WSPÓŁDZIAŁANIE ORGANÓW NADZORU GÓRNICZEGO W PROCESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ REALIZACJI INWESTYCJI NA TERENACH GÓRNICZYCH I POGÓRNICZYCH

Transkrypt

1 WYŻSZY URZĄD GÓRNICZY Departament Ochrony Środowiska i Gospodarki Złożem WSPÓŁDZIAŁANIE ORGANÓW NADZORU GÓRNICZEGO W PROCESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ REALIZACJI INWESTYCJI NA TERENACH GÓRNICZYCH I POGÓRNICZYCH Aspekty prawne i merytoryczne Janusz ORLOF

2 ZASADY I WARUNKI OCHRONY ZŁÓŻ KOPALIN. WYKONYWANIE UPRAWNIEŃ OKREŚLONYCH W KONCESJI PRZY PODEJMOWANIU DZIAŁALNOŚCI GEOLOGICZNEJ I GÓRNICZEJ 2

3 PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY OCHRONY ŚRODOWISKA, ORGANY KONCESYJNE I ORGANY NADZORU GÓNICZEGO W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zapewnia się warunki utrzymania równowagi przyrodniczej i racjonalną gospodarkę zasobami środowiska, w szczególności przez: - ustalanie programów racjonalnego wykorzystania powierzchni ziemi na terenach eksploatacji złóż kopalin i racjonalnego gospodarowania gruntami; - uwzględnianie obszarów występowania złóż kopalin oraz obecnych i przyszłych potrzeb eksploatacji tych złóż; Art Szczegółowe zasady gospodarowania złożem kopaliny i związanej z eksploatacją złoża ochrony środowiska określają przepisy ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Art

4 PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY OCHRONY ŚRODOWISKA, ORGANY KONCESYJNE I ORGANY NADZORU GÓNICZEGO Złoża kopalin podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniu kopalin, w tym kopalin towarzyszących. Art.125 Eksploatację złoża kopaliny prowadzi się w sposób gospodarczo uzasadniony, przy zastosowaniu środków ograniczających szkody w środowisku i przy zapewnieniu racjonalnego wydobycia i zagospodarowania kopaliny. Podejmujący eksploatację złóż kopaliny lub prowadzący tę eksploatację jest obowiązany przedsiębrać środki niezbędne do ochrony zasobów złoża, jak również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, sukcesywnie prowadzić rekultywację terenów poeksploatacyjnych oraz przywracać do właściwego stanu inne elementy przyrodnicze. Art

5 PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY NADZORU GÓNICZEGO, ORGANY KONCESYJNE I ORGANY SAMORZĄDOWE DZIAŁ I Przepisy ogólne. Podejmowanie i wykonywanie działalności określonej ustawą, tj. prowadzenie prac geologicznych, wydobywanie kopaliny ze złóż, podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz podziemne składowanie odpadów - jest dozwolone tylko wówczas jeśli nie narusza przeznaczenia nieruchomości określonego w miejscowym palnie zagospodarowania przestrzennego oraz w odrębnych przepisach. Art

6 PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY NADZORU GÓNICZEGO, ORGANY OKNCESYJNE I ORGANY SAMORZĄDOWE DZIAŁ I Przepisy ogólne. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego podejmowanie i wykonywanie działalności określonej ustawą jest dopuszczalne tylko wówczas, jeśli nie narusza ona sposobu wykorzystania nieruchomości ustalonego w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy oraz w odrębnych przepisach. Art

7 PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY KONCESYJNE I ORGANY SAMORZĄDOWE DZIAŁ III Koncesje. Organ koncesyjny - odmawia udzielenia koncesji: jeżeli zamierzona działalność sprzeciwia się interesowi publicznemu, w szczególności związanemu z bezpieczeństwem państwa lub ochroną środowiska, w tym racjonalną gospodarką złożami kopalnymi, bądź uniemożliwiłaby wykorzystanie nieruchomości zgodnie z ich przeznaczeniem określonym odpowiednio przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub przepisy odrębne, a w przypadku braku tego planu uniemożliwiłyby wykorzystanie nieruchomości w sposób określony w studium lub w przepisach odrębnych. Art

8 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego teren górniczy teren górniczy teren górniczy Art. 104 ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze 7

