SPIS TREŒCI. 2. Morfologia i fizjologia Patologia rozwoju

Transkrypt

1 SPIS TREŒCI 1 Rozwój dziecka 017 Rozwój ogólny dziecka Krystyna Rowecka-Trzebicka Genetyczne i œrodowiskowe uwarunkowania rozwoju Rozwój poszczególnych uk³adów i jego ocena z uwzglêdnieniem norm Rozwój twarzy ze szczególnym uwzglêdnieniem narz¹du ucia Ma³go rzata Zadurska, Barbara Piekarczyk 031 Rozwój uzêbienia Jadwiga Janicha 035 Rozwój jamy ustnej 035 Tworzenie zawi¹zków zêbów 035 Histogeneza szkliwa, zêbiny i miazgi 038 Tworzenie korzenia, cementu, ozêbnej, zêbodo³u 039 Z¹bkowanie Maria Szpringer-Nodzak 042 Mechanizm wyrzynania siê zêbów Wyrzynanie siê zêbów mlecznych Resorpcja korzeni zêbów mlecznych 048 Wyrzynanie siê zêbów sta³ych 050 Ocena wieku zêbowego Morfologia i fizjologia 057 Jama ustna dziecka Zofia Rump 057 Jama ustna noworodka 057 Zasiedlanie jamy ustnej przez bakterie 062 Wybrane zagadnienia z anatomii, morfologii i fizjologii b³ony œluzowej 000 jamy ustnej 066 Wybrane zagadnienia z morfologii i fizjologii przyzêbia 072 Budowa zêbów mlecznych Les³aw Jacek Pypeæ 080 Anatomia uzêbienia mlecznego 080 Morfologia zêbów mlecznych 083 Morfologia tkanek zêbów mlecznych 086 Ró nice morfologiczne miêdzy uzêbieniem mlecznym a sta³ym 088 Morfologia i fizjologia zêbów sta³ych z niezakoñczonym rozwojem 000 Jadwiga Janicha 091 Norma morfologiczno-czynnoœciowa narz¹du ucia w poszczególnych 000 okresach rozwojowych Ma³gorzata Zadurska, Barbara Piekarczyk Patologia rozwoju 099 Zaburzenia przemiany wapniowo-fosforanowej Ewa Pronicka 099 Fizjologiczna regulacja metabolizmu wapniowo-fosforanowego 099 7

2 8 Choroby przebiegaj¹ce ze zmniejszeniem stê enia wapnia we krwi Choroby przebiegaj¹ce ze zwiêkszonym stê eniem wapnia we krwi Choroby prowadz¹ce do wtórnego upoœledzenia mineralizacji koœci Rozszczep wargi i podniebienia Wspó³czesne pogl¹dy i leczenie chirurgi- 000 czne Zofia Dudkiewicz 111 Embriologia, etiologia, wystêpowanie 112 Okreœlenie wady Podstawy leczenia zespo³owego 114 Problemy karmienia 115 Problemy ze strony ucha œrodkowego 116 Problemy mowy i leczenia foniatrycznego 116 Zaburzenia zgryzu leczenie ortodontyczne i stomatologiczne 117 Klasyfikacja i dokumentacja 118 Rozdwojenie jêzyczka 120 Wybrane metody leczenia chirurgicznego 121 Terminy operacji Etapy leczenia chirurgicznego 126 Zaburzenia w rozwoju narz¹du ucia diagnostyka Barbara Piekar- 000 czyk, Ma³gorzata Zadurska 132 Wady poprzeczne (zaburzenia we wzroœcie na szerokoœæ, odnoszone 000 do p³aszczyzny strza³kowej) 133 Wady pod³u ne przednio-tylne (zaburzenia we wzroœcie na d³ugoœæ, 000 odnoszone do p³aszczyzny czo³owej) 136 Wady pionowe (zaburzenia we wzroœcie na wysokoœæ, odnoszone do 000 p³aszczyzny poziomej) 144 Zaburzenia w z¹bkowaniu Maria Szpringer-Nodzak 148 Zaburzenia miejscowe 148 Zaburzenia ogólne 150 Zaburzenia w czasie wyrzynania siê zêbów 152 Zaburzenia dotycz¹ce miejsca wyrzynania siê zêbów 154 Nieprawid³owoœci zêbowe Barbara Moszczeñska-Cieœlikowska 157 Zaburzenia dotycz¹ce liczby zêbów 158 Nieprawid³owoœci dotycz¹ce budowy anatomicznej zêbów 161 Zaburzenia dotycz¹ce wielkoœci zêbów 161 Zaburzenia dotycz¹ce kszta³tu zêbów 164 Zaburzenia dotycz¹ce twardych tkanek zêba 166 Przebarwienia zêbów 170 Zaburzenia rozwoju uzêbienia w niektórych zespo³ach chorobowych 000 Maria Szpringer-Nodzak 176 Dziedziczenie monogeniczne (monomerowe) 177 Dziedziczenie poligeniczne 177 Zespo³y chorobowe zwi¹zane z niedorozwojem tkanki ektodermalnej Zespo³y chorobowe z przewag¹ niedorozwoju tkanki mezodermalnej Zespo³y chorobowe zwi¹zane z niedorozwojem tkanki ektodermalnej 000 i mezodermalnej 184 Znaczenie witamin i hormonów dla narz¹du ucia Zofia Knychalska Karwan 186 Witaminy a jama ustna 186 Substancje witaminopodobne 197 Gruczo³y wydzielania wewnêtrznego a jama ustna Dziecko jako pacjent 20 7 Dziecko w gabinecie stomatologicznym Agnieszka Bruzda-Zwiech 20 7 Wizyty adaptacyjne 20 7

3 20 Urz¹dzenie i wyposa enie gabinetu stomatologicznego 9 Zasady postêpowania z dzieckiem w gabinecie stomatologicznym Postawa emocjonalna dziecka a postêpowanie stomatologiczne Badanie dziecka Agnieszka Bruzda-Zwiech 218 Badanie podmiotowe 218 Badanie przedmiotowe 220 Badania uzupe³niaj¹ce, dodatkowe i konsultacje Rozpoznanie, rokowanie i planowanie leczenia Metody badania i rozpoznawania ortodontycznego Barbara Piekarczyk, 000 Ma³gorzata Zadurska 229 Wywiad 229 Analiza rysów twarzy 230 Badanie wewn¹trzustne 233 Wzajemny stosunek ³uków zêbowych 234 Badanie czynnoœciowe 236 Badania dodatkowe 239 Psychologia dziecka Joanna de Flassilier-Pop³awska 240 Charakterystyka poszczególnych etapów rozwojowych 241 Psychologiczne aspekty kontaktu lekarz stomatolog pacjent dzieciêcy Epidemiologia chorób jamy ustnej i wad narz¹du ucia 251 Epidemiologia próchnicy zêbów Maria Szpringer-Nodzak 251 WskaŸniki próchnicy 256 Próchnica zêbów mlecznych 257 Próchnica zêbów sta³ych 261 Epidemiologia chorób przyzêbia Zofia Rump 266 Wybrane wskaÿniki do oznaczania stanów zapalnych dzi¹se³ (odwra- 000 calnych) 267 Wybrane wskaÿniki do oznaczania stanów zapalnych odwracalnych i nie- 000 odwracalnych 271 Epidemiologia zaburzeñ w rozwoju narz¹du ucia Ma³gorzata Zadurska, 000 Barbara Piekarczyk Etiologia chorób jamy ustnej i wad narz¹du ucia 275 Etiologia próchnicy Maria Szpringer-Nodzak 275 Podatnoœæ tkanek zêba 276 P³ytka nazêbna 276 Pod³o e (substrat) 277 Czas 277 Inne teorie powstawania próchnicy zêbów 278 Œlina 279 Testy aktywnoœci próchnicy 280 Etiologia chorób przyzêbia Zofia Rump 282 Czynniki miejscowe 282 Czynniki ogólnoustrojowe 285 Patogeneza i patomorfologia zapaleñ przyzêbia Zofia Rump 289 Patomorfologia poszczególnych faz zapalenia 291 Etiologia wad narz¹du ucia Barbara Piekarczyk, Ma³gorzata Zadurska 295 9

4 17 Próchnica zêbów mlecznych i jej leczenie Próchnica zêbów mlecznych Maria Szpringer-Nodzak 0 30 Próchnica wczesna Próchnica okrê na 3 4 Koferdam Magdalena Wochna-Sobañska, Les³aw Jacek Pypeæ, Agnie szka Bruzda-Zwiech 6 Klasyfikacja ubytków próchnicowych Magdalena Wochna-Sobañska 311 Leczenie próchnicy zêbów mlecznych Maria Szpringer-Nodzak 313 Remineralizacja 314 Impregnacja 314 Korony stalowe 317 Wype³nianie ubytków próchnicowych Choroby miazgi zêbów mlecznych i ich leczenie Choroby miazgi zêbów mlecznych Magdalena Wochna-Sobañska 329 Histopatologia chorób miazgi zêbów mlecznych 329 Badanie i rozpoznawanie chorób miazgi 332 Leczenie chorób miazgi zêbów mlecznych Magdalena Wochna-Sobañska Metody biologiczne 339 Metody mortalne 343 Leczenie biologiczne miazgi zêba Maria Szpringer-Nodzak 345 Zasady obowi¹zuj¹ce w biologicznym leczeniu miazgi 346 Krytyczne uwagi dotycz¹ce stosowania wodorotlenku wapnia na pod- 000 stawie ostatnich badañ 354 Nowe koncepcje w leczeniu próchnicy g³êbokiej i w bezpoœrednim po- 000 kryciu miazgi 355 Martwica i zgorzelinowy rozpad miazgi zêbów mlecznych Maria Szprin- 000 ger-nodzak 357 Symptomatologia i klinika 358 Zgorzelinowy rozpad miazgi powik³any zapaleniem tkanek oko³ozêbowych Diagnostyka próchnicy i chorób miazgi oraz leczenie w zêbach 000 sta³ych z niezakoñczonym rozwojem Jadwiga Janicha 366 Próchnica zêbów sta³ych z niezakoñczonym rozwojem 366 Leczenie próchnicy zêbów sta³ych z niezakoñczonym rozwojem 367 Choroby miazgi zêbów sta³ych z niezakoñczonym rozwojem 369 Leczenie chorób miazgi zêbów sta³ych z niezakoñczonym rozwojem 371 Metody biologiczne 371 Metody mortalne 375 Martwica i zgorzelinowy rozpad miazgi zêbów sta³ych z niezakoñczonym 000 rozwojem 376 Powik³ania Urazowe uszkodzenia zêbów Maria Szpringer-Nodzak 382 Klasyfikacja Etiologia Epidemiologia 388 Badanie pacjenta 390 Postêpowanie w przypadkach urazowych uszkodzeñ zêbów mlecznych 391 Nastêpstwa urazowych uszkodzeñ zêbów mlecznych 395

5 Postêpowanie w przypadkach urazowych uszkodzeñ zêbów sta³ych 396 Powik³ania urazowych uszkodzeñ zêbów Materia³y do wype³nieñ Barbara Moszczeñska-Cieœlikowska 416 Materia³y podk³adowe 416 Materia³y do wype³nieñ czasowych 418 Materia³y do wype³nieñ sta³ych Materia³y do wype³nieñ kana³ów Korony stalowe Choroby b³ony œluzowej jamy ustnej Zofia Rump 425 Zapalenia b³ony œluzowej jamy ustnej Zapalenia jamy ustnej bakteryjne Zapalenia jamy ustnej wirusowe 434 Zapalenia jamy ustnej grzybicze Kandydoza 441 Zmiany w jamie ustnej w chorobach krwi 446 Wp³yw cytostatyków na b³onê œluzow¹ jamy ustnej Wp³yw napromieniowania na tkanki jamy ustnej Zmiany b³ony œluzowej jamy ustnej w chorobach nerek 453 Mocznicowe zapalenie jamy ustnej 454 Zmiany w jamie ustnej w chorobach przewodu pokarmowego 455 Zmiany w jamie ustnej zwi¹zane z alergi¹ 456 Pokrzywka 457 Obrzêk naczynioruchowy Quinckego 457 Alergia kontaktowa 458 Zmiany w jamie ustnej o niewyjaœnionej etiologii 458 Zespó³ Stevensa-Johnsona 458 Jêzyk geograficzny 460 Nawracaj¹ce owrzodzenia b³ony œluzowej jamy ustnej 460 Afty nawracaj¹ce 460 Urazy b³ony œluzowej jamy ustnej 464 Urazy spowodowane szkodliwymi nawykami 464 Torbiel œluzowa 465 Urazy termiczne (oparzenia) 465 Urazy chemiczne Choroby przyzêbia u dzieci Zofia Rump Specyfika przebiegu zapaleñ przyzêbia u dzieci Klasyfikacja chorób przyzêbia 472 Choroby dzi¹se³ 474 Choroby dzi¹se³ wywo³ane pierwotnie przez p³ytkê bakteryjn¹ 474 Choroby dzi¹se³ wywo³ane pierwotnie przez p³ytkê bakteryjn¹ i stymu- 000 lowane czynnikami miejscowymi 475 Zapalenia dzi¹se³ wywo³ane pierwotnie przez p³ytkê bakteryjn¹ i stymu- 000 lowane czynnikami ogólnoustrojowymi 477 Choroby dzi¹se³ pierwotnie niewywo³ane p³ytk¹ bakteryjn¹ 486 Przewlek³e zapalenie przyzêbia Agresywne zapalenia przyzêbia Choroby przyzêbia w przebiegu chorób uk³adowych

