z jeziora Tanganika w akwarium

Transkrypt

1 ryby Rodzaj Simochromis z jeziora Tanganika w akwarium tekst i fot. Lechosław Łątka tanganika.pl R odzaj Simochromis obejmuje endemiczne gatunki z jeziora Tanganika preferujące głównie dietę roślinną. Zgodnie z obowiązującą obecnie klasyfikacją do omawianego rodzaju należą następujące gatunki: Simochromis babaulti (Pellegrin, 1927) Simochromis diagramma (Günther, 1894) Simochromis margaretae (Axelrod & Harrison, 1978) Simochromis marginatus (Poll, 1956) Simochromis pleurospilus (Nelissen, 1978) Cechą charakterystyczną wszystkich przedstawicieli omawianego rodzaju jest duża wewnątrzgatunkowa agresja oraz silny terytorializm podczas rozrodu. Jest to jedna z głównych przyczyn małej popularności tych ryb w naszych akwariach oraz potrzeba zapewnienia naszym podopiecznym dość sporego zbiornika z wydajną 22 filtracją. Kolejną przyczyną deficytu tych taksonów jest rzadkość występowania simochromisów w ofercie firm importujących ryby z jeziora Tanganika. Polskie firmy sporadycznie oferują te piękne i ciekawe ryby w swojej ofercie, co kilka lat. Ta sytuacja powoduje problemy ze zdobyciem simochromisów od ręki przez polskiego akwarystę. Dlatego tak ważne jest poznawanie nowych gatunków, ich hodowla i wymiana między akwarystami. Obecnie w Polsce przedstawiciele omawianego rodzaju są hodowani przez nieliczną grupę akwarystów dysponujących odpowiednim doświadczeniem w hodowli agresywnych ryb z jeziora Tanganika skupionych wokół Klubu Miłośników Tanganiki. W poniższym artykule chciałbym Czytelnikom Magazynu Akwarium przedstawić dwóch przedstawicieli rodzaju Simochromis, spotykanych sporadycznie w naszych akwariach, a mianowicie Simochromis diagramma oraz Simochromis babaulti. Simochromis diagramma (Günther, 1894) Wygląd S. diagramma jest gatunkiem o mocnej, krępej budowie. Cechą charakterystyczną tego gatunku jest masywna głowa z wyraźnymi miękkimi wargami otaczającymi mocne szczęki. W zewnętrznych rzędach szczęk omawiany takson posiada zęby dwuguzkowe, a w wewnętrznych trójguzkowe. Pobiera pokarm w podobny sposób, jak to robią zdrapywacze (zeskorbywanie pokarmu z powierzchni skał). Ubarwienie samców jest zależne od miejsca odłowu.

2 Dominujący samiec Simochromis diagramma Isanga zwraca uwagę swoim ubarwieniem Wszystkie opisy ubarwienia samców są wzorowane na opisie osobników złapanych w części północnej. Znany francuski miłośnik pielęgnicowatych, Patrick Tawil, w swoim artykule o kosiarkach z Tanganiki, zamieszczonym w Tanganika Magazyn nr 10 (grudzień 2011) wspomina, że samce odłowione w południowej części jeziora różnią się nieco ubarwieniem od samców z części północnej. Samce S. diagramma z części południowej charakteryzują szarozielonym ubarwieniem tułowia ze słabo zaznaczonymi paskami. Dodatkową cechą ubarwienia samców z południa jest występowanie czerwonych znaczeń na płetwie grzbietowej oraz odbytowej. Plamki na głowie formy południowej są bardziej rozproszone. Forma północna jest skromniej wybarwiona. Samice i młode osobniki są ubarwione w całości szarozielono z widocznymi pasami na tułowiu (ok ). Nie ma różnic w ubarwieniu samic i na- U dorosłych simochormisów uwagę zwracają duże i mocne szczęki Dojrzała rozrodczo samica

3 rybku formy południowej i północnej. Samiec na płetwie odbytowej może posiadać jedną lub dwie słabo zaznaczone atrapy jajowe. S. diagramma w akwarium dorasta do ok cm, samice są nieco mniejsze. Dymorfizm płciowy wyraźnie zaznaczony. Akwarium S. diagramma należy do największych przedstawicieli rodzaju Simochromis i z tego też powodu wymaga dużych zbiorników. Pod tym względem ma podobne wymagania, jak inne gatunki roślinożerne dorastające do większych rozmiarów, np. z rodzaju Petrochromis lub Limnotilapia. Zbiornik powinien mieć przynajmniej cm długości i min. 60 cm głębokości. W przypadku tego gatunku ważna jest również wysokość zbiornika, która powinna wynosić 60 cm. Idealnym akwarium będzie zbiornik o wymiarach powierzchni dna 250x60(70) cm lub większe. Takie parametry akwarium podyktowane są dużym terytorializmem ryb, agresją wewnątrzgatunkową i międzygatunkową, osiąganymi wymiarami oraz faktem, że hoduje się je w grupach. Jako dekoracje akwarium możemy wykorzystać duże pojedyncze głazy wapienne, otoczaki lub dolomity. Nie zaleca się tworzyć w akwarium dużych grot, które mogą stanowić potencjalne rewiry dla samców. Dla inkubujących samic w celu schowania się przed nękającymi samcami odpowiednie będą wąskie szczeliny lub zamaskowane rurki PCV o odpowiednim rozmiarze do wielkości samicy. Na dno wysypujemy dobrze wypłukany piasek (grubość podłoża powinna wynosić ok. 4 5 cm), który jest chętnie przeczesywany. Hodowla Hodowlę S. diagramma, jak wcześniej wspomniano, należy prowadzić w bardzo dużych zbiornikach oraz obsadzie składającej się z kilkunastu lub więcej 24 Simochormisy najlepiej jest hodować w dużych grupach jedno lub wielogatunkowych Jako towarzystwo do obsady wielogatunkowej z omawianym taksonem najlepiej nadają się duże gatunki roślinożernych, np. Petrochromis sp. Red Fin Longola lub inne petrochromisy osobników. Decydując się na obsadę jednogatunkową, należy zadbać o grupę liczącą osobników, w której maksymalnie 2 3 samce powinny być aktywne rozrodczo. W obsadzie wielogatunkowej prowadzonej w odpowiednio większym akwarium liczba osobników w stadzie może liczyć nieco mniej i wynosić ok. 15 sztuk, gdzie na jednego samca powinno przypadać 7 8 samic. Filtracja w akwarium z simochromisami powinna być dobierana podobnie, jak w przypadku hodowli pielęgnic z rodzajów Petrochromis lub Tropheus. Wskazana jest spora nadfiltracja, która powinna wynosić w przypadku używania filtrów kubełkowych i głowic 4 5 krotność objętości zbiornika, a w przypadku zastosowania do filtracji tzw. sumpa objętość masy filtrującej powinna wynosić 10 15% objętości akwarium, w którym jest filtrowana woda, należy pamiętać też o dodatkowym napowietrzaniu. Sprawny system filtracyjny jest bardzo ważnym elementem hodowli omawianych ryb, ponieważ S. diagramma należy do gatunków o znacznym zapotrzebowaniu na karmę, przez co produkuje duże ilości produktów przemiany materii, mogących niekorzystnie wpłynąć na jakość wody. Stabilność parametrów wody pozwala na utrzymanie związków azotu na właściwych poziomach