9 PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE (1994) PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓNICZEGO Art Dla terenu górniczego sporządza się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w trybie określonym odrębnymi przepisami, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. 2. Plan, o którym mowa w ust. 1, powinien zapewniać integrację wszelkich działań podejmowanych w granicach terenu górniczego w celu: 1) wykonania uprawnień określonych w koncesji; 2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; 3) ochrony środowiska, w tym obiektów budowlanych. 3. Plan, o którym mowa w ust. 1, może w szczególności określić obiekty lub obszary, dla których wyznacza się filar ochronny, w granicach którego, ze względu na ochronę oznaczonych dóbr, wydobywanie kopalin nie może być prowadzone albo może być dozwolone tylko w sposób zapewniający ochronę tych dóbr. 4. Koszty sporządzenia projektu planu, o którym mowa w ust. 1, ponosi przedsiębiorca. 5. Projekt planu, o którym mowa w ust. 1, wymaga uzgodnienia z właściwym organem nadzoru górniczego. 6. Jeżeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko będą nieznaczne, rada gminy może podjąć uchwałę o odstąpieniu od sporządzenia planu, o którym mowa w ust. 1. 8

10 PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓNICZEGO Obszary i tereny górnicze uwzględnia się w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli w wyniku zamierzonej działalności określonej w koncesji przewiduje się istotne skutki dla środowiska, dla terenu górniczego bądź jego fragmentu można sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, na podstawie przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym. Przewidywane dla środowiska skutki działalności określonej w koncesji określa się w opracowaniu ekofizjograficznym sporządzanym na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także na podstawie projektu zagospodarowania złoża. Art

11 PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓNICZEGO Plan, o którym mowa w ust. 2, niezależnie od wymagań określonych odrębnymi przepisami, powinien zapewniać integrację wszelkich działań podejmowanych w granicach terenu górniczego w celu: 1) wykonania działalności określonej w koncesji; 2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; 3) ochrony środowiska, w tym obiektów budowlanych. Plan, o którym mowa w ust. 2, może w szczególności określić: 1) obiekty lub obszary, dla których wyznacza się filar ochronny, w granicach którego ruch zakładu górniczego może być zabroniony bądź może być dozwolony tylko w sposób zapewniający należytą ochronę tych obiektów lub obszarów; 2) obszary wyłączone z zabudowy bądź takie, w granicach których zabudowa jest dozwolona tylko po spełnieniu odpowiednich wymagań; koszt spełnienia tych wymagań ponosi przedsiębiorca. Koszty sporządzenia projektu planu, o którym mowa w ust. 2, ponosi przedsiębiorca. 10

12 Wykonanie uprawnień określonych w koncesji: - oznaczenie granic terenów i obszarów górniczych; - oznaczenie granic z.g. w tym istniejących i projektowanych obiektów budowlanych z.g.; - oznaczenie istniejącej i projektowanej infrastruktury z.g. na terenie gminy; - tereny składowania i utylizacji odpadów kopalnianych. Zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego: - wskazanie obszarów występowania zagrożeń tąpaniami i wstrząsami górniczymi; - wskazanie obszarów występowania zagrożeń geotechnicznych i zaburzeń tektonicznych (tereny osuwiskowe, deformacje nieciągłe); - wskazanie obszarów występowania zagrożeń wodnych i powodziowych (osuszanie, podtopienia); - wskazanie miejsc występowania zagrożenia pożarami i wybuchami. 11

13 Ochrony środowiska, w tym obiektów budowlanych: - określenie zasad i warunków ochrony udokumentowanych zasobów złoża; - określenie zasad i warunków ochrony udokumentowanych zasobów złóż eksploatowanych; - określenie zasad i warunków ochrony gruntów rolnych i leśnych; - wskazanie terenów wyznaczone do rekultywacji oraz określenie warunków przeprowadzenia rekultywacji; - gospodarka odpadami - utylizacja kopalnianych zwałowisk wewnętrznych i zewnętrznych; - wyznaczenie terenów wyłączonych spod zabudowy ze względu na prowadzona i planowaną eksploatację; - wyznaczanie obszarów, na których budowa ze względu na prowadzoną eksploatację jest dozwolona pod pewnymi warunkami; - określenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenów górniczych oraz terenów położonych w obszarach udokumentowanych złóż oraz złóż eksploatowanych; - ochrona obiektów kwalifikowanych jako dobra kultury; - wyznaczanie terenów i obiektów, których ochrona wynika z przepisów szczególnych lub wymaga zastosowania filarów w złożu; - określenie sposobu i warunków likwidacji zakładu górniczego. 12

14 WSPÓŁDZIAŁANIE NA TERENACH GÓRNICZYCH 13

15 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY RZĄDOWE USTAWA O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM określa: zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej, zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele w tym sposobu zagospodarowania terenów górniczych, oraz miejsce i zasady współdziałania organów nadzoru górniczego w tych procesach. 14