6 50 Zaburzenia uk³adu hematologicznego 495 Zmiany w przyzêbiu w wybranych zaburzeniach metabolicznych 9 Choroby przyzêbia zwi¹zane z zaburzeniami genetycznymi 512 Choroby przyzêbia zwi¹zane z innymi niespecyficznymi zaburzeniami 515 Choroby przyzêbia martwiczo-wrzodziej¹ce 517 Ropnie przyzêbia 520 Zapalenia przyzêbia zwi¹zane z chorobami miazgi zêbów Wady rozwojowe przyzêbia oraz stany i deformacje nabyte Leczenie zapaleñ dzi¹se³ i przyzêbia 525 Leczenie przewlek³ego zapalenia dzi¹se³ 525 Leczenie zapaleñ przyzêbia 527 Wybrane metody chirurgicznego leczenia przyzêbia Radiologia stomatologiczna 541 Wartoœæ wspó³czesnych metod obrazowania w diagnostyce radiologicz- 000 nej schorzeñ wieku rozwojowego Hanna Markiewicz 541 Ochrona radiologiczna 542 Radiologia konwencjonalna 542 Ultrasonografia 547 Tomografia komputerowa 549 Rezonans magnetyczny 551 Radiografia cyfrowa 554 Diagnostyka radiologiczna uzêbienia w wieku rozwojowym interpreta- 000 cja zdjêæ wewn¹trzustnych Anna Marczak-Wojtyñska 557 Anatomia zêba i przyzêbia w obrazie radiologicznym 558 Resorpcja zêbów mlecznych 561 Rozwój oraz wyrzynanie siê zêbów w obrazie radiologicznym 563 Wartoœæ badañ radiologicznych w diagnostyce próchnicy zêbów mlecz- 000 nych 567 Choroby przyzêbia oko³okorzeniowego 569 Ryzyko stosowania promieni rentgenowskich w stomatologii dzieciêcej Choroba odogniskowa u dzieci 576 Wiadomoœci ogólne Ewa Szymaniak 576 Patomechanizm choroby odogniskowej Ewa Szymaniak 577 Ogniska zaka enia w jamie ustnej Gra yna Marczuk-Kolada 579 Postêpowanie stomatologiczne w leczeniu choroby odogniskowej 000 Gra yna Marczuk-Kolada 579 Wykrywanie ognisk zêbopochodnych 581 Usuwanie ognisk zêbopochodnych 583 Zapobieganie powstawaniu ognisk zêbopochodnych Znieczulenia u dzieci Maria Waciñska-Drabiñska 586 Znieczulenie ogólne 586 Premedykacja do znieczulenia ogólnego 587 Wprowadzenie do znieczulenia indukcja 589 Intubacja dotchawicza 589 Wziewne œrodki znieczulaj¹ce 590 Znieczulenie ogólne uzyskane drog¹ do yln¹

7 60 Neuroleptanalgezja 591 Resuscytacja kr¹ eniowo-oddechowa 592 Wstrz¹s 594 Znieczulenie miejscowe 596 Œrodki do znieczulenia miejscowego 596 Premedykacja do zabiegu ambulatoryjnego Rodzaje znieczulenia miejscowego Technika znieczulenia miejscowego 0 0 Powik³ania zwi¹zane ze znieczuleniem Chirurgia stomatologiczna 9 Usuwanie zêbów Wies³awa Perczyñska-Partyka 9 Wskazania i przeciwwskazania do usuwania zêbów u dzieci 60 9 Technika usuwania zêbów 611 Powik³ania powsta³e podczas usuwania zêbów 612 Zapalenia szczêk i tkanek oko³oszczêkowych Wies³awa Perczyñska Partyka, Julianna Reczyk 613 Specyfika procesów zapalnych wieku rozwojowego 613 Zapalenie okostnej 615 Zapalenie koœci szczêk 618 Oko³oszczêkowe procesy zapalne 623 Zapalenie wêz³ów ch³onnych 626 Ropowica 627 Antybiotyki stosowane w bakteryjnych zaka eniach u dzieci Wies³awa 000 Perczyñska-Partyka, Julianna Reczyk 628 Choroby stawów skroniowo- uchwowych Wies³awa Perczyñska-Partyka, 000 Julianna Reczyk 631 Zapalenia stawu skroniowo- uchwowego 632 Zesztywnienie stawu skroniowo- uchwowego 636 Choroby œlinianek Julianna Reczyk 640 Wirusowe zapalenia œlinianek 642 Bakteryjne zapalenia œlinianek 645 Kamica œlinianek 649 Rzekome zapalenie œlinianek 650 Torbiele szczêk, tkanek miêkkich jamy ustnej i szyi Wies³awa Perczyñ- 000 ska-partyka, Julianna Reczyk 651 Torbiele szczêk 652 Torbiele tkanek miêkkich jamy ustnej i twarzy 657 Nowotwory czêœci twarzowej czaszki Bogna Zieliñska-KaŸmierska, 000 Julianna Reczyk, Wies³awa Perczyñska-Partyka 661 Diagnostyka zmian nowotworowych czêœci twarzowej czaszki 661 Niez³oœliwe nowotwory tkanek miêkkich i koœci czêœci twarzowej czaszki Nowotwory zêbopochodne 670 Nowotwory z³oœliwe czêœci twarzowej czaszki 673 Choroby rozrostowe uk³adu krwiotwórczego 676 Leczenie nowotworów z³oœliwych u dzieci 678 Zmiany guzopodobne Wies³awa Perczyñska-Partyka, Bogna Zieliñska KaŸmierska, Julianna Reczyk 680 Olbrzymiokomórkowy ziarniniak naprawczy 680 Nadzi¹œlaki 681 Nienowotworowe zmiany kostne

8 Naczyniaki krwionoœne 688 Urazy czêœci twarzowej czaszki Wies³awa Perczyñska-Partyka, Julianna 000 Reczyk 689 Urazy tkanek miêkkich twarzy 689 Z³amania koœci czêœci twarzowej czaszki 693 Leczenie z³amañ szczêki i uchwy 698 Wybrane zagadnienia z biostymulacji i chirurgii laserowej Gra yna Grzesiak Janas 70 7 Oddzia³ywanie promieniowania laserowego na tkankê biologiczn¹ 710 Zastosowanie laserów w medycynie i stomatologii Niektóre metody leczenia ortodontycznego oraz zasady ich 000 stosowania 718 Wiadomoœci ogólne Ma³gorzata Zadurska, Barbara Piekarczyk Usuniêcie przyczyny Ma³gorzata Zadurska, Barbara Piekarczyk Mioterapia Ma³gorzata Zadurska, Barbara Piekarczyk Reedukacja Ma³gorzata Zadurska, Barbara Piekarczyk Opi³owywanie zêbów Ma³gorzata Zadurska, Barbara Piekarczyk 722 Usuwanie zêbów jako metoda leczenia ortodontycznego Ma³gorzata 000 Zadurska, Barbara Piekarczyk 723 Leczenie z zastosowaniem aparatów ortodontycznych Ma³gorzata 000 Zadurska, Barbara Piekarczyk 725 Leczenie retencyjne Ma³gorzata Zadurska, Barbara Piekarczyk Leczenie zespo³owe Barbara Piekarczyk, Ma³gorzata Zadurska Leczenie protetyczne dzieci i m³odzie y Gra yna Œmiech S³omkowska 733 Wskazania do leczenia protetycznego dzieci i m³odzie y 733 Cel leczenia protetycznego dzieci i m³odzie y 736 Leczenie protetyczne dzieci w okresie uzêbienia mlecznego 736 Leczenie protetyczne dzieci i m³odzie y w okresie uzêbienia mieszanego 000 i sta³ego 740 Zapobieganie przedwczesnej utracie zêbów Podstawy opieki stomatologicznej nad dzieæmi specjalnej troski 000 Zofia Rump 748 Stan opieki nad dzieæmi specjalnej troski 749 Grupy dyspanseryjne Profilaktyka stomatologiczna 757 Profilaktyka próchnicy zêbów Maria Szpringer-Nodzak 757 Zasady ywienia 758 ywienie dzieci i m³odzie y 763 Sterowanie diet¹ dzieci i m³odzie y 766 Higiena jamy ustnej Maria Szpringer-Nodzak 769 P³ytka nazêbna 769 Z³ogi nazêbne

9 Pielêgnacja jamy ustnej 774 Fluor w profilaktyce próchnicy Magdalena Wochna-Sobañska 784 Fluoryzacja endogenna 786 Fluoryzacja egzogenna (kontaktowa) 788 Aspekty toksykologiczne stosowania fluoru 791 Uszczelnianie bruzd i szczelin Maria Szpringer-Nodzak 793 Profilaktyka chorób przyzêbia Zofia Rump 797 Metody i œrodki stosowane w profilaktyce chorób przyzêbia 0 Profilaktyka ortodontyczna Barbara Piekarczyk, Ma³gorzata Zadurska Okres niemowlêcy Okres poniemowlêcy Okres przedszkolny Okres szkolny 8 22 Oœwiata zdrowotna Maria Szpringer-Nodzak 810 Metody 811 Organizacja 812 Skorowidz