Rachunkowość finansowa ramy organizacyjne.

Transkrypt

1 1 Rachunkowość finansowa ramy organizacyjne. 1

2 Literatura : 1) Zbigniew Messner, Rachunkowość finansowa z uwzględnieniem MSSF, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

3 Zaliczenie: Wykład test zamknięty min. 20 pytań

4 Rachunkowość Definicja

5 Tradycyjne ujęcie rachunkowości. Rachunkowość jest szczególnym rodzajem jednostkowej ewidencji gospodarczej. Stanowi ona system ciągłego w czasie ujmowania, grupowania, prezentowania i interpretowania wyrażanych w pieniądzu i bilansujących się ogólnych i szczególnych danych liczbowych o działalności gospodarczej i sytuacji majątkowej jednostki gospodarczej. (S.Skrzywan)

6 Przytoczona definicja i wykres ogranicza rachunkowość do ewidencji, na który składają się: księgowość, rachunek kosztów, sprawozdawczość i analiza sprawozdań finansowych.

7 Paradygmaty współczesnej rachunkowości

8 Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza Rachunkowość finansowa Informacje głównie dla odbiorców zewnętrznych Regulowana prawnie przez ustawę, krajowe oraz międzynarodowe standardy Stosuje się w miarę jednolite zasady wyceny Zachowuje cechy rzetelności, wiarygodności prawidłowości Informacje głównie ex post Sprawozdania finansowe mają jednolity format i muszą być ujawnione Rachunkowość zarządcza Informacje głównie dla kierownictwa jednostki Opiera się na miernikach, relacjach i modelach z rachunkowości finansowej ale ich dobór zależy od zarządzających Stosuje się równolegle różne zasady wyceny Zorientowana na istotność, szybkość i koszt informacji Zorientowana na przyszłość Raporty finansowe tworzone zgodnie z bieżącymi potrzebami

9 ŹRÓDŁA POLSKIEGO PRAWO BILANSOWE 1) Ustawa o rachunkowość 2) MSSF/MSR* 9

10 Harmonizacja w Polsce Pierwszym etapem wdrażania rozwiązań międzynarodowych była nowelizacja ustawy o rachunkowości z roku 2000[1]. Przeniesiono do niej bezpośrednio z MSR-ów wiele rozwiązań. Jednocześnie wskazano w art. 10 ust.3 możliwość stosowania MSR-ów w przypadkach nieuregulowanych przepisami ustawy oraz w przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego. Formalne przystąpienie Polski do wspólnoty europejskiej wzmocniło ten kierunek zmian, bowiem w 2002 roku Parlament Europejski przyjął rozprządzenie (WE)1606/2002 w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości. W rozporządzeniu tym wprowadzony został od r obowiązek sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek giełdowych według MSR i MSSF. Fakultatywnie wprowadzono także możliwość stosowania w/w regulacji także do sprawozdań jednostkowych. [1] Ustawa z 9 listopada 2000r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. Nr 113, poz 1186).

11 Harmonizacja w Polsce Wymogi unijne znalazły odzwierciedlenie w polskim prawie w kolejnej nowelizacji ustawy o rachunkowości z 27 sierpnia 2004r. Nowela ta wprowadziła definicję MSR-ów, zgodnie z którą przez MSR rozumie się Międzynarodowe Standardy Rachunkowości i Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej oraz związane z nimi interpretacje Komisji Europejskiej. Główny obszar zmian dotyczy wprowadzenie obowiązku sporządzania według MSR skonsolidowanych sprawozdań finansowych dla:. banków; emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu w Polsce; oraz możliwość sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych przez: jednostki ubiegające się o dopuszczenie do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka wyższego szczebla sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR; oraz możliwość sporządzania jednostkowych sprawozdań finansowych przez: emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego jednostki ubiegające się o dopuszczenie do publicznego obrotu w Polsce lub do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej (zależne i współzależne), w których jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR

12 Hierarchia źródeł prawa w Polsce Tabela 4. Hierarchia źródeł prawa przy sporządzaniu sprawozdania finansowego PODMIOTY STOSUJĄCE MSR/MSSF 1) OBOWIĄZEK WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW ORAZ SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH WEDŁUG ZASAD OKREŚLONYCH W MSR, 2) Obowiązek stosowania ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym przez MSR np.:, prowadzenie ksiąg rachunkowych (rozdział2 Ustawy);inwentaryzacja (rozdział3 Ustawy); obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego (Art. 45 ust. 1, 4, 5); zatwierdzanie sprawozdań finansowych (Art. 52, 53, 54); badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych (rozdział7 Ustawy); ochrona danych (rozdział8 Ustawy);odpowiedzialność karna (rozdział9 Ustawy). itp. Źródło: opracowanie własne PODMIOTY STOSUJĄCE USTAWĘ O RACHUNKOWOŚCI 1) OBOWIĄZEK STOSOWANIA USTAWY, 2) MOŻLIWOŚĆ STOSOWANIA KRAJOWYCH STANDARDÓW RACHUNKOWOŚCI W ZAKRESIE NIEUREGULOWANYM PRZEZ USTAWĘ, 3) Możliwość stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości w zakresie nieuregulowanym przez ustawę i krajowe standardy rachunkowości

13 Ewidencja księgowa w praktyce gospodarczej W rynkowych warunkach gospodarowania ewidencja księgowa firm może być prowadzona w formie pełnej ewidencji księgowej lub uproszczonej ewidencji księgowej.

14 Uproszczona ewidencja księgowa stosowana jest przez podmioty gospodarcze głównie w celu zapewnienia prawidłowości ustalania i rozliczania zobowiązań z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Ewidencja ta oparta jest na pomiarze i rejestracji wyłącznie wybranych operacji gospodarczych i może być prowadzona w postaci: 1) Podatkowej książki przychodów i rozchodów( opodatkowanie na zasadach ogólnych ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych) 2) Ewidencji dla potrzeb wymiaru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych (Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne) 3) Karty podatkowej (rozdział 3)

15 pełną ewidencję księgową, zgodnie z ustawą o rachunkowości (art.2 ust.1), mają obowiązek stosować m.in. mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 1) spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne, z zastrzeżeniem pkt. 2, a także inne osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego, 2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej EURO, 3) jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, Prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów,

16 Na podmiotach, które prowadzą pełną rachunkowość ciąży obowiązek sporządzania sprawozdania finansowego!

17 Przykład Zadanie 1. Rok Forma prawna Przychód ze sprzedaży Ewidencja księgowa w Sp. cywilna zł Książka przychodów i rozchodów 2008 Sp. jawna zł Książka przychodów i rozchodów 2008 Sp. z.o.o zł Książka przychodów i rozchodów 2008 S. A zł Księgi rachunkowe Dla każdego roku ocenić poprawność przyjętych rozwiązań księgowych na rok 2009 oraz określić czy występuje obowiązek sprawozdawczy ( kurs średni EURO na dzień r ; 3,4083zł; kurs średni EURO na dzień ; ;).

18 Użytkownicy sprawozdań finansowych Użytkownicy informacji pochodzących z rachunkowości Wewnętrzni Zewnętrzni W przeciwieństwie do użytkowników wewnętrznych użytkownicy zewnętrzni nie mają bezpośredniego dostępu do informacji o jednostce. 18

19 Rysunek 2. Przegląd najważniejszych elementów wpływających na proces tworzenia wiarygodnych sprawozdań finansowych. Zasady i regulacje i prawne prawne w zakresie w rachunkowości: rachunkowości: - Krajowe - Krajowe Standardy Standardy Rachunkowości, Rachunkowości, - Międzynarodowe - Międzynarodowe Standardy Standardy Rachunkowości Rachunkowości MSR, MSR, - Międzynarodowe - Międzynarodowe Standardy Standardy Sprawozdawczości Sprawozdawczości Finansowej Finansowej MSSF, MSSF, - Ogólnie Akceptowane Zasady Rachunkowości US GAAP Kierownik jednostki: Wybory odnośnie wyceny aktywów i pasywów, przychodów i kosztów oraz prezentacji sprawozdań finansowych Wstępny i nie badany raport finansowy Publiczne i przebadane roczne sprawozdanie finansowe Publiczny i nie badany raport roczny (podmioty nie podlegające badaniu) oraz raport kwartalny (spółki giełdowe) Regulacje w zakresie badania sprawozdań finansowych Źródło: opracowanie własne. Audyt zewnętrzny Odbiorca informacji, czyli obecni i potencjalni: Inwestorzy Kredytodawcy Dostawcy i wierzyciele Klienci Instytucje państwowe Społeczeństwo Kadra menedżerska i pracownicy 19

