Polski rynek olejów silnikowych dla motoryzacji na tle tendencji światowych

Transkrypt

1 Konferencja What s going on in the automotive industry?! Polski rynek olejów silnikowych dla motoryzacji na tle tendencji światowych Marcin Szponder Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego Warszawa, dnia października

2 Oleje smarowe Skład olejów smarowych: Baza olejowa (80%) Pakiety dodatków (20%) Rodzaje olejów smarowych: Mineralne Syntetyczne Pół-syntetyczne Oleje według lepkości: 2

3 Kluczowe czynniki ewolucji olejów Regulacje i wymogi ekologiczne NiŜsze emisje Ekonomia paliwowa normy EURO oleje Energy conserving Zmiany w olejach Zmiany specyfikacji Zmiany w silnikach Rzadsza wymiana oleju oleje low- SAPS ACEA E7, API SL, GF- 4, OEM bazy olejowe, dodatki 3

4 Legislacja i emisje jako główny czynnik ewolucji Skutki legislacji ograniczającej emisje: Zwiększona wraŝliwość ekologiczna społeczeństwa Ustanawianie kolejnych limitów emisji przez legislatorów Poziom dopuszczalnych emisji warunkuje zmiany w konstrukcji silników Zmiany konstrukcyjne silników wymuszają zmiany w formulacjach olejów silnikowych Coraz wyŝsze wymagania OEM ów skutkują ich własnymi specyfikacjami bezpośrednia współpraca producenta oleju z producentem samochodu na etapie tworzenia formulacji 4

5 Euro 4 to zupełnie nowe rozwiązania w silnikach SCR DPF EGR EURO-4 drastyczna redukcja szkodliwych emisji ze spalin niektórzy producenci zaczęli nakładać limity na zawartość popiołów siarczanowych, fosforu i siarki w olejach silnikowych PM HC+NOx NOx CO EURO-4 I Nowe specyfikacje ( np. ACEA E7 - Zawartość popiołów siarczanowych maks. 2 %) 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 g / km Euro 6 (planowany) 2014 Euro 5 (planowany) 2009 Euro Euro Euro 2, DI 1998 Euro 2, IDI 1998 Euro

6 Odpowiedź oleje o niskiej zawartości popiołów siarczanowych low-saps SAPS: S siarka, P fosfor, PS cząstki stałe Główna funkcja: kompatybilność z systemami oczyszczania spalin Oleje low-saps niska zawartość siarki w oleju bazowym, dodatki rozprowadzające sadze (utrzymują czystość katalizatora lub filtru cząstek stałych) Zamiast ZDDP inne dodatki nie-blokujące działania filtra Nox dodatki bez cynku (ZF), środki dyspergujące bez popiołów np. bor EURO-4 II 6

7 Ekonomia paliwowa I Zmniejszenie emisji CO2 zmniejszenie zuŝycia paliw zmiany w konstrukcji silników (np. bezpośredni wtrysk paliwa w silnikach diesla) To znalazło oddźwięk w: wymaganiach stawianych olejom silnikowym nowych formulacjach olejów słuŝących zmniejszeniu zuŝycia paliwa Efektem tego stał się: Trend do przesunięcia w kierunku produkcji olejów o niskiej lepkości (0W-30, 5W-30 i 5W-40) oleje energy conserving Rozwój technologii słuŝących zmniejszeniu tarcia w połączeniu z nowymi technologicznie dodatkami 7

8 Ekonomia paliwowa II Na początku lat 90 API wprowadził klasyfikację - Energy Conserving. RozróŜnia się: - EC I - oszczędność paliwa powyŝej 1,5% - EC II - oszczędność paliwa powyŝej 2,7% - EC III - oszczędność paliwa powyŝej 3,9% ACEA - oleje z tą klasyfikacją to oleje syntetyczne lub półsyntetyczne. A1, B1 - oleje energooszczędne, A5, B5- oleje energooszczędne, najwyŝszej jakości, MoŜliwe oszczędności wg. badań ADAC : Krótkie odcinki: 4-6 % Miasto/za miastem: 2-4 % Autostrada: do 2% Skala opłacalności zaleŝy zatem od konkretnego przypadku. 8

