WPŁYW HERMETYZACJI WYBRANYCH ETAPÓW OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW NA MIKROBIOLOGICZNE ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
|
|
- Artur Sikorski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WPŁYW HERMETYZACJI WYBRANYCH ETAPÓW OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW NA MIKROBIOLOGICZNE ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA HERMETIC EFFECT IN CHOSEN STAGES OF WASTEWATER TREATMENT ON MICROBIOLOGICAL AIR POLLUTION Michał Michałkiewicz, Alina Pruss, Zbysław Dymaczewski, Joanna Michalak* Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Środowiska, Poznań, ul. Piotrowo 5, *Przedsiębiorstwo Inżynierskie Ćwiertnia sp. z o.o Poznań, ul. Ziębicka 35 ABSTRACT The article presents the effects of microbiological pollution in the air around Wastewater Treatment Plants in Wielkopolska and hermetic effect in chosen stages of wastewater treatment on the microbiological air contamination. The interpretation of the results has been conducted according to the Polish Standards which classify the degree of air pollution in reference to the number of microflora in the air. On the basis of the results achieved from free air examination, it can be claimed that the emission of bioaerosols into the atmosphere takes place at almost every stage of sewage treatment. Bacteria and microscopic fungi emitted at that time can cause lighter or heavier pollution, depending on the season. A great number of bacteria and fungi have been detected near sewage aeration tanks pollution and places with sludge. A change in air pollution has been noted depending on climatic conditions (season, strange of winds, humidity and temperature). Research has shown that cover chambers is advantageous. Keywords: bioaerosols, bacteria, fungi, atmospheric air, sewage treatment plant 1. Wprowadzenie Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego to różnego rodzaju gazy, pyły, mikroorganizmy i zarodniki roślin. Mogą one mieć pochodzenie naturalne, antropogeniczne i biologiczne. Zanieczyszczenia biologiczne to przede wszystkim bakterie, grzyby mikroskopowe, wirusy, pyłki roślin, nasiona, a także produkty wytwarzane przez drobnoustroje, np. endotoksyny, egzotoksyny, glukany, metabolity grzybów oraz alergeny, enzymy i antygeny. Cząstki te, zawieszone w powietrzu, nazywane są bioaerozolem lub aerozolem biologicznym, a ich wielkość waha się w granicach 0,02 µm 200 µm (Bitton, 1984; Cyprowski, Krajewski, 2003). W ściekach miejskich, osadach ściekowych, piasku, skratkach znajdują się liczne mikroorganizmy, wśród których są patogeny pochodzące od chorych ludzi i zwierząt (Kalisz et al., 1994; Michałkiewicz, 2004). Trafiają one do ścieków z domów mieszkalnych, placówek służby zdrowia, przemysłu rolno-spożywczego, a także z rzeźni. Mikroorganizmy te tworzą bioaerozole, a ich emisja do powietrza zależy od takich czynników jak: - próg emisji, czyli liczba mikroorganizmów w 1 cm 3 ścieków (ok ), powyżej której mogą stać się bioaerozolem, - koncentracja mikroorganizmów w ściekach, - faza wzrostu mikroorganizmów, - zastosowanej technologii oczyszczania ścieków, szczególnie sposobu napowietrzania i warunków meteorologicznych (Kaźmierczuk, Kalisz, 1999). Bioaerozole są stale obecne w powietrzu, ale ich skład zmienia się w czasie i przestrzeni i zależy od fizyko-chemicznych czynników środowiska. Najbardziej podatnymi obszarami na terenach oczyszczalni ścieków na działanie bioaerozoli są te, które przylegają bezpośrednio do komór napowietrzania, a także sąsiedztwo piaskowników, osadników, złóż biologicznych, czy poletek osadowych (Dutkiewicz et al., 1999; Economides et al., 2001). W ściekach mikroorganizmy mają sprzyjające warunki do rozwoju i przetrwania, a czas ich przeżycia wynosi nawet kilkadziesiąt dni. Po przedostaniu się do powietrza atmosferycznego sytuacja ulega zmianie, gdyż tutaj warunki są znacznie mniej sprzyjające, co
2 136 wynika z braku pożywienia i wpływu niekorzystnych czynników fizycznych. Wiele z mikroorganizmów obumiera. Przyczyniają się do tego warunki meteorologiczne, tj. temperatura i wilgotność względna powietrza, opady atmosferyczne, stężenie tlenu, natężenie promieniowania UV, ruchy powietrza, a także inne zanieczyszczenia powietrza. Mikroorganizmy patogenne pochodzące ze ścieków mogą powodować choroby u ludzi i zwierząt, a także skażać przyległe tereny miejskie, rekreacyjne, rolnicze, wody podziemne i powierzchniowe, mogą mieć działanie toksyczne, alergizujące lub toksycznoalergizujące. Połowa cząstek, które tworzą bioaerozol ma wymiary respirabilne, co oznacza, że łatwo dostają się do układu oddechowego. Cząstki o wymiarach większych osadzają się podczas oddychania w górnych odcinkach oskrzeli, natomiast o mniejszych mogą wnikać do pęcherzyków płucnych (Bitton, 1984; Cyprowski, Krajewski, 2003; Economides et al., 2001; Kaźmierczuk, Kalisz, 1999). Szereg czynników biologicznych, które zaobserwowano na oczyszczalniach ścieków uznano za szkodliwe. Szczególnie narażoną grupą zawodową są pracownicy oczyszczalni, ale także ludzie mieszkający w najbliższym otoczeniu. Do najczęściej spotykanych chorób u tych ludzi należą: zapalenie pęcherzyków płucnych na tle alergicznym, grzybiczne zapalenie płuc, biegunki i infekcje układu pokarmowego, zapalenie spojówek oraz nieżyt błon śluzowych nosa. Pracownicy często mają kaszel, złe samopoczucie oraz trudności w oddychaniu. Bakterie oraz toksyny, które są przez nie wytwarzane mogą być przyczyną infekcji, alergii oraz zatruć u pracowników. Zarażenie może mieć miejsce zarówno przez drogi oddechowe, drogę pokarmową np. wskutek przeniesienia zanieczyszczeń brudnymi rękami oraz przez skórę (Borowski, 2001; Cyprowski et al., 2005; Krzysztofik, 1992). W bioaerozolach oczyszczalni ścieków znajdują się liczne bakterie Gram-dodatnie, Gram-ujemne oraz grzyby mikroskopowe, które powodują liczne dolegliwości zdrowotne u ludzi. Enterotoksyny, które pochodzą od bakterii jelitowych Gram-ujemnych mogą powodować choroby układu pokarmowego, natomiast endotoksyny będące składnikiem ściany komórkowej wywołują m.in. reakcje zapalne w płucach, która objawiają się dusznościami, gorączką, a nawet śmiercią (Dutkiewicz et al., 1999; Dutkiewicz et al., 2001; Kalisz et al., 1994; Marcinkowski, 1986; Michałkiewicz, 2006; Virella, 2000). W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań na terenie mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków o średniej przepustowości m 3 /d, zlokalizowanej w Wielkopolsce. Ze względu na stosunkowo bliskie jej sąsiedztwo z zabudową mieszkalną większość obiektów oczyszczalni została zhermetyzowana, a powietrze oczyszczane jest przez biofiltry. 2. Materiały i metody Mikrobiologiczne badania powietrza wykonano w 2006 i 2007 r. we wszystkich porach roku (lipiec 2006 r., listopad 2006 r., marzec 2007 r., maj 2007 r.). W badaniach zwracano szczególną uwagę na konkretne obiekty, które mogą być potencjalnym źródłem emisji drobnoustrojów. Punkty poboru powietrza zlokalizowane były zarówno wewnątrz hermetyzowanych obiektów technologicznych, jak i bezpośrednio przy nich na zewnątrz. Były to: budynek krat, piaskownik, zbiornik gromadzenia osadu nadmiernego, osadniki wstępne i reaktor biologiczny LANR II. Dodatkowo badano także powietrze w sąsiedztwie obiektów niehermetyzowanych, takich jak: komora rozdziału K4, otwarty zbiornik napływowy, pompownia osadu wstępnego, komora rozdziału K9 oraz między osadnikami wtórnymi. Wyznaczono także jedno stanowisko kontrolne stanowiące tzw. tło, które usytuowane było na stronie nawietrznej. Łącznie analizowano stopień mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza w 16 punktach badawczych. W trakcie poboru próbek powietrza do badań mikrobiologicznych sprawdzano także warunki klimatyczne, takie jak: prędkość i kierunek wiatru, wilgotność i temperaturę powietrza. Przy pobieraniu próbek powietrza wykorzystano metodę zderzeniową, używając mikrobiologiczny próbnik powietrza MAS 100 Eco (produkcji firmy MERCK). W każdym punkcie poboru próbek powietrza zastosowano 8 płytek z rożnymi pożywkami. Umożliwiały one zbadanie następujących mikroorganizmów: bakterii mezofilnych, psychrofilnych, Pseudomonas fluorescens w 26 o C i w 4 o C, gronkowców, bakterii grupy coli oraz grzybów mikroskopowych hodowanych na pożywce Waksmana i Czapek-Doxa. Po pobraniu 100 dm 3 powietrza płytka Petriego z daną pożywką poddawana była inkubacji w cieplarce w odpowiedniej temperaturze (np. 37, 26, 22 lub 4 o C na okres od 2 do 7 dni), następnie liczono wyrosłe kolonie mikroorganizmów, a uzyskane wyniki korygowano zgodnie z tabelą Fellera i podawano jako JTK/m 3 (Jednostki Tworzące Kolonie). W tabeli 1 zestawiono numerację i lokalizację stanowisk badawczych.
3 137 Tabela 1. Lokalizacja i numeracja stanowisk badawczych Nr stanowiska Lokalizacja 1 Budynek krat (wewnątrz) 2 Obok budynku krat (na zewnątrz) 3 Piaskownik (wewnątrz) 4 Piaskownik (na zewnątrz) 5 Zbiornik gromadzenia osadu nadmiernego (wewnątrz) 6 Zbiornik gromadzenia osadu nadmiernego (na zewnątrz) 7 Osadniki wstępne (wewnątrz) 8 Osadniki wstępne (na zewnątrz) 9 Reaktor biologiczny - komora tlenowa N2 (wewnątrz) 10 Reaktor biologiczny - przy komorze N3 (na zewnątrz) 11 Komora rozdziału K4 (na zewnątrz) 12 Otwarty zbiornik napływowy (na zewnątrz) 13 Pompownia osadu wstępnego - Komora K8 (na zewnątrz) 14 Komora rozdziału K9 (na zewnątrz) 15 Między osadnikami wtórnymi 2 a 3 16 Tło przy granicy Oczyszczalni Mikrobiologiczny stopień zanieczyszczenia powietrza omawiają Polskie Normy. Stopień zanieczyszczenia pod względem liczby bakterii w 1 m 3 został zawarty w normie PN-89Z-04111/02. W tabeli 2 podano kryteria oceny mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza bakteriami. Tabela 2. Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza pod względem liczby bakterii w 1 m 3 Ogólna liczba bakterii Pseudomonas Liczba Gronkowce Stopień zanieczyszczenia mezofilnych fluorescens mannitolododatnie mannitoloujemne powietrza poniżej 1000 brak brak brak nie zanieczyszczone od 1000 do średnio 50 i poniżej 25 i poniżej 50 i poniżej 3000 zanieczyszczone powyżej 3000 powyżej 50 powyżej 25 powyżej 50 silnie zanieczyszczone Natomiast stopień zanieczyszczenia pod względem liczby grzybów mikroskopowych w powietrzu ocenia się według normy PN-89Z /03 (Tabela 3). Tabela 3. Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza pod względem liczby grzybów w 1 m 3 Ogólna liczba grzybów w 1 m 3 powietrza atmosferycznego od 3000 do 5000 powyżej 5000 do powyżej Stopień zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego przeciętnie czyste powietrze atmosferyczne, zwłaszcza w okresie późnowiosennym i wczesnojesiennym zanieczyszczenie mogące negatywnie oddziaływać na środowisko naturalne człowieka zanieczyszczenie zagrażające środowisku naturalnemu człowieka Oprócz wyżej wymienionych baterii i grzybów często bada się także nie objęte Polską Normą bakterie grupy coli, gdyż to one wraz z aerozolem pochodzącym ze ścieków wydostają się do powietrza i mogą być wskaźnikiem zanieczyszczenia powietrza bakteriami chorobotwórczymi (Michalkiewicz, Kwaśna, 2006). 3. Wyniki i dyskusja Na każdym stanowisku badawczym oprócz poboru próbek powietrza wykonano pomiary parametrów środowiskowych (temperatura powietrza, wilgotność i prędkość wiatru). Uzyskane wartości posłużyły do dodatkowej
4 138 interpretacji wyników badań mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza. W tabeli 4 i 5 zestawiono zakresy (minimum maksimum) wartości (JTK/m 3 ) badanych grup mikroorganizmów, które stwierdzono na poszczególnych stanowiskach badawczych. Tabela 4. Zakresy (min. max.) liczby bakterii w 1 m 3 powietrza na badanych stanowiskach Badane bakterie [JTK/1m 3 ] Stanowisko Pseudomonas Bakterie Bakterie Gronkowce Bakterie badawcze fluorescens mezofilne psychrofilne białe złociste 26 o C 4 o grupy coli C Tabela 5. Zakresy (min. max.) liczby grzybów mikroskopowych w 1 m 3 powietrza Stanowisko Grzyby mikroskopowe [JTK/1m 3 ] badawcze na pożywce Czapek-Doxa na pożywce Waksmana Na podstawie uzyskanych wyników badań można stwierdzić, że stopień na poszczególnych stanowiskach badawczych był dość zróżnicowany. Największe zanieczyszczenie bakteriami mezofilnymi wystąpiło wewnątrz hermetyzowanego zbiornika gromadzenia osadu nadmiernego (stan. 5), w otoczeniu otwartej komory rozdziału K9 (stan. 14) oraz otwartej komory rozdziału K4 (stan. 11). Jesienią miało tam miejsce silne zanieczyszczenie powietrza (zgodnie z PN) tymi bakteriami. Nie zanieczyszczone powietrze było w każdej porze roku w tle (stan. 16), między osadnikami wtórnymi (stan. 15), na zewnątrz pompowni osadu wstępnego (stan. 13), na zewnątrz
5 139 otwartego zbiornika napływowego (stan. 12), na zewnątrz i wewnątrz reaktora biologicznego (stan. 10 i 9) i osadników wstępnych (stan. 7 i 8) oraz na zewnątrz piaskownika (stan. 4). Na pozostałych stanowiskach odnotowano średnie zanieczyszczenie powietrza. Podwyższona liczebność bakterii psychrofilnych była stwierdzana okresowo na tych samych stanowiskach, na których odnotowano najwyższe wartości bakterii mezofilnych. Bakterie grupy coli nie wystąpiły jedynie na zewnątrz budynku krat, na zewnątrz zbiornika gromadzenia osadu nadmiernego oraz w tle (przy granicy Oczyszczalni). Największa ich liczebność (57800 JTK/m 3 ) była przy komorze rozdziału K9 (stan. 14). Obecność bakterii grupy coli na poszczególnych stanowiskach świadczy o emisji aerozoli ścieków do atmosfery, co wskazuje, że mogą tam być również inne, ale chorobotwórcze bakterie. Gronkowce złociste i białe w największej ilości wystąpiły zimą i jesienią wewnątrz zbiornika gromadzenia osadu nadmiernego (stan. 5) oraz przy komorze rozdziału K9 (stan. 14); powietrze było tam wówczas według PN silnie zanieczyszczone. Na pozostałych stanowiskach było nie zanieczyszczone lub średnio zanieczyszczone, a w tle było zawsze nie zanieczyszczone pod względem tych mikroorganizmów. Silne zanieczyszczenie powietrza bakteriami Pseudomonas fluorescens (hodowane w 26 o C) stwierdzono jesienią i zimą wewnątrz hermetyzowanego zbiornika gromadzenia osadu nadmiernego (stan 5) oraz w otoczeniu komory rozdziału K9 (stan. 14). Nie zanieczyszczone tymi bakteriami było powietrze obok budynku krat, wewnątrz osadników wstępnych, na zewnątrz reaktora biologicznego, przy pompowni osadu wstępnego, miedzy osadnikami wtórnymi oraz w tle. Oprócz stanowiska 11 (komora rozdziału K4), gdzie latem i zimą powietrze było średnio zanieczyszczone bakteriami Pseudomonas fluorescens (hodowla w 4 o C), nie stwierdzono tych mikroorganizmów w innych miejscach na terenie Oczyszczalni i w tle. Silne zanieczyszczenie powietrza grzybami mikroskopowymi (+ 10 tys. JTK/m 3 ), stanowiące zagrożenie dla środowiska naturalnego człowieka (wg PN), wystąpiło wewnątrz: zbiornika gromadzenia osadu nadmiernego (stan. 5), osadników wstępnych (stan. 7) i reaktora biologicznego (stan. 9). W powietrzu zewnętrznym tak wysokie zanieczyszczenie było tylko przy komorze rozdziału K9 (stan. 14) oraz latem w sąsiedztwie komory rozdziału K4 (stan. 11). Na pozostałych stanowiskach liczebność grzybów mikroskopowych była zdecydowanie niższa, a powietrze było przeciętnie czyste lub okresowo występowało zanieczyszczenie mogące negatywnie oddziaływać na środowisko naturalne człowieka. Na liczebność mikroorganizmów na terenie oczyszczalni ścieków ma wpływ wiele czynników. Należą do nich m.in: rodzaj i ilość oczyszczanych ścieków, zastosowana technologia oczyszczania, sposób napowietrzania, turbulencja ścieków, koncentracja mikroorganizmów w ściekach, warunki meteorologiczne i usytuowanie obiektów względem ukształtowania terenu (Kaźmierczuk, Kalisz, 1999). W badaniach prowadzonych na terenie Oczyszczalni Ścieków w Wielkopolsce stwierdzono, że takie właśnie czynniki odgrywają podstawową rolę w stopniu zanieczyszczenia powietrza. Wśród mikroorganizmów wykrywanych w ściekach i w powietrzu występują formy patogenne, które mogą powodować choroby u ludzi, w szczególności pracowników oczyszczalni i pobliskich mieszkańców. Stopień zagrożenia zależy od wielu czynników, m.in. od liczebności i rodzaju drobnoustrojów występujących w ściekach i w powietrzu, odległości otoczenia od źródła emisji zanieczyszczeń, a także od warunków atmosferycznych i klimatycznych. W wielu pracach badawczych analizowano właśnie te czynniki i określano mikrobiologiczne zanieczyszczenia powietrza na terenach oczyszczalni i w ich otoczeniu (Cyprowski, Krajewski 2003; Michałkiewicz, Kwaśna, 2006; Piekarska, Traczewska, 2002; Wlazło et al., 2002; Kalisz et al., 1994; Sánchez-Monedero et al., 2008; Fracchia et al., 2006; Fernando et al., 2005; Breza-Boruta, Paluszak, 2007). W pracy Cyprowskiego et al. (2005) przedstawiono wyniki badań powietrza na mechaniczno-biologicznej Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Łodzi, o przepustowości m 3 /dobę. Najwyższe stężenia bakterii mezofilnych stwierdzono tam w pobliżu obiektów związanych z osadami (laguny osadowe: 4, JTK/m 3 ). W okolicy lagun, dużej liczbie bakterii towarzyszyły także znaczne ilości grzybów, a w otoczeniu hali krat i komory napowietrzania zaobserwowano ich więcej aniżeli bakterii. Porównując te wyniki z naszymi badaniami na terenie Oczyszczalni w Wielkopolsce można stwierdzić, że również tutaj większe liczebności bakterii mezofilnych wystąpiły w obiekcie związanym z osadem (wewnątrz zbiornika gromadzenia osadu nadmiernego). Na zewnątrz tego zbiornika stężenia mikroflory były znacznie niższe, co mogło być spowodowane hermetyzacją tego zbiornika i odprowadzaniem
6 140 powietrza zanieczyszczonego na biofiltry. Podobnie również, jak dla oczyszczalni w Łodzi znacznie więcej grzybów mikroskopowych niż bakterii mezofilnych wystąpiło przy komorze napowietrzania reaktora biologicznego oraz wewnątrz i na zewnątrz budynku krat. Jednak różnice pojawiły się w przypadku bakterii grupy coli, gdyż w naszych badaniach stwierdzono ich obecność, niekiedy nawet bardzo dużą (przy komorze rozdziału K9, w zbiorniku gromadzenia osadu oraz wewnątrz piaskownika), a w Łodzi nie stwierdzono patogennych Escherichia coli. Po porównaniu zanieczyszczenia powietrza wewnątrz i na zewnątrz hermetyzowanych obiektów stwierdzono, że tylko w trzech przypadkach na zewnątrz było większe zanieczyszczenie niż wewnątrz. Miało to miejsce zimą przy piaskowniku, latem obok osadników wstępnych i przy reaktorze biologicznym. Prawdopodobnie było to spowodowane wiatrem, który nawiał zanieczyszczenia z innych, odkrytych obiektów, lub mało efektywnie działającym systemie odprowadzania powietrza na biofiltry. Dokładna analiza systemu oczyszczania powietrza przez biofiltry wykazała, że układ odprowadzania powietrza m.in. z reaktora jest za słaby. Potwierdzeniem tego były uciążliwe zapachy, które trudno było wyeliminować w istniejącym układzie. Wlazło et al. (2002) badali narażenie pracowników na inhalację szkodliwego bioaerozolu na mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w Myszkowie. Oczyszczalnia ta jest niedużym obiektem (4000 m 3 /d), który można uznać za typowy dla większości miast w Polsce. Najwięcej bakterii zanotowano tam w otoczeniu komory napowietrzania (ok JTK/m 3 ) i było ich o rząd więcej aniżeli na stanowisku przy przepompowni ścieków, gdzie stwierdzono ok. 400 JTK/m 3. Po porównaniu otrzymanych wyników z danymi literaturowymi autorzy ci stwierdzili, że wartości stężeń bakterii na terenie oczyszczalni w Myszkowie mieszczą się w dolnych zakresach wartości wykrytych na terenach innych oczyszczalni. Wyniki porównano z oczyszczalnią w Finlandii, gdzie w otoczeniu komór napowietrzania całkowite stężenie bioaerozolu wahało się w przedziale od 2, JTK/m 3 do 1, JTK/m 3. Mimo tego faktu stwierdzono, że bakterie występujące w pobliżu komory napowietrzania mogą być potencjalną przyczyną występowania u pracowników szeregu różnych chorób, np. schorzeń alergicznych, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i oddechowego. Podobna sytuacja może zatem występować na terenie badanej przez nas Oczyszczalni Ścieków w Wielkopolsce. Po przeanalizowaniu wyników na terenie badanej Oczyszczalni Ścieków w Wielkopolsce stwierdzono, że występowanie niższych wartości bakterii i grzybów w licznych punktach badawczych wynika z faktu zastosowania hermetyzacji poszczególnych etapów oczyszczania ścieków. Najczęściej wewnątrz hermetyzowanych obiektów liczba bakterii i grzybów była znacznie wyższa aniżeli na zewnątrz. W niektórych jednak przypadkach (szczególnie latem) zaobserwowano, iż sytuacja była odwrotna. Wynika to przypuszczalnie z faktu, że niektóre stanowiska badawcze znajdowały się pod wpływem całkowicie otwartych obiektów (np. komory rozdziału K9 i komory rozdziału K4), a także o niezbyt szczelnej hermetyzacji obiektów przykrytych. Ciepłe powietrze, intensywna turbulencja ścieków i zbyt słabe w niektórych przypadkach urządzenia wentylacyjne mogą powodować, że bioaerozole wydostają się także na zewnątrz spod laminatowych pokryw, włazów oraz kominków wentylacyjnych. Jednocześnie wskazuje to, że należy uszczelnić poszczególne obiekty, a będące potencjalnym źródłem emisji drobnoustrojów oraz nieprzyjemnych zapachów otwarte komory rozdziału (K9 i K4) powinny być dodatkowo hermetyzowane. Jednak zabiegi te wymagają zainstalowania dodatkowego biofiltra oraz wydajniejszej instalacji odprowadzania powietrza. Kulig i Ossowska-Cypryk (1999) przedstawili wyniki mikrobiologicznych badań powietrza dla kilku oczyszczalni o zróżnicowanej przepustowości (od 150 m 3 /d do m 3 /d). Stwierdzili oni, że najwyższe stężenia mikroorganizmów występują zwykle przy komorach napowietrzanych oraz przy piaskowniku. Ich badania wykazały także, że zazwyczaj liczba bakterii psychrofilnych była wyższa od liczby bakterii mezofilnych. Na analizowanej przez nas Oczyszczalni w Wielkopolsce zanotowano najczęściej podobną zależność. Taka tendencja stwierdzana jest też przez innych badaczy i wykazuje, że turbulencja ścieków oraz napowietrzanie, zwłaszcza grubo pęcherzykowe, są główną przyczyną emisji bioaerozoli do atmosfery. Aerozole te mogą być w sprzyjających warunkach przenoszone wraz z wiatrem na znaczne odległości. Literatura podaje także, iż w miarę zwiększania się odległości od urządzeń i obiektów komunalnych stopień mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza maleje, dochodząc do poziomu zbliżonego do tła (Miecznikowski, 2005; Kalisz et al., 1994).
7 141 Kalisz et al. (1994) zwracają także uwagę na bakterie Pseudomonas, które są wskaźnikiem zanieczyszczeń pochodzenia ściekowego. Stwierdzili oni, że w punkcie odległym o 150 m od ogrodzenia oczyszczalni (na stronie zawietrznej) znajdowały się te bakterie, mimo, że w tle ich nie było. Wskazuje to, że badana oczyszczalnia była źródłem emisji bioaerozoli, które przeniesione zostały na tę odległość. Wnioskowali zatem, że prawidłowe rozmieszczenie urządzeń na ogólnym planie oczyszczalni, ukształtowanie terenu oraz roślinność mogą być skutecznymi barierami hamującymi szerokie rozprzestrzenianie się emitowanych bioaerozoli. Na terenie Oczyszczalni w Wielkopolsce bakterie Pseudomonas fluorescens też były wykryte, a ich głównym źródłem emisji była otwarta komora rozdziału K9. Zastosowanie hermetyzacji innych obiektów mogło ograniczyć ich emisję do powietrza zewnętrznego. Na analizowanej przez nas Oczyszczalni rosną wzdłuż ogrodzenia liczne wysokie drzewa, a od strony zabudowy utworzono nasyp. Ogranicza to w znacznym stopniu niekorzystny wpływ tego obiektu komunalnego na okoliczne tereny. Przeprowadzone badania na terenie Oczyszczalni Ścieków w Wielkopolsce wykazały, że hermetyzacja spełnia bardzo korzystną rolę w eliminowaniu emisji zanieczyszczeń mikrobiologicznych i zapachowych do atmosfery. Niepokojący jest jednak fakt, iż wewnątrz licznych obiektów hermetyzowanych odnotowano wysokie stężenia bakterii i grzybów, co świadczy, że wentylacja jest za słaba, a ilość odprowadzanego powietrza do biofiltra jest niewystarczająca. Prace różnych badaczy wskazują, że ogrodzenie terenu i otoczenie go pasem zieleni, oddalenie od zabudowy mieszkaniowej i lokalizacja na zawietrznej stronie miejscowości ogranicza emisję bioaerozoli oraz ich niekorzystny wpływ na otoczenie. Istotny jest także wybór właściwej technologii napowietrzania ścieków, stosowanie osłon obiektów generujących bioaerozole, budowa małych obiektów w budynkach, a także stabilizacja i higienizacja osadów, skratek i piasku. Zmniejszenie ilości bioaerozoli powoduje ograniczenie, a nawet likwidację powstawania pyłów i odorów, zmniejszenie zagrożenia zdrowotnego i ograniczenie uciążliwości zapachowej, co sprawi, że obiekty komunalne będą bardziej akceptowalne przez społeczności lokalne [Piekarska, Traczewska, 2002; Borowski, 2001; Kulig, 2005; Miecznikowski, 2005]. Powyższe przykłady i wyniki badań na terenach i wokół obiektów komunalnych dowodzą, że konieczne jest maksymalne ograniczanie emisji bioaerozoli do atmosfery. Hermetyzacja najbardziej uciążliwych obiektów jest w tym przypadku słuszna i skuteczna. Dodatkowo powinna być także przestrzegana higiena pracy, prawidłowa eksploatacja oczyszczalni, a wiedza pracowników oczyszczalni o ewentualnych zagrożeniach zdrowotnych musi być stale uzupełniana. 4. Wnioski końcowe Przeprowadzone badania na terenie Oczyszczalni Ścieków w Wielkopolsce potwierdziły tezę, że oczyszczalnia ścieków jest potencjalnym źródłem mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza. Badania wykazały, że wymienione przez Polskie Normy grupy mikroorganizmów (bakterie i grzyby) zostały stwierdzone w licznych próbach, dzięki czemu można było dokonać oceny stopnia mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza. Wybrana metoda poboru próbek powietrza (zderzeniowa) przy użyciu próbnika powietrza MAS 100 Eco była właściwa, gdyż umożliwiła ona wykrycie nawet małych ilości mikroorganizmów występujących w powietrzu. Mikroorganizmy występujące w powietrzu na terenie oczyszczalni ścieków mogą być przyczyną chorób u ludzi (pracowników i pobliskich mieszkańców). Warunki klimatyczne, takie jak: temperatura, prędkość i kierunek wiatru oraz wilgotność powietrza mają wpływ na stopień emisji mikroorganizmów. Najmniejsze mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego stwierdzono w okresie wiosennym, a największe jesienią lub zimą i latem. Badania wykazały, że liczba bakterii psychrofilnych była zazwyczaj wyższa od liczby bakterii mezofilnych. Obecność bakterii mezofilnych wskazuje na potencjalną możliwość występowania bakterii chorobotwórczych. Najbardziej zanieczyszczonymi obiektami był zbiornik gromadzenia osadu nadmiernego i komora rozdziału K9. Na wszystkich stanowiskach pomiarowych (z wyjątkiem stanowiska w tle) okresowo występowały bakterie grupy coli, co świadczy, że mogą być one dobrym
8 142 wskaźnikiem emisji aerozoli ścieków do powietrza. Zastosowanie hermetyzacji najbardziej uciążliwych obiektów ma pozytywny wpływ na ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami emitowanymi ze ścieków i powoduje ograniczenie emisji bioaerozoli i odorów. Hermetyzacja niektórych obiektów jest nieszczelna, a system odprowadzania zanieczyszczonego powietrze na biofiltry za mało efektywny. Zaleca się zwiększenie krotności wymiany powietrza w tych obiektach. Badania wykazały konieczność prowadzenia monitoringu powietrza na terenach obiektów komunalnych, głównie oczyszczalni ścieków. 5. Literatura BITTON G., Wastewater Microbiology, Willey- Liss, N.York BOROWSKI S., Rola wysypisk odpadów komunalnych i oczyszczalni ścieków w kształtowaniu bioaerozolu powietrza atmosferycznego; in: Materiały II Międzynarodowej Konferencji Naukowej nt. Rozkład i korozja mikrobiologiczna materiałów technicznych, ITFiM PŁ, Łódź, pp , BREZA-BORUTA B., PALUSZAK Z., 2007; Influence of Water Treatment Plant on Microbiological Composition of Air Bioaerozol, Polish J. of Environ. Stud., vol.16, No 5, pp CYPROWSKI M., SZARAPIŃSKA- KWASZEWSKA J., DUDKIEWICZ B., KRAJEWSKI J.A., SZADKOWSKA- STAŃCZYK I., 2005; Ocena narażenia pracowników oczyszczalni ścieków na czynniki szkodliwe występujące w miejscu pracy, Medycyna Pracy, vol.56, No 3, pp CYPROWSKI M., KRAJEWSKI J.A., 2003; Czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące w oczyszczalniach ścieków komunalnych, Medycyna Pracy, vol.54, No 1, pp DUTKIEWICZ J., ŚPIEWAK R., JABŁOŃSKI L., Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych występujących w środowisku pracy oraz narażonych na nie grup zawodowych, Instytut Medycyny Wsi, Lublin DUTKIEWICZ J., KRYSIŃSKA-TRACZYK E., SKÓRSKA CZ., SITKOWSKA J., PRAŻMO Z., GOLEC M., 2001; Exposure to airborne microorganisms and endotoxin in herb processing plants, Ann. Agric. Environ. Med., vol.8, pp ECONOMIDES I.M., PONTIDOU A., KALOGERAKIS N., Bioaerosol formation near wastewater treatment facilities; in: 7 th International Conference on Environmental Science and Technology, Ermoupolis, Syros island, Greece, pp , FERNANDO N.L., FEDORA P.M., 2005; Changes at an activated sludge sewage treatment plant alter the numbers of airborne aerobic microorganisms, Water Research, vol.39, pp FRACCHIA L., PIETRONAVE S., RINALDI M., MARTINOTTI M.G., 2006; Site-related airborne biological hazard and seasonal variations in two wastewater treatment plants, Water Research, vol.40, pp KALISZ L., KAŹMIERCZUK M., SAŁBUT J., 1994; Miejska oczyszczalnia ścieków jako źródło mikrobiologicznego zanieczyszczenia powietrza, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, vol.7, pp KAŹMIERCZUK M., KALISZ L., 1999; Bioaerozol w oczyszczalniach ścieków miejskich, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, vol.17, pp KRZYSZTOFIK B., Mikrobiologia powietrza, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa KULIG A., 2005; Aktualne zagadnienia w ocenach oddziaływania na otoczenie obiektów gospodarki ściekowej. Cz. II. Oceny wpływu bioaerozol na jakość powietrza, Forum eksploatatora, vol.3, No 20, pp KULIG A., OSSOWSKA-CYPRYK K., 1999; Problematyka badań mikrobiologicznych w ocenach oddziaływania na środowisko obiektów komunalnych zagadnienia metodyczne, Problemy Ocen Środowiskowych, vol.1, No 4, pp MARCINKOWSKI T., 1986; Zagrożenie środowiska organizmami chorobotwórczymi występującymi w ściekach miejskich i ich osadach, Gaz, Woda i Technika Sanitarna, vol.8-9, No LX, pp MICHAŁKIEWICZ M., 2004; Drobnoustroje w otoczeniu oczyszczalni, Wodociągi Kanalizacja, vol.3, No 6, pp
