Funkcjonowanie kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych. Stan obecny, planowane zmiany.

Transkrypt

1 Ul. Szkolna 3, Złotów, tel. (067) , fax.(67) Małgorzata Chołodowska NKJO w Złotowie Funkcjonowanie kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych. Stan obecny, planowane zmiany. 1. Ramy prawne funkcjonowania kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych Kolegium nauczycielskie jest szkołą - zakładem kształcenia nauczycieli (Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 z późn. zmianami 6 art. 77 oraz Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1997 r. w sprawie zakładów kształcenia nauczycieli). Szkoły tego typu powstały w 1992 r., jako sposób na szybkie uzupełnienie braku nauczycieli j. obcych. Jest to specjalny typ kształcenia kończący się egzaminem dyplomowym, oraz (to decyzja słuchacza) egzaminem licencjackim na wyższej uczelni. Kolegia prowadzone przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego to szkoły bezpłatne, dzienne (NKJO w Kaliszu prowadzi studia wieczorowe i zaoczne). Nadzór pedagogiczny nad kolegium sprawuje Ministerstwo Edukacji Narodowej, natomiast opiekę naukową Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytet Wrocławski. Zasady sprawowania opieki oraz zasady uzyskiwania tytułu licencjata przez słuchaczy nauczycielskich kolegiów języków obcych zostały określone w porozumieniach zawartych pomiędzy Województwem Wielkopolskim a Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Oznacza to, że słuchacze naszych kolegiów po otrzymaniu dyplomu, po zdaniu egzaminu licencjackiego przed komisją UAM otrzymują licencjat tej uczelni. Ukończenie nauczycielskiego kolegium języków obcych uprawnia do nauczania we wszystkich typach szkół (Rozporządzenie MEN z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia i ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli)

2 2. Standardy kształcenia w NKJO Kształcenie w kolegiach i nauczycielskich kolegiach języków obcych odbywa się wg ustalonych w 2006 r. standardów kształcenia nauczycieli (Rozporządzenie MEN z dnia 30 czerwca 2006 w sprawie standardów kształcenia nauczycieli w kolegiach nauczycielskich i nauczycielskich kolegiach języków obcych) i obejmuje: kształcenie przygotowujące merytorycznie do nauczania języka obcego (praktyczna nauka języka obcego w wymiarze co najmniej 1080 h oraz przedmioty kształcenia filologicznego), kształcenie nauczycielskie w wymiarze co najmniej 360 h, zajęcia z zakresu innego języka obcego. W ramach 2400 godzin słuchacze realizują następujące przedmioty: praktyczna nauka języka niemieckiego/angielskiego, historia literatury, wstęp do literaturoznawstwa, historia Niemiec/Wielkiej Brytanii i USA, kultura i realioznawstwo państw niemieckojęzycznych/ angielskojęzycznych, historia języka niemieckiego/angielskiego, seminarium dyplomowe, gramatyka opisowa języka niemieckiego/angielskiego, psychologia, pedagogika, dydaktyka, języka niemieckiego/angielskiego, teoria uczenia się i nauczania języków obcych, emisja głosu, BHP, prawo oświatowe, kultura języka/historia i kultura regionu, technologia informacyjna, lektorat drugiego języka obcego. Słuchacze zobowiązani są również do odbycia 150 godzin praktyk pedagogicznych 105 godzin obserwacji oraz 45 godzin prowadzenia zajęć. 2

3 3. Sylwetka absolwenta NKJO sprawny językowo i posiadający szerokie kompetencje społeczne i kulturalne dobrze przygotowany do pracy w szkole odczuwający potrzebę stałego kształcenia i doskonalenia Dobrze zorganizowane kształcenie przyszłych nauczycieli jest niezbędnym warunkiem odzyskania przez zawód należnej rangi i prestiżu. Nowoczesnej szkoła kształcąca przyszłych nauczycieli powinna kształcić nie tylko kompetencje językowe, pedagogiczne, metodyczne ale również zwracać uwagę na wszechstronny rozwój słuchaczy. Rozwój ten definiują kompetencje kluczowe, sformułowanych w dokumentach Rady Europy (ZALECENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie). Kompetencje kluczowe: porozumiewanie się w języku ojczystym, porozumiewanie się w językach obcych, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych i technicznych, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się, kompetencje społeczne i obywatelskie, inicjatywność i przedsiębiorczość, świadomość i ekspresja kulturalna. 4. Specyfika kształcenia w NKJO Bezpłatne studia umożliwiają kontynuację nauki młodzieży, pochodzącej z małych miasteczek i wsi, ze środowisk słabo sytuowanych, dla których studia w dużych ośrodkach akademickich są niedostępne ze względów finansowych. Dobrze zorganizowane kształcenie praktyczne sprawia, że słuchacze są przygotowani do pracy w szkołach, dobre przygotowani do roli nauczyciela wychowawcy. Jest to możliwe poprzez ścisłą korelację treści kształcenia z praktyką i dobrze zorganizowane praktyki pedagogiczne. Ważna jest ścisła współpraca ze szkołami, które przyjmują naszych słuchaczy na praktyki, dostarczają wzorów do naśladowania, znajdą w kolegiach oparcie dla pomysłów, innowacji i dodatkowych działań. Dzięki odpowiedniej organizacji kolegia są nastawione na wspomaganie indywidualnego 3

4 rozwoju każdego słuchacza oraz wyrównywanie poziomu opanowania języka. Jednocześnie, opieka naukowa uczelni sprawia, że kolegia korzystają z najnowszych zdobyczy glottodydaktyki. Są więc swoistym łącznikiem między uczelnią a praktyką szkolną. Podejmują też inicjatywy skierowane do pracujących już nauczycieli i wspólne z nimi działania na rzecz podnoszenia poziomu nauczania języków obcych w środowiskach lokalnych (konkursy językowe, teatr, warsztaty metodyczne, wykłady otwarte, biblioteki). Istnienie i działalność kolegiów przyczynia się do rozwoju regionu do aktywizacji małych środowisk, do otwarcia ich na świat. Duża grupa słuchaczy kolegiów uzyskuje tytuł licencjata i podejmuje studia magisterskie. 5. Trudności zagrożenia - perspektywy Na nauczycieli języków obcych istnieje stałe zapotrzebowanie. Nawet gdy rynek się zapełni, poszukiwani będą dobrzy nauczyciele, wykształcenie formalne już nie wystarczy. Sprawą kluczową dla efektywnego kształcenia w NKJO jest punkt wyjścia kompetencje kandydatów. Analiza wyników egzaminu maturalnego z języków angielskiego i niemieckiego w województwach lubuskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim w roku 2007 wskazuje na niezadawalajacy poziom kompetencji językowych maturzystów. Dlatego w kolegiach bardzo dużą wagę przywiązujemy do uzyskania przez słuchaczy wysokiej poprawności językowej służą temu min. wspólne dla wszystkich słuchaczy specjalności język angielski egzaminy z praktycznej nauki języka, opracowywane przez zespół nauczycieli ze wszystkich kolegiów pozostających pod opieką naukową UAM. Kształcenie językowe to ciężka samodzielna praca, ale też satysfakcja z osiąganych wyników. Bardzo cieszy nas fakt, że nasi słuchacze spełniają stawiane im wymagania, mimo, że często startują z niższego poziomu niż ich koledzy studiujący na uczelniach w dużych miastach. Większym problemem jest to, że grupa maturzystów, którzy myślą o studiach językowych nie jest duża. Dodatkowo w ostatnim czasie coraz większa grupa młodych ludzi nie jest zainteresowana kontynuowaniem kształcenia podejmują pracę w kraju lub wyjeżdżają za granicę. A jednocześnie, planowane rozszerzenie zakresu nauczania języków obcych w polskich szkołach zwiększy już wkrótce zapotrzebowanie na nauczycieli języków obcych i postawi przed nimi nowe zadania (nauczania wczesnoszkolne). Absolwenci nauczycielskich kolegiów języków obcych dysponujący wysoka sprawnością językową, dobrze przygotowani do pracy, aktywni, twórczy są polskiej szkole bardzo potrzebni. 4

5 6. Wnioski - wielkopolskie kolegia języków obcych dysponują dużym i cennym potencjałem na który składają się kadra, sprzęt, doświadczenie, współpraca ze środowiskiem - są nowoczesnym szkołami, kształcącymi dobrze przygotowanych do zawodu, aktywnych i twórczych nauczycieli - kolegia mogą i powinny aktywnie włączyć się w doskonalenie aktywnych zawodowo nauczycieli języków obcych - działania kolegiów przyczyniają się w dalszej perspektywie do podniesienia ogólnego poziomu nauczania języków obcych w regionie oraz rozwoju środowisk lokalnych. 5