Łódź, dnia września 2008r Łódź, ul. Kilińskiego 210 tel fax

Transkrypt

1 Łódź, dnia września 2008r Łódź, ul. Kilińskiego 210 tel fax NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W ŁODZI DYREKTOR JANUSZ MAJ P/08/044 LLO /08 P a ni Jolanta CHEŁMIŃSKA Wojewoda Łódzki WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi skontrolowała w Łódzkim Urzędzie Wojewódzkim (zwanym dalej Urzędem lub ŁUW ), przebieg procesu prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przez oddanie ich do odpłatnego korzystania - w latach W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 4 sierpnia 2008 r. - NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Wojewodzie niniejsze wystąpienie pokontrolne. NIK ocenia pozytywnie prowadzone w ww. okresie procesy prywatyzacji w trybie oddania przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania spółce prawa handlowego, za wyjątkiem prywatyzacji Okręgowego Przedsiębiorstwo Surowców Wtórnych Wtórpol w Łodzi. Izba sygnalizuje jednocześnie wystąpienie uchybień, które jednak nie mają istotnego znaczenia dla ostatecznej oceny kontrolowanych zagadnień. W badanym okresie sprywatyzowano w powyŝszym trybie 12 przedsiębiorstw państwowych (tj. wszystkie, które złoŝyły stosowne wnioski). W trakcie kontroli poddano szczegółowym badaniom 4 z tych przedsiębiorstw. Były to: Okręgowe Przedsiębiorstwo Surowców Wtórnych Wtórpol w Łodzi (zwane dalej Wtórpol ), Przedsiębiorstwo

2 2 Państwowej Komunikacji Samochodowej w Skierniewicach ( PKS ), Przedsiębiorstwo Robót InŜynieryjno-Drogowych w Łowiczu ( PRID ) i Wytwórnia Urządzeń Komunalnych WUKO w Łodzi ( WUKO ). 1. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie oceniła organizację słuŝb zajmujących się w Urzędzie problematyką prywatyzacji. W strukturze ŁUW funkcjonował Wydział Przekształceń Własnościowych i Rozwoju Gospodarczego, w ramach którego zadania w omawianym zakresie były realizowane przez wyspecjalizowaną komórkę, tj. Oddział Prywatyzacji. Do zadań tego Oddziału naleŝało m.in. przyjmowanie i kompletowanie dokumentów związanych z prywatyzacją, prowadzenie postępowań przygotowawczych, przygotowanie i prowadzenie negocjacji, przygotowywanie umów prywatyzacyjnych. Zakres czynności wykonywanych przez ww. Oddział w pełni zatem odpowiadał ustawowym zadaniom spoczywającym na organach załoŝycielskich w procesie przekształceń własnościowych przedsiębiorstw. W świetle ustaleń niniejszej kontroli, a takŝe na podstawie wyników kontroli wcześniejszych NIK stwierdza, iŝ zbyt późno (bo dopiero w 2007 r.) ŁUW wprowadził wewnętrzne procedury prywatyzacyjne, w tym szczegółowe zasady postępowania w procesie prywatyzacji bezpośredniej oraz wykaz wymagań stawianych kandydatom na pełnomocników ds. prywatyzacji. Wprawdzie przepisy powszechnie obowiązujące nie wymagają wydawania wzmiankowanych procedur, to jednak Izba wyraŝa pogląd, Ŝe takie rozwiązania znacznie ułatwiły pracownikom ww. Oddziału prowadzenie spraw związanych z prywatyzacją bezpośrednią. Natomiast ścisłe określenie wymagań dla pełnomocników, zapobiegło desygnowaniu na te funkcje przypadkowych osób, nieposiadających stosownych kwalifikacji i doświadczenia w prowadzeniu postępowań prywatyzacyjnych. Wydanie i stosowanie w praktyce powyŝszych procedur spowodowało w rezultacie większą przejrzystość prowadzonych przez Urząd procesów prywatyzacyjnych. 2. Izba pozytywnie ocenia przebieg procesów prywatyzacji PKS, PRID i WUKO. Wnioski tych przedsiębiorstw o prywatyzację zostały złoŝone przez uprawnione do tego organy powyŝszych podmiotów. Prywatyzowane przedsiębiorstwa wypełniały warunki określone w art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2006 r., Nr 208, poz ze zm.), zwanej dalej ustawą o kip. Zdaniem NIK, Urząd w sposób prawidłowy stosował procedury związane z wyłonieniem firm konsultingowych do opracowania analiz przedsiębiorstw i ich wycen. Izba nie wnosi takŝe uwag do trybu powoływania przez Wojewodę komisji ds. rokowań przy prywatyzacji ww. podmiotów. ZastrzeŜenia do pracy powyŝszych komisji naleŝy

