Wykorzystanie dat i nazw miejscowości

Transkrypt

1 Podręcznik tematyka (12) Ryszard Prange Wykorzystanie dat i nazw miejscowości Wysokie oceny może uzyskać na wystawie taki eksponat tematyczny, który zaprezentuje dobry, ciekawy materiał filatelistyczny. Każdy wystawca szuka możliwości pokazania czegoś, czego nie mają inni, co uatrakcyjni jego eksponat, co przyniesie osobistą satysfakcję, co spodoba się sędziom. Trzeba uważać by w próbach wzbogacenia eksponatu o ciekawe walory być w zgodzie z przepisami FIP. Wytyczne do oceny eksponatów tematycznych (zawarte w Zasadach wystawiennictwa Polskiego Związku Filatelistów dla wystaw konkursowych i do oceny eksponatów wystawowych Biuletyn Informacyjny PZF z 2007 r.) w swoim trzecim artykule, w rozdziale mówiącym o odpowiednim materiale filatelistycznym, mówią między innymi: Zwykłe ostemplowania mogą być przedmiotem zainteresowania z uwagi na szczególne znaczenie nazwy miejscowości lub przyczyny jej istnienia. Alternatywnie, poza danymi dotyczącymi miejsca i/lub daty, muszą one zawierać odpowiednią informację tematyczną (np. tekst reklamowy, ilustracja). Stempel, nawet przedznaczkowy, nie dokumentuje miejsca urodzenia osoby. Również data i miejsce datownika, odnoszące się do specjalnego wydarzenia, które miało miejsce w danym dniu i miejscowości, są odpowiednie tylko wtedy, gdy inne elementy tematyczne dotyczą tematu, lub, gdy ma on specyficzne znaczenie tematyczne z historycznego punktu widzenia; w tym ostatnim przypadku może on być użyty tylko wtedy, gdy odnosi się do ważnego szczegółu tematu i dalej Dane nadawcy i adresata stanowią informacje bez znaczenia, chyba, że dokument ukazuje specjalne przywileje pocztowe (np. opłata częściowa lub zwolnienie z opłaty ). W świetle przedstawionych wytycznych nie jest właściwe umieszczenie w eksponacie datownika lub miejscownika dla przedstawienia nazwy miejscowości, będącej np. miejscem urodzin osoby czy też miejscem wydarzenia ważnego dla przedstawianego tematu, Zasada ta obowiązuje również, gdy data w datowniku odpowiada dokładnie czasowi omawianego zdarzenia. Ryc marca 1938 roku w Warszawie urodził się Tadeusz Ross. Mimo, że frankatura pod względem nazwy zgodności daty i miejscowości dokładnie pasuje do tego wydarzenia, nie jest ona właściwym walorem do umieszczenia w eksponacie np. o polskich satyrykach. Za właściwy materiał filatelistyczny uznać można natomiast ostemplowanie, w którym nazwa miejscowości (także data) wiąże się z tematem narracji eksponatu i gdy równocześnie inne elementy stempla tematycznie (nawet gdy nie zawsze wprost) nawiązują do przedstawianego tematu. 1

2 Ryc.2. Kartka wysłana w dniu 11 czerwca 1904 roku z St. Louis do niemieckiego Augsburga. Był to jeden z dwóch dni rozgrywania pokazowego turnieju koszykówki w czasie Wystawy Światowej (stempel EXPO), w ramach której toczyły się kolejne, trzecie Igrzyska Olimpijskie. Ponieważ nie ma żadnego materiału filatelistycznego opisującego te wydarzenia, taka przesyłka może być elementem eksponatu olimpijskiego lub poświęconego koszykówce. Nazwa miejscowości na stemplu może być także tematycznie użyta, gdy zachodzi jedna z dwóch okoliczności: nazwa ta pochodzi od określenia używanego w rozwinięciu tematu lub jest tematycznie z nim powiązana, albo od nazwy miejscowości wywodzi się określenie omawiane w narracji eksponatu. Podobnie potraktować można nazwę miejscowości na nalepce polecenia lub innym znaku pocztowym. Ryc.3. List ze Storchnest (obecnie Osieczna) do Lissy (Leszno) z 1877 roku. Storchnest to po niemiecku bocianie gniazdo. Czyż to nie piękny walor do eksponatu ornitologicznego? 2

3 Ryc.4. List wysłany przez znaną firmę winiarską Martell z Cognac do Gandawy w 1841 roku. Francuska miejscowość Cognac to miejsce, gdzie powstał koniak, gdzie mieszczą się największe firmy produkujące ten trunek. Od nazwy miejscowości koniak wziął swoją nazwę. List do wykorzystania w eksponacie o alkoholach w rozdziale poświęconym koniakom. Ryc.5. Święty Wincenty z Saragossy (inaczej niż inni święci tego imienia) nie miał szczęścia do walorów filatelistycznych. Z braku znaczków i stempli można skorzystać z tego, że jego imię nosi wyspa i państwo w archipelagu Małych Antylach. Kolumb odkrył wyspę 12 stycznia 1498 roku, w dniu św. Wincentego z Saragossy i nazwał ją jego imieniem. List polecony z 1958 roku wysłany ze stolicy państwa Kingstown ma nalepkę polecenia ST. VINCENT (wyspa, państwo?), na stemplu jest Kingstown, i St. Vincent. Walor może służyć do filatelistycznej ilustracji postaci świętego. 3

4 W dalszym ciągu tekstu wspomnianych Wytycznych znaleźć można kolejną zasadę dotyczącą tematycznego wykorzystania nazw miejscowości. Adres nadawcy a także odbiorcy na przesyłce nie stanowi informacji tematycznej, usprawiedliwiającej użycie go dla ilustracji tematu, chociaż może on odpowiadać uregulowaniom z poprzedniego akapitu. Ryc.6. List wysłany z Londynu do Cognac w 1848 roku. Tej przesyłki, w odróżnieniu od listu pokazanego na Ryc. 4., nie można użyć w eksponacie przy prezentowaniu zagadnień związanych z koniakiem nazwa miejscowości w adresie. Jeżeli jednak z adresu nadawcy wynikają specjalne przywileje (jak zwolnienie z opłaty), to taki list można użyć w eksponacie, wykorzystując tematycznie, na przykład, nazwę miejscowości. Ryc.7. List wysłany w 1863 r. przez urząd gminy Soliera we włoskiej prowincji Emilia Romagna (zwolniony z opłaty) do wykorzystania w temacie związanym ze słońcem. 4

5 5