OPRACOWANIE WYNIKÓW BADAŃ

Transkrypt

1 Starochęciny 8 (10) Obszar AZP nr Nr st. na obszarze 27 (i 29) Nr st. w miejscowości 8 (i 10) Ratownicze badania archeologiczne w obrębie inwestycji:,, Budowa dwujezdniowej drogi ekspresowej S7 na odcinku Chęciny - Jędrzejów r. Inwestor GDDKiA Oddział w Kielcach. OPRACOWANIE WYNIKÓW BADAŃ USUI Sp. z o. o. & ASINUS Igor Maciszewski Warszawa 2015 r.

2 1 SPIS TREŚCI 1. Wstęp - P.Uściłko Rys historyczny Tokarni J. Niedźwiedź Charakterystyka geomorfologiczna J. Niedźwiedź Charakterystyka zarejestrowanych obiektów I. Maciszewski Osadnictwo KŁ I. Maciszewski, M. Maciszewska Analiza przestrzenna i fazy zasiedlenia stanowiska I. Maciszewski.22 Zakończenie P. Uściłko, I. Maciszewski TABLICE, MAPY, ZDJĘCIA, KARTA AZP

3 2 Paweł Uściłko 1. Wstęp Ratownicze badania archeologiczne poprzedzające budowę dwujezdniowej dorogi ekspresowej S7 na odcinku Chęciny - Jędrzejów prowadzone były w miejscowości Starochęciny, gm. Chęciny, pow. kielecki, woj. świętokrzyskie, st. 8 (i 10) (AZP 87-61/27 i 29). Badania rozpoczęto 14 kwietnia 2015 r. a zakończono ostatecznie 20 czerwca 2015 roku. Przebadano całą preliminowaną do badań powierzchnię, tj. 182 ary. Prace badawcze wykonało konsorcjum firm USUI Spółka z. o. o. & ASINUS Igor Maciszewski, kierownikiem terenowym prac był mgr P. Uściłko. 1.1 Przyjęty system podziału przestrzeni badawczej Podział przestrzeni badawczej opiera się na siatce arowej. Poszczególne ary lokalizowane są w oparciu o przynależność do tzw. odcinka odpowiadającego pow. 1 ha. Każdy sektor numerowany jest dużymi literami. Poszczególne ary w obrębie odcinka oznaczane są cyframi arabskimi od począwszy od lewego górnego rogu. Wewnętrznie ar dzieli się na cztery ćwiartki oznaczane małymi literami.(ryc.1.1) ryc.1.1 Tokarnia, gm. Chęciny, st. 6. Podział wewnętrzny ara Poszczególne jednostki składowe stanowiska archeologicznego, takie jak obiekty, warstwy oraz zabytki ruchome lokalizowane były w oparciu o numer odcinka oraz ara np. A (odcinek)/8 (ar).

4 3 Poszczególne obiekty numerowane były w zbiorach rozdzielnych cyframi arabskimi ( inwentarz obiektów) Zasady dokumentacji. Podstawę dokumentacji stanowiły rysunki planów poszczególnych arów wykonywane w skali 1:20 z nanoszonymi zarysami rzutów poziomych obiektów i warstw pozaobiektowych, ich numeracją i wartościami niwelacyjnymi (przeliczonymi) oraz liniami cięć profilowych. Obok tego wykonywane były rysunki przekrojów poszczególnych obiektów w skali 1:20 z podaną ich numeracją i wartością niwelacyjną stropu oraz linii profilowej (przeliczoną). Uzupełnienie stanowił plan zbiorczy wykonywany w skali 1:200. Dokumentację fotograficzną wykonywano w technice cyfrowej. Poszczególne ary fotografowane były w seriach z ujęciami obejmującymi dwie ćwiartki (a,c i b,d) wraz z obiektami. Dodatkowo fotografowano plan i profil każdego z obiektów. Dokumentacja opisowa opierała się na sformalizowanych formularzach czyli kartach obiektów oraz inwentarzy Zasady eksploracji Przestrzeń badawcza odhumusowywana była mechanicznie (koparka gąsienicowa) do poziomu stropu obiektów. Po odhumusowaniu powierzchnię doczyszczano ręcznie. Warstwy pozaobiektowe eksplorowane były warstwami mechanicznymi, numerowanymi cyframi arabskimi, o miąższości 5 10 cm w obrębie zarysu warstwy aż do jej wypłycenia. Materiał zabytkowy zbierany był z poszczególnego poziomu eksploracyjnego. Obiekty eksplorowane były połówkami bądź ćwiartkami. Zawsze pierwsza część poddana pracom badawczym eksplorowana była warstwami mechanicznymi o miąższości 5 10 cm, numerowanymi cyframi arabskimi, aż do całkowitego wypłycenia się obiektu. Metody doczyszczania stropów obiektów jak również eksploracji ich wypełnisk dostosowywano w zależności od stanu wilgotności gruntu. Szczególną uwagę zwracano na obiekty o niewielkiej miąższości wypełnisk. Materiał ruchomy metrykowany był w odniesieniu do poszczególnych warstw obiektowych.

5 4 1.4 Historia badań na stanowisku: Stanowisko zostało odkryte w 1982 roku w trakcie badań powierzchniowych przez A. Matogę i J. Poleskiego. Pozyskano wówczas 92 fr. ceramiki datowanych na okres halsztacki i ewentualnie lateński związanych z kulturą łużycką i pomorską, rozcieracz kamienny oraz wiór krzemienny. W 2013 roku przeprowadzono badania powierzchniowe, pozyskano 3 fr. Ceramiki, 2 związane z kulturą łużycką i 1 z okresem nowożytnym. W 2014 roku przeprowadzono badania sondażowe w ramach prac rozpoznawczych prowadzonych w związku z planowaną budową drogi ekspresowej S 7 na odcinku Chęciny-Jędrzejów. W wyniku tych badań odkryto 2 fr. ceramiki wstępnie datowanej okres halsztacki, kulturę łużycką oraz 1 fr. Związany z okresem nowożytnym. Badania powierzchniowe i sondażowe pozwoliły określić zasięg stanowiska i jego kolizję z planowaną inwestycją. Kolizja dotyczyła 182 arów stanowiska. 1.5 Ratownicze badania wykopaliskowe Ratownicze badania wykopaliskowe przeprowadzono w dniach 14 kwietnia 20 czerwca 2015 roku na podstawie pozwolenia z dn. 14 kwietnia 2015 r. wydanego przez Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach. Ekipa badawcza składała się z kierownika mgra Pawła Uściłko, z-cy kierownika mgr Bartłomieja Borzycha, Natalii Uściłko oraz 3 pracowników fizycznych. Przed przystąpieniem do badań wykonano plan sytuacyjno-wysokościowy oraz wytyczono zasięg wykopu badawczego. Założono także siatkę arową i określono reper pomiarowy dla całego stanowiska. Po odhumusowaniu i odczyszczeniu powierzchni wykopu zadokumentowano fotograficznie najpierw z osobna każdy ar, a następnie kolejno obiekty archeologiczne. Po zadokumentowaniu rzutów obiektów prowadzono eksplorację obiektów metodą warstw naturalnych, wybierając najpierw połowę wypełniska, a po zadokumentowaniu przekroju obiektu eksplorowano dalszą połowę. Obiekty dokumentowano fotograficznie (rzuty, profile), rysunkowo (rzuty i profile) oraz opisowo (karty obiektów). Uzupełnieniem dokumentacji jest plan zbiorczy odkrytych obiektów oraz plan sytuacyjnowysokościowy z zaznaczoną siatką arową.

