Filatelista Kaliski 2012 nr 1-2 ( )

Transkrypt

1 1

2 upamiętnienia 75-lecia Uczelni. Na znaku opłaty pokazano portret pierwszego rektora, profesora Heliodora Święcickiego ( ) (il.12 i 13). W mrokach porozbiorowej niewoli ducha narodowego krzepił i ważną rolę w walce z germanizacją odegrał Teatr Polski. Na jego fasadzie widnieją złotymi głoskami wypisane słowa NARÓD SOBIE. Teatr został bowiem zbudowany ze składek publicznych wg projektu Stanisława Hebanowskiego ( ) w latach Jego fasada widnieje na znaczku wartości 1.50 zł wydanym w 1976 z okazji 100-lecia Teatru Polskiego w Poznaniu (il.14). Teatr Miejski zbudowano w Poznaniu w latach Projekt neoklasycystycznej budowli wykonał Max Littmann ( ). Jej fasadę o sześciu kolumnach jońskich wieńczy trójkątny naczółek z figurą Pegaza na szczycie. Po I wojnie światowej teatr przeszedł w ręce polskie i 31.sierpnia 1919 roku spektaklem Halki Stanisława Moniuszki ( ) zainaugurowano w Poznaniu działalność Teatru Wielkiego, który nazywano również Operą Poznańską. W 1950 nadano mu patronat największego polskiego kompozytora operowego. Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki widnieje na znaku opłaty (1.25 zł) oraz na ilustracji kartki pocztowej z 2004 (il.15), a także na niemieckim znaczku z 5.listopada 1940 emisji Pomoc zimowa - budowle (il.16). (cdn) MAREK BANASIAK 55 LAT KOŁA POLSKIEGO ZWIĄZKU FILATELISTÓW IM. ANTONIEGO SERBEŃSKIEGO W OSTRZESZOWIE Rok 2012 jest rokiem jubileuszu filatelistów ostrzeszowskich, zrzeszonych w Kole Miejskim PZF im. Antoniego Serbeńskiego. Artykułem w Filateliście Kaliskim pragniemy rozpocząć rok jubileuszowy środowiska filatelistów ostrzeszowskich zrzeszonych w Okręgu Kaliskim Polskiego Związku Filatelistów, którego zwieńczeniem będą: - zorganizowana we współpracy z Muzeum Regionalnym w Ostrzeszowie w dniach 16 grudnia stycznia 2013 roku wystawa poświęcona historii poczty i filatelistyki w Ostrzeszowie, - monografia poświęcona historii ruchu filatelistycznego i poczty w Ostrzeszowie, - wydanie przy współpracy Regionu Sieci Poczty Polskiej w Poznaniu datownika okolicznościowego oraz kartki pocztowej poświęconej 55.rocznicy istnienia koła. Historia filatelistyki w Ostrzeszowie zaczęła się od działań zmierzających do powołania koła zrzeszającego miejscowych filatelistów i wiąże się z inicjatywą Jana Wyduby, naczelnika poczty w Ostrzeszowie. 14 listopada 1957 roku podał on do publicznej wiadomości informację o zamiarze utworzenia koła filatelistów dla do- 9

3 MONIKA SOBCZAK - WALIŚ Ze zbiorów Biblioteki Głównej w Kaliszu STATYSTYKA PRZESYŁEK POCZTOWYCH Kaliszanin nr 78 z 1882 Uzyskanie przez Kalisz godności miasta gubernialnego w 1867, a co za tym idzie ożywienie gospodarcze, społeczne i kulturalne miejscowej inteligencji doprowadziło do powstania Kaliszanina. Gazety miasta Kalisza i jego okolic jednego z lepszych periodyków regionalnych w Królestwie Polskim. Czasopismo ukazywało się od 4 stycznia 1870 do 16 sierpnia 1892 roku dwa razy w tygodniu. Ważną rolę w jego organizacji odegrali m.in. Adam Chodyński, inicjator i pierwszy redaktor gazety oraz Karol Wilhelm Hindemith, jej wieloletni właściciel i drukarz. Treść Kaliszanina kształtowała się z jednej strony pod wpływem oczekiwań jego czytelników, z drugiej zaś wymogów carskiej cenzury. Na jego łamach swoją twórczość prezentowali m.in. Adam Asnyk, Maria Konopnicka, ale także Józef Kraszewski, czy Gabriela Zapolska. Do podstawowych działów czasopisma należały wiadomości polityczne, gospodarcze i kulturalne z kraju i z zagranicy, rozporządzenia rządowe, władz miejskich, wiadomości z miasta i okolic, sprawozdania z działalności miejscowych towarzystw oraz felietony, recenzje przedstawień teatralnych, fragmenty publikowanych książek. Wiele miejsca zajmowały opracowania historyczne, wychodzące zazwyczaj spod pióra Adama Chodyńskiego. Twórcy czasopisma poświęcali także uwagę szeroko rozumianym zagadnieniom dotyczącym poczty. Przeglądając kolejne numery możemy dowiedzieć się wielu ciekawych szczegółów na temat zakresu kursów dyliżansów pocztowych, rozkładów odjazdów i przyjazdów poczt w kierunkach Kalisz-Łódź, Kalisz- Kutno, Kalisz-Ostrów Wielkopolski, czy też prezentowanej statystyki przesyłek kaliskiego kantoru pocztowego z roku 1882, a także takich ciekawostek jak informacja o tym, że list z San Francisco do Kalisza w 1871 przebywał tę drogę 27 dni. W zbiorach Biblioteki Głównej Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Adama Asnyka w Kaliszu dostępne są numery Kaliszanina za lata , 1879, 1882, 1884, oraz 1892 w formie mikrofilmów, a także w wersji papierowej za rok Z całą pewnością jest to prawdziwa skarbnica wiedzy, a przede wszystkim podstawowe źródło do historii miasta i życia jego mieszkańców w XIX w. Poniżej prezentujemy jako ciekawostkę statystykę przesyłek pocztowych zamieszczoną w Kaliszaninie z 1882 r. 25

4 MAREK BANASIAK POCZTY W POWIECIE KROTOSZYŃSKIM DO 1920 ROKU (11) POGORZELA - POGORZELLI Stemple pocztowe nadawcze - kasowniki Stempel dwuobrączkowy O 22 x 13 mm. Nazwa POGORZELLI wpisana pomiędzy obrączkami w górnej części. Data nadania - dzień nad miesiącem - w środku mniejszego pierścienia, bez oznaczania roku. Znane ostemplowanie pochodzi z lat Stempel jednoobrączkowy O 24 mm. Nazwa POGO- RZELA wpisana w górnym obwodzie. W środku data - dzień/miesiąc, poniżej rok. W dolnym obwodzie godziny nadania z wyróżnikiem. Znane ostemplowania pochodzą z lat Pieczęć urzędowa tuszowa List z paczką o wadze 11 łuta z Krotoszyna, adresowany do Antoniego Sikorskiego w Pogorzeli. Nadany 1 sierpnia 1840 roku, stempel nadawczy Krotoszyna dwuwierszowy. Stempel odbiorczy Pogorzeli z 9 sierpnia Adnotacje odręczne o zawartości przesyłki - testament i o opłaceniu przy nadaniu 2. Pieczęć o kształcie owalnym i wymiarze 32 x 28 mm. W górnym obwodzie napis KON.PR.POST = EXPEDITION, w centrum rysunek orła na tarczy w koronie, napis POGO- RZELA., poniżej rysunek trąbki pocztowej. Pieczęć urzędowa okrągła o wymiarze O 25 mm. W górnym obwodzie K.D. POSTEXPED., w centrum rysunek korony cesarskiej, napis POGORZELA. W dolnej części rysunek trąbki pocztowej. Inne przesyłki poczty Pogorzela List z Pogorzeli do Koźmina nadany 24 kwietnia 1894 roku. Znaczek o nominale 10 PF. skasowany stemplem jednoobrączkowym z godzinnikiem. Adnotacja o opłaceniu przesyłki. Stempel obrączkowy O 27 mm belkowo mostkowy. Nazwa POGORZELA wpisana na obwodzie górnym, na belce dzień miesiąc, rok i godziny nadania z wyróżnikiem N. Znane ostemplowanie pochodzi z początków XX wieku. Najstarsze znane przesyłki nadane w Pogorzeli pierwsza z roku. Pocztowy charakter przesyłki potwierdza adnotacja w dolnej części per Expres 26

5 TOMASZ GĄSŁOWSKI FRANKATURY MECHANICZNE STOSOWANE W JAROCINIE Frankatura mechaniczna wg Encyklopedii filatelistyki to znak pocztowy odbity przez maszynę frankującą bezpośrednio lub pośrednio na przesyłce pocztowej, zawiera znak opłaty, datownik i najczęściej również napis lub rysunek reklamowy, niekiedy numer kolejny frankowania oraz informację o rodzaju przesyłki: lotnicza, polecona, druk, służbowa itp.. Obrót pocztowy podobnie jak i wszelkie inne dziedziny otaczającego nas życia podlega nieustannym zmianom. Poszukując obszarów, w których możliwa jest redukcja kosztów, bez wpływu na jakość świadczonych usług, zarządy pocztowe wielu krajów wprowadzają nowoczesne metody opłacania przesyłek. Tradycyjne znaczki, ze względu na swoją specyfikę, docelowo, będą zapewne tylko jednym, coraz mniej popularnym sposobem regulowania taksy pocztowej. Emisja nowych walorów będzie z pewnością powiązana z potrzebami promocji krajów i rynkiem filatelistycznym. Kolekcjonerzy marek są postrzegani jako stabilne źródło przychodów, bez konieczności świadczenia usług. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku banknotów czy banderoli podatkowych: projektowanie, drukowanie, poprawne przechowywanie, rozprowadzanie i liczenie znaczków pocztowych obciąża, co oczywiste, budżet poczty. Uregulowany w przepisach prawa obrót wszelkimi papierowymi znakami wartościowymi wymaga bowiem utrzymywania sprawnego systemu nadzoru. Niezbędne jest również opracowanie i wdrożenie procedur bezpieczeństwa. Kosztowna jest także kontrola prawidłowości frankowania korespondencji jak również kasowanie znaczków datownikami eksploatacyjnymi. Nasz narodowy operator pocztowy w związku z demonopolizacją rynku już od wielu lat stara się racjonalizować swoje wydatki. W tym celu postanowiono między innymi promować, tańsze dla poczty, bezznaczkowe sposoby zapłaty za przesyłki. Stopniowo i konsekwentnie, nawet w mniejszych urzędach pocztowych instalowane są urządzenia do mechanicznego frankowania korespondencji. Zamiast kupować i naklejać znaczki klient może opłacić usługę w gotówce. Pracownik poczty przyjmie przesyłki i za pomocą odpowiedniej maszyny naniesie, na stronie adresowej kopert, pocztówek czy kartek korespondencyjnych, datę oraz symbol potwierdzający uiszczenie taksy w wymaganej wysokości. Możliwa jest, jako uzupełnienie oferty, ozdobna nakładka, w zależności od potrzeb, zapewni ona całości elementy świąteczne lub marketingowe. Jest to szczególnie wygodne wtedy, gdy przynosimy do okienka duży pakiet korespondencji. Podobnie rzecz się ma w przypadku banków, urzędów lub dużych przedsiębiorstw, czyli tzw. nadawców masowych. Już dawno przygotowano dla nich możliwość uiszczania opłat za pomocą frankownic, które są użytkowane w siedzibie konkretnego podmiotu. Gotowa (ofrankowana) korespondencja dostarczana jest do wyznaczonej placówki pocztowej, gdzie podlega kontroli i dalszej ekspedycji do adresatów. Poczta Polska od szeregu lat zachęca do korzystania z tego rodzaju usług. Przykładem może być reklama, która została zamieszczona na kartce korespondencyjnej wydanej przez Rejonowy Urząd Poczty w Poznaniu w 1999 roku. Zawierane przez operatora umowy dają możliwości udzielania rabatu od podstawowego cennika dla każdej kategorii przesyłki. Powinno to zatem wpływać na rozwój tej formy opłacania należności z tytułu usług pocztowych. Obecnie mamy do czynienia z walką o utrzymanie rynku, bowiem coraz częściej posługujemy się w życiu pocztą elektroniczną. Istnieją już możliwości składania dokumentów, deklaracji w tym podatkowych oraz różnych pism za pośrednictwem sieci internetowej. Przedsiębiorstwa wystawiają swoim kontrahentom e-faktury, nie ma więc konieczności wysyłki papierowego dokumentu. Ludzie podają swoje adresy , z prośbą by kierować tam wszelką korespondencję, równie często jak adresy domowe. Z tych właśnie powodów w dobie powszechnej komunikacji elektronicznej, powoli zanika tradycyjna forma listu. Wraz z nią naturalnie wychodzą z obiegu stosowane dotychczas znaki pocztowe. 29