Wcześniejsza edukacja dzieci

Transkrypt

1 Wcześniejsza edukacja dzieci zagadnienia prawne i organizacyjne mgr Jadwiga Króliczek Kierownik Oddziału Wspierania Rozwoju Dzieci i Młodzieży Kuratorium Oświaty w Katowicach 21 kwietnia 2009 r.

2 Znaczenie wychowania przedszkolnego: najważniejszy etap w życiu dziecka, kształtuje się znaczna część możliwości intelektualnych, wyrównywanie szans edukacyjnych u najmłodszych dzieci jest najskuteczniejsze

3 % gmin wiejskich w Polsce bez przedszkoli Źródło: Dobry Start, Fundacja Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego (Informator MEN 2008)

4 Polska do przedszkola uczęszcza Kraje UE dzieci w wieku 5 lat 60 % 90 % dzieci w wieku 4 lat 38 % 85%

5 Od ostatniego roku w całym kraju, wskutek działań Ministerstwa Edukacji Narodowej, ale także realizacji Priorytetu IX PO Kapitał Ludzki Działanie 9.1.1, powstało 636 publicznych i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego (497 punktów przedszkolnych oraz 139 zespołów wychowania przedszkolnego), nad którymi kuratorzy oświaty pełnią nadzór pedagogiczny. Najwięcej placówek tego typu powstało w woj. podkarpackim 114, zachodniopomorskim 93 oraz świętokrzyskim 65. Powstało także 335 przedszkoli.

6 Najmłodsze dzieci w reformie.

7 Dziś: Niski odsetek dzieci 3-5 letnich objętych przedszkolem. Powtarzanie w I klasie szkoły podstawowej treści programowych realizowanych z dziećmi 6-letnimi. Obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci 6- letnich /wrzesień 2004 r./ realizowany w przedszkolu lub oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej.

8 Rodzice dziecka wnioskują o odroczenie obowiązku szkolnego /lub wcześniejsze przyjęcie dziecka do szkoły/. Większość przedszkoli zapewnia dostęp do wczesnej diagnozy i interwencji specjalistycznej. Troska o jednakowe warunki kształcenia, wychowania i opieki przez eliminowanie dwuzmianowości / wieczorówek - organizowanych w godz dla 6-latków/.

9 Jutro: Szersze objęcie przedszkolem lub jego inną formą dzieci 3-5 letnich. Obniżenie wieku szkolnego do 6-lat. Reforma programowa nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego

10 przedszkola, oddziały przedszkolne zorganizowane w szkole podstawowej, inne formy wychowania przedszkolnego 2009/2010 i 2010/ / 2012 dzieci w wieku 5 lat dzieci w wieku 5 lat mają prawo mają obowiązek do odbycia rocznego odbycia rocznego przygotowania przygotowania przedszkolnego przedszkolnego /art.9 ustawy zmieniającej/ /art.10 ustawy zmieniającej/

11 Podstawy prawne wczesnej edukacji

12 Ustawy: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn. zm) Ustawa z dnia 19 marca 2009 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw /Dz.U. Nr 56, poz.458/ Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz.674 z późn.zm./ Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 1)

13 Rozporządzenia: Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17) Rozporządzenie MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudniać nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli /nie opublikowane / Dz.U.Nr 50, poz.400/

14 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych /Dz. U. Nr 54, poz. 442 / Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół /Dz. U. Nr 61, poz. 624 z późn.zm./

15 Rozporządzenie z dnia 10 stycznia 2008 roku w sprawie innych form wychowania przedszkolnego /Dz. U. Nr 7, poz. 38/ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania /Dz. U. Nr 104, poz.667/

16 Trzyletni okres wprowadzania obniżenia wieku realizacji obowiązku szkolnego najważniejsze fakty

17 1 września 2012 r. obowiązek szkolny dla wszystkich sześciolatków

18 Lata : - rodzice wnioskują o przyjęcie dziecka sześcioletniego do klasy pierwszej, o przyjęciu decyduje dyrektor szkoły, - dziecko w wieku 5 lat ma prawo do odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego, - dzieci sześcioletnie, które nie rozpoczną nauki w szkole mają obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego /w przedszkolu lub oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej/.

19 2009/ /2012 Jakie zmiany w przedszkolu i szkole podstawowej?

20 Sześciolatek w szkole /w sześciu krokach/

21 (art.12 ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty) Krok 1. Prawo dziecka sześcioletniego do edukacji szkolnej. Krok 2. Wniosek rodziców do dyrektora szkoły Krok 3. Decyzja dyrektora w sprawie przyjęcia dziecka do szkoły Krok 4. Podstawy przyjęcia dziecka sześcioletniego do szkoły: a) warunki organizacyjne szkoły, b) objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym w roku szkolnym poprzedzającym rozpoczęcie nauki.

22 Krok 5. Możliwość rozpoczęcia nauki w pierwszej klasie dziecku nieobjętemu wcześniej edukacją przedszkolną opinia PP-P. Krok 6. Obowiązek realizacji rocznego przygotowania przedszkolnego w przypadku nierozpoczęcia nauki w pierwszej klasie

23 Organizacja

24 Od roku szkolnego 2009/2010 w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach, innych formach wychowania przedszkolnego oraz w klasach pierwszych szkół podstawowych obowiązuje nowa podstawa programowa.

25 Nowa podstawa programowa w przedszkolu i szkole wymaga nowej organizacji, innych metod i form pracy. Rozszerzono wymagania kwalifikacyjne dla nauczycieli przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej / 4 w ust. 2/

26 Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i klasach I-III szkół podstawowych posiada również osoba, która ukończyła studia wyższe na kierunku pedagogika w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym lub zakład kształcenia nauczycieli w specjalności przygotowującej do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym.

27 Przedszkole Przywróćmy dzieciom dzieciństwo

28 Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania rozwoju i edukacji dzieci. Wszystkie formy wychowania przedszkolnego, w tym oddziały przedszkolne w SP w równej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze i kształcące. Zapewniają dzieciom możliwość wspólnej zabawy i nauki w warunkach bezpiecznych, przyjaznych i dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych.

29 Wprowadzenie w podstawie programowej wychowania przedszkolnego obowiązku prowadzenia i dokumentowania obserwacji pedagogicznej, a w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w klasie pierwszej, analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole /diagnozę przedszkolną/ ma na celu rozpoznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz indywidualizację procesu dydaktycznowychowawczego.

30 Poprzednia podstawa programowa wychowania przedszkolnego Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi wrelacjach ze środowiskiem społeczno kulturowym i przyrodniczym, wspomaganie rozwoju i wczesna edukacja

31 4 obszary edukacyjne zadania dla nauczyciela /36/ tworzenie, budzenie, organizowanie, przekazywanie

32 Nowa podstawa programowa wychowania przedszkolnego Celem wychowania przedszkolnego jest:

33 1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji; 2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe; 3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek; 4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi;

34 5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o różnych możliwościach fizycznych i intelektualnych; 6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach sportowych; 7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;

35 8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne; 9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej; 10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

36 Uwaga! Cele te realizowane są w 15 obszarach edukacyjnych efekty edukacji opisano w postaci oczekiwań wobec wiedzy i umiejętności dziecka kończącego przedszkole i rozpoczynającego naukę w klasie pierwszej /61/ /przestrzega reguł; obdarza uwagą; mówi płynnie, niezbyt głośno; samodzielnie korzysta z toalety; umie zachować się przy stole;stara się łączyć przyczynę ze skutkiem; wie, jak należy się zachować; próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny; liczy; rozróżnia; wyznacza; zna itd./

37 Obszar: Poznawanie i rozumienie siebie i świata: Tworzenie warunków do doświadczeń językowych w zakresie reprezentatywnej i komunikatywnej funkcji języka /ze szczególnym uwzględnieniem nabywania i rozwijania umiejętności czytania i pisania, w tym czytania i pisania liczb/.

38 14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania. Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej: 1) potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu: narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej strony kartki; 2) potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole postrzeżeniowe), aby rozpoznać i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach; 3) dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania;

39 4) interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania; 5) słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami; 6) układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby; wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej; 7) rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

40 1. Edukacja polonistyczna. Wspomaganie rozwoju umysłowego w zakresie wypowiadania się. Dbałość o kulturę języka. Początkowa nauka czytania i pisania. Kształtowanie umiejętności wypowiadania się w małych formach teatralnych. Uczeń kończący klasę I: 2) w zakresie umiejętności czytania i pisania: a) rozumie sens kodowania oraz dekodowania informacji; odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i napisy,

41 b) zna wszystkie litery alfabetu, czyta i rozumie proste, krótkie teksty, c) pisze proste, krótkie zdania: przepisuje, pisze z pamięci; dba o estetykę i poprawność graficzną pisma (przestrzega zasad kaligrafii), d) posługuje się ze zrozumieniem określeniami: wyraz, głoska, litera, sylaba,zdanie, e) interesuje się książką i czytaniem; słucha w skupieniu czytanych utworów (np. baśni, opowiadań, wierszy), w miarę swoich możliwości czyta lektury wskazane przez nauczyciela, f) korzysta z pakietów edukacyjnych (np. zeszytów ćwiczeń i innych pomocy dydaktycznych) pod kierunkiem nauczyciela;

42 Z całą pewnością dla osiągnięcia umiejętności, które ułatwią dzieciom funkcjonowanie jako pierwszoklasistom, nie jest niezbędne żmudne wykonywanie ćwiczeń na kartach pracy, przy stoliku, czy w ławkach.

43 Sensowne i dynamiczne jest uczenie przez: działanie, przeżywanie, doświadczenie!!!

44 Zagospodarowanie czasu pobytu dziecka w przedszkolu /w rozliczeniu tygodniowym/ Zabawa Czynności opiekuńcze, samoobsługowe, organizacyjne i inne. Zajęcia na świeżym powietrzu Zajęcia dydaktyczne

45 Zabawa jest naturalną i najskuteczniejszą metodą nauczania i uczenia się pozwalającą: zdobywać nowe doświadczenia, ćwiczyć umiejętności społeczne, rozwijać emocjonalnie, opanować konkretną wiedzę.

46 Szkoła podstawowa klasa pierwsza

47 Zalecane sposoby i warunki realizacji nowej podstawy programowej dla pierwszej klasy

48 Zapewnienie ciągłości wychowania i kształcenia przez: znajomość przez nauczycieli klas pierwszych podstawy programowej wychowania przedszkolnego, zadbanie o adaptację dzieci do warunków (okres adaptacji), zorganizowanie sal lekcyjnych tak, by składały się z dwóch części (edukacyjnej, rekreacyjnej) oraz umożliwienie pozostawienia w szkole części przyborów i podręczników,

49 zespoły rówieśnicze nie liczniejsze niż 26 osób, zintegrowaną formę kształcenia, powierzenie edukacji jednemu nauczycielowi (w wyjątkowych wypadkach istnieje możliwość przydzielenia zajęć z zakresu edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych i języka obcego innym nauczycielom), formy zajęć, tj.: zabawy, gry, sytuacje zadaniowe.

50 Dbanie o zaspokojenie istniejących potrzeb przez organizowanie: zajęć opiekuńczych, zajęć zwiększających szanse edukacyjne (uczeń zdolny i mający trudności w nauce).

51 Sprzyjają temu zmiany: w ustawie Karta Nauczyciela (art. 42): od 1 września 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r. w ramach czasu pracy i ustalonego wynagrodzenia nauczyciel szkoły podstawowej jest obowiązany prowadzić zajęcia opieki świetlicowej lub zajęcia w ramach godzin przeznaczonych do dyspozycji dyrektora w wymiarze jednej godziny tygodniowo.

52 w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych kwalifikacji - 24 pkt 3 kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela-wychowawcy w świetlicach szkolnych posiada osoba, która: ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły, w której prowadzona jest świetlica szkolna.

53 Ważne! Nowe rozwiązania /szczególnie na etapie edukacji wczesnoszkolnej/ wymagają uczynienia szkoły podstawowej swoim statusem i organizacją pracy bliższej przedszkolu, niż szkole na kolejnych etapach edukacyjnych.

54 Finansowanie zadań związanych z reformą

55 Finansowanie zadań związanych z upowszechnianiem wychowania przedszkolnego Źródła: dochody własne gmin, środki unijne.

56 Finansowanie zadań związanych z obniżaniem wieku obowiązku szkolnego Pobyt dziecka sześcioletniego w przedszkolu w zakresie realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego finansowany jest przez gminy.

57 Art. 5a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz z późn.zm./ Zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli i innych form wychowania przedszkolnego należy do zadań własnych gmin. Środki niezbędne na realizację zadań oświatowych (przedszkola, inne formy) zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

58 Ważne! Koszty związane z edukacją dziecka sześcioletniego w klasie pierwszej szkoły podstawowej od 1 stycznia 2010 r. poniesie państwo.

59 Rząd objęcie sześciolatka ucznia subwencją oświatową /od stycznia 2010/ przeznaczenie około 40 mln zł na doposażenie i modernizację szkół. MEN sfinalizowanie działania w celu pozyskania środków z Unii Europejskiej na dofinansowanie przygotowania szkół do wprowadzenia nowej podstawy programowej

60 Stanowisko MEN w sprawie artykułu Szkoły nie otrzymają środków z UE na przyjęcie 6-latków (Gazeta Prawna, ) Zgodnie z zapewnieniami, złożonymi przez Minister Edukacji Narodowej Katarzynę Hall, w MEN kontynuowane są prace, których celem jest znalezienie możliwości wykorzystania środków Unii Europejskiej na dofinansowanie szkół podstawowych, przygotowujących się do przyjęcia uczniów sześcioletnich do klas pierwszych.

61 W wyniku rozmów przedstawicieli MEN, MRR i Komisji Europejskiej projektowane jest zrealizowanie zadań mających na celu lepsze dostosowanie szkół podstawowych do potrzeb dzieci sześcioletnich w ramach obecnej perspektywy , czyli w ramach Priorytetu III Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

62 Obecnie w MEN trwają prace nad nowym projektem systemowym ułatwiającym wprowadzenie zmian w edukacji wczesnoszkolnej, w tym również doposażenia szkół. Ze względu na specyfikę sytuacji, szczegóły dotyczące poszczególnych zadań będą przedmiotem dodatkowych uzgodnień z Komisją Europejską i zostaną upublicznione dopiero po ich wynegocjowaniu. MEN zamierza wprowadzić nowy projekt do Planu Działania na bieżący rok.

63 Uwaga! w roku 2009 kontynuowany będzie program Wyprawka szkolna, który będzie zapewniał dofinansowanie do podręczników dla dzieci klas pierwszych szkół podstawowych obniżenie wieku obowiązku szkolnego pozwoli ubiegać się o stypendia szkolne dla dzieci z rodzin ubogich, już w wieku sześciu lat

64 Dziękuję za uwagę.

65 Art. 12 ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw /Dz. U. Nr 56, poz.458/ 1. W latach szkolnych 2009/ /2012, na wniosek rodziców, obowiązkiem szkolnym może być objęte dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat. 2. Dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, może przyjąć do szkoły dziecko, o którym mowa w ust. 1, jeżeli pozwalają na to warunki organizacyjne szkoły, a dziecko było objęte wychowaniem przedszkolnym w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej.

66 Wymogu objęcia wychowaniem przedszkolnym nie stosuje się w przypadku, gdy dziecko posiada pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej możliwości rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego. 3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do dyrektorów innych szkół podstawowych niż wymienione w ust. 2, do których rodzice złożyli wniosek, o którym mowa w ust. 1.

67 Art. 9 ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw /Dz.U.Nr 56, poz.458/ 1. W latach szkolnych 2009/2010 i 2010/2011 dziecko w wieku 5 lat ma prawo do odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego w przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub innej formie wychowania przedszkolnego. 2. Zapewnienie warunków do realizacji prawa, o którym mowa w ust. 1, jest zadaniem własnym gminy. 3. Jeżeli droga dziecka pięcioletniego z domu do najbliższego publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego przekracza 3 km, obowiązkiem gminy

68 jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka lub zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. 4. Obowiązkiem gminy jest zapewnienie niepełnosprawnym dzieciom pięcioletnim bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższego przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej, innej formy wychowania przedszkolnego lub ośrodka umożliwiającego dzieciom, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) i rodzicami, opiekunami lub opiekunami prawnymi, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice, opiekunowie lub opiekunowie prawni.

69 Art. 10 ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw / Dz.U.Nr 56, poz.458/ W roku szkolnym 2011/2012 dzieci urodzone w roku 2005, które nie rozpoczęły spełniania obowiązku szkolnego, mają obowiązek odbyć roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego. Przepisy art. 14a ust. 2-4 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio.