NIE dla molestowania w przestrzeni publicznej

Transkrypt

1 NIE dla molestowania w przestrzeni publicznej Komunikat z badań Hollaback! Polska na temat skali zjawiska molestowania w przestrzeni publicznej w Polsce. Greta Gober i Joanna Roszak.

2 Badanie skali zjawiska molestowania Pierwsze w Polsce badanie skali zjawiska molestowania w przestrzeni publicznej, zostało zrealizowane przez dr Joannę Roszak 1 i doktorantkę kulturoznawstwa Gretę Gober 1, 2, w lipcu i sierpniu W badaniu udział wzięło 818 osób z całej Polski, w tym 700 kobiet, 72 mężczyzn i 46 osób, które nie podały w ankiecie swojej płci. 1 Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej 2 Fundacja Gender Center

3 85% kobiet i 44% mężczyzn w Polsce doświadczyło molestowania w przestrzeni publicznej; 12 lat to średnia wieku pierwszego doświadczenia molestowania; 78% molestujących w przestrzeni publicznej to mężczyźni.

4 Rzeczywistość (nie)realna Sprawcami molestowania w przypadku kobiet są wyłącznie, bądź głównie mężczyźni (98%). W przypadku mężczyzn sprawcami molestowania są zarówno mężczyźni (44%), jak i kobiety (41%). Do molestowania najczęściej dochodzi w otwartej przestrzeni publicznej (np. na ulicy), w środkach transportu publicznego i na imprezach masowych (koncert, bar). Dotyczy to 60% wszystkich przypadków molestowania. Pora dnia nie ma żadnego znaczenia dla prawdopodobieństwa doświadczenia molestowania w przestrzeni publicznej wcześnie rano 7% w nocy 17% wieczorem 30% przed południem 16% po południu 30%

5 To, czego kobiety i mężczyźni doświadczają w przestrzeni publicznej zdecydowanie różni się od siebie gwizdanie trąbienie natrętne zagadywanie Kobiety 68% 64% 73% Mężczyźni 17% 13% 32% publiczna masturbacja 43% 6% obmacywanie chrząkanie, odgłosy cmokania 54% 49% 18% 21% obcinanie 78% 53% seksistowskie uwagi 58% 33% zachodzenie drogi seksualne komentarze wulgarne gesty napaść 40% 44% 34% 10% 10% 18% 22% 28% Wykres 1. Zachowania, z którymi kobiety i mężczyźni spotkali się ze strony obcych osób w przestrzeni publicznej.

6 Granice (nie)dobrego wychowania Pomimo faktu, iż kobiety doświadczają molestowania zdecydowanie częściej, niż mężczyźni i mimo tego, że w badaniu udział wzięło zdecydowanie mniej mężczyzn, niż kobiet, opinie obu płci na temat zachowań, które można uznać za molestowanie są bardzo zbliżone (wykres 3 na następnym slajdzie). Chociaż tylko 6% mężczyzn miało do czynienia z widokiem publicznie masturbującego się człowieka, to aż 92% mężczyzn uznaje to zachowanie za molestowanie. Natomiast zachowania z którymi kobiety spotykają się najczęściej są przez nie najrzadziej kwalifikowane jako molestowanie (wykres 4). Sugeruje to, że zachowania o charakterze niewerbalnym, takie jak gwizdanie, czy obcinanie mogą być najbardziej kulturowo akceptowane jako zachowania o charakterze nieszkodliwym.

7 Kobiety i mężczyźni w większości wypadków są zgodni co do tego, czym jest molestowanie w przestrzeni publicznej napaść obmacywanie publiczna masturbacja zachodzenie drogi seksualne komentarze seksistowskie uwagi wulgarne gesty chrząkanie, odgłosy cmokania gwizdanie trąbienie natrętne zagadywanie obcinanie 46% 43% 33% Kobiety 91% 57% 62% 76% 89% 78% 93% 92% 86% 14% 29% 24% 42% 40% 74% 71% Mężczyźni 86% 79% 81% 92% 92% Wykres 3. Zachowania, które kobiety i mężczyźni klasyfikują jak molestowanie w przestrzeni publicznej.

8 Nie wszystkie niewłaściwe zachowania, z którymi kobiety spotykają się w przestrzeni publicznej uznawane są przez nie za molestowanie obcinanie Doświadczyłam 78% Uważam za molestowanie 33% gwizdanie trąbienie natrętne zagadywanie chrząkanie, odgłosy cmokania seksistowskie uwagi zachodzenie drogi obmacywanie seksualne komentarze publiczna masturbacja wulgarne gesty napaść 10% 68% 64% 73% 49% 58% 40% 54% 44% 43% 34% 91% 46% 43% 62% 57% 78% 76% 93% 89% 92% 86% Wykres 4. Zachowania których kobiety doświadczyły, a te które uznają za molestowanie w przestrzeni publicznej.

9 Molestowanie (nie?) boli Niezależnie od tego, że niewerbalne zachowania o podtekście seksualnym nie są często uznawane za molestowanie, z badania jasno wynika, że bardzo wiele innych zachowań których kobiety powszechnie, a mężczyźni trochę mniej powszechnie doświadczają w przestrzeni publicznej jest uznawane za molestowanie. I niewątpliwie nie są to przyjemne doświadczenia. Emocje ofiar molestowania, które można zakwalifikować jako pozytywne lub obojętne (zadowolenie, schlebia mi to, jest mi to obojętne) towarzyszyły mężczyznom w 16% a kobietom tylko w 5% przypadków molestowania (wykres 5).

