POWIERZ CHNIA (ha) WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE L.P. KOD NAZWA OPIS OBSZARU ZAGROŻENIA

Transkrypt

1 ZAŁĄCZNIK 1.1 Lista Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 w województwie małopolskim ( r.) L.P. KOD NAZWA 1 PLB PLB Babia Góra Beskid Niski 4915, ,60 * Masyw Babiej Góry jest najwyższym pasmem górskim Beskidu Wysokiego, zbudowanym z fliszu karpackiego, w którego skład wchodzą głównie piaskowce, łupki i margle. Północne stoki są strome, powstałe w wyniku obrywów bloków skalnych. Charakteryzują się dużo bardziej urozmaiconą rzeźbą w porównaniu z południowymi, które są dużo łagodniejsze. Grzbiet jest obszarem wododziałowym pomiędzy zlewnią Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Spośród innych, niższych pasm Beskidów, Babia Góra wyróżnia się typową dla wysokich gór, wyraźną strefowością klimatyczno-roślinną oraz obecnością piętra kosodrzewiny. Lasy zajmują ponad 90% obszaru. W drzewostanie dominuje świerk, jodła i buk. Bory jodłowo-świerkowe tylko w niewielkim stopniu niegdyś użytkowane gospodarczo, zachowały pierwotny charakter. Zarośla kosodrzewiny zajmują ok. 10% obszaru parku narodowego. W partiach szczytowych znajdują się rumowiska skalne. Obszar znajduje się w górach położonych w miejscu zwężenia i największego obniżenia łuku karpackiego. Ich wysokość nie przekracza 1000 m n.p.m. Zachodnia część gór zbudowana jest z warstw jednostki magurskiej, gdzie w wielu miejscach na wierzchowinach wzniesień piaskowce tworzą skaliste formy. Wąskie pasma o stromych stokach i grzbietach twardzielcowych ciągną się względem siebie równolegle w kierunku NW-SE. Wschodnią część budują stromo ustawione fałdy i łuski dukielskie i tu głównym rysem rzeźby są wyniesione grzbiety (np. Cergowa Góra). Na stromych zboczach i w głębokich lejach źródłowych występują liczne rozległe osuwiska (najbardziej znane w Lipowicy koło Dukli). W Beskidzie Niskim znajdują się obszary źródliskowe Białej, Ropy, Wisłoki, Wisłoka, Jasiołki, które prowadząc swe wody ku północy płyną niekiedy obniżeniami równolegle do grzbietów lub przecinają Obszar leży w obrębie Rezerwatu Biosfery "Babia Góra". Występuje co najmniej 16 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gniazduje powyżej 1% populacji krajowej C3, C6): drozd obrożny (> 0,5% populacji krajowej), płochacz halny (10%- 20% populacji krajowej, CK), sóweczka (2-3,5% populacji krajowej, CK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występują: cietrzew (CK), dzięcioł białogrzbiety (CK) i jarząbek. Występuje co najmniej 40 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 18 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Beskid Niski charakteryzuje się największą w Polsce, i prawdopodobnie w całej Unii Europejskiej, liczebnością orlika krzykliwego i puszczyka uralskiego. Jest to jedna z najważniejszych w Polsce ostoi orła przedniego, bociana czarnego, dzięciołów - zielonosiwego, białogrzbietego, białoszyjego, trójpalczastego oraz muchołówki małej. Stwierdzono tu również znaczną, jak na siedliska górskie, liczebność derkacza. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C6) następujących gatunków ptaków: bocian czarny, dzięcioł białoszyi, Silna presja turystyczna, rozwój turystyki narciarskiej, pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych. Zanieczyszczenia powietrza poza granicami ostoi, powodujące zamieranie drzewostanów. Zanieczyszczenia powietrza (ze strony Słowacji) powodujące zamieranie drzewostanów, wyrąb niektórych drzewostanów, kłusownictwo oraz zalesienia terenów otwartych. 1