9 143 MICHAŁKIEWICZ M., 2006; Bakterie chorobotwórcze w otoczeniu człowieka, Wodociągi Kanalizacja, vol.9, No 31, pp MICHAŁKIEWICZ M., KWAŚNA S., Wpływ oczyszczalni na bakteriologiczne i zapachowe zanieczyszczenie środowiska; in: Materiały V Konferencji Naukowo-Technicznej Woda Człowiek - Środowisko. Aktualna problematyka usług wodociągowo kanalizacyjnych, Września Licheń, pp , MIECZNIKOWSKI Z., 2005; Odory to nasza specjalność, Ochrona środowiska, vol.3, pp PIEKARSKA K., TRACZEWSKA T.M., 2002; Wpływ oczyszczalni ścieków na jakość mikrobiologiczną powietrza, Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów, vol.36, No 1, pp PN-89Z-04111/02: Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Oznaczenie liczby bakterii w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną. PN-89Z-04111/03: Ochrona czystości powietrza. Badania mikrobiologiczne. Oznaczenie liczby grzybów mikroskopowych w powietrzu atmosferycznym (imisja) przy pobieraniu próbek metodą aspiracyjną i sedymentacyjną. SÁNCHEZ-MONEDERO M.A., AGUILAR M.I., FENOLL R., ROIG A., 2008; Effect of the aeration system on the levels of airborne microorganisms generated at wastewater treatment plants, Water Research, vol.42, pp VIRELLA G., Mikrobiologia i choroby zakaźne, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław WLAZŁO A., PASTUSZKA J.S., ŁUDZEŃ- IZBIŃSKA B., 2002; Ocena narażenia na aerozol bakteryjny pracowników niedużej oczyszczalni ścieków, Medycyna Pracy, vol.53, No 2, pp
MIKROBIOLOGICZNA JAKOŚĆ POWIETRZA W BUDYNKU PASYWNYM W CZASIE JEGO EKSPLOATACJI
Małgorzata BASIŃSKA* Michał MICHAŁKIEWICZ* budynek pasywny, mikrobiologia, jakość powietrza MIKROBIOLOGICZNA JAKOŚĆ POWIETRZA W BUDYNKU PASYWNYM W CZASIE JEGO EKSPLOATACJI W referacie podjęto próbę określenia
Bardziej szczegółowoZakład Higieny Środowiska Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny
Pomiary zanieczyszczenia mikrobiologicznego powietrza na terenie Miasta Otwocka w rejonie zagospodarowania odpadów komunalnych: składowiska odpadów komunalnych Sater-Otwock Sp. z o.o. w Otwocku oraz Regionalnej
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH OCENY STĘŻENIA BIOAEROZOLU ZANIECZYSZCZAJĄCEGO POWIETRZE NA PODSTAWIE LICZEBNOŚCI WYBRANYCH GRUP DROBNOUSTROJÓW
Mysłowice, 22.03.2016 r. RAPORT Z BADAŃ REALIZOWANYCH W RAMACH OCENY STĘŻENIA BIOAEROZOLU ZANIECZYSZCZAJĄCEGO POWIETRZE NA PODSTAWIE LICZEBNOŚCI WYBRANYCH GRUP DROBNOUSTROJÓW Zleceniodawca: Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoOCENA ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH NA STAN SANITARNY POWIETRZA
OCENA ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH NA STAN SANITARNY POWIETRZA Barbara KOŁWZAN, Piotr JADCZYK, Grzegorz PASTERNAK, Maria PAWLIK Małgorzata KRAWCZYŃSKA, Justyna GŁUSZCZAK, Justyna
Bardziej szczegółowoBarbara Błachno* POJEMNIKI NA ODPADY KOMUNALNE JAKO ŹRÓDŁO ZANIECZYSZCZEŃ MIKROBIOLOGICZNYCH POWIETRZA
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 41, 2009 r. Barbara Błachno* POJEMNIKI NA ODPADY KOMUNALNE JAKO ŹRÓDŁO ZANIECZYSZCZEŃ MIKROBIOLOGICZNYCH POWIETRZA WASTE CONTAINERS AS A SOURCE OF MICROBIOLOGICAL
Bardziej szczegółowoAnaliza mikrobiologiczna powietrza oraz zapylenia i występowania aktywnych biologicznie substancji w powietrzu m. Kielce
Analiza mikrobiologiczna powietrza oraz zapylenia i występowania aktywnych biologicznie substancji w powietrzu m. Kielce (SKRÓT) dr Krystyna Królikowska, dr Marek Kwinkowski prof. zw. dr hab. Wiesław Kaca
Bardziej szczegółowoBADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO
oczyszczanie, ścieki przemysłowe, przemysł cukierniczy Katarzyna RUCKA, Piotr BALBIERZ, Michał MAŃCZAK** BADANIA PODATNOŚCI ŚCIEKÓW Z ZAKŁADU CUKIERNICZEGO NA OCZYSZCZANIE METODĄ OSADU CZYNNEGO Przedstawiono
Bardziej szczegółowoMikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego na terenie Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Chrzanowie
3 Polish Journal of Agronomy 2015, 20, 3 8 Mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego na terenie Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Chrzanowie Iwona Paśmionka, Agnieszka Galus-Barchan, Beata
Bardziej szczegółowoKoncepcja przebudowy i rozbudowy
Koncepcja przebudowy i rozbudowy Oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna Cześć mechaniczna: Kraty Piaskownik poziomy podłużny bez usuwania tłuszczu Osadniki wstępne Imhoffa Część biologiczna: Złoża biologiczne
Bardziej szczegółowo98 Mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza na terenie oczyszczalni ścieków komunalnych
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 13. Rok 2011 ISSN 1506-218X 1543-1558 98 Mikrobiologiczne zanieczyszczenie powietrza na terenie oczyszczalni ścieków
Bardziej szczegółowoTECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak
TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak Charakterystyka zawodu Technik ochrony środowiska koordynuje pracę w zakresie ochrony powietrza, wód, powierzchni ziemi, ochrony przed
Bardziej szczegółowoDobre praktyki w ograniczeniu oddziaływania zapachowego na wybranych przykładach
Dobre praktyki w ograniczeniu oddziaływania zapachowego na wybranych przykładach dr inż. Łukasz Szałata mgr inż. Mateusz Cuske prof. dr hab. inż. Jerzy Zwoździak Krajowe Forum Dyrektorów Oczyszczania Miast,
Bardziej szczegółowoOCENA MIKROBIOLOGICZNEGO ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA NA TERENIE OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 3 (31) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 49 57 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2010 OCENA MIKROBIOLOGICZNEGO ZANIECZYSZCZENIA
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE BIOFILTRACJI W OCZYSZCZANIU ODOROTWÓRCZYCH GAZÓW EMITOWANYCH Z WYBRANEJ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW
Izabela SÓWKA, Urszula KITA, Alicja NYCH, Paweł ZWOŹDZIAK, Piotr SOBCZYŃSKI * dezodoryzacja metody biologiczne stężenie zapachowe ZASTOSOWANIE BIOFILTRACJI W OCZYSZCZANIU ODOROTWÓRCZYCH GAZÓW EMITOWANYCH
Bardziej szczegółowoDBAMY O ŚRODOWISKO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANY PRZEZ SPZOZ BRZESKO
DBAMY O ŚRODOWISKO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANY PRZEZ SPZOZ BRZESKO Należy pamiętać, że: Mikrobiologiczną florę środowiska szpitalnego stanowią: wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki, niezwykle
Bardziej szczegółowoSkąd bierze się woda w kranie?
