Realizacja polityki zdrowotnej zarówno na poziomie kraju, jak i lokalnych samorządów postrzegana jest w trzech wymiarach:

Transkrypt

1 Załącznik nr 1 do Uchwały nr 22/362/11 Zarządu Województwa Kujawsko- Pomorskiego z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie opracowania dokumentu wyznaczającego załoŝenia polityki zdrowotnej dla województwa kujawsko - pomorskiego Projekt zarysu załoŝeń polityki zdrowotnej dla województwa kujawsko-pomorskiego Wstęp Polityka zdrowotna jest dającym się wyodrębnić świadomie kształtowanym zespołem działań na rzecz zdrowia publicznego, prowadzącym do poprawy stanu zdrowia populacji i do zagwarantowania wszystkim obywatelom bezpieczeństwa zdrowotnego. Przedmiotem zainteresowania polityki zdrowotnej są potrzeby, ich rodzaje, stan i sposób zaspokajania z punktu widzenia jej celu generalnego jakim jest zdrowie. Realizacja polityki zdrowotnej zarówno na poziomie kraju, jak i lokalnych samorządów postrzegana jest w trzech wymiarach: 1. Wymiar celowościowy - wynika z przeprowadzonej diagnozy wskazującej na podstawowe problemy zdrowotne występujące w województwie, a takŝe na sfery jej oddziaływania, 2. Wymiar horyzontalny - stanowi o zintegrowanych działaniach w róŝnych obszarach na rzecz szeroko rozumianej polityki zdrowotnej, 3. Wymiar strukturalny - wynika z umiejscowienia priorytetów i kierunków działań w strukturze instytucjonalnej administracji rządowej i samorządowej oraz sektora pozarządowego. Odniesienie do europejskiej polityki zdrowotnej 23 października 2007 r. Komisja Europejska przyjęła Strategię Zdrowia wskazującą kierunki działania w nadchodzących latach. Biała Księga Razem dla zdrowia strategiczne podejście dla Unii Europejskiej na lata ustanawia ramy ponadgranicznej polityki będące wszechstronną i zwartą odpowiedzią na liczne wyzwania zdrowotne. Prowadzi ona do konkretnych nowych celów działania, między innymi, do wzmocnienia unijnej ochrony przeciw zagroŝeniom zdrowia, wzrostu zapobiegania, wczesnego diagnozowania i do wyposaŝenia obywateli w narzędzia niezbędne do podejmowania decyzji dotyczących ich zdrowia. Celem strategii jest wspomaganie utrzymania dobrego zdrowia w starzejącej się Europie, ochrona obywateli Unii Europejskiej przed zagroŝeniami zdrowia oraz wspieranie dynamicznych systemów zdrowia. ZałoŜenia polityki zdrowotnej dla województwa kujawsko pomorskiego są zgodne z europejską polityką zdrowotną, którą charakteryzuje: wzmacnianie roli i aktywności obywateli, zmniejszanie nierówności zdrowotnych, opieranie się na najlepszych dowodach naukowych.

2 ZałoŜenia polityki zdrowotnej dla województwa kujawsko-pomorskiego są równieŝ spójne z Narodowym Programem Zdrowia na lata Podstawy prawne dla realizacji polityki zdrowotnej w regionie Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego na lata z dnia 12 grudnia 2005 r. wśród priorytetowych obszarów działań wymienia rozwój infrastruktury społecznej w tym unowocześnienie infrastruktury usług społecznych i kształtowanie sieci usług publicznych z punktu widzenia ich dostępności oraz rozwój zasobów ludzkich, w tym promocja zdrowia i profilaktyka. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U z 2008 r. Nr 164, poz.1027 z późn. zm.) Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz.89 z późn. zm.) Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.) Zasady realizacji Realizacja polityki zdrowotnej odnosi się do wszystkich grup społecznych dąŝąc do zrównowaŝonego rozwoju i usuwania nierówności w zdrowiu. W województwie kujawsko-pomorskim będzie ona realizowana z uwzględnieniem następujących zasad: zasady solidarności społecznej jako przejaw akceptacji i otwarcia na drugiego człowieka z uwzględnieniem dwubiegunowej odpowiedzialności, tj. jednostki za wspólnotę i wspólnoty za jednostkę, zasady pomocniczości (subsydiarności), której istotą jest wspomaganie realizacji działań moŝliwie najbliŝej mieszkańców regionu, zasady równych szans poprzez zapewnienie wszystkim mieszkańcom równego dostępu do dóbr i usług, zasady komplementarności rozumianej jako wzajemne uzupełnianie się działań realizowanych przez róŝne podmioty, zasady partnerstwa zakładającej współuczestnictwo mieszkańców w rozwiązywaniu istotnych dla nich problemów, zasady jawności i przejrzystości w odniesieniu do wszystkich podmiotów realizujących politykę zdrowotną w regionie. Misja Celem polityki zdrowotnej w województwie kujawsko-pomorskim jest podejmowanie, na wszystkich szczeblach samorządu, działań zmierzających do poprawy zdrowia i jakości Ŝycia mieszkańców.