6 5 Powierzchnia stanowiska jest silnie zniszczona, poprzecinana współczesnymi rowami melioracyjnymi, zarówno obecnie funkcjonującymi jak i nieczynnymi. W południowej części stanowiska powierzchnia badanego obszaru jest silnie zniszczona przez liczne, długoczasowe wylewy Czarnej Nidy Zniszczyły one znaczną cześć stanowiska w południowej jego części i zaburzyły pierwotne rozmieszczenie jam. Podczas badań odkryto 236 obiektów różnego typu: 31 jam gospodarczych, 1 rów, 34 paleniska oraz 170 dołków posłupowych, a także 456 fr. Ceramiki związanej z okresem halsztackim, kulturą łużycką.

7 5 Paweł Uściłko, Józef Niedźwiedź 2. Rys historyczny Starochęcin Wieś Starochęciny posiada bardzo starą metrykę, starszą zapewne niż pobliski zamek w m. Chęciny. Pierwsze wzmianki o niej, wtedy jeszcze figurującej jako antiqua chenczyny, pojawiają się przy okazji nadania przez księcia Bolesława Wstydliwego tej wsi podkomorzemu sandomierskiemu Mikule. 1 W późniejszym czasie, zapewne przy okazji powstania zamku w Chęcinach, omawiana wieś przeszła na własność książęcą. 2 Do XV istniała tu parafia, do której należały wsie Korzeczek, Skiby oraz zamek wraz z folwarkiem. W wieku XVI parafia ta została wcielona do szybko rozrastającej się parafii chęcińskiej. Od tego czasu nastąpił powolny zanik znaczenia wsi starochęciny. Na przełomie XVI i XVII w. w Chęcinach powstał prężny ośrodek kamieniarski skupiający licznych artystów-muratorów różnych narodowości. Działalność tę przerwały wojny szwedzkie w połowie XVII wieku. Okolice Chęcin doznały znacznych zniszczeń od Szwedów i wojsk siedmiogrodzkich księcia Jerzego II Rakoczego. W latach okolice Chęcin nawiedziło morowe powietrze. W latach starosta Stefan Bidziński ufundował w tym miejscu kościół barokowy, wykończony ostatecznie w 1718 roku. Po III rozbiorze Polski Tokarnia wraz z pobliskimi Chęcinami znalazły się pod zaborem austriackim. Podczas wojen napoleońskich w 1807 roku utworzono Księstwo Warszawskie, a od 1815 roku miejscowość weszła w skład Królestwa Polskiego, pod zaborem rosyjskim. Podczas I wojny światowej w pobliżu Chęcin toczyły się zaciekłe walki pomiędzy wojskami rosyjskimi i austriackimi. Prawdopodobnie wówczas mieszkańcy ponieśli duże straty materialne. 1 F. Piekosiński, Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I, 1876 Kraków. 2 Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 11, s

8 6 Ryc Starochęciny, stan. 8 (10), gm. Chęciny, woj. świętokrzyskie. Starochęciny na Mapie Taktycznej Polski z lat wg Starochęciny położone są nad brzegiem Czarnej Nidy, która często zmieniała swoje koryto. Jego przebieg obrazują kolejne mapy historyczne. Zmianom podlegał także obszar leśny. W XIX w. teren ten był pokryty lasem w większym stopniu niż obecnie, a rzeka Czarna Nida miała inny przebieg niż w okresie międzywojennym - miejsca podmokłe, porośnięte roślinnością bagienną zostały częściowo osuszone. Osadnictwo, podobnie jak dziś, ulokowane było przy głównym trakcie z Jędrzejowa do Chęcin oraz przy dwóch lokalnych drogach w kierunku sąsiedniej Wolicy. W latach miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego. Obecnie wieś leży w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Chęciny, przy trasie z Warszawy do Krakowa (DK7).

9 6 Józef Niedźwiedź 3. Charakterystyka geomorfologiczna Stanowisko nr 8 w Starochęcinach położone jest na obszarze Doliny Nidy, w odległości ok. 900 m od Czarnej Nidy. Powierzchnię stanowiska pokrywa gleba piaszczysta i gliniasta z domieszką dużej ilości kamieni wapiennych, zaś pod względem geologicznym teren ten zbudowany jest z warstwy, którą tworzą: wapienie, dolomity, margle, iłowce, lokalnie mułowce, anhydryty i gipsy (Ryc. 3.1). Pod względem fizjograficznym Tokarnia położona jest na terenie Doliny Nidy, która wchodzi w skład Wyżyny Małopolskiej. Dolina Nidy stanowi granicę pomiędzy Górami Świętokrzyskimi a Płaskowyżem Jędrzejowskim. Jej teren pokrywają mady, które obecnie porastają łąki i pastwiska. Nad terasami zalewowymi miejscami zachowały się fragmenty tarasów piaszczystych o wysokości względnej m. Ryc Starochęciny, stan. 8 (10), gm. Chęciny, woj. świętokrzyskie. Starochęciny na mapie geologicznej Polski.

10 10 Igor Maciszewski 4. Charakterystyka zarejestrowanych obiektów W trakcie badań rozpoznano w większym bądź mniejszym stopniu odcinki A i B (patrz plan zbiorczy). Na zbadanym obszarze 182 arów zarejestrowano łącznie 236 obiektów wziemnych. Ich charakterystyka, zgodnie ze sformalizowanym opisem, została zaprezentowana w tabeli 4.1. Pod kątem funkcjonalnym wydzielono następujące kategorie: - jamy, w liczbie 31, co stanowi 13 % ogółu. - dołki posłupowe, w liczbie 170, co stanowi 72 % ogółu - 34 paleniska, co stanowi 14 % ogółu. - rów 1, około 1 % Wśród jam dominują obiekty owalne w planie i nieckowate w profilu (po 29), a wyjątek stanowią obiekty o nieregularnym rzucie poziomym oraz podwójnie nieckowatym przekroju (po jednym obiekcie). Podobną tendencję zaobserwowano w przypadku dołków posłupowych, gdzie poza jednym obiektem prostokątnym i 6 nieregularnymi w planach, pozostałe są owalne. Występują głównie profile nieckowate, z wyjątkiem jednego podwójnie nieckowatego i prostokątnego oraz 7 amorficznych. Paleniska, oprócz dwóch prostokątnych w rzucie poziomym oraz podwójnie nieckowatego w profilu, również są owalne w planach i nieckowate w przekrojach pionowych. Jedyny zarejestrowany na stanowisku rów miał kształt wydłużonego owalu w planie i nieckowaty przekrój pionowy.

