ZDrOWe płuca REGULARNE BADANIA RATUJĄ ŻYCIE. nr 1/Wrzesień 2010

Transkrypt

1 NIEZALEŻNY DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ nr 1/Wrzesień 2010 ZDrOWe płuca 4kRoki aby mieć ZDRowY oddech Więcej tlenu Leczenie zaburzeń oddychania podczas snu Chemioterapia Komfort życia pacjenta ma znaczenie REGULARNE BADANIA RATUJĄ ŻYCIE DR N. med. piotr DąBRowiecki 50% osób palących tytoń ma szanse zachorować na pochp. Rak Płuca i POChP to choroby, które wciąż wykrywane są zbyt późno. 60% przypadków raka płuca zostaje zdiagnozowanych w stadium zaawansowanym, które nie nadaje się już do operacji. foto: istock

2 2 NIEZALEŻNY DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ WYZWania Obturacyjny bezdech senny (OBS) wciąż jest chorobą mało znaną wśród pacjentów, ale także wielu lekarzy. Tymczasem utrudnia nam życie już od dziesiątków lat. Prawdziwe zainteresowanie tym problemem medycznym zaczęło się około 30 lat temu, w chwili pojawienia się skutecznej metody leczenia zaburzeń oddychania w czasie snu. Obturacyjny Bezdech senny opiero ostatnie lata przyniosły ogromne zainteresowanie problemem, ponieważ okazało się, że powtarzające się bezdechy w czasie snu są bardzo istotną przyczyną wielu groźnych chorób nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, zaburzeń rytmu serca czy udaru mózgu. Wydaje się także, że bezdech senny może być czynnikiem sprzyjającym rozwojowi cukrzycy typu 2. kto choruje Nawet zdrowy człowiek może mieć w ciągu 1 godziny snu aż do 5 bezdechów. Gdy jest ich więcej, mamy do czynienia z chorobą, czyli obturacyjnym bezdechem podczas snu. Pacjentami pneumonologów są dwukrotnie częściej mężczyźni niż kobiety. Z powodu bezdechu sennego w Polsce cierpi około 4 proc. mężczyzn i 2 proc. kobiet, a więc miliony osób. Objawem choroby, który powinien nas skłonić do wizyty u specjalisty, jest... chrapanie. Ale na tym nie koniec. Osoby mające OBS zwykle mają dużą nadwagę i charakterystyczną budowę ciała - ich szyja jest krótka i potężna. Mówi się nawet, że jeżeli mężczyzna ma rozmiar kołnierzyka 43 lub większy jest bardziej zagrożony schorzeniem niż panowie o mniejszym rozmiarze szyi. w dzień i w nocy Z powodu bezdechów sennych chorzy cierpią w dzień i w nocy. Wielokrotne wybudzanie się nie pozwala im wejść w fazę snu REM, w czasie której pojawiają się marzenia senne i która sprzyja najlepszemu odpoczynkowi. Po źle przespanej nocy w dzień pojawia się nieustanne zmęczenie, bóle głowy, utrudnienie koncentracji, drażliwość, skłonność do reakcji depresyjnych. Zdarza się, że osoba z OBS zasypia za kierownicą czekając na zmianę świateł. Większość zderzeń czołowych to także skutek zaśnięcia za kierownicą. więcej tlenu Do najczęściej występujących zaburzeń oddychania podczas snu należą te, które mają charakter obturacji, czyli zwężenia górnych dróg oddechowych. Gdy ściany gardła zapadną się pojawia się bezdech i powietrze nie dociera do płuc. We krwi brakuje tlenu, co prowadzi do wielu powikłań w układzie krążenia a z czasem do niewydolności oddychania. Inną odmianą schorzenia jest bezdech związany z zaburzeniami w ośrodkowym układzie nerwowym. Rozpoznanie bezdechu i określenie jego rodzaju możliwe Około 90 proc. osób cierpiących na to schorzenie nie zdaje sobie z tego sprawy, myląc jego najbardziej charakterystyczne objawy ze zwykłym chrapaniem. prof. dr hab. n med. paweł Śliwiński pneumonolog, alergolog Kierownik Zakładu Diagnostyki i Leczenia