2 je w poprzek głębokimi przełomami. Obficie występują wody mineralne. Roślinność układa się w dwa piętra: piętro pogórza - zajęte głównie przez pola uprawne, łąki, a tylko na niewielkich powierzchniach przez lasy grądowe - i piętro regla dolnego porośnięte buczyną i nasadzeniami świerkowymi. orlik krzykliwy (PCK), orzeł przedni (PCK), puszczyk uralski (PCK), sóweczka (PCK), włochatka (PCK). 3 PLB PLB Dolina Dolnej Skawy Dolina Dolnej Soły 7081, ,60 * Obszar obejmuje największe kompleksy stawów w dolinie górnej Wisły. Stawy położone są ze wszystkich stron małego miasteczka Zator. Prowadzona jest tu intensywna hodowla ryb, ale wiele stawów jest mocno zarośniętych roślinnością wodną. W ostoi znajdują się żwirownie z wyspami, chętnie zasiedlanymi przez ptaki. Obszar obejmuje stawy hodowlane, fragment doliny Soły oraz żwirownię użytkowaną w celach rekreacyjnych. Intensywność produkcji ryb na poszczególnych stawach jest różna. Jeden z kompleksów stawów jest mocno zarośnięty szuwarami, pozostałe zaś są zupełnie pozbawione szuwarów. Dolina Soły ma tu charakter naturalnej podgórskiej rzeki, z szerokim kamienistym korytem i fragmentami lasów łęgowych na brzegach. Rozproszona zabudowa i niewielkie wioski rozmieszczone są pomiędzy kompleksami stawów. W ostoi występuje co najmniej 16 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 6 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Jedno z nielicznych w Polsce stanowisk lęgowych podgorzałki; bardzo liczna populacja rybitwy zwyczajnej, rybitwy białowąsej, rybitwy białoskrzydłej i ślepowrona. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), mewa czarnogłowa, podgorzałka (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), rybitwa rzeczna, ślepowron (PCK), cyranka, czernica, gęgawa, głowienka, kokoszka, krakwa, perkoz dwuczuby, rybitwa białoskrzydła (PCK), sieweczka rzeczna, śmieszka, zausznik; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiągają: bąk (PCK), krwawodziób, perkozek. W ostoi występuje co najmniej 13 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), ślepowron (PCK), czernica, perkoz dwuczuby, sieweczka rzeczna, zausznik; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiągają bąk (PCK) i krwawodziób. Zaniechanie lub intensyfikacja gospodarki stawowej, likwidacja wysp na stawach, likwidacja szuwarów i roślinności wodnej na stawach, regulacja rzek i wycinanie zakrzaczeń nadrzecznych, wprowadzenie masowej rekreacji połączonej ze sportami wodnymi w nieużytkowanych żwirowniach. Zaniechanie lub zmiana użytkowania stawów hodowlanych, likwidacja wysp na stawach, likwidacja szuwarów i roślinności wodnej na stawach, regulacja Soły i wycinanie zakrzaczeń nadrzecznych, nielegalna i rabunkowa eksploatacja żwiru w korycie Soły. 2

3 5 PLB Gorce 6824,85 6 PLB Pasmo Policy 1190,10 7 PLB Pieniny 2336,43 Obszar znajduje się na terenie pasma górskiego Gorców, należących do Beskidów Zachodnich, obejmujący górne partie zlewni rzeki Kamienicy i części niektórych innych zlewni gorczańskich wraz ze szczytami Jaworzyny (1288 m n.p.m.), Kudłonia (1276m) i Mostownicy (1251 m) w granicach Gorczańskiego Parku Narodowego. Teren w większości pokrywają lasy reglowe (95% powierzchni) z przewagą świerka, buka i jodły. Partie szczytowe gór zajmują rozległe polany, zarastające powoli lasem w wyniku ograniczenia lub całkowitego zaprzestania wypasu owiec i bydła. W skład regla górnego wchodzi bór świerkowy, w reglu dolnym panuje buczyna karpacka i