11 11 Tabela 4.1. Starochęciny, stan. 8 (10), gm. Chęciny, woj. świętokrzyskie. Charakterystyka morfometryczna odkrytych obiektów i ich zawartość kulturowa. Nr inw. Nr roboczy (hektar/nr) Funkcja Lokalizacja (hektar/ar) Długość x szerokość x głębokość (w cm) Kształt Zabytki ruchome Chronologia plan profil ceramika kości metal inne 1 B40 Dołek posłupowy B40 55X50X10 owalny nieckowaty KŁ 2 B40 Dołek posłupowy B40 30X28X10 owalny nieckowaty KŁ 3 B30 Dołek posłupowy B30 40X38X10 owalny nieckowaty KŁ 4 B30 Dołek posłupowy B30 45X43X12 owalny nieckowaty KŁ 5 C78 Jama C78 71X60X15 owalny nieckowaty KŁ 6 B20 Jama B20 70X62X10 owalny nieckowaty KŁ 7 B20 Jama B20 123X87X12 owalny nieckowaty A38 Dołek posłupowy A38 40X40X10 owalny nieckowaty KŁ 9 B10 Dołek posłupowy B10 40X40X12 owalny nieckowaty B10 Jama B10 108X76X15 owalny nieckowaty A100 Jama A100 82X76X12 owalny nieckowaty KŁ 12 A7,817,18 Rów A7,817, X221X21 wydłużony nieckowaty KŁ 13 A8 Jama A8 70x67x10 owalny nieckowaty KŁ 14 C98 Dołek posłupowy C98 50x49x12 owalny nieckowaty C98 Jama C98 90x88x31 owalny nieckowaty KŁ 16 C88 Jama C88 321x167x22 nieregularny nieckowaty KŁ 17 C68 Dołek posłupowy C68 43x38x19 owalny nieckowaty C58 Dołek posłupowy C58 25x24x14 owalny nieckowaty KŁ 19 C58 Dołek posłupowy C58 26x24x14 owalny nieckowaty C48 Dołek posłupowy C48 30x28x12 owalny nieckowaty C38 Dołek posłupowy C38 30x30x11 owalny nieckowaty C48 Dołek posłupowy C48 30x30x11 owalny nieckowaty

12 12 23 A47 Palenisko A47 100x98x35 prostokątny nieckowaty A47 Palenisko A47 100x100x28 owalny nieckowaty KŁ 25 A57 Dołek posłupowy A57 40x40x18 owalny nieckowaty KŁ 26 A57 Dołek posłupowy A57 40x40x16 owalny nieckowaty A67 Dołek posłupowy A67 40x40x17 owalny nieckowaty A77 Dołek posłupowy A77 40x40x12 owalny nieckowaty A87 Jama A87 110x89x22 owalny nieckowaty KŁ 30 A97 Dołek posłupowy A97 60x56x10 owalny nieckowaty B7 Dołek posłupowy B7 50x50x20 owalny nieckowaty KŁ 32 B17 Dołek posłupowy B17 50x50x20 owalny nieckowaty B27 Dołek posłupowy B27 50x50x18 owalny nieckowaty A37 Palenisko A37 112x100x20 owalny nieckowaty A37 Palenisko A37 100x100x35 owalny nieckowaty A37 Palenisko A37 103x100x76 owalny nieckowaty A37 Palenisko A37 120x100x34 owalny nieckowaty KŁ 38 A37 Palenisko A37 100x100x41 owalny nieckowaty C97 Dołek posłupowy C97 50x50x10 owalny nieckowaty KŁ 40 C87 Jama C87 70x65x12 owalny nieckowaty KŁ 41 C77 Jama C77 80x76x21 owalny nieckowaty C67 Dołek posłupowy C67 30x30x10 owalny nieckowaty KŁ 43 C57 Jama C57 112x100x20 owalny nieckowaty C47 Jama C47 120x112x20 owalny podwójnienieckowaty KŁ 45 C47 Jama C47 80x76x12 owalny nieckowaty KŁ 46 C99 Dołek posłupowy C99 45x44x15 owalny podwójnienieckowaty C99 Dołek posłupowy C99 30x30x20 owalny nieckowaty A20 Dołek posłupowy A20 50x47x16 owalny nieckowaty KŁ 49 A20 Dołek posłupowy A20 50x50x25 owalny nieckowaty C100 Dołek posłupowy C100 50x50x10 owalny nieckowaty KŁ 51 C90 Dołek posłupowy C90 50x50x20 owalny nieckowaty C80 Jama C80 70x67x12 owalny nieckowaty

13 13 53 C70 Jama C70 80x67x10 owalny nieckowaty KŁ 54 C60 Dołek posłupowy C60 50x50x20 owalny nieckowaty D91 Dołek posłupowy D91 50x48x10 owalny nieckowaty D92 Jama D92 70x66x10 owalny nieckowaty KŁ 57 C59 Dołek posłupowy C59 50X48X5 owalny nieckowaty KŁ 58 C55 Dołek posłupowy C55 58X47X14 owalny nieckowaty C79 Dołek posłupowy C79 29X29X16 owalny nieckowaty C89 Dołek posłupowy C89 40X35X19 owalny nieckowaty KŁ 61 C89 Dołek posłupowy C89 63x57x28 owalny nieckowaty D51 Dołek posłupowy D51 30X25X6 owalny nieckowaty KŁ 63 D61 Dołek posłupowy D61 54C50C15 owalny nieckowaty KŁ 64 D71 Dołek posłupowy D71 50X50X12 owalny nieckowaty KŁ 65 D81 Jama D81 90x80x60 owalny nieckowaty D62 Dołek posłupowy D62 20X18X20 owalny nieckowaty D72 Dołek posłupowy D72 28X22X8 owalny nieckowaty KŁ 68 D72 Jama D72 78X68X48 owalny nieckowaty KŁ 69 D82 Dołek posłupowy D82 80X70X20 owalny nieckowaty KŁ 70 D93 Jama D93 160x100x60 owalny nieckowaty D93 Dołek posłupowy D93 20X20X6 owalny nieckowaty D93 Dołek posłupowy D93 55X40X12 owalny nieckowaty KŁ 73 A56 Jama A56 100X60X25 owalny nieckowaty KŁ 74 A56 Dołek posłupowy A56 45X40X15 owalny nieckowaty KŁ 75 A56 Jama A56 60X50X20 owalny nieckowaty KŁ 76 A56 Dołek posłupowy A56 30x28x12 owalny nieckowaty KŁ 77 A56 Dołek posłupowy A56 30x30x11 owalny nieckowaty C69 Dołek posłupowy C69 51X48X38 owalny nieckowaty A66 Dołek posłupowy A66 40X45X20 owalny nieckowaty A76 Jama A76 80x40x28 owalny nieckowaty KŁ 81 A86 Dołek posłupowy A86 55X40X12 owalny nieckowaty A96 Dołek posłupowy A96 60X50X17 owalny nieckowaty

14 14 83 B6 Dołek posłupowy B6 30X24X12 owalny nieckowaty KŁ 84 B16 Dołek posłupowy B16 25X25X9 owalny nieckowaty KŁ 85 B26 Dołek posłupowy B26 68x59x22 owalny nieckowaty KŁ 86 E12 Dołek posłupowy E12 10X9X10 owalny nieckowaty E1 Dołek posłupowy E1 25X20X15 owalny nieckowaty KŁ 88 E11 Dołek posłupowy E11 32X28X9 owalny nieckowaty E2 Dołek posłupowy E2 40X35X20 owalny nieckowaty KŁ 90 A46 Palenisko A46 62x55x15 prostokątny nieckowaty A36 Dołek posłupowy A36 20X18X20 owalny nieckowaty A36 Palenisko A36 70x65x25 owalny nieckowaty A36 Palenisko A36 50x45x20 owalny nieckowaty KŁ 95 C56 Dołek posłupowy C56 30x25x15 owalny nieckowaty C46 Dołek posłupowy C46 20x20x18 owalny nieckowaty KŁ 97 C46 Dołek posłupowy C46 28x25x20 owalny nieckowaty C36 Jama C36 120x100x34 owalny nieckowaty KŁ 99 C96 Dołek posłupowy C96 30x30x10 owalny nieckowaty KŁ 100 C86 Dołek posłupowy C86 30x26x15 owalny nieckowaty C76 Dołek posłupowy C76 26x24x14 owalny nieckowaty KŁ 102 C36 Dołek posłupowy C36 30X24X12 owalny nieckowaty KŁ 103 A83 Dołek posłupowy A83 20X15X10 owalny nieckowaty A73 Dołek posłupowy A73 30x30x20 owalny nieckowaty A73 Jama A73 120x100x34 owalny nieckowaty KŁ 106 A63 Dołek posłupowy A63 35X25X15 owalny nieckowaty A92 Dołek posłupowy A92 30X24X12 owalny nieckowaty A82 Dołek posłupowy A82 50x50x20 owalny nieckowaty A72 Dołek posłupowy A72 25X20X15 owalny nieckowaty B28 Dołek posłupowy B28 50x30x4 owalny nieckowaty KŁ 112 B28 Dołek posłupowy B28 30X24X5 owalny nieckowaty KŁ 113 B29 Dołek posłupowy B29 30X24X5 owalny nieckowaty KŁ 114 B19 Dołek posłupowy B19 40x30x8 owalny nieckowaty KŁ

15 B18 Dołek posłupowy B18 62X40X8 owalny nieckowaty KŁ 116 A63 Jama A63 140x105x28 owalny nieckowaty KŁ 117 A35 Dołek posłupowy A35 20X18X20 owalny nieckowaty KŁ 118 A45 Dołek posłupowy A45 35X25X15 owalny nieckowaty A53 Dołek posłupowy A53 13x10x8 owalny nieckowaty A43 Dołek posłupowy A43 40X35X19 owalny nieckowaty KŁ 121 A43 Dołek posłupowy A43 40X35X20 owalny nieckowaty KŁ 122 A33 Dołek posłupowy A33 40X40X10 owalny nieckowaty A33 Dołek posłupowy A33 20X20X6 owalny nieckowaty A23 Dołek posłupowy A23 30X24X5 owalny nieckowaty KŁ 127 A55 Dołek posłupowy A55 40X40X10 owalny nieckowaty A65 Dołek posłupowy A65 60X55X17 kolisty nieckowaty KŁ 129 A72 Jama A72 140x105x28 owalny nieckowaty KŁ 130 A72 Jama A72 130X120X33 owalny nieckowaty A62 Dołek posłupowy A62 35X25X15 owalny nieckowaty A62 Dołek posłupowy A62 65x40x40 owalny nieckowaty A53 Dołek posłupowy A53 43x38x19 owalny nieckowaty A52 Dołek posłupowy A52 50x30x4 owalny nieckowaty KŁ 136 A42 Dołek posłupowy A42 26x24x14 owalny nieckowaty C72 Dołek posłupowy C72 50X38X12 owalny nieckowaty KŁ 138 C62 Dołek posłupowy C62 30x30x11 owalny nieckowaty A13 Dołek posłupowy A13 26x24x14 owalny nieckowaty A3 Dołek posłupowy A3 24x22x10 prostokątny nieckowaty A32 Dołek posłupowy A32 23x23x23 owalny nieckowaty A32 Dołek posłupowy A32 56X50X30 owalny nieckowaty KŁ 145 A22 Dołek posłupowy A22 40x40x16 owalny nieckowaty A12 Dołek posłupowy A12 26x24x14 owalny nieckowaty A2 Dołek posłupowy A2 40X35X7 owalny amorficzny KŁ 148 A3 Dołek posłupowy A3 58X47X14 owalny nieckowaty C92 Dołek posłupowy C92 60x56x10 owalny nieckowaty

16 C92 Dołek posłupowy C92 50x50x20 owalny nieckowaty KŁ 151 C82 Dołek posłupowy C82 30X24X12 owalny nieckowaty C52 Dołek posłupowy C52 40X35X20 owalny nieckowaty KŁ 153 C83 Dołek posłupowy C83 30X28X10 owalny nieckowaty KŁ 154 C73 Dołek posłupowy C73 50X50X12 owalny nieckowaty C63 Dołek posłupowy C63 33x30x12 owalny nieckowaty C53 Dołek posłupowy C53 23x20x6 owalny nieckowaty KŁ 157 A38 Palenisko A38 100x100x41 owalny nieckowaty A38 Palenisko A38 80x70x40 owalny nieckowaty A38 Palenisko A38 90x80x60 owalny nieckowaty KŁ 160 C93 Dołek posłupowy C93 18x17x9 owalny nieckowaty KŁ 161 C26 Dołek posłupowy C26 30x30x10 owalny nieckowaty B9 Dołek posłupowy B9 45X43X12 owalny nieckowaty B8 Dołek posłupowy B8 36x30x15 owalny nieckowaty A98 Dołek posłupowy A98 50x45x20 owalny nieckowaty KŁ 165 A88 Dołek posłupowy A88 45x44x15 owalny nieckowaty A75 Dołek posłupowy A75 30x30x20 owalny prostokątny A95 Dołek posłupowy A95 50x47x16 owalny nieckowaty B5 Dołek posłupowy B5 30X24X12 owalny nieckowaty KŁ 169 B15 Dołek posłupowy B15 30X25X6 owalny nieckowaty KŁ 170 B25 Dołek posłupowy B25 35X25X15 owalny nieckowaty A27 Dołek posłupowy A27 60X50X17 owalny nieckowaty C55 Dołek posłupowy C55 40X35X19 owalny nieckowaty KŁ 173 A25 Dołek posłupowy A25 43x38x19 owalny nieckowaty A15 Dołek posłupowy A15 46x35x12 owalny nieckowaty A5 Dołek posłupowy A5 30X24X5 owalny nieckowaty KŁ 176 C95 Dołek posłupowy C95 50X48X5 owalny nieckowaty C85 Dołek posłupowy C85 58X47X14 owalny nieckowaty C75 Dołek posłupowy C75 29X29X16 owalny nieckowaty C65 Dołek posłupowy C65 40X35X19 owalny nieckowaty KŁ