20 Cechy jakościowe sprawozdań finansowych Art Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest zgodne z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz czy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy badanej jednostki. 2. Opinia, o której mowa w ust. 1, powinna w szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdanie finansowe: 1) zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, 2) zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami rachunkowości, 3) jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową, 4) przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotne dla oceny jednostki informacje, 20

21 Polityka rachunkowości Pod pojęciem zasad (polityce) rachunkowości - rozumie się wybrane i stosowane przez jednostkę, odpowiednie do jej działalności, rozwiązania dopuszczone przepisami ustawy i zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych, (Art. 3 ust.1 pkt. 11) 21

22 Jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące: 1) określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, 2) metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, 3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, 4) systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów. Księgi rachunkowe prowadzi się w siedzibie jednostki. Księgi rachunkowe mogą być prowadzone poza siedzibą jednostki gdy ich prowadzenie powierzone jest osobie fizycznej, osobie prawnej lub jednostce nieposiadającej osobowości prawnej, uprawnionej do świadczenia takich usług.

23 1. Księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą: 1) dziennik, 2) księgę główną, 3) księgi pomocnicze, 4) zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych, 5) wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

24 Dziennik zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym. Zapisy w dzienniku muszą być kolejno numerowane, a sumy zapisów (obroty) liczone w sposób ciągły. Konta księgi głównej zawierają zapisy o zdarzeniach w ujęciu systematycznym. Na kontach księgi głównej obowiązuje ujęcie zarejestrowanych uprzednio lub równocześnie w dzienniku zdarzeń, zgodnie z zasadą podwójnego zapisu. Zapisów na określonym koncie księgi głównej dokonuje się w kolejności chronologicznej.

25 Konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów danych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontach księgi głównej. Na podstawie zapisów na kontach księgi głównej sporządza się na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca, zestawienie obrotów i sald. Obroty tego zestawienia powinny być zgodne z obrotami dziennika lub obrotami zestawienia obrotów dzienników częściowych. Co najmniej na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych sporządza się zestawienia sald wszystkich kont ksiąg pomocniczych, a na dzień inwentaryzacji - zestawienia sald inwentaryzowanej grupy składników aktywów.

26 Wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz), potwierdzony ich inwentaryzacją, sporządzają jednostki, które uprzednio nie prowadziły ksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą. W pozostałych jednostkach rolę inwentarza spełnia zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawienia sald kont ksiąg pomocniczych sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Pozycje inwentarza sporządzonego przez jednostki, które nie prowadziły uprzednio ksiąg rachunkowych, powinny stanowić odpowiedniki lub rozwinięcia poszczególnych pozycji bilansu otwarcia.

27 Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane dalej dowodami źródłowymi : 1) zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów, 2) zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom, 3) wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki.

28 Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco. Księgi rachunkowe uznaje się za rzetelne, jeżeli dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bezbłędnie, jeżeli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do zaksięgowania w danym miesiącu dowody księgowe, zapewniono ciągłość zapisów oraz bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych. Księgi rachunkowe uznaje się za sprawdzalne, jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawności dokonanych w nich zapisów, stanów (sald) oraz działania stosowanych procedur obliczeniowych, Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bieżąco, jeżeli: 1)) pochodzące z nich informacje umożliwiają sporządzenie w terminie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych i innych, sprawozdań, w tym deklaracji podatkowych oraz dokonanie rozliczeń finansowych, 2)) zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej są sporządzane przynajmniej za poszczególne okresy sprawozdawcze, nie rzadziej niż na koniec miesiąca, w terminie, o którym mowa w pkt 1, a za rok obrotowy - nie później niż do 85 dnia po dniu bilansowym, 3) ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu detalicznego i gastronomii następuje w tym samym dniu, w którym zostały dokonane.

29 Podstawowe zasady rachunkowości Zasada memoriału - tzn. ujęcia w księgach rachunkowych, a następnie w sprawozdaniu finansowym ogółu operacji dotyczących danego roku obrotowego Zgodnie z art. 6 ust. 1 UoR W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. 29

30 Zasada współmierności - oznacza, że na wynik finansowy wpływają zrealizowane w roku obrotowym przychody odpowiednie i związane z ich uzyskaniem, a więc współmierne do nich koszty, zarówno rzeczywiście poniesione (opłacone) jak i nieopłacone (lub nawet nie notyfikowane ) Zgodnie z art.6 ust.2 UoR Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. 30

31 Zasada kontynuacji to domniemanie, przy stosowaniu przyjętych zasad rachunkowości, że jednostka będzie w dającej się przewidzieć przyszłości kontynuowała swą działalność w niezmienionym istotnie zakresie, jeżeli nie jest to niezgodne z rzeczywistością lub przepisami prawa. Zgodnie z art.5 ust.2 UoR Przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki) rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego. 31

32 Zasada ostrożnej wyceny Zgodnie z art.7 ust.1i ust.2: Poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. W szczególności należy w tym celu w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnić: 1) zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, 2) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne, 3) wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne, 4) rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń. 32

33 Zasada ciągłości (porównywalności) zakładająca stałe stosowanie z okresu na okres, raz przyjętych rozwiązań w celu zapewnienia porównywalności danych. Zgodnie z art.5 ust.1 Przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. Wykazane w księgach rachunkowych na dzień ich zamknięcia stany aktywów i pasywów należy ująć w tej samej wysokości, w otwartych na następny rok obrotowy księgach rachunkowych. 33

34 Zasada istotności przewiduje takie zorganizowanie ewidencji, aby zapewniała ona wyodrębnienie tych wszystkich operacji gospodarczych, które ważą przy ocenie sytuacji majątkowej, finansowej, wyniku finansowego oraz rentowności jednostki, względnie służą do sprawowania skutecznej kontroli wewnętrznej. Jednocześnie, jeżeli nie podważa to realizacji tych zadań, mogą być stosowane przy zachowaniu zasady ciągłości uproszczenia. Zgodnie z art. 4 ust.4, art.8 ust.1: Jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku określonego w ust. 1. Określając zasady (politykę) rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności, o której mowa w art

35 Zasada indywidualnej wyceny (niekompensowania) wymaga oddzielnej wyceny każdego poszczególnego składnika aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też strat i zysków nadzwyczajnych Zgodnie z art.7 ust.3: Wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych. 35

36 Elementy wyniku finansowego

37 Schemat funkcjonowania kont wynikowych Konta kosztów i strat Wn nadzwyczajnych Ma Konta przychodów i zysków Wn nadzwyczajnych Ma Zaksięgowanie kosztów i strat nadzwyczajnych Wn Wynik finansowy Ma Zaksięgowanie przychodów i zysków nadzwyczajnych Okresowe przeksięgowanie na wynik Obroty debetowe Sk) zysk Okresowe przeksięgowanie na wynik Obroty kredytowe Sk) strata 37

38 Ogólny schemat ustalania wyniku finansowego

39 Klasyfikacja i ewidencja przychodów W systemie rachunkowości wydziela się następujące kryteria klasyfikacji i ewidencji przychodów: przychody z działalności operacyjnej, do których zaliczamy przychody ze sprzedaży produktów gotowych, usług, towarów i materiałów. pozostałe przychody operacyjne - przychody nie związane bezpośrednio z działalnością operacyjną przychody finansowe czyli przychody osiągane w związku z prowadzonymi operacjami finansowymi