3 Problemy zdrowotne mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego W ostatnich dekadach obserwuje się istotny postęp w wydłuŝaniu się przeciętnego trwania Ŝycia we wszystkich województwach. Przeciętne trwanie Ŝycia w 2009 r. wynosiło w woj. kujawsko-pomorskim wśród męŝczyzn 71,4 lat, kobiet 79,5 i jest ona niŝsze od średniej wartość tego wskaźnika dla Polski (dla męŝczyzn 71,5, dla kobiet 80,1 lat). Jedną z konsekwencji tego zjawiska jest rosnący wskaźnik starzenia się ludności mierzony liczbą ludności najstarszej (65 lat i więcej) przypadającej na 100 osób grupy najmłodszej (0-14 lat). W woj. kujawsko-pomorskim w 2009 r. wynosił 80,4. JeŜeli tendencja wzrostowa nadal się utrzyma, zgodnie z prognozą demograficzną wskaźnik ten w 2035 r. osiągnie wartość 180. Główną przyczyną zgonów w województwie kujawsko-pomorskim w 2008 r. były choroby układu krąŝenia (45,9% ogółu zgonów), a wartość współczynnika zgonów z tego powodu wyniosła 444,3/100 tys. mieszkańców przy średniej wartości dla kraju 453,51/100 tys. ludności). Jednocześnie z badań wynika, iŝ w woj. kujawsko-pomorskim odsetek osób w wieku 20 lat i więcej o prawidłowej aktywności fizycznej, która jest uznawana za najwaŝniejszy czynnik podtrzymujący zdrowie i przeciwdziałający występowaniu chorób cywilizacyjnych wynosi 34% wśród męŝczyzn i 27 % wśród kobiet średnia wartość dla Polski wynosi odpowiednio 38% i 34%. Niepokojące są równieŝ dane dotyczące innego czynnika ryzyka wielu chorób. Od 2006 r. narasta zjawisko występowania otyłości wśród dzieci i młodzieŝy. W 2006 r. wskaźnik chorobowości wynosił wśród osób w wieku 0-18 lat 175,6/10 tys. (8120 osób), w 2008 r. 200,3/10 tys. (8907 osób), 2009 r. 208,0/10 tys. (9078 osób). Nowotwory od wielu lat stanowią drugą z kolei grupę najczęstszych przyczyn zgonów (27,1% ogółu zgonów). W 2008 r. województwo kujawsko-pomorskie naleŝało do regionów o jednym z najwyŝszym w kraju współczynników zgonów z powodu chorób nowotworowych (współczynnik surowy zgonów 262,4/100 tys. mieszkańców przy średniej dla kraju 250,5/100 tys. mieszkańców). W latach obserwowano systematyczny wzrost wartości współczynnika zgonów z powodu chorób nowotworowych na 10 tys. ludności oraz udziału odsetkowego nowotworów w umieralności mieszkańców woj. kujawskopomorskiego. Pod względem umiejscowień największy udział w strukturze zgonów u męŝczyzn mają nowotwory: oskrzela i płuca, jelita grubego, Ŝołądka i gruczołu krokowego. Kobiety najczęściej umierają z powodu nowotworu oskrzeli i płuca, sutka, jelita grubego oraz jajnika. Mimo tych niepokojących danych w woj. kujawsko-pomorskim zgłaszalność na badania profilaktyczne jest nadal zbyt mała. W 2009 r. z badań cytologicznych skorzystało w naszym regionie tylko 22,04% kobiet kwalifikujących się do badań, (październik 2010 r. - 23,39%), z badań mammograficznych natomiast 33,28% uprawnionych kobiet (październik 2010 r. 32,84%). Kolejną istotną przyczyną zgonów mieszkańców woj. kujawsko-pomorskiego (5,4% ogółu zgonów) są choroby układu oddechowego. W 2008 r. z powodu chorób układu oddechowego zmarło w