10 Doświadczenie molestowania w przestrzeni publicznej bardzo podobnie wpływa na samopoczucie kobiet i mężczyzn czuję obrzydzenie czuję się upokorzona jestem wkurzony jestem zdenerwowana czuję się bezsilny jestem zmieszana boję się wstydzę się mam poczucie winy jestem smutny jest mi to obojętne schlebia mi to jestem zadowolona 2% 2% 2% 2% 1% 3% 7% 2% 10% 10% 9% 13% 12% 5% 6% 7% Kobieta 15% 14% 5% 7% 9% Mężczyzna 9% 8% 11% 15% 14% Wykres 5. Emocje, które towarzyszyły kobietom i mężczyznom, w sytuacji gdy doświadczyli molestowania w przestrzeni publicznej.

11 Dlaczego i jak (nie)reagujemy Z naszego badania wynika, że 60% kobiet ignoruje lub zachowuje się pasywnie w sytuacji, gdy pada ofiarą molestowania. Tylko w 15% przypadków aktywną reakcją była np. próba zwrócenia molestującemu uwagi. Jeszcze rzadziej ofiary szukają pomocy wśród świadków zdarzenia (2%) i równie rzadko zgłaszają przestępstwo policji (2%) (wykres 6). Na molestowanie nie reagują również świadkowie. Aż w 65% przypadków, gdy do molestowania kobiet dochodziło przy świadkach, ich reakcją był brak reakcji (wykres 7). W wielu przypadkach jednak wyraźny protest ze strony ofiary spotykał się z równie wyraźną reakcją pomocową świadków.

12 Spośród wszystkich reakcji kobiet na molestowanie 60% to zachowania pasywne macham ręką uśmiecham się 2% 3% zgłaszam policji 2% szukam pomocy świadków 2% rozmawiam, zwracam uwagę 15% uciekam, odpycham 16% ignoruję, w ogóle nie reaguję 32% zmieniam pozycję, odsuwam się 28% Wykres 6. Jak najczęściej kobiety reagują, gdy padają ofiarą molestowania w przestrzeni publicznej.

13 63% kobiet doświadczyło molestowania, przy świadkach, którzy nie zareagowali świadkowie nie reagują, nawet na moją prośbę 3% świadkowie reagują, ale na moją prośbę 5% świadkowie reagują z własnej woli 3% przeważnie nie ma świadków 13% świadkowie czasami reagują, czasami nie 13% świadkowie nie reagują 63% Wykres 7. Jak przeważnie zachowują się świadkowie, w sytuacji gdy kobieta pada ofiarą molestowania w przestrzeni publicznej.

14 Molestowanie (nie)zasłużone Kobietom częściej niż mężczyznom zdarza się zrezygnować z planów, np. wyjścia do klubu, w obawie przed molestowaniem. Nie jest to odsetek wielki (25% kobiet, 18% mężczyzn), niemniej jednak zastanawiający. Co ciekawe, aż 65% mężczyzn (i tylko 28% kobiet) twierdzi, że człowiek może kontrolować to, czy będzie molestowany w przestrzeni publicznej. Spośród sposobów zapobiegawczych wskazanych w naszym badaniu przez osoby, które uważają że molestowanie można kontrolować 52% odpowiedzi kobiet i 49% odpowiedzi mężczyzn odnosiło się bezpośrednio do ubioru, zachowania i sposobu poruszania się ofiary (wykres 8). Wynik ten jest przygnębiający, ale jednocześnie mało zaskakujący, gdyż wiele badaczek i badaczy przemocy wobec kobiet odnajduje dowody na racjonalizowanie i usprawiedliwianie zachowań sprawcy i wtórną wiktymizację ofiary.

15 Pośród tych, którzy uważają że człowiek może kontrolować to czy będzie molestowany (kobiety 28%, mężczyźni 65%) panuje wielka zgodność co do sposobów, które mają pomóc uniknąć molestowania unikać pewnych środków transportu Kobieta 6% Mężczyzna 6% unikać kontaktu wzrokowego 11% 9% unikać konkretnych miejsc 18% 16% unikać wychodzenia o określonych porach 8% 10% unikać wychodzenia w pojedynkę 5% 9% sposób, w jaki się zachowuje 20% 18% sposób, w jaki się chodzi 12% 12% sposób, w jaki się ubiera 20% 19% Wykres 8. Sposoby, które mogą pomóc w uniknięciu bycia molestowaną/nym w przestrzeni publicznej według kobiet i mężczyzn, którzy uważają, że człowiek może kontrolować, w jakiś sposób wpływać na to, czy będzie molestowany.

16 Aż 80% kobiet i 54% mężczyzn uważa, że molestowanie w przestrzeni publicznej jest zjawiskiem bardzo lub raczej ważnym, jednak większość (81%) ofiar nigdy nie zgłosiło zdarzenia molestowania w przestrzeni publicznej policji lub innym służbom porządkowym. Wyniki te nie pozostawiają złudzeń. Bez zmiany postaw wobec przemocy nie możemy liczyć na jej wyrugowanie z naszej przestrzeni publicznej. W przełamywaniu bariery milczenia wokół molestowania ma pomagać ruch Hollaback! Polska który dokumentuje historie i głosy kobiet i mężczyzn, którzy doświadczyli molestowania w przestrzeni publicznej. Badanie przeprowadziły liderki ruchu Hollaback! Polska, Greta Gober i Joanna Roszak polska@ihollaback.org

17