Programowanie i programy użytkowe - oprogramowanie użytkowe Wykład 3

Transkrypt

1 Programowanie i programy użytkowe - oprogramowanie użytkowe Wykład 3

2 Pracownia Informatyki, AGH Plan wykładu Rodzaje oprogramowania użytkowego Edytor tekstu Arkusz kalkulacyjny Adresowanie komórek Operacje na komórkach Wykresy Baza danych Relacja jeden-do-wielu Relacja wiele-do-wielu System zarządzania bazą danych SQL Programy do grafiki wektorowej Programy do grafiki rastrowej Programy do edycji stron www Licencja na oprogramowanie

3 Pracownia Informatyki, AGH Wprowadzenie Aby komputer mógł realizować oczekiwane przez użytkownika zadania musi posiadać zainstalowane tzw. oprogramowanie użytkowe (ang. software). Bogactwo oprogramowania jest tak duże że chyba dla każdej dziedziny życia czy to prywatnego czy zawodowego można znaleźć program wspomagający realizację zadań jej właściwych. Zastosowanie odpowiedniego oprogramowania umożliwia: Szybkie uzyskiwanie dużej ilości informacji, np. z zapytań do baz danych, przeszukiwania sieci, prowadząc złożone obliczenia, przetwarzając obrazy grafiki komputerowej. Możliwość szybkiej i wielokrotnej modyfikacji informacji. Każdy dokument: tekst, rysunek plik muzyczny możemy bardzo łatwo i wielokrotnie zmienić, poprawić, uaktualniać. Przechowywanie znacznych ilości informacji. Ze względu na cyfrowy charakter informacji przetwarzanej przez komputer jej zapis wymaga znacznie mniej miejsca niż zapis na tradycyjnych nośnikach danych: w książkach, segregatorach, analogowych taśmach magnetycznych itd.

4 Pracownia Informatyki, AGH Rodzaje oprogramowania użytkowego Ze względu na różny charakter informacji przetwarzanych za pomocą komputera, np. tekst, muzyka, handlowe katalogi wyrobów, dane te są przetwarzana przez różnego typu, specjalizowane oprogramowanie. Z pośród nieprzeliczalnej grupy popularnych programów użytkowych można wyróżnić kilka podstawowych kategorii oprogramowania Programy graficzne Arkusze kalkulacyjne Edytory tekstu Bazy danych

5 Pracownia Informatyki, AGH Rodzaje oprogramowania użytkowego Akcesoria (kompresory plików, menedżery plików, przeglądarki graficzne, przeglądarki i konwertery projektów, słowniki i translatory, kalkulatory, kalendarze) Bezpieczeństwo (pakiety zabezpieczające, programy antywirusowe, programy antyspyware, programy antyspamowe, zapory sieciowe (firewalle), skanery i szczepionki antywirusowe, antydialery, szyfrowanie danych, ochrona prywatności, kontrola rodzicielska) Biuro (pakiety biurowe, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, edytory tekstów, tworzenie prezentacji i demonstracji, tworzenie grafiki prezentacyjnej, skład publikacji DTP, konwertery i generatory PDF, tworzenie wizytówek i etykiet, przeglądarki dokumentów ) Dom (organizery osobiste, organizery finansowe, giełda i waluty, zdrowie i uroda, książki kucharskie, aranżacja wnętrz i ogrodów, genealogia, katalogowanie i obróbka zdjęć) Edukacja i Nauka (programy dla uczniów, nauczanie początkowe, nauka jazdy) Firma (pakiety do prowadzenia firmy, programy do fakturowania, programy handlowe i magazynowe, programy finansowo-księgowe, programy kadrowopłacowe)

6 Pracownia Informatyki, AGH Rodzaje oprogramowania użytkowego Grafika (pakiety graficzne, tworzenie i edycja grafiki rastrowej, tworzenie i edycja grafiki wektorowej, tworzenie i edycja animacji, programy do malowania, modelowanie 3D, programy do projektowania CAD) Internet i Komunikacja (przeglądarki stron WWW, klienty poczty , akceleratory pobierania plików, bezpośrednia wymiana plików, klienty FTP, komunikatory internetowe, czytniki RSS) Multimedia (pakiety multimedialne, odtwarzacze plików audio i video, odtwarzacze płyt DVD, nagrywanie płyt CD/DVD, tworzenie i edycja animacji, tworzenie i edycja muzyki i filmów) Narzędzia (pakiety narzędziowe, narzędzia systemowe, narzędzia dyskowe i plikowe, narzędzia administracyjne i internetowe, narzędzia sieciowe, narzędzia bazodanowe, testowanie i diagnostyka, identyfikacja sprzętu i oprogramowania, szyfrowanie danych) Programowanie (środowiska programistyczne, tworzenie stron i aplikacji internetowych, tworzenie gier, kontrola wersji, tworzenie instalatorów, edytory dla programistów, serwery baz danych, narzędzia bazodanowe, emulatory urządzeń)

7 Pracownia Informatyki, AGH Wybór oprogramowania Na rynku dostępnych są setki aplikacji komputerowych. Nie sposób omówić, nawet pobieżnie działania, wszystkich tych programów. Zamiast opisu poszczególnych programów spróbujemy scharakteryzować powyższe kategorie oprogramowania. W tym celu każdorazowo będziemy próbować określić: Przestrzeń w jakiej program działa. Wszystkie działania na obiektach zachodzą w przestrzeni programu. Obiekty które program przetwarza. Obiekty są określone poprzez swoje własności. Program komputerowy pozwala na ich tworzenie i modyfikację. Narzędzia podstawowe do tworzenia i modyfikacji obiektów. Narzędzia charakterystyczne dla określonej kategorii oprogramowania.?

8 Pracownia Informatyki, AGH Edytor tekstu Edytor tekstu, procesor tekstu (angielskie text editor, word processor), program służący do wszechstronnego przetwarzania dokumentów tekstowych. Pod względem realizacji edytory tekstu można podzielić na: programowane (edytor interpretuje ciąg poleceń edycji w trybie wsadowym) ekranowe (użytkownik wydaje polecenia na bieżąco, obserwując ich skutki na ekranie monitora) tekstowe (edytor interpretuje pliki jako zawierające teksty w kodzie ASCII lub podobnym) edytory tekstu działające w trybie graficznym (typu WYSIWYG), uwidaczniające na ekranie tekst w dowolnych krojach, a także pozwalające łączyć teksty z najróżnorodniejszymi produkcjami graficznymi, jak rysunki, diagramy, wykresy, tablice itp.

9 Pracownia Informatyki, AGH Budowa edytora tekstu Nagłówek Pasek przycisków formatujących Strona Obszar strony Linijka boczna Linijka boczna Stopka Pasek przycisków dodatkowych obiektów

10 Pracownia Informatyki, AGH Budowa edytora tekstu

11 Pracownia Informatyki, AGH Budowa edytora tekstu Podstawowym elementem którym operują edytory jest fragment tekstu zakończony znacznikiem sterującym. Fragment ten nazywamy akapitem. Wciśnięcie klawisza Enter powoduje wstawienie znacznika końca akapitu a tym samym zakończenie akapitu i utworzenie, od nowej linii, nowego akapitu. Akapit Podstawową i największą zaletą dokumentów stworzonych w edytorze tekstu w odniesieniu do dokumentu papierowego jest szybkość i łatwość modyfikacji tych pierwszych.