16 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I RZĄDOWE W STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY uwzględnia się między inny: występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych; występowania terenów górniczych. Art pkt. 11 i 12 15

17 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO Rozwiązania przyjęte w projektach studiów w zakresie zagospodarowania terenów górniczych są opiniowane przez właściwe miejscowo: organy nadzoru górniczego. Właściwość organów nadzoru górniczego, określa Prawo geologiczne i górnicze oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie nazw, siedzib i właściwości miejscowych okręgowych urzędów górniczych. Art. 11 pkt 6 lit. f 16

18 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO. Jako nieobowiązkowy projekt urbanistyczny jest przepisem prawa miejscowego, określającym między innymi: granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych. Art pkt 7 17

19 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO Rozwiązania przyjęte w projektach miejscowych planów, w zakresie zagospodarowania terenów górniczych, są uzgadniane przez: organy nadzoru górniczego Uzgodnienia projektu miejscowego planu dokonuje się w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Stroną w tym postępowaniu jest gmina. Art. 17 pkt 6 lit. b tiret 6 18

20 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEDMIOTEM OPINII I UZGODNIEŃ PROJEKTÓW URBANISTYCZNYCH, DOKONYWANYCH PRZEZ ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO, MOGĄ BYĆ: granice obszaru i terenu górniczego, granice zakładu górniczego z oznaczeniem obiektów i urządzeniami zakładu górniczego, lokalizację istniejącej i projektowanej, infrastruktury technicznej zakładu wychodzące poza granicami zakładu głównego (np. sieci i estakady zewnętrzne, drogi technologiczne, składy materiałów wybuchowych itd.), miejsca i kierunki rozbudowy zakładu górniczego, dla których koniecznym będzie pozyskanie nowych terenów przemysłowych, obszary zagrożone i obszary ograniczonych form zagospodarowania powierzchni ze względu na prowadzoną i projektowaną eksploatację kopalin, miejsca, w których istnieje możliwość ujawnienia się deformacji nieciągłych, płytkie zroby, miejsca zlikwidowanych szybów i szybików, określone w koncesjach i uzgodnione przez właściwe miejscowo organy samorządu tereny i obiekty podlegające ochronie wynikającej z przepisów szczególnych. 19

21 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO Organ nadzoru górniczego może odmówić uzgodnienia projektu miejscowego planu. Musi jednak przy tym określić warunki na jakich nastąpi pozytywne jego uzgodnienia. Jeżeli tego nie uczyni organ samorządowy może uznać projekt planu za uzgodniony w wersji przedłożonej. Art uzp 20

22 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE Organy nadzoru górniczego uczestnicząc w tworzeniu dokumentów planistycznych nie są reprezentantami przedsiębiorców górniczych. Obowiązkiem przedsiębiorców górniczych jest udział w procesie tworzenia tych opracowań oraz rzetelne i przemyślane opracowanie materiałów do dokumentów planistycznych w sposób zapewniający możliwość realizacji swoich uprawnień i ochrony powierzchni. 21

23 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO Konsekwencją braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jest określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu w drodze decyzji administracyjne przy czym: lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze tzw.: decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego; sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze: decyzji o warunkach zabudowy. Art

24 PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY SAMORZĄDOWE I ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO W odniesieniu do inwestycji realizowanych na terenach górniczych wydanie przez organy samorządowe decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - wymaga uzgodnienia z właściwymi miejscowo organami nadzoru górniczego. Uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych dokonują w trybie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego, na które służy zażalenie. Stroną postępowania jest inwestor. W przypadku nie zajęcia stanowiska przez organ uzgadniający w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia wystąpienia o uzgodnienie uzgodnienie uważa się za dokonane. Art pkt 4, art

25 TERENY GÓRNICZE. Tereny górnicze - to przestrzeń objęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego. Tereny górnicze wyznaczają granice właściwość rzeczowej organów nadzoru górniczego w postępowaniach dotyczących: opiniowania i uzgadniania projektów urbanistycznych, uzgadniania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu górniczego, oraz udzielania informacji o środowisku w trybie przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. 24

26 UDOSTĘPNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU I JEGO OCHRONA. PRZEPISY WIĄŻĄCE ORGANY ADMINISTRACJI PAŃSTWA Organy administracji są obowiązane do udostępniania każdemu informacji o środowisku i jego ochronie znajdujących się w ich posiadaniu lub które są dla nich przeznaczone. Art. 8 25