zbiorowiska borowe, w dolinach potoków - olszyna karpacka. Miejscami tworzą się połacie usychających drzew, podatne na przewracanie podczas silnych wiatrów (np. zbocza Mostownicy). Lasy iglaste 81% Lasy liściaste 2% Lasy mieszane 14% Wysokogórskie murawy i górskie łąki 3% Obszar obejmuje pasmo górskie Pienin. Stanowi on brzeżny, północny fragment Pienińskiego Pasa Skałkowego. Pasmo zbudowane jest z wapieni i piaskowców. Gęsta jest sieć źródeł, w większości krasowych, o dużej wydajności. Liczne są też potoki spływające do Dunajca lub Krośnicy. Na terenie Pienin znaleziono 22 jaskinie, w większości pseudokrasowego pochodzenia; największa z nich to Jaskinia w Ociemnem (dł. 196 m, gł. 47,5 m). Charakterystyczne Ostoja ptasia o randze europejskiej E 71. Występuje co najmniej 15 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C6) następujących gatunków ptaków: dzięcioł zielonosiwy, głuszec (PCK), muchołówka mała, puchacz (PCK), sóweczka (PCK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występują: dzięcioł białogrzbiety (PCK), dzięcioł trójpalczasty (PCK), jarząbek, włochatka (PCK) i puszczyk uralski (PCK). Z rzadkich roślin na terenie Parku występują m.in. wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum, śnieżynka przebiśnieg Galanthus nivalis, szafrany Crocus sp., dziewięćsił bezłodygowy Carlina acaulis, liczne gatunki goryczek Gentiana sp. i storczyków. Obok pospolitych dużych ssaków leśnych pojawiają się rónież wilk Canis lupus i niedźwiedź Ursus arctos. Zyje tu 11 gatunków płazów, m.in. salamandra plamista Salamandra salamandra. Obszar ważny dla zachowania bioróżnorodności; stwierdzono tu 21 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG (m.in. murawy kserotermiczne oraz użytkowane ekstensywnie łąki o wyjątkowym bogactwie florystycznym) i 22 gatunki z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Na podkreślenie zasługuje bardzo bogata flora. Znanych jest stąd Podstawowym zagrożeniem jest zanieczyszczenie powietrza powodujące wielkoobszarowe usychanie gorczańskich lasów. Do najistotniejszych zagrożeń należy zaprzestanie użytkowania łąk, prowadzące do uruchomienia procesu sukcesji, intensywny ruch turystyczny, synanatropizacja flory. Sąsiedztwo Zbiornika Czorsztyńskiego może 3

4 dla Pienin są bardzo duże różnice w klimacie lokalnym między ich południowymi i północnymi zboczami, co pociąga za sobą zróżnicowanie szaty roślinnej. Lasy zajmują ponad 70% powierzchni; na zboczach o ekspozycji północnej przeważa żyzna buczyna karpacka, u podnóża skał i w Żlebach spotkamy płaty jaworzyny górskiej, zbocza o wystawie południowej zajmują ciepłolubne lasy bukowe i jodłowe, a bezleśne zbocza pokrywają bujne murawy kserotermiczne. Na ich obrzeżach i u podnóża skał rozrastają się płaty ciepłolubnych zarośli ze zw. Berberidion. Charakterystyczna dla Pienin jest obecność półnaturalnych, bogatych biocenoz łąkowych, obfitujących w gatunki storczykowatych, niezwykle barwnych górskich muraw naskalnych porastających strome ściany skalne oraz reliktowych kserotermicznych lasków sosnowych. Obszar ma wyjątkowe walory krajobrazowe - obejmuje malowniczy przełom Dunajca pomiędzy Czerwonym Klasztorem a Szczawnicą. Dolina jest tu bardzo wąska i niezwykle kręta. Na odcinku 2,5 km w linii prostej rzeka tworzy siedem ostrych zakrętów i ma 9 km długości. Dno doliny, zwężające się miejscami do kilkunastu metrów, całkowicie wypełnia rzeka, której spadek jest duży, ale nierównomierny; występują tu na przemian bystre "szypoty" i spokojne "plosa". Ujścia