo(α)pirenu na wszystkich stanowiskach były bardzo wysokie i przekraczały poziom docelowy (1ng/m 3 ). Wysoki poziom tego zanieczyszczenia zadecydował o zakwalifikowaniu obszaru całego województwa do klasy C. W odniesieniu do kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin nie stwierdzono ponadnormatywnych stężeń substancji SO2, NOx i O3. Wykonana klasyfikacja stref za 2014 rok potwierdziła występujące w poprzednich latach przekroczenia dopuszczalnych i docelowych poziomów stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 na terenie województwa małopolskiego, a także dwutlenku azotu w Aglomeracji Krakowskiej co skutkuje kontrolowaniem stężeń zanieczyszczeń na obszarach przekroczeń oraz realizacją wszystkich działań określonych w Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego opracowanym w 2013 roku i wdrożonym uchwałą Nr XLII/662/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia roku. [12] 8.6. AKTUALNY KLIMAT AKUSTYCZNY Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska hałas definiowany jest, jako dźwięki o częstotliwościach od 16 Hz do Hz. Dozwolony poziom hałasu reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. poz. 1109), które przedstawia dopuszczalne poziomy hałasu dla pory dziennej i nocnej dla klas terenów zróżnicowanych pod względem zagospodarowania oraz pełnionej funkcji. W zależności od rodzaju źródeł dotyczą one wartości równoważnego poziomu dźwięku występującego w ciągu 16 lub 8 godzin pory dziennej i 8 lub 1 godz. w porze nocnej. Zgodnie z ww. rozporządzeniem można wyróżnić tereny podlegające ochronie akustycznej takie jak: tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wielorodzinnej, zagrodowej, tereny szpitali, szkół, domów opieki społecznej, uzdrowisk i tereny rekreacyjno wypoczynkowe. Dopuszczalne poziomy dźwięku (z wyłączeniem hałasu pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych oraz linii elektroenergetycznych), określono w ww. rozporządzeniu MŚ zarówno wskaźnikami LDWN, LN jak i LAeqD oraz LAeqN. Ustalona w nim wartość wskaźnika LDWN liczbowo równa wartości wskaźnika LAeqD, natomiast wartość LN liczbowo równa wartości wskaźnika LAeqN dla poszczególnych rodzajów terenu. Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Środowiska wskaźnikami służącymi do sporządzania opracowań takich jak: raporty oddziaływania na środowisko, analizy porealizacyjne, przeglądy ekologiczne oraz projekty zabezpieczeń akustycznych są wskaźniki, o których mowa w przepisie art. 112a pkt. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, tj. wskaźniki mające zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby: LAeq D; równoważny poziom dźwięku dla pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6:00 do godz. 22:00), LAeq N; równoważny poziom dźwięku dla pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22:00 do godz. 6:00). Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w środowisku w rejonie planowanej inwestycji: 102

103 Dopuszczalne wartości poziomu emisji dźwięku A do środowiska wynoszą: - Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej przyjęte na podstawie punktu 2a) cytowanego rozporządzenia: 50 db w porze dnia tj. w godz , 40 db w porze nocy tj. w godz Tereny zabudowy wielorodzinnej z usługami przyjęte na podstawie punktu 3a), 3b), 3d) cytowanego rozporządzenia: 55 db w porze dnia tj. w godz , 45 db w porze nocy tj. w godz Aktualny stan klimatu akustycznego na badanym terenie Hałas jest tym zanieczyszczeniem środowiska, które w obszarach zurbanizowanych stanowi istotny czynnik tzw. stresu miejskiego, obejmując coraz większy odsetek ludności. Ostatnie badania dowodzą, że około 1/3 mieszkańców Polski narażona jest na ponadnormatywny poziom hałasu. Przy indywidualnym odbiorze wrażeń hałasowych, a przy tym silnie zależnym od miejsca zamieszkania, za powszechny, niestwarzający uciążliwości, przyjmuje się poziom niższy od 55 db. U źródeł uciążliwości związanych z hałasem leżą przede wszystkim komunikacja i przemysł. Komunikacja, z uwagi na dynamiczny rozwój przemysłu motoryzacyjnego, a jednocześnie wzrost mobilności społeczeństwa, jest obecnie dominującym źródłem hałasu. Hałas w ujęciu przestrzennym, przyjmuje w tym przypadku charakter liniowy i związany jest z przebiegiem tras komunikacyjnych. Największe uciążliwości związane są z komunikacją samochodową na terenie dużych ośrodków miejskich o gęstej zabudowie i złożonym układzie drogowym. W mniejszym zakresie hałas dotyczy obszarów niezurbanizowanych, gdzie zdolności przepustowe w odniesieniu do ruchu samochodowego są większe. Klimat akustyczny w otoczeniu rzeki Skawinki determinowany jest przede wszystkim przez: - hałas komunikacyjny, na który składają się głównie ruch komunikacyjny odbywający się po drogowych arteriach komunikacyjnych oraz magistralach kolejowych. Do najważniejszych ciągów komunikacyjnych poprowadzonych w sąsiedztwie zlewni rzeki Skawinka są: droga krajowa nr 7 (E 77); droga krajowa nr 44; droga wojewódzka nr 955; droga wojewódzka nr 956; droga krajowa nr 52; droga wojewódzka nr hałas przemysłowy głównie na terenie większych miejscowości, przez które przepływa rzeka Skawinka i jej dopływy; Największym zakładem zlokalizowanym na omawiany obszarze jest Elektrownia Skawina, w którym główne źródła hałasu to: kotłownia, maszynownia, sprężarkownia. Przeprowadzone pomiary akustyczne w otoczeniu Elektrowni wykazywały nadmierną emisję hałasu do środowiska podczas normalnej pracy kotłowni wyłącznie w porze nocnej. Do zakładów stwarzających uciążliwość w tym zakresie należą również m.in.: Vesuvius Skawina Materiały Ogniotrwałe (urządzenia rozdrabniające surowce do produkcji), PPUH PREVAR (autoklawy), Zakład Betoniarski s.c. (urządzenie do produkcji pustaków, betoniarki), 103

104 Firma Handlowo-Produkcyjno-Usługowa STET w Rzozowie, Stacja transformatorowa w Skawinie, przy ul. Korabnickiej, Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe TALBUD-A w Skawinie, przy ul. Tynieckiej (wibroprasa) itp.19 Zakład Wędliniarski Franciszek Jakubiak w Myślenicach; Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa ELDREX s.c. Zakład: Bysina 253, Sułkowice; Tartak Bogdan Piegza, Rudnik 127, Sułkowice; Jak również inne mniejsze zakłady są źródłem emisji hałasu do środowiska. Należą do nich takie zakłady jak warsztaty blacharskie, zakłady rzemieślnicze, usługowe i gastronomiczne, emitujące hałas o niewysokim poziomie stwarzające uciążliwość o zasięgu lokalnym. Ze względu na położenie przeważającej części terenu analizy poza zasięgiem oddziaływania głównych ciągów komunikacyjnych (hałas komunikacyjny) oraz terenów zabudowy mieszkalnej (hałas komunalny), klimat akustyczny kształtowany jest na tym obszarze głównie dźwiękami środowiska naturalnego (ptaki, owady szum liści itp.). Dominację tego rodzaju źródła hałasu potwierdzają to wyniki badań akustycznych wykonanych w październiku 2012 r. Wynika z nich, że poziom tła akustycznego generowanego głównie przez ptaki, owady kształtuje się na tym terenie na poziomie około db(a). [2] 8.7. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE Wody powierzchniowe Regiony wodne są to, wg polskiego prawa wodnego, części obszaru dorzeczy, które zostały wyodrębnione na podstawie kryterium hydrograficznego na potrzeby zarządzania zasobami wodnymi. W Polsce wyznaczonych jest 21 regionów wodnych. Zlewnia rzeki Skawinki w całości położna jest w obrębie regionu wodnego Górnej Wisły. Rzeka Skawinka jest prawobrzeżnym dopływem Wisły. Uchodzi do Wisły na północ od Skawiny w okolicach Tyńca. Nie należy ona do największych jej dopływów. Większymi dopływami są rzeka Skawa i Raba. Skawinka wpływa do Wisły w odległości 185,3 km od jej źródeł, natomiast Skawa w 147,7 km, a Raba 262,4 km. Łączna długość rzeki od źródeł do ujścia wynosi 33 km, zaś powierzchnia dorzecza 352,4 km 2. Jej źródła znajdują się na stokach góry Babicy w Beskidzie Średnim [13] (wg Kondrackiego Beskidzie Makowskim) na wysokości około 560 m n.p.m. Skawinka to ciek II rzędu, płynąca z południa na północ przez tereny: wsi Sułkowice, gdzie jej obszar odwadniany przez jej górny odcinek, zwany Harbutówką oraz dopływy lewobrzeżne Budzoniówka, Rudniczanka nazywana w górnym biegu Piegzówką, Głogoczówka), a także szereg drobnych cieków bez nazwy uchodzących do niej bezpośrednio. wsi Wola Radziszowska, Radziszów, Rzozów i Skawinę. Za Skawiną skręca na półn.-zach. i wpada do Wisły w odległości około 3 km od centrum Skawiny. Do Skawinki wpływają cieki III rzędu, takie jak [10]: Gościbia - stanowi prawobrzeżny dopływ potoku Harbutówka w miejscowości Sułkowice; Cedron - lewobrzeżny dopływ Skawinki, odprowadzający wodę z części terenu Woli Radziszowskiej o pow. zlewni 91,5 km 2 ; Głogoczówka - prawobrzeżny dopływ Skawinki odprowadzająca wodę z terenu Radziszowa, zlewnia o pow. zlewni 101,6 km 2 ; Mogiłka - lewobrzeżny dopływ Skawinki odprowadzająca wodę z miejscowości: Pod Działem, Wierzbanówki, Polanki Haller Podola i Jurczyc, zlewni o pow. 9,2 km 2 ; Rzepnik - stanowi prawobrzeżny dopływ rzeki Skawinki; 104

