Budowanie dialogu społecznego, czyli jak wykorzystać potencjał Rad Dzielnic

Transkrypt

1 Autor: Jacek Ochmiński Budowanie dialogu społecznego, czyli jak wykorzystać potencjał Rad Dzielnic Kiedy kilka lat temu zostałem mieszkańcem dzielnicy Ponikwoda w Lublinie, poza sprawami związanymi z urządzaniem nowego mieszkania, problemem dla mnie był brak drogi asfaltowej do mojego domu. Przypadkowo na forum internetowym przeczytałem, że w pobliskiej szkole przy ul. Magnoliowej odbędzie się w tej sprawie spotkanie z radnymi z mojej dzielnicy. W ten sposób po raz pierwszy dowiedziałem się, że istnieje taki twór jak Rada i Zarząd Dzielnicy Ponikwoda. Jak w rzeczywistości wygląda praca w Radzie Dzielnicy? Postanowiłem kandydować do Rady Dzielnicy Ponikwoda. Wydawało mi się, że będzie to najlepszy sposób aby realnie wpływać na to, jak będzie wyglądać moja dzielnica w której żyję codziennie wyglądam przez okno, spaceruję po ulicach, chodzę na zakupy i zawsze chętnie wracam nawet z długiego urlopu. Nie widziałem potrzeby zapisywania się do żadnej partii politycznej, po to tylko żeby móc decydować co się wokół mnie ma dziać. Nie chciałem zmieniać ustroju państwa, ale tylko uczynić moją małą ojczyznę bardziej 1 S t r o n a

2 przyjazną dla siebie i sąsiadów (egoistycznie wierząc, że bardziej szczęśliwi ludzie będą milsi także dla mnie). Z wyborów do Rady Dzielnicy Ponikwoda zapamiętałem przede wszystkim małe zainteresowanie mieszkańców i skandalicznie niską - zaledwie kilkuprocentową frekwencję. Dlatego byłoby nadużyciem mówić o wiarygodnej reprezentacji w Radzie wszystkich mieszkańców dzielnicy mogą się z niej znaleźć osoby dość przypadkowe lub interesowne. Trudno się temu dziwić, biorąc pod uwagę, że tylko niewielu mieszkańców ma świadomość czym faktycznie zajmuje się taka Rada. Trzeba więc mówić o dużym szczęściu, jeżeli w tej kilkunastoosobowej jednostce pomocniczej samorządu miejskiego znajdzie się przynajmniej kilka osób gotowych faktycznie poświęcić swój wolny czas na pracę społeczną na rzecz całej dzielnicy mieszkaniowej (a nie tylko mieszkańców ze swojego podwórka ). Wówczas będzie szansa, że działalność Rady Dzielnicy nie skupi się jedynie na dzieleniu raz w roku skromnych pieniędzy przekazywanych im z podziału środków z rezerwy celowej budżetu Miasta Lublin (w 2013 r. to 109 tys. zł). W tym zakresie kluczową sprawą wydaje się potrzeba zwiększenia zainteresowania mieszkańców nie tylko samymi wyborami, ale konsultacjami społecznymi i komunikacją z Radą, a co za tym idzie zwiększenia roli Rady w zakresie rzecznictwa interesów mieszkańców wobec samorządu miejskiego oraz w pośrednictwie w przekazywaniu informacji na styku: mieszkańcy dzielnicy lubelski Ratusz. Radni dzielnicy mają wrażenie, że stanowią namiastkę terapii na zdiagnozowane problemy społeczne mieszkańców dzielnicy, których z jednej strony nikt nie chce leczyć, zaś z drugiej brakuje na nią lekarstw (czyli pieniędzy miejskich). Tak więc o pomoc do Rady Dzielnicy zwracają się zazwyczaj zdesperowani mieszkańcy, dla których jest to nierzadko ostatnia deska ratunku, gdy zawiodą wszystkie dostępne środki (urzędnicy ich zbywają, sami zaś nie mają wystarczającej siły przebicia lub znajomości wśród radnych miejskich). Krótko mówiąc szukają ratunku u radnych swojej dzielnicy, gdy inni ich zawiodą. Wiadomo, że Rady Dzielnic nie mają zbyt dużych możliwości decyzyjnych w końcu są tylko ciałem doradczym i opiniującym dla Miasta Lublin. W praktyce radni dzielnicy nie są skorzy narażać się decydentom w indywidualnych sprawach (np. ganić opieszałych urzędników), skoro później sami stają się petentami proszącymi tych samych decydentów o pomoc. Ponadto od samego początku członkowie Rad Dzielnic muszą umieć skutecznie lawirować pomiędzy różnymi frakcjami w Radzie Miasta Lublin, które najchętniej widziałyby 27 Rad Dzielnic - jako narzędzie w walce z przeciwnikami politycznymi. 2 S t r o n a