naszym regionie 644 męŝczyzn i 430 kobiet. W 2009 r. w poradniach zdrowia psychicznego z powodu zaburzeń psychicznych (łącznie z uzaleŝnieniami) leczono osób. Wskaźnik leczonych w poradniach zdrowia psychicznego na 100 tys. ludności do 2004 r. systematycznie wzrastał, następnie stopniowo malał, by w 2009 r. ponownie wzrosnąć do 94,8/10 tys. ludności. Niepokojący jest fakt, iŝ w latach aŝ 38 jednostek samorządu terytorialnego (23,2%) samorządów nie realizowało w ciągu 3 lat Ŝadnego z Regionalnych Programów Zdrowotnych i nie opracowało Ŝadnego własnego programu w celu rozwiązania aktualnych problemów zdrowotnych mieszkańców (najwięcej na terenie 3 powiatów: lipnowskiego, radziejowskiego i włocławskiego).

4 Kierunki polityki zdrowotnej I. Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców poprzez: 1. Dostosowanie zakładów opieki zdrowotnej do wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej oraz ich modernizacja. W zaleŝności od rodzaju zakładu opieki zdrowotnej pomieszczenia i urządzenia tych zakładów powinny odpowiadać określonym wymaganiom ogólnoprzestrzennym, ogólnobudowlanym, dotyczącym instalacji i oświetlenia dziennego oraz wymaganiom szczególnym zawartym w załącznikach nr 1 dla szpitali, nr 2 dla przychodni, nr 3 dla zespołu opieki dziennej i zespołu chirurgii jednego dnia, nr 4 dla centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa, nr 6 dla pracowni badań endoskopowych, nr 8 dla pracowni zespołu rehabilitacji rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2011 r. Nr 31, poz. 158). Ustawodawca nałoŝył na kierowników zakładów opieki zdrowotnej obowiązek dostosowania zakładów do wymagań określonych w rozporządzeniu w terminie do dnia 31 grudnia 2016 roku. 2. Kształtowanie liczby i struktury łóŝek szpitalnych w stopniu zapewniającym realizację zadań w dziedzinie ochrony zdrowia, w tym: Rozwój opieki psychiatrycznej Rozwój opieki długoterminowej Na koniec 2009 r. łączna liczba łóŝek (razem z łóŝkami i inkubatorami dla noworodków w oddziałach neonatologicznych i łóŝkami w szpitalnych oddziałach ratunkowych) we wszystkich szpitalach ogólnych wynosiła W porównaniu do 2008 r. liczba łóŝek zmniejszyła się o 238. Na 10 tys. ludności województwa kujawsko-pomorskiego w 2009 r. przypadało średnio 43,7 łóŝek, w 2008 r. 44,9. w odwrotnej relacji na 1 łóŝko przypadało przeciętnie 229 osób, w 2008 r W 2009 r. we wszystkich szpitalach ogólnych łóŝko było zajęte średnio przez 237 dni (65%), w 2008 r. 235 dni (64%). NajwyŜszy wskaźnik wykorzystania łóŝek (powyŝej 90%) był w oddziałach radioterapii 103,2%, oddziałach psychiatrycznych 100,4%, ginekologii onkologicznej - 97,9%, rehabilitacyjnych 90,4%, i neurologicznych 90,3%. Natomiast najniŝsze wykorzystanie łóŝek (poniŝej 50%) wystąpiło w oddziałach: chirurgii plastycznej 18,4%, oddziałach terapii uzaleŝnienia od substancji psychoaktywnych -35,5%, chirurgii szczękowo twarzowej - 40%, neonatologicznych - 41,1%, anestezjologii i intensywnej terapii dziecięcej 42,5%, okulistycznych 47,1% oraz na oddziałach chirurgii dziecięcej - 48,3%. W ramach psychiatrycznej stacjonarnej opieki zdrowotnej w województwie kujawsko-pomorskim funkcjonowały 2 szpitale psychiatryczne i 1 ośrodek leczenia odwykowego. Na koniec 2009 r. w wymienionych zakładach były 773 łóŝka. We wszystkich oddziałach leczono