bocznych dolinek są zawieszone nad Dunajcem, gdyż ich wody nie dorównują mu w erozyjnym pogłębianiu koryt. Zakola Dunajca nie są meandrami wciętymi, ale są wymuszone zarówno rozmieszczeniem twardych skałek i mało odpornej osłony, jak też przebiegiem licznych szczelin, pęknięć i dyslokacji. Geneza przełomu nie została do dzisiaj wyjaśniona. niemal 900 gatunków roślin naczyniowych (ponad 1100 w całych Pieninach), wśród nich dwa endemiczne gatunki roślin naczyniowych (mniszek pieniński Taraxacum pieninicum i pszonak pieniński Erysimum pieninicum) i 3 endemiczne odmiany (rozchodnik ostry Sedum acre var. calcigenum, bylica piołun Artemisia absinthium var. calcigena, chaber barwny Centaurea triumfettii var. pieninica) oraz relikty geograficzne (chryzantema Zawadzkiego Dendrathema zawadzkii, tawuła średnia Spiraea media, szczwoligorz tatarski Conioselinum tatricum i jałowiec sabiński Juniperus sabina). Spośród endemitów zachodnikarpackich występują tutaj: oset klapowany Carduus lobulatus i goździk wczesny Dianthus plumarius subsp. praecox. Pieniny są teŝ jedynym miejscem, z którego wykazano występowanie Dianthus nitidus (endemit, względnie subendemit Karpat Zachodnich) w Polsce. Jego jedyne stwierdzenie pochodzi z 1880 r. i obecność gatunku nie została później potwierdzona. W Pieninach nadal istnieją odpowiednie dla niego biotopy. Znajdują się tu stanowiska licznych gatunków roślin naczyniowych prawnie chronionych oraz zagrożonych w Polsce. Opisano stąd także endemiczny zespół: Dendranthemo-Seslerietum variae, porastający strome zbocza i półki skalne ścian wapiennych oraz najlepiej tutaj wykształconą ciepłolubną łąkę pienińską Anthyllidi-Trifolietum montani. Niezwykle bogata jest fauna bezkręgowców, z wieloma rzadkimi i zagrożonymi gatunkami. Oprócz priorytetowych spowodować niekorzystne w skutkach dla przyrody obszaru zmiany klimatyczne. 4

5 8 PLB Puszcza Niepołomi cka 11762,30 Obszar stanowi duży kompleks leśny w widłach Wisły i Raby. Składa się on z dwóch części oddzielonych od siebie doliną rzeki Drwinki z dużym obszarem łąk. Większa, południowa część Puszczy jest zdominowana przez lasy sosnowe. Sąsiadujący z nadobnicy alpejskiej i krasopani hera oraz kilku innych gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG, a także proponowanych do włączenia do Załącznika II chrząszcza Carabus variolosus, występują tu co najmniej 2 gatunki endemiczne dla Pienin (Onychiurus carpenteri i Isophya pienensis) oraz bardzo liczne endemity zachodnio- i ogólnokarpackie. Ostatnie publikowane stwierdzenie sichrawy karpackiej pochodzi z 1955 roku. Liczna jest fauna nietoperzy obejmująca 14 gatunków, w tym 4 z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Głowacica jest na tym terenie gatunkiem introdukowanym. Obszar ma również duże znaczenie dla ochrony ptaków - w ostoi występuje ponad 160 gatunków ptaków, w tym co najmnjiej 16 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym występuje tutaj Puchacz (PCK), 2-3% populacji krajowej (C6), Puszczyk uralski (PCK) i sóweczka (PCK) - powyżej 1% populacji krajowej (C6). W stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje dzięcioł białogrzbiety (0,3-1%, PCK) i dzięcioł trójpalczasty (0,8%, PCK). Dodatkowo, obszar ma wyjątkowe walory krajobrazowe: obejmuje jeden z najpiękniejszych w Europie przełomów rzecznych. Ostoja ptasia o randze europejskiej E 70. Występuje co najmniej 12 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Jedna z Zanieczyszczenia powietrza. Zagrożenia mogłyby wystąpić w wypadku odstąpienia od obowiązujących zasad 5