40 Sprzedaż wyrobów, usług, towarów Przychód ze sprzedaży to wartość sprzedaży, czyli iloczyn ilości sprzedanych wyrobów, usług, towarów i materiałów oraz właściwej dla nich jednostkowej ceny sprzedaży. Powyższa suma może być obniżona o przysługujące odbiorcy bonifikaty, opusty, rabaty. Przychody nie stanowi także podatek VAT zawarty w fakturach (czyli dowodach stanowiących podstawę ewidencji przychodu. Przychód ze sprzedaży wykazuje się (zgodnie z zasadą memoriałową) w momencie sprzedaży (wystawienia faktury sprzedaży) bez względu na moment wpływu środków pieniężnych. Ewidencje sprzedaży produktów gotowych i usług prowadzi się na koncie Przychody ze sprzedaży produktów. Sprzedaż materiałów i towarów ujmuje się na koncie Przychody ze sprzedaży materiałów i towarów

41 Ewidencja przychodów ze sprzedaży Wn Przychody ze sprzedaży Wynik finansowy Wn produktów Ma Wn Rozr z odbior Ma Ma Okresowe przeksięgowanie na wynik przychód zs sprzedazy wyrobów gotowych (kwota netto faktury) Faktura sprzedaży Wn Rozrachunki z tyt. VAT MA należny VAT (kwota nalezności) należny VAT Okresowe przeksięgowanie na wynik Przychody ze sprzedaży mate- Wn riałów i towarów Ma przychód zs sprzedazy materiałów i towarów (kwota netto faktury) Faktura sprzedaży (kwota nalezności)

42 Pozostałe przychody operacyjne Do pozostałych przychodów operacyjnych zaliczamy : - przychody ze sprzedaży środków trwałych, wartości niem. i prawnych - przychody z likwidacji środka trwałego(odpady użytkowe z rozbiórki lub likwidacji) - dotacje do sprzedaży - otrzymane /naliczone kary, grzywny i odszkodowania - wartość przedawnionych lub umorzonych zobowiązań - wartość otrzymanych darowizn

43 Ewidencja pozostałych przychodów operacyjnych. Wn Pozistałe przychody Wynik finansowy Wn operacyjne Ma Wn Rozrachunki z odbiorcami Ma Ma Okresowe przeksięgowanie na wynik przychód zs sprzedazy środów trwałych (kwota netto faktury) Faktura sprzedaży (kwota nalezności) Wn Rozrachunki z tyt. VAT Ma należny VAT Wn Rachunwk bankowy / Kasa Ma Otrzyname dotacje, kary, grzywny, odszkodowania Wn Rozrachunki z dostawcami Ma Odpisane przedawnione lub umorzone zobowiązania Wn Konta przedmiotu darowizny Ma Otrzymane darowizny

44 Przychody finansowe Do zasadniczych tytułów uważanych za przychody finansowe należą : przychody ze sprzedaży papierów wartościowych otrzymane/naliczone odsetki od lokat bankowych, środków w banku, udzielonych pożyczek otrzymane/naliczone dywidendy od akcji obcych dodatnie różnice kursowe składników majątku wyrażone w walutach obcych otrzymane/naliczone odsetki za nieterminową regulacje należności dyskonto od weksli obcych

45 Ewidencja przychodów finansowych Wn Przychody Wynik finansowy Wn finansowe Ma Wn Rachunwk bankowy / Kasa Ma Ma Wartość sprzedanych papierów wartościowych Okresowe przeksięgowanie na wynik Otrzymane odsetki Otrzymane dywidendy i udziały

46 Klasyfikacja i ewidencja kosztów Ponoszone przez jednostkę gospodarcza koszty można podzielić na trzy podstawowe grupy : koszty działalności operacyjnej związane są z działalnością podstawową przedsiębiorstwa tz. produkcją i sprzedażą wyrobów, usług, towarów, materiałów. pozostałe koszty operacyjne koszty nie związane bezpośrednio z działalnością operacyjną koszty finansowe czyli koszty poniesione w związku z tzw. operacjami finansowymi

47 Koszty działalności operacyjnej Do podstawowych kryteriów klasyfikacji i ewidencji kosztów należy zaliczyć ich podział: 1) według rodzaju, wśród których wyróżniamy: zużycie materiałów i energii (zużycie materiałów podstawowych, pomocniczych, paliwa, opakowań, gazów, energii elektrycznej itp.. ) Usługi obce (remontowe, transportowe, bankowe, montażowe, sprzętowe, najmu, dzierżawy, łączności, pocztowe itp..) podatki i opłaty (podatek akcyzowy, od nieruchomości, od środków transportu oraz opłaty o charakterze podatkowym (np. opłaty skarbowe)) wynagrodzenia (brutto za pracę bez względu na rodzaj umowy) Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (składki Zus, odpisy na ZFŚS, dopłaty do biletów, szkolenia, wydatki na BHP itp..) Amortyzacja (odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych itp..) Pozostałe koszty rodzajowe (koszty reprezentacji, reklamy, podróży służbowych, ubezpieczeń rzeczowych itp..)

48 Koszty działalności operacyjnej 2) według typów działalności, wśród których wyróżniamy: koszty działalności produkcyjnej tzn koszty bezpośrednio związane z produkcją wyrobów lub usług np. zużycie materiałów bezpośrednich, robocizna bezpośrednia itp.. ) koszty wydziałowe czyli koszty pośrednie wytwarzania powstałe w wydziałach podstawowych np. amortyzacja budynku wydziału, płace pracowników pośrednio produkcyjnych itp. ) Koszty działalności pomocniczej, które dotyczą kosztów utrzymania komórek pomocniczych np. wydziału transportu, stołówki itp. Koszty zarządu koszty dotyczące szeroko pojętej administracji Koszty sprzedaży (koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo w związku z czynnościami sprzedaży tj. opakowania, koszty transportu, ubezpieczenia, reklamy, promocji

49 Koszty działalności operacyjnej 3) według związku z przychodami, w ramach tego kryterium wyróżniamy : koszt własny sprzedanych produktów - iloczyn ilości sprzedanych wyrobów oraz jednostkowego kosztu ich wytworzenia. wartość sprzedanych towarów i materiałów, który to koszt stanowi iloczyn ilości sprzedanych towarów i materiałów oraz ceny ich nabycia (zakupu)

50 Ewidencja kosztów działalności operacyjnej Koszty działalności operacyjnej mogą być ewidencjonowane według trzech wariantów: Wariant I dotyczy ewidencji kosztów wyłącznie w układzie rodzajowym. Rozwiązanie takie może być wystarczające dla celów informacyjnych tylko w małych podmiotach gospodarczych o jednorodnej działalności i braku potrzeby ustalania kosztów jednostkowych produktów. Wariant II polega na tym, że koszty są ewidencjonowane wyłącznie w zespole 5 Koszty według typów działalności i ich rozliczanie ZPK. Wariant III polega na tym, że koszty są wstępnie grupowane w zespole 4 Koszty według rodzaju i ich rozliczanie a następnie za pośrednictwem konta 490 Rozliczenie kosztów rodzajowych odnoszone na konta zespołu 5 Koszty według typów działalności i ich rozliczania.

51 Ewidencja kosztów działalności operacyjnej Wariant I Wn Różne konta aktywów i pasywów Ma Wn Koszty według rodzaju Ma Wn Wynik finansowy Ma Zaksięgowanie kosztu rodzajowego Okresowe przeksięgowanie na wynik finansowy Wn Umorzenie środków trwałych Ma Wn Amortyzacja Ma Miesięczna amortyzacja Wn Materiały Ma Zużycie materiałów i energii Wydanie materiałów do produkcji Wn Rozrachunki z dostawcami MA Usługi obce Rachunek za remont Wn Rozrachunki z pracownikami MA Wynagrodzenia Lista płac Wn Rozrachunki publiczno-prawne MA Ubezpieczenia społwczne i inne świadczenia Ewidencja składek ubezpieczeniowych Wn Rozrachunki z pracownikami MA Pozostałe koszty rodzajowe Rozliczenie delegacji służbowej

52 Ewidencja kosztów działalności operacyjnej Wariant II Wn Różne konta aktywów i pasywów Ma Wn Koszty według typów działalności Ma Zaksięgowanie kosztów według typów działalności Wn Umorzenie środków trwałych Ma Wn Koszty wydziałowe Ma Amortyzacja środków trwałych na wydziałach Wn Materiały Ma Koszty działalności produkcujnej Wydanie materiałów do produkcji Wn Rozrachunki z pracownikami MA Koszty zarządu Lista płac pracowników administracji Wn KASA MA KOSZTY SPRZEDAŻY Zapłacono gotówką za przewóz towarów

53 Ewidencja kosztów działalności operacyjnej Wn Różne konta aktywów i pasywów Ma Wn Koszty w układzie rodzajowym Ma Zaksięgowanie kosztu rodzajowego Wn Rozliczenie kosztów rodzajowych Ma Wn Koszty według typów działalności Ma Zaksięgowanie kosztów według typów działalności

54 Pozostałe koszty operacyjne Do pozostałych kosztów operacyjnych zaliczamy : - wartość netto sprzedanych środków trwałych oraz wartości niem. i prawnych - wartość netto zlikwidowanych środków trwałych oraz koszty likwidacji - zapłacone/naliczone kary, grzywny i odszkodowania - wartość przedawnionych lub umorzonych należności - wartość przekazanych darowizn

55 Ewidencja pozostałych kosztów operacyjnych. Pozistałe koszzty Wn Rozrachunki z dostawcami Ma Wn operacyjne Ma Wynik finansowy Wn Faktura zakupu (kwota zobowiązań) Wn Rozrachunki z tyt. VAT Ma (kwota netto faktury) Okresowe przeksięgowanie na wynik Ma naliczony VAT Wn Rachunwk bankowy / Kasa Ma Zapłacone kary, grzywny, odszkodowania Wn Rozrachunki z odbiorcami Ma Odpisane przedawnione lub umorzone należności Wn Konta przedmiotu darowizny Ma Przekazane darowizny darowizny

56 Koszty finansowe Do zasadniczych tytułów uważanych za koszty finansowe należy : wartość nabycia sprzedanych papierów wartościowych odsetki od kredytów i pożyczek (oprócz kredytów inwestycyjnych) dyskonto od weksli własnych ujemne różnice kursowe składników majątku wyrażone w walutach obcych zapłacone/naliczone odsetki za nieterminową regulacje należności

57 Ewidencja kosztów finansowych Wn Rachunek bankowy / Kasa Ma Koszty Wn finansowe Ma Wn Wynik finansowy Ma Zapłacone odsetki Okresowe przeksięgowanie na wynik Wn Papiery wartościowe Ma Wartość nabycia sprzedanych papierów wartościowych

58 Ewidencja kosztów uzyskania przychodów ze sprzedaży wyrobów, materiałów i towarów Wn Produkty gotowe Ma Koszt własny sprzedanych Wn wyrobów Ma Wn Wynik finansowy Ma wydano wyroby z magazynu po koszcie ich wytworzenia Okresowe przeksięgowanie na wynik Wartość sprzedanych Wn Towary/ Materiały Ma Wn towarów/materiałow Ma wydano towary/materiały z magazynu po ich nabycia (zakupu) Okresowe przeksięgowanie na wynik

59 Zyski i straty nadzwyczajne Straty i zyski nadzwyczajne to skutki finansowe zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki. Spowodowane są w szczególności zdarzeniami losowymi (np. pożar) Ewidencja zysków nadzwyczajnych prowadzona jest po stronie Ma konta Zyski nadzwyczajne. Ewidencja strat nadzwyczajnych prowadzona jest po stronie Wn konta Straty nadzwyczajne. Wn Materiały Ma Wn straty nadzwyczajne Ma Wn Wynik finansowy Ma Wn zyski nadzwyczajne Ma Wn rachunek bankowy M W wyniku pożaru uległy zniszczeniu materiały Okresowe przeksięgowanie na wynik Okresowe przeksięgowanie na wynik Otrzymano na rachunek odszkodowanie z PZU

60 Data 730 Sprzedaż towarów Nr. Dokumentu Treść operacji Kwota Wn Ma XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 2000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 1000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 2000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 1000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 1500 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów Wskaż błędne zapisy Punkty 60

61 Data 730 Sprzedaż towarów Nr. Dokumentu Treść operacji Kwota Wn Ma XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 2000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 1000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 2000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 1000 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów XXXX XXXX Sprzedaż Towarów 1500 XXXX XXXX Sprzedaż Towarów Wskaż błędne zapisy Punkty X 1 X 1 X 1 61