5 8667 osób, w 2008 r osób. Na 10 tys. ludności województwa przypadało średnio 42 leczonych, w 2008 r. 43. Statystyczne łóŝko zajęte było średnio przez 354 dni w roku (97%). W 2009 r. średni pobyt chorego wyniósł 31,5 dni, w 2008 r. -29,8. W 2009 r. w województwie kujawsko-pomorskim funkcjonowało 20 zakładów opiekuńczo-leczniczych (w tym 3 psychiatryczne) z 888 miejscami ( w tym 275 psychiatrycznych oraz 8 zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych 260 miejsc. Ze świadczeń tych zakładów korzystało łącznie 2679 osób, w 2008 r W 2009 r. w województwie działały 3 hospicja stacjonarne z 59 miejscami. Przebywało w nich 1041 pacjentów, rok wcześniej Zapewnienie dostępu do technologii medycznych o udowodnionej skuteczności i wysokiej efektywności. Nowe technologie medyczne stanowią kolejne wyzwanie przed jakimi stają systemy ochrony zdrowia. Rozwój środków technicznych i pojawianie się nowych produktów terapeutycznych pozwala na bardziej efektywne leczenie znanych chorób oraz stwarza moŝliwości leczenia patologii uznawanych dotychczas za bardzo trudne do leczenia lub wręcz uznawanych za nieuleczalne. Rozwój ten powoduje jednak zdecydowany wzrost kosztów leczenia. Jak w całej gospodarce rynkowej, o kosztach decyduje podaŝ i popyt. Zdrowie jest jednak nietypowym sektorem gospodarki, poniewaŝ popyt na nowe technologie i techniki terapeutyczne jest w bardzo duŝym stopniu determinowany przez środowisko medyczne, które nieraz wprowadza nowe technologie nie zawsze zdecydowanie korzystniejsze od stosowanych dotychczas, za to zdecydowanie droŝsze. Koszty nowych technologii medycznych i metod terapeutycznych wpływają w bardzo duŝym stopniu na moŝliwości finansowania ochrony zdrowia. W kontekście ograniczenia nieprzewidywalnego wzrostu wydatków na ochronę zdrowia jedynie stworzenie jasnych, przejrzystych i skutecznych metod oceny nowych technologii i metod terapeutycznych pozwoli uniknąć zbędnych wydatków i eliminację technologii i metod leczenia nie wnoszących prawdziwego postępu. 4. Poprawienie relacji koszt efekt, szczególnie w odniesieniu do drogich procedur medycznych. Wydatki sektora ochrony zdrowia są szczególnie wraŝliwe na wzrost popytu ze strony zamoŝniejszego i starzejącego się społeczeństwa, a takŝe na wprowadzanie nowych technologii medycznych. Krytyczne spojrzenie na medycynę ujawnia, iŝ wpływa ona w niewielkim stopniu na to co jest jej głównym celem czyli poziom zdrowotny społeczeństw. O tym ostatnim, w znacznie większym stopniu, decyduje poziom wykształcenia i dominujące w społeczeństwie zachowania i nawyki. Stan zdrowotny jest zatem głównie zaleŝny od działań prewencyjnych a nie naprawczych. Tym niemniej od medycyny oczekujemy równieŝ, iŝ wiedzie ona do unikania przedwczesnej śmierci, przywracania zdrowia i poprawy jakości Ŝycia. Tymczasem eskalacja wydatków na ochronę zdrowia nie spowodowała analogicznego wzrostu uzyskiwanych efektów zdrowotnych. Racjonalizacja wydatków zakłada