3 Internet + komunikacja outdoor = dialog społeczny Jednym z trudniejszych wyzwań organizacyjnych dla członków Rady Dzielnicy stanowią konsultacje społeczne. Z drugiej strony są one doskonałą okazję do autopromocji dla rady, o ile ktoś z jej członków nie zechce wykorzystać ich do celów osobistych. Czy przypadkiem misją Rady Dzielnicy nie powinna być edukacja mieszkańców w zakresie partycypacji społecznej albo aktywizowaniem inicjatyw społecznych? Jednak skąd brać na to środki finansowe? Członkowie Rad Dzielnic pracują społecznie. Jedynie Przewodniczący Zarządu Rady Dzielnicy dostaje wynagrodzenie wynoszące miesięcznie blisko 1,4 tys. zł. (w praktyce nie zawsze jest on/ona osobą mającą największy wkład w działania Rady). Z tych pieniędzy zazwyczaj finansowane są wydatki na drobny poczęstunek dla uczestników spotkań zakup materiałów biurowych. Skromny budżet pozwala też na założenie i prowadzenie strony internetowej, tym bardziej, że samorząd miejski przydzielił Radom Dzielnic nieodpłatny serwer wraz z domeną. Trudno więc zrozumieć, dlaczego tylko nieliczne Rady Dzielnic zdecydowały się na prowadzenie własnych serwisów informacyjnych. Przy czym na większości z nich rzadko pojawiają się nowe wiadomości w zakładce - AKTUALNOŚCI. Niewiele Rad Dzielnic zdecydowało się też na zamieszczenie swojego profilu w najpopularniejszym portalu społecznościowym, tj. facebooku. Natomiast żadna Rada nie zdecydowała się na newslettery. W tym zakresie w Radzie Dzielnicy Ponikwoda zaczęto od podstaw, czyli stworzenia własnej niezależnej strony internetowej Powstał też profil na facebooku. Zrobiono to po to, aby uniezależnić się od lokalnych mediów i samodzielnie publikować dokumenty i stanowiska. Nie ma bowiem gwarancji, że wypowiedzi w imieniu Rady Dzielnicy nie zostaną przeinaczone. Czy z 3-minutowego wywiadu w radiu lub telewizji, nie pozostanie tylko 10-sekundowa wypowiedź, która w dodatku będzie wyemitowana w nocnym wydaniu? Czy też z obszernego wywiadu dla gazety nie pozostaną tylko 3 krótkie zdania opisujące w dodatku 5 różnych dzielnic Lublina? Taki przekaz będzie raczej egzotycznym newsem, niż zachętą do zabrania głosu w ważnych sprawach dla mieszkańców. Aby temu zaradzić można po prostu przygotować ulotki, plakaty lub biuletyny, a potem próbować je wysyłać pocztą mieszkańcom dzielnicy, wykładać lub rozwieszać w miejscach publicznych na mieście. Zakładając, że pokona się problem znalezienia źródła 3 S t r o n a