Niewydolności Oddechowej w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc. 1kRok więcej TLeNU jest tylko po wykonaniu badania polisomnograficznego. Bezdech obturacyjny skutecznie leczy się zalecając choremu spanie w specjalnej masce zakładanej na nos. Aparat CPAP tłoczy do dróg oddechowych powietrze. Dzięki temu górne drogi oddechowe nie zapadają się, znikają więc bezdechy, krew jest dobrze dotleniona, nie rozwijają się schorzenia układu krążenia i niewydolność oddychania, pacjent wysypia się. Inną metodą leczenia są zabiegi chirurgiczne, które polegają na takim wymodelowaniu górnych dróg oddechowych, aby ułatwić przepływ powietrza przez gardło. Kolejną metodą, ale rzadko stosowaną w Polsce, są specjalne wkładki do ust, które odpowiednio modelują ułożenie żuchwy lub języka. Nie leczony obturacyjny bezdech senny negatywnie wpływa na kondycję fizyczną i psychiczną człowieka. W skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci pacjenta. Mimo to schorzenie jest często lekceważone nawet przez lekarzy. Pneumonolodzy zwracają uwagę, że każda otyła osoba, która trafia do lekarza opieki podstawowej powinna być pytana o jakość snu i bezdech. Należy też zachęcać pacjentów do zrzucenia nadmiaru kilogramów poprzez stosowanie diety i ruch, najlepiej na świeżym powietrzu. polecamy STRONA 6 Dr n med. aleksandra sztuka-banel, Otolaryngolog, Dolnośląskie Centrum Laryngologii Medicus Chrapanie nie jest jedynie uciążliwym hałasem przerywającym sen. Współczesna medycyna ma kilka sposób na walkę z tą dolegliwością. partnerzy publikacji 1 EDYCJA WRZESIEŃ 2010 Business Developer: Marek Kłopotowski Redakcja: anna Jarosz project manager: Magdalena roszko Tel.: magdalena.roszko@ mediaplanet.com Dystrybuowane z: Rzeczpospolita Druk: Presspublica Sp. z o.o Nakład: egzemplarzy skład: graphics & Design Studio, Marcin ziółkowski, kontakt z mediaplanet: Fax: info.pl@mediaplanet.com Mediaplanet jest wiodącym domem wydawniczym na rynku europejskim. Specjalizujemy się w tworzeniu wysokiej jakości publikacji tematycznych w prasie codziennej, online oraz broadcast. Mediaplanet nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam.

3 nowości 2kRok 3 Leki wykrztuśne groźne przeziębienia powikłania mogą prowadzić do poważnych schorzeń Foto: istock nie kichaj na przeziebienie C M Y pytanie: Czy to prawda, że przeziębienia wywołują wirusy i nie wolno ich bagatelizować aby nie doszło do poważnych schorzeń? odpowiedź: Prawda. Takich wirusów jest ponad 200 i każdego roku ulegają przemianom, czyli mutacjom. Dzieli się je na dwie grupy wirusy nieżytu nosa (rhinowirusy) oraz nieżytu górnych dróg oddechowych (koronawirusy). Do rozwoju przeziębienia dochodzi, gdy do organizmu drogą kropelkową przedostaną się wirusy. Pojawia się wtedy drapanie lub ból gardła, katar, kaszel, czasem gorączka i tzw. łamanie w kościach. Niewiele trzeba, aby stać się ofiara wirusów. Wystarczy, że ktoś kichnie w naszej obecności lub poda rękę, którą wcześniej zakrywał usta przy kichaniu czy kasłaniu. Ale możliwe jest także przeniesienie wirusa przez używanie tych samych co chory sztućców, kubków czy przez pocałunek. Nie jesteśmy podatniejsi na przeziębienia, gdy na zewnątrz panuje niska temperatura. Sprawdzono, że brak snu i ogólne przemęczenie organizmu sprzyja zachorowaniom. Tylko bez antybiotyków Przeziębienie to choroba wirusowa i zakaźna. Warto pamiętać, że na wirusy nie działają antybiotyki, więc nie bierzmy ich, aby szybciej stanąć na nogi. To nic nie da. Przeziębienie trzeba po prostu wyleżeć. W infekcjach górnych dróg oddechowych doskonale sprawdzają się tzw. leki na przeziębienie, dostępne bez recepty oraz domowe kuracje. Przez pierwszych kilka dni należy leżeć w łóżku i wypoczywać. Należy również dużo pić, aby nie doprowadzić do odwodnienia organizmu. To ważne, bo przy infekcjach czasem występują biegunki oraz wysoka temperatura. Nie zmuszaj się do jedzenia, jeśli nie masz ochoty, posilaj się jogurtami, musami owocowymi lub lekkimi zupami. W czasie CM przeziębienia poleca się dietę lekkostrawną, aby dodatkowo nie obciążać walczącego MY z chorobą organizmu. pomoc z apteki CMY W walce z przeziębieniem pomocne są również preparaty witaminowe. Przeciw gorącz- K ce można zażywać medykamenty zawierające paracetamol. Leki z tej grupy uśmierzają również ból kości i mięśni. Aby pozbyć się kaszlu, należy sięgnąć po popularne preparaty wykrztuśne i przeciwkaszlowe. Ulgę w bólu gardła przyniosą natomiast tabletki działające antyseptycznie i ułatwiają przełykanie. Przy bardzo obfitym katarze można ratować się kroplami do nosa, ale większości z nich nie powinno się używać dłużej niż 3-4 dni. Aplikowane przez dłuższy czas mogą doprowadzić do nieprzyjemnego i groźnego w skutkach nadmiernego wysuszenia śluzówki nosa. Uwaga powikłania Powikłania po przeziębieniach występują dość rzadko niemniej jednak, mogą prowadzić do poważnych schorzeń, które wiążą się z zażywaniem antybiotyków a nawet leczeniem szpitalnym. Zdarza się, że przy nieleczonej infekcji dochodzi do tzw. nadkażenia bakteryjnego. Wtedy konieczne bywa podanie antybiotyku. Wśród powikłań po infekcyjnych specjaliści wymieniają zapalenie zatok przynosowych, zapalenie ucha środkowego, zapalenie gardła, anginę, zapalenie krtani, zapalenie oskrzeli a nawet zapalenie płuc. Przeziębienie może zaostrzyć i pogorszyć przebieg astmy oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Może być bardzo groźne dla osób z niewydolnością serca, cukrzycą, a także u osób starszych i chorych na nowotwory. ANNA JAROSZ redakcja@mediaplanet.com CY

4 4 NIEZALEŻNY DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ WYZWania pochp musi zaistnieć w naszej świadomości pytanie: Czy wiesz, jaka jest przyczyna większości przedwczesnych zgonów wśród palczy? odpowiedź: Przyczyną jest Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP), czyli problem, który może dotyczyć co drugiej osoby palącej. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) znajduje się na czwartym miejscu jako przyczyna umieralności ludzi na świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na POChP choruje ok. 210 mln ludzi, a co roku 3 mln umiera z powodu tej choroby. Ilość zgonów spowodowanych innymi chorobami przewlekłymi (zawały mięśnia sercowego, udary mózgu) systematycznie spada, a w przypadku POChP krzywa umieralności rośnie w zastraszającym tempie. Szacuje się że 2020 roku będzie trzecią pod względem częstości zgonów chorobą na świecie. Główne czynniki ryzyka wystąpienia POChP to palenie tytoniu i zanieczyszczenie powietrza. Przewlekłą obturacyjną chorobę płuc rozpoznajemy najczęściej w grupie osób po 40 roku życia aktywnie palących tytoń lub takich, które wcześniej paliły przez wiele lat. Bierne palenie ma także charakter obciążający ryzykiem rozwoju POChP. Według statystyk spośród osób palących tytoń 50% ma szansę zachorować na przewlekłą DR N. med. piotr DąBRowiecki. wojskowy instytut medyczny w warszawie polska Federacja stowarzyszeń chorych na astmę, alergię i pochp fakty czy wiesz, że... spirometria jest podstawowym badaniem w rozpoznawaniu pochp. prawidłowo wykonana jest w stanie ujawnić obturację oskrzeli i dzięki temu lekarz może rozpoznać chorobę i zaproponować leczenie. 14 października 2010 r. obchodzimy Światowy Dzień spirometrii podczas którego można odbyć bezpłatne badania spirometryczne w ośrodkach wymienionych na stronie Chorzy z POChP dostosowują swoje życie do przebiegu choroby, która nie powstaje z dnia na dzień. Leczenie pochp to w większości terapia lekami wziewnymi. Leki poprawiają ogólny stan zdrowia oraz powodują zwiększenie tolerancji wysiłku fizycznego. podstawowe grupy leków to b2-mimetyki, leki antycholinolityczne, preparaty metyloksantyn oraz glikokortykosteroidy. od 1,5 roku w polsce dostępne są leki złożone w jednym inhalatorze, zawierające w swym składzie lek rozkurczający oskrzela oraz glikokortykosteroid wziewny. 3kRok RegULaRNe BaDaNia obturacyjną chorobę płuc. Chorzy na POChP kaszlą i okresowo odksztuszają gęstą plwocinę. Niestety osoby palące tytoń nie przejmują się przewlekającym się kaszlem uważając go za objaw oczyszczania się płuc. Osoba niepaląca, kaszląc kilka dni poszukuje odpowiedzi dlaczego tak się dzieje. Palacz kaszląc wiele lat znajduje usprawiedliwienie dla swoich objawów, co powoduje, że dopiero wykonując badanie spirometryczne rozpoznajemy chorobę niestety czasami w ciężkiej postaci. Dym tytoniowy wnikający do płuc wywołuje nadmierną odpowiedź obronną organizmu przewlekłe zapalenie prowadzące do włóknienia małych dróg oddechowych i uszkodzenia miąższu płucnego (rozedma). W zakresie obwodowych dróg oddechowych dochodzi do pogrubienia ścian i włóknienia okołooskrzelowego, co wraz z wysiękiem zapalnym doprowadza do rozwoju zwężenia światła oskrzeli. Chorzy z POChP dostosowują swoje życie do przebiegu choroby, która nie powstaje z dnia na dzień. Chory stopniowo rezygnuje z aktywności i przyzwyczaja się do ograniczeń wywołanych objawami choroby. Przewlekłe niedotlenienie organizmu wraz z często występującymi zaburzeniami krążenia mózgowego może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych oraz zmian nastroju i zachowania. POChP jest czynnikiem ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej w tym zawału mięśnia sercowego i nagłej śmierci sercowej. Przyczynia się do rozwoju nadciśnienia tętniczego powodując zwiększenie ryzyka udaru mózgu i zaburzeń krążenia mózgowego. rola edukacji we wczesnej diagnozie pochp to choroba nieuleczalna i ma charakter postępujący, a zmiany w płucach, jakie powoduje są tylko częściowo odwracalne. Dla każdego chorego na POChP ogromne znaczenie ma edukacja, gdyż pozwala zrozumieć dlaczego choruje i jak może w pełni wykorzystać leki przypisane przez opiekującego się nim lekarza. Każdy chory powinien przejść instruktaż poprawnego stosowania inhalatorów. Edukacja powinna zawierać informacje na temat rozpoznawania i leczenia zaostrzeń oraz metod zmniejszania duszności. Chorzy powinni wiedzieć o grożących im powikłaniach choroby oraz otrzymać informacje jak tym powikłaniom zapobiegać. Edukacja może być indywidualna: lekarz chory, pielęgniarka chory lub może odbywać się w szkołach dla chorych na POChP. Federacja Stowarzyszeń Pacjentów Chorych na Astmę i PO- ChP wraz z firmą GlaxoSmith- Kline są inicjatorem ogólnopolskiego programu wczesnego diagnozowania szkolenia chorych na POCHP i Astmę o nazwie PA- TRON. Uczestniczy w nim ponad 1000 ośrodków w całym kraju. Inicjatywa ta zyskała poparcie Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc i Polskiego Towarzystwa Alergologicznego. Lista niektórych z ośrodków biorących udział w programie Patron dostępna jest na stronie rak płuca nie czekaj nim będzie za późno pytanie: Co stanowi największe utrudnienie w leczeniu Raka Płuca i dlaczego większość osób umiera w ciągu roku od zdiagnozowania choroby? odpowiedź: Największym problemem jest zbyt późne rozpoznanie. U 60 procent chorych w momencie rozpoznania stwierdza się zaawansowane stadium choroby, gdy nowotwór jest już nieoperacyjny lub wystąpiły przerzuty do innych narządów. Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym na świecie i niestety najbardziej śmiertelnym. Każdego roku na świecie w wyniku raka płuca umiera ponad 1,18 mln osób, przy czym diagnozuje się 1,35 mln kolejnych przypadków tego nowotworu. Choroba charakteryzuje się niekontrolowanym wzrostem nieprawidłowych komórek wewnątrz płuca, które w przypadku wczesnej diagnozy można operacyjnie usunąć lub poddać napromienianiu. W Polsce rocznie na ten nowotwór zapada ponad 20 tyś. osób, z czego mniej niż 20% przypadków udaje się wykryć fakty czy wiesz, że... palenie tytoniu związane jest z ok % przypadków raka płuca partnerzy osób palących są o 20% bardziej narażone niż pozostałe osoby niepalące we wczesnym stadium. Największe znaczenie ma wczesna diagnoza. Rak wykryty w stadium I daje od 30-70% szans na przeżycie, podczas gdy wykryty w stadium IV daje zaledwie 4 miesiące życia (w przypadku bardzo skutecznej terapii można ten czas przedłużyć do ok. 15 miesięcy). Najważniejsze w przypadku tego nowotworu jest więc wczesne wykrycie, które daje możliwość podjęcia palenie bierne powoduje ok. 25% zachorowań u osób niepalących każdego dnia na świecie z powodu raka płuca umiera ponad osób natychmiastowych działań typu leczenie operacyjne i chemioterapia. Warto się badać i ta prawda dotyczy nie tylko palaczy (9 na 10 przypadków raka płuc jest wynikiem palenia!), ale także osób, które są narażone na palenie bierne (np. małżonkowie osób palących). Pozostała grupa ryzyka, to osoby, które miały przypadki tej choroby w swojej rodzinie lub są narażone na ekspozycję szkodliwych substancji typu koks, azbest, związki ołowiu, niklu i zanieczyszczenie powietrza. Do podstawowych objawów, które powinny nas zaniepokoić należą: duszność, świszczący oddech, przewlekły kaszel i nawracające zapalenia oskrzeli, chrypka, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, utrata masy ciała i apetytu bez konkretnej przyczyny. Są to objawy, które każdy z nas może zaobserwować samodzielnie u siebie lub u bliskiej osoby i dlatego warto zgłosić się do lekarza od razu po zauważeniu któregoś z nich. Metody leczenia różnią się w zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania nowotworu jego wielkości, umiejscowienia, rozprzestrzeniania się oraz ogólnego stanu zdrowia chorego. Barierą w leczeniu w większości przypadków jest zbyt późne rozpoznanie choroby. U ponad 60% chorych jest to już zbyt zaawansowane stadium choroby, które nie nadaje się do leczenia operacyjnego. Pamiętajmy więc, że nie jesteśmy wobec tej choroby bezbronni, ale podstawą do zwycięskiej walki są systematyczne badania i wczesna diagnoza.

5 NIEZALEŻNY DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ inspiracje 5 Chemioterapia a jakość życia Pytanie: Czy leczenie wspomagające przy chemioterapii jest potrzebne? Odpowiedź: Tak, ponieważ czasem decyduje o powodzeniu całej kuracji przeciwnowotworowej. Chemioterapia wywołuje wiele działań niepożądanych. Do złagodzenia tych przykrych dla pacjenta objawów stosuje się leczenie wspomagające. Polega ono na wdrożeniu postępowania terapeutycznego, które zmierza do złagodzenia lub wyeliminowania objawów choroby, jak również do wyeliminowania działań niepożądanych samej chemioterapii. Trzeba pamiętać, że są one bardzo różne są takie, które pojawiają się w trakcie leczenia i takie, które mogą wystąpić po kilku miesiącach, a nawet latach. Na leczenie wspomagające składa się podawanie leków, jak również zabieg chirurgiczny, rehabilitacja fizyczna oraz psychiczna. W niektórych sytuacjach leczenie wspomagające może determinować skuteczność całej terapii. Różne formy powikłań Nudności i wymioty są jednymi z dokuczliwszych działań niepożądanych, wpływają na przebieg leczenia jak również jakość życia chorego. Prawdziwym wyzwaniem dla współczesnej onkologii są powikłania ze strony układu krwiotwórczego. Kolejnym stają się tzw. odległe powikłania narządowe, czyli np. złe funkcjonowanie nerek, układu krążenia, wątroby. Problem polega także na tym, że są to nieznane zupełnie nowe powikłania, z którymi nie zawsze medycyna może sobie poradzić. Nie mniej nudności i wymioty są w chwili przyjmowania chemioterapii bardzo męczącą dolegliwością. U wielu chorych można nad fakty Czy wiesz, że... Leczenie wspomagające zmniejsza dolegliwości w przypadku chemio- czy radioterapii, jak również wpływa, na jakość życia chorego. Najskuteczniejszym działaniem przeciw nudnościom i wymiotom jest prewencja, czyli niedopuszczenie do ich wystąpienia. Aby leczenie wspomagające było skuteczne, powinno być dobierane indywidualnie. Niestety, dość często stosuje się ten sam schemat postępowania u wszystkich chorych. Dlatego nie u wszystkich leczenie jest skuteczne. Powikłania chemioterapii są wciąż wielkim wyzwaniem dla współczesnej onkologii. Prof. dr hab. med. Maciej Krzakowski kierownik Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej. Dyrektor Centrum Onkologii w Warszawie nimi zapanować podając odpowiednie leki. Każdy pacjent inaczej reaguje na chemioterapię. U niektórych objawy uboczne mogą wystąpić w znacznym nasileniu, a u innych mogą nie pojawić się wcale. Nudności i wymioty po chemioterapii lub radioterapii występują z różnym nasileniem u 70-80% chorych. W zależności od czasu wystąpienia po zakończeniu napromieniania lub podaniu cytostatyków wyróżnia się nudności i wymioty typu wczesnego (do 24 h) i typu późnego (po 24 h). Leki wspomagające Chemioterapia nie musi oznaczać nudności i wymiotów Foto: istock Trzeba zapobiegać Najskuteczniejszym działaniem przeciw nudnościom i wymiotom jest prewencja, czyli niedopuszczenie do ich wystąpienia. Warto jednak wyjaśnić, że zakres wspomagającego leczenia jest zróżnicowany. Są schematy podawania chemioterapii, o których wiemy, że mają większe lub mniejsze działanie emetogenne, czyli prowokujące nudności i wymioty, dlatego leki przeciwwymiotne powinny być dopasowane do rodzaju terapii. Jeżeli stosuje się leki, które nie mają silnego działania, dodatkowe leki nie są potrzebne. Każdy pacjent poddawany leczeniu przeciwnowotworowemu powinien od lekarza czy grupy wsparcia uzyskać komplet informacji, które pozwolą mu łatwiej znosić trudy leczenia. Pacjent musi wiedzieć, co mu wolno, a czego nie. Dlaczego to takie ważne? Można przytoczyć wiele przykładów niektóre leki stosowane w onkologii uszkadzają błony śluzowe. Jeżeli chory będzie jadł pikantne czy bardzo gorące potrawy, zwiększy swoje dolegliwości. Leczenie wspomagające można rozpocząć jeszcze przed podaniem chemioterapii, kontynuować w trakcie leczenia i stosować także po jego zakończeniu. Sztuka dobierania Wszyscy chorzy, którzy wymagają silnie działającej chemioterapii otrzymują leczenie wspomagające. Problem jednak w tym, czy jest ono właściwie dobrane. Wybierając leczenie przeciwwymiotne, należy uwzględnić bardzo wiele elementów: wiek, płeć, rodzaj chemioterapii, jak również czy chory miał epizody choroby lokomocyjnej, czy nadużywał alkoholu itd. 7 Leczenie onkologiczne a rak płuca 1 Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), rak płuca jest główną przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych wśród kobiet i mężczyzn na całym świecie. 2 Metody leczenia chorych obejmują: zabieg chirurgiczny, radioterapię i/lub chemioterapię. Niestety większość przypadków raka płuca rozpoznawana jest w stadium zaawansowanym, w którym jedyną opcją leczenia staje się chemioterapia. 3 Chemioterapia polega na zastosowaniu środków farmakologicznych (leków cytotoksycznych) które mają na celu zniszczenie komórek nowotworowych (również tych krążących we krwi i układzie chłonnym). Tradycyjna chemioterapia prowadzi do niszczenia komórek guza nowotworu, ale także oddziałuje na zdrowe komórki i tkanki. 4 Chemioterapii towarzyszy szereg skutków ubocznych, które mają ogromny wpływ na komfort życia pacjentów. Skutki uboczne mogą mieć przebieg łagodny lub poważny. Do najczęstszych należą: mielosupresja, niedokrwistość, neutropenia, trombocytopenia, nudności i wymioty, wypadanie włosów, biegunka, owrzodzenie jamy ustnej, zmiany smaku, zmęczenie. 5 Mdłości występują najczęściej już pierwszego dnia po chemioterapii, ale mogą też się pojawić dzień lub dwa dni po. Lekarz prowadzący może przepisać leki przed chemioterapią aby zapobiec tym przykrym dolegliwościom. 6 Całkowite wyeliminowanie wymiotów typu wczesnego (do 24 h) można uzyskać u około 80% chorych, a typu późnego u 40-50% pacjentów. Podstawą jest zapobieganie wystąpieniu wymiotów i w tym celu stosuje się leczenie profilaktyczne przed rozpoczęciem chemioterapii i radioterapii. 7 Innym powikłaniem najczęściej kojarzonym z chemioterapią jest utrata włosów. Na ogół jest ona odwracalna, niemniej dla pacjentów stanowi psychicznie trudny element w ich walce z chorobą.

6 6 NIEZALEŻNY DODATEK TEMATYCZNY DYSTRYBUOWANY WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ sylwetka Chrapanie nie jest jedynie uciążliwym hałasem przerywającym sen. Zlekceważone może doprowadzić do pojawienia się bezdechów śródsennych poważnej choroby zagrażającej zdrowiu a w skrajnych przypadkach nawet życiu pacjenta. Współczesna medycyna ma kilka sposób na walkę z tą dolegliwością. 4kRok LecZ chrapanie 6 prawd o chrapaniu Chrapanie można wyleczyć iagnostyka odgrywa kluczową rolę w skutecznym leczeniu chrapania i towarzyszących mu często bezdechów śródsennych. Do laryngologa należy identyfikacja miejsc zwężenia dróg oddechowych oraz określenie mechanizmów, które przyczyniają się do występowania trudności z oddychaniem. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza z badanym szczegółowy wywiad, podczas którego dokonuje pomiaru ciśnienia krwi, sprawdza BMI oraz obwód szyi. Kolejnym etapem jest badanie endoskopowe, polegające na wykorzystaniu małej kamerki. Ostatnią fazę diagnozy stanowi badanie zaburzeń oddychania w czasie snu. Obecnie pacjent nie musi być skazany na spędzenie nocy w szpitalu w celu wykonania badania polisomnograficznego. Nowocześniejsze badanie apnographem pozwala na zdiagnozowanie pacjenta w domu. Apnograph rejestruje ilość bezdechów i spłyconych oddechów na godzinę, poziom wysycenia tlenem krwi obwodowej, pracę serca, głośność chrapania, a nawet pozycję, w jakiej śpi pacjent oraz wykazuje lokalizację zwężeń, prowadzących do chrapania i bezdechu. spanie na boku to nie rozwiązanie Głównym celem leczenia chrapania i bezdechów śródsennych jest przywrócenie drożności górnych dróg oddechowych w czasie snu. Powszechnie stosowane spanie na boku może przynieść ulgę jedynie w przypadku łagodnych postaci chrapania, nie rozwiązuje zaś problemu. Gdy chrapanie zagraża zdrowiu, a nawet życiu pacjenta, lekarz ma do wyboru kilka operacyjnych i bezoperacyjnych metod leczenia. W bardzo ciężkich przypadkach stosowana jest metoda CPAP wtedy, gdy niemożliwe jest leczenie operacyjne lub gdy zwężenie zlokalizowane jest w dolnych drogach oddechowych. Urządzenie pozwala zredukować bezdechy z 154 do 3 epizodów na godzinę. Pacjent, aby prawidłowo oddychać, musi co noc spać w masce tlenowej. Dostępne metody leczenia W przypadku łagodnej formy bezdechu sennego, którego przyczyna tkwi w górnych drogach oddechowych, oraz związanego z nim chrapania, najskuteczniejszą metodą leczenia jest plastyka podniebienia, języczka oraz małżowin nosowych. Można ją wykonać za pomocą różnych technik operacyjnych. Jedną z nich jest metoda polegająca na wprowadzeniu implantów w podniebienie miękkie. Ulegają one biodegradacji, Dla 8 milionów Polaków zdrowy, spokojny sen bez chrapania staje się luksusem. Jeśli uwzględnimy również partnera osoby chrapiącej, ta liczba zwiększa się nawet dwukrotnie. Dr n med. aleksandra sztuka-banel Otolaryngolog, Dolnośląskie Centrum Laryngologii Medicus powodując stopniowe powstawanie blizn prowadzących do usztywnienia podniebienia. Można zdecydować się również na użycie lasera. W tym wypadku wykorzystuje się działanie wysokiej temperatury. Możliwa jest również operacja podniebienia metodą elektrochirurgii, polegająca na wprowadzeniu w podniebienie elektrod oraz doprowadzeniu do elektrokoagulacji w temp oC. Najnowszą i zdecydowanie najmniej inwazyjną metoda operacyjną jest obecnie koblacja (skalpel plazmowy), wykorzystująca energię fal radiowych. W wyniku zabiegu następuje odparowanie wyznaczonej części tkanki, zmniejszenie jej objętości, poszerzenie cieśni gardła i zwiększenie napięcia w określonych partiach podniebienia. Co bardzo istotne, w trakcie zabiegu przeprowadzanego metodą koblacji, operuje się w temperaturze C, dzięki czemu nie występuje efekt poparzenia. Metoda koblacji pozwala na skuteczne zlikwidowanie przyczyn zaburzeń oddychania podczas jednodniowego zabiegu. Tego samego dnia pacjent wraca do domu i może normalnie funkcjonować. Problem chrapania dotyczy nie tylko samego chrapacza, ale również osób z jego najbliższego otoczenia. W trosce o własne zdrowie oraz komfort psychiczny swoich najbliższych, Wyniki badania TNS OBOP przygotowanie na zlecenie MEDICUS Dolnośląskiego Centrum Laryngologii, ttczerwiec % Polaków przyznaje, że zdarza im się chrapać. Częstotliwość chrapania rośnie wraz z wiekiem, jest także wyższa wśród mężczyzn niż wśród kobiet. 2 Zgodnie z wynikami najnowszego badania opinii do chrapania przyznaje się połowa panów (50%) i co trzecia pani (32%) 3 Chrapanie uważane jest przede wszystkim za objaw zakłóceń oddechowych (31%), chorobę (27%) lub uciążliwą dolegliwość (26%). 4 Spanie na boku jest według badanych najpopularniejszą metodą radzenia sobie z chrapaniem (44%). Metoda ta najczęściej (35%) uważana jest także za najskuteczniejszą, chociaż więcej niż co piąty Polak (22%) ocenia, że nie istnieją skuteczne metody radzenia sobie z chrapaniem. 5 Według respondentów chrapanie ma wypływ przede wszystkim na pogorszenie nastroju i poczucie ciągłego zmęczenia (26%) oraz pogorszenie relacji w związku (21%). Co czwarty (25%) Polak jest zdania, że nie ma ono wpływu na codzienne życie. 6 Wśród czynników predysponujących do chrapania można wymienić: otyłość, specyficzną budowę gardła, płeć męską, picie alkoholu, palenie papierosów, zażywanie leków nasennych i środków uspokajających (dodatkowe rozluźnienie mięśni).