IMMUNOHISTOCHEMICZNA OCENA MERKERÓW PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ W RAKU JELITA GRUBEGO

Transkrypt

1 IMMUNOHISTOCHEMICZNA OCENA MERKERÓW PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ W RAKU JELITA GRUBEGO EWA STĘPIEŃ ZAKŁAD PATOMORFOLOGII OGÓLNEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W BIAŁYMSTOKU KIEROWNIK I OPIEKUN PRACY: Dr KATARZYNA GUZIŃSKA-USTYMOWICZ

2 RAK JELITA GRUBEGO DRUGA PRZYCZYNA ZGONÓW SPOWODOWANYCH PRZEZ NOWOTWORY NAJWIĘKSZA ILOŚĆ ZACHOROWAŃ PRZYPADA NA ROK śycia MĘśCZYśNI CHORUJĄ 20% CZĘŚCIEJ NIś KOBIETY WSRÓD KOBIET PRZEWAśA RAK OKRĘśNICY, NATOMIAST WŚRÓD MĘśCZYZN RAK ODBYTNICY UMIERALNOŚĆ JEST WIĘKSZA W PRZYPADKU RAKA ODBYTNICY

3 RAK JELITA GRUBEGO WEWNĘTRZNE CZYNNIKI RYZYKA ZACHOROWANIA NA RAKA JELITA GRUBEGO WRZODZIEJĄCE ZAPALENIE JELITA GRUBEGO CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO-CROHNA GRUCZOLAKI JELITA GRUBEGO PREDYSPOZYCJE GENETYCZNE: DZIEDZICZNY RAK JELITA GRUBEGO BEZ POLIPOWATOŚCI ZESPÓŁ GRUCZOLAKOWATEJ POLIPOWATOŚCI RODZINNEJ ZESPOŁ GARDNERA

4 RAK JELITA GRUBEGO ZEWNĘTRZNE CZYNNIKI RYZYKA ZACHOROWANIA NA RAKA JELITA GRUBEGO: SKŁAD DIETY: ILOŚĆ SPOśYWANEGO NIEWCHŁANIALNEGO BŁONNIKA DUśA ILOŚĆ RAFINOWANYCH WĘGLOWODANÓW DUśA ZAWARTOŚĆ TŁUSZCZÓW BRAK W DIECIE WITAMIN A, C i E DUśA ILOŚĆ MIĘSA ZWŁASZCZA CZERWONEGO MAŁA ILOŚĆ WARZYW CZYNNIKI MIKROŚRODOWISKA JELITA GRUBEGO SUBSTANCJE MUTAGENNE W JELICIE WYSOKIE ph W STOLCU ZWOLNIENIE PERYSTALTYKI JELIT INNE PALENIE TYTONIU ALKOHOL ETYLOWY

5 PROCES POWSTAWANIA NOWOTWORU ABY DOSZŁO DO ROZWOJU NOWOTWORU W KOMÓRCE MUSI DOJŚĆ DO NASTĘPUJĄCYCH ZMIAN: INAKTYWACJI MECHANIZMÓW INDUKUJĄCYCH APOPTOZĘ W USZKODZONYCH KOMÓRKACH UNIEZALEśNIENIA SIĘ OD ZEWNĄTRZKOMÓRKOWYCH SYGNAŁÓW REGULUJĄCYCH PROLIFERACJĘ UZYSKANIA ZDOLNOŚCI DO NIELIMITOWANEJ LICZBY PODZIAŁÓW UZYSKANIA ZDOLNOŚCI DO INDUKCJI TWORZENIA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH DOPROWADZAJĄCYCH KREW DO GUZA

6 ANTYGENY PROLIFERACJI SZYBKOŚĆ WZROSTU NOWOTWORU ZALEśY OD: AKTYWNOŚCI PROLIFERACYJNEJ KOMÓREK TEMPA OBUMIERANIA KOMÓREK OCENA PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ JEST STOSOWANA JAKO WSKAŹNIK PROGNOSTYCZNY W WIELU RODZAJACH NOWOTWORÓW. PROLIFERACJĘ KOMÓRKOWĄ MOśEMY OCENIĆ PRZY UśYCIU TAKICH ANTYGENÓW JAK: Ki-67 PCNA MCM2

7 ANTYGEN JĄDROWY PROLIFERACJI KOMÓRKOWEJ PCNA NIEHISTONOWE BIAŁKO JĄDROWE O MASIE CZĄSTECZKOWEJ 36 kd PEŁNI FUNKCJĘ BIAŁKA POMOCNICZEGO DLA POLIMERAZY DNA delta ANTYGEN TEN JEST HOMOTRIMEREM, KTÓRY TWORZY PIERŚCIEŃ UMOśLIWIAJĄCY OBJĘCIE DNA I PRZYŁĄCZENIE POLIMERAZY DNA delta KAśDY Z MONOMERÓW POSIADA PO DWIE alfa HELIKAZY ODPOWIEDZIALNE ZA ROZPLECENIE PODWÓJNEJ HELISY DNA GROMADZI SIĘ OD FAZY G1 CYKLU KOMÓRKOWEGO OSIĄGAJĄC MAKSIMUM EKSPRESJI W FAZIE S, A NASTĘPNIE STOPNIOWO ZANIKA Aś DO KOŃCA MITOZY

8 Ki-67 NIEHISTONOWE BIAŁKO WIĄśCE DNA WYRÓśNIAMY DWIE IZOFORMY BIAŁKA Ki-67 POWSTAŁE PRZEZ ALTERNATYWNY SPLICING mrna O MASACH CZĄSTECZKOWYCH 320 I 359 kd EKSPRESJA Ki-67 WZRASTA OD FAZY G1 CYKLU KOMÓRKOWEGO, OSIĄGAJĄC MAKSIMUM W METAFAZIE, PO CZYM ZACZYNA SIĘ OBNIśAĆ PODCZAS ANAFAZY I TELOFAZY.

9 MCM2 NALEśY DO RODZINY 10 BIAŁEK MCM (minichromosome maintenance) BIORĄCYCH UDZIAŁ W INICJACJI REPLIKACJI BIAŁKA MCM2-7 CHARAKTERYZUJĄ SIĘ PODOBNĄ BUDOWĄ I FUNKCJĄ. TWORZĄ HEKSAMERYCZNY KOMPLEKS O MASIE CZĄSTECZKOWEJ 600 kd ROZPLATAJĄCY PODWÓJNĄ HELISĘ DNA PODCZAS INICJACJI REPLIKACJI KOMPLEKS TEN GROMADZI SIĘ OD WCZESNEJ FAZY G1, USUWANY JEST NATOMIAST W FAZIE S i G2

10 CEL I ZAŁOśENIA PRACY CELEM NINIEJSZEJ PRACY BYŁA OCENA METODAMI IMMUNOHISTOCHEMICZNYMI EKSPRESJI BIAŁEK Ki-67, PCNA I MCM2 W RAKU JELITA GRUBEGO ANALIZA KORELACJI EKSPRESJI TYCH BIAŁEK Z WYBRANYMI PARAMETRAMI ANATOMO-KLINICZNYMI: WIEK PACJENTA LOKALIZACJA NOWOTWORU OBECNOŚĆ PRZERZUTÓW DO WĘZŁÓW CHŁONNYCH OBECNOŚĆ PRZERZUTÓW ODLEGŁYCH

11 GRUPA BADANA GRUPĘ BADANĄ STANOWIŁO 55 PACJENTÓW Z RAKIEM JALITA GRUBEGO W STOPNIU ZAAWANSOWANIA pt3 ORAZ ZŁOŚLIWOŚCI HISTOLOGICZNEJ G2 OPEROWANYCH NA ODDZIALE CHIRURGII SZPITALA WOJEWÓDZKIEGO im. J. ŚNIADECKIEGO W BIAŁYMSTOKU

12 METODYKA WYCINKI TKANKOWE UTRWALONO W 10% ZBUFOROWANYM ROZTWORZE FORMALDEHYDU, PO CZYM ZATAPIANO W PARAFINIE W TEMPERATURZE 56 0 C BADANIA IMMUNOHISTOCHEMICZNE WYKONANO PRZY UśYCIU PRZECIWCIAŁ MONOKLONALNYCH i POLIKLONALNYCH: Ki-67- MONOCLONAL MOUSE (DAKO) CLONE MIBI, PCNA- MONOCLONAL MOUSE (DAKO) CLONE PC10, MCM2-POLYCLONAL GOAT (SANTA CRUZ BIOTECHNOLOGY) Sc-9839 SKIEROWANYCH ODPOWIEDNIO PRZECIWKO LUDZKIEMU BIAŁKU Ki-67, PCNA I MCM2 Prawidłowy nabłonek jelita grubego

13 METODYKA c.d. REAKCJĘ WYKONANO W TECHNICE LSAB (BIOTYNA- STREPTOWIDYNA- PEROKSYDAZA) KOMPLEKS ANTYGEN-PRZECIWCIAŁO UWIDOCZNIONO PRZY UśYCIU CHROMOGENU DAB OCENĘ AKUMULACJI JĄDROWEJ W KOMÓRKACH NOWOTWOROWYCH PRZEPROWADZONO W SPOSÓB PÓŁILOŚCIOWY PRZYJMUJĄC PRÓG REAKCJI DODATNIEJ : Ki-67- REAKCJA OBECNA W POWYśEJ 50% KOMÓREK PCNA- REAKCJA OBECNA W POWYśEJ 60% KOMÓREK MCM2- REAKCJA OBECNA W POWYśEJ 60% KOMÓREK Ekspresja PCNA w raku jelita grubego

14 WYNIKI NIE WYKAZANO KORELACJI POMIĘDZY EKSPRESJĄ Ki-67, PCNA, MCM2 A: WIEKIEM PACJENTA LOKALIZACJĄ NOWOTWORU OBECNOŚCIĄ PRZERZUTÓW ODLEGŁYCH Ekspresja MCM2 w raku jelita grubego

15 WYNIKI c.d. WYKAZANO KORELACJĘ POMIĘDZY EKSPRESJĄ Ki-67, PCNA I MCM2 A: OBECNOŚCIĄ PRZERZUTÓW DO WĘZŁÓW CHŁONNYCH EKSPRESJA Ki-67, PCNA I MCM2 KORELOWAŁA ZE SOBĄ U WIĘKSZOŚCI PACJENTÓW. Ekspresja Ki-67 w raku jelita grubego

16 WNIOSKI UZYSKANE WYNIKI POZWALAJĄ STWIERDZIĆ, Iś W GRUPIE BADANEJ (RAK JELITA GRUBEGO pt3, G2) OBECNOŚĆ EKSPRESJI Ki-67, PCNA I MCM2 W GŁÓWNEJ MASIE GUZA SUGERUJE WYSTĘPOWANIE PRZERZUTÓW RAKA DO WĘZŁÓW CHŁONNYCH.

17