4 finansowania druku materiałów promocyjnych, nadal pozostanie otwarte pytanie gdzie je dystrybuować, aby trafiły do największej liczby mieszkańców? W praktyce duże sieci sklepów lub galerie handlowe nie są zainteresowane współpracą w tym zakresie z Radami Dzielnic (powody są różne, m.in.: ścisły regulamin wizualizacji wystroju sklepu, ograniczona ilość wolnego miejsca na ogłoszenia, rygory związane z franszyzą). Niezrozumiały jest natomiast brak współpracy w tym zakresie właścicieli małych lokalnych osiedlowych sklepików, w których przecież codziennie robią zakupy mieszkańcy dzielnicy. Z kolei wieszanie ulotek i plakatów bez zezwolenia, na przystankach, latarniach, słupach lub w innych miejscach publicznych, jest nielegalne. I słusznie. Wobec tego oprócz Internetu potrzebne są nowe ogólnodostępne legalne kanały informacyjne typu outdoor (tj. na wolnym powietrzu). Stąd Rady Dzielnic w Lublinie powinny solidarnie włączyć się we wspólną akcję o udostępnienie im miejsc publicznych, w których mogłyby wieszać materiały informacyjne np. ogłoszenia o konsultacjach społecznych, imprezach, czy po prostu przypominać się mieszkańcom o swoim istnieniu. Takie miejsca należałoby też udostępnić lokalnym organizacjom społecznym. Można stworzyć cały system samofinansowania się takiego modelu komunikacji Rad Dzielnic z mieszkańcami. Czyż Lublin nie mieni się miastem w dialogu? Zatem przestrzeń publiczna powinna ten dialog umożliwiać. Kosztami administrowania tymi punktami typu outdoor nie trzeba obciążać Miasta Lublin wystarczy wykorzystać mechanizmy rynkowe. W tym celu należałoby część powierzchni udostępnić na komercyjne ogłoszenia reklamowe. Takie rozwiązanie pozwoli uniknąć wydatków publicznych na utrzymanie porządku i czystości z tym związane. Obecnie i tak miejskie słupy, tablice ogłoszeniowe i latarnie są zaśmiecane licznymi nieaktualnymi drobnymi ogłoszeniami. Jak poprawić komunikację radnych z mieszkańcami dzielnic? Jakiś czas temu rozważano w lubelskim Ratuszu pomysł sfinansowania tzw. pakietów startowych dla nowych mieszkańców Lublina, czyli powitalnych gadżetów dla wszystkich nowych osób meldujących się na stałe. Może pójść krok dalej? Co roku mieszkańcy Lublina otrzymują na wiosnę informację o wysokości podatku do zapłacenia od posiadanej nieruchomości. Przy tej okazji mogliby dodatkowo otrzymywać aktualne dane o swojej dzielnicy m.in.: o funkcjonujących urzędach, organizacjach społecznych, uzyskać 4 S t r o n a

5 bezpośredni kontakt do radnych dzielnicy oraz radnych miejskich ze swojego okręgu wyborczego. Rady Dzielnic mają dużą rolę do odegrania w rozwoju Lublina. Z założenia powinny zajmować się współtworzeniem strategii rozwoju dzielnicy. Istnieją oczywiście dokumenty opisujące fragmentarycznie kierunki rozwoju. Jednak do odczytania ich i ogarnięcia, wymagana jest bardzo specjalistyczna techniczna wiedza. W związku z tym warto, aby radni byli zapraszani do wydziałów decydujących o rozwoju dzielnic, w tym do wydziału planowania. Takie rozwiązanie pozwoli radnym przekazywać wiedzę mieszkańcom w prosty i przystępny sposób. W celu poprawy przepływu komunikacji między radnymi a mieszkańcami dzielnic, należałoby zweryfikować system przekazywania informacji Radom Dzielnic przez samorząd miejski i jego jednostki organizacyjne. Zazwyczaj informacje podawane są jedynie Przewodniczącym Zarządów Dzielnic, co w konsekwencji powoduje często opóźnienie lub zniekształcenie końcowej wersji wiadomości docierających do pozostałych członków Rady. Poza tym potrzebny jest też bieżący monitoring, który pozwoli ocenić indywidualne zaangażowanie poszczególnych członków Rad w działalność na rzecz mieszkańców. Dane z monitoringu powinny być udostępniane mieszkańcom za pośrednictwem np. serwisów internetowych Rad Dzielnic. Oczywiście poprawa współpracy Rad Dzielnic z mieszkańcami to w dużej mierze plan na wiele lat, ale pewne usprawnienia można wprowadzić od ręki. Dotyczy to tych zagadnień, które nie wymagają nakładów inwestycyjnych a jedynie trafnych modyfikacji organizacyjnych. 5 S t r o n a