4 oraz pozwala uchronić ryby przed niekorzystnymi czynnikami mającym wpływ na ich kondycję i zdrowie. S. diagramma wymaga takich samych parametrów wody jak pozostałe gatunki z jeziora Tanganika. Wskazane jest dodawanie do wody odpowiednich soli i minerałów w celu poprawienia jakości wody w akwarium. Doskonałym buforem, który zapewni nam utrzymanie parametrów wody na stałym poziomie, jest zastosowanie jako wkładu filtracyjnego tzw. kruszca koralowego o rozmiarze mm. Należy pamiętać, że woda wpływająca na złoże koralowe powinna być wcześniej przefiltrowana za pomocą tzw. pre-filtra. Koral w filtrze spełnia podwójna rolę wspomnianego już bufora oraz elementu filtracji biologicznej. Wodę należy podmieniać raz w tygodniu w ilości ok. 20% objętości zbiornika. S. diagramma może być hodowany w akwariach jednogatunkowych lub wielogatunkowych. Dobierając obsadę złożoną z kilku gatunków (max. 2 różne gatunki) należy brać pod uwagę wielkość osobników z innych taksonów, ich temperament oraz preferencje żywieniowe. Problem w obsadzie wielogatunkowej polega na tym, że większość ryb z gatunków, które mogłyby być towarzystwem dla simochromisów, podobnie jak one, jest agresywna i terytorialna. Sprawdzonymi gatunkami o podobnym temperamencie, preferencjach pokarmowych i zachowaniach są przedstawiciele z rodzaju Petrochromis, Limnotilapia dardennii, Pseudosimochromis curvifrons. Nie zaleca się do obsady wielogatunkowej przedstawicieli rodzaju Tropheus. Podczas prowadzenia hodowli wielogatunkowej należy zwrócić uwagę na fakt, że S. diagramma należy do gatunków ekspansyjnych, zajmującym różne strefy w zbiorniku, w tym terytoria przedstawicieli innych taksonów. Powoduje to utrudnienia w rozrodzie innych gatunków, m.in. poprzez bardzo skuteczne wyjadanie ikry podczas tarła tym rybom lub stałe ich przeganianie. Rozmnażanie Limnotilapia dardennii może również tworzyć z simochormisami obsadę wielogatunkową S. diagramma należy do grupy pielęgnic zwanych pyszczakami, czyli ikra i larwy są inkubowane przez rodzica w pyszczku. W przypadku omawianego taksonu inkubacją zajmuje się wyłącznie samica. Pod względem rozrodu simochromisy nie są problemowe. Jest to bardzo płodny gatunek i, w zależności od wielkości samicy, ilość narybku może wahać się od 10 do 50 sztuk. Tarło właściwe poprzedza gwałtowne zachowanie samca w akwarium. Polega ono na pływaniu po całym akwarium w poszukiwaniu gotowej do tarła samicy. Dominujący samiec wykopuje w piasku płytki dołek, w którym odbywa się tarło i który jednocześnie stanowi terytorium samca na czas rozrodu. S. diagramma nie posiada stałych rewirów. W czasie tarła samiec bardzo agresywnie przegania inne osobniki swojego oraz innych gatunków. Starcie dwóch dominujących samców w okresie rozrodu jednego z nich może skończyć się śmiercią słabszego. Gotowa do tarła samica w okolicach otworów moczowo płciowych posiada widoczną brodawkę, zwaną pokładełkiem, która pojawia się kilka dni wcześniej. Simochromisy lubią wyjadać ikrę innym gatunkom. Tu przyklad podczas tarła gatunku blisko spokrewnionego Simochromis babaulti

5 Aktywny rozrodczo samiec Simochromis diagramma Isanga przygotowuje się do tarła obierając swój rewir Przygotwanie dołka, w którym odbędzie się tarło Tarlaki względem siebie zachowują się spokojnie. Zwabiona na terytorium samca gotowa do tarła samica odbywa z samcem kilka próbnych godów, po których następuje tarło właściwe. Podczas niego składana jest żółtawa ikra o średnicy ok. 4 mm, po kilka sztuk. Czas inkubacji w zależności od warunków wynosi od 19 do 25 dni. W akwarium ogólnym czas ten może być dłuższy. Chcąc uzyskać dobre sukcesy hodowlane, inkubujące samice po ok. 18 dniach należy odłowić z akwarium ogólnego do oddzielnych zbiorników. Świeżo wypuszczony narybek w akwarium ogólnym zostanie zjedzony przez przedstawicieli własnego gatunku. S. diagramma cechuje kanibalizm zjada narybek swojego oraz innych gatunków. Inkubujące samice należy wpuścić pojedynczo do oddzielnych zbiorników. Wpuszczenie dwóch lub więcej samic do jednego akwarium spowoduje wzrost agresji u samic i stałe walki między nimi. Takie Działanie może finalnie doprowadzić do zabicia narybku słabszej samicy. Samice S. diagramma po wypuszczeniu narybku sprawują jeszcze przez kilka dni opiekę nad nim. Nie należy wpuszczać do jednego akwarium narybku o dość znacznych różnicach w wielkości. Mniejsze osobniki będą stale nękane przez większe, co może skończyć się padnięciem tych słabszych. Żywienie Opisywany gatunek należy do tej samej grupy ryb roślinożernych, co np. przedstawiciele z rodzaju Petrochromis i Tropheus. Budowa szczęk S. diagramma wskazuje na to, że podstawowym Inkubująca samica po tarle przebywa w zaciemnionym i spokojnym miejscu w akwarium 26 sposobem pobierania pokarmu jest zeskrobywanie glonów (do 90%) oraz peryfitonu (z niemieckiego tzw. Aufwuchs glony wraz z drobnymi bezkręgowcami). W środowisku naturalnym gatunek ten występuje na dość płytkich wodach jeziora (5 10 m) i w zatokach, w biotopie kamienistym i w strefie przejściowej. Podobną dietę temu gatunkowi należy zapewnić w akwarium. Ważne w utrzymaniu ryb w dobrej kondycji jest podawanie pokarmów dobrej jakości zarówno pod względem składu, jak i odpowiedniego zbilansowania poszczególnych składników. Podstawowym składnikiem karmy dla simochromi-

6 Gotowa do tarła samica (widoczne pokładełko) stymulująca samca w okolicy moczowo-płciowych otowrów Samica zbierająca ikrę wraz z nasieniem samca Czasami zdarza się, że inkubująca samica pod wpływem stresu wypuści przedwcześnie narybek. Wówczas należy go przenieść do inkubatora w oddzielnym akwarium sów powinna być spirulina wysokiej jakości. Jako niezbędny pokarm balastowy podajemy rozdrobnione lasonogi (Mysis sp.) lub rozwielitkę (Dafnia sp.). Balast najlepiej jest podawać razem z pokarmami sztucznymi na bazie spiruliny (płatki lub granulki) 2 3 razy jednorazowo w tygodniu. Narybek karmimy tym samym pokarmem, co ryby dorosłe, tylko odpowiednio rozdrobnionym. Jako balast podajemy moinę (Moina sp.) lub oczlika (Cyklops sp.).

7 Wskazane jest raz, dwa razy w tygodniu zastosować głodówki dla ryb dorosłych (raz w tygodniu w przypadku narybku). Dorosłe ryby karmimy raz, dwa razy w ciągu dnia małymi porcjami. Narybek wymaga karmienia 3 4 razy dziennie. W karmieniu doskonale sprawdzają się pokarmy w tabletkach ze spiruliną, które można przymocować do szyby lub opadające na dno tzw. wafersy. Granulaty, o ile tego wymagają, należy wcześniej przez kilka lub kilkanaście minut moczyć w wodzie z akwarium. Na tym etapie przygotowania karmy można podać preparat witaminowy. Simochromis babaulti (Pellegrin, 1927) Wygląd S. babaulti mimo niewielkich rozmiarów wymaga większych zbiorników. Jest to spowodowane bardzo dużą agresją wewnątrzgatunkową. S. babaulti jest gatunkiem o mocnej, krępej budowie. Należy do grupy tzw. karłowatych simochromisów. W przeciwieństwie do swojego krewniaka S. diagramma, omawiany gatunek posiada kwadratowe usta o prostych szczękach i prosty pysk. Patrick Tawil we wspomnianym wcześniej artykule porównuje S. babaulti do Tropheus moorii i, analizując budowę, sugeruje że może to być łącznik pomiędzy trofeusami a simochromisami. Omawiany takson występuje na obszarze całego jeziora, w płytkich strefach przejściowych, jak również silnie porośniętych roślinnością. Ubarwienie samców S. babaulti jest zależne od miejsca odłowu. Typowe ubarwienie samców dla tego gatunku oparte jest na opisie osobników odłowionych w północnej części jeziora. Wariant ten charakteryzuje się białym podbrzuszem, żółtawym grzbietem, na którym widoczne są ciemne pasy, czarnymi znaczeniami na płetwie grzbietowej i policzkach oraz czerwonawymi przebarwieniami na płetwie odbytowej, na której występują również atrapy jajowe. Płetwy brzuszne są koloru białego. Osobniki odłowione w Zambii (południowa część jeziora) posiadają liczne czerwonawe znaczenia na tułowiu, czego nie obserwuje się u osobników z północy. Najmniej efektownie ubarwione samce występują w środkowej części jeziora (Tanzania). Ubarwienie samic jest w tonacji srebrzystoszarej bez czarnych znaczeń. Ich płetwy brzuszne są koloru czerwonawego. S. babaulti dorasta do ok cm. Samiec na płetwie odbytowej może posiadać jedną lub dwie słabo zaznaczone atrapy jajowe. Dymorfizm płciowy wyraźnie zaznaczony. Akwarium S. babaulti mimo niewielkich rozmiarów wymaga większych zbiorników. Jest to spowodowane bardzo dużą agresją wewnątrzgatunkową. Pod tym względem ma podobne wymagania jak przedstawiciele z rodzaju Tropheus. Zbiornik powinien mieć przynajmniej cm długości i 60 cm głębokości. Wysokość akwarium może wynosić 50 cm. Idealnym akwarium o obsadzie wielogatunkowej będzie zbiornik o wymiarach powierzchni dna 200x60 cm lub większej. Dla grupy liczącej ok. 15 sztuk należy przeznaczyć zbiornik min litrów. Jako dekoracje w akwarium możemy wykorzystać duże pojedyncze głazy wapienne, otoczaki lub dolomity. Nie zaleca się tworzyć w akwarium dużych grot, które mogą stanowić potencjalne rewiry dla samców. Na dno wysypujemy dobrze wypłukany piasek (grubość podłoża ok. 4 5 cm), który jest chętnie przeczesywany. 28 Dominujący samiec Simochromis babaulti z północno-zachodniej części jeziora Hodowla Hodowlę S. babaulti, jak wcześniej wspomniano, należy prowadzić w dużych zbiornikach oraz obsadzie składającej się z kilkunastu lub więcej osobników. Decydując się na obsadę jednogatunkową, należy zadbać o grupę liczącą ok. 20 osobników, w której maksymalnie 2 samce mogą być aktywne rozrodczo. Akwarium w tym wariancie hodowli powinno posiadać dużo pojedynczych głazów na dnie. W obsadzie wielogatunkowej prowadzonej w odpowiedniej większym akwarium liczba osobników w stadzie może być nieco mniejsza, czyli ok. 15 sztuk, gdzie na jednego samca powinno przypadać 7 8 samic.

8 Młody, jeszcze nie w pełni wybarwiony samiec i zachowaniach są przedstawiciele z rodzaju Tropheus, Pseudosimochromis curvifrons oraz Eretmodus cyjanostictus. Dojrzała samica formy pochodzącej z północno- -zachodniej części jeziora Agresja występująca u S. babaulti ma postać uciążliwych i nieustannych zaczepek. Z czasem takie zachowanie może doprowadzić do śmierci nękanego osobnika. Filtracja w akwarium z simochromisami powinna być podobnie dobierana jak w przypadku hodowli pielęgnic z rodzaju Tropheus. System filtracyjny dobieramy na tych samych zasadach, jak w przypadku wcześniej wspomnianego S. diagramma. Sprawny system filtracyjny jest bardzo ważnym elementem hodowli omawianych ryb. S. babaulti wymaga takich samych parametrów wody jak pozostałe gatunki z jeziora Tanganika. Wskazane jest dodawanie do wody odpowiednich soli i minerałów w celu poprawienia jakości wody w akwarium. Wodę należy podmieniać raz w tygodniu w ilości ok. 20% objętości zbiornika. Omawiany simochromis, jak wcześniej wspomniano, może być hodowany w akwariach jednogatunkowych lub wielogatunkowych. Dobierając obsadę złożoną z kilku gatunków (max. 2 różne gatunki), należy brać pod uwagę wielkość osobników z innych taksonów, ich temperament oraz preferencje żywieniowe. Problem w obsadzie wielogatunkowej polega na tym, że większość gatunków, które mogłyby być towarzystwem dla simochromisów, podobnie jak one, są agresywne i terytorialne. Sprawdzonymi gatunkami o podobnym temperamencie, preferencjach pokarmowych Rozmnażanie S. babaulti należy do grupy pyszczaków. W przypadku omawianego taksonu inkubacją ikry i narybku zajmuje się wyłącznie samica. Pod względem rozrodu omawiane simochromisy nie są problemowe. Jest to bardzo płodny gatunek i, w zależności od wielkości samicy, ilość narybku może wahać się od 3 do 22 sztuk. Tarło właściwe ma podobny przebieg jak w przypadku S. diagramma. Tarło odbywa się w dołku wcześniej przygotowanym przez aktywnego rozrodczo samca. W czasie tarła samiec bardzo agresywnie przegania inne osobniki swojego gatunku, szczególnie samce, które podpływają do samicy gotowej do tarła. Gotowa do tarła samica posiada w okolicach otworów moczowo płciowych widoczną brodawkę, r e k l a m a

9 Doskonałym towarzystwem dla małych simochromisów są gatunki z rodzaju Tropheus. Tu: Tropheus sp. Kasakalawe Rywalizujące ze sobą samce zwaną pokładełkiem, która pojawia się kilka dni wcześniej. Tarlaki względem siebie zachowują się spokojnie. Podczas tarła składana jest żółtawa ikra o średnicy ok. 3 mm, po kilka sztuk. Czas inkubacji w zależności od warunków wynosi od 17 do 21 dni. W akwarium ogólnym czas ten może być dłuższy i wynosić nawet 5 tygodni. Chcąc uzyskać dobre sukcesy hodowlane, inkubującą samicę po ok. 16 dniach od tarła należy odłowić z akwarium ogólnego do oddzielnego zbiornika. Samica S. babaulti opiekuje się swoim narybkiem jeszcze przez kilka dni po oddzieleniu od stada. Ponowne dopuszczenie samicy do grupy hodowlanej po zakończonej inkubacji należy zrobić w nocy. Gotowa do tarła para tarlakow zaczyna zaloty na terytorium samca. Tu widzimy podążanie samiczki za atrapami na pletwie odbytowej samca Żywienie Opisywany gatunek należy do tej samej grupy ryb roślinożernych, co np. przedstawiciele z rodzaju Petrochromis i Tropheus. S. babaulti. W naturze skubie nitkowate glony oraz okrzemki. Uzupełnieniem diety jest detrytus znajdowany na dnie jeziora. Podobną dietę należy temu gatunkowi zapewnić w akwarium. Tak samo jak w przypadku S. diagramma należy podawać pokarmy oparte w głównej mierze na spirulinie oraz pokarmy balastowe. Jako niezbędny pokarm balastowy podajemy rozwielitkę (Dafnia sp.) lub oczlika (Cyklops sp.). Zasady podawania pokarmu są takie same, jak w przypadku poprzedniego gatunku. 30