27 UDOSTĘPNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU I JEGO OCHRONA. NA PODSTAWIE NINIEJSZYCH PRZEPISÓW PRAWA, ORGANY NADZORU GÓRNICZEGO SĄ ZOBOWIĄZANE DO WYDAWANIA INFORMACJI O ŚRODOWISKU W POSTACI INFORMACJI O ISTNIEJĄCYCH CZYNNIKACH GEOLOGICZNYCH I GÓRNICZYCH WYNIKAJĄCYCH Z TREŚCI PLANÓW RUCHU, BO TYLKO TE DOKUMENTY Z MOCY PRAWA SĄ W POSIADANIU DYREKTORÓW OKRĘGOWYCH URZĘDÓW GÓNICZYCH. Z PUNKTU WIDZENIA BEZPIECZEŃSTWA REALIZACJI INWESTYCJI NA TERENACH GÓRNICZYCH SĄ TO INFORMACJE MAŁO PRZYDATNE Z UWAGI NA KRÓTKI HORYZONT CZASOWY ICH WAŻNOŚCI (2 do 6 lat). 26

28 Opinie do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz uzgodnienia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin w poszczególnych urzędach górniczych w 2013 roku Razem: - opinie do studiów uzgodnienia mpzp OUG Gliwice 0 OUG Katowice OUG Kielce OUG Kraków OUG Krosno OUG Lublin OUG Poznań OUG Rybnik OUG Warszawa OUG Wrocław opinie do "studiów" uzgodnienia mpzp 27

29 Postanowienia organów nadzoru górniczego dla inwestycji na terenach górniczych w 2013 roku 1000 Łącznie postanowień OUG Gliwice 209 OUG Katowice OUG Kielce OUG Kraków OUG Krosno 5 36 OUG Lublin 176 OUG Poznań OUG Rybnik 6 17 OUG Warszawa OUG Wrocław uzgodnienia realizacji inwestycji celu publicznego uzgodnienia warunków zabudowy ogółem 28

30 WSPÓŁDZIAŁANIE NA TERENACH POGÓRNICZYCH 29

31 WYKORZYSTANIE INFORMACJI ZAWARTYCH W DOKUMENTACH MIERNICZO GEOLOGICZNYCH ZLIKWIDOWANYCH ZAKŁADÓW GÓRNICZYCH PRZEKAZANYCH PREZESOWI WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO 30

32 Prawo geologiczne i górnicze Sporządzanie i bieżące aktualizowania dokumentacji mierniczo-geologicznej zakładu górniczego jest obowiązkiem przedsiębiorcy górniczego. Art Po zakończeniu likwidacji zakładu górniczego przedsiębiorca przekazuje dokumentację mierniczo-geologiczną Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego. Art

33 Dokumentacja mierniczo-geologiczna zlikwidowanych zakładów górniczych jest podstawowym źródłem informacji: o zakresie i sposobie prowadzonej eksploatacji, o oddziaływaniu eksploatacji górniczej na środowisko, o stopniu wykorzystania złoża i pozostawionych zasobach, o budowie geologicznej górotworu. 32

34 Wykorzystanie informacji zawartych w dokumentacji mierniczogeologicznych zlikwidowanego zakładu górniczego: bezpieczeństwo prowadzenia ruchu w sąsiednich zakładach górniczych, budowa i utrzymanie systemu odwadniania, rewitalizacja terenów pogórniczych, planowanie zagospodarowania przestrzennego terenów pogórniczych, wydawanie decyzji o warunkach zabudowy, zapobieganie zagrożeniom powstającym w górotworze naruszonym robotami górniczymi, dochodzenie roszczeń z tytułu szkód pochodzenia górniczego. 33

35 Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze Prezes Wyższego Urzędu Górniczego gromadzi i archiwizuje dokumentację mierniczo-geologiczną zlikwidowanych zakładów górniczych oraz udostępniania ją na zasadach i w sposób określony w odrębnych przepisach. (art. 166 pkt 3) Samodzielny Wydział Archiwum Dokumentacji Mierniczo- Geologicznej Kontakt: ; ad@wug.gov.pl 34

36 Zadania Samodzielnego Wydziału - Archiwum Dokumentacji Mierniczo - Geologicznej Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji mierniczo-geologicznej Zarządzenie Nr 14 Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z dnia 3 lutego 2012 r. w sprawie Archiwum Dokumentacji Mierniczo-Geologicznej Przejmowanie od przedsiębiorców dokumentacji mierniczo-geologicznej ze zlikwidowanych zakładów górniczych. Prowadzenie archiwum dokumentacji mierniczo-geologicznej. Sporządzanie i uzupełnianie na bieżąco komputerowej bazy danych systemu informacji o terenie pogórniczym, na podstawie zgromadzonych dokumentów. Udostępnianie właściwym organom i zainteresowanym stronom dokumentacji i informacji o środowisku na terenie po działalności górniczej. Informowanie właściwego miejscowo archiwum państwowego o przejęciu i zabezpieczeniu dokumentacji mierniczo-geologicznej zlikwidowanego zakładu górniczego. 35

37 Udostępnianie przejętej dokumentacji mierniczogeologicznej przez Prezes Wyższego Urzędu Górniczego Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz z późn. zm.). Informacje o warunkach geologiczno-górniczych na terenie pogórniczym udziela się na pisemny wniosek strony (wzór - Treść informacji obejmuje warunki geologiczne i górnicze oraz dane dotyczące zakresu dokonanej eksploatacji górniczej a także, o ile to możliwe, o zagrożeniach dla środowiska i przydatności terenu do zabudowy i zagospodarowania. 36

38 Główni odbiorcy informacji o środowisku na terenach pogórniczych: organy samorządowe i organy administracji architektoniczno budowlanej, organy nadzoru budowlanego, organy policji i prokuratury, sądy powszechne, biegli sądowi, inwestorzy, projektanci, właściciele nieruchomości, osoby zainteresowane nabyciem określonej działki terenu, pracownicy naukowi, studenci studiów technicznych i uniwersyteckich, przedsiębiorcy prowadzący działalność regulowaną prawem geologicznym i górniczym. 37

39 Wykorzystanie archiwalnej dokumentacji mierniczo-geologicznej. Ocena zagrożenia ze strony płytkiego kopalnictwa, które wynika z jego nieprzewidywalnego oddziaływania (deformacje nieciągłe). Rozpoznanie występowania miejsc połączeń wyrobisk górniczych z powierzchnią (bezpieczeństwo użytkowników powierzchni). Analiza możliwości wystąpienia nieciągłości typu liniowego na skutek prowadzenia głębokiej eksploatacji i oddziaływania uskoków oraz zaburzeń tektonicznych. Rozpoznanie zmian stosunków wodnych, będących skutkiem odtwarzanie się poziomów wodonośnych (podtopienia, zalewiska). 38

40 Kopalnie węgla kamiennego obserwują i rejestrują w granicach swoich obszarów i terenów górniczych deformacje nieciągłe. Rejestr deformacji nieciągłych 39

41 Wiedza o lokalizacji wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią (szyby, pochylnie, sztolnie), w tym informacja o sposobie ich likwidacji, ma istotne znaczenie przy udzielaniu informacji dla zainteresowanych realizacją inwestycji na terenach pogórniczych. Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenia z powierzchnią. 40

42 Zlikwidowane wyrobiska górnicze mające połączenie z powierzchnią. 41

43 Zlikwidowane wyrobiska górnicze mające połączenie z powierzchnią. Zapadlisko powstałe na terenie pogórniczym kopalni Siemianowice na skutek dawnej płytkiej eksploatacji złóż rud cynku i ołowiu wraz z mapą archiwalną umożliwiającą badanie przyczyn zjawiska. 42

44 Podsumowanie. Dotychczasowe doświadczenia z działalności Archiwum Dokumentacji Mierniczo Geologicznej przy Wyższym Urzędzie Górniczym potwierdzają słuszność decyzji oraz podejmowanych w tym przedmiocie działań. Celem zasadniczym gromadzenia dokumentacji mierniczogeologicznej zlikwidowanych zakładów górniczych jest zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego przyszłym pokoleniom oraz dostępu do informacji niezbędnych dla racjonalnego kształtowania przestrzeni środowiska, a także zapobiegania szkodom po działalności górniczej. Prawidłowe wykorzystanie w praktyce treści odwzorowanej w sposób umowny na mapach górniczych pozwala rozwiązywać i dochodzić przyczyn występowania na powierzchni deformacji nieciągłych, ma również istotne znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa użytkowników powierzchni. 43

45 Podsumowanie. Zgromadzenie w jednym miejscu dokumentów o istotnym, z punktu bezpieczeństwa powszechnego, znaczeniu ułatwia dochodzenie przyczyn zjawisk występujących na terenach pogórniczych. Służy organom nadzoru górniczego w rozstrzyganiu odpowiedzialności za szkody w sytuacji, gdy brak jest przedsiębiorcy. Ważnym elementem działalności Archiwum jest udzielanie informacji o środowisku i jego ochronie, których liczba sukcesywnie rośnie wraz z ilością przejętych dokumentów. Poprzez udzielanie informacji o przestrzennych uwarunkowaniach pogórniczych Archiwum przyczynia się w istotny sposób do rozwiązań w skali globalnej. 44

46 Dziękuję za uwagę Janusz ORLOF