6 9 PLB Stawy w Brzeszcza ch 1589,70 * 10 PLC Tatry 21018,13 Wisłą mniejszy północny fragment ostoi jest mozaiką lasów liściastych i nadrzecznych poprzecinany starorzeczami. Dominują tu młodniki ale występują również dobrze zachowane połacie starodrzewi. Obszar obejmuje kompleksy stawów hodowlanych w dolinie górnej Wisły, położone po obu stronach rzeki. Wisła ma tutaj naturalny charakter, meandruje i w jej dolinie znajduje się sporo niewielkich starorzeczy. Tatry, położone w centralnej części Karpat Zachodnich, stanowią najwyższy łańcuch górski w łuku Karpat. Obszar obejmuje polską, północną część Tatr, z najwyższym szczytem Rysy 2499 m n.p.m. Ze względu na budowę geologiczną, Tatry dzielą się na dwie części: Tatry Wysokie zbudowane są ze skał krystalicznych i metamorficznych oraz Tatry Zachodnie, zbudowane ze skał osadowych - wapiennych. Lodowce, które zanikły ok lat temu, pozostawiły po sobie widoczne ślady w postaci różnych form geomorfologicznych, charakterystycznych dla rzeźby postglacjalnej. Tatry odznaczają się zróżnicowaną hydrologią. Występują tu liczne źródła, potoki, wodospady i ponad 30 jezior największych w kraju populacji muchołówki białoszyjej. Gniazduje powyżej 1% populacji krajowej muchołówki białoszyjej i puszczyka uralskiego (PCK) (C6); w stosunkowo duŝej ilości (C7) występuje włochatka (PCK). Małe enklawy lasu o dobrze zachowanym naturalnym charakterze. Gatunki wymienione w p SDF z motywacją D to gatunki prawnie chronione w Polsce. W ostoi występuje co najmniej 14 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: bączek (PCK), czapla purpurowa (PCK), rybitwa białowąsa (PCK), ślepowron (PCK), kokoszka, krakwa, krwawodziób, śmieszka, zausznik; stosunkowo wysoką liczebność (C7) osiąga: bąk (PCK), rybitwa czarna i perkoz dwuczuby. Ostoja ptasia o randze europejskiej E 72. Wchodzi w skład dwustronnego (polskosłowackiego) Tatrzańskiego Rezerwatu Biosfery. Występuje co najmniej 17 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 14 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla 100% populacji krajowej (C3) mornela (PCK), do 90% krajowej populacji (C3) płochacza halnego (PCK) i pomurnika ( PCK), ok. 30% krajowej populacji (C3) drozda obrożnego, powyżej 5% krajowej populacji (C3) gospodarki leśnej. Zaniechanie lub zmiana użytkowania stawów hodowlanych, likwidacja wysp na stawach i wycinanie zakrzewień, likwidacja szuwarów i roślinności wodnej na stawach, zmiana przeznaczenia stawów hodowlanych na stawy rekreacyjne, zaniechanie gospodarki stawowej, regulacja Wisły, wycinanie zakrzewień nadrzecznych i składowanie odpadów górniczych w jej dolinie. Tatry pozostają pod silną presją turystyczną. Każdego roku, ten niewielki stosunkowo obszar odwiedza, głównie latem i zimą, ok. 4 miliony osób. Penetracja terenu poza szlakami, przyczynia się do niepokojenia zwierząt. Negatywny wpływ wywiera także rozwój infrastruktury narciarskiej w rejonie Kasprowego Wierchu; nadmierna 6

7 oraz obfite wody podziemne. Na terenie ostoi znajduje się około 600 jaskiń; chodniki najdłuższej z nich liczą ponad 17 km. W Tatrach wyróżnia się 5 pięter klimatyczno-roślinnych: piętro niższych położeń górskich (regiel dolny: lasy bukowe i bukowoświerkowe), piętro wyższych położeń górskich (regiel górny: bór świerkowy), piętro subalpejskie (zarośla kosodrzewiny), piętro alpejskie (hale), piętro turniowe (uboga roślinność naskalna). Dodatkowym czynnikiem powodującym silne zróżnicowanie szaty roślinnej tