PRZEMOC W RODZINIE Diagnoza dotycząca osób stosujących przemoc w rodzinie w Polsce Analiza zjawiska z perspektywy dorosłej populacji Polski

Transkrypt

1 PRZEMOC W RODZINIE Diagnoza dotycząca osób stosujących przemoc w rodzinie w Polsce Analiza zjawiska z perspektywy dorosłej populacji Polski Millward Brown SMG/KRC Listopad 2011

2 Informacje o badaniu Tematyka: Analiza zjawiska przemocy w rodzinie z perspektywy dorosłej populacji Polski Zaprezentowane wyniki pochodzą z pierwszego spośród czterech etapów projektu badawczego realizowanego dla Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej zatytułowanego Diagnoza dotycząca osób stosujących przemoc w rodzinie w Polsce I ETAP: Ogólnopolski sondaż na temat zjawiska przemocy w rodzinie z perspektywy sprawców przemocy oraz ogółu społeczeństwa II ETAP: Ogólnopolskie badanie specjalistów prowadzących programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie III ETAP: Ogólnopolskie badanie osób stosujących przemoc, biorących udział w programach oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych IV ETAP: IdeaBlog badanie różnych grup profesjonalistów zajmujących się problemem przemocy Próba: ogólnopolska reprezentatywna Polaków w wieku 18+ Metodologia: CATI - wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo Czas realizacji: listopad 2011 W raporcie posłużono się definicjami form przemocy określonymi w Niebieskiej Karcie Grupa sprawców: wyłoniona została w oparciu o autodeklaracje stosowania kiedykolwiek wobec członków rodziny przemocy psychicznej (N=382) oraz przemocy fizycznej (N=232)

3 SKALA ZJAWISKA PRZEMOCY W RODZINIE 3

4 Percepcja skali zjawiska przemocy w rodzinie Przyjmując za 100% liczbę wszystkich rodzin w Polsce, proszę mniej więcej określid, w ilu procentach z nich, Pana(i) zdaniem, stosowana jest przemoc 0%-19% rodzin 12% 20%-39% rodzin 33% 60%-79% rodzin 17% 40%-59% rodzin 26% nie wiem/ trudno powiedzied 5% 80%-100% rodzin 6% Co trzeci (33%) dorosły Polak szacuje, że przemoc w rodzinie dotyczy od 20% do 39% rodzin. Ośmiu na dziesięciu (82%) dorosłych Polaków uważa, że problem przemocy występuje co najmniej w co piątej polskiej rodzinie. Populacja Polski 18+; N=1500

5 Skala zjawiska przemocy w rodzinie w opinii sprawców przemocy Przyjmując za 100% liczbę wszystkich rodzin w Polsce, proszę mniej więcej określid, w ilu procentach z nich, Pana(i) zdaniem, stosowana jest przemoc rzadziej niż w co piątej rodzinie w co piątej rodzinie lub częściej nie wiem/trudno powiedzied 8%- 10% 12% 4% 3% 5% 82% 89% 87% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Sprawcy przemocy psychicznej; N=382 Sprawcy przemocy fizycznej; N=232 Total; N=1500 Sprawcy przemocy w rodzinie wyraźnie częściej niż ogół społeczeństwa wskazują na dużą skalę zjawiska. Pogląd ten podziela blisko 9 na 10 osób będących sprawcami przemocy we własnych domach odpowiednio 87% sprawców przemocy fizycznej oraz 89% sprawców przemocy psychicznej. +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

6 Percepcja zmian występowania przemocy w rodzinie na przestrzeni ostatnich 5 lat Czy uważa Pan(i), że na przestrzeni ostatnich 5 lat w polskich rodzinach przemoc...? PRZEMOC SEKSUALNA 32% 36% 21% 11% PRZEMOC FIZYCZNA 48% 23% 25% 4% PRZEMOC PSYCHICZNA 69% 15% 12% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zdarza się częściej Pozostaje bez zmian Zdarza się rzadziej Nie wiem\trudno powiedzied Polskie społeczeństwo twierdzi, że na przestrzeni ostatnich 5 lat przemoc w rodzinie zdarza się częściej. Pogląd taki głosi: siedem na dziesięć (69%) osób odnośnie przemocy psychicznej; pięć na dziesięć (48%) osób odnośnie przemocy fizycznej; trzy na dziesięć (32%) osób odnośnie przemocy seksualnej. Populacja Polski 18+; N=1500

7 Zmiany w występowaniu przemocy w rodzinach na przestrzeni ostatnich 5 lat w opinii sprawców PERCEPCJA sprawców przemocy FIZYCZNEJ w rodzinie: PERCEPCJA sprawców przemocy PSYCHICZNEJ w rodzinie: przemoc fizyczna: zdarza się częściej (44%) zdarza się rzadziej (32%+) przemoc psychiczna: zdarza się częściej (74%) zdarza się rzadziej (13%) przemoc seksualna: zdarza się częściej (32%) pozostaje na tym samym poziomie (40%) przemoc fizyczna: zdarza się częściej (45%) zdarza się rzadziej (32%+) przemoc psychiczna: zdarza się częściej (69%) zdarza się rzadziej (12%) przemoc seksualna: zdarza się częściej (25%-) pozostaje na tym samym poziomie (42%+) +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

8 Obecność przemocy w rodzinie w otoczeniu respondenta Czy w Pana(i) najbliższym otoczeniu są rodziny, o których Pan(i) wie, że dochodzi w nich do przemocy...? PRZEMOC SEKSUALNA 4% 3% 87% 6% PRZEMOC FIZYCZNA 20% 15% 3% 60% 2% PRZEMOC PSYCHICZNA 20% 16% 7% 56% 1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Tak, jest jedna-dwie takie rodziny Tak, jest kilka takich rodzin Tak, jest wiele takich rodzin Nie ma takich rodzin Nie wiem \ Odmowa odpowiedzi Populacja Polski 18+; N= % społeczeństwa zna chociaż jedną rodzinę, w której występuje przemocy psychiczna. 38% zna co najmniej jedną, gdzie występuje przemoc fizyczna. 7% zna co najmniej jedną z problemem przemocy seksualnej wobec członka rodziny.

9 Obecność przemocy w rodzinie w otoczeniu sprawców przemocy Czy w Pana(i) najbliższym otoczeniu są rodziny, o których Pan(i) wie, że dochodzi w nich do przemocy...? Znam co najmniej jedną rodzinę, w której dochodzi do przemocy SEKSUALNEJ 7% 9% 8% Znam co najmniej jedną rodzinę, w której dochodzi do przemocy PSYCHICZNEJ Znam co najmniej jedną rodzinę, w której dochodzi do przemocy FIZYCZNEJ 38% 43% 59%+ 57%+ 56%+ 50%+ Zarówno sprawcy przemocy fizycznej, jak i sprawcy przemocy psychicznej, istotnie częściej uważają, że w ich otoczeniu znajduje się co najmniej jedna rodzina, w której pojawia się problem przemocy psychicznej lub przemocy fizycznej. 0% 20% 40% 60% 80% 100% Total; N=1500 Sprawcy przemocy fizycznej; N=232 Sprawcy przemocy psychicznej; N=382 +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

10 Stereotyp rodzin, w których dochodzi do przemocy (odsetek wskazań odpowiedzi często ) Jak często Pana(i) zdaniem, przemoc w rodzinie stosowana jest: w rodzinach alkoholików 96% na wsi w małych miastach 36% 33% w wielkich miastach 48% w ubogich rodzinach 52% w rodzinach o przeciętnej sytuacji materialnej w rodzinach zamożnych 26% 26% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Niemalże wszyscy Polacy (96%) uważają, że przemoc występuje często w rodzinach alkoholików. Częściej uważa się, że dotyka ona mieszkańców wielkich miast (48%) oraz rodzin ubogich (52%). Populacja Polski 18+; N=1500

11 Profil społeczno-demograficzny sprawców na tle społeczeństwa choroba alkoholowa pieniędzy nie starcza nawet na najpilniejsze potrzeby 1% 2%+ 3%+ 5% 5% 5% Wykres przedstawia porównanie wybranych cech wśród sprawców przemocy w rodzinie i ogółu społeczeństwa. Zauważalny jest istotnie wyższy odsetek alkoholików wśród sprawców przemocy w rodzinie w porównaniu do ogółu społeczeństwa. na co dzieo pieniędzy starcza, ale nie stad nas na większe wydatki 46% 45% 48% pieniędzy starcza na wszystkie wydatki, a częśd możemy odłożyd 31% 30% 30% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Total N=1500 Profil sprawcy przemocy fizycznej; N=232 profil sprawcy przemocy psychicznej; N=328 +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

12 25% 24% 22% 34% 38% 38% 19% 19% 25%+ 41% 37% 37% 32% 35% 31% 17% 15% 17% 10% 13% 15%+ 48% 54%+ 50% 52% 22% 19% 15%- 46%- 50% 13% 14% 13% 20% 17% 26%+ 16% 16% 17% 27% 31% 24% 24% 22% 20% Profil społeczno-demograficzny sprawców na tle społeczeństwa (wybrane parametry) Płed Wiek mężczyzna Wykształcenie kobieta lat lat lat lat 60lat+ Wielkośd miejsca zamieszkania podstawowe zawodowe średnie wyższe +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95% wieś do 100 tys tys. 500 tys.+. Wśród osób, które przyznały się do sprawstwa przemocy psychicznej w rodzinie, widoczny jest istotnie wyższy odsetek osób w wieku lat, o wykształceniu wyższym i mieszkańców wielkich miast. Natomiast wśród osób, które przyznały się do sprawstwa przemocy fizycznej w rodzinie - istotnie wyższy jest odsetek mężczyzn.

13 SEGMENTACJA SPOŁECZEŃSTWA POD WZGLĘDEM STOSUNKU DO PRZEMOCY W RODZINIE

14 Segmentacja społeczeństwa pod względem stosunku do przemocy w rodzinie Świadomi problemu pesymistyczni Prezentują najbardziej radykalną postawę przeciwko przemocy Uważają, że przemoc w rodzinie narasta Młodzi rodzice z dziećmi, częściej kobiety Świadomi problemu optymistyczni Przeciwni stosowaniu każdej z form przemocy Uważają, że przemoc w rodzinie maleje Młodzi o wysokich dochodach Akceptujący przemoc wobec dzieci Przyzwalający na przemoc wobec dzieci Równocześnie nieakceptujący jej wobec partnera Niżej szacują nasilenie zjawiska Mężczyźni, częściej doświadczają i stosują przemoc Dopuszczający przemoc psychiczną Pozwalający na stosowanie przemocy psychicznej Przeciwni stosowaniu przemocy fizycznej Starsza część społeczeństwa, najrzadziej doświadczają przemocy Dopuszczający przemoc psychiczną i fizyczną Najsilniej przyzwalający na przemoc psychiczną i fizyczną Starsi o niskich dochodach

15 Segmentacja społeczeństwa pod względem stosunku do przemocy w rodzinie niesklasyfikowani; 2% Świadomi problemu pesymistyczni; 37% Dopuszczający przemoc psychiczną i fizyczną; 10% Świadomi problemu optymistyczni; 19% Dopuszczający przemoc psychiczną; 16% Akceptujący przemoc wobec dzieci; 16% Populacja Polski 18+; N=1500

16 REAKCJE SPOŁECZEŃSTWA NA PRZEMOC W RODZINIE

17 Powody reagowania na przemoc w rodzinie oraz usprawiedliwienia jego braku (odsetek wskazań odpowiedzi "zgadzam się") NALEŻY REAGOWAĆ, BO......komuś może stad się coś złego....pomoc ofiarom przemocy w rodzinie, jest to obowiązkiem moralnym każdego człowieka....przemoc w rodzinie jest przestępstwem....pokrzywdzeni sami sobie z tym problemem nie poradzą. 96% 96% 96% 92% NIE NALEŻY REAGOWAĆ, BO......nie wiadomo po czyjej stronie leży racja....można potem samemu mied kłopoty....można jeszcze bardziej zaszkodzid osobie pokrzywdzonej....to prywatna sprawa tej rodziny. 25% 21% 17% 13% Populacja Polski 18+; N=1500 0% 20% 40% 60% 80% 100%

18 Powody reagowania na przemoc w rodzinie oraz usprawiedliwienia jego braku (odsetek wskazań odpowiedzi "zgadzam się") NALEŻY REAGOWAĆ, BO......komuś może stad się coś złego....pomoc ofiarom przemocy w rodzinie, jest to obowiązkiem moralnym każdego człowieka....przemoc w rodzinie jest przestępstwem....pokrzywdzeni sami sobie z tym problemem nie poradzą. 96% 97% 95% 96% 96% 96% 96% 96% 96% 92% 93% 91% NIE NALEŻY REAGOWAĆ, BO......nie wiadomo po czyjej stronie leży racja....można potem samemu mied kłopoty....można jeszcze bardziej zaszkodzid osobie pokrzywdzonej....to prywatna sprawa tej rodziny. 25% 19%- 23% 21% 17% 19% 17% 13% 16% 13% 10% 12% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Total; N=1500 Sprawcy przemocy fizycznej; N=232 Sprawcy przemocy psychicznej; N=382 Wśród sprawców przemocy fizycznej w rodzinie osób zgadzających się z opinią, że nie należy reagować, bo nie wiadomo, po czyjej stronie leży racja, jest istotnie mniej niż w całej populacji. Populacja Polski 18+; N=1500

19 Opinie na temat przemocy w rodzinie (odsetek wskazań odpowiedzi "zgadzam się") W prywatne sprawy rodziny nikt obcy nie powinien się wtrącad. 51% W to, co dzieje się w czyimś domu, można interweniowad dopiero wtedy, gdy osoba z tego domu poprosi o pomoc. 43% Kłótnie, rękoczyny i wyzwiska zdarzają się w niemal każdym domu nie ma co robid z tego problemu. 20% Są sytuacje, w których przemoc w rodzinie jest uzasadniona. 16% Ofiarom przemocy w rodzinie nie warto pomagad i tak wycofają oskarżenia i wrócą do sprawcy. 14% Silne zdenerwowanie usprawiedliwia użycie obraźliwych, upokarzających wyzwisk wobec członka rodziny. 13% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Populacja Polski 18+; N=1500

20 Opinie na temat przemocy w rodzinie (odsetek wskazań odpowiedzi "zgadzam się") W prywatne sprawy rodziny nikt obcy nie powinien się wtrącad. Kłótnie, rękoczyny i wyzwiska zdarzają się w niemal każdym domu nie ma co robid z tego problemu. Ofiarom przemocy w rodzinie nie warto pomagad i tak wycofają oskarżenia i wrócą do sprawcy. W to, co dzieje się w czyimś domu, można interweniowad dopiero wtedy, gdy osoba z tego domu poprosi o pomoc. Są sytuacje, w których przemoc w rodzinie jest uzasadniona. Silne zdenerwowanie usprawiedliwia użycie obraźliwych, upokarzających wyzwisk wobec członka rodziny. 20% 18% 20% 14% 12% 12% 16% 20% 19% 13% 21%+ 15% 42%- 43% 39%- 36% 51% 49% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Total; N=1500 Sprawcy przemocy fizycznej; N=232 Sprawcy przemocy psychicznej; N=382 Sprawcy przemocy fizycznej istotnie częściej niż populacja uznają, że silne zdenerwowanie usprawiedliwia używanie obraźliwych i upokarzających wyzwisk (przemoc psychiczna). Rzadziej natomiast niż ogół społeczeństwa uważają, że w sprawy rodziny nikt obcy nie powinien się wtrącać oraz że interweniować można, tylko jeśli ktoś z domowników o to poprosi. +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

21 SPRAWCY i OFIARY

22 Bycie kiedykolwiek OFIARĄ przemocy w rodzinie Czy Panu(i) osobiście, zdarzyło się kiedykolwiek doświadczyd ze strony członka rodziny podobnego zachowania? PRZEMOC SEKSUALNA 1% 2% 2% 95% PRZEMOC FIZYCZNA 6% 14% 6% 74% PRZEMOC PSYCHICZNA 7% 20% 11% 62% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zdarzyło się to jeden raz Zdarzyło się to kilkanaście lub więcej razy Zdarzyło się to kilka razy Nie zdarzyło się to nigdy Populacja Polski 18+; N=1500 Co trzeci Polak (38%) przyznał, że był kiedykolwiek ofiarą przemocy psychicznej. Co czwarty Polak (26%) przyznał, że był kiedykolwiek ofiarą przemocy fizycznej. 5% społeczeństwa przyznało, że było kiedykolwiek ofiarą przemocy seksualnej.

23 Bycie kiedykolwiek SPRAWCĄ przemocy w rodzinie Czy kiedykolwiek zdarzyło się Panu(i) zachowad w podobny sposób wobec członka rodziny? PRZEMOC SEKSUALNA 1% 99% PRZEMOC FIZYCZNA 6% 9% 1% 84% PRZEMOC PSYCHICZNA 6% 17% 3% 74% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Zdarzyło się to jeden raz Zdarzyło się to kilkanaście lub więcej razy Zdarzyło się to kilka razy Nie zdarzyło się to nigdy Co czwarty Polak (26%) przyznał, że był kiedykolwiek sprawcą przemocy psychicznej. 16% społeczeństwa było kiedykolwiek sprawcą przemocy fizycznej, a 1% było kiedykolwiek sprawcą przemocy seksualnej. Populacja Polski 18+; N=1500

24 Przemoc rodzi przemoc SPRAWCY PRZEMOCY FIZYCZNEJ SPRAWCY PRZEMOCY PSYCHICZNEJ 69% doświadczyło przemocy PSYCHICZNEJ 70% doświadczyło przemocy FIZYCZNEJ 65% jest też sprawcami przemocy psychicznej 79% doświadczyło przemocy PSYCHICZNEJ 46% doświadczyło przemocy FIZYCZNEJ 37% jest też sprawcami przemocy fizycznej Cała populacja; N= % 38% doświadczył przemocy PSYCHICZNEJ doświadczył przemocy FZYZYCZNEJ Populacja Polski 18+; N=1500

25 PRZEMOC W RODZINIE W STOSUNKU DO OSÓB DOROSŁYCH

26 Przemoc w rodzinie w stosunku do PARTNERA (odsetek wskazań odpowiedzi "zgadzam się") MĘŻCZYZNA, który został uderzony przez partnerkę, najczęściej sam jest sobie winny. KOBIETA, która została uderzona przez partnera, najczęściej sama jest sobie winna. 9% 27% MĘŻCZYZNA ma prawo uderzyd partnerkę, jeżeli ona go zdenerwuje. KOBIETA ma prawo uderzyd partnera, jeżeli on ją zdenerwuje. 2% 6% jeżeli KOBIETA uderzyła partnera, gdy dowiedziała się o jego zdradzie, jej zachowanie jest usprawiedliwione. jeżeli MĘŻCZYZNA uderzył partnerkę, gdy dowiedział się o jej zdradzie, jego zachowanie jest usprawiedliwione. 22% 44% jeśli KOBIECIE zdarzy się uderzyd partnera, to jeszcze nie jest przemoc. jeśli MĘŻCZYŹNIE zdarzy się uderzyd partnerkę, to jeszcze nie jest przemoc. 15% 28% w sprawach seksu MĘŻCZYZNA zawsze powinien zgadzad się na to, czego chce partnerka. w sprawach seksu KOBIETA zawsze powinna zgadzad się na to, czego chce partner 9% 28% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Istnieje znacznie większe przyzwolenie społeczne na przemoc kobiet w stosunku do mężczyzn. Populacja Polski 18+; N=1500

27 Stereotyp dorosłej ofiary przemocy w rodzinie Jak często Pana(i) zdaniem, przemoc w rodzinie stosowana jest: (odsetek wskazań odpowiedzi często") wobec kobiet wobec mężczyzn 13% 54% wobec osób w wieku dorosłym wobec osób starszych 27% 30% wobec osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych wobec osób chorych psychicznie 24% 39% wobec osób pracujących wobec niepracujących, bezrobotnych 14% 49% Populacja Polski 18+; N=1500 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Ponad połowa Polaków (54%) uważa, że przemoc w rodzinie jest wobec kobiet często stosowana. Nieco mniej osób (49%) jest zdania, że przemoc w rodzinie wobec osób niepracujących także jest często stosowana. Wobec osób niepełnosprawnych, chorych przewlekle stosowana jest często w opinii co czwartego Polaka (24%), a wobec osób chorych psychicznie - zdaniem co trzeciego (39%).

28 Profil społeczno-demograficzny ofiar przemocy w rodzinie na tle społeczeństwa pieniędzy nie starcza nawet na najpilniejsze potrzeby 5% 8%+ 8%+ osoby przewlekle chore 32% 39%+ 37%+ osoby chore psychicznie lub z zaburzeniami psychicznymi 2% 4%+ 3%+ pracujący dorywczo 7% 10% 10%+ 0% 20% 40% 60% 80% 100% Total profil ofiary przemocy fizycznej; N=418 profil ofiary przemocy psychicznej; N=560 Wykres przedstawia porównanie wybranych cech wśród ofiar przemocy w rodzinie i wśród ogółu społeczeństwa. Wśród ofiar przemocy w rodzinie - zarówno przemocy fizycznej, jak i psychicznej - istotnie więcej jest osób przewlekle chorych, z zaburzeniami psychicznymi oraz w złej sytuacji materialnej. Osoby pracujące dorywczo istotnie częściej można spotkać wśród ofiar przemocy psychicznej. +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

29 25% 28% 23% 34% 36% 36% 19% 19% 23%+ 32% 32% 32% 17% 22%+ 19% 10% 11% 14%+ 48% 41% 35%- 36%- 22% 17%- 18%- 40%- 40%- 52% 60%+ 60%+ 13% 12% 12% 20% 23% 25%+ 16% 16% 15% 27% 28% 24% 24% 20% 23% Profil społeczno-demograficzny ofiar przemocy w rodzinie na tle społeczeństwa Płed Wiek mężczyzna Wykształcenie kobieta lat lat lat lat 60lat+ Wielkośd miejsca zamieszkania podstawowe zawodowe średnie wyższe wieś do 100 tys tys. 500 tys.+. Zarówno wśród ofiar przemocy psychicznej, jak i fizycznej, relatywnie mniejsze grupy stanowią mężczyźni, osoby o wykształceniu zawodowym i mieszkańcy wsi. Ofiary przemocy psychicznej to częściej osoby w wieku lat, osoby z wykształceniem wyższym i mieszkańcy wielkich miast. +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

30 PRZEMOC W RODZINIE W STOSUNKU DO DZIECI

31 Stosunek do przemocy w rodzinie w stosunku do DZIECI (odsetek wskazań odpowiedzi "zgadzam się") Stosowanie kar cielesnych pomaga w wychowaniu dzieci. 12% 19%+ 18%+ Można skarcid dziecko cieleśnie, gdy zawiodą inne sposoby na jego zdyscyplinowanie. 29% 37%+ 36%+ Zdarzają się takie sytuacje, w których konieczne jest zastosowanie wobec dziecka kary fizycznej. 29% 37%+ 42%+ Jeżeli dziecko zostało uderzone przez rodzica\opiekuna, to najczęściej samo sobie na to zasłużyło. 22% 23% 23% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Total; N=1500 Sprawcy przemocy fizycznej; N=232 Sprawcy przemocy psychicznej; N=382 Sprawcy przemocy istotnie częściej niż ogół populacji dają przyzwolenie na stosowanie przemocy fizycznej w stosunku do dzieci. Sprawcy przemocy fizycznej częściej niż sprawcy przemocy psychicznej popierają stosowanie przemocy w stosunku do dzieci. +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

32 Częstotliwość stosowania przemocy wobec dzieci (odsetek wskazań odpowiedzi często") wobec małych dzieci, do drugiego roku życia 19% 14%- 17% wobec dzieci przedszkolnych, w wieku od 3 do 5 lat 24% 24% 28% wobec dzieci szkolnych, w wieku od 6 do 13 lat 37% 40% 47%+ wobec młodzieży szkolnej, w wieku od 14 do 18 lat 38% 40% 42% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Total; N=1500 Sprawcy przemocy fizycznej; N=232 Sprawcy przemocy psychicznej; N=382 Sprawcy przemocy fizycznej istotnie rzadziej niż cała populacja uważają, że przemoc w rodzinie często stosowana jest wobec dzieci do drugiego roku życia. Sprawcy przemocy psychicznej istotnie częściej niż cała populacja uważają, że przemoc w rodzinie dotyka często dzieci szkolne. +\-: różnice statystycznie istotne na poziomie 95%

33 WNIOSKI: Przemoc rodzi przemoc przemoc wobec członków rodziny częściej stosują osoby same będące ofiarami przemocy. Mity i stereotypy mogą sprzyjać przemocy lub ją usprawiedliwiać, moralne przyzwolenie na stosowanie przemocy. Przemoc stanowi argument w konfliktach. Przemoc wobec mężczyzn jest silniej usprawiedliwiana społecznie. Poziom akceptacji przemocy, za wyjątkiem przemocy w stosunku do dzieci, jest zjawiskiem pokoleniowym. Przemoc dotyka wszystkich, nie tylko rodzin dysfunkcyjnych.

34 Dziękujemy za uwagę