3 3 sformułować jedynie w przypadku prywatyzacji PKS, gdzie komisja wynegocjowała z tzw. spółką pracowniczą zbyt niską cenę za przedsiębiorstwo (3.900 zł, przy proponowanej przez wyceniającego wielkości w przedziale tys. zł tys. zł, jako podstawy ustalenia naleŝności za korzystanie z mienia Skarbu Państwa) oraz zbyt niski poziom nakładów inwestycyjnych (3.500 tys. zł) deklarowanych do poniesienia w okresie 3 lat. Z powyŝszymi rezultatami negocjacji nie zgodził się Dyrektor Delegatury Ministra Skarbu Państwa w Łodzi, który uznał, Ŝe cena za przedsiębiorstwo powinna wynosić tys. zł, a wartość inwestycji (realizowanych w ciągu 3 lat) 4 mln zł. W rezultacie powyŝsze propozycje MSP zostały przez spółkę zaakceptowane. W ocenie NIK, w sposób prawidłowy działali pełnomocnicy wojewody ds. prywatyzacji, a podpisywane przez nich umowy ze spółkami prawa handlowego, właściwie zabezpieczały interesy Skarbu Państwa i pracowników prywatyzowanych przedsiębiorstw. Z ustaleń kontroli wynika ponadto, iŝ przedsiębiorstwa były oddawane do odpłatnego korzystania spółkom spełniającym warunki określone w art. 51 ustawy o kip. NIK nie wnosi takŝe uwag do działań ŁUW związanych z wykreśleniem sprywatyzowanych przedsiębiorstw z rejestru sądowego. Izba zauwaŝa jednak, iŝ podjęcie przez Wojewodę (w 2007 r.) decyzji o prywatyzacji PRID, wobec którego prowadzone było postępowanie naprawcze, obarczone zostało istotnym ryzykiem. Z informacji zasięgniętych przez NIK w toku kontroli wynika m.in., Ŝe w latach poprzedzających prywatyzację, podmiot ten odnotował niekorzystne wyniki finansowe. Na koniec 2005 r. łączna strata netto wyniosła 1.141,9 tys. zł, kwota zobowiązań wynosiła 445,3 tys. zł, a naleŝności - 48 tys. zł. Z kolei, na koniec 2006 r. Przedsiębiorstwo osiągnęło wprawdzie zysk w wysokości 605,4 tys. zł, lecz stan jego zobowiązań wzrósł do 844,8 tys. zł, przy jednoczesnym braku naleŝności. W latach nastąpiło zmniejszenie majątku trwałego przedsiębiorstwa, a jego wynik finansowy był niestabilny, przy powiększającej się stracie netto z lat ubiegłych. W ocenie Izby, prywatyzacja przedsiębiorstwa będącego w trakcie procesu naprawczego, a tym samym przed ustabilizowaniem jego sytuacji finansowej, moŝe nie być korzystna z punktu widzenia interesów Skarbu Państwa (istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia trudności w regulowaniu opłat), interesów pracowników (potencjalne zwolnienia), jak i samego podmiotu (niemoŝliwość realizacji programu inwestycyjnego). 3. NIK negatywnie ocenia przebieg procesu prywatyzacji Przedsiębiorstwa Surowców Wtórnych Wtórpol, podkreślając, iŝ szereg uchybień w przebiegu tego procesu wskazał wcześniej Urząd Kontroli Skarbowej w Łodzi.

4 4 Powołana zarządzeniem Wojewody z dnia 31 grudnia 2001 r. Komisja ds. Analiz i Rokowań przy prywatyzacji Wtórpol w sposób nierzetelny przeprowadziła przetarg nieograniczony w sprawie wyboru wykonawcy analizy przedprywatyzacyjnej ww. przedsiębiorstwa, naruszając postanowienia obowiązującej wówczas ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz.U. Nr 76, poz. 344 ze zm.). Wybrana oferta Okręgowego Ośrodka Rzeczoznawstwa i Doradztwa Rzeczoznawca SITR Sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi była co prawda ofertą najtańszą, spośród pięciu jakie wpłynęły do ŁUW (proponowana cena wyniosła 8,5 tys. zł), jednak nie spełniała waŝnego wymogu określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia - nie zawierała mianowicie listy sporządzonych w ciągu ostatnich 3 lat analiz przedprywatyzacyjnych, w tym analiz z branŝy reprezentowanej przez omawiane przedsiębiorstwo. PowyŜsze działanie stanowiło zatem naruszenie przepisu art. 27a ww. ustawy. Zamawiający naruszył równieŝ przepis art. 50 ust. 1 powołanej ustawy, gdyŝ zawiadamiając pozostałych czterech oferentów o nie wybraniu ich ofert, nie podał nazwy i siedziby oferenta, który wygrał przetarg oraz zaoferowanej ceny. Skutkiem powyŝszego wyboru były trudności z uzyskaniem od spółki Rzeczoznawca SITR prawidłowo sporządzonej analizy sytuacji prawno-ekonomicznej Wtórpol. Analiza przedłoŝona w ŁUW w dniu 15 marca 2002 r., tj. w terminie określonym w umowie z dnia 13 lutego 2002 r., nie została przez Komisję ds. Analiz i Rokowań przejęta, gdyŝ zawierała szereg błędów (m.in. wystąpiły niezgodności danych liczbowych dotyczących sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, błędy w wycenie oraz brak było wskazania preferowanych ścieŝek prywatyzacyjnych). Wykonawca analizy dwukrotnie poprawiał i przedstawiał ją w ŁUW. Ostatecznie została ona przyjęta w dniu 13 maja 2002 r. Analiza ta, w opinii NIK, nadal była nie w pełni rzetelna, albowiem wycena przedsiębiorstwa dokonana metodą skorygowanych aktywów netto ( zł) została zaniŝona o kwotę zł, stanowiącą równowartość przedmiotów nietrwałych. W ocenie Izby, warunki leasingu PSW Wtórpol wynegocjowane pomiędzy Komisją ds. Analiz i Rokowań a Spółką Tecomat nie były korzystne dla Skarbu Państwa. Wynegocjowana cena za powyŝsze przedsiębiorstwo wyniosła tys. zł (płatne w ratach przez okres 10 lat). Cena ta, co prawda była wyŝsza o 700 tys. zł od pierwotnie proponowanej przez przedstawicieli Spółki, to jednak nie przewyŝszała dolnej progowej granicy (2.700 tys. zł), określonej w wytycznych Wojewody Łódzkiego, wydanych wraz z postanowieniem o wszczęciu procedury prywatyzacyjnej omawianego przedsiębiorstwa w dniu 2 lipca 2002 r.

5 5 Podkreślić przy tym naleŝy, iŝ wyceniający zaproponowali preferowaną wartość przedsiębiorstwa na poziomie ca 5 mln zł. Ponadto, z nieznanych przyczyn, Komisja ds. Analiz i Rokowań wyraziła zgodę na obniŝenie wartości programu inwestycyjnego, z deklarowanej wcześniej przez Spółkę Tecomat kwoty 2 mln zł do 1 mln zł. W protokole Komisji z dnia 17 września 2002 r. zmianę tę uzasadniono w następujący sposób: wartość inwestycji została obniŝona przez Spółkę z 2 mln zł do 1 mln zł, jednakŝe skrócony został o połowę czas jej realizacji z 10 lat do 5 lat. Przyczyn tej zmiany nie potrafił podać pełniący wówczas obowiązki dyrektora Wydziału Skarbu Państwa i Przekształceń Własnościowych ŁUW - Janusz Siemieniecki Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Podejmowanie decyzji o prywatyzacji przedsiębiorstw będących w trakcie procesów naprawczych, wyłącznie po przeprowadzeniu dogłębnej analizy ekonomicznofinansowej uzasadniającej taką decyzję. 2. WzmoŜenie nadzoru nad pracami komisji ds. rokowań przy negocjowaniu z oferentami warunków, na jakich przedsiębiorstwa mają być oddane do odpłatnego korzystania. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pani Wojewody, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani Wojewodzie prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Łodzi umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.