Skąd bierze się woda w kranie? Stacje uzdatniania wody pobierają wodę z rzek, aby następnie dostarczyć do naszych domów. Woda wcześniej trafia do stawów infiltracyjnych z których przesiąka do studni. W
Bardziej szczegółowoKAMPANIA EDUKACYJNA. w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem. Rzeszów, 9 września 2012r. Marszałek Województwa Podkarpackiego
KAMPANIA EDUKACYJNA w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem Andrzej Kulig Dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie Rzeszów, 9 września 2012r. Wstęp Kampania
Bardziej szczegółowoJolanta Moszczyńska Ocena skuteczności usuwania bakterii nitkowatych...
OCENA SKUTECZNOŚCI USUWANIA BAKTERII NITKOWATYCH Z OSADU CZYNNEGO PRZY ZASTOSOWANIU KOAGULANTA FERCAT 106 (PIX-u MODYFIKOWANEGO POLIMEREM) NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ Z OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW DLA MIASTA LUBINA
Bardziej szczegółowoJesteśmy tym czym oddychamy?
Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU
Bardziej szczegółowoPowiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olecku
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olecku Zaopatrzenie ludności w wodę W 2010 roku Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Olecku objęła nadzorem 17 urządzeń służących do zaopatrzenia
Bardziej szczegółowoHIGIENA W PRZEMYŚLE CUKROWNICZYM SANITARY CONDITIONS IN THE SUGAR INDUSTRY
HIGIENA W PRZEMYŚLE CUKROWNICZYM Małgorzata Kowalska, Ewelina Kacprzak Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa 05-084 Leszno k. Błonia ul. Inżynierska 4 Streszczenie Przedmiotem
Bardziej szczegółowoEco Tabs TM INNOWACYJNA TECHNOLOGIA DLA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W ŚWIETLE RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ I DYREKTYWY ŚCIEKOWEJ. Natura Leczy Naturę
Eco Tabs TM INNOWACYJNA TECHNOLOGIA DLA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W ŚWIETLE RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ I DYREKTYWY ŚCIEKOWEJ Natura Leczy Naturę www.ecolifesystem.com.pl info@ecolifesystem.com.pl OCZYSZCZALNIA
Bardziej szczegółowoWpływ procesów oczyszczania ścieków w technologii SBR na stan sanitarny powietrza atmosferycznego
MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Set The Environment Protection Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom
Bardziej szczegółowoGospodarka wodno ściekowa w Gminie Stare Babice
Gminne Przedsiębiorstwo Komunalne Eko Babice Sp. z o. o Gospodarka wodno ściekowa w Gminie Stare Babice Stare Babice, wrzesień 2015r. KANALIZACJA SANITARNA W GMINIE STARE BABICE KANALIZACJA SANITARNA
Bardziej szczegółowoTemat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Charakterystyka ścieków miejskich... 29
Spis treści 1. Charakterystyka ścieków miejskich............ 29 1.1. Rodzaje ścieków................. 31 1.2. Rodzaje kanalizacji................ 32 1.3. Ilość ścieków miejskich............... 35 1.3.1.
Bardziej szczegółowoBADANIA WODY Z INSTALACJI SIECI WEWNĘTRZNEJ (ISW) W RAMACH BADAŃ WŁAŚCICIELSKICH
BADANIA WODY Z INSTALACJI SIECI WEWNĘTRZNEJ (ISW) W RAMACH BADAŃ WŁAŚCICIELSKICH BADANIA WŁAŚCICIELSKIE Z ISW PRZEPISY PRAWA Obowiązek badań właścicielskich (isw) w przypadku zakładów produkcji żywności
Bardziej szczegółowoOsad nadmierny Jak się go pozbyć?
Osad nadmierny Jak się go pozbyć? AquaSlat Ltd. Rozwiązanie problemu Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie akceptowalnej
Bardziej szczegółowoSustainability in commercial laundering processes
Leonardo da Vinci Project Sustainability in commercial laundering processes Module 1 Usage of water Chapter 5 a Oczyszczanie ścieków Możliwości odprowadzania ścieków Module 1 Usage of water Chapter 5 Waste
Bardziej szczegółowoZgodnie z rozporządzeniem wczesne wykrywanie skażeń promieniotwórczych należy do stacji wczesnego ostrzegania, a pomiary są prowadzone w placówkach.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 grudnia 2002 r. w sprawie stacji wczesnego wykrywania skażeń promieniotwórczych i placówek prowadzących pomiary skażeń promieniotwórczych Joanna Walas Łódź, 2014
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KATOWICACH DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE ul. Rząsawska 24/28 tel. (34) 369 41 20, (34) 364-35-12 42-200 Częstochowa tel./fax (34) 360-42-80 e-mail: czestochowa@katowice.wios.gov.pl
Bardziej szczegółowoLp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA
Zestawienie standardów jakości środowiska oraz standardów emisyjnych Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA STANDARDY JAKOŚCI ŚRODOWISKA (IMISYJNE) [wymagania, które muszą być spełnione w określonym czasie przez
Bardziej szczegółowoINDYWIDUALNE SYSTEMY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW A OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH
INDYWIDUALNE SYSTEMY OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW A OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH Opracowała: Klaudia Bukowska ZAOPATRZENIE W WODĘ A OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Zbiorowe zaopatrzenie w wodę Indywidualne zaopatrzenie w wodę
Bardziej szczegółowoSKRUBERY. Program Odor Stop
Program Odor Stop SKRUBERY PROGRAM ODOR STOP Firma oferuje różne technologie w celu zmniejszenia uciążliwości zapachowej. Firma specjalizuje się w stosowaniu takich technologii jak: bariery antyodorowe,
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA GAZU W PRZEDSIĘBIORSTWIE WOD - KAN
Projekt ten, współfinansowany przez Unię Europejską, przyczynia się do zmniejszenia różnic gospodarczych i społecznych pomiędzy obywatelami Unii. PRODUKCJA GAZU W PRZEDSIĘBIORSTWIE WOD - KAN InvestExpo
Bardziej szczegółowoDLACZEGO WARTO ZDECYDOWAĆ SIĘ NA PASYWNĄ PRZYDOMOWĄ OCZYSZCZALNIĘ ŚCIEKÓW?
PASYWNE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW ORAZ SYSTEMY NISKOCIŚNIENIOWE FANN DLACZEGO WARTO ZDECYDOWAĆ SIĘ NA PASYWNĄ PRZYDOMOWĄ OCZYSZCZALNIĘ ŚCIEKÓW? Przyłączenie domowej sieci wodno-kanalizacyjnej do sieci miejskiej
Bardziej szczegółowoUmowa o dofinansowanie nr POIS /13-00 Projektu Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w Aglomeracji Chojnice
W Gdańsku dnia 29.08.2014 r. pomiędzy Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku zwanym dalej Instytucją Wdrażającą a Miejskimi Wodociągami Sp. z o.o. w Chojnicach zwanymi dalej
Bardziej szczegółowoAG AIR CONTROL SYSTEM CF
SYSTEMY UZDATNIANIA POWIETRZA W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM Prezentuje: Krzysztof Szarek Warszawa, 18 października 2016r. www.anti-germ.com 1 Systemy wentylacyjne jako element odpowiadający za jakość powietrza
Bardziej szczegółowoTemat: Powietrze jako środowisko życia mikroorganizmów. Mikrobiologiczne badanie powietrza i powierzchni płaskich Cz.1/Cz.2.
Katedra i Zakład Mikrobiologii i Wirusologii Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Mikrobiologia ogólna Biotechnologia medyczna II rok / I o Instrukcja do ćwiczeń Temat: Powietrze
Bardziej szczegółowoUwarunkowania prawne obejmujące zagadnienia dotyczące wprowadzania ścieków komunalnych do środowiska
Uwarunkowania prawne obejmujące zagadnienia dotyczące wprowadzania ścieków komunalnych do środowiska Katarzyna Kurowska Ścieki komunalne - definicja Istotnym warunkiem prawidłowej oceny wymagań, jakim
Bardziej szczegółowoBADANIA TECHNOLOGICZNE OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO METODĄ OSADU CZYNNEGO
Katarzyna RUCKA*, Michał MAŃCZAK*, Piotr BALBIERZ* ścieki przemysłowe, reaktor SBR, biologiczne oczyszczanie ścieków BADANIA TECHNOLOGICZNE OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU CUKIERNICZEGO METODĄ OSADU CZYNNEGO
Bardziej szczegółowoOCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH O DUŻEJ ZAWARTOŚCI OLEJÓW NA ZŁOŻU BIOLOGICZNYM
ścieki przemysłowe, złoże biologiczne Katarzyna RUCKA, Małgorzata BALBIERZ* OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH O DUŻEJ ZAWARTOŚCI OLEJÓW NA ZŁOŻU BIOLOGICZNYM Przedstawiono wyniki laboratoryjnych badań
Bardziej szczegółowoOczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego
Oczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie
Bardziej szczegółowoRaport z pomiarów jakości powietrza. pod kątem zawartości pyłu PM10. wykonanych na terenie gminy Stryszów. w okresie zimowym (
Fundacja Planeta 172 34-145 Stronie www.fundacjaplaneta.org Raport z pomiarów jakości powietrza pod kątem zawartości pyłu PM10 wykonanych na terenie gminy w okresie zimowym (04 18.01.2016) 1 Strona Spis
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.
Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Radom dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu, ze
Bardziej szczegółowoOcena stanu sanitarnego powietrza w otoczeniu wybranej oczyszczalni ścieków
OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 34 2012 Nr 2 Barbara Kołwzan, Piotr Jadczyk, Grzegorz Pasternak, Justyna Głuszczak, Maria Pawlik, Małgorzata Krawczyńska, Justyna Klein, Justyna Rybak Ocena stanu sanitarnego powietrza
Bardziej szczegółowoWBZK-I Kryzysowego ogłasza ostrzeżenie 1 stopnia. Warszawa, 17 grudnia 2017 r. INFORMACJE O OSTRZEŻENIU
MAZOWIECKI URZĄD WOJEWÓDZKI W WARSZAWIE WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA I ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa tel. 22 695-64-81, faks 22 695-64-84 www.mazowieckie.pl Warszawa, 17 grudnia 2017
Bardziej szczegółowoNanotechnologiczna fotokatalityczna powłoka NanoSterile z dwutlenkiem tytanu i srebrem
Nanotechnologiczna fotokatalityczna powłoka NanoSterile z dwutlenkiem tytanu i srebrem NanoSterile powłoka fotokatalityczna NanoSterile to bezbarwna i bezzapachowa nanotechnologiczna powłoka stworzona
Bardziej szczegółowoKret jest czystym zwierzakiem i nie znosi przykrych zapachów, odorów. Drażą korytarze na dużej głębokości i trudno ochronić przed nimi ogród. Łączna długość krecich korytarzy przekracza 100m. głębokości
Bardziej szczegółowoSUBSTANCJE CHEMICZNE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł III Foliogram 41. KULTURA BEZPIECZEŃSTWA SUBSTANCJE CHEMICZNE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA Substancje chemiczne ze względu na zagrożenia dla zdrowia i/lub środowiska dzielimy na:
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ
OPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA - INŻYNIERSKIE Mikrobiologia Rola mikrobiologii. Świat mikroorganizmów: wirusy, bakterie, archebakterie,
Bardziej szczegółowoWykres nr 1. Liczba urządzeń wodociągowych zewidencjonowanych w 2015 r.
Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Woda przeznaczona do spożycia, rozprowadzana przez wodociągową sieć rozdzielczą, produkowana jest przez 388 urządzeń wodociągowych (2 więcej, niż w roku
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA. Patr
ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Patr Zanieczyszczenie atmosfery Największym niebezpieczeństwem dla naszej atmosfery są: tlenek węgla, tlenek azotu, dwutlenek siarki oraz pyły. Wszystkie
Bardziej szczegółowoWizyta Zespołu Roboczego w MPOŚ Sp. z o.o. w dniu roku. Miejsko-Przemysłowa Oczyszczalnia Ścieków Sp. z o.o.
Wizyta Zespołu Roboczego w MPOŚ Sp. z o.o. w dniu 26.11.2016 roku Miejsko-Przemysłowa Oczyszczalnia Ścieków Sp. z o.o. Kwestie organizacyjne W dniu 26.11.2016 roku w Miejsko-Przemysłowej Oczyszczalni Ścieków
Bardziej szczegółowoNiebezpieczne substancje. Maj 2015 r.
Maj 2015 r. ? Na jakie obciążenia i zanieczyszczenia narażone są płuca podczas pracy? Jaki wpływ mają na nas różnego rodzaju obciążenia i zanieczyszczenia?? 2 10 Co stanowi potencjalne zagrożenie? Aerozole
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki
Bardziej szczegółowoPrzedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o. w Brzozowie Brzozów ul. Legionistów10
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o. w Brzozowie 36-200 Brzozów ul. Legionistów10 PLAN ROZWOJU I MODERNIZACJI URZĄDZEŃ WODOCIĄGOWYCH I KANALIZACYJNYCH NA LATA 2010-2012 Plan rozwoju i modernizacji
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z wizyty w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji (MPWiK) w Krakowie
Kraków, dn.16.06.2014 Sprawozdanie z wizyty w Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji (MPWiK) w Krakowie W dniu 13.06.2014r. studenci Fizyki Medycznej Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej
Bardziej szczegółowoI. Pobieranie próbek. Lp. Wykaz czynności Wielkość współczynnika
Koszty i wykaz badań wykonywanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Poznaniu 1. Stawka podstawowa wynosi 40,41 zł. 2. Wyliczenie kosztów usługi następuje w sposób następujący: koszt usługi
Bardziej szczegółowoPOZYSKIWANIE OSADU NADMIERNEGO W STANDARDOWYM UKŁADZIE STEROWANIA OCZYSZCZALNIĄ ŚCIEKÓW
Inżynieria Rolnicza 4(129)/2011 POZYSKIWANIE OSADU NADMIERNEGO W STANDARDOWYM UKŁADZIE STEROWANIA OCZYSZCZALNIĄ ŚCIEKÓW Marcin Tomasik, Łukasz Tyrlik Katedra Energetyki i Automatyzacji Procesów Rolniczych,
Bardziej szczegółowoMonitoring i ocena środowiska
Monitoring i ocena środowiska Monika Roszkowska Łódź, dn. 12. 03. 2014r. Plan prezentacji: Źródła zanieczyszczeń Poziomy dopuszczalne Ocena jakości powietrza w Gdańsku, Gdyni i Sopocie Parametry normowane
Bardziej szczegółowoZakres działań edukacyjno informacyjnych na terenie Gminy Liniewo. I ABC o azbeście
Zakres działań edukacyjno informacyjnych na terenie Gminy Liniewo I ABC o azbeście 1. Informacje o szkodliwym działaniu azbestu oraz o założeniach Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032.
Bardziej szczegółowo5. Podstawy prawne zgłoszenia przydomowej oczyszczalni ścieków
5. Podstawy prawne zgłoszenia przydomowej oczyszczalni ścieków Podstawę prawną zgłoszenia przydomowej oczyszczalni ścieków stanowią zapisy artykułów: Ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (tekst
Bardziej szczegółowoTOM I Aglomeracja warszawska
Biuro Studiów i Pomiarów Proekologicznych EKOMETRIA Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk, ul. Orfeusza 2 tel. (058) 30-42-53, fax (058) 30-42-52 Informacje uzupełniające do PROGRAMÓW OCHRONY POWIETRZA dla stref województwa
Bardziej szczegółowoStr 1/7 SPRAWOZDANIE. z pracy badawczej pt.:
Str 1/7 SPRAWOZDANIE z pracy badawczej pt.: Badanie stężeń zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego z instalacji BIOFILTR w podoczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Zakładach Uniq Lisner Spółka z o.o.
Bardziej szczegółowoISBN
1 2 Recenzent wydania pierwszego: dr hab. RYSZARD GOŁDYN, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poszczególne ćwiczenia napisali: dr MICHAŁ MICHAŁKIEWICZ wprowadzenie, ćwiczenia 4, 6-12 mgr MAŁGORZATA
Bardziej szczegółowoNHK-430-M-13/18 Bochnia, dnia 26 stycznia 2018r.
PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W BOCHNI NHK-430-M-13/18 Bochnia, dnia 26 stycznia 2018r. Sz. Pan Robert Roj Wójt Gminy Łapanów 32-740 Łapanów Obszarowa ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia
Bardziej szczegółowoPL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL ATMOSERVICE SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Poznań, PL
PL 219072 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219072 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 400378 (22) Data zgłoszenia: 14.08.2012: (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH
KSZTAŁTOWANIE MIKROKLIMATU W STREFIE PRZEBYWANIA LUDZI W OBIEKTACH SAKRALNYCH WOLSKI Leszek 1 JELEC Paweł 2 1,2 Zakład Instalacji Budowlanych i Fizyki Budowli, Politechnika Warszawska ABSTRACT This script
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967
PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO SCOPE OF ACCREDITATION FOR TESTING LABORATORY Nr/No AB 967 Zakres akredytacji Nr AB 967 Scope of accreditation No AB 967 wydany przez / issued by POLSKIE
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowo14. CZYNNOŚCI SERWISOWE
14. CZYNNOŚCI SERWISOWE 14.1 Przegląd miesięczny Dopływ: kontrola kolektora dopływowego kontrola kolektora odpływowego Reaktor biologiczny: kontrola powierzchni i czystości wody w osadniku wtórnym kontrola
Bardziej szczegółowoCzym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Warszawa, maj 2015 r. Jak oceniamy jakość powietrza? Strefy Substancje ochrona zdrowia: dwutlenek siarki - SO 2, dwutlenek
Bardziej szczegółowo3.10 Czyszczenie i konserwacja kanalizacji 121 3.11 Kontrola odprowadzania ścieków rzemieślniczo-przemysłowych (podczyszczanie ścieków) 127 3.
Spis treści 1. Wiadomości ogólne, ochrona wód 17 1.1 Gospodarkawodna 17 1.2 Polskie prawo wodne 25 1.2.1 Rodzaj wód 27 1.2.2 Własność wód 27 1.2.3 Koizystaniezwód 28 1.2.3.1 Powszechne koizystaniezwód
Bardziej szczegółowoNOWOŚĆ! REWELACJA!!! PRZYDOMOWA OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW SSB AQUATO STABI-KOM OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW. Pełnobiologiczne oczyszczanie
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW NOWOŚĆ! REWELACJA!!! Pełnobiologiczne oczyszczanie ścieków do nowych i adaptacji istniejących instalacji PRZYDOMOWA OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW SSB AQUATO STABI-KOM AQUATO STABI-KOM- PRZYDOMOWA
Bardziej szczegółowoWpływ aerozolu biologicznego z oczyszczalni ścieków na zdrowie pracowników i okolicznych mieszkańców analiza literaturowa
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine 2012, Vol. 15, No. 4, 116-122 www.medycynasrodowiskowa.pl www.environmental-medicine-journal.eu Wpływ aerozolu biologicznego z oczyszczalni ścieków na zdrowie
Bardziej szczegółowo1. Tytuł OSN 21: Powlekanie metodą napylania
1. Tytuł OSN 21: Powlekanie metodą napylania Cykl życia Tytuł skrócony Końcowe zastosowanie DU niklu metalicznego Tytuł systematyczny oparty na deskryptorze zastosowania SU: SU 3: Zastosowanie przemysłowe
Bardziej szczegółowo22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach
22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach 22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. Święto to ma na celu uświadomienie nam, jak wielką rolę
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI PROGRAM MONITORINGU ŚRODOWISKA NA ROK 2008
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI 90-006 Łódź, ul. Piotrkowska 120 WOJEWÓDZKI PROGRAM MONITORINGU ŚRODOWISKA NA ROK 2008 Opracowali: Włodzimierz Andrzejczak Barbara Witaszczyk Monika Krajewska
Bardziej szczegółowoNOWOŚĆ. Cennik ROTH MicroStar. Zycie pełne energii. Oczyszczalnia MicroStar. Ważny od 1 marca 2016 17.03.2016
NOWOŚĆ Cennik ROTH MicroStar Oczyszczalnia MicroStar e n e r g i a wytwarzanie gromadzenie oczyszczalnia spełnia wymagania normy EN 12566-3+A2 d y s t r y b u c j a w o d a 17.03.2016 Zycie pełne energii
Bardziej szczegółowoRekultywacja metodą bioremediacyjną za pomocą produktów Eco Tabs TM stawu miejskiego przy ulicy Dworcowej w Hajnówce
Rekultywacja metodą bioremediacyjną za pomocą produktów Eco Tabs TM stawu miejskiego przy ulicy Dworcowej w Hajnówce maj sierpień, 2013 INWESTOR: Gmina Miejska Hajnówka WYKONAWCA: Eco Life System Sp. z
Bardziej szczegółowoAnkieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r.
... Data wypełnienia ankiety Ankieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r. Nazwa zakładu: Adres: Gmina: Powiat: REGON: Branża (wg EKD): Gospodarka wodna w roku 2006 r. I. Pobór wody z ujęć własnych:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8, 9, 10 Kontrola mikrobiologiczna środowiska pracy
MIKROBIOLOGIA KOSMETOLOGICZNA dla studentów II roku, studiów I st. kierunku KOSMETOLOGIA Ćwiczenie 8, 9, 10 Kontrola mikrobiologiczna środowiska pracy liczba godzin 8 Badanie mikrobiologicznej czystości
Bardziej szczegółowoWzory komunikatów dla kaŝdego poziomu alertu w wypadku przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10
Wzory komunikatów dla kaŝdego poziomu alertu w wypadku przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 OGŁASZA SIĘ ALERT POZIOMU I wystąpiło ryzyko przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 313 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 313 SECTIO D 25 Katedra Higieny i Promocji Zdrowia, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie Department of Hygiene and
Bardziej szczegółowoKARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA
KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA NAZWA PRZEDSIĘWZIĘCIA zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
Bardziej szczegółowoOCENA FUNKCJONOWANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W DYNOWIE THE EVALUATION OF WASTEWATER TREATMENT PLANT IN DYNÓW
Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie OCENA FUNKCJONOWANIA OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W DYNOWIE Abstrakt W artykule przedstawiono charakterystykę jakościową ścieków dopływających i odpływających z
Bardziej szczegółowoRaport za okres styczeń czerwiec 2017 r.
Analiza, interpretacja i wnioski z badania rozkładu stężeń pyłów PM2,5 i PM1 z użyciem Systemu Badania Jakości Powietrza - LUMA dla miasta Dąbrowa Górnicza Raport za okres styczeń czerwiec 217 r. Analiza,
Bardziej szczegółowoUciążliwość odorowa i mikrobiologiczna oczyszczalni ścieków studium przypadku
OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 38 2016 Nr 3 Michał Michałkiewicz, Izabela Kruszelnicka, Dobrochna Ginter-Kramarczyk, Paulina Mizerna-Nowotna Uciążliwość odorowa i mikrobiologiczna oczyszczalni ścieków studium
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 110, poz z dnia 27 czerwca 2003 r.
Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Nr 110, poz. 2020 z dnia 27 czerwca 2003 r. UCHWAŁA Nr VI/48/03 RADY GMINY SIEDLEC z dnia 17 kwietnia 2003 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania
Bardziej szczegółowoNowoczesne technologie w gospodarce odpadami na przykładzie Torunia
Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. 87-100 Toruń, ul. Grudziądzka 159 Nowoczesne technologie w gospodarce odpadami na przykładzie Torunia Informacja o Spółce Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania
Bardziej szczegółowoOstateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:
WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA
WYTYCZNE DO SPORZĄDZENIA KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIĘWZIĘCIA zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
Bardziej szczegółowoZagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym. Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka
Zagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym Praca zbiorowa pod redakcją Jana Skowronka GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2007 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE (J. SKOWRONEK)...
Bardziej szczegółowoSzkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5
Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 5. Zasady stosowania
Bardziej szczegółowoWykres nr 2. Ilość konsumentów, zależnie od wydajności urządzenia wodociągowego w 2014 r. ilość konsumentów. wydajność urządzenia w m 3 /d
Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Woda przeznaczona do spożycia, rozprowadzana przez wodociągową sieć rozdzielczą, produkowana jest przez 386 urządzeń wodociągowych (wg ewidencji z 31.12.2014
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRACOWNIA AKUSTYKI ŚRODOWISKA Ul. Południowa 5, Kobylnica
WYKONUJEMY PRACE Z ZAKRESU: LABORATORIUM PRACOWNIA AKUSTYKI ŚRODOWISKA Ul. Południowa 5, 62-006 Kobylnica Badania chemiczne woda, ścieki, osady ściekowe, gleba, odpady, powietrze, próbki powietrza, pyły,
Bardziej szczegółowo