10 Eretmodus cyjanostictus stanowi uzupełnienie obsady wielogatunkowej Złożone jaja w akwarium w galaretowatych otoczkach Dwa samce rywalizujące o względy gotowej do tarła samiczki Narybek karmimy tym samym pokarmem, co ryby dorosłe, tylko odpowiednio rozdrobnionym. Jako balast podajemy moinę (Moina sp.) lub oczlika (Cyklops sp.). Wskazane jest raz, dwa razy w tygodniu zastosować głodówki dla ryb dorosłych (jeden raz w tygodniu w przypadku narybku). Choroby Po tarle samiczka Simochromis babaulti z widocznym wypełnionym ikrą pyszczkiem chowa się wśród grot i szczelin skalnych Właściwie prowadzona hodowla omawianych gatunków pozwala uniknąć ewentualnych problemów zdrowotnych. Dbając o poprawne warunki śror e k l a m a

11 Samica po wypuszczeniu narybku opiekuje się nim jeszcze przez kilka dni Po ok. 16 dniach od tarła inkubującą samice należy odłowić do oddzielnego akwarium dowiskowe oraz podając dobrej jakości karmę, przyczyniamy się do utrzymania ryb w dobrej kondycji oraz wzmacniamy ich system odpornościowy. Z racji tego, że oba taksony należą do gatunków lubiących jeść, należy unikać ich przekarmiania i regularnie stosować głodówki. Takie podejście do hodowli pozwoli nam długo cieszyć się zdrowymi i pięknymi rybami, które odwdzięczą się nam ciekawymi zachowaniami oraz swoim potomstwem. Podsumowanie 32 Przedstawiciele rodzaju Simochromis dość sporadycznie pojawiają się w ofercie firm zajmujących się sprzedażą ryb z jeziora Tanganika. Na pewno ma to również przełożenie na obecność tych gatunków w naszych akwariach. Fakt gatunki z omawianego rodzaju nie należą do spokojnych i potulnych ryb, ale może w tym właśnie jest ich urok? Na pewno ich zachowania są nietuzinkowe i dają akwaryście mnóstwo niezapomnianych wrażeń podczas obserwacji. Moim

12 Internet t Klub Miłośników Tanganiki forum dyskusyjne tanganika.pl/forum t t t tanganyika.com Literatura Antychowicz J., Choroby ryb akwariowych śródlądowych i morskich, PWRiL, Konings A., Tanganyika Cichlids in their natural habitat, Cichlid Press, Konings A., Pielęgnice moja pasja, Cichlid Press Tigra System Polska, Konings A., Back to Nature. Przewodnik po świecie pielęgnic z Tanganiki, Fohrman Aquaristik AB Tigra System Polska, Łątka L., Simochromis diagramma roślinożerny gatunek z jeziora Tanganika w naszych akwariach, Nasze Akwarium, 2006, nr 73. Tawil P., Rodzaj Simochromis i jego krewniacy, pomijane tanganickie kosiarki, Tanganika Magazyn, 2011, nr 10 (grudzień 2011). Zientek H., Rozmnażanie ryb w akwarium. Poradnik hodowcy, Galaktyka, Kilkutygodniowy młody z wykształconymi kończynami Samodzielny narybek zdaniem na pewno stanowią ciekawe uzupełnienie akwarium z innymi dużymi gatunkami roślinożernych ryb tanganickich. Decydując się na hodowlę simochromisów i szukając nowych wyzwań akwarystycznych, należy mieć na uwadze fakt, że nie są to ryby dla akwarystów początkujących, a raczej dla nieco bardziej zaawansowanych w hodowli ryb tanganickich, szczególnie tych agresywnych. t r e k l a m a