9 Rzadsza wymiana oleju Od roku 1995 zwiększenie odstępów pomiędzy wymianami oleju: z 10000km do km dla pojazdów z silnikiem benzynowym z 10000km do km dla pojazdów z silnikiem diesla Aby to spełnić olej silnikowy musi mieć: PodwyŜszoną odporność na zuŝycie cieplne, utlenianie NiŜsze poziomy zuŝycia Większą umiejętność utrzymywania poziomu liczby zasadowej (TBN) Aby to spełnić producent musi: Częściej stosować niekonwencjonalne bazy olejowe (Grupa II, III i IV raczej niŝ I) Stosować nowe pakiety dodatków komponujące się z takimi bazami UŜycie niekonwencjonalnych baz przesunięcie ku olejom o niskiej lepkości (0W-30, 5W-30, 5W-40) kosztem lepkości wyŝszych (20W-50, 15W-40) 9

10 Specyfikacje Zwiększone wymagania OEM ów rozwój specyfikacji OEM ów: Coraz bardziej scentralizowana produkcja olejów zmniejszenie dostępności lokalnych ekspertów znających lokalne uwarunkowania Globalizacja produkcji pojazdów/sprzętu zmniejszenie szans na zbieranie danych z lokalnych rynków Problem zasobów ludzkich brak szkoleń i zastępowalności doświadczonych kadr technicznych odchodzących na emerytury Ewolucja specyfikacji w ramach poszczególnych OEM ów Rozwój specyfikacji: API, SAE, ACEA, ILSAC, itp. Ewolucja specyfikacji w ramach organizacji Rozwój testów silnikowych Redukcja emisji zapotrzebowanie na oszczędne oleje częstsze zmiany w specyfikacjach 30 lat temu specyfikacja była aktualna średnio przez 15 lat dziś jest to 5 lat. 10

11 Niekonwencjonalne bazy olejowe I Mineralne: Grupa I najpowszechniejsza, rafinacja rozpuszczalnikowa, malejący udział Grupa II rosnący udział w rynku, szczególnie w USA (ponad 50%). Wysoki wskaźnik lepkości, otrzymywana przez hydrorafinację Grupa III zwiększający się udział, szczególnie w: Europie (mieszana z Grupą I), USA (jako syntetyczna). nowoczesne oleje VHVI (Very High Viscosity Index): Polepszona stabilność w obrębie III grupy Wysoki wskaźnik lepkości Wolne od siarki Porównywalna odporność na utlenianie z PAO Według wielu porównywalne z PAO, ale znacznie niŝszy koszt produkcji Grupa wg API I II III Wskaźnik lepkości > 120 Zawartość siarki 0,03% < 0,03 < 0,03 11

12 Niekonwencjonalne bazy olejowe II Syntetyczne: Grupa IV polialfaolefiny (PAO) pozbawione siarki, otrzymywane w procesie polimeryzacji etylenu. Wysokie koszty produkcji! Grupa V inne, niesklasyfikowane syntetyki (nafteny) Grupa VI - polyinternalolefiny (PIO) są dalekimi krewnymi PAO GTL - (czasem grupa III+) oczekuje się, Ŝe technologia będzie gotowa do roku. VI znacznie wyŝsze niŝ PAO. Jest to przyszłość: oszczędność paliwa oraz wydłuŝony czas działania. 12

13 Rynek zachodnio-europejski I Maleje populacja i konsumpcja, ale rosną marŝe i przychody z rynku Malejącą konsumpcję moŝe zastopować szersze stosowanie biodiesla PoniŜej 15% światowej konsumpcji, ale 30% to syntetyki, a 35% pół-syntetyki najwyŝszy poziom regionalny na świecie Wyraźny wzrost konsumpcji olejów segmentu syntetycznych i półsyntetycznych, wyraźny potencjał dalszego wzrostu Wzrost zapotrzebowania na oleje o niŝszych lepkościach (0W-30 i 5W-30) i spadek dla wyŝszej lepkości (20W-50 and 15W-40) NajwyŜszy udział rynku niemieckiego 23% (ale maleje i zmniejszy się o ponad 4% w ciągu najbliŝszych 5 lat) Restrukturyzacja produkcji: Od 1993 zamknięto 8 z 28 instalacji (małe i starsze, I grupa), otwarto tylko 1 (Porvoo, III grupa) Wzrost średniej zdolności produkcyjnej z do ton Przyczyny: ekonomia skali i koszty ew. modernizacji Fabryczne zalewanie silników: najczęściej SAE 0W-30, 5W-30 lub 5W-40 13

14 Rynek zachodnio-europejski II Zmiany w europejskim zapotrzebowaniu wg stopnia lepkości: Zmiany w europejskich zdolnościach produkcyjnych baz olejowych: 14

15 Przyszłość I Napęd hybrydowy: w % w USA i mniej w Europie, Ogniwa paliwowe: do 50 mln pojazdów w USA w 2050 Dla pojazdów osobowych: przechodzenie na niekonwencjonalne bazy olejowe Zwiększanie zawartości dodatków Europejskie specyfikacje będą się rozprzestrzeniać w USA Zmniejszenie stosowania ZDDP mniej konwencjonalnych dodatków Konflikt pomiędzy zmniejszaniem SAPS oraz rzadszymi wymianami wzrost niekonwencjonalnych baz olejowych Hybrydy niŝsza moc oraz stop-and-go ochrona przed osadami w niŝszych temperaturach oraz odporność na emulsyfikację 15

16 Przyszłość II Dla pojazdów cięŝarowych: Oleje dostosowane do alternatywnych paliw Ekonomia paliwowa niŝsza lepkość oleju (0W20?) Euro 6 kombinowane układy obróbki spalin łączące technologię filtrów DPF (CRT) i katalizatorów SCR tzw. SCRT następne generacje olejów Low SAPS oleje uniwersalne (będzie moŝna stosować je cięŝarówkach przyszłości, ale i tych z lat 80. ubiegłego wieku) Dla wszystkich pojazdów : Ciąg dalszy przechodzenia na niŝsze lepkości w Europie (w 2010: 0/5W- 45%, 5W-35%, 15-20W-20%) niekonwencjonalne bazy Wzrost znaczenia wewnętrznych specyfikacji OEM ów wzrost skomplikowania produktów Zwiększona dostępność baz grupy II, III oraz GTL zachęta dla OEM ów do podnoszenia wymagań Wzrost liczby pojazdów wymagających lepszych baz rozwój GTL i inwestycje w produkcję baz niekonwencjonalnych 16

17 Przyszłość rynku polskiego Zwrot w kierunku olejów niŝszej lepkości podobnie jak w całej Europie Wzrost udziału olejów low- i medium-saps wraz z unowocześnianiem parku samochodowego i dieselizacją Nadal znaczący udział olejów mineralnych oraz produkowanych z baz grupy I W najbliŝszych latach zbyt mała skala zastosowania biodiesla nie wpłynie na wzrost konsumpcji (wagowo) olejów Wpływ na wzrost (wagowo) konsumpcji będą miały: Zwiększenie ilości pojazdów samochodowych Rozwój gospodarczy Wzrost zamoŝności społeczeństwa i zmiany w stylu Ŝycia Wpływ na spadek (wagowo) konsumpcji będą miały: Zwiększający się udział olejów syntetycznych i półsyntetycznych WydłuŜone okresy wymiany 17

18 Dziękuję za uwagę Marcin Szponder, dyrektor ds. olejów smarowych POPIHN