17 C45 Dołek posłupowy C45 20X15X10 owalny nieckowaty C35 Dołek posłupowy C35 30X25X6 owalny nieckowaty KŁ 182 A9 Dołek posłupowy A9 25X25X9 owalny nieckowaty B30 Dołek posłupowy B30 30X24X12 owalny nieckowaty E21 Dołek posłupowy E21 21x20x8 owalny nieckowaty E22 Dołek posłupowy E22 22x18x9 owalny nieckowaty A71 Dołek posłupowy A71 40X38X25 owalny nieckowaty A61 Dołek posłupowy A61 40X39X10 nieregularny nieregularny KŁ 188 A61 Dołek posłupowy A61 40x36x15 nieregularny nieregularny KŁ 189 A51 Dołek posłupowy A51 55x42x10 nieregularny nieregularny KŁ 190 A41 Dołek posłupowy A41 40x40x20 owalny nieckowaty A31 Dołek posłupowy A31 35x30x12 nieregularny nieregularny KŁ 192 A21 Dołek posłupowy A21 20x20x20 owalny nieckowaty KŁ 193 A11 Dołek posłupowy A11 30x28x14 nieregularny nieregularny KŁ 194 A1 Dołek posłupowy A1 40x38x12 owalny nieckowaty KŁ 195 C91 Dołek posłupowy C91 30x30x12 nieregularny nieregularny 3 KŁ 196 C81 Dołek posłupowy C81 30x30x12 owalny nieckowaty C71 Dołek posłupowy C71 60x56x20 owalny nieckowaty C61 Dołek posłupowy C61 40x40x20 owalny nieckowaty KŁ 199 A84 Dołek posłupowy A84 60x56x15 owalny nieckowaty KŁ 200 A74 Dołek posłupowy A74 30x28x17 owalny nieckowaty KŁ 201 A64 Dołek posłupowy A64 20x20x16 owalny nieckowaty KŁ 202 A54 Dołek posłupowy A54 40x40x35 owalny nieckowaty KŁ 203 A34 Dołek posłupowy A34 30x30x18 owalny nieckowaty A24 Dołek posłupowy A24 50x50x28 owalny nieckowaty A14 Dołek posłupowy A14 30x30x20 owalny nieckowaty KŁ 206 A4 Dołek posłupowy A4 35x35x20 owalny nieckowaty KŁ 207 C94 Dołek posłupowy C94 20x20x15 owalny nieckowaty C84 Jama C84 83x82x31 owalny nieckowaty A26 Dołek posłupowy A26 26x24x10 owalny nieckowaty

18 A16 Dołek posłupowy A16 50x50x15 owalny nieckowaty A6 Dołek posłupowy A6 65x60x12 owalny nieckowaty KŁ 212 A48 Palenisko A48 100x100x30 owalny nieckowaty A48 Palenisko A48 100x100x52 owalny nieckowaty A48 Palenisko A48 91x90x78 owalny nieckowaty A48 Palenisko A48 88x80x55 owalny nieckowaty A49 Palenisko A49 105x99x67 owalny nieckowaty A49 Palenisko A49 72x68x51 owalny nieckowaty A49 Palenisko A49 113x106x50 owalny nieckowaty A49 Palenisko A49 106x100x61 owalny nieckowaty A39 Palenisko A39 100x98x55 owalny nieckowaty A39 Palenisko A39 200x132x60 owalny podwójnienieckowaty A39 Palenisko A39 100x100x50 owalny nieckowaty A39 Palenisko A39 90x84x50 owalny nieckowaty A39 Palenisko A39 398x134x75 owalny podwójnienieckowaty A39 Palenisko A39 98x96x55 owalny nieckowaty A39 Palenisko A39 98x96x55 owalny nieckowaty A29 Palenisko A29 95x90x55 owalny nieckowaty A39 Palenisko A39 70x68x35 owalny nieckowaty A29 Palenisko A29 90x90x15 owalny nieckowaty A29 Palenisko A29 87x81x55 owalny nieckowaty A19 Jama A19 71x68x50 owalny nieckowaty E3 Dołek posłupowy E3 30x30x12 owalny nieckowaty KŁ 233 A39 Palenisko A39 110x110x35 owalny nieckowaty A29 Palenisko A29 155x102x75 owalny nieckowaty C74 Dołek posłupowy C74 30x28x15 owalny nieckowaty KŁ 236 A44 Jama A44 72x56x23 owalny nieckowaty KŁ

19 17 Igor Maciszewski, Monika Maciszewska 5. Osadnictwo kultury łużyckiej 5.1 Zabytki nieruchome Badania wykopaliskowe prowadzone na stanowisku Starochęciny 8 (10) ujawniły stosunkowo liczne zabytki związane z osadnictwem kultury łużyckiej. Na 236 obiektów wziemnych 101 z nich zawierało w swoich wypełniskach materiał ceramiczny pozwalający na jednoznaczne przypisanie ich tej kulturze. Można jednak domniemywać, iż przynajmniej część z nich, pozbawiona nośnika datującego, również związana była z osadnictwem tej kultury. Wśród nich zdecydowanie przeważały dołki posłupowe (75 obiektów). Drugą grupę stanowiły jamy w liczbie 21 sztuk. Obok nich wyróżniono 4 paleniska oraz 1 rów. Obecność ceramiki KŁ w niektórych obiektach, w tym rowu, wymaga kilku słów komentarza. Stanowisko Starochęciny znajduje się bowiem, częściowo, na terenie zalewowym czarnej Nidy. W niektórych obiektach, szczególnie tych znajdujących się w południowej części stanowiska, zarejestrowano występowanie zaledwie pojedynczych ułamków naczyń, do tego w części stropowej obiektów. Taka sytuacja może wynikać z incydentalnego dostania się nośnika kulturowego w obręb tych obiektów wziemnych, a zatem ich chronologia pozostaje niepewna. Znakomitą większość reliktów wziemnych osadnictwa KŁ stanowiły obiekty jednowarstwowe, relatywnie płytkie, o stosunkowo czytelnych, owalnych planach i nieckowatych profilach (tabl.). Są one świadectwem krótkotrwałych, choć zapewne częstych wizyt niewielkich grup ludności na tych terenach, związanych zapewne z bliżej niesprecyzowaną działalnością gospodarczą. Również paleniska klasyfikują się w tej kategorii, chociaż w tym przypadku niektóre z nich były użytkowane znacznie dłużej niż wymienione wyżej jamy i dołki, o czym świadczą zarówno ich głębokość jak i wielowarstwowość (tabl...) Jedyny zarejestrowany na stanowisku rów może być pozostałością grodzenia dla zwierząt bądź też służył za ewentualny wodopój, umiejscowiono go bowiem w strefie zalewowej Nidy.

20 Zabytki ruchome W trakcie prac badawczych na stanowisku Starochęciny 8 (10) zarejestrowano 454 zabytki ruchome, przy czym ograniczały się one wyłącznie do ceramiki naczyniowej. Ich występowanie w obrębie obiektów przedstawiono w tabeli nr 5.1. Cały materiał łączyć można z kulturą łużycką. Tym, co cechuję opisywaną kolekcję jest jej bardzo silne rozdrobnienie. Wszystkie ułamki można zklasyfikować do kategorii IV wg. A. Buko 1. Taki stan rzeczy znacząco ograniczył możliwości analityczne, szczególnie wpływając na analizę makromorfologiczną. Tabela 5.1 Starochęciny, st. 8 (10), gm. Chęciny, woj. świętokrzyskie. Specyfikacja występowania materiałów zabytkowych w obrębie obiektów. numer obiektu lokalizacja liczba ceramiki chronologia 1 B40 3 KŁ 2 B40 3 KŁ 3 B30 4 KŁ 4 B30 2 KŁ 5 C78 6 KŁ 6 B20 2 KŁ 8 A38 11 KŁ 11 A100 7 KŁ 12 A7,8,717,18 10 KŁ 13 A8 3 KŁ 15 C98 6 KŁ 16 C88 3 KŁ 18 C58 2 KŁ 24 A47 4 KŁ 25 A57 2 KŁ 29 A87 7 KŁ 31 B7 2 KŁ 37 A37 1 KŁ 39 C97 2 KŁ 40 C87 3 KŁ 42 C67 2 KŁ 44 C47 2 KŁ 45 C47 3 KŁ 48 A20 8 KŁ 50 C100 3 KŁ 1 A. Buko 1990 Ceramika Wczesnopolska. Wprowadzenie do badań, Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk - Łódź.

21 53 C70 7 KŁ 56 D92 2 KŁ 57 C59 2 KŁ 60 C89 2 KŁ 62 D51 2 KŁ 63 D61 3 KŁ 64 D71 6 KŁ 67 D72 1 KŁ 68 D72 10 KŁ 69 D82 6 KŁ 72 D93 3 KŁ 73 A56 8 KŁ 74 A56 2 KŁ 75 A56 6 KŁ 76 A56 4 KŁ 80 A76 4 KŁ 83 B6 4 KŁ 84 B16 2 KŁ 85 B26 7 KŁ 87 E1 2 KŁ 89 E2 1 KŁ 93 A36 1 KŁ 96 C46 2 KŁ 98 C36 9 KŁ 99 C96 2 KŁ 101 C76 1 KŁ 102 C36 3 KŁ 105 A73 2 KŁ 111 B28 1 KŁ 112 B28 3 KŁ 113 B29 2 KŁ 114 B19 2 KŁ 115 B18 1 KŁ 116 A63 3 KŁ 117 A35 2 KŁ 120 A43 2 KŁ 121 A43 15 KŁ 124 A23 1 KŁ 128 A65 6 KŁ 129 A72 3 KŁ 134 A52 2 KŁ 137 C72 3 KŁ 143 A32 2 KŁ 147 A2 3 KŁ 150 C92 2 KŁ 152 C52 6 KŁ 153 C83 2 KŁ 156 C53 1 KŁ 159 A38 3 KŁ 160 C93 1 KŁ 164 A98 3 KŁ 168 B5 1 KŁ 169 B15 3 KŁ 172 C55 3 KŁ 175 A5 2 KŁ 179 C65 4 KŁ 181 C35 2 KŁ 187 A61 7 KŁ 19

22 A61 9 KŁ 189 A51 11 KŁ 191 A31 9 KŁ 192 A21 5 KŁ 193 A11 6 KŁ 194 A1 12 KŁ 195 C91 3 KŁ 198 C61 11 KŁ 199 A84 8 KŁ 200 A74 6 KŁ 201 A64 4 KŁ 202 A54 4 KŁ 205 A14 5 KŁ 206 A4 11 KŁ 211 A6 12 KŁ 232 E3 6 KŁ 235 C74 5 KŁ 236 A44 31 KŁ Analiza technologiczna W omawianej kolekcji dominowały naczynia wykonane w oparciu o gruboziarnisty tłuczeń z niewielką domieszką różnoziarnistego piasku. Dominowały powierzchnie zewnętrzne chropowacone lub szorstkie (około 65%), następnie pojawiały się naczynia gładzone obustronnie (około 35 %). Ścianki wewnętrzne zazwyczaj były gładzone, zapewne przy użyciu twardego gładzika. Wszystkie pojemniki były lepione ręcznie, wypał zaś odbywał się w atmosferze utleniającej przy stałym dostępie powietrza, o czym świadczą niejednobarwne powierzchnie i dwubarwny przełam Analiza morfologiczna Spośród 454 fragmentów ceramiki KŁ wyróżniono 10 ułamków charakterystycznych, w tym sześć fragmentów wylewów, dwa ucha, jeden ułamek zdobiony oraz jedno dno. Typologizację wylewów oparto o system zaproponowany przez J. Czebreszuka z późniejszymi modyfikacjami 2, zaś ucha i dna opisano za pomocą systemu stworzonego przez 2 Czebreszuk, J Społeczności Kujaw w początkach epoki brązu, Poznań; Ignaczak, M Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw, Poznań