6 finansowanie jedynie procedur efektywnych. Analizy ekonomiczne łączące badanie efektów medycznych i finansowych pozwolą wskazać co z punktu widzenia dysponenta środków jest postępowaniem najbardziej opłacalnym. 5. Rozwój programów oceny jakości w zakładach opieki zdrowotnej Ocena jakości świadczeń zdrowotnych powinna być podstawowym i najwaŝniejszym miernikiem opieki zdrowotnej, a jej głównym celem powinno być zapewnienie takich warunków opieki, aby przy określonych moŝliwościach finansowych systemu osiągane były maksymalnie korzystne efekty dla pacjenta. Wśród zewnętrznych metod zapewnienia wysokiej jakości świadczeń akredytacja jest najszerzej sprawdzoną na świecie i najskuteczniejszą. Jej rola we współczesnych systemach zdrowotnych polega głównie na wyszukiwaniu zagadnień, które w największym stopniu wpływają na poziom świadczeń i bezpieczeństwo pacjentów. W tych obszarach tworzone są mierzalne kryteria oceny placówek opieki zdrowotnej określonego typu np. szpitali, lecznictwa otwartego, czy zakładów opieki długoterminowej, zwane standardami akredytacyjnymi. Standardy mają charakter dynamiczny, podlegają okresowej modyfikacji, zaleŝnie od szybkości wywoływania poŝądanych efektów. Dzięki temu spełnione jest załoŝenie akredytacji polegające na stałym stymulowaniu do osiągania poziomu optimum, jaki wyznaczają standardy akredytacyjne. KaŜdorazowo wymogi standardów muszą być na poziomie moŝliwie wysokim, a przy tym jednak realnie osiągalnym. Najcenniejszym elementem systemu akredytacji jest to, iŝ pojedyncza placówka, taka jak szpital, ma moŝliwość dokonania samooceny poprzez porównanie się z wzorcami dobrego postępowania jakimi są, przyjęte explicite, standardy akredytacyjne. Określenie w ten sposób własnych słabych stron pozwala osobom zajmującym się jakością na poszukiwania sposobów poprawy funkcjonujących wewnątrz jednostki procesów. Wg danych Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia w naszym województwie tylko 4 szpitale posiadają certyfikat akredytacyjny (Centrum Onkologii im. F. Łukaszczyka w Bydgoszczy, 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy, Publiczny Specjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Inowrocławiu, Wojewódzki Szpital Zespolony im. L. Rydygiera w Toruniu. W Polsce certyfikaty akredytacyjne uzyskała 96 szpitali. II. Profilaktyka i promocja zdrowia 1. Zwiększenie świadomości zdrowotnej mieszkańców U kaŝdego człowieka po okresie wzrostu i rozwoju obserwujemy stopniowe zmiany strukturalne i czynnościowe tkanek i narządów. Rozwój nauk medycznych spowodował opóźnienie tych procesów i znaczne przedłuŝenie średniej długości Ŝycia. Jednak jednocześnie obserwujemy rozwój wielu chorób, które stanowią problem nie tylko dla dotkniętego nimi pacjenta, ale równieŝ ogromny problem społeczny wynikający z konieczności opieki nad chorym oraz wzrastających z kaŝdym rokiem kosztów leczenia. Obecna wiedza medyczna pozwala określić te choroby jako pierwotnie chroniczne.