105 Czekajówka - prawobrzeżny dopływ Skawinki (starorzecza Skawinki) odprowadzająca wodę terenu Skawiny, zlewnia o pow. 3,9 km 2 ; Brzozówka - prawobrzeżny dopływ Skawinki (starorzecza Skawinki) odprowadzająca wodę terenu Skawiny, zlewnia o pow. 6,0 km 2. Beskidzki bieg Skawinki wynosi tylko 3 km. Później Skawinka płynie w obszarze Pogórza Beskidzkiego, a w ostatnim swoim odcinku, poniżej miejscowości Skawina wpływa w obszar aluwialnej doliny Wisły. Rysunek39 Układ głównych cieków w zlewni Skawinki [2] Rzeka Skawinka Skawinka w górnym biegu, do połączenia z Gościbią nosi nazwę Harbutówka. Jej prawobrzeżne dopływy to: Gościbia (długość 8,0 km, powierzchnia zlewni 18,9 km 2 ), Głogoczówka (długość 22,5 km, powierzchnia zlewni 103,2 km 2 ) z dopływem Sieprawka, Włosanka, Rzepnik (długość 10,7 km, powierzchnia zlewni 12,2 km 2 ). Najdłuższym lewobrzeżnym dopływem Skawinki jest Cedron o długości 33,7 km i powierzchni zlewni 92,9 km 2. Poza tym zasilają ją jeszcze wody Jastrząbki (długość 12,7 km, powierzchnia zlewni 23,1 km 2 ) oraz Mogiłki o długości 8,8 km i powierzchni zlewni 11,8 km 2. Na obszarze zlewni Skawinki gęstość sieci rzecznej zarówno stałej, jak okresowej i epizodycznej jest duża ze względu na określone warunki infiltracji i spływu powierzchniowego. W środkowym i dolnym odcinku doliny Skawinki oraz Głogoczówki znajdują się liczne starorzecza. Z innych sztucznych form występują liczne stawy rybne sadzawki, zbiorniki powstałe wskutek eksploatacji żwiru w rejonie Skawiny, jak również młynówki i rowy melioracyjne. 105

106 Skawinka jest typową rzeką pogórską o charakterze rolniczym. Wahania stanów wody i przepływów w ciągu roku są duże. Amplituda stanów wody za lata wynosiła 523 cm. Maksymalny przepływ Skawinki za lata wynosił 420 m3/s, a minimalny 0,9 m3/s. Odpływ jednostkowy w południowej części zlewni jest większy, i wynosi l*s-1*km2, a w północnej poniżej 8 l*s-1*km2. Teren Pogórza charakteryzuje się relatywnie szybką reakcja zlewni na opad. Następują wyraźne wezbrania po opadach a w przypadku ich braku głębokie niżówki. Czynnikiem istotnie sprzyjającym spływowi powierzchniowemu jest gęsta sieć dróg polnych o przebiegu zgodnym ze spadkiem. Charakterystyczną cechą małych zlewni podgórskich jest zanik odpływu korytowego w miesiącach letnich, wywołany znacznymi stratami wody na parowanie. [1] CEDRON Zlewnia Cedronu obejmuje zachodnią część zlewni Skawinki, powierzchnia wynosi 92,9 km 2, a długość cieku 33,7 km. Ukształtowanie wysokościowe zlewni charakterystyczne jest dla obszaru Pogórza: w górnej części zlewnia ma charakter zlewni górskiej, natomiast w dolnej części jest to meandrujący ciek o charakterze cieku wyżynnego, a nawet nizinnego. Najwyższa część zlewni leży na wysokości blisko 560 m n.p.m., a odcinek ujściowy leży na wysokości około 220 m n.p.m. Zagospodarowanie zlewni w przeważającej części rolnicze z udziałem lasów na poziomie 18% i 27% terenów zamieszkałych, zabudowa głównie o charakterze rozproszonym. Pod względem pokrywy glebowej przewaga gleb typu B (o przepuszczalności powyżej średniej) 55%, ale znaczna część zlewni (36%) pokryta jest glebami o małej przepuszczalności (szczególnie górna części zlewni).[2] GŁOGOCZÓWKA Zlewnia Glogoczówki (wraz z głównym dopływem Sieprawką) obejmuje wschodnią część zlewni Skawinki. Głogoczówka je największym dopływem Skawinki o powierzchni zlewni 103,2 km 2 i długości 22,5 km. Uksztłtowanie wysokościowe zlewni Głogoczówki charakterystyczne jest dla obszarów wyżynnych. Maksymalne wzniesienia występują w południowo zachodniej części zlewni (ponad 560 m n.p.m.). Większość obszaru zlewni charakteryzuje się niewielkimi spadkami. Najniżej położona część zlewni leży na wysokości ok. 220 m n.p.m. Zagospodarowanie zlewni Głogoczówki w znacznej części rolnicze (blisko 40%) istotną część zajmują obszary o charakterze ugoru (25%) tereny zamieszkałe zajmują 21%, lasy 16% powierzchni zlewni Głogoczówki. Pod względem pokrywy glebowej większość zlewni 76% pokryta jest glebami typu B tj. o przepuszczalności powyżej średniej. Gleby typu D (mała przepuszczalność) obejmują 14% zlewni Głogoczówki.[2] GOŚCIBIA Zlewnia Gościbii zlokalizowana jest w południowej części zlewni Skawinki. Obszar ten stanowi zarazem górną część zlewni Skawinki, której Gościbia jest bezpośrednim dopływem. Powierzchnia zlewni Gościbii wynosi 18,9 km 2, a długość 8 km. Ukształtowanie wysokościowe zlewni ma charakter górski. Maksymalna wysokość w zlewni Gościbii przekracza 720 m n.p.m, natomiast ujście Gościbii do Skawinki położone jest na wysokości zbliżonej do 280 m n.p.m. Obszar o maksymalnych wysokościach zlokalizowany jest w południowo zachodniej części zlewni. Zagospodarowanie zlewni Gościbii to w blisko 60% las, tereny rolnicze zajmują około 25 %, a zamieszkałe ponad 10%. Pokrywa glebowa z zlewni Gościbii to w prawie 80% gleby typu D, czyli gleby o małej przepuszczalności.[2] JASTRZĄBKA Jastrząbka jest lewostronnym dopływem Skawinki. Zlewnia od zachodu sąsiaduje ze zlewnią Cedronu. Powierzchnia zlewni Jastrząbki wynosi 23,08 km 2, jej długość 12,7 km. Ukształtowanie wysokościowe zlewni ma charakter górsko wyżynny. W górnej części wysokości sięgają około 550 m n.p.m., a dolna część zlewni położona jest na wysokości ok. 106

107 250 m n.p.m. Maksymalne wysokości obejmują południową i południowo zachodnią część zlewni. Klasy pokrycia terenu w zlewni Jastrząbki to w przeważającej części tereny rolnicze (ponad 30%), tereny zalesione obejmują 26 %, tereny zamieszkałe blisko 20%. Charakter pokrycia glebowego jest zróżnicowany: górną część zlewni pokrywają gleby o małej przepuszczalności (typ D - ogółem 43% powierzchni, natomiast środkową i dolną część zlewni pokrywają gleby typu B (ogółem 47% powierzchni). [2] MOGIŁKA Mogiłka jest lewostronnym dopływem Skawinki uchodzi do niej w Radziszowie. Powierzchnia zlewni Mogiłki wynosi 11,8 km2, długość cieku 8,8 km. Zlewnia ma kształt wydłużony, jej ukształtowanie wysokościowe jest typowe dla zlewni wyżynnych. Maksymalne wysokości w zlewni sięgają blisko 350 m n.p.m., a obszar ujściowy leży na wysokości ok. 215 m n.p.m. Pokrycie terenu w zlewni Mogiłki to w blisko 80% tereny rolne oraz o charakterze ugoru. Lasy zajmują 10% powierzchni zlewni, podobnie tereny zamieszkałe. Ponad 90% pokrywy glebowej w zlewni Mogiłki to gleby typu B gleby o przepuszczalności powyżej średniej. [2] RzEPNIK Rzepnik jest prawostronnym dopływem Skawinki uchodzi do niej poprzez śluzę wałową bezpośrednio powyżej ujścia Skawinki do Wisły. Powierzchnia zlewni Rzepnika wynosi 12,2 km 2, a długość 10,7 km. Zlewnia ma kształt wydłużony, najwyżej położona część zlewni zlokalizowana jest na południu (wysokości nieco powyżej 400 m n.p.m.), część ujściowa ma wysokość ok. 200 m n.p.m. Klasy pokrycia terenu w zlewni Rzepnika to w 30% tereny zamieszkałe i przemysłowe, w 60% rolnicze i o charakterze ugoru, a w blisko 10% tereny leśne. W zlewni Rzepnika mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem zainwestowania w kierunku zabudowy przemysłowej zlokalizowanej w Strefie Aktywności Gospodarczej w dolnej części zlewni. Pod względem pokrywy glebowej przeważającą część zlewni pokrywają gleby typu B o przeciętnej przepuszczalności.[2] SIEPRAWKA Sieprawka jest największym dopływem Głogoczówki. Powierzchnia zlewni Sieprawki wynosi 34,2 km 2, a długość 13,5 km. Przebieg Sieprawki w części źródłowej jest południkowy, a w środkowej i ujściowej części równoleżnikowy. Najwyżej położona część zlewni (ok. 390 m n.p.m.) zlokalizowana jest po stronie północnej, a nieco niższe pasmo przebiega także po stronie południowej zlewni (wysokości powyżej 360 m n.p.m.). Część ujściowa Sieprawki leży na wysokości ok. 250 m n.p.m. Pod względem klas zagospodarowania terenu w zlewni Sieprawki tereny zamieszkałe zajmują ok. 30% (głównie zabudowa rozproszona), tereny o charakterze ugoru również 30%, tereny rolne także około 30%, a pozostałe 10% lasy. Pod względem pokrywy glebowej zdecydowana przewaga gleb typu B (82%), są to gleby charakteryzujące się średnią przepuszczalnością. Miejscami występują także gleby o gorszej przepuszczalności (typ C i D). [2] DANE HYDROLOGICZNE Zlewnia Skawinki jest kontrolowana pod względem hydrologicznym przez jeden posterunek wodowskazowy zlokalizowany w Radziszowie w km rzeki Skawinki, zamyka zlewnię o powierzchni 318,08 km 2 (wg. MPHP). Dane hydrologiczne dla tego posterunku (przepływy maksymalne o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia, fale powodziowe) zawiera opracowanie IMGW. Pod względem danych opadowych dane dostępne dla obszaru zlewni Skawinki pochodzą z posterunków opadowych Kalwaria Zebrzydowska i Radziszów, a do oszacowania obszarowych dobowych opadów maksymalnych o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia dodatkowo pozyskano także dane z posterunków Koźmice Wielkie i Brzeźnica leżących poza zlewnią Skawinki. [2] 107

108 PODZIAŁ NA JEDNOLITE CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH (JCWP) I SCALONE JEDNOLITE CZĘŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH (SCW) Jednolite Części Wód (JCW) są to, wg prawa polskiego i zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną, podstawowe jednostki gospodarki wodnej. Dzielą się one na Jednolite Części Wód Powierzchniowych (JCWP) i Jednolite Części Wód Podziemnych (JCWPd). Ze względów techniczno-funkcjonalnych, JCWP i ich zlewnie bywają łączone w Scalone Jednolite Części Wód Powierzchniowych (SCWP). Agregacja taka obejmuje JCW o podobnych warunkach i funkcjach, także z różnych kategorii (np. jeziora i cieki, przy czym JCWP z tak odmiennych kategorii jak wody przybrzeżne i wody rzeczne nie są łączone). Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) to oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: struga, strumień, potok, rzeka, kanał lub ich część, jezioro lub inny naturalny zbiornik, sztuczny zbiornik wodny, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub przybrzeżne. Na potrzeby opracowywania planów gospodarowania wodami i ich aktualizacji jednolite części wód powierzchniowych zostały zgrupowane w scalone części wód powierzchniowych (SCWP). [2] Tabela 90 Charakterystyka SJCW -Wisła od Przemszy do Nidy Skawinka Identyfikator SJCW Nazwa SJCW Nazwa Obszaru Dorzecza GW0202 Skawinka Obszar dorzecza Wisły Źródło: RZGW w Krakowie Nazwa Regionu Wodnego Region wodny Górnej Wisły Identyfikatory części wód pomierzch.wraz z ich typologią - rzeki PLRW , PLRW , PLRW , PLRW , PLRW Zły stan wód - liczba jednolitych części wód pomierzch. rzek Odpowiadające powierzchniowo JCWPd (podział na sub-części) 5 PL_GW_2200_139 (5,61%), PL_GW_2200_151 (2,67%), PL_GW_2200_153 (91,72%) Tabela 91 Charakterystyka JCWP Skawinka Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) Europejski JCWP kod PLRW PLRW Nazwa JCWP Mogiłka (Wierzbanów ka) Lokalizacja Status Oce n a stan u Scalna częśc wód powierzc hn (SCWP) GW0202 Regio n wodn y Regio n wodn y Górn ej Wisły Rzepnik GW0202 Regio n wodn y Górn ej Wisły Obszar dorzecza Obszar dorzecz a Wisły Obszar dorzecz a Wisły RZGW RZGW w Krakow ie RZGW w Krakow ie Naturaln e części wód Silnie mienion e części wód Ocena ryzyka nieosią - gnięcia celów środowi - skowych Derog acje zły Zagroona - - zy Zagroona - - Uzasadnien ie derogacji 108

109 PLRW PLRW Skawinka od Głogoczówki GW0202 Regio n wodn y Górn ej Wisły Cedron GW0202 Regio n wodn y Górn ej Wisły Źródło: RZGW w Krakowie Obszar dorzecz a Wisły Obszar dorzecz a Wisły RZGW w Krakow ie RZGW w Krakow ie Silnie zmienio ne części wód Naturaln e części wód zły Zagrożona 4(4)-1 CW jest bezp. Odb. Wód pochłodniczy ch elektrociepł. Skaina, w związku z tym zachodzi podwyszsz temp. Wody w rzece uniemozl. Osiągb. Stanu odpowiada. Klasyf. Wód jako przyda. D btt, ryb karp. Wpływ zasol. Wód Wisły dobr zagrożona - y Planowane prace związane z realizacją suchych zbiorników przeciwpowodziowych, nie wpłyną znacząco na stan wód JCWP, jedynie w czasie trwania prac budowlanych może wystąpić wzrost ilości zawiesiny, jednak będzie to oddziaływanie krótkotrwałe i odwracalne. Z uwagi na zakres i charakter przedsięwzięcia nie stanowi zagrożenia dla osiągnięcia celów środowiskowych [2] Jakość wód powierzchniowych W 2014 roku monitoring wód powierzchniowych zrealizowany został na podstawie Programu monitoringu środowiska województwa małopolskiego na lata (w zakresie podsystemu monitoringu jakości wód powierzchniowych). Badania wód powierzchniowych w roku 2014 prowadzono w 93 punktach pomiarowo-kontrolnych (p.p.k.) zlokalizowanych na rzekach i potokach województwa (naturalnych, silnie zmienionych oraz sztucznych jcwp rzecznych) oraz w 2 punktach na 1 zbiorniku zaporowym. Próbki wód analizowane były w zakresie elementów biologicznych, wskaźników mikrobiologicznych, fizykochemicznych i chemicznych (substancji priorytetowych). Podstawą klasyfikacji i oceny stanu wód powierzchniowych za 2014 rok jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U.2014 poz.1482) oraz Wytyczne Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ). Oceny jcwp wykonano na podstawie zweryfikowanej bazy danych poszczególnych elementów jakości w reprezentatywnych punktach pomiarowo-kontrolnych. Uwzględniona została procedura dziedziczenia oceny, tj. przeniesienia wyników oceny elementów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych oraz chemicznych na kolejny rok w przypadku, gdy nie były objęte monitoringiem. W ocenie spełnienia dodatkowych wymagań na obszarach chronionych uwzględniono także rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U.Nr 204, poz. 1728). Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego jcwp oparta na elementach biologicznych (fitobentos, makrobezkręgowce bentosowe, ichtiofauna) oraz parametrach wspomagających 109

110 fizykochemicznych i hydromorfologicznych oraz specyficznych zanieczyszczeniach syntetycznych i niesyntetycznych. Łącznie w wymaganym dobrym i powyżej stanie i potencjale ekologicznym sklasyfikowano 48,7% monitorowanych jcwp (klasy I i II), natomiast pozostałe 51,3% jcwp nie spełnia tego poziomu i znajduje się w stanie: umiarkowanym (III klasa) 29% jcwp, stanie słabym (klasa IV) około 16% jcwp i złym (klasa V) ponad 6% jcwp. Rysunek 40 Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim w 2014 roku [14] Klasyfikacja stanu chemicznego oparta jest na podstawie badań substancji priorytetowych i innych zanieczyszczeń, stanowiących zagrożenie dla środowiska wodnego i określa się go jako dobry lub poniżej dobrego. 110

111 Rysunek 41 Klasyfikacja stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim w 2014 roku [14] Spośród ocenianych 67 jcwp w województwie małopolskim dobry stan chemiczny osiągnęło 92,5% badanych wód, a 7,5% jcwp oceniono poniżej stanu dobrego. Ocena stanu jcwp jest wypadkową stanu lub potencjału ekologicznego i stanuchemicznego, a określa go gorszy ze stanów. Ocenę stanu wód sporządzono dla 86 jcwp: dobry stan wód określono dla ponad 29% jcwp, w stanie złym występuje około 71% monitorowanych jcwp 111

112 Rysunek 42 Klasyfikacja stanu jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim w 2014 roku [14] O w/w ocenie głównie zdecydował element biologiczny (fitobentos) oraz zanieczyszczenia substancjami biogennymi, a także rzadziej związkami organicznymi. Przyczyną takiego stanu jest niski % ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków komunalnych w województwie (59,6% dla województwa małopolskiego w 2013 roku przy 70,3% w skali kraju). Województwo pozostaje pod tym względem na 14 miejscu w Polsce. Ponadto, na terenach nieskanalizowanych brakuje dostatecznego nadzoru nad gospodarką wodno-ściekową, który pozostaje w kompetencji urzędów gminnych. Wyniki ocen spełnienia wymagań jednolitych części wód powierzchniowych w obszarach chronionych 45,2% jednolitych części wód powierzchniowych (spośród 104 badanych w 99 punktach) spełnia wymagania określone dla obszarów chronionych, 54,8% jcwp ich nie spełnia. 112

113 Rysunek 43 Ocena spełnienia wymagań jednolitych części wód powierzchniowych w obszarach chronionych w województwie małopolskim w Tabela 92 Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego i chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim w 2014 roku Lp. Nazwa jcw klasyfikowanej Kod klasyfikowanej jcw Nazwa punktu pomiarowo - kontrolnego Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan wód 1 Skawinka od Głogoczówki do ujścia PLRW Skawinka poniżej Skawiny 2 Cedron PLRW Cedron - ujście Źródło: [14] Objaśnienia: III - stan/potencjał umiarkowany III dobry zły III dobry zły Wody wykorzystywane do zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia W województwie małopolskim 37 jednolitych części wód przeznaczonych jest do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. O ocenie wód decydowały głównie zanieczyszczenia mikrobiologiczne (liczba bakterii coli, liczba bakterii coli typu kałowego oraz paciorkowce kałowe). W roku 2014 proste i zwykłe procesy uzdatniana można było 113

114 stosować w około 49% ujmowanych wód, jednak ponad 51% nadal wymagało stosowania procesów wysokosprawnych. Rysunek nr 45 - Ocena wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w województwie małopolskim w 2014 roku [14] Na podstawie przeprowadzenia oceny wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w województwie małopolskim w 2014 roku zamieszczonej w Raporcie WIOŚ [14] uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji, flokulacj dekantacji, filtracji i dezynfekcji (chlorowanie końcowe). Zgodnie z przyjętymi kategoriami jakości wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia symbolicznie oznaczono jako A2. Natomiast powyżej Skawiny tj. Skawinka od Głogoczówki do ujścia (jcw) prowadzi wody wymagające wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji, flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym, dezynfekcji (ozonowanie, chlorowanie końcowe). Zgodnie z przyjętymi kategoriami jakości wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia symbolicznie oznaczono jako A3. 114

115 Tabela 93 Ocena wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w województwie małopolskim w 2014 roku [14] JCW P Kod JCWP Rzek a Wisła kod 2000 Zlewnia: Wisła od Przemszy do Dunajca kod: 213 Skawinka do Głogoczówki PLRW Gościbia Punkt pomiarowokontrolny (p.p.k.) Gościbi a powyże j ujęcia 4, 3 Kategori a jakości wód Kategoria wód według wskaźników Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chroniony ch (do poboru w wodę do spożycia) A2 A1 A2 - ogólna liczba bakterii coli, liczba bakterii coli fek., paciorkowc e fekalne T Skawinka od Głogoczówki do ujścia PLRW Skawink a Powyże j Skawin y 9 A3 A2-azot Kjeldahla A3 - ogólna liczba bakterii coli, liczba bakterii coli fek., paciorkowc e fekalne T Ocena spełnienia wymagań: T spełnione wymogi WODY PODZIEMNE Częściowo teren, przez który przepływa rzeka Skawinka, tj. jej górny odcinek, zwany Harbutówką, położony jest w systemie wodonośnym fliszu karpackiego utwory kredowe. Głębokość pierwszego użytkowego poziomu wodonośnego w dolinkach cieków na tym terenie wynosi poniżej 5 m, natomiast poza dolinkami od 5-20m, a we wschodniej części terenu w okolicach Kaniowej Góry powyżej 20m. W rejonie Sułkowic stwierdzono występowanie dwóch poziomów wodonośnych: kredowy i czwartorzędowy. Poziom kredowy związany jest z gruboławicowymi piaskowcami i zlepieńcami warstw istebniańskich. Są to wody szczelinowe pod napięciem. Nawodnienie tego poziomu jest uzależnione od stopnia spękania piaskowców i zlepieńców. Stopień ten największy jest w stropowej części ww. warstw oraz w strefie ewentualnych uskoków i maleje wraz z głębokością. Zasilanie poziomu odbywa się na drodze infiltracji wód opadowych oraz spływu ze zlewni hydrogeologicznej [9] W dalszej części terenu, tj. przesuwając się w kierunku północnym zgodnie z przepływem rzeki Skawinki warunki hydrogeologiczne są mniej korzystne. Zasobność w wodę podziemną jest niewielka, co jest związane ze specyficzną budową geologiczną podłoża. Podłoże stanowią utwory czwartorzędowe i trzeciorzędowe. Wody podziemne występują głównie w luźnych osadach czwartorzędowych doliny Wisły. Miąższość wodonośnych piasków i żwirów jest niewielka, wody gromadzą się blisko powierzchni (na głębokości kilku metrów). Poziom wód gruntowych w dolinie Wisły i Skawinki waha się od 0,5-3m, a w nieckowatych deluwialnych dolinach waha się od 0.3 l.0 m. Wzdłuż kanału wodnego Łączany Skawina, występuje pas terenu o wysokim poziomie wody gruntowej od m. Na terenach wyżynnych (Pogórze Wielickie) poziom wód gruntowych występuje na różnych głębokościach w zależności od przepuszczalności skał i waha się od 1-10 m. Występowanie 115

116 wód gruntowych na analizowanym obszarze związane jest z budową geologiczną i ukształtowaniem terenu. Odpowiednie warunki posiadają jedynie utwory czwartorzędowe (obszar Radziszowa i Woli Radziszowskiej). Dużą wodonośnością charakteryzują się aluwia w dolnym biegu Skawinki i jej dopływów Cedronu i Głogoczówki. Retencja podziemna na obszarze Pogórza jest utrudniona przez niskie współczynniki porowatości szczelinowej w skałach fliszowych. Zbiorniki wody podziemnej, zalegające na różnych głębokościach posiadają niewielkie zasoby wody. Ulegają one znacznym zmianom, w zależności od pory roku. Utwory fliszowe trzeciorzędowe nie posiadają wystarczających zasobów wód zdolnych do zaspokojenia potrzeb wodnych określonych użytkowników. Główne użytkowe poziomy wodonośne wykształciły się tu w utworach czwartorzędowych oraz trzeciorzędowych fliszu karpackiego. Utwory czwartorzędu wykształcone są w postaci osadów piaszczystych o zróżnicowanej granulometrii: od piasków drobnoziarnistych przez średnioziarniste do różnoziarnistych ze żwirem. Utwory wodonośne czwartorzędu spoczywają na nieprzepuszczalnym podłożu iłów mioceńskich. Warstwy wodonośne są zróżnicowane litologicznie, gruby materiał żwirowy występuje w dolnej części profilu. Zwierciadło wody jest swobodne, tylko niekiedy występuje pod nieznacznym ciśnieniem. Poziom ten zasilany jest bezpośrednio z opadów atmosferycznych. Osady trzeciorzędowe reprezentowane są przez piaski, mułki i iły należące do oligocenu, miocenu i pliocenu. Poziom wodonośny trzeciorzędowy w iłach mioceńskich związany jest z występującymi w tej serii wkładkami piasków i piaskowców. Najkorzystniejsze warunki występują wówczas, gdy utwory mioceńskie w stropowych swych partiach wykształcone są w postaci piasków lub słabozwięzłych piaskowców. [2] Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) są to naturalne zbiornik wodne znajdujący się pod powierzchnią ziemi i gromadzące wody podziemne, które spełniają szczególne kryteria ilościowe i jakościowe. GZWP mają strategiczne znaczenie w gospodarce wodnej kraju. Rejon zlewni rzeki Skawinka położony jest poza terenem GZWP. Tylko obszar gminy Myślenice częściowo zlokalizowany jest na terenie GZWP 443 Dolina Rzeki Raba. Jednak znajduje się on poza granicą zlewni Skawinki. [2] 116

117 Rysunek 46 Mapa nr 3 Główne Zbiorniki Wod Podziemnych, dla ktorych opracowano projekt Rozporządzenia Dyrektora RZGW w sprawie ustanowienia obszaru ochronnego [15] OCENA STANU WÓD PODZIEMNYCH Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu stwierdza, że wody podziemne stanowią najbardziej wrażliwe ale i największe zasoby słodkiej wody w obszarze Unii Europejskiej. W związku z tym wody te wymagają ochrony. Ochrona ta dotyczy zarówno zasobów wodnych wykorzystywanych obecnie (do zaopatrzenia w wodę do spożycia) jak również tych zasobów, które zamierza się wykorzystać do tego celu w przyszłości. Główne cele środowiskowe JCWPd zawiera art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej i są to: Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń oraz poprawa i przywracanie do dobrego stanu, Uwzględnienie obszarów chronionych [zał. Iv, art. 7 wody wykorzystywane do poboru wody do spożycia]. Cele środowiskowe ustala się w odniesieniu do istniejącej sytuacji związanej z: Obecnym wpływem istotnych presji na wody podziemne (zwłaszcza zagrożenia, oddziaływaniem obszarowych ognisk zanieczyszczenia); Oceną stanu wód podziemnych (ilościowego i chemicznego); Prognozą rozwoju presji na następne lata. 117

118 Wody podziemne są zasobem naturalnym, który powinien być chroniony przed pogorszeniem stanu i zanieczyszczeniem chemicznym. Wody podziemne są wyłącznym źródłem zasilania rzek i jezior w okresach bezopadowych oraz w znacznym stopniu kształtują warunki siedlisko roślinności łąkowej i bagiennej obszarów podmokłych [16] Rysunek 47 Sieć monitoringu jakości wód podziemnych [17] 118

119 Tabela 94 Charakterystyka wybranych punktów z sieci pomiarowej monitoringu wód podziemnych w roku 2013 Lp. Nr. Pktu 1) Nr pktu MI 2) Miejscowość Gmina JCWPd Stratygrafia 3) II/750/1 Facimiech Skawina 151 Q II/838/1 Pcim Pcim 153 Q Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2013 roku, Kraków [17] Objaśnienia: 1) Nr punktu w Międzynarodowej Bazie Danych, 2) Nr punktu w bazie danych Sieć Obserwacji Hydrogeologicznych, MI monitoring ilościowy, 3) Stratygrafia: Q-czwartorzęd, K kreda. Stan chemiczny wód podziemnych Ocena klasy jakości wód całego obszaru JCWPd przeprowadzona została na podstawie zakresu wskaźników określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z Stan chemiczny JCWPd określono wg zasady: wody o klasach od I-III zaliczono do wód o stanie dobrym, natomiast wody o klasach IV-V zaliczono do wód o stanie słabym. RDW i Dyrektywy 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu precyzuje, że stan chemiczny JCWPd może być dobry (pod pewnymi warunkami), mimo klasyfikacji jakości wód jako złej. Tabela 95 Klasyfikacja stanu chemicznego wód podziemnych województwa małopolskiego w roku 2013 (źródło: PIG/WIOŚ Kraków) Lp Nr punktu Nr punktu Typ Miejscowość JCWPd Klasa jakości Wskaźniki w 1) MI 2) chemiczny wody w granicach wody punkcie stężeń IV i V klasy jakości 3) II/750/1 Cl-HCO3-Na- Fecimiech 151 III Ca 2 II/762/1 HCO3-Ca Kalwaria 153 III Zebrzydowska Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2013 roku, Kraków 2014r. Objaśnienia: 1) Nr punktu w Międzynarodowej Bazie Danych, 2) Nr punktu w bazie danych Sieć Obserwacji Hydrogeologicznych, MI monitoring ilościowy, 3) TOC ogólny węgiel organiczny, Fe żelazo Tabela 96 Jakość wód podziemnych przeznaczonych do spożycia roku 2013 Lp. Nr. Pktu Nr pktu MI 2) Miejscowość Gmina JCWPd Spełnianie Przekroczone 1) wymagań wskaźniki dla wód do picia II/750/1 Facimiech Skawina 151 nie NH4, Fe, Mn 2 II/762/1 Kalwaria Kalwaria 153 nie Fe Zebrzydowska Zerzydowska II/838/1 Pcim Pcim 153 Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2013 roku, Kraków 2014r. [17] 119

120 Tabela 97 Jednolite części wód podziemnych (JCWPd) Jednolita część wód podziemnych (JCWPd) Europejski kod JCWPd PLGW PLGW PLGW Nazw a JCWP d Lokalizacja Ocen a stanu Ocena ryzyka nieosiągnięci a celów Regio n wodn y 139 Region Wodny Górnej Wisły 151 Region Wodny Górnej Wisły 153 Region Wodny Górnej Wisły Źródło RZGW w Krakowie Obszar dorzecza Obszar dorzecz a Wisły Obszar dorzecz a Wisły Obszar dorzecz a Wisły RZGW RZGW w Krakowi e RZGW w Krakowi e RZGW w Krakowi e Ilość. che m środowi - skowych Derogacj e dobry dobry niezagrożona - - dobry dobry niezagrożona - - dobry dobry niezagrożona - - Uzasadnieni e derogacji Rysunek 48 - Jednolite części wód podziemnych (JCWPd) [18] Aktualna wersja podziału JCWPd na 161 części obwiązuje do końca Planuje się, ze projektowana, nowa wersja podziału na 172 części oraz subczęści, po akceptacji KZGW, będzie obowiązywała od 2016 r. 120

121 Rysunek 49 - Mapa zweryfikowanej wersja podziału JCWPd [19] Rysunek 50 - Mapa z wynikami aktualizacji oceny stanu ilościowego JCWPd rekomendowanych do oceny w ramach zadania 19 PSH stan na r. [15] 121

122 Oceny stanu ilościowego JCWPd dokonano głównie w trybie ustalenia eksperckiego, popartego analogiami do szczegółowo rozpoznanych sytuacji w rejonach objętych wieloletnim monitoringiem zarówno czynnika presji jak i skutków jego oddziaływania na dynamikę wód podziemnych, a w konsekwencji na stan ekosystemów zależnych od wód podziemnych oraz stan chemiczny wód podziemnych oraz warunki zaopatrzenia ludności w wodę. Presje jakie wywołuje skoncentrowany pobór wód podziemnych (zwłaszcza na potrzeby aglomeracji miejsko - przemysłowych) były uwzględniane w ocenie stanu ilościowego JCWPd, gdy zasięg ich oddziaływania obejmuje znaczącą część JCWPd. Dla ograniczenia obszaru prowadzenia monitoringu stanu ilościowego wód podziemnych w uzasadnionych przypadkach wydzielone zostały subczęści wód podziemnych. Dzieje się tak zwłaszcza, gdy stan wód podziemnych przekłada się na szkodliwe zmiany w ekosystemach wodnych i lądowych zależnych od wód podziemnych (uwzględniano zmiany chronionych siedlisk i ostoi, udokumentowane wynikami lokalnego monitoringu wód podziemnych oraz wód powierzchniowych). Rysunek 51 - Mapa lokalizacji punktów monitoringu stanu ilościowego stacji hydrogeologicznych sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB na tle podziału Polski na jednolite części wód podziemnych (JCWPd) podział na 161 jednolitych części [15] 122

123 8.8 RYZYKO POWODZIOWE Ze względu na zasięg i częstotliwość występowania oraz konsekwencje dla ludzi i gospodarki, powodzie są najistotniejszą klęską żywiołową występującą w Polsce. Przykładowo w powodzi w roku 1997 zginęły 52 osoby, kilkadziesiąt uznano za zaginione, a ewakuować trzeba było aż ok osób. Zniszczonych zostało ok budynków, co w konsekwencji pozbawiło mieszkań ok osób. Ponadto na terenach objętych powodzią występuje niebezpieczeństwo zatruć, a nawet epidemii. Wstępna ocena ryzyka powodziowego (WORP) jest pierwszym z czterech dokumentów planistycznych wymaganych Dyrektywą 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (Dyrektywa Powodziowa). Celem tego dokumentu jest wyznaczenie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi (obszarów, na których istnieje znaczące ryzyko powodziowe lub na których wystąpienie dużego ryzyka jest prawdopodobne). WORP wykonuje się w oparciu o dostępne lub łatwe do uzyskania informacje. Zgodnie z art. 88 c ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr. 239 poz. 2019, z późn. zm) za przygotowanie dokumentu WORP odpowiedzialny jest Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej. Wstępna ocena ryzyka powodziowego została opracowana w ramach projektu Informatyczny System Ochrony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK) finansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Projekt realizowany jest przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - PIB (IMGW) w konsorcjum z Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej (KZGW), Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii (GUGiK), Rządowym Centrum Bezpieczeństwa (RCB) oraz Instytutem Łączności. Wstępna ocena ryzyka powodziowego została wykonana przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB - Centra Modelowania Powodziowego w Gdyni, w Krakowie, w Poznaniu, we Wrocławiu, w konsultacji z Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej. W ramach WORP zostały zidentyfikowane znaczące powodzie historyczne, jak również powodzie, które mogą wystąpić w przyszłości (tzw. powodzie prawdopodobne), które stanowiły podstawę do wyznaczenia obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi. Dla obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, wskazanych we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego zostały wykonane mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego. Obszary wyznaczone we Wstępnej ocenie ryzyka powodziowego nie stanowią podstawy do planowania przestrzennego. Celem WORP nie jest wyznaczenie precyzyjnego zasięgu obszarów zagrożonych powodzią, lecz wstępne ich zidentyfikowanie, w celu wyselekcjonowania rzek, które stwarzają zagrożenie powodziowe. Dla rzek wskazanych we Wstępnej ocenie ryzyka powodziowego zostanie wykonane matematyczne modelowanie hydrauliczne, w wyniku którego wyznaczone zostaną precyzyjne obszary, przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego. Dopiero te obszary będą podstawą do prowadzenia polityki przestrzennej na obszarach zagrożenia powodziowego. Zgodnie z art. 88d ust. 2 ustawy Prawo wodne granice przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego będą uwzględniane w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, planie zagospodarowania przestrzennego województwa, miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o warunkach zabudowy 123

124 Rys mapy obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodziowe w województwie małopolskim [20] 124

125 8.9 RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA OBSZARU FLORA Analizowany obszar położony jest w malowniczej części województwa małopolskiego, tj. głownie Podgórza Wielickiego. Pogórze charakteryzuje się występowaniem wielu niezbyt stromych wzgórz o wysokości ok m n.p.m. pooddzielanych wąskimi dolinami potoków i rzek, z których największe to analizowane dorzecze Skawinki (Skawinka, Głogoczówka, Cedron). Szczyty wzgórz są przeważnie zalesione, dominują tu lasy sosnowo - dębowe (stoki południowe), bukowo-jodłowe (stoki północne), grądy (na niżej położonych terenach), jedliny (na zboczach ocienionych dolin) oraz olsy i łęgi (w dolinach). Największe kompleksy leśne Pogórza Wielickiego to Las Bronaczowa w Radziszowie, Pasmo Bukowca i las między Raciborskiem a Huciskiem. Tereny rolnicze skupiają się na mniej stromych zboczach. Dawniej znajdowało się na pogórzach dużo łąk, między 2000 a 2005 r. wiele z nich, a także pól zostało pozostawionych odłogiem i wykształciły się tam tereny półotwarte Dno doliny rzek zlewni Skawinki tworzą siedliska lasu wilgotnego z dębem, jako gatunkiem dominującym oraz w miejscach bardziej wilgotnych olsu z olszą, jako gatunkiem dominującym i olsu jesionowego, gdzie dominującym gatunkiem jest olcha z domieszką jesionu. Potok Cedron w dolnej części przepływa głównie przez tereny zieleni nieurządzonej. Są to tereny otwarte, niezainwestowane, tylko częściowo użytkowane rolniczo, jako łąki i pastwiska obejmujące zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne. Tereny te pełnią ważną rolę w systemie węzłów i korytarzy ekologicznych. W najbliższym otoczeniu potoku Cedron w szacie roślinnej dominują gatunki łąkowe, zarówno dwuliścienne jak i trawy. Ponad to występuje spora domieszka chwastów i gatunków ruderalnych i nitrofilnych. Do gatunków łąkowych należą m.in. kupkówka pospolita, tymotka łąkowa, życica trwała, wyczyniec łąkowy, perz właściwy, krwawnik pospolity, kostrzewa czerwona. Gatunki ruderalne i nitrofilne to głównie pokrzywa zwyczajna, szczaw zwyczajny, wiązówka błotna, wiechlina roczna, wrotycz pospolity. Stosunkowo strome brzegi cieki porastają zaroślami młodych wierzb takich jak: wierzba krucha, wierzba biała, olsze, jesiony, pojedyncze dęby i wiązy. W podszyciu występują wierzba purpurowa, dereń świdwa, czeremcha, bez czarny, trzmielina zwyczajna [21] Wśród roślin zielnych dominują: mozga trzcinowata, podagrycznik pospolity, ostrożeń warzywny, pokrzywa zwyczajna. Stwierdzono również lepiężnik, śmiałek darniowy, kłosówkę wełniastą, przytulinę właściwą, miodunkę plamistą, gwiazdnicę gajową, chmiel, skrzyp, suty i turzyce. Istniejące zbiorowiska roślinne mają charakter łęgowy i ziołoroślowy. [21] W rejonie potoku Głogoczówki, na terenie powiatu myślenickiego, występują płaty zarośli wierzbowo topolowych (Salich Populetum) w północno zachodniej części w dolinie Głogoczówki, z domieszką olszy oraz dębu (Qercur robur). Regionalizacja Geobotaniczna Regionalizacja geobotaniczna to zhierarchizowany, wedle określonych reguł, podział przestrzeni geograficznej dokonany ze względu na zróżnicowanie szaty roślinnej. Zgodnie z regionalizacją geobotaniczną Polski J. Matuszkiewicza (Matuszkiewicz, 2008) miejsce analizowanego przedsięwzięcia położone jest w obrębie Prowincji Karpackiej, Działu Zachodniokarpackiego, Krainy Karpat Zachodnich, Podkrainy Zachodniobeskidzkiej, w zasięgu okręgu Pogórzy Wielicko- Tuchowskich w podokręgach Wielickim (H.1a.2.a). 125

126 Lanckorońskim (H.1a.2.e) Rysunek 53 Lokalizacja obszaru przedsięwzięcia w zlewni rzeki Skawinki na tle geobotanicznego podziału regionalnego terytorium Polski wg Matuszkiewicza (Matuszkiewicz, 2008) Do Prowincji Karpackiej należą w Polsce dwa działy. Działy te obejmują cały obszar Karpat w Polsce, poczynając od piętra pogórza po najwyższe szczyty. Typowe dla gór zróżnicowanie piętrowe krajobrazów roślinnych jest w Karpatach wyraźnie zaznaczone. W piętrze pogórza dominuje krajobraz grądów i górskich buczyn, w piętrze dolno-reglowym krajobraz reglowych buczyn, natomiast w wyższych piętrach krajobrazy wysokogórskie: świerczyn górnoreglowych, subalpejski i alpejski. Specyficznymi dla Karpat naturalnymi zbiorowiskami roślinnymi są: żyzne buczyny karpackie (Dentario glandulosae-fagetum) w formie reglowej (forma podgórska tego zespołu występuje nie tylko na pogórzach karpackich, lecz także w wielu regionach Działu Wyżyn Południowopolskich), bory mieszane świerkowo-jodłowe piętra regla dolnego (Galio- Piceetum carpaticum), górno-reglowe świerczyny na podłożu krzemianowym (Plagiothecio- Piceetum tatricum), górnoreglowe świerczyny nawapienne (Polysticho-Piceetum), karpackie zarośla kosodrzewiny (Pinetum mughi karpaticum), podgórskie łęgi zespołu Caltho- Alnetum oraz zespołów roślinności piętra subalpejskiego i alpejskiego, a także podgórska forma subkontynentalnych grądów zespołu Tilio-Carpinetum. Odrębność działów karpackich od reszty terytorium kraju jest wyraźna i jednoznaczna, przez co zgodność różnych podziałów regionalnych, zarówno, co do ogólnego ujęcia, jak i co do przebiegu granic jest bardzo wysoka (Matuszkiewicz J. M., Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski. Prace geograficzne Nr 158, 1993). 126

127 Potencjalna roślinność naturalna obszaru opracowania Podział przestrzeni geograficznej ze względu na zróżnicowanie szaty roślinnej posiada ścisłe odniesienie do potencjalnej roślinności naturalnej. Określa ona hipotetyczny stan roślinności, opisany fitosocjologicznymi jednostkami zbiorowisk roślinnych, jaki mógłby zostać w danym terenie osiągnięty w procesie naturalnej sukcesji, gdyby oddziaływania człowieka zostały wyeliminowane, a właściwa dla danego regionu roślinność mogła w pełni wykorzystać możliwości stwarzane przez siedlisko (Matuszkiewicz J. M., Potencjalna roślinność naturalna Polski, 2008) Potencjalna roślinność naturalna opisuje aktualny potencjał biologiczny siedlisk, nie stanowi natomiast prognozowanego stanu roślinności w przyszłości. Zgodnie z Przeglądową mapą potencjalnej roślinności naturalnej Polski (Matuszkiewicz, Faliński, Kostrowicki, Matuszkiewicz, Olaczek, & Wojterski, 1995) na analizowanym obszarze zlewni Skawinki swój zasięg posiada osiem jednostek kartograficznych potencjalnej roślinności naturalnej. Występują tu: Tabela 98 Jednostki kartograficznej potencjalnej roślinności naturalnej na analizowanym obszarze zlewni rz. Skawinki nr Jednostki potencjalnej roślinności naturalnej 2 Nadrzeczne łęgi wierzbowo-topolowe Salici-Populetum (=Salicetum albo-fragilis + Populetum albae) 5 Niżowy łęg jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum (=Circaeo- Alnetum) 18 Grąd subkontynentalny, odmiana Tilio-Carpinetum małopolska, forma podgórska, seria uboga 19 Grąd subkontynentalny, odmiana Tilio-Carpinetum małopolska, forma podgórska, seria żyzna 32 Żyzna buczyna karpacka, odmiana Dentario glandulosae-fagetum zachodniokarpacka, forma podgórska 38 Uboga buczyna górska Luzulo luzuloidis-fagetum 40 Górski żyzny las jodłowy Galio-Abietenion 46 Acydofilny podgórski las dębowy Luzulo luzuloidis-quercetum 127

128 Rysunek 54 Wycinek z mapy potencjalnej roślinności Polski arkusz D3 (Matuszkiewicz, Faliński, Kostrowicki, Matuszkiewicz, Olaczek, & Wojterski, 1995) Krajobrazy roślinne Rzeźba terenu i budowa geologiczna jest podstawowym czynnikiem odpowiadającym za występowanie różnych typów krajobrazów naturalnych. W nawiązaniu do typologii krajobrazu naturalnego Polski na analizowanym obszarze występują 4 z wyróżnionych na terenie kraju 24 typów krajobrazów roślinnych [23] Tabela 99 Krajobrazy roślinne w zlewni rzeki Skawinki Typ krajobrazu Krajobraz grądów i podgórskich dąbrów acidofilnych [ ] Charakterystyka Należy do krajobrazów o podgórskim charakterze. Głównymi typami siedlisk w tym krajobrazie są siedliska grądów i acidofilnych dąbrów podgórskich zespołu Luzulo- Quercetum. Krajobraz ten występuje w dwu regionach, a mianowicie w niższych partiach Sudetów i na Przedgórzu Sudeckim oraz w południowej części Jury Krakowsko- Częstochowskiej i na Pogórzu Karpat Zachodnich. Mamy tu do czynienia z wyraźną odrębnością regionalną, wyrażająca się: odmiennością syntaksonomicznej przynależności grądów (Galio- Car-pinetum w regionie sudeckim, a Tilio- Carpinetum w Małopolsce); odmiennością syntaksonomicznej przynależności występujących w pewnych sytuacjach lasów bukowych (sudeckie i karpackie); występowaniem w obszarze małopolskim zbiorowisk ciepłolubnych jak: storczykowych lasów bukowych (Carici- Fagetum), zarośli leszczynowych zwa-nych Peucedano cervarie- Coryletum, muraw stepowych" z klasy Festu-co- Brometea-, W obrębie krajobrazu grądów i podgórskich dąbrów acidofilnych wyrażona też jest zmienność piętrowa, szczególnie widoczna w regionie sudeckim. Wyróżnić można postać z przedgórza i z pogórza. W postaci z przedgórza łęgi są takie jak w innych krajobrazach niżowych, to jest w zestaw wchodzą zespoły Circaeo-Alnetum, Ficario-Ulmetum i Salici-Populetum.. Na pogórzu Karpat Zachodnich omawiany krajobraz występuje zwykle w sytuacjach, gdy wyniesienia zbudowane są z kredowych łupków, zlepieńców lub piaskowców, natomiast niżej położone tereny okryte są lessami lub glinami zwietrzelinowymi, napływowymi lub lessowatymi. Ocena przyrodnicza terenu przedsięwzięcia wraz z jego otoczeniem Możliwość rozwoju poszczególnych organizmów, ich populacji lub całych biocenoz w obrębie terenów kształtowana jest przez warunki siedliskowe, tj. czynniki abiotyczne. Za najistotniejsze z nich uznaje się: położenie terenu w obrębie krainy przyrodniczej i wynikającą z tej lokalizacji potencjalną roślinność naturalną tego obszaru, typ gleby, pochodzenie geologiczne podłoża gleby, istnienie i przebieg poziomych wód gruntowych. Powyżej przedstawiono umiejscowienie terenu przedsięwzięcia na tle regionalizacji botanicznej Polski oraz jego potencjalną roślinność naturalną. Poniżej przedstawia się podstawowe dane w zakresie poszczególnych fragmentów przedsięwzięcia. Wstępne informacje dotyczące zagospodarowania i uwarunkowań przyrodniczych poszczególnych fragmentów przedsięwzięcia i lokalizacji obiektów hydrotechnicznych 128

129 Brzegi cieków wodnych usytuowanych w zlewni rzeki Skawinki są w większości zadrzewione i zakrzaczone. Zlewnie potoków (w większości dopływy rzeki Skawinki) są o przewadze użytków zielonych i gruntów rolnych. W związku z realizacją inwestycji konieczne będzie usunięcie kolidujących drzew i zakrzewień na wskazanym miejscu lokalizacji proponowanych suchych zbiorników przeciwpowodziowych. Ewentualna wycinka drzew i krzewów kolidujących z inwestycją w rejonie cieków wodnych będzie możliwa po wcześniejszym przeprowadzeniu szczegółowej inwentaryzacji zieleni a następnie uzyskaniu stosownych zezwoleń od właściwych Organów. Szczegółowe informacje na ten temat będą przedstawione na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla realizacji budowli przeciwpowodziowych. Zaleca się wówczas przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji zieleni we wskazanych miejscach lokalizacji planowanych budowli przeciwpowodziowych oraz najbliższym otoczeniu. [2] FAUNA Świat fauny na analizowanym terenie zlewni rzeki Skawinki jest dość bogaty ze względu na zróżnicowanie i wielkość tego obszaru. Wśród ptaków na omawianym terenie spotkać można kruka czarnego, trzmielojada, orlika krzykliwego, zimorodka (m.in. w rejonie potoku Cedron), puszczyka a także przedstawicieli ptactwa wodnego łabędzia krzykliwego, ogorzałka, ohara, bielika pojawiających się przy ciekach wodnych, obok bardzo wielu innych gatunków tu gniazdujących, zimujących czy gromadzących się w okresie jesiennowiosennych przelotów (np. kaczka krzyżówka i czernica, łabędź niemy, perkoz, remiz). Z ptactwa należy również m.in. wymienić: bażanty, kuropatwy, a z ptaków drapieżnych - jastrzębie. Na analizowanym obszarze stosunkowo nielicznie wstępują płazy, których ciekawszymi przedstawicielami są traszka karpacka, salamandra plamista oraz kumak górski. Można tu spotkać również żaby z grupy zielonych i brunatnych. Wśród gadów coraz rzadziej są spotykane żmija zygzakowata oraz gniewosz plamisty, lubiące miejsca suche i nasłonecznione. Niezwykle bogatą i zróżnicowaną ekologicznie grupę stanowią motyle (m.in. paź królowej, rusałka pawik). Do ssaków występujących na danym terenie zalicza się sarny, jelenie, dziki, zające. Pospolitymi gatunkami są także lisy, borsuki, łasice, tchórze, wydry europejskie (m.in. w rejonie potoku Cedron) oraz przedstawiciele ssaków owadożernych jeż, ryjówka. Cieki, zbiorniki wodne zamieszkuje kilka gatunków ryb, m.in.: karasie, hodowane karpie, kiełbie, płocie, leszcze, brzany, węgorze czy głowacze. Natomiast do ważnych gatunków bezkręgowców występujących w rejonie cieków wodnych (potok Cedron) należą raki szlachetne (Astacus astacus) oraz żyjący w potoku Cedron małż słodkowodny - skójka gruboskorupowa (Unio crassus), na ogół są one zakopane w osadach dennych. Wiele z wyżej wymienionych gatunków zwierząt zalicza się do gatunków chronionych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 7 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2014, poz. 1348), a także do wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG oraz w Polskiej Czerwonej Księdze. 129

130 Tabela 100 Tabelaryczne zestawienie wybranych chronionych gatunków zwierząt występujących w rejonie zlewni rzeki Skawinki Lp. Nazwa gatunku Chroniony na podstawie rozporządzenia MŚ w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt Załącznik I Dyrektywy Rady 79/409/EWG Polska Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych 1 Skójka gruboskorupowa (Unio Krassus) Gatunek wymagający ochrony ścisłej i czynnej - EN - gatunek zagrożony wyginięciem 2 Minóg strumieniowy (Lampetra Gatunek objęty ochroną planeri) częściową 3 Piekielnica (Alburnoides bipunctatus) Gatunek objęty ochroną częściową 4 Brzanka Barbus peloponnesius (B. Gatunek objęty ochroną carpthicus, B. meridionalis) częściową 5 Śliz (Barbatula barbatula) Gatunek objęty ochroną częściową 6 Rak rzeczny (Astacus astacus) Gatunek objęty ochroną częściową 7 Kruk (Corvus corax) Gatunek objęty ochroną częściową 8 Trzmielojad (Pernis apivorus) Gatunek objęty ochroną ścisłą 9 Orlik krzykliwy (Aquila pomarina) Gatunek objęty ochroną ścisłą i czynną 10 Zimorodek (Alcedo atthis) Gatunek objęty ochroną ścisłą 11 Puszczyk (z rodziny Strigidae) Gatunek objęty ochroną ścisłą 12 Łabędź krzykliwy (Cygnus Cygnus) Gatunek objęty ochroną ścisłą 13 Ogorzałka (Aythya marila) Gatunek objęty ochroną ścisłą 14 Ohar (Tadorna tadorna) Gatunek objęty ochroną ścisłą i czynną 15 Bielik (Haliaeetus albicilla) Gatunek objęty ochroną ścisłą 16 Kaczka krzyżówka Gatunek łowny w okresie (Anas platyrhynchos) od 15 sierpnia do 21 grudnia 17 Łabędź niemy (Cygnus olor) gatunek objęty ochroną ścisłą 18 Perkoz dwuczuby (Podiceps gatunek objęty ochroną cristatus) ścisłą 19 Remiz (Remiz pendulinus) gatunek objęty ochroną ścisłą VU kategoria zagrożenia - - x - x LC - gatunek na razie nie zagrożone wymarciem x - x - x LC gatunki na razie nie zagrożone wymarciem x LC nie zagrożony - - x Bażant (Phasianus colchicus) Gatunek łowny Kuropatwa (Perdix perdix) Gatunek łowny Jastrząb (Accipiter gentili) gatunek objęty ochroną - ścisłą 23 Traszka karpacka (Lissotriton gatunek objęty ochroną - LC niskiego ryzyka Montandowi) ścisłą i czynną 24 Salamandra plamista gatunek objęty ochroną - - (Salamandra salamandra) częściową 25 Kumak górski (Bombina variegata) gatunek objęty ochroną - - ścisłą i czynną 26 Płazy (żaby z grupy zielonych i gatunek objęty ochroną - - brunatnych) częściową 27 Żmija zygzakowata gatunek objęty ochroną - - (Vipera berus) częściową 28 Gniewosz plamisty gatunek objęty ochroną - VU gatunki (Coronella austriaca) ścisłą i czynną wysokiego ryzyka, narażone na wyginięcie 29 Rusałka pawik (Inachis io)

131 30 Paź królowej (Papilio machaon) 31 Sarna (Capreolus capreolus) 32 Jeleń a (Cervus elaphus) 33 Dzik b (Sus strofa) 34 Zając c (Lepus europaeus) 35 Lis (Vulpes vulpes) 36 Borsuk d (Meles meles) 37 Łasica (Mustela nivalis) 38 Tchórz (Mustela putorius) 39 wydra europejska (Lutra Lutra) 40 Jeż (Erinaceus europaeus) 41 Ryjówka (Sorex araneus) LC niskiego ryzyka LC niskiego ryzyka gatunek objęty ochroną LC niskiego ryzyka ścisłą gatunek objęty ochroną częściową gatunek objęty ochroną częściową gatunek objęty ochroną częściową NT (bliski zagrożenia) a) Jeleń szlachetny w Polsce jest zwierzyną z okresem ochronnym b) W polskim prawie łowieckim dzik jest objęty ochroną sezonową. c) Jest gatunkiem łownym z okresem ochronnym d) Na borsuki można polować od 1 września do 30 listopada Dodatkowo poniżej odniesiono się do danych zawartych w standardowym formularzu Natura 2000 dla obszarów specjalnej ochrony (OSO) dla obszarów spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla specjalnych obszarów ochrony (SOO) Obszar Natura 2000 Cedron Tabela 101 Gatunki, których dotyczy Artykuł 4 Dyrektywy Rady 79/409/EWG i gatunki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz ocena znaczenia obszaru dla tych gatunków Lp. Lp. Lp. PTAKI wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG Zimorodek zwyczajny (Alcedo atthis) SSAKI wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG Wydra europejska (Lutra Lutra) BEZKRĘGOWCE wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG Skójka gruboskorupowa (Unio crassus) Ocena znaczenia obszaru D Ocena znaczenia obszaru D Ocena znaczenia obszaru C Lp. Inne ważne gatunki zwierząt i roślin Ocena znaczenia obszaru Rak rzeczny (Astacus astacus) D Objaśnienie: C (2% p > 0%) D (populacja nieistotna 131

132 8.10. OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY MIĘDZYNARODOWY SYSTEM FORM OCHRONY PRZYRODY Do międzynarodowych form ochrony występujących na terenie zlewni rz. Skawinki należą: - Ostoje przyrody CORINE - sieć ekologiczna ECONET-PL. Ostoje przyrody CORINE CORINE, czyli Coordination of Information on the Environment - to system informacji na temat przyrody nadzorowany przez Europejską Agencję Środowiskową (EEA czyli European Environmental Agency). CORINE stanowi podstawę dla systemu obszarów chronionych NATURA 2000 opartego na europejskiej sieci ekologicznej EECONET. W Polsce program CORINE jest realizowany w trzech działach tematycznych: CORINE land cover (gromadzi informacje dotyczące użytkowania ziemi) CORINAIR (inwentaryzacja emisji zanieczyszczeń) CORINE biotopes (typowanie ostoi przyrodniczych, sporządzanie opisu bogactwa przyrodniczego) W Polsce koordynacją projekt CORINE zajmuje się Główny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ). [22] Na terenie zlewni Skawinki znajduje się jednak ostroja CORINE Cedron. Sieć ekologiczna ECONET-PL. Na rysunku 55 przedstawiona została Krajowa Sieć Ekologiczna ECONET-POLSKA. Zgodnie z definicją podaną przez Autorów koncepcji Krajowa sieć ekologiczna ECONET-POLSKA jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów węzłowych najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym i reprezentatywnych dla różnych regionów przyrodniczych kraju, wzajemnie ze sobą powiązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu. Sieć ta składa się zatem z obszarów węzłowych i łączących je korytarzy ekologicznych, wyznaczonych na podstawie takich kryteriów, jak naturalność, różnorodność, reprezentatywność, rzadkość i wielkość. Sieć ECONET-POLSKA nie posiada umocowania prawnego, jest jednak traktowana jako pewna wytyczna dla polityki przestrzennej kraju 132

133 Rysunek 55 - Mapa Krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA Fragment obszaru węzłowego wraz z biocentrum 30K Beskid Mały, obejmujący część Gminy Kalwaria Zebrzydowska położoną na południe od drogi nr 52 oraz fragment korytarza ekologicznego 70K Beskid Makowski i Wyspowy o znaczeniu krajowym obejmujący część wsi Bugaj i Brody - to elementy Gminy ujęte w sieci ekologicznej Ekonet- Polska [24] KRAJOWY SYSTEM FORM OCHRONY PRZYRODY Zgodnie z art Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochrony przyrody [ tj. Dz.U. 2013, poz. 627 z późn. zmianami] formami ochrony przyrody występującymi na terenie zlewni rzeki Skawinki są: - rezerwaty przyrody - obszar ochrony sieci Natura pomniki przyrody - użytki ekologiczne - parki krajobrazowe - zespoły przyrodniczo-krajobrazowe - stanowiska dokumentacyjne - ochrona gatunkowa REZERWATY PRZYRODY Rezerwaty przyrody stanowią najwyższą formę prawnej ochrony przyrody. Rezerwat przyrody w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody: obejmuje obszary zachowane w stanie 133

134 naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. W zlewni rzeki Skawinka kierując się z południa na północ wzdłuż Skawinki znajdują się następujące obszary chronione: - Po stronie wschodniej w odległości ok. 1,90 km w linii prostej na wschód od Skawinki usytuowany jest Rezerwat przyrody Las Gościbia. Rezerwat ten zajmuje powierzchnię 282,46 ha. Został on utworzony w 2001r. Rezerwat przyrody Las Gościbia położony jest w Beskidzie Makowskim, w leju źródliskowym potoku Gościbia, na północnym, stromym zboczu góry Babica (727 m n.p.m.). Przedmiotem ochrony jest charakterystyczny dla Beskidu Makowskiego leśny ekosystem obszaru źródłowego potoku górskiego oraz strefa ochronna wody pitnej dla Sułkowic [ 25]. - Po stronie wschodniej w odległości ok. 1,47 km od Skawinki w sąsiedztwie miejscowości Kozie Kąty zlokalizowany jest Rezerwat Kozie Kąty o powierzchni 24,21 ha utworzony został w 1989r., w celu ochrony stosunkowo naturalnie zachowanych starodrzewów leśnych w wieku 80 do 120 lat. Jest to las bukowy z dużym udziałem jodły. Flora roślin naczyniowych rezerwatu jest reprezentowana przez 140 gatunków, ma charakter typowy dla obszarów pogórza Karpat. Dominują tu mezofilne gatunki lasów liściastych. Rośliny acidofilne są nieliczne. Charakterystyczny jest udział elementu górskiego reprezentowanego przez 18 gatunków, np. Carex pendula, Equisetum telmateia, Alnus incana, Aruncus sylvestris, Dentaria glandulosa, Dryopteris dilata, Petasites albus, Veronica montana, Polygonatum verticillatum, Veratrum lobelianum. O dużej wartości flory świadczy występowanie 14 gatunków roślin rzadkich objętych w Polsce ustawową ochroną prawną. W rezerwacie występują 4 zespoły leśne: buczyna karpacka w formie podgórskiej Dentario glandulosae- Fagetum collinum, kwaśna buczyna niżowa Luzlo pilosae-fagetum, grąd Tilio- Carpinetum oraz antropogenny bór mieszany zbliżony do zespołu Querco roboris-pinetum. W podmokłych dnach wąwozów w otoczeniu cieków wodnych wykształciły się małe płaty roślinności bagiennej (Petasitetum albi i zbiorowisko Cardamine amara-chaerophyllum hirsutum). - Na wschód od rzeki Skawinka w odległości ok. 4,35 km zlokalizowany jest na wysokości miejscowości Radziszów Rezerwat Cieszynianka. Rezerwat przyrody Cieszynianka jest florystycznym rezerwatem przyrody, umiejscowionym w gminie Mogilany, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim. Znajduje się ok. 1 km na północny zachód od centrum Mogilan. Zatwierdzony został w 1969 roku. Rezerwat zajmuje powierzchnię 10,73 ha (lub 10,34 ha) i obejmuje wyspowe stanowisko cieszynianki wiosennej w lesie grądowym. Właśnie ten gatunek podlega szczególnej ochronie. Cieszynianka wiosenna zakwita jako jeden z pierwszych wiosennych kwiatów, jeszcze przed ulistnieniem się drzew i rozwojem większości roślin runa. Rezerwat przyrody Cieszynianka położony jest w lesie bukowo-brzozowym, porastającym północne stoki mogilańskiego wzgórza. Las ten zajmuje częściowo obszar źródłowy potoku Rzepnik znajdujący się pomiędzy starą szosą Kraków Mogilany (na wschodzie), drogą Mogilany Kulerzów Buków (na południu), a od zachodu graniczy z Chorowicami. Część lasu, w której występują najobfitsze skupiska cieszynianki należy pod względem fitosocjologicznym do rzędu zespołów Fagetalia i do zespołu Querceto- Carpinetum [26 ] Lokalizację w/w obszarów chronionych przedstawiono na mapie uwarunkowań środowiskowych dla obszaru zlewni rzeki Skawinka (Załącznik nr 2). Z uwagi na walory przyrodnicze w MPZP Gminy Kalwaria Zebrzydowska proponuje się utworzenie dwóch rezerwatów przyrody: Nad Cedronem - rezerwat leśny częściowy z zachowanym naturalnym siedliskiem lasu mieszanego z zespołem gatunków runa charakterystycznym dla silnie wciętych wąwozów, położony na północnym stoku Krowiej Góry, obejmujący schodzący w dolinę 134

135 Cedronu (na granicy wsi Przytkowice i Zarzyce Wielkie) kompleks leśny o powierzchni ok. 28 ha (oddz.106 i fragment oddz.107) Nadleśnictwa Andrychów, Leśnictwo Brody. W Programie ochrony środowiska Lasów Państwowych Nadleśnictwa Andrychów uwzględniono proponowany rezerwat Nad Cedronem. Las koło Wniebowstąpienia - rezerwat leśny częściowy z zachowanym krajobrazem leśnym reprezentowanym przez siedlisko buczyny karpackiej i boru mieszanego świerkowo jodłowo - modrzewiowego z naturalnym starodrzewem modrzewia polskiego. Obiekt zajmuje północne stoki Góry Zamkowej w pobliżu Przysiółka Koło Wniebowstąpienia (wieś Brody). Zasadnicza część rezerwatu znajduje się na terenie wsi Lanckorona, gmina Lanckorona. Proponowany rezerwat znajduje się na gruntach prywatnych właścicieli [ 24] OBSZARY NATURA 2000 Sieć obszarów Natura 2000 jest to program ochrony zasobów przyrodniczych wdrażany przez państwa członkowskie Unii Europejskiej. Jest to narzędzie zrównoważonego rozwoju, minimalizujące zagrożenia jakie niesie ze sobą postęp cywilizacji, który wiąże się z intensywnym przekształcaniem ekosystemów. Program Sieć obszarów Natura 2000 ma na celu ochronę, zachowanie oraz odtwarzanie najcenniejszych, rzadkich siedlisk przyrodniczych oraz gatunków zwierząt i roślin, a co za tym idzie zapewnienie człowiekowi dobrych warunków życia i rozwoju. W zlewni rzeki Skawinka kierując się z południa na północ wzdłuż Skawinki znajdują się następujące obszary chronione: - po stronie zachodniej w odległości od ok. 3,3 km od rzeki Skawinka w linii prostej na zachód, na cieku Cedron usytuowany jest Obszar Natura 2000 Cedron PLH specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). Obszar obejmuje fragment doliny potoku Cedron w gminie Kalwaria Zebrzydowska (powiat wadowicki), odcinek rzeki wraz terasą zalewową na odcinku poniżej pałacu w Zebrzydowicach do Woli Radziszowskiej. Dobrze jest tu zachowana dolina rzeki podgórskiej, z naturalnym korytem meandrującym oraz terasą rzeczną szeroką na ok m. Dno potoku zbudowane jest ze żwirów, z fliszu karpackiego. Wzdłuż brzegów ciągną się wąskim pasem zarośla i zadrzewienia o charakterze łęgowym oraz ziołorośla. Terasa poryta jest łąkami kośnymi wykorzystywanymi ekstensywnie. Obszar ten charakteryzuje się unikatowym zespołem zwierząt wodnych, charakterystycznym dla podgórskich rzek. Występuje tu najliczniejsza populacja (największe stwierdzone zagęszczenia) skójki gruboskorupkowej w całym województwie. Gatunek ten występuje na całym obszarze i odpowiednich warunkach hydrologicznych i preferowanym podłożu, umożliwiającym wkopanie się i zakotwiczenie w dnie. Rzadko lub wcale nie trafia się w miejscach uregulowanych. Najczęściej występuje w grupach (ławicach), chociaż zdarzają się pojedyncze osobnik [27]. Istotne dla skójki jest występowanie gatunków ryb, na których przechodzi przeobrażenie jej larwa, takich jak klenia, wzdręgi, okonia, strzebli potokowej czy głowacza białopłetwego. 135

136 Rysunek nr 56 - Obszar Natura 2000 na terenie zlewni Skawinki Cele obszarów Natura 2000: zachowanie i utrzymanie właściwego stanu ochrony gatunku* lub siedliska przyrodniczego*, zachowanie integralności obszaru, czyli spójności czynników strukturalnych i funkcjonalnych, które warunkują trwanie populacji gatunków i siedlisk przyrodniczych, zachowanie spójność sieci - powiązania między obszarami i ich roli jako korytarzy ekologicznych umożliwiających migrację roślin i zwierząt. Każde przedsięwzięcie, działanie, które może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru, lub nie wynika z tej ochrony, wymaga przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania na podstawie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz ze zm.). Do głównych zagrożeń tego obszaru Natura 2000 należą: zmiany stosunków wodnych i regulacje koryta Cedronu, zanieczyszczenie wody w Cedronie, niekorzystne dla skójki zarybienia zmniejszające możliwość przepoczwarzenia pasożytującej na rybach larwy (glochidium), która może przeobrazić się w postać dojrzałą tylko na niektórych gatunkach ryb. Obszarem Natura 2000 położonym w bliskim sąsiedztwie zlewni rzeki Skawinki jest Skawiński obszar łąkowy PH obszar o powierzchni 44,13 ha położony przy południowozachodniej granicy Krakowa (ponad 95% powierzchni w obrębie miasta Kraków), a w pozostałej części na terenie miasta Skawina. Obszar przylegający do Lasów Tynieckich obejmuje głównie łąki, w tym świeże, podmokłe i trzeslicowe. Jest to obszar występowania gatunków motyli z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej: Modraszka telejus (Maculineateleius), Modraszka nausitous (Maculinea nausithous) oraz miejsc licznego występowania Czerwonczyka fioletka (Lycaena helle) i Czerwończyka nieparka Lycaena dispar, a także Modraszka alkon (Maculinea alcon). [28] 136