KURSU PRZYGOTOWANIA PEDAGOGICZNEGO

Transkrypt

1 Program KURSU PRZYGOTOWANIA PEDAGOGICZNEGO Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 77 Rektora UŚ z dnia 27 grudnia 2004 r. L.p Nazwa przedmiotu Egz po sem Liczba godzin dydaktycznych sem. 1 sem. 2 sem. 3 sem. 4 w. ć w. ć. w. ć. w. ć. Forma zalicz Ogółem liczba godzin 1. Psychologia rozwojowa 1 30 E Pedagogika społeczna z elementami patologii - 15 Z Dydaktyka ogólna 1 20 E Prawo oświatowe - 10 Z Teoria wychowania - 10 Z Psychologia nauczania i wychowania 7. Diagnostyka pedagogicznopsychologiczna E Z Pedeutologia - 10 Z Dydaktyki przedmiotowe E Etyka - 10 Z Elementy psychologii społecznej 12. Organizacja środowiska wychowawczego szkoły Z Z Emisja głosu - 30 Z Komunikacja interpersonalna w sytuacjach edukacyjnych 15. Metody twórczego rozwiązywania problemów w pracy nauczyciela 16. Aktywne metody pracy z uczniem - 10 Z Z Z Zasady bezpieczeństwa - 10 Z Ogółem liczba godzin dydaktycznych

2 19. Praktyki pedagogiczne Łączna suma godzin 500 2

3 TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW 1. PSYCHOLOGIA Psychologiczne koncepcje człowieka a interpretacja zachowań ucznia i sytuacji w szkole. Wybrane teorie rozwoju człowieka i ich wpływ na praktykę szkolną. Techniki poznawania uczniów oraz ograniczenia stosowanych technik. Kontekst psychologiczny w projektowaniu procesów edukacyjnych. Projektowanie działań wspomagających rozwój. Czynniki sprzyjające rozwojowi człowieka i hamujące jego rozwój, stadia rozwojowe a zadania edukacyjne możliwości kontroli czynników wpływających na rozwój człowieka. Osobiste plany rozwojowe uczniów. Projektowanie działań edukacyjnych w kontekście specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Procesy poznawcze i emocjonalne w planowaniu i realizacji zadań dydaktycznych i wychowawczych. Psychologia procesów decyzyjnych w pracy nauczyciela. Realizacja. Interakcje człowiek dorosły dziecko a interakcje nauczyciela uczeń. Mowa i porozumiewanie się w sytuacjach uczenia się i nauczania. Procesy poznawcze, emocjonalno motywacyjne oraz społeczne w toku kształcenia. Mechanizmy uczenia się a metody i strategie nauczania. Przystosowanie emocjonalno społeczne w grupie, w różnych relacjach edukacyjnych. Konflikty i sposoby ich rozwiązywania w grupie rówieśniczej oraz w relacjach nauczyciel uczeń. Ocenianie i ewaluacje. Psychologia różnic indywidualnych a praktyka. Ocenianie a kształtowanie umiejętności uczenia się. Ocenianie pracy i osiągnięć uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Specyficzne problemy uczniów na danym poziomie nauczania (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna.) Rodzinne uwarunkowania rozwoju - możliwe modyfikowanie wpływu. Zaburzenia zachowań, możliwości działań nauczycielskich w zakresie terapii oraz profilaktyki. Nauczyciel jako osoba ucząca się ewaluacja własnej pracy i osiągnięć. Aronson E., Wilson T.D., Alert R.M., Psychologia społeczna. Serce i umysł, Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, Berne E., W co grają ludzie, Birkenbihl V., Sygnały ciała, Dembo M., Stosowana psychologia wychowawcza,

4 Fontana D., Psychologia dla nauczycieli, Fromm E., O sztuce miłości, Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Hall C., Lindzey G., Teorie osobowości, Harris T., W zgodzie z sobą i tobą, Hassan S., Psychomanipulacja w sektach, Kenrick D., Neuberg S., Cialdini R., Psychologia społeczna, McKay., Davis M., Fanning P., Sztuka skuteczego porozumiewania sie, Mietzel G., Wprowadzenie do psychologii, Misztal M., Problematyka wartości w socjologii, Myers D., Psychologia, Oleś P., Psychologia przełomu połowy życia, Peasa A., Język ciała, Pervin L.A., Psychologia osobowości, Przetacznik Gierowska M., Makieło Jarża G., Podstawy psychologii ogólnej, rozdz. XIII, Psychologia rozwoju człowieka, red. Herwas Napierala B., i Trempala J., Psychologia, red. Strelau J., t. 1,2 i 3., Romanowska Łakomy H., Fenomen ludzkiej świętości. O sakralnych możliwościach Człowieka. Składniki osobowości, rozdz. XI: Główne teorie osobowości, Skynner R. i Cleese J., Zyć w rodzinie I przetrwać, Tuohy D., Dusza szkoły o tym co sprzyja zmianie i rozwojowi, Warszawa: Eneteaia, Turner J., Helms D., Rozwój człowieka, Wojcieszke B., Człowiek wśród ludzi, rozdz. 5: Postawy i wartości, Zimbardo Ph., Ruch F., Psychologia i życie, PEDAGOGIKA Uwarunkowania, sytuacja wyjściowa i działania projektowe w edukacji. Myśl pedagogiczna i współczesne nauki pedagogiczne. Międzynarodowy wymiar edukacji. Polityczne uwarunkowania edukacji szkolnej. Koncepcje szkoły. Szkoła jako instytucja społeczna i wychowawcza. Dobór, konstruowanie, modyfikowanie programów nauczania. Uczeń jego potrzeb i zainteresowania. Diagnozowanie sytuacji wyjściowej uczeń i jego środowisko. Projektowanie działań edukacyjnych. Prawo oświatowe w pracy szkoły i nauczycieli. Realizacja. Teorie kształcenia i wychowania w klasie szkolnej. Kierowanie procesem kształcenia i wychowania ( kierowanie klasą szkolną, style i strategie kształcenia, klasa 4

5 szkolna jako środowisko uczenia się i wychowania). Materialne warunki nauczania i uczenia się w klasie szkolnej. Podmiotowe czynniki interweniujące w proces kształcenia i wychowania ( praca z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, modyfikowanie czynników środowiskowych, indywidualizacja.) Środowisko społeczne ucznia. Tworzenie klimatu wychowawczego w szkole. Współpraca z rodzicami. Praca z grupą rówieśniczą. Pozaszkolne instytucje wychowawcze i resocjalizacja. Instytucje upowszechnienia kultury współpraca ze szkołą. Wychowawcza praca szkoły poza szkołą. Współpraca szkoły z pozaszkolnym instytucjami wychowawczymi. Edukacyjny wpływ mediów potrzeba oraz sposoby modyfikowanie tego wpływu. Modyfikowanie aktywności uczniów w podkulturach młodzieży. Ocenianie i ewaluacja. Ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów. Badania i modyfikowanie czynników wyznaczających osiągnięcia uczniów. Instytucje diagnozowania osiągnięć uczniów. Współdziałanie nauczyciela, uczniów, rodziców oraz szkoły z instytucjami pomocy pedagogicznej. Rodzaje czynników warunkujących zmianę pedagogiczną - związanych z uczniem, nauczycielem i szkołą. Ocenianie w kontekście sytuacyjnych pozaszkolnych w jakich znajduje się i może się znajdować uczeń. Działania nauczyciela na rzecz własnego rozwoju. Kompetencje nauczyciela. Osobiste koncepcje pedagogiczne nauczyciela. Nauczycielskie samospełniające się przepowiednie. Badania własnej praktyki oraz poddawanie jej krytyce przez własne publikacje. Tworzenie własnych koncepcji pedagogicznych na podstawie krytycznej refleksji nad aktualnym stanem wiedzy. Tworzenie projektów i planów własnego rozwoju zawodowego. Jakość pracy szkoly i jej mierzenie. Podejmowanie indywidualnych i zespołowych działań na rzecz podnoszenia jakości pracy szkoły. Denek K., Koszczyc T., Lewandowski M., Edukacja jutra, X Tatrzańskie seminarium naukowe, Wrocław Jarosz Ewa, Przemoc wobec dzieci. Relacje środowisk szkolnych, Katowice Jędrzejowski M., Młodzież a subkultury, Warszawa Kurdybacha Ł. ( red.), Historia wychowania, Warszawa Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny, Toruń Kwieciński Z., Śliwierski B., Pedagogika, Warszawa Meighan R., Socjologia edukacji, Toruń

6 Nowak A., Wysocka T., Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie. Elementy patologii społecznej, Katowice Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa Pituła B., Postrzeganie nauczyciela w wybranych koncepcjach jego kształtowania. Katowice Radziewicz Winnicki A. (red.), Pedagogika społeczna u schyłku XX w., Katowice Radziewicz Winnicki A. (red), Problemy i tendencje rozwojowe we współczesnej pedagogice społecznej w Polsce. Katowice Wilk T., Edukacja, wartości i style życia reprezentowane przez współczesną młodzież w Polsce w odmiennych regionach gospodarczych, Kraków Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, Warszawa DYDAKTYKA PRZEDMIOTOWA Przedmiot nauczania jego zadania i konteksty psychologiczne, społeczne oraz polityczne. Znaczenie przedmiotu w życiu codziennym i zawodowym. Miejsce danego przedmiotu wśród innych przedmiotów nauczania. Odniesienie przedmiotu do dyscypliny i dziedziny naukowej. Przedmiot w kontekście intelektualnej i moralnej sylwetki absolwenta szkoły. Tradycje nauczania przedmiotu. Nakład pracy i uzdolnienia w uczeniu się przedmiotu. Charakterystyka głównych operacji umysłowych w uczeniu się przedmiotu. Projektowanie procesu kształcenia. Źródła i struktura wiedzy przedmiotowej. Budowanie rozkładu materiału. Sytuacje wychowawcze w toku nauczania przedmiotowego każdy nauczyciel wychowawcą. Formułowanie celów edukacyjnych w dziedzinie danego przedmiotu. Uwarunkowania dla formułowanych celów. Dobór strategii, form i środków kształcenia. Projektowanie środowiska materialnego lekcji. Plan i projekt a konspekt. Strategie i metody w kontekście zakładanych celów, materiału nauczania oraz cech uczniów. Kształtowanie pojęć, zasad, postaw, umiejętności praktycznych oraz rozwiązywania problemów. Rozwijanie umiejętności operowania zdobytą wiedzą. Kształtowanie kompetencji kluczowych w danym przedmiocie. Rozwijanie kompetencji czytelniczych. Wykorzystanie technologii informacyjnej w nauczaniu ( prowadzeniu zajęć). Praca badawcza 6

7 ucznia. Zajęcia pozaszkolne. Indywidualizacja i praca grupowa w metodzie projektów. Metody nauczyciela a uzdolnienia uczniów. Ocenianie i jego rodzaje. Plan lekcji. Formalna struktura lekcji jako jednostki metodycznej. Sytuacje wpływające na przebieg lekcji. Typy lekcji oraz spotykane nauczycielskie i uczniowskie rytuały lekcji. Ocenianie na lekcji, także w kontekście integracji oraz korelacji przedmiotowej. Ewaluacja. Dokumentowanie przebiegu lekcji. Lekcje indywidualne. Rodzice na lekcjach. Wykorzystanie czasu lekcji przez ucznia i nauczyciela. Interakcje ucznia i nauczyciela na lekcji. Pytania nauczyciela i uczniów w procesie kształcenia i wychowania. Arends R.: Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa Bereźnicki F.: Dydaktyka kształcenia ogólnego, Wyd. IMPULS, Kraków Davis R.H., Alexander L.T., Yelon S.L. : Konstruowanie systemu kształcenia. Warszawa Denek K.: Wartości i cele edukacji szkolnej. Poznań-Toruń 1994, r.3,4,5. Fenstermacher G.D., Soltis J.F.: Style nauczania, WSiP, Warszawa Joyce B., Calhoun E., Hopkins D.: Przykłady modeli uczenia się i nauczania, WSiP, Warszawa Komorowska H.: O programach prawie wszystko. Warszawa Liszka K.: Nauczycielskie kryteria oceniania uczniów. Wyd. Uśl., Katowice Nalaskowski S.: Metody nauczania, Wyd. ADAM MARSZAŁEK, Toruń Niemierko B.: Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki. Warszawa Ornstein A.C., Hunkins F.P.: Program szkolny. Założenia, zasady, problematyka, WSiP, Warszawa Sztuka nauczania. T.1. Czynności nauczyciela, red. K.Kruszewski, t.2. Szkoła, red. K.Konarzewski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa PRZEDMIOTY UZUPEŁNIAJĄCE: 1. Emisja głosu, którego celem jest wykształcenie prawidłowych nawyków posługiwania się narządem mowy oraz wyposażenie w wiedzę z zakresu funkcjonowania i patologii narządów mowy; 7

8 Demelowa G., Elementy logopedii, Warszawa Kurkowski Z.M., Komunikacja językowa i jej zaburzenia. Przedmiot logopedii, Lublin Parandowski J., Alchemia słowa, Warszawa Toczyska B., Sarabanda w chaszczach. Gdańsk Toczyska B., Kama ma ka ka ma, Gdańsk Prawo oświatowe: zajęcia obejmują organizację i funkcjonowanie systemu oświaty oraz rolę wewnętrznych regulacji dotyczących działania szkół i placówek; geneza i uwarunkowania reformy oświaty z 1998; struktura systemu oświaty w Polsce; wybrane elementy prawoznawstwa: prawo, moralność, fakty prawne, sankcje, uprawnienia, kompetencje, pojęcie przepisu prawa, rodzaje przepisów prawa, Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997; Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. nr 56, poz. 357); Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991); Ustawa o Systemie Oświaty z 7 września 1991 r. (Dz. U. z 1996 r. nr 67, poz. 329) Ustawa z 8 stycznia 1999 r. Przepisy wprowadzające Reformę ustroju szkolnego (Dz. U. z 1999 r. nr 12, poz. 96); Barański A., (red) Prawo oświatowe. Warszawa Zasady bezpieczeństwa, którego celem jest zapoznanie słuchaczy z zasadami udzielania pierwszej pomocy i odpowiedzialności prawnej opiekuna; Jakubaszko J., (red) Ratownik medyczny, Warszawa 1997 Jakubaszko J., ABC postępowania w urazach, Warszawa Łuczak E., Stan zdrowia i rozwoju fizyczny młodzieży szkolnej, Warszawa Rzepka J. (red.), Kronika higieny szkolnej i medycyny na Śląsku i Zagłębiu, Katowice Woynarowska B.(red.), Jak tworzymy szkołę promującą zdrowie? Warszawa

9 Zych J., Wypadki młodzieży szkolnej, Warszawa Inne przedmioty uzupełniające przygotowanie zawodowe nauczyciela, takie jak: etyka, kultura języka, historia i kultura regionu, przedmiotu z zakresu sztuki i wiedzy o sztuce: zestaw tych przedmiotów ustala szkoła wyższa, w zależności od jej możliwości i zainteresowań studentów. - decyzja o wyborze przedmiotu zostanie podjęta po uzgodnieniu ze słuchaczami Kębłowski J., Dzieje sztuki polskiej, Warszawa Stróżewski W., Wokół piękna. Szkice z estetyki, Kraków