12 Pracownia Informatyki, AGH Formatowanie tekstu cechy czcionki: jej rodzaj, wielkość, kolor, pogrubienie itd. cechy strumienia tekstu jak: odstęp pomiędzy liniami, wcięcie pierwszego wiersza, wysunięcie, wcięcie z lewej, wcięcie z prawej, sposób, wyrównania np. do prawej, do lewej, itd. Sposoby formatowania strumienia akapitu za pomocą suwaków umieszczonych na linijce górnej edytora tekstu

13 Pracownia Informatyki, AGH Style i inne narzędzia Styl formatowania tekstu jest to zestaw cech dotyczących czcionki o strumienia tekstu zapisany pod unikatową nazwą. Zastosowanie styli podczas tworzenia dokumentu ułatwia: utrzymanie jednolitej formy graficznej dokumentu modyfikowanie wyglądu dokumentu gdy ten posiada znaczną liczbę stron Śledzenie zmian Przykładowy zestaw stylów Edytory tekstu posiadają wiele narzędzi przyspieszających i ułatwiających tworzenie dokumentów tekstowych, są to m.in.: automatyczne numerowanie stron, rysunków, tabel, list itp. automatyczne sprawdzanie pisowni automatyczne korygowanie pisowni generowanie spisów treści i indeksów śledzenie zmian w treści dokumentu

14 Pracownia Informatyki, AGH Arkusz kalkulacyjny Arkusz kalkulacyjny, program, który w swojej graficznej formie, pojawiającej się na ekranie komputera, przedstawia podzielony na wiersze i kolumny (komórki) arkusz papieru. Komórki połączone są z innymi w sposób logiczny, za pomocą określonych operacji matematycznych. Arkusze kalkulacyjne dokonują obliczeń oraz tworzą wykresy. Podstawowym przeznaczeniem arkusza kalkulacyjnego jest najczęściej opracowanie danych liczbowych i prezentowanie ich formie graficznej. Ale formuła arkusza kalkulacyjnego jest na tyle elastyczna, że jego wykorzystanie ograniczone jest tylko wyobraźnią użytkownika: może równie dobrze służyć jako baza danych, formularz zeznań podatkowych, program obliczeniowy itd.

15 Pracownia Informatyki, AGH Budowa arkusza kalkulacyjnego Kolumna Zeszyt Komórka Wiersz Tabela arkusza Zakładki arkuszy

16 Pracownia Informatyki, AGH Budowa arkusza kalkulacyjnego

17 Pracownia Informatyki, AGH Adresowanie komórek Każda komórka w arkuszu posiada indywidualny adres który jest wykorzystywany podczas budowania wyrażeń matematycznych, logicznych, tekstowych itp. Określający jej zawartość. Rodzaje adresowania: - Adresowanie bezwzględne (bezpośrednie określenie adresu lub etykiety docelowej komórki) $B$3 podanie kolumny i wiersza zgodnie z etykietą W3K2 W-wiersz oraz K-kolumna etykieta podanie etykiety nadanej komórce - Adresowanie względne C2 W[-1]K[1] podanie wektora przesunięcia względem komórki w której znajduje się kursor (lub tworzone wyrażenie) Adresowanie względne i bezwzględne ma znaczenie przy kopiowaniu wyrażeń do innych komórek. Adresy bezwzględne pozostają bez zmian.

18 Pracownia Informatyki, AGH Operacje na komórkach Przykład obrazujący wyliczenie wartości funkcji dla kilku argumentów Wyrażenia wyliczające Wartość funkcji Wynik obliczeń Argumenty funkcji Współczynniki funkcji Obliczenia zawartości komórek mogą być realizowane automatycznie lub ręcznie (po naciśnięciu kombinacji klawiszy)

19 Pracownia Informatyki, AGH Wykresy Przykład obrazujący tworzenie wykresu Dane do wykresu Wykresy mają charakter dynamiczny, zmiana zawartości komórek skutkuje automatyczną zmianą wykresu

20 Pracownia Informatyki, AGH Co to jest baza danych? Przez bazę danych rozumiemy uporządkowany zbiór danych, a przez system bazy danych - bazę danych wraz z wyspecjalizowanym oprogramowaniem umożliwiającym operowanie na niej. Podstawowym elementem tabeli danych jest rekord (wiersz tabeli danych) Książki ISBN Autor Tytuł Wydawnictwo Haberzak, Alfred Wytrzymałość materiałów Butnicki, Stanisław Spawalność i kruchość stali Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej Wydawnictwa Naukowo Techniczne X Derlecki, Stanisław Metrologia długości i kąta Wydawnictwa Naukowo Techniczne Klucz główny Rekord zbudowany jest z pól (kolumn tabeli)

21 Pracownia Informatyki, AGH Relacja jeden-do-wielu Jeden-do-wielu typ relacji w której jeden rekord w tabeli ma wiele odpowiadających mu rekordów w innej tabeli Książki ISBN Autor Tytuł Wydawnictwo Haberzak, Alfred Wytrzymałość materiałów Butnicki, Stanisław Spawalność i kruchość stali X Derlecki, Stanisław Metrologia długości i kąta 2... Wydawnictwa Indeks Nazwa Adres... 1 Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej Klucz obcy 2 Wydawnictwa Naukowo Techniczne......

22 Pracownia Informatyki, AGH Relacja wiele-do-wielu Studenci Wypożyczenia Indeks ISBN Indeks Imię Nazwisko Arkadiusz Nowak Piotr Gołębiewski Relacja wiele-do-wielu, oznacza że jeden rekord w tabeli może być powiązany z wieloma rekordami z drugiej tabeli i odwrotnie. Ten tym relacji można osiągnąć przy zastosowaniu trzeciej tabeli tzw. tabeli krzyżowej Książki ISBN Autor Tytuł Wydawnictwo Haberzak, Alfred Wytrzymałość materiałów Butnicki, Stanisław Spawalność i kruchość stali Derlecki, Stanisław Metrologia długości i kąta 2

23 Pracownia Informatyki, AGH System zarządzania bazą danych - DBMS Aplikacje Formularze internetowe Interfejs SQL Komendy SQL Data Base Management System DBMS serwer Baza danych Funkcje DBMS: Tworzenie nowej bazy Przechowywanie danych Obsługa zapytań (ang. query) Zapewnienie wielodostępności Zapewnienie integralności danych Ochrona danych (np. archiwizacja)

24 Pracownia Informatyki, AGH System zarządzania bazą danych - DBMS System oprogramowania zawierający w szczególności następujące mechanizmy: środki do gromadzenia, utrzymywania i administrowania trwałymi i masowymi zbiorami danych; środki zapewniające spójność i bezpieczeństwo danych; sprawny dostęp do danych (zwykle poprzez język zapytań); środki programistyczne służące do aktualizacji/przetwarzania danych (API dla popularnych języków programowania); jednoczesny dostęp do danych dla wielu użytkowników (z reguły, realizowany poprzez transakcje); środki pozwalające na regulację dostępu do danych (autoryzację); środki pozwalające na odtworzenie zawartości bazy danych po awarii; środki do zarządzania katalogami, schematami i innymi metadanymi; środki optymalizujące zajętość pamięci oraz czas dostępu (np. indeksy); środki do pracy lub współdziałania w środowiskach rozproszonych.

25 Pracownia Informatyki, AGH System zarządzania bazą danych - DBMS Systemy zarządzania bazami danych często posiadają wiele innych mechanizmów: zarządzanie wersjami i danymi temporalnymi, przechowywanie i udostępnianie danych multimedialnych, wygodne (wizyjne) środowiska do tworzenia aplikacji, pomosty do współpracy z innymi systemami, wspomaganie dla perspektyw, zapamiętanych procedur i aktywnych reguł, pakiety statystyczne, pakiety dla przeprowadzania analiz (eksploracji danych), pakiety do tworzenia hurtowni danych, środki udostępniające bazę danych w sieci Internet, itd.

26 Pracownia Informatyki, AGH Systemy DBMS DBII - Windows, Linux, Sun Solaris, HP-UX, NUMA-Q, AIX, OS/2 Firebird - open source; Windows, Linux FoxPro - DOS, Windows, Mac, Unix Informix - Windows, UNIX Ingres - open source, Windows, Linux, UNIX, VMS MS Access - Windows, SQL, język Access Basic MS SQL Server - Windows MySQL - open source; Windows, Linux Oracle - Dostępny na większość platform sprzętowych i systemów operacyjnych Paradox - Borland PostgreSQL - open source; Windows, Linux Sybase - Windows, SUN Solaris, UNIX

27 Pracownia Informatyki, AGH SQL SQL to skrót od Structured Query Language (ang. strukturalny język zapytań). Jest to język programowania opracowany w latach siedemdziesiątych w firmie IBM. Za sprawą Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO) i jej członka, Amerykański Narodowy Instytut Normalizacji (ANSI), w 1986 roku SQL stał się oficjalnym standardem w komunikacji z serwerami relacyjnych baz danych. Można powiedzieć, że korzystanie z relacyjnych baz danych, to korzystanie z SQLa. SELECT jakie_pola_zaprezentować FROM nazwa_tabeli [WHERE warunki_wyszukiwania] [ORDER BY sortowanie [ASC DESC],...] [LIMIT [ofset,] ilość_wierszy];

28 Pracownia Informatyki, AGH SQL imie nazwisko data_urodzenia placa Jan Kowalski SELECT * FROM pracownicy; Izabela Kwiatkowska NULL NULL Aleksander Borowiecki Aniela Michałkowska Katarzyna Kowalska SELECT co_zaprezentować FROM nazwa_tabeli [WHERE warunki_wyszukiwania] [ORDER BY sortowanie [ASC DESC],...] [LIMIT [ofset,] ilość_wierszy]; SELECT imie, nazwisko, placa FROM pracownicy; imie nazwisko placa Jan Kowalski Izabela Kwiatkowska NULL Aleksander Borowiecki Aniela Michałkowska Katarzyna Kowalska

29 Pracownia Informatyki, AGH SQL SELECT * FROM pracownicy WHERE placa >= 1000; imie nazwisko data_urodzenia placa Jan Kowalski Aleksander Borowiecki SELECT * FROM pracownicy WHERE (placa > 500 AND placa < 1000) imie nazwisko data_urodzenia placa Aniela Michałkowska SELECT imie, nazwisko, placa FROM pracownicy WHERE nazwisko = 'Kowalski'; imie nazwisko placa Jan Kowalski

30 Pracownia Informatyki, AGH SQL SELECT imie, nazwisko, placa FROM pracownicy WHERE placa >= 500 AND placa <= 1200 ORDER BY nazwisko ASC LIMIT 5; imie nazwisko placa Katarzyna Kowalska Jan Kowalski Aniela Michałkowska DELETE FROM pracownicy WHERE placa > 1000; INSERT INTO pracownicy (imie, nazwisko) VALUES ('Izabela', 'Kwiatkowska'); UPDATE pracownicy SET imie='zofia';

31 Pracownia Informatyki, AGH SQL SELECT Employees.Name, Orders.Product FROM Employees, Orders WHERE Employees.Employee_ID=Orders.Employee_ID Orders Prod_ID Product Employee_ID 234 Printer Table Chair 03 Employees Employee_ID Name 01 Hansen, Ola 02 Svendson, Tove 03 Svendson, Stephen 04 Pettersen, Kari Name Hansen, Ola Svendson, Stephen Svendson, Stephen Product Printer Table Chair SELECT Employees.Name FROM Employees, Orders WHERE Employees.Employee_ID=Orders.Employee_ID AND Orders.Product='Printer' Name Hansen, Ola