7 Choroba chroniczna jest zdefiniowana jako choroba, której postęp przebiega bardzo wolno i trwa bardzo długo. Objawy choroby pojawiają się dopiero po wielu latach niedostrzegalnego przebiegu od chwili jej zapoczątkowania. Wyniki najnowszych badań sugerują, Ŝe często juŝ 20-latek jest chory, chociaŝ objawy jego choroby uzewnętrznią się dopiero po latach. Powinniśmy teŝ ocenić ten problem z innego punktu widzenia: np. zgłaszający się w wieku lat pacjent chory na osteoporozę wykazał zainteresowanie leczeniem swojej choroby o lat za późno. W ostatnim dziesięcioleciu ukazało się wiele prac naukowych, które jednoznacznie wskazują na przyczyny rozwoju chorób cywilizacyjnych. Są nimi przede wszystkim nieprawidłowa dieta i nieaktywność fizyczna. 2. Ograniczenie czynników ryzyka występowania chorób Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z negatywnymi skutkami Ŝycia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji. Zaliczamy do nich: nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, udar mózgu, nowotwory, cukrzycę, osteoporozę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc oraz choroby alergiczne. W województwie kujawsko-pomorskim kaŝdego roku wiele osób umiera z powodu chorób cywilizacyjnych. Wielu mieszkańców regionu cierpi na schorzenia układu krąŝenia, nowotwory, cukrzycę czy osteoporozę. Czynniki sprzyjające rozwojowi chorób cywilizacyjnych są związane ze stylem Ŝycia, który narzucają wysoko rozwinięte społeczeństwa. Są to przede wszystkim: siedzący tryb Ŝycia oraz nieprawidłowa dieta (obfitująca w tłuszcze zwierzęce i cukry proste), palenie papierosów, naduŝywanie alkoholu, wysoki poziom stresu. Istotną rolę odgrywa równieŝ niestosowanie się pacjentów do zasad profilaktyki: niewykonywanie badań, nieakceptowanie konieczności eliminacji czynników ryzyka, ignorowanie wczesnych objawów chorób. Polskie społeczeństwo jest w duŝej mierze naraŝone na czynniki sprzyjające chorobom cywilizacyjnym. Świadczą o tym dane z wieloośrodkowego ogólnopolskiego badania stanu zdrowia ludności WOBASZ, zrealizowanego w ramach programu Ministerstwa Zdrowia, Polkard Na ich podstawie oszacowano, Ŝe 42% męŝczyzn i 25% kobiet w Polsce pali papierosy; na nadwagę i otyłość (BMI /Body Mass Index/ >= 25) cierpi 61,6% panów i 50,3% pań w naszym kraju, a mała aktywność fizyczna charakteryzuje ponad 50% dorosłych Polaków. Realizacja celu zakłada zmniejszenie liczby osób otyłych, zwiększenie aktywności fizycznej, poprawę sposobu odŝywiania, zwiększenie umiejętności radzenia sobie ze stresem. 3. Zwiększenie wczesnej wykrywalności chorób Realizacja celu pozwoli zapobiec powaŝnym konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie. SłuŜyć temu będzie projektowanie programów profilaktyki i badań skryningowych odpowiednio dostosowanych do potrzeb określonych grup mieszkańców. Prowadzenie szeroko zakrojonych działań profilaktycznych przynosi w krótszej lub dłuŝszej perspektywie czasowej wymierne korzyści dla społeczeństwa w postaci: poprawy świadomości zdrowotnej populacji, poprawy stanu zdrowia ludności,

8 zmniejszenia ilości osób z powikłaniami chorób i trwałym inwalidztwem, zmniejszenia liczby zachorowań i zgonów, zwiększenia wykrywalności chorób we wczesnym stadium rozwoju, zwiększenia odsetka wyleczeń, zmniejszenia absencji chorobowej, obniŝenia kosztów leczenia, mniejszych strat finansowych (zasiłki chorobowe, straty produkcyjne). 4. Wyrównywanie nierówności w zdrowiu Zmniejszenie nierówności w zdrowiu jest jednym z najwaŝniejszych zadań polityki krajów Wspólnoty Europejskiej. Liczne badania dowodzą pozamedycznych, głównie społeczno-ekonomicznych uwarunkowań zdrowia oraz ich pochodnych takich jak niski poziom wykształcenia, małe szanse lub ich brak na zatrudnienie, złe warunki zamieszkania itp. W grupach bardzo ubogiej ludności odnotowuje się znacznie wyŝsze ryzyko umieralności i zachorowalności niŝ w grupach o wyŝszym statusie społecznym a występowanie chorób przewlekłych jest w tej grupie dwu a nawet trzykrotnie wyŝsze. Realizacja celu pozwoli zmniejszyć dysproporcje w stanie zdrowia pomiędzy poszczególnymi powiatami województwa kujawsko pomorskiego. III. Redukcja niedoborów informacyjnych w ochronie zdrowia poprzez wdroŝenie programu E-zdrowie 1. Rozwój systemu informacji medycznej w celu analizy zapotrzebowania na realizowane świadczenia zdrowotne 2. Upowszechnienie dostępu społeczeństwa do informacji o zdrowiu oraz moŝliwości korzystania ze świadczeń zdrowotnych (budowanie baz wiedzy o zdrowiu oraz utworzenie centralnego portalu informacyjnego ochrony zdrowia, umoŝliwiającego dostęp społeczeństwa m.in. do danych o systemie ochrony zdrowia, aktów prawnych, danych statystycznych, informacji dotyczących profilaktyki, edukacji i promocji zdrowia) 3. Zaprojektowanie i wdroŝenie systemu informacyjnego wspomagającego zarządzanie dla szpitali i jednostek ochrony zdrowia.

9 Uzasadnienie Wybór wskazanych wyŝej kierunków polityki zdrowotnej podyktowany jest koniecznością podejścia do rozwiązywania problemów zdrowotnych w sposób horyzontalny. Poprawa w zakresie zdrowia ludności spowoduje m.in. wzrost liczby osób aktywnych zawodowo na rynku pracy. W perspektywie kilkunastu lat będzie to miało duŝe znaczenie w związku z szybkim starzeniem się społeczeństwa. Zwiększenie się populacji osób aktywnych zawodowo nastąpi dzięki zmniejszeniu umieralności osób w wieku produkcyjnym, zmniejszeniu liczby osób wyeliminowanych z rynku pracy na skutek niesprawności, wydłuŝeniu okresu aktywności zawodowej. Poprawa stanu zdrowia ludności wpłynie na obniŝenie kosztów pracy, dzięki obniŝeniu absencji chorobowej oraz na zmniejszenie środków finansowych wydatkowanych na renty. Osiągnięcie tych rezultatów wpłynie na realizację celu strategicznego Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata , który zakłada poprawę konkurencyjności regionu i podniesienie poziomu Ŝycia mieszkańców przy respektowaniu zasad zrównowaŝonego rozwoju Realizacja wybranych załoŝeń wpłynie na poprawę sytuacji epidemiologicznej w zakresie wszystkich głównych schorzeń stanowiących zagroŝenie dla zdrowia i Ŝycia mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Bezpieczeństwo zdrowotne stało się strategicznym priorytetem UE, co wynika z nasilania się m.in. takich czynników determinujących zdrowie, jak: zmiany demograficzne, w tym starzenie się społeczeństw, co wpływa na zmianę struktury chorób, znacząco podnosi koszty i zagraŝa równowadze systemów zdrowotnych; zmiany warunków środowiskowych, w tym związanych z klimatem, poszerzającą się sferą nierówności społecznych; rozwój nowych technologii, które rewolucjonizują sposób, w jaki promuje się zdrowie, zapobiega zagroŝeniom zdrowotnym i leczy choroby. Edukacja zdrowotna, której zadaniem jest zwiększenie świadomości zdrowotnej to podstawowe narzędzie w walce m.in. z chorobami nowotworowymi, schorzeniami układu oddechowego czy zaburzeniami psychicznymi. Ograniczając podstawowe czynnika ryzyka tj. brak aktywności fizycznej, otyłość, palenie tytoniu, nadmierny stres jesteśmy w stanie zapobiegać większości chorób cywilizacyjnych (choroby układu krąŝenia, rak jelita grubego, rak płuca i oskrzeli, POChP, cukrzyca, depresje). Z kolei warunkiem skuteczności leczenia jest wczesne wykrycie chorób. Postęp technologiczny i farmakologiczny w medycynie nie odniesie poŝądanych efektów dopóki mieszkańcy województwa nie będą korzystać z badań profilaktycznych. Podejmując działania na rzecz poprawy stanu zdrowia mieszkańców województwa nie moŝna zapominać, iŝ poszczególne problemy występują w powiatach z róŝnym nasileniem. Istotne jest więc zwiększenie aktywności szczególnie tych jednostek samorządu terytorialnego, w których wskaźniki epidemiologiczne są najbardziej niepokojące. Prowadzeniu polityki zdrowotnej musi towarzyszyć obserwacja efektów podejmowanych działań dla świadczeniobiorców (powszechność i równość dostępu do świadczeń zdrowotnych, eliminowanie barier ekonomicznych i społecznych ograniczających korzystanie z nich). NaleŜy na bieŝąco uzyskiwać informacje o tym, czy i jak dokonywane zmiany wpływają na sytuację pacjentów, czy zmienia się ilość, jakość i dostępność uzyskiwanych przez nich świadczeń. Podstawowym źródłem danych na temat organizacji i potencjału opieki zdrowotnej w Polsce są systemy rejestrowe i ewidencyjne gromadzące informacje na temat świadczeniodawców. Dla umoŝliwienia zarówno świadczeniobiorcom jak i podmiotom odpowiedzialnym za kreowanie polityki zdrowotnej, efektywnego pozyskiwania niezbędnych danych, konieczna jest informatyzacja tych systemów, ujednolicenie sposobu ich prowadzenia oraz wzajemna ich integracja. Ponadto rozwój systemów informacyjnych jest istotnym elementem wspomagającym proces podejmowania decyzji. Działania te przyczynią się do: zmniejszenia niedoborów

10 informacyjnych organizatorów opieki zdrowotnej, wprowadzenia ładu informacyjnego w ochronie zdrowia, zapewnienia wiarygodności danych oraz podniesienia jakości informacji publicznej na temat organizacji i potencjału opieki zdrowotnej, w tym zwiększenia efektywności wyborów dokonywanych przez konsumentów świadczeń. Działania w zakresie realizacji polityki zdrowotnej powinny być podejmowane przy współudziale wszystkich zainteresowanych, w tym m.in. przedstawicieli nauki, organizacji pozarządowych, przedstawicieli pracodawców i środków masowego przekazu. Sposób realizacji i finansowanie Polityka zdrowotna w regionie będzie realizowana poprzez programy wojewódzkie. Programy te będą finansowane ze środków publicznych, w tym z budŝetu samorządu województwa, EFRR, Kujawsko- Pomorskie Inwestycje Medyczne. Projektowanie i wdraŝanie programów profilaktyki, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej opierało się będzie na zasadach współorganizowania i współfinansowania przez współpracujących partnerów. Podejmowane będą wysiłki na rzecz wzrostu kompetencji jednostek i grup w zakresie zwiększania odpowiedzialności za zdrowie. WaŜnym elementem będzie wsparcie organizacyjne i instytucjonalne dla projektowania i realizacji działań z zakresu profilaktyki, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej na poziomie społeczności lokalnej, w partnerstwie z organizacjami pozarządowymi. Za realizację, koordynację i monitorowanie odpowiedzialny będzie Departament Zdrowia i Nadzoru Właścicielskiego, wykorzystujący do tego celu jednostki podległe i nadzorowane. Instytucjami współpracującymi będą w szczególności zakłady opieki zdrowotnej, jednostki samorządu terytorialnego, samorządy zawodowe, organizacje pozarządowe, organizacje społeczne. Tab. 1. Szacunkowe koszty dla poszczególnych kierunków Lp. Kierunek Koszt Źródło 1 Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców finansowania KPiM 85% - kredyt EBI 15% wkład własny jednostek 2. Profilaktyka i promocja zdrowia budŝet województwa 3. Redukcja niedoborów informacyjnych w ochronie zdrowia poprzez wdroŝenie programu E-zdrowie % EFRR 25% budŝet województwa i partnerów Razem