23 21 A. Kośkę 3. Prezentacja poszczególnych typów wylewów w obrębie badanego zbioru została zaprezentowana w tabeli 5.2. Tabela 5.2 Starochęciny, st. 8 (10), gm. Chęciny, woj. świętokrzyskie. Ilościowy udział poszczególnych typów wylewów w obrębie omawianego zbioru. Typy 2c 10e 9d 16h zwieńczeń ilość Typ 10e - wylew o ściankach skierowanych łukowato do rdzenia. Ścianki posiadają proste i łagodne zakończone krawędzie (tabl. I ryc. 4, 6). Typ 2c - wylewy o ściankach zewnętrznych prostych, zaś wewnętrznych łukowatych do rdzenia i łagodnie, owalnie modelowanych krawędziach (tabl. I ryc. 3). Typ 9d - wylewy o ściankach wewnętrznych prostych, zaś zewnętrznych łukowatych do rdzenia i łagodnie, owalnie modelowanych krawędziach (tabl. I ryc. 8). Typ 16h wylewy z prostokątnym okapem po stronie wewnętrznej i łukowatą do rdzenia ścianką zewnętrzną (tabl. I ryc. 1). Jedyny fragment dna, jaki zarejestrowano na stanowisku, to typ 7c wg A. Kośko, czyli naczynie o prostym dnie i lekko widocznej stopce (tabl. II ryc. 9). Fragment zdobionego naczynia ornamentowany był techniką rycia najpewniej przy pomocy rylca. Linie nie tworzyły jednolitego wzoru i były rozproszone stosunkowo chaotycznie (tabl. I ryc. 2). Dwa fragmenty zarejestrowanych uch (w tym jedno w pełni) są odpowiednio uchem typu A311 wg. A. Kośko (tabl. I ryc. 5) oraz zapewne typem A211 (tabl. II ryc. 10). Ustalenia makromorfologiczne, z uwagi na silne rozdrobnienie materiału i bardzo niewielką liczbę fragmentów dystynktywnych, są mocno ograniczone i nie oddają ilości i 3 Czebreszuk J., Kośko A., Szmyt M Zasady analizy źródeł ceramicznych z okresu późnego neolitu oraz interstadium epok neolitu i brązu na Kujawach, w: A. Kośko, M. Szmyt (red.), Opatowice Wzgórze Prokopiaka. Tom I. Studia i materiały do badań nad późnym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej, Poznań, s

24 22 rodzajów pojemników używanych przez ludność KŁ na przedmiotowym stanowisku. Z całą pewnością ucho typu A311 należy do amfory, prawdopodobnie typu 2c wg M. Ignaczaka 4. Drugi fragment ucha również należy zapewne do amfory, jednakże z uwagi na jego dekompletację bliższe uszczegółowienie nie jest możliwe. Oprócz amfor z pewnością w omawianej kolekcji występują misy (tabl. I ryc. 1, 8) oraz zapewne garnki (wylewy typu 10 e, tabl. I ryc. 4, 6) Ustalenia chronologiczne Podstawą ustaleń chronologicznych omawianego zbiory stały się analizy technologiczna oraz morfologiczna. W kontekście technologicznym zaobserwowano wyraźną przewagę naczyń grubościennych, produkowanych z gliny z domieszką gruboziarnistego tłucznia i chropowaconych. Jest to jeden z wyznaczników późnych faz KŁ 5. Obecność w omawianym zbiorze mis, garnków oraz amfor niekoniecznie musi być przypadkowa, bowiem w V fazie rozwoju KŁ (schyłek epoki brązu) są to dominujące typy pojemników. Szczególnie symptomatyczna jest obecność amfory typu 2c, stanowiąca wyznacznik tej fazy 6. Mając na uwadze powyższe informacje można założyć, iż prezentowany zespół można datować na schyłkowy okres epoki brązu, chociaż ustalenia te należy traktować z ostrożnością z uwagi na niewielki liczebnie zbiór. 4 Ignaczak, M Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw, Poznań, str Por. Ignaczak, M Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw, Poznań; Głogowski Z., Ignaczak M Osadnictwo społeczeństw kultury łużyckiej, [w:] J. Bednarczyk, A. Kośko (red.) Od długiego domu najstarszych rolników do dworu staropolskiego. Wyniki badań na trasie gazociągu Mogilno- Włocławek i KPMG Mogilno-Wydartowo, Poznań, s Ignaczak, M Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw, Poznań, str. 124

25 22 Igor Maciszewski 6. Analiza przestrzenna i fazy zasiedlenia stanowiska Badania na stanowisku Starochęciny 8 (10) ujawniły relikty związane osadnictwem kultury łużyckiej. Oprócz tego nie zarejestrowano żadnych innych zabytków jednoznacznie związanych z innym okresem dziejowym, aczkolwiek można domniemywać, iż przynajmniej część obiektów nieruchomych pozbawionych materiału ruchomego pochodziła z innych epok. Nie mając jednak na to żadnych dowodów musimy przyjąć, iż stanowisko to było zasiedlone jedynie w okresie wczesnej epoki żelaza. 6.1 Analiza przestrzenna osadnictwa KŁ. Chronologicznie osadnictwo KŁ w Starochęcinach 8 (10) z tego okresu łączyć można z grupą środkowopolską. Niestety, uwaga M. Gedla odnośnie bardzo nielicznych publikacji i opracowań stanowisk KŁ, szczególnie osad otwartych i obozowisk, wciąż pozostaje aktualna. 1 Pochodząca bowiem z roku 1968 synteza pióra J. Miśkiewicza wciąż pozostaje najaktualniejszą publikacją dotyczącą osadnictwa KŁ na interesującym nas obszarze 2. Przyjmując systematykę chronologiczną tego autora omawiana kolekcja mieściła by się w fazie II lub III rozwoju KŁ na tych terenach. Najbliższe znane zbadane wykopaliskowo stanowiska z tego okresu, znajdujące się nieopodal, to Tokarnia 6, gm. Chęciny 3, Brzegi 7 i Brzegi 10, gm. Sobków 4 (stanowiska badane w ramach inwestycji budowy drogi S7 na odcinku Chęciny - Jędrzejów) oraz na terenie miasta Kielce 5 (osady) oraz Morawica, pow. Kielce 6 i Nida, pow. Kielce 7. W tej fazie rozwoju kultury łużyckiej dominowały niewielkie osady i domostwach charakteru półziemiankowego. Brak znalezisk na interesującym nas stanowisku obiektów tego typu świadczy o tym, iż przebadane stanowisko uznać należy za obozowisko z tego okresu. 1 Gedl M Uwagi o kulturze łużyckiej w południowo zachodniej części województwa kieleckiego, [w:] Rocznik muzeum świętokrzyskiego, t. VIII, Kraków. 2 Miśkiewicz J Kultura łużycka w międzyrzeczu Pilicy i środkowej Wisły; [w:] Materiały Starożytne, t. XI, Warszawa. 3 Maciszewski I Opracowanie wyników badań ze stanowiska Starochęciny 8 (10), Warszawa 4 Maciszewski I Opracowanie wyników badań na stanowiskach Brzegi 7 i Brzegi 10, Warszawa 5 Żaki A Początki rozwoju kultury łużyckiej w dorzeczu górnej Wisły, [w:] Annales UMCS, dział F, t. III, Lublin 6 Siarkowski W Zbiór Wiadomości o zabytkach przedhistorycznych; [w:] Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej, t. XI. 7 Patrz przypis 2

26 23 Igor Maciszewski Podsumowanie Badania wykopaliskowe na stanowisku Starochęciny 8 (10), prowadzone w związku z inwestycją budowy drogi ekspresowej S7 na odcinku Chęciny - Jędrzejów, ujawniły relikty osadnictwa kultury łużyckiej. Materiał ruchomy nie był zbyt liczny i ograniczał się wyłącznie do ceramiki naczyniowej. Zarejestrowano za to dosyć dużą liczbę obiektów nieruchomych, co można tłumaczyć dwojako; albo są to pozostałości krótkotrwałej, lecz wielokrotnej okupacji tych terenów przez gromady ludzkie już w okresie pradziejowym, związane z bliżej niesprecyzowaną aktywnością gospodarczą, bądź też relikty krótkotrwałego obozowiska/obozowisk, które ze względu na niekorzystne warunki glebowe, zachowały się do naszych czasów w formie szczątkowej. Tym nie mniej, z uwagi na obecność reliktów kultury łużyckiej, postuluje się objąć teren przyległy do stanowiska, ścisłym nadzorem archeologicznym.

27 Tablica I. 1- Ob. 73, 2- Ob. 124, 3- Ob. 63, 4, 5- Ob. 194, 6- Ob. 202, 7- Ob. 68, 8- Ob. 18.

28 Tablica II. 9, 10 - Ob. 25 Fot. 1 Wybrane zabytki ruchome KŁ ze stanowiska

29

30

31

32

33 Widok ze stanowiska w Starochęcinach 8 i 10 od strony S Widok na stanowisko w Starochęcinach 8 i 10 od strony N

34 Plan i Profil ob. 186 Plan i profil ob. 190 Plan i profil ob. 196 Plan i profil ob. 218

35 Plan i profil ob. 222 Plan i profil ob. 223 Plan i profil ob. 225 Plan i profil ob. 226

36 Plan i profil ob. 190 Plan i profil ob. 228 Plan i profil ob. 230 Plan i profil ob. 234

37

38 STAROCHCINY ST. 8 i 10/27 i 29 AZP Plan sytuacyjno - wysokoœciowy SKALA 1 : 1000 inwestycja drogowa zasiêg stanowiska siatka arowa 100 m

39

40 A Z P KARTA EWIDENCYJNA ZABYTKU ARCHEOLOGICZNEGO A T X N W P L x x 1 LOKALIZACJA 2 POŁOŻENIE FIZYCZNOGEOGRAFICZNE 3 UTWÓR GEOLOGICZNY M. STAROCHĘCINY Nr stan. w miejscowości 8 (i 10) JEDNOSTKA FIZYCZNOGEOGRAFICZNA Dolina Nidy luźny x zwięzły x torf.-bagn. STREFA NADMORSKA (NADZALEWOWA) TEREN NIEEKSPONOWANY określenie specjalistyczne w morzu plaża mierzeja skarpa wał wydm. TEREN EKSPONOWANY x krawędzie, stoki wklęsłe i proste x 4 DOSTĘPNOŚĆ TERENU GMINA Chęciny DUŻE DOLINY sfałdowania i niewielkie cyple niezabud. x śr.zabud. zabudow. POWIAT Kielce w wodzie terasa terasa terasy brzeg denna nadzale- wyższe wyso- WOJEWÓDZTWO świętokrzyskie wały i garby sad park las wowa czyzny cyple wybitne pole orne nieużytek x łąka x AZP nr obsz nr st. 27 (i 29) wyniesienia o ekspozycji okrężnej torf bagno woda MAŁE DOLINY x TEREN OSŁONIĘTY teren przemysłowy Współrz. geogr. N 50º 46' 27'' E 20º 27' 49'' dno doliny stok doliny krawędź doliny podstawa stoku określenie bliższe Nazwa lokalna x doliny denud., niecki, jary, parowy Nr działki geodez. 511, 512, 513 STREFA POZA DOLINAMI kotlinki, zagłębienia bezodpływowe Identyfikator EGB równina obsz. falisty obsz. pagórk. obsz. górzysty jaskinie, schroniska skalne Właściciel terenu FORMA SZCZEGÓLNA 5 KLASYFIKACJA FUNKCJONALNO-KULTUROWO-CHRONOLOGICZNA STANOWISKA nr funkcja kultura chronologia opis materiałów, obiektów, warstw oraz form terenowych ślad osadniczy osada ślad osadniczy osada ślad osadniczy ślad osadniczy osada łużycka pomorska łużycka polska polska łużycka neolit okres halsztacki okres halsztacki/ lateński epoka brązu/ epoka żelaza XIX-XX wiek nowożytność okres halsztacki 1 wiór krzemienny (1982); 91 fragmentów ceramiki, rozcieracz kamienny (1982); 1 fragment ceramiki (1982); 2 fragmenty ceramiki (2013), 2 fragmenty ceramiki (2014); 1 fragment ceramiki (2013); 1 fragment ceramiki (2014); 456 fr ceramiki, 236 obiektów (2015) 6 OPIS OBSZARU STANOW. 7 ZAGROŻENIA 8 WNIOSKI KONSERWAT. 10 WYKONANIE KARTY 11 WERYFIK. KONSERW. obserw. utrudniona x bez przeszk. budowa drogi S7 niezbędna szczegółowa inwentaryzacja x data (dd,mm,rrrr) akceptacja WKZ pole otwarte x pole zamknięte niezbędne badania wykopaliskowe x autor karty nasycenie znaleziskami: równomierne niezbędna interwencja administracyjna T. Gawęda Miejscowość, data jednocentryczne wielocentryczne x 9 AKTUALNA OCHRONA określili chronologię powierzchnia stanowiska: nr rejestru zabytków A. Matoga, J. Poleski, 12 ZBIORY i NR INWENT. -1 ar -0,5 ha -1ha -5ha -15ha >15ha data wpisu do rejestru W. Tabaszewski, E. Więcek, miejsce przechowywania nr inwentarza Ł. Król x park kulturowy WUOZ Kielce gęstość występowania znalezisk: plan zagospodarowania przestrzennego sprawdził-konsultant AZP mała średnia x duża

41 13 MAPA W SKALI 1: UKŁAD WSPÓŁRZĘDNYCH KARTOGRAF. PUWG DOKUMENTACJA 16 LITERATURA 17 INNE DANE godło arkusza (nr i nazwa) M D-b-4 Wolica X ,37 Y ,81 Nr 5 na trasie inwestycji Matoga A., Poleski J. Wyniki archeologicznych badań powierzchniowych na obszarze /woj. kieleckie/, przeprowadzonych w październiku 1982 roku Tabaszewski W Opracowanie wyników archeologicznych badań powierzchniowych poprzedzających budowę Drogi Ekspresowej S7, odcinek Chęciny Jędrzejów Gawęda T., Król Ł., Sosnowski J. Opracowanie wyników archeologicznych badan sondażowych poprzedzających budowę drogi ekspresowej S-7 odc. Chęciny Jędrzejów Uściłko P. Sprawozdanie z archeologicznych badań ratowniczych HISTORIA BADAŃ STANOWISKA (rok/ rodzaj badań/ autor i instytucja) badania powierzchniowe badania powierzchniowe badania sondażowe badania wykopaliskowe A. Matoga W. Tabaszewski Ł. Król P. Uściłko