32 Pracownia Informatyki, AGH SQL

33 Pracownia Informatyki, AGH Programy do grafiki wektorowej

34 Pracownia Informatyki, AGH Budowa programu do grafiki wektorowej Drzewo projektu Pasek narzędzi rysunkowych Wiersz poleceń

35 Pracownia Informatyki, AGH Elementy w grafice wektorowej Podstawowym elementami są odcinki, łuki i okręgi. Typów elementów jest bardzo wiele; zależy to w dużej mierze od konkretnego programu, jego przeznaczenia i stopnia zaawansowania. Podstawowe kształty Dla ułatwienia rysowania bardziej złożonych elementów programy oferują zazwyczaj gotowe kształty; mogą to być: prostokąty, wieloboki, gwiazdy, elementy schematów blokowych, pola tekstowe, mapy bitowe itd., itp. W przypadku inżynierskich programów graficznych mogą to być elementy wymiarowe, różne elementy opisu rysunku technicznego jak: tolerancje kształtu i położenia, symbole chropowatości powierzchni itd. W ramach tworzenia rysunku wektorowego możliwy jest szereg operacji transformujących obiekty: łączenie, przecinanie, odbijanie, kopiowanie itp..

36 Pracownia Informatyki, AGH Programy do grafiki rastrowej Przestrzenią grafiki rastrowej jest dwuwymiarowa macierz pikseli. Obiektem jest piksel. Jego własnościami jest kolor (lub poziom przezroczystości) jaki może przyjąć. Narzędzia służą do zmiany wyżej wymienionej własności, zazwyczaj zbioru pikseli a nie pojedynczego piksela. Mogą to być narzędzia, które symulują działanie np. pędzla, ołówka, spray a czy gumki. Przykładem grafiki rastrowej jest zdjęcie fotograficzne wczytane do komputera.

37 Pracownia Informatyki, AGH Program do grafiki rastrowej Podstawowe elementy programu przeznaczonego do obróbki grafiki rastrowej Przybornik z narzędziami: rysunkowymi i formatującymi Paleta kolorów Obszar grafiki Lista warstw

38 Pracownia Informatyki, AGH Transformacje grafiki rastrowej Programy do grafiki rastrowej oprócz prosty funkcji (np. kopiowanie, skalowanie) udostępniają także ogromną liczbę funkcji służących do transformacji i przetwarzania obrazów graficznych. Zaczynając od najprostszych takich jak np.: Ostre krawędzie Negatyw oraz zaawansowanych: Oryginalny obraz Mozaika Szkło Metalizacja

39 Pracownia Informatyki, AGH Warstwy w grafice rastrowej Podobnie jak w grafice wektorowej programy te oferują również narzędzie warstw. Tak naprawdę obraz rastrowy może być tylko jednowarstwowy. Jednak programy do grafiki rastrowej umożliwiają zapisanie w jednym pliku projektu graficznego wiele obrazów rastrowych prezentując je na oddzielnych warstwach. + = Nakładanie warstw W odróżnieniu od grafiki wektorowej obraz rastrowy traci swą jakość, kiedy go przeskalujemy, zmniejszymy bądź powiększymy. Utrata jakości nastąpi zawsze, kiedy zostanie on użyty (wyświetlony, wydrukowany) w rozdzielczości innej niż jego własna.

40 Pracownia Informatyki, AGH Palety barw w grafice rastrowej Niezwykle istotnym zagadnieniem jest kwestia rozmiaru pliku rastrowego. Rozmiar takiego pliku zależy od użytej palety barw oraz formatu zapisu. Palety barw mogą być następujące: RGB 16 mln kolorów, pozwala na wierne przedstawienie obrazu. Do zapisu potrzeba 24 bity na kolor. Do zapisu zdjęcia 800x600 pikseli potrzeba 1440kB. GrayScale 256 odcieni szarości, pozwala na wierne przedstawienie czarno białego obrazu. Do zapisu potrzeba 8 bitów na kolor. Obraz 800x600 zajmuje tylko 480 kb. Bitmap czerń + biel, nie zawiera odcieni szarości, dość rzadko używany, tylko obrazy czarno-białe, monochromatyczne. Wystarcza 1 bit na kolor. Obraz 800x600 zajmowałoby tylko 60 kb. IndexedColor pozwala na stworzenie własnej palety barw od 8 do 256 odcieni, paleta ta może się składać z tzw. kolorów systemowych (Windows lub Macintosh), albo kolorów dostosowanych (tzw. adaptive).

41 Pracownia Informatyki, AGH Palety barw w grafice rastrowej Format zapisu wybieramy w zależności od przeznaczenia obrazu. JPEG - w formacie tym można zapisać kolor 24-bitowy. JPEG może zapisać obraz ze stuprocentową wiernością, jednakże częściej stosuje się go do skompresowanego zapisu plików graficznych. Pozwala to na znaczne oszczędzenie miejsca na dysku, znacznie obniża też ilość danych transmitowanych podczas ściągania obrazu w tym formacie z sieci. Pliki w formacie JPEG rozpoznajemy po rozszerzeniu.jpg lub.jpeg. GIF - można w nim zapisać obraz zawierający do 256 kolorów. Obraz zapisany w pliku GIF jest skompresowany, w związku z tym zajmuje o wiele mniej miejsca na dysku. Poza statycznymi obrazami, w formacie GIF można też zapisywać krótkie animacje, będące serią klatek animacji zapisanych w tym formacie (tzw. GIF animowany). Charakterystyczną cechą tego formatu jest możliwość zapisu informacji o przezroczystości pixela. Pliki formatu GIF rozpoznajemy po rozszerzeniu.gif. BMP - jeden z popularniejszych formatów przechowywania obrazu w pamięci komputera. Pliki posiadają rozszerzenie.bmp. Obraz jest przechowywany w pliku bmp jako bitmapa. Nie jest on w żaden sposób skompresowany, co powoduje duży rozmiar pliku w standardzie bmp w porównaniu do formatów takich jak gif czy jpeg. TIFF - format zapisu plików graficznych. TIFF jest rodzajem bitmapy wykorzystującym różne metody kompresji; istnieje też możliwość zapisu bez kompresji. TIFF zapisuje 24-bitowy kolor. Ten rodzaj plików ma rozszerzenia.tif lub.tiff Od ang. Tag Image File Format lub Tagged Image File Format

42 Pracownia Informatyki, AGH Programy do grafiki wektorowej

43 Pracownia Informatyki, AGH Programy do grafiki rastrowej

44 Pracownia Informatyki, AGH Programy do edycji stron www

45 Pracownia Informatyki, AGH Program do rozliczania PIT

46 Pracownia Informatyki, AGH Licencja na oprogramowanie Licencja na oprogramowanie to umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać. Umowa taka powinna określać przede wszystkim pola eksploatacji (formy wykorzystania utworu), czyli warunki na jakich licencjonobiorca jest uprawniony do korzystania z programu. Licencje na oprogramowanie są najczęściej bardzo restrykcyjne i większość użytkowników nie czyta ich w całości. Większość takich licencji ogranicza liczbę komputerów, na których mogą go używać i wprowadzają wiele innych ograniczeń, które nie są bezpośrednio związane z technologią.

47 Pracownia Informatyki, AGH Rodzaje licencji oprogramowania Adware APSL (Apple Public Source License) Licencja BSD CDDL (Common Development and Distribution Licesne) CPL (Common Public License) Freeware GNU GPL (GNU General Public License) IDPL (Initial Developer s Public License) IPL (InterBase Public License) GNU LGPL (GNU Lesser General Public License) MPL (Mozilla Public License) NPL (Netscape Public License) Shareware

48 Pracownia Informatyki, AGH Freeware Termin został wymyślony przez Andrew Fluegelmana Freeware to licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozpowszechnianie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego. Czasami licencja Freeware zawiera dodatkowe ograniczenia (np. część freeware jest całkowicie darmowa, a część darmowa jedynie do użytku domowego) Programy na licencji freeware mogą być nieodpłatnie wykorzystywane, jednak zabrania się czerpania korzyści finansowych z ich dystrybucji przez osoby trzecie. Licencja nie dotyczy dystrybucji produktów (dokumentów, grafik, innych programów, itp.) stworzonych przy użyciu programów na licencji freeware, więc nie ogranicza możliwości ani nie narzuca konieczności pobierania opłaty za wytworzone produkty.

49 Pracownia Informatyki, AGH Shareware Shareware to rodzaj oprogramowania komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat, ale z pewnymi ograniczeniami, do wypróbowania przez użytkowników. Czasami po okresie próbnym (najczęściej po miesiącu) za taki program trzeba płacić lub zrezygnować z korzystania z niego (wersja trial). Czasami producent oprogramowania wydaje jedną wersję na licencji shareware a drugą (zazwyczaj z ograniczeniami, np. z blokadą dostępu do niektórych funcji) na licencji freeware.

50 Pracownia Informatyki, AGH OEM OEM (Original Equipment Manufacturer) - organizacja sprzedająca produkty wytworzone przez inne firmy. Termin jest mylący, gdyż OEM nie jest wytwórcą, lecz sprzedawcą sprzętu do użytkownika końcowego, choć zdarza się niekiedy, ze jest jego projektantem. W większości przypadków OEM nie dodaje wartości do wyposażenia, a jedynie znakuje je własnym logo. Nazwa OEM jest umieszczana na urządzeniach przez wytwórcę, na mocy zawartej umowy. Niekiedy OEM dodaje wartość do produktu, łącząc np. sprzęt i oprogramowanie w gotowe systemy. Istnieją liczne firmy specjalizujące się w produkcji na rzecz OEM i nigdy nie sprzedające produktów pod własną marką - są to tzw. producenci kontraktowi.

51 Pracownia Informatyki, AGH OEM Nazwa OEM jest też stosowana w odniesieniu do producentów komputerów osobistych, gdy sprzedają je razem z oprogramowaniem będącym standardowym wyposażeniem. Takim oprogramowanie może być system operacyjny MS Windows, a także często oprogramowanie biurowe dla firm, jak Microsoft Office lub dla biura domowego, jak Microsoft Works. Oprogramowanie OEM jest nierozerwalnie połączone z komputerem (lub jego częścią), na którym jest ono zainstalowane. Nie wolno takiego oprogramowania przenosić na inne komputery oraz odsprzedawać.

52 Pracownia Informatyki, AGH Adware Adware - pojęcie to można rozumieć jako rodzaj (i typ) licencji oprogramowania (zazwyczaj zamkniętego). Rozumiane w tym sensie Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawiera funkcję wyświetlającą reklamy, zwykle w postaci banerów reklamowych. Wydawca oprogramowania zarabia właśnie na tych reklamach. Zwykle jest też możliwość nabycia wersji programu bez reklam za opłatą.

53 Pracownia Informatyki, AGH Common Public License Powszechna Licencja Publiczna ( Common Public Licence) - oprócz prawa do używania danego produktu, daje kody źródłowe, dzięki którym istnieje swoboda dowolnego wykorzystywania, zmieniania i rozpowszechniania danego programu. Jednakże w przypadku dalszego rozpowszechniania należy odbiorcy zapewnić te same prawa jakie mieli państwo (dostęp do kodu źródłowego, itd.). Najpopularniejszym programem typu CPL jest system operacyjny Linux, który mimo iż rozpowszechniany jest za darmo, dzięki pracy tysięcy entuzjastów na całym świecie stał się potężnym narzędziem, konkurującym z innymi systemami produkowanymi przez duże koncerny informatyczne.

54 Pracownia Informatyki, AGH Dziękuję za uwagę