EU-Consult Sp. z o.o. ul. Wały Piastowskie Gdańsk. tel

Transkrypt

1 ANALIZA SYTUACJI RYNKOWEJ DLA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO REALIZOWANEGO W RAMACH PROJEKTU TRANSFER WIEDZY W REGIONIE POPRZEZ ROZWÓJ SIECI WSPÓŁPRACY W RAMACH PRIORYTETU VIII REGIONALNE KADRY GOSPODARKI DZIAŁANIA 8.2 TRANSFER WIEDZY PODDZIAŁANIA REGIONALNE STRATEGIE INNOWACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAŁ LUDZKI WSPÓŁFINANSOWANEGO Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Gdańsk, kwiecień 2011

2 WYKONAWCA OPRACOWANIA: EU-Consult Sp. z o.o. ul. Wały Piastowskie Gdańsk tel ZESPÓŁ AUTORSKI: MGR KRZYSZTOF GUTTA MGR NATALIA MUCHA KOORDYNATOR ZESPOŁU CZŁONEK ZESPOŁU MGR MARLENA SADŁO CZŁONEK ZESPOŁU MGR MAGDALENA JAŻDŻEWSKA-GUTTA CZŁONEK ZESPOŁU MILENA DĄBKOWSKA ASYSTENT 2 S t r o n a

3 Spis treści 1. Sektor drzewno-meblarski na świecie Sektor meblarski w Europie Sektor drzewno-meblarski w Polsce Ustawodawstwo i legislacja dla branży drzewno-meblarskiej Sytuacja branży drzewno-meblarskiej na rynku zachodniopomorskim i jej perspektywy rozwoju Branża drzewno-meblarska w województwie zachodniopomorskim. Przykładowe przedsiębiorstwa Oczekiwania wobec instytucji około-biznesowych i samorządowych w perspektywie dwóch najbliższych lat Analiza SWOT Zidentyfikowane problemy Propozycje działań dla branży drzewno-meblarskiej w województwie zachodniopomorskim Podsumowanie Bibliografia i źródła internetowe Aneks S t r o n a

4 1. Sektor drzewno-meblarski na świecie Surowiec drzewny wykorzystywany jest głównie w przemyśle tartacznym oraz przemyśle płyt drewnopodobnych. Branżę drzewno-meblarską podzielić można na kilka sektorów ze względu na wytwarzane produkty: surowiec drzewny, przemysł tartaczny, przemysł płyt drewnopochodnych, produkcja opakowań, produkcja stolarki drzewnej, produkcja mebli. Zależności te w sposób graficzny przedstawia poniższy rysunek (Schemat 1). Schemat 1: Podział przemysłu drzewnego Źródło: Opracowanie własne na podstawie Strategia dla przemysłu drzewnego do 2006 roku, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2003 Przemysł tartaczny zajmuje się pozyskiwaniem wielkowymiarowego surowca drzewnego, który jest najcenniejszy w całym procesie przetwarzania drewna. Innymi gałęziami przemysłu drzewnego są meblarstwo i wyroby stolarskie. Stanowią one najważniejszą pozycję w całym 4 S t r o n a

5 przemyśle drzewnym. Produkcja mebli dominuje pod względem udziału w produkcji sprzedanej i wynosi 57%. Pozostałe miejsca zajmują przemysły: płyt drewnopochodnych, stolarki budowlanej, tartaczny, opakowań oraz pozostałe 1. Należy pamiętać także, że wśród przemysłu drzewnego wyróżnić można również opakowania drewniane, wśród których najpopularniejszym wyrobem są skrzynki. Ważne miejsce zajmuje również przemysł zapałczany. Grupę krajów o najbardziej rozwiniętym przemyśle drzewno-papierniczym, wykorzystującym własne zasoby drewna, tworzą: USA, Kanada, Niemcy, Chiny, Finlandia, Szwecja, Rosja, Brazylia. Większość wyżej wymienionych krajów przoduje również w rankingu światowych producentów mebli. Został on przedstawiony na Wykresie 1. Największy udział w światowej produkcji mebli mają Stany Zjednoczone. Drugie miejsce w tym zestawieniu zajmują Chiny. Poziom ich wartości sprzedanej mebli jest niemalże o połowę niższy niż lidera. Pierwszą trójkę zamykają Włochy. Wykres 1: Wartość produkcji sprzedanej mebli w 2005 roku (w mln EUR) USA Chiny Włochy Niemcy Japonia Wielka Brytania Francja Hiszpania Kanada Polska Meksyk Brazylia Australia Dania Holandia Reszta Świata Źródło: Opracowanie własne na podstawie 1 Strategia dla przemysłu drzewnego do 2006 roku, Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2003: S t r o n a

6 Należy zwrócić uwagę na wysoką pozycję Polski w tym zestawieniu. Zajmuje ona dziesiąte miejsce. Wyprzedziła takie kraje, jak np. Meksyk, Brazylia czy Australia. Niestety pod względem pierwszej trójki: USA, Chiny, Włochy daleko jej do ich poziomu produkcji. Za granicę trafia ok. 85% produkcji z krajów wymienionych w powyższym wykresie, jej wartość wyniosła w roku ponad 27 mld zł. Światowym liderem wśród eksporterów mebli są Chiny. Na kolejnych miejscach znalazły się Włochy i Niemcy. Głównych eksporterów mebli na świecie przedstawia Wykres 2. Wykres 2: Wartość eksportu mebli w 2007 roku (mln EUR) Źródło: Materiały z międzynarodowej konferencji Rynek drewna w drodze ku stabilizacji, Poznań Euler+Hermes+%3A+Meble+%E2%80%93+trudny+okres+bran%C5%BCy.html 6 S t r o n a

7 Polska znalazła się w tym zestawieniu na wysokim czwartym miejscu. Wartość eksportu rodzimych mebli wynosiła w 2007 roku ponad 4 mln euro 3. Czwarte miejsce to niewątpliwie bardzo dobrze rokuje na przyszłość. W pierwszej trojce znajdują się Chiny, Włochy i Niemcy. Polska plasuje się za Niemcami z niewielką różnicą w wartości światowego eksportu mebli. 2. Sektor meblarski w Europie Połowa ocenianej na 160 mld euro światowej produkcji mebli pochodzi z krajów członkowskich Unii Europejskiej. Fakt ten najlepiej wyznacza miejsce unijnego przemysłu meblarskiego w wymianie międzynarodowej. Jedną z charakterystycznych cech tego sektora jest znaczący udział eksportu w produkcji. Ocenia się, że ponad 15% wytwarzanych mebli w Unii przeznacza się na eksport poza jej obszar 4. Tak wysoki udział eksportu sprawia, że sytuacja unijnego przemysłu meblarskiego jest szczególnie podatna na stan koniunktury w gospodarce światowej. Trwające w ostatnich kilkunastu miesiącach osłabienie koniunktury na głównych rynkach zbytu spowodowało spadek sprzedaży. Sektor meblarski zalicza się w krajach Unii Europejskiej do grupy największych i najważniejszych gałęzi przemysłu. Jego udział w ogólnej produkcji przemysłu przetwórczego waha się w granicach 2-4% (zależnie od kraju). Tworzy on do 2% PKB i ma około 2% udział w ogólnym zatrudnieniu. Na obszarze UE funkcjonuje 8,5 tysięcy firm meblarskich zatrudniających średnio ponad 20 osób. Pracuje w nich łącznie 500 tysięcy pracowników, z czego blisko 70% przypada na dwa kraje: Niemcy i Włochy. Natomiast liczbę wszystkich przedsiębiorstw meblarskich ocenia się na 80 tysięcy. Zatrudnienie w nich wynosi około 300 tysięcy osób 5. Przemysł meblarski w krajach Unii Europejskiej jest stosunkowo silnie skoncentrowany geograficznie. Dla przykładu w Niemczech firmy tej branży najczęściej występują w trzech landach: Północnej Nadrenii-Westfalii, Bawarii i Badenii-Wirtembergii. We Włoszech blisko 3 Ibidem. 4 Por. 5 Ibidem. 7 S t r o n a

8 70 6 przedsiębiorstw meblarskich usytuowanych jest w północnej części kraju: w Lombardii i regionie Pesaro. We Francji zlokalizowane są one głównie na zachodzie kraju: w Wandei i Bretanii, a także w Ile-de France oraz Normandii. W Belgii centrum meblarskim jest z kolei zachodnia część regionu flamandzkiego. Zdecydowana większość firm meblarskich z krajów Unii Europejskiej to przedsiębiorstwa rodzinne. Tylko nieliczne z nich (głównie firmy brytyjskie) notowane są na giełdach 7. Liderami w europejskim sektorze meblarskim są Niemcy, Włochy, Francja, Wielka Brytania i Hiszpania. Wartość eksportu w ostatnich latach oscylowała wokół 8-9 mld euro w Niemczech i Włoszech (Wykres 3). Należy mieć jednak na uwadze, że na tę wartość miał wpływ w dużej mierze kryzys finansowy (znaczny spadek eksportu w roku 2009). Cechą charakterystyczną meblarstwa w tej części świata jest stosunkowo wysokie zużycie surowców i materiałów drzewnych, producenci wyróżniają się wysoką specjalizacją oraz zaawansowanym poziomem technologicznym produkcji. W zachodnioeuropejskiej fabryce mebli odbywa się najczęściej już tylko montaż półproduktów i półfabrykatów. Częstą praktyką jest korzystanie z usług podwykonawców. Wpływa to na wydajność pracy w zachodnioeuropejskich zakładach produkcyjnych. Wskaźnik wielkości produkcji na 1 zatrudnionego w krajach zachodniej Europy jest 3 razy wyższy niż w Polsce 8. 6 Ibidem. 7 Ibidem. 8 Strategia rozwoju Zachodniopomorskiego Klastra Drzewno-Meblarskiego, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk S t r o n a

9 Wykres 3: Najwięksi eksporterzy mebli w Europie (wartość eksportu w mld EUR) Niemcy Włochy Polska Źródło: Należy zwrócić uwagę, że niska wydajność dotyczy polskiej gospodarki jako ogółu. Dane Eurostatu, podsumowujące wydajność pracy w unijnych gospodarkach w przeliczeniu na jednego zatrudnionego liczone w sile nabywczej pieniądza nie są dla Polski korzystne. Przy średniej dla całej wspólnoty wynoszącej 100 w 2009 roku, w Polsce wydajność pracy to zaledwie 65,3%. Tylko siedem krajów w całej Unii plasuje się pod tym względem dalej niż Polska. Są wśród nich republiki nadbałtyckie, Macedonia, Rumunia i Bułgaria. Ta ostatnia znalazła się w podsumowaniu Eurostatu na ostatniej pozycji z wynikiem 37,3% 9. Sytuacja branży meblarskiej w Unii Europejskiej jako całości pogarsza się z roku na rok. Od 2001 roku w krajach piętnastki Unii obserwowany jest spadek produkcji oraz zatrudnienia, a równocześnie wzrost importu mebli. Akcesja Polski, jako branżowego potentata wśród nowych państw członkowskich, nie zmieniła ogólnej sytuacji meblarstwa w Unii Por Ibidem. 9 S t r o n a

10 3. Sektor drzewno-meblarski w Polsce Branża drzewno-meblarska charakteryzuje się wysokim eksportem, który znacznie przewyższa średnią dla produkcji przemysłowej ogółem. Wartość eksportu polskich mebli w 2006 roku wyniosła 19,48 mld zł. Polska eksportuje ponad 89,8% rodzimej produkcji mebli, przy czym meble są drugą pod względem wartości grupą towarową całego polskiego eksportu (6,5%). Wyniki eksportu wyraźnie świadczą o dostosowaniu polskich produktów drzewnomeblarskich do wysokich standardów jakościowych, wymogów technicznych obowiązujących na świecie oraz możliwościach konkurowania producentów na rynku międzynarodowym. Eksport mebli znacznie przewyższa import (w 2004 roku ponad ośmiokrotnie). Pomimo że od 2003 r. to import wykazuje większą dynamikę wzrostu niż eksport, bilans w handlu zagranicznym meblami jest wciąż dodatni: w 2005 r. wynosił on ponad 14 mld zł, zaś w 2006 r. ponad 16,4 mld zł. Pozyskiwany w Polsce surowiec drzewny do niedawna zaspokajał w większości zapotrzebowanie głównych grup jego nabywców. Jednak dynamiczny wzrost produkcji przemysłu drzewnego oraz tendencja do rozwoju możliwości produkcyjnych natknęły się w ostatnich latach na niedobór surowca. Wysoki koszt litego drewna powoduje, że blisko 80% mebli jest w Polsce produkowana z płyt drewnopochodnych, głównie wiórowych. Import surowca drzewnego ma ograniczone znaczenie ze względu na duże koszty transportu. Warto zaznaczyć, że dla celów przemysłowych największe znaczenie ma grubizna, która dzieli się na drewno wielkowymiarowe (tartaczne używane w przemyśle meblarskim) oraz średniowymiarowe (papierówki, opał). Gatunki iglaste stanowią 74% pozyskiwanej grubizny w Polsce. Odbiorcami drewna są głównie przemysł celulozowo papierniczy (około 45% rocznej sprzedaży Lasów Państwowych), tartaczny oraz materiałów drewnopochodnych. Dalszymi odbiorcami są producenci mebli, stolarki budowlanej oraz przemysł energetyczny Gazeta Poznańska, styczeń 2005, Gazeta Przemysłu Drzewnego, luty S t r o n a

11 Ze względu na to, że surowiec krajowy nie zaspokaja wszystkich potrzeb odbiorców, kluczowe znaczenie posiada również import drewna. Biorąc pod uwagę niską opłacalność transportu surowca na duże odległości, importem drewna do Polski zajmują się głównie przygraniczne zakłady. Wielkość importu to około 1,5 mln m3 rocznie, (czyli około 5% ilości dostarczanej na rynek przez Lasy Państwowe). Surowiec pochodzi głównie z Białorusi, Słowacji, Niemiec, Litwy i Ukrainy. Ciągle zwiększa się też import z Rosji. Świadczy o tym fakt, że w 2005 roku Polska zajęła 17 miejsce wśród importerów drewna z tego kraju (najwięksi to Chiny, Finlandia i Japonia), rok wcześniej zajmowała 29 miejsce 12. Polski sektor meblarski od lat 90. ubiegłego stulecia był uważany za jedną z głównych gałęzi gospodarki i eksportu. Bierze znaczący udział w tworzeniu PKB, globalnej wartości produkcji oraz łącznego zatrudnienia. Ranga gospodarcza meblarstwa w Polsce jest przy tym wyższa od przeciętnej światowej. Udział przemysłu meblarskiego w wytwarzaniu PKB jest prawie dwukrotnie wyższy niż w poszerzonej Unii Europejskiej 13 (Tabela 1). Tabela 1: Porównanie udziału przemysłu meblarskiego w wytwarzaniu PKB w 2003 i 2005 roku (w mld EUR) w Polsce i Unii Europejskiej Wyszczególnienie UE r. UE r. Polska 2003r. Polska 2005r. PKB 9 745, ,0 185,3 243,62 Produkcja meblarskiego Udział przemysłu przemysłu meblarskiego w PKB 86,0 93,8 3,5 4,99 0,9% 0,9% 1,9% 2,0% Źródło: Strategia Rozwoju Zachodniopomorskiego Klastra Drzewno-Meblarskiego, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk Sektor drzewny bierze również znaczny udział w tworzeniu gospodarki narodowej Polski. W latach zarówno w Polsce, jak i całej UE, wzrosła produkcja przemysłu meblarskiego. Natomiast udział tego przemysłu w unijnym PKB pozostał na niezmienionym poziomie. W Polsce udział ten wzrósł o 0,1%. Potwierdzają to również dane z Wykresu Gazeta Przemysłu Drzewnego, październik S. Szultka (red.), M. Koszarek, D. Piwowarczyk: Wstępna analiza trzech potencjalnych klastrów w województwie zachodniopomorskim, Gdańsk S t r o n a

12 Wykres 4: Wartość produkcji sprzedanej przemysłu meblarskiego w latach (mld zł) w Polsce ,9 18,3 20, ,8 10 8,6 9,6 10,4 10,4 11,7 Wartość produkcji sprzedanej przemysłu meblarskiego Źródło: Z danych przedstawionych na wykresie 4 wynika, że produkcja sprzedana przemysłu meblarskiego wykazuje tendencję wzrostową. W ciągu 12 lat odnotowano jej przyrost o około 12 mld zł. To optymistyczny znak dla rozwoju przedsiębiorstw z branży drzewno-meblarskiej w województwie zachodniopomorskim. Przedsiębiorcy powinni wykorzystać długookresowe tendencje wzrostowe i skupić się na rozwoju technologicznym, by stać się przedsiębiorstwami bardziej konkurencyjnymi, a tym samym bardziej liczącymi się na rynku lokalnym, krajowym i europejskim. Z kolei wykres 5 pokazuje, że największy udział w ogólnych przychodach ma przemysł paliwowy (19%). Znaczny udział posiadają również przemysły: spożywczy, chemiczny i metalowy. Produkcja mebli przynosi około 3% ogółu przychodów, zaś przemysły drzewny i papierniczy przynoszą po 2% ogółu przychodów. 12 S t r o n a

13 W roku 2009 udział wyrobów przemysłu drzewno-papierniczego w łącznej wartości eksportu wynosił 5,26%, zaś w łącznej wartości importu 3,68%. Rok wcześniej udziały te wynosiły odpowiednio 5,06% oraz 3,42% 14. Wykres 5: Udział przychodów wybranych sektorów przetwórstwa przemysłowego w przychodach ogółem w 2007 roku produkcja konstrukcji; 2% produkcja środków transportu; 1% przyrządy pomiarowe; 0,40% produkcja gumy i tworzyw sztucznych; 3% przemysł drzewny; 2% przemysł papierniczy; 2% produkcja mebli; 3% włókiennictwo, produkcja odzieży i obuwia; 1% budownictwo; 7% przemysł paliwowy; 19% przemysł chemiczny; 9% zagospodarowanie odpadów, oczyszczanie; 0,50% przemysł spożywczy; 14% przemysł metalowy; 9% produkcja samochodów; 12% produkcja sprzętu elektronicznego; 3% przemysł elektromaszynowy; 4% materiały niemetaliczne; 3% Źródło: Materiały z międzynarodowej konferencji: Rynek drewna w drodze ku stabilizacji, Poznań 2007 produkcja maszyn i urządzeń; 4% 14 Wyliczenia własne na podstawie danych z Polska 2010: Raport ze stanu gospodarki, : S t r o n a

14 Eksport mebli stanowi ponad 6% całego polskiego eksportu. Tak jak w przypadku całej gospodarki, także w tym przypadku najczęściej produkty trafiają na rynek niemiecki (ok. 40% całego eksportu). Na dalszych miejscach są: Francja, Wielka Brytania, Holandia i Szwecja. Głównymi produktami eksportowymi Polski są kolejno pojazdy drogowe oraz aparatura, maszyny i urządzenia elektryczne. Najniższymi wartościami eksportowymi wykazują się maszyny i urządzenia branżowe oraz produkty metalowe. Zestawienie szczegółów dotyczących towarów eksportowych Polski przedstawiono na Wykresie 6. Wykres 6: Wartość eksportu głównych grup produktów w 2006 roku (mld zł) , , ,856 Maszyny i urządzenia energetyczne 18,871 19,818 Produkty metalowe Meble i ich części Aparatura, maszyny i urządzenia elektryczne Pojazdy drogowe Źródło: Materiały z międzynarodowej konferencji Rynek drewna w drodze ku stabilizacji, Poznań 2007 Na trzecim miejscu wśród eksportowanych towarów Polski są meble i ich części. Ich wartość wyniosła w 2006 roku prawie 20 mld zł. Ta wysoka pozycja świadczy o możliwościach rozwojowych tego sektora i optymistycznie rokuje na przyszłość. Polska jest również trzecim dostawcą mebli na rynek Unii Europejskiej pod względem wartości dostarczanych towarów (Wykres 7). Polski potencjał produkcyjny oceniany jest na 2% światowej produkcji mebli, co daje Polsce dziesiąte miejsce w rankingu producentów. 14 S t r o n a

15 Wykres 7: Dostawcy mebli wewnątrz Unii Europejskiej w 2006 roku (w mln EUR) Włochy Niemcy Polska Francja Dania Belgia/Luksemburg Czechy Austria Wielka Brytania Hiszpania Holandia Reszta UE Źródło: Dane Union Europeenne de L ameublement W strukturze kosztów produkcji mebli około 60% stanowi koszt surowca. Rozwój branży drzewnej zależny jest więc od potencjału i możliwości bazy surowcowej. Głównym dostawcą drewna na polski rynek są Lasy Państwowe, w których gestii znajduje się 94% pozyskiwanego w kraju surowca drzewnego, i który, jako dominujący producent drewna w Polsce, wpływa na kształt rynku drewna. W 2007 roku pozyskanie drewna ogółem wyniosło 34,1 mln m 3,co stanowi około 95% pozyskanej grubizny 15. Pozyskanie surowca zwiększyło się o 10 mln m 3 w ciągu ostatnich 10 lat (limit wycinki zwiększono z do 70%). Eksperci szacują jednak, że przemysł drzewny potrzebuje 2-4 mln m 3 więcej. W Polsce przemysł drzewny zajmuje się trzema głównymi sektorami produkcji, które zostały przedstawione poniżej wraz z lokalizacja występowania przedsiębiorstw zajmujących się daną produkcją. 15 Raport, System sprzedaży surowca drzewnego w Polsce w roku 2009, GUS. 15 S t r o n a

16 W Polsce przemysł drzewno-papierniczy produkuje głównie: grubiznę i tarcicę (w Hajnówce, Augustowie, Rucianem-Nidzie, Gołdapi i Rzepedzi), celulozę, papier i tekturę (Kostrzyń, Ostrołęka, Bydgoszcz, Świecie, Kwidzyn), meble (Swarzędz, Radomsko, Wyszków, Jarocin, Białystok, Zamość). Przemysł celulozowo-papierniczy jest w Polsce słabo rozwinięty. Sytuacja przedstawia się w ten sposób ponieważ przemysł ten wymaga znacznych ilości surowca, zużywa wielkie ilości wody w procesach produkcyjnych oraz dostarcza znacznych ilości trudnych do neutralizacji ścieków. W przeliczeniu na jednego mieszkańca Polska produkuje rocznie około 40 kg papieru, co stawia nasz kraj pod tym względem na jednym z ostatnich miejsc w Unii Europejskiej. Polska ponad trzykrotnie więcej importuje papieru, niż wysyła na eksport. Istotnymi dziedzinami przemysłu drzewnego są także przemysł wikliniarski (obszar środkowej Wisły) oraz zapałczany (Sianów w zachodniopomorskim) 16. Biorąc pod uwagę, powyższe kwalifikacje warto dokładniej zanalizować polskie przedsiębiorstwa sektora drzewno-meblarskiego. Przegląd największych firm przemysłu drzewno-meblarskiego w 2006 roku przedstawia Tabela 2. Tabela 2: Przedsiębiorstwa sektora drzewnego w rankingu Lista 500 Rzeczpospolitej w roku 2006 Pozycja Nazwa Przychody Zmiana Udział Przychody Liczba podmiotu ze sprzedaży przychodów eksportu z całokształtu etatów gospodarczego (w tys. zł) (w proc.) w sprzedaż y (w proc.) działalności (w tys. zł) Lasy Państwowe DGLP, Warszawa ,0 1, Swedwood ,4 91, S t r o n a

17 Poland Szczecin SA, Kronopol sp. z o.o., Żary International Paper- Kwidzyn SA, Kwidzyn Mondi Packaging Paper SA GK, Świecie Black Red White SA, Biłgoraj Pfleiderer Grajewo SA GK, Grajewo Komfort SA GK, Szczecin Hurtap SA, Łęczyca Nowy Styl sp. z o.o., Krosno Arctic Paper Kostrzyn SA, Kostrzyn Fabryka Mebli Forte SA GK, Ostrów Mazowiecka BRW sp. z o.o., Mielec ,0 55, ,7 52, ,6 b.d ,7 18, ,2 b.d ,0 8, ,5 0, ,7 75, ,9 b.d ,4 b.d ,5 12, Źródło: Opracowanie własne na podstawie 17 S t r o n a

18 Najwyższe przychody ze sprzedaży w roku 2006 osiągnęła firma Lasy Państwowe DGLP z Warszawy. Przoduje ona również pod względem poziomu zatrudnienia. Wśród wyżej wymienionych firm największy wzrost przychodów nastąpił w Nowym Stylu Sp. z o. o. W Swedwood Poland S.A. z siedzibą w Szczecinie eksport ma największy udział w przychodach ze sprzedaży. Wszystkie firmy zmieniły swoje pozycje w rankingu w roku 2006 w porównaniu do roku Świadczy to o zmienności polskiego sektora drzewnego oraz jego rozwoju. Do przedsiębiorstw, które polepszyły swoją pozycję należą: Swedwood Poland SA, International Paper-Kwidzyn, Mondi Packaging Paper SA GK, Pfleiderer Grajewo SA GK, Komfort SA GK, Hurtap SA, Nowy Styl sp. z o.o. Pozostałe przedsiębiorstwa wymienione w powyższej liście wykazały tendencje spadkowe. Poniżej zaprezentowany został podział branży drzewnej według Polskiej Klasyfikacji Działalności. Podział ten obejmuje zarówno produkcję drewna i jego wyrobów, jak również sektor meblarski. Sektor drzewny według Polskiej Klasyfikacji Działalności obejmuje: 1. Produkcję drewna i wyrobów z drewna oraz z korka (z wyłączeniem mebli), wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania (kod 20): Produkcja wyrobów tartacznych, impregnacja drewna, Produkcja arkuszy fornirowych; produkcja płyt i sklejek, Produkcja wyrobów stolarskich i ciesielskich dla budownictwa, Produkcja opakowań drewnianych, Produkcja pozostałych wyrobów z drewna; produkcja wyrobów z korka, słomy i z materiałów używanych do wyplatania. 2. Produkcję mebli (kod 36.1): Produkcja krzeseł i mebli do siedzenia, Produkcja mebli biurowych i sklepowych, pozostała, Produkcja mebli kuchennych, Produkcja mebli pozostała, Produkcja mebli pozostała, z wyłączeniem działalności usługowej, 18 S t r o n a

19 Działalność usługowa w zakresie wykończania mebli, Produkcja materaców. Pomimo rozwoju niektórych firm, branża drzewno-meblarska wciąż nie wykorzystuje całego swojego potencjału. Głównie eksport jest mało opłacalny, ze względu na kurs polskiego złotego w stosunku do innych walut europejskich. O aktualnej sytuacji przedsiębiorstw branży drzewnej wypowiada się Mirosław Florkiewicz, prezes OZPPD 17. Mirosław Florkiewicz-prezes OZPPD mówi, że Sytuacja przedsiębiorstw branży drzewnej, a przede wszystkim przedsiębiorstw tartacznych wytwarzających półfabrykat podstawowy tj. tarcicę wielorakich asortymentów - m.in. w postaci krawędziaków, bali, desek, lameli itp. - dla innych przedsiębiorstw drzewnych i meblarskich do dalszego przetworzenia już na określone produkty finalne, w porównaniu do lat poprzednich, jak nigdy dotąd jest bardzo zła. Wnikliwa analiza przyczyn tego stanu prowadzi do oczywistego wniosku, że dzieje się tak z kilku powodów. Jednym z nich jest oczywiście aktualna relacja złotego do innych walut, zwłaszcza euro i dolara, co obniża znacząco opłacalność produkcji na eksport. Innym niemniej ważnym powodem jest załamanie się eksportu z krajów unijnych do USA, skutkiem czego np. tarcica z Niemiec trafia teraz w nadmiarze po niskich cenach na polski rynek 18. Podsumowując, można zauważyć, że polskie meble na początku nowego wieku stają się powoli dla zachodnich konsumentów symbolem polskiej gospodarki. Obecnie Polska jest czwartym eksporterem mebli na świecie, za Chinami, Włochami i Niemcami, jednak konkurencja jest ogromna a polski rynek drzewny wymaga stabilizacji cen drewna oraz modernizacji zakładów. 17 OZPPD- Ogólnopolski Związek Pracodawców Przemysłu Drzewnego S t r o n a

20 4. Ustawodawstwo i legislacja dla branży drzewnomeblarskiej Wśród polskich regulacji prawnych obowiązujących w branży drzewno-meblarskiej należy wymienić przede wszystkim: Ustawę z dnia 17 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody (Dz. U nr 34 poz. 170); Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U.62/01 poz. 638 z późniejszymi zmianami); Ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U.63/01 poz. 638 z późniejszymi zmianami); Ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U.63/01 poz. 639 z późniejszymi zmianami); Ustawę z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (Dz. U. 2001, nr 97, poz. 1051); Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 20 października 2010 r. w sprawie średniej ceny sprzedaży drewna, obliczonej według średniej ceny drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały 2010 r. (M.P nr 78 poz. 970); Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 października 2010 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz stawek kar za zniszczenie zieleni na rok 2011 (M.P nr 76 poz. 954); Statut Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Branża drzewno-meblarska podlega także europejskim uwarunkowaniom prawnym. Jednymi z wiele aktami prawnymi dotyczącymi tej branży są np.: 20 S t r o n a

21 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 995/2010 z dnia 20 października 2010 r. ustanawiające obowiązki podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna (Dz. U. L 295 z ); Dyrektywa 94/62/WE z dnia 15 grudnia 1994 w sprawi opakowań i odpadów opakowaniowych; Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 82/2011 z dnia 31 stycznia 2011 r. nakładające ostateczne cło antydumpingowe na przywóz sklejki z drewna okoumé pochodzącej z Chińskiej Republiki Ludowej w następstwie przeglądu wygaśnięcia zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1225/2009 oraz kończące częściowy przegląd okresowy zgodnie z art. 11 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1225/2009 (Dz. U. L 28 z ). Głównym i zarazem najważniejszym aktem prawnym, regulującym działalność gospodarczą firm branży drzewno-meblarskiej jest Ustawa z dnia 17 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody, która bezpośrednio odnosi się do funkcjonowania Lasów Państwowych, jest więc również istotna z punktu widzenia przedsiębiorców z branży drzewno-meblarskiej zajmujących się pozyskiwaniem surowca drzewnego. Mówi ona między innymi o tym, że nadleśniczy może za zgodą dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych obciążyć, za wynagrodzeniem, nieruchomości pozostające w zarządzie Lasów Państwowych służebnością drogową lub służebnością przesyłu, z uwzględnieniem zasad gospodarki leśnej. Wynagrodzenie to stanowi własny przychód Lasów Państwowych. 21 S t r o n a

22 5. Sytuacja branży drzewno-meblarskiej na rynku zachodniopomorskim i jej perspektywy rozwoju W dalszej części raportu przedstawione zostaną wyniki przeprowadzonych badań, w których wzięło udział dziesięć przedsiębiorstw z branży drzewno-meblarskiej z województwa zachodniopomorskiego. Przedsiębiorstwa zostały wybrane w sposób celowy 19. Największe firmy z sektora drzewno-meblarskiego w województwie zachodniopomorskim skupiają się w obrębie dwóch największych miast tego województwa-szczecina i Koszalina. Z przeprowadzonych badań wynika, że w znacznej większości są to małe i średnie przedsiębiorstwa. Na przedstawionym poniżej wykresie, wyniki badań są zbliżone ze względu na małą próbę badanych. Dane te przedstawia Wykres 8. Wykres 8: Liczba zatrudnionych na pełen etat w badanych firmach branży drzewnomeblarskiej w województwie zachodniopomorskim 25% 20% 20% 20% 20% 20% 15% 10% 10% 10% 5% 0% 1-2 osoby 3-5 osób 6-10 osób osób osób ponad 20 Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych 19 nieprobabilistyczna metoda doboru próby respondentów do badania; niekiedy nazywany próbą ekspercką. Do próby celowej badacz dobiera jednostki w sposób subiektywny tak, by były one najbardziej użyteczne lub reprezentatywne 22 S t r o n a

23 Łącznie przedsiębiorcy zatrudniający do 10 pełnoetatowych pracowników stanowią 60% badanej populacji. Z powyższego wykresu wynika również, że w 10% firm jest zatrudnionych na cały etat odpowiednio od 11 do 15 oraz od 15 do 20 pracowników. Firmy zatrudniające ponad dwudziestu pełnoetatowych pracowników stanowią 20% ogółu badanych przedsiębiorstw branży drzewno-meblarskiej w regionie zachodniopomorskim. Jeżeli zaś chodzi o długość funkcjonowania na rynku to najwięcej wśród badanych firm zachodniopomorskiej branży drzewno-meblarskiej jest firm, które na rynku istnieją od ponad 20 lat (40%). Znaczny udział (20%) w ogólnej liczbie ankietowanych posiadają również firmy istniejące od 11 do 15 lat. Nowe przedsiębiorstwa działające przez okres poniżej 2 lat stanowią 10% respondentów. Wykres 9: Liczba lat funkcjonowania zachodniopomorskich firm w branży drzewnomeblarskiej 45% 40% 40% 35% 30% 25% 20% 20% 15% 10% 5% 0% 10% 10% 10% 1-2 lata 3-5 lat 6-10 lat lat Więcej niż 20 lat 10% Brak odpowiedzi Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych 23 S t r o n a

24 Rozwój i innowacje Jakość uzyskiwana poprzez innowacje staje się jedną z głównych czynników rozwojowych w branży drzewno-meblarskiej. Badania wskazują, że przedsiębiorstwa w tej branży podejmują wysiłek i starają się udoskonalać swoje produkty tak, aby odpowiadały normom unijnym i oczekiwaniom klientów. Niestety ankietowanym trudno jest wdrażać innowacje i nowe technologie głównie ze względów finansowych. Jak twierdzą badani, problemem jest dostęp do innowacji i nowych technologii oraz nakłady przeznaczane na sferę naukowobadawczą. Przykładem tego jest stosunek respondentów do instytucji naukowo-badawczych. Z opinią, że parki naukowo-technologiczne, działające na terenie województwa zachodniopomorskiego, uławiają firmom rozwój, zgadza się zaledwie 20% ankietowanych. Nie zgadza się lub zupełnie się nie zgadza odpowiednio 50% i 10% z nich. Dane te zostały zaprezentowane na poniższym wykresie (Wykres 10). Wykres 10: Parki Naukowo-Technologiczne ułatwiają rozwój w branży drzewnomeblarskiej w województwie zachodniopomorskim 60% 50% 50% 40% 30% 20% 20% 20% 10% 10% 0% Zgadzam się Ani tak, ani nie Nie zgadzam się Zupełnie się nie zgadzam Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych Okazuje się również, że na takie postrzeganie instytucji naukowo-badawczych wpływ ma długość funkcjonowania firmy na rynku w branży drzewno-meblarskiej. Im dłużej firma 24 S t r o n a

25 działa na rynku, tym opinia na temat parków naukowo-technologicznych jest bardziej negatywna. Doświadczenia firm wskazują, że instytucje tego typu nie spełniają ich oczekiwań i nie ułatwiają rozwoju oraz dostępu do nowych technologii i innowacji. Pomimo subiektywnego odczucia u respondentów odnośnie braku współpracy z instytucjami naukowo-badawczymi, połowa ankietowanych przedsiębiorstw ocenia swoje możliwości rozwojowe jako duże. Na podstawie analizy wyników badań, można stwierdzić, że opinia respondentów na temat parków naukowo-technologicznych, nie ma znaczenia w ocenie własnego potencjału rozwojowego. Ankietowani zostali poproszeni o ocenienie swoich możliwości rozwojowych, a wyniki tych badań przedstawia poniższy wykres (Wykres 11). Wykres 11: Ocena możliwości rozwojowych przez firmy w branży drzewno-meblarskiej 60% 50% 40% 30% 20% 10% 50% 40% 10% Możliwości rozwojowe firmy branży drzewnomeblarskiej 0% Duże Średnie Małe Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych Natomiast na Wykresie 12 wyraźnie widać, że zaledwie 10% respondentów optymistycznie ocenia sytuację rynkową w regionie zachodniopomorskim w ciągu dwóch najbliższych lat jako lepszą niż obecnie. Według 40% badanych firm przyszłe dwa lata nie przyniosą zmian w sytuacji rynkowej regionu zachodniopomorskiego. Połowa ankietowanych uważa, że sytuacja rynkowa ulegnie pogorszeniu. Warto zaznaczyć, że są to subiektywne przekonania respondentów. W tym miejscu należy więc jeszcze raz przyjrzeć się poprzedniemu wykresowi (Wykres 11) i zwrócić uwagę na fakt, że pomimo negatywnej oceny sytuacji w województwie zachodniopomorskim, przedsiębiorcy dość dobrze oceniają swoje własne możliwości rozwojowe. Teoretycznie tego typu aspekty powinny się wykluczać, jednak biorąc pod uwagę 25 S t r o n a

26 fakt, że e jest to opinia badanych wyrażona na podstawie ich indywidualnych doświadczeń, można stwierdzić, że na tego typu sytuacje wpływ może mieć: słaba znajomość sytuacji rynkowej, lub przecena własnych możliwości rozwojowych. Poniższy wykres przedstawia prognozę sytuacji rynkowej w województwie zachodniopomorskim w branży drzewno- meblarskiej w odczuciu badanych (Wykres12). Wykres 12: Prognoza sytuacji rynkowej w branży drzewno-meblarskiej 10% 50% 40% Lepsza niż obecnie Taka sama jak obecnie Gorsza niż obecnie Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych Kolejny wykres, prezentowany poniżej informujący o oczekiwaniach respondentów, pokazuję ich opinie na temat przychodów w ciągu dwóch najbliższych lat. Z wykresu 13 wynika, że odpowiednio 40% i 30% respondentów opowiedziało się za tym, że poziom przychodów ich firmy w ciągu najbliższych dwóch lat będzie wyższy niż obecnie lub pozostanie bez zmian. Z kolei pesymistyczną ą opinię wyraziło 30% ankietowanych firm. Przychody firmy w ciągu dwóch najbliższych lat jako niższe lub dużo niższe niż obecnie oceniło odpowiednio 20% i 10% respondentów (Wykres 13). Są ą to zdecydowanie optymistyczne prognozy i świadczą o rozwoju przedsiębiorstw na rynku zachodniopomorskim. Ankietowani przedsiębiorcy widzą możliwości tkwiące w ich regionie i wyrażają chęć na ich wykorzystywanie i tym samym zwiększanie swojego potencjału rozwojowego. 26 S t r o n a

27 Wykres 13: Prognoza przychodów firm branży drzewno-meblarskiej w ciągu dwóch najbliższych lat 10% 20% 40% 30% Wyższe niż obecnie Bez zmian Niższe niż obecnie Dużo niższe niż obecnie Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych Sytuację swojego przedsiębiorstwa, jako gorszą niż obecnie, ocenia połowa ankietowanych firm branży drzewno-meblarskiej. Należy również zwrócić uwagę, że badani respondenci nie zauważają większych możliwości rozwojowych w swoim województwie. Istotny jest też fakt, że 30% respondentów będzie zadowolonych gdy sytuacja ich firm nie ulegnie pogorszeniu, czyli zostanie bez zmian. Świadczy to o tym, że respondenci nie oczekują od rynku zachodniopomorskiego spektakularnej poprawy. W kolejnym pytaniu respondenci zostali poproszeni o ocenę możliwości rozwojowych w województwie zachodniopomorskim w branży drzewno-meblarskiej. Respondenci mieli posłużyć się skalą pięciostopniową( 1- zupełnie się nie zgadzam, 2-nie zgadzam się, 3-ani tak, ani nie, 4-zgadzam się, 5 całkowicie się zgadzam) i ocenić następujące stwierdzenie: uważam, że region zachodniopomorski stwarza przedsiębiorcom w branży drzewnomeblarskiej możliwości rozwojowe. Poniższy wykres pokazuje odpowiedzi respondentów. 27 S t r o n a

28 Wykres 14: Ocena możliwości rozwojowych w województwie zachodniopomorskim w branży drzewno-meblarskiej 60% 50% 40% 40% 50% 30% 20% 10% 0% 10% 0% 0% Ani tak, ani nie Nie zgadzam się Zupełnie się nie zgadzam Zgadzam się Całkowicie się zgadzam Region zachodniopomorski stwarza przedsiębiorstwom możliwości rozwojowe-ocena ocena firm branży drzewno-meblarskiej Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych Aż 60% ankietowanych respondentów uważa, że e ich region nie stwarza im możliwości rozwojowych. Mimo tego (jak wynika z powyższych wykresów), ankietowani mają nadzieję na poprawę zaistniałej sytuacji. Niestety również dostęp do innowacji i kapitału światowego w branży zachodniopomorskim ankietowani uznali za relatywnie mały. Wykres 15 przedstawia, jak podczas badania respondenci ocenili stwierdzenie firmy w mojej branży mają dobry dostęp do innowacji i kapitału światowego. Ankietowani zostali zapytani również o możliwości dostępu do innowacji i kapitału w branży drzewno-meblarskiej w województwie zachodniopomorskim. Zadaniem respondentów było ocenienie stwierdzenia uważam, że w mojej branży dostęp do innowacji i kapitału jest duży. To kolejne pytanie, które ukazuje odczucia badanych względem zastanej sytuacji w ich branży. Poniższy wykres przedstawia uzyskane dane (Wykres 15). 28 S t r o n a

29 Wykres 15: Ocena stwierdzenia: w województwie zachodniopomorskim dostęp do kapitału i innowacji jest duży (dla branży drzewno-meblarskiej). 20% 20% Zgadzam się 10% Ani tak, ani nie Nie zgadzam się 50% Zupełnie się nie zgadzam Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań i analiz Połowa ankietowanych nie zgadza się z opinią, że w regionie zachodniopomorskim jest dobry dostęp do innowacji i kapitału światowego. Zupełnie nie zgadza się 20% badanych. Z kolei 20% respondentów zgodziło się z tą opinią. Są to zdecydowanie niepokojące tendencje, na które wpływ może mieć niedostrzeganie możliwości eksportowych przez badanych respondentów, brak wsparcia ze strony instytucji otoczenia biznesu oraz mała ilość inwestycji zagranicznych. Łącznie 70% respondentów uważa, że branża drzewno-meblarska ma małe możliwości na rynku światowym i tym samym słaby dostęp do kapitału światowego. Można pokusić się o wniosek, że respondenci nie doceniają swoich możliwości, boją się ryzyka i konkurencji, która czeka na nich na rynkach globalnych. Szkolenia Z przeprowadzonych badań wynika, że ankietowani narzekają na małą liczbę szkoleń branżowych w regionie zachodniopomorskim. Ankietowani zdają sobie sprawę z faktu, że szkolenia stanowią jeden z ważniejszych elementów rozwoju przedsiębiorstwa, ale brakuje im informacji odnośnie przeprowadzanych szkoleń w branży drzewno-meblarskiej. Badani mieli ocenić stwierdzenie w moim regionie jest dużo szkoleń, z których może korzystać firma, Wykres 16 przedstawia wyniki tego badania. 29 S t r o n a

30 Wykres 16: Liczba szkoleń rozwojowych dla branży drzewno-meblarskiej w województwie zachodniopomorskim jest duża. 20% 30% 50% Ani tak, ani nie Nie zgadzam się Zupełnie się nie zgadzam Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badan i analiz Z przeprowadzonych badań wynika również, że połowa ankietowanych nigdy nie uczestniczyła w żadnych szkoleniach, a 10% bierze w nich udział bardzo rzadko. Raz na kilka lat w tego typu szkoleniach bierze udział 30% ankietowanych. Również korzystanie z pomocy unijnej w postaci programów wspierających, jest na relatywnie niskim poziomie. Tylko 10% ankietowanych skorzystało z takiej możliwości. Przede wszystkim był to Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Pozostałe 90% przedsiębiorstw w ogóle nie korzystało z dofinansowań unijnych. Z rozmów przeprowadzonych z respondentami wynika, że wpływ na taką sytuację ma bardzo niski poziom wiedzy z zakresu pozyskiwania dofinansowań. Przedsiębiorcom brakuje instytucji doradczych, które ukierunkowałyby ich działania w tej kwestii. Współpraca z instytucjami około-biznesowymi i samorządowymi Badane firmy w bardzo ograniczonym zakresie korzystają z usług instytucji otoczenia biznesu. Wynika to głównie z niespełnionych oczekiwań, braku zaufania oraz z utrudnień w dotarciu do tego typu instytucji. Dane te przedstawia wykres 17. Zdecydowana większość zachodniopomorskich firm drzewno-meblarskiej jest zdania, że instytucje około-biznesowe i samorządowe spełniają ich oczekiwania w małym stopniu. Taką opinię wyraziło aż 70% respondentów. 30 S t r o n a

31 Wykres 17: Stopień spełnienia oczekiwań przez instytucje samorządowe i okołobiznesowe w branży drzewno-meblarskiej 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 70% 20% 10% 0% 0% Średni Mały Bardzo mały Duży Bardzo duży Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań i analiz Wyraźnie widać, że 20% respondentów stopień spełnienia oczekiwań wobec tych instytucji określiło zaledwie jako średni. Oczekiwania firm tej branży nie zostały spełnione w stopniu dużym lub bardzo dużym przez wyżej wymienione instytucje. Okazuje się również, że nie tylko instytucje około-biznesowe i samorządowe nie spełniają oczekiwań, ale i brakuje również instytucji naukowo-badawczych, które wspomogłyby rozwój przedsiębiorstw w branży drzewno-meblarskiej. Dane te zostały uzyskane na podstawie odpowiedzi z oceny stwierdzenia: W moim regionie istnieje dużo instytucji naukowo-badawczych, które zapewniają dostęp do nowych technologii i innowacji. Stwierdzenie to zostało poddane ocenie respondentów, a jego wyniki prezentuje poniższy wykres (Wykres 18). 31 S t r o n a

32 Wykres 18: W województwie zachodniopomorskim brakuje instytucji naukowobadawczych zapewniających dostęp do technologii i innowacji w branży drzewnomeblarskiej 30% 20% 20% 30% Zgadzam się Ani tak, ani nie Nie zgadzam się Zupełnie się nie zgadzam Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań i analiz Respondenci, którzy zgodzili się z tą opinią stanowią30% ankietowanych i tym samym uważają, że w regionie zachodniopomorskim brakuje instytucji zapewniających dostęp do nauki, technologii i innowacji. Łącznie połowa respondentów nie zgadza się z opinią, że w regionie zachodniopomorskim brakuje instytucji zapewniających dostęp do nauki, technologii i innowacji. Opinie respondentów W przeprowadzonym badaniu ankietowani zostali poproszeni o wyrażenie swojej opinii na temat konkurencji, oczekiwań wobec instytucji około-biznesowych i samorządowych, oraz na temat pomocy, której im brakuje. Ankietowani mieli możliwość udzielania odpowiedzi w pytaniach otwartych, dlatego też dane przedstawione w tym podrozdziale, nie będą się sumowały w 100%. Konkurencja W pierwszej kolejności badani ocenili konkurencję występującą w branży drzewnomeblarskiej na rynku zachodniopomorskim. Konkurencja w odczuciu respondentów jest duża, uznało tak aż 60% ankietowanych. Natomiast 30% badanych postrzega konkurencje jako średnią tylko 10% jako małą. Konkurentami są głównie przedsiębiorstwa krajowe, również te 32 S t r o n a

33 występujące na rynku lokalnym. Należy zaznaczyć, że są to subiektywne odczucia badanych przedstawicieli z branży drzewno-meblarskiej w województwie zachodniopomorskim, a tym samym mogą świadczyć również o umiejętnościach radzenia sobie z konkurencją na rynku w branży drzewno-meblarskiej. Dane te przedstawia poniższy wykres (Wykres 19). Wykres 19: Poziom konkurencji na rynku zachodniopomorskim w branży drzewnomeblarskiej w odczuciu respondentów 70% 60% 60% 50% 40% 30% 30% 20% 10% 0% Duży Średni Mały 10% Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań i analiz Konkurencję stanowią również wyroby importowane z rynków dalekowschodnich, głównie pod aspektem cenowym. Polskie produkty charakteryzują się wysoką jakością i w tej kwestii mają przewagę nad produktami importowanymi ze wschodu. Należy więc konkurować jakością, a nie ceną 20. Ankietowani podczas badania ocenili swoje mocne i słabe strony w kontekście konkurencji występującej na rynku zachodniopomorskim w branży drzewno-meblarskiej (Tabela 3). Ze względu na możliwość udzielania kilku odpowiedzi, wyniki nie sumują się w 100% S t r o n a

34 Tabela 3: Słabe i mocne strony wobec konkurencji w branży drzewno-meblarskiej na rynku zachodniopomorskim Mocne strony Procent Słabe strony Procent Fachowość 10% brak klientów, 60% słaba reklama Innowacyjność 30% brak kompetentnych 10% pracowników Wykształcona kadra 20% technologia 20% Własna produkcja 10% słaby dostęp do drewna 10% (cena). Bliskość Politechniki 10% brak zbytu w Polsce 10% Kreatywność 20% cena 10% wyprodukowanych towarów Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań i analiz Z powyższej tabeli wynika, że respondenci spośród swoich mocnych stron, najwyżej oceniają innowacyjność, wykształcona kadrę oraz kreatywność. Do najsłabszych stron należy brak klientów, co spowodowane jest w opinii respondentów słabymi zdolnościami marketingowymi. Słaba reklama i mała liczba klientów zostały ujęte w jednej kategorii, ponieważ respondenci podawali te odpowiedzi razem. Respondenci więc postrzegają konkurencję jako jednostki z lepiej zorganizowaną komórką marketingową i większym doświadczeniem promocyjnym. 34 S t r o n a

35 6. Branża a drzewno-meblarska w województwie zachodniopomorskim. Przykładowe przedsiębiorstwa Spośród badanych firm z branży drzewno-meblarskiej, zostały wybrane trzy, które najlepiej radzą sobie na rynku zachodniopomorskim. Wybrane firmy charakteryzują się wysokimi kwalifikacjami branżowymi popartymi doświadczeniem. Ich elementem wyróżniającym jest również stosowanie nowych technologii i innowacji. Opisane firmy stawiają na rozwój pracowników i całego przedsiębiorstwa. Firma KONSBUD Konstrukcyjne Drewno Klejone powstała w 2002 roku w Szczecinie. Początek działalności ograniczał się do projektowania i nadzorów montaży konstrukcji z drewna klejonego. Od początku działalności firma rozwinęła dział projektowania oraz rozszerzyła ofertę o montaże konstrukcji. Nawiązanie współpracy oraz uzyskanie wyłączności na dystrybucję ę wyrobów jednego z najstarszych i największych producentów drewna klejonego na świecie firmy Huttemann zaowocowała rozszerzeniem oferty o sprzedaż i dostawy konstrukcji 21 (Schemat 2) S t r o n a

36 Schemat 2: Oferta firmy Konsbud KONSBUD Konstrukcjyne Drewno Klejone projekty montaże sprzedaż i dostawy system budowy domów kładki drewniane stropy drewniane hale systemowe Źródło: Opracowanie własne na podstawie Aktualnie firma posiada w swojej ofercie projektowanie i wykonawstwo wszelkich konstrukcji z zastosowaniem technologii drewna klejonego warstwowo. Zrealizowała ponad 150 projektów na terenie Polski. W województwie zachodniopomorskim była to np. budowa basenów w Kołobrzegu (z zadaszeniem), Pogorzelicy, Niechorzu oraz budowa hal sportowych w Kaliszu Pomorskim, Szczecinie, Połczynie Zdroju i Kołobrzegu. Firma otrzymała wyróżnienie jako Regionalny Lider Innowacji i Rozwoju 2010, Solidna Firma 2009, Top Builder 2009 oraz kilka innych wyróżnień branżowych. PHU POL- WOOD zostało założone one w 1997 roku w Przecławiu. Główny nacisk firma kładzie na produkcję ę i handel nowymi paletami drewnianymi oraz handel drewnem. Od wielu lat współpracuje również z kilkoma dużymi firmami podwykonawczymi produkującymi palety z jej wyrobów. Niewątpliwą zaletą tego przedsiębiorstwa jest jego siedziba w pobliżu polsko-niemieckiej granicy (200 km od Berlina). Około 90% produkcji stanowi eksport do krajów takich, jak 36 S t r o n a

37 Niemcy, Belgia, Dania, Holandia. Miesięczna sprzedaż palet drewnianych na eksport to około sztuk. Schemat 3: Oferta firmy PHU POL-WOOD PHU "POL-WOOD" palety (jednorazowe, cztero-, dwuwejściowe, chemiczne, skrzyniopalety) transport samochodami ciężarowymi o pojemności do m 3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mocnymi stronami tej firmy są: jakość produkowanych palet, ciągłe unowocześnianie parku maszynowego firmy, oraz solidność w realizacji zamówień. Zalety te zostały docenione przez wiele polskich i zagranicznych firm z branży spożywczej, budowlanej, chemicznej, farmaceutycznej i metalowej, które od wielu lat stale współpracują ą z PHU POL-WOOD. Przedsiębiorstwo BOGMAR działa na rynku polskim od 1991 roku. Jego siedziba mieści się w Szczecinie. Jako producent mebli specjalizuje się w kompleksowym wyposażeniu biur, hoteli, restauracji, kawiarni oraz szkół (Schemat 4). Produkty tej firmy są funkcjonalne, wykonywane z wielu materiałów np. płyty laminowanej z obrzeżem PCV/ABS, płyty w okleinie naturalnego drewna i litego drewna sosnowego, każde dostępne w bogatej kolorystyce. 37 S t r o n a

38 Schemat 4: Oferta firmy BOGMAR BOGMAR meble (biurowe, gabinetowe, hotelowe, konferencyjne, recepcyjne, kawiarniane, szkolne, medyczne, metalowe) fotele i krzesła biurowe usługi (cięcie, okleinowanie płyty meblowej) Źródło: Opracowanie własne na podstawie Oferta firmy BOGMAR obejmuje gotowe meble wysokiej jakości, a także meble niestandardowe - według indywidualnych potrzeb klienta. Głównymi odbiorcami tej firmy są przedsiębiorstwa, urzędy, placówki naukowe, ośrodki turystyczne zlokalizowane na terenie całego województwa zachodniopomorskiego. Można wśród nich wymienić ć np. Uniwersytet Szczeciński, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie, Urząd Gminny w Stargardzie Szczecińskim, Urząd Miasta Kołobrzeg, Urząd Miejski w Chojnie, Urząd Morski w Szczecinie, Urząd Statystyczny w Szczecinie, Urząd Skarbowy w Świnoujściu, Jednostka Wojskowa 2492 w Szczecinie, Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Ośrodek Wczasowy "GOPLANA" w Świnoujściu, Zespół Szkół Nr 5 w Szczecinie, EMPiK Sp. z o.o., Zakłady Chemiczne POLICE S.A. 38 S t r o n a

39 7. Oczekiwania wobec instytucji około-biznesowych i samorządowych w perspektywie dwóch najbliższych lat Pomimo że przedsiębiorstwa z branży drzewno-meblarskiej nie mają dobrego kontaktu z instytucjami otoczenia biznesowego, pokładają duże nadzieje wobec tych jednostek. W pierwszej kolejności ankietowani oczekują pomocy i kontaktu ze strony instytucji okołobiznesowych i samorządowych. Pomoc jest zagadnieniem dość ogólnym, ale nie wszyscy respondenci potrafili precyzyjnie skonstruować swoje oczekiwania, świadczy to głównie o niskim poziomie informacji odnośnie specyfiki świadczonych usług omawianych instytucji. W Tabeli 4 zostały zaprezentowane oczekiwania jakie podali respondenci w trakcie przeprowadzonych badań względem instytucji około-biznesowych i samorządowych w perspektywie dwuletniej. Ze względu na możliwość udzielania kilku odpowiedzi, wyniki nie sumują się do 100%. Tabela 4: Oczekiwania wobec instytucji około-biznesowych i samorządowych w perspektywie dwóch najbliższych lat w branży drzewno-meblarskiej Oczekiwania Procent: Pomoc 60% Kontakt 40% Pomoc w pozyskiwaniu klientów i 20% inwestorów Pomoc w pozyskiwaniu dofinansowań 30% Szkolenia 30% Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań i analiz Z powyższej tabeli wynika, że największa ilość respondentów oczekuje pomocy od instytucji otoczenia biznesu. Pomoc ta nie jest dokładnie zdefiniowana w odczuciu respondentów 39 S t r o n a