Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu Podstawy przedsiębiorczości dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum poziom podstawowy DZIAŁ I. Istota funkcjonowania gospodarki wyjaśnia pojęcie przedsiębiorczość omawia ogólnie przemiany gospodarcze w Polsce (przejście od gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej) oraz ich skutki wymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej i gospodarki rynkowej wyjaśnia pojęcia: prywatyzacja, popyt, podaż, cena, równowaga rynkowa, cena równowagi, nadwyżka, niedobór rynkowy wyjaśnia zasadę działania mechanizmu rynkowego zna podstawowe cechy i funkcje rynku wymienia podstawowe mierniki opisuje cechy osobowe człowieka przedsiębiorczego i dokonuje ich hierarchizacji wymienia i charakteryzuje najważniejsze instytucje powstałe w okresie przemian gospodarczych w Polsce wyjaśnia pojęcia: reprywatyzacja, produkcja globalna charakteryzuje czynniki wpływające na popyt, podaż i cenę wyznacza równowagę rynkową dla prostych sytuacji rynkowych określa rolę i funkcję podstawowych podmiotów w gospodarce rynkowej podaje źródła dochodów i podstawowe kierunki wydatków budżetu państwa opisuje pracę maklera giełdowego wyjaśnia rolę postaw przedsiębiorczych w życiu człowieka opisuje kierunki restrukturyzacji przedsiębiorstw w okresie przemian gospodarczych wyjaśnia pojęcie restrukturyzacja interpretuje wskaźniki elastyczności podaży i popytu klasyfikuje przedsiębiorstwa według kryteriów własnościowych, prawno-organizacyjnych, wielkości i rodzaju działalności podaje źródła dochodów i podstawowe kierunki wydatków jednostek samorządu terytorialnego wszystkich szczebli wymienia i omawia podstawowe zasady konstrukcji budżetu państwa wyjaśnia rolę postaw przedsiębiorczych w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki wyjaśnia, na czym polegają działania demonopolizacyjne w okresie przemian gospodarczych i wymienia instytucje w Polsce, które są za takie przemiany odpowiedzialne wyjaśnia, jakie czynniki mają wpływ na wysokość PKB wyszukuje w internecie informacje giełdowe, w tym notowania i komunikaty spółek wykazuje chęć uczciwego zarabiania pieniędzy (w sposób niekolidujący z nauką) na swoje wydatki lub w celu odciążenia budżetu domowego ocenia zdolność przykładowego 1

2 makroekonomiczne wyjaśnia pojęcia: PKB, wzrost gospodarczy wymienia podstawowe podmioty w gospodarce rynkowej podaje źródła dochodów i kierunki wydatków w gospodarstwie domowym wymienia formy inwestowania oszczędności wyjaśnia cel i ogólnie opisuje mechanizm funkcjonowania giełd, w tym giełd papierów wartościowych wyjaśnia pojęcia: papier wartościowy, akcja, obligacja wymienia podstawowe źródła informacji gospodarczej wyjaśnia pojęcia: rynek kapitałowy, papier wartościowy dłużny, papier wartościowy własnościowy, weksel, ceduła analizuje strukturę dochodów i wydatków przykładowej rodziny wyjaśnia pojęcia: deficyt budżetowy, nadwyżka budżetowa potrafi korzystać z podstawowych źródeł informacji gospodarczej: rocznika statystycznego RP i książek teleadresowych wyjaśnia pojęcie dług publiczny czyta i interpretuje tabele z notowaniami giełdowymi (w tym ze wskaźnikami giełdowymi) rozróżnia cenę nominalną emisyjną i rynkową (bieżącą) akcji wskazuje źródła potencjalnych oszczędności i możliwości zwiększenia dochodów w przykładowym budżecie domowym potrafi korzystać z różnych roczników i biuletynów statystycznych oraz podstawowych informacji statystycznych zamieszczanych w internecie gospodarstwa domowego do zaciągnięcia kredytu wyjaśnia ogólnie koncepcję reformy samorządowej w Polsce i uzasadnia konieczność decentralizacji finansów publicznych potrafi korzystać ze wszystkich źródeł informacji dotyczących sytuacji finansowej firm (raportów rocznych, sprawozdań z działalności itp.), w tym ze źródeł internetowych 2

3 DZIAŁ II. Komunikacja interpersonalna rozróżnia komunikację werbalną i niewerbalną wymienia najważniejsze cechy przekazu werbalnego wyjaśnia, na czym polega postawa asertywna, odróżnia ją od postawy agresywnej i biernej, analizuje mocne i słabe strony własnej osobowości ocenia swoje predyspozycje do dalszej drogi kształcenia i rozwoju kariery zawodowej potrafi wymienić formy inwestowania w siebie rozumie znaczenie pracy zespołowej i odróżnia ją od pracy indywidualnej wymienia podstawowe zasady niedopuszczania do konfliktu, bez całkowitej rezygnacji z własnych interesów wymienia podstawowe zasady prowadzenia negocjacji oraz błędy negocjacyjne wyjaśnia, na czym polega postępowanie etyczne; rozróżnia postawę etyczną i nieetyczną wymienia rodzaje wypowiedzi i formy komunikacji niewerbalnej oraz określa ich znaczenie wyjaśnia, na czym polega aktywne słuchanie reaguje asertywnie w kilku podstawowych sytuacjach problemowych w warunkach symulacyjnych (np. odrzucanie próśb, wyrażanie negatywnych uczuć) potrafi ocenić formy inwestowania w siebie wymienia wady i zalety pracy zespołowej stosuje podstawowe zasady pracy w zespole potrafi dokonać autoprezentacji wymienia podstawowe błędy (zachowania, wypowiedzi) prowadzące do nasilenia, a nie rozwiązania konfliktu wymienia podstawowe umiejętności i cechy osobowe przydatne podczas negocjacji wyjaśnia, czym różni się postępowanie według norm prawnych od zachowania zgodnego z regułami odczytuje podstawowe komunikaty niewerbalne wyjaśnia pojęcie empatia wyjaśnia rolę lidera zespołu wymienia zasady i stosuje podstawowe metody rozwiązywania konfliktów wyjaśnia pojęcia: perswazja, manipulacja, kompromis prowadzi negocjacje w typowych sytuacjach (w warunkach symulacyjnych) podaje fizyczne i psychiczne skutki stresu wyjaśnia pojęcia: wartość, własność, wolność, sprawiedliwość, odpowiedzialność oraz ich rolę w życiu gospodarczym wskazuje zjawiska sprzyjające występowaniu korupcji charakteryzuje metody przeciwdziałania korupcji omawia cechy dobrego lidera zespołu (kierownika) pokonuje bariery komunikacyjne w pracy zespołowej podaje przykłady niepożądanej pracy zespołowej charakteryzuje podstawowe kategorie konfliktów rozróżnia cechy i zachowanie twardego, rzeczowego oraz miękkiego negocjatora, potrafi opisać podstawowe techniki manipulacyjne podczas negocjacji wymienia i stosuje podstawowe sposoby zapobiegania stresowi podaje i opisuje specyficzne reguły etyczne wybranych zawodów (stanowisk) wymienia podstawowe regulacje prawne służące przeciwdziałaniu korupcji 3

4 wyjaśnia, na czym polegają zjawiska korupcyjne moralnymi i obyczajowymi podaje przykłady zachowań etycznych i nieetycznych w domu, szkole, pracy itd. 4

5 DZIAŁ III. Praca wyjaśnia rolę pracy w gospodarce i postrzega pracę jako wartość wymienia motywy aktywności zawodowej człowieka wyjaśnia pojęcie bezrobocie wymienia warunki zmniejszające prawdopodobieństwo znalezienia się w grupie bezrobotnych, w tym bezrobotnych absolwentów wie, gdzie powinien zarejestrować się bezrobotny (powiatowy urząd pracy, wojewódzki urząd pracy) wyszukuje informacje o wolnych miejscach pracy w prasie i na tablicach informacyjnych urzędów pracy poprawnie pisze życiorys (CV) i list motywacyjny w odpowiedzi na konkretne ogłoszenie o pracy potrafi wymienić listę czynności, jakie należy wykonać, przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej przewiduje pytania, które mogą być zadane podczas rozmowy kwalifikacyjnej i planuje odpowiedzi podaje funkcje pracy wyjaśnia funkcjonowanie mechanizmu popytu i podaży na rynku pracy oraz analizuje przyczyny nierównowagi na krajowym lub (i) lokalnym rynku pracy wymienia metody przeciwdziałania bezrobociu wymienia instytucje pomagające bezrobotnym pisze plan własnego rozwoju zawodowego pisze własne ogłoszenie prasowe o poszukiwaniu pracy odnajduje typowe błędy w życiorysach i listach motywacyjnych modyfikuje przygotowane dokumenty (CV i list motywacyjny) w zależności od charakteru pracy i stanowiska potrafi merytorycznie przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej (zdobyć informacje o potencjalnym pracodawcy) przeprowadza symulacyjną rozmowę kwalifikacyjną (jako pracownik i jako pracodawca) analizuje strukturę lokalnego rynku pracy wymienia podstawowe czynniki makroekonomiczne kształtujące stopę bezrobocia oraz skutki bezrobocia (makroekonomiczne, społeczne oraz psychofizyczne) analizuje strukturę przestrzenną bezrobocia w Polsce na mapie statystycznej lub na podstawie tabeli z danymi wyszukuje w internecie informacje o wolnych miejscach pracy wypełnia życiorysy i pisze listy motywacyjne w edytorze tekstu oraz przesyła je pocztą elektroniczną czyta i interpretuje szczegółowe zapisy prawa pracy wymienia wady i zalety poszczególnych rodzajów umów o pracę z punktu widzenia pracownika i pracodawcy omawia inne niż umowa o pracę formy zatrudnienia (umowa o dzieło, umowa-zlecenie) i podaje podstawowe cechy odróżniające je analizuje strukturę krajowego i europejskiego rynku pracy ocenia metody przeciwdziałania bezrobociu wyjaśnia pojęcia: stopa bezrobocia, wskaźnik aktywności zawodowej sporządza profil pracodawcy i wybiera najlepszą ofertę pracy, biorąc pod uwagę kilka kryteriów (w warunkach symulacyjnych) wyszukuje (także w internecie) i czyta ze zrozumieniem inne niż kodeks pracy ustawy i rozporządzenia związane z wykonywaniem pracy potrafi skonstruować umowę o pracę, umowę-zlecenie i umowę o dzieło wymienia warunki, jakie powinno spełniać prawidłowo napisane świadectwo pracy potrafi napisać referencje pracownikowi omawia sposoby przeciwdziałania mobbingowi w miejscu pracy wymienia podstawowe zasady 5

6 sporządza listę rzeczy, które należy zabrać na rozmowę i dobiera odpowiedni strój wie, co to jest kodeks pracy rozróżnia poszczególne typy umów o pracę wymienia sposoby rozwiązywania umów o pracę wymienia podstawowe prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy (na podstawie kodeksu pracy) wymienia i stosuje (podczas zajęć w szkole) zasady bezpieczeństwa i higieny pracy wyjaśnia pojęcie mobbing rozróżnia płacę brutto i netto wymienia podstawowe przepisy kodeksu pracy wymienia warunki, jakie musi spełniać poprawnie skonstruowana umowa o pracę omawia sposoby rozwiązywania umów o pracę oraz podaje przykłady sytuacji, w których pracodawca nie może rozwiązać umowy wymienia prawa pracowników młodocianych i kobiet wymienia formy wynagradzania wymienia niepieniężne korzyści wynikające z pracy, dokonuje ich hierarchizacji od umowy o pracę wyjaśnia znaczenie referencji w poszukiwaniu pracy omawia drogę postępowania w razie roszczeń z tytułu nieprawidłowego rozwiązania umowy o pracę wyszukuje oraz czyta ze zrozumieniem szczegółowe prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy (na podstawie kodeksu pracy) wymienia funkcje płacy omawia formy wynagradzania pod kątem ich funkcji motywacyjnej wyszukuje informacje o przeciętnej płacy na danym stanowisku (także w internecie) zatrudniania osób niepełnosprawnych wskazuje na korzyści pracodawców wynikające z zatrudniania osób niepełnosprawnych potrafi negocjować wysokość pensji (w warunkach symulacyjnych) 6

7 DZIAŁ IV. Przedsiębiorstwo wie, że zysk jest podstawowym celem działalności gospodarczej, wyjaśnia zależność między zyskiem a ryzykiem wymienia i omawia rodzaje działalności gospodarczej wymienia wszystkie typy spółek, klasyfikuje je jako osobowe lub kapitałowe wymienia organy spółki akcyjnej wymienia podstawowe elementy i zasady sporządzania biznesplanu wyjaśnia pojęcie lokalizacja firmy wymienia źródła finansowania działalności firmy i klasyfikuje koszty wyjaśnia, co znaczą skróty: NIP, REGON i wie, do czego służą te numery oraz kto je otrzymuje wyjaśnia pojęcie marketing i zna jego podstawowe cele wymienia podstawowe prawa konsumenta wskazuje różnice między reklamacją niezgodności towaru z umową a gwarancją wyjaśnia pojęcia: przedsiębiorca i działalność gospodarcza (na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) charakteryzuje cztery najbardziej popularne spółki (spółkę cywilną, spółkę jawną, spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną), w tym omawia kwestie odpowiedzialności za zobowiązania tych spółek wymienia zalety i wady prowadzenia działalności jako jednoosobowy przedsiębiorca wyjaśnia, jakie funkcje spełniają zarząd, rada nadzorcza i walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki wyjaśnia pojęcia: dywidenda, holding, korporacja, koncern wyjaśnia podstawowe zasady związane z rozpoznaniem rynku i gdzie w najbliższym otoczeniu najkorzystniej zlokalizować firmę wyjaśnia pojęcie nisza rynkowa wymienia poszczególne etapy procedury rejestracji firmy wymienia podstawowe akty prawne regulujące działalność gospodarczą wyjaśnia pojęcie akcja uprzywilejowana dokonuje analizy SWOT i opracowuje prosty biznesplan wymienia podstawowe elementy, jakie powinna zawierać umowa spółki w warunkach symulowanych potrafi zarejestrować firmę, wypełniając samodzielnie wszystkie niezbędne formularze (w najprostszym wariancie jako jednoosobowy przedsiębiorca) wyjaśnia pojęcie rynek potencjalny wymyśla nazwę i projektuje logo firmy zgodnie z poznanymi zasadami wymienia zasady prowadzenia polityki cenowej wyjaśnia pojęcia: joint-venture, public relations, dumping wyjaśnia znaczenie obsługi klienta oraz omawia podstawowe formy czyta ze zrozumieniem podstawowe i szczegółowe uregulowania dotyczące funkcjonowania spółek, wynikające z kodeksu cywilnego oraz kodeksu spółek handlowych potrafi sporządzić podstawową umowę spółki (cywilnej lub jawnej) wymienia podstawowe warunki, jakie powinna spełniać umowa najmu lokalu w warunkach symulowanych potrafi zarejestrować firmę (w wariancie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), wypełniając samodzielnie wszystkie potrzebne formularze wypełnia druki ZUS obowiązujące przy zgłoszeniu firmy: ZUS ZZA, ZUS ZFA i druki obowiązujące przy zawieszaniu firmy ZUS ZWPA i ZUS ZWUA omawia znaczenie budowania tożsamości firm wyjaśnia znaczenie kreowania marki w uzyskiwaniu przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa na rynku 7

8 wymienia podstawowe zasady organizacji pracy i zarządzania personelem w firmie wymienia formy motywowania i podstawowe zasady oceny pracowników wyjaśnia znaczenie zarządzania dokumentacją firmy wymienia podstawowe zasady zarządzania dokumentami i prowadzenia rachunkowości firmy rozróżnia źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa rozróżnia aktywa i pasywa firmy rozumie pojęcia: przychód, koszt, dochód, strata, zysk firmy omawia podstawowe działania składające się na marketing przedsiębiorstwa omawia sposoby reklamowania towarów i usług analizuje kartę gwarancyjną towarów powszechnego użytku omawia zasady oceniania wydajności pracy wymienia podstawowe elementy, jakie powinien zawierać dowód księgowy wystawia (wypełnia) fakturę VAT wypełnia księgę przychodów i rozchodów (na podstawie typowych dokumentów) wymienia najważniejsze składniki pasywów i aktywów firmy podaje przykłady kosztów stałych i zmiennych przedsiębiorstwa obsługi klienta potrafi zorganizować pracę personelu (rozdzielić stanowiska, kompetencje, zadania i czas pracy) charakteryzuje style kierowania ludźmi, wymieniając ich wady i zalety wymienia kryteria doboru pracowników wyjaśnia pojęcia: wadium, amortyzacja, inwentaryzacja wypełnia ewidencję sprzedaży (dla podatku zryczałtowanego), ewidencję zakupów i sprzedaży (dla podatku VAT), ewidencję przebiegu pojazdu omawia pojęcie kreatywna księgowość potrafi klasyfikować koszty według różnych kryteriów potrafi obsługiwać klienta (w warunkach symulacyjnych, np. w sklepie, biurze podróży) wyjaśnia pojęcia: sponsoring, merchandising przeprowadza rekrutację pracowników (w warunkach symulacyjnych) na podstawie opracowanych kryteriów ocenia formy motywowania pracowników pod kątem etycznym i efektywności ich stosowania rozumie i wyjaśnia znaczenie uczciwego, zgodnego z prawem i profesjonalnego zarządzania personelem klasyfikuje dowody księgowe wg różnych kryteriów opracowuje listę płac oblicza i interpretuje wynik finansowy firmy (na prostych przykładach) czyta i interpretuje sprawozdania finansowe przedsiębiorstw rozumie, co to jest czytelność, systematyczność i rzetelność prowadzenia księgowości 8

9 DZIAŁ V. Pieniądz i bankowość wymienia formy pieniądza wskazuje zabezpieczenia polskich banknotów wyjaśnia, na czym polega inflacja i podaje jej skutki wyjaśnia pojęcia: barter, inflacja, aprecjacja, deprecjacja, dewaluacja, denominacja wymienia funkcje banku centralnego (NBP) wymienia funkcje banków komercyjnych podaje nazwy i najbliższe siedziby kilku banków komercyjnych (oddziałów) wyjaśnia, na czym polega bankowość elektroniczna wie, do czego służą czek i karta płatnicza wymienia podstawowe rodzaje kredytów jest świadomy konsekwencji nadmiernego zadłużania się w bankach wie, co to są fundusze inwestycyjne (powiernicze) wyjaśnia, jak założyć rachunek omawia krótko historię pieniądza omawia funkcje pieniądza wyjaśnia pojęcia: tezauryzacja, emitent, inwestycja, kapitał, realna stopa procentowa, siła nabywcza pieniądza omawia funkcje banku centralnego i Rady Polityki Pieniężnej omawia funkcje banków komercyjnych omawia przyczyny inflacji rozróżnia typy banków komercyjnych potrafi wypełnić proste dowody bankowe: polecenie przelewu, dowód wpłaty, czek potrafi posługiwać się czekiem i kartą płatniczą rozróżnia rodzaje kart płatniczych czyta ze zrozumieniem umowę rachunku i lokaty oraz wyciągi bankowe omawia rodzaje kredytów według różnych kryteriów (waluty, terminu spłaty, przeznaczenia itp.) wyjaśnia pojęcia: debet, limit kredytowy omawia wpływ banku centralnego i RPP na sytuację finansową kraju (m.in. na kształtowanie się poziomu inflacji) wyjaśnia znaczenie stabilizacji finansowej państwa dla funkcjonowania firm oblicza procent od lokaty bankowej (na prostym przykładzie) wyjaśnia, co to są obowiązkowe minimalne rezerwy banków komercyjnych zna adresy kilku banków internetowych (e-banków) i rozumie stosowane przez nie zabezpieczenia transakcji rozróżnia rodzaje czeków porównuje oferty banków w zakresie poszczególnych rodzajów kredytów porównuje oferty banków w zakresie prowadzenia rachunków osobistych i lokat bankowych omawia mechanizm określania zdolności kredytowej i podaje rodzaje zabezpieczeń kredytu wypełnia wniosek kredytowy (w omawia konsekwencje wprowadzenia euro wyjaśnia, dlaczego dewaluacja powoduje wzrost wartości eksportu wyjaśnia pojęcie akredytywa wyjaśnia zasadę działania zastawu bankowego i hipoteki wyjaśnia zasady funkcjonowania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego potępia wszelkie próby podrabiania i wprowadzania do obiegu fałszywych pieniędzy oraz używania kradzionych czeków i kart płatniczych wyszukuje i analizuje informacje na temat zmian wartości jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych dopasowuje formę inwestycji do sytuacji, cech i zamierzeń inwestora 9

10 bankowy (konto osobiste) wyjaśnia pojęcia: prowizja, asygnata, PIN wymienia etapy postępowania przy braniu kredytu omawia zasadę działania funduszy inwestycyjnych warunkach symulacyjnych) omawia rodzaje funduszy inwestycyjnych ze względu na sposób lokowania i poziom ryzyka 10

11 DZIAŁ VI. Podatki i ubezpieczenia wyjaśnia sens płacenia podatków wymienia kilka podstawowych podatków wyjaśnia pojęcia: podatnik, płatnik, przedmiot opodatkowania, podstawa opodatkowania, stawka podatkowa wyjaśnia podstawowe obowiązki podatnika wie, na czym polega wspólne opodatkowanie małżonków wie, jak oznaczone są deklaracje podatkowe związane z rocznym rozliczeniem podatkowym jest świadomy konsekwencji niewywiązywania się z obowiązków podatkowych omawia system ubezpieczeń w Polsce i wymienia podstawowe rodzaje ubezpieczeń wyjaśnia, co to są otwarte fundusze emerytalne i wie, kiedy należy do nich przystąpić kwalifikuje różne typy ubezpieczeń do majątkowych i osobowych wymienia przykłady obowiązkowych ubezpieczeń majątkowych i omawia rolę płacenia podatków i ich funkcje opisuje, jak płacono podatki w przeszłości omawia rodzaje podatków (bezpośrednie PIT i CIT, pośrednie VAT i akcyza) rozróżnia skalę podatkową progresywną od proporcjonalnej (liniowej) wyjaśnia mechanizm funkcjonowania podatku VAT wymienia stawki podatku VAT, wyjaśnia różnicę między stawką 0% a zwolnieniem od podatku, oblicza podatek (różne stawki podatkowe) od ceny brutto i netto wymienia stawki podatku PIT i deklaracje podatkowe (z załącznikami) z nim związane podaje przykłady ulg podatkowych dla osób fizycznych wypełnia roczne rozliczenie podatkowe (PIT-37 i PIT-36) wraz z załącznikami (w razie potrzeby posługuje się instrukcją) omawia konsekwencje niewywią- wymienia i objaśnia podstawowe zasady funkcjonowania wszystkich podatków centralnych i lokalnych w Polsce wypełnia deklarację VAT-7 wymienia stawki podatku ryczałtowego i przykładowe stawki karty podatkowej, wyjaśnia, jak oznaczane są deklaracje podatkowe związane z tym podatkiem wypełnia deklarację PIT-5 podaje przykłady ulg podatkowych dla firm rozróżnia ulgi od przychodu i od dochodu oblicza składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od danej pensji wyjaśnia, kto finansuje poszczególne składki na ubezpieczenie społeczne dostrzega i wyjaśnia znaczenie ubezpieczeń majątkowych i osobowych firmy oraz rodziny porównuje oferty i zawiera umowę ubezpieczenia OC i AC samochodu, kompleksowego ubezpieczenia dobiera najkorzystniejszą formę opodatkowania dla osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą (w warunkach symulowanych) wyjaśnia funkcje podatku akcyzowego i wymienia przykładowe stawki tego podatku wymienia podstawowe deklaracje ZUS i wypełnia je wyjaśnia, co to są pracownicze programy emerytalne (PPE) i indywidualne konta emerytalne (IKE) uzyskuje odszkodowanie (świadczenie) w symulowanej sytuacji (np. po kolizji drogowej) wyjaśnia rolę Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego 11

12 osobowych wie, co to jest polisa ubezpieczeniowa zywania się z obowiązków podatkowych wyjaśnia, na co są przeznaczane składki na poszczególne rodzaje ubezpieczeń społecznych oraz na ubezpieczenie zdrowotne i kiedy można korzystać z tych ubezpieczeń wymienia kryteria wyboru oraz nazwy kilku otwartych funduszy emerytalnych czyta ze zrozumieniem tzw. ogólne warunki ubezpieczenia mieszkania/domu, polisy na życie (w warunkach symulowanych) 12

13 DZIAŁ VII. Współpraca międzynarodowa wyjaśnia, co to jest Unia Europejska wymienia kilka krajów należących do Unii Europejskiej, w tym Polskę wymienia ważniejsze organizacje międzynarodowe, do których należy Polska i omawia cele ich funkcjonowania wyjaśnia pojęcia: import, eksport, bilans handlowy potrafi ogólnie ocenić poziom rozwoju społeczno-gospodarczego Polski na tle innych krajów wymienia podstawowe uwarunkowania pomyślnego rozwoju gospodarczego Polski dostrzega znaczenie współpracy międzynarodowej, w tym przygranicznej wie, co to są euroregiony wyjaśnia pojęcie globalizacja wymienia pozytywne i negatywne skutki globalizacji wyjaśnia podstawowe zasady funkcjonowania Unii Europejskiej wymienia i wskazuje na mapie siedziby najważniejszych instytucji europejskich wymienia główne źródła dochodów i wydatków Unii Europejskiej wymienia korzyści i szanse Polski wynikające z integracji z Unią Europejską wymienia koszty dostosowawcze i ewentualne zagrożenia wynikające z procesu integracji porównuje poziom rozwoju społeczno-gospodarczego Polski z rozwojem innych krajów (według wybranych wskaźników) omawia ogólnie bilans handlu zagranicznego Polski wymienia cele współpracy euroregionalnej, wskazuje na mapie kilka euroregionów na granicach Polski wymienia przejawy procesu globalizacji omawia pozytywne i negatywne skutki globalizacji wymienia wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej wymienia państwa strefy euro i wskazuje je na mapie omawia konsekwencje integracji Polski z Unią Europejską dla wybranych grup społecznych (zawodowych), np. rolników, przedsiębiorców, uczniów i studentów, lekarzy, naukowców wymienia plusy i minusy włączenia Polski do tzw. strefy euro wymienia fundusze strukturalne Unii Europejskiej omawia tendencje w handlu zagranicznym Polski, wymienia kraje, z którymi obroty Polski są największe wymienia cechy i przejawy procesu globalizacji analizuje położenie Polski w Europie pod kątem szans i zagrożeń (z punktu widzenia gospodarczego) analizuje strukturę budżetu Unii Europejskiej i ocenia kierunki wydatków Unii Europejskiej omawia rolę funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej omawia cele funkcjonowania ważniejszych organizacji międzynarodowych, do których należy Polska wymienia prawa i obowiązki Polski jako członka wybranej organizacji międzynarodowej omawia tendencje w wielkości i strukturze napływu kapitału zagranicznego do Polski na podstawie danych statystycznych analizuje strukturę eksportu i importu Polski omawia rolę korporacji międzynarodowych w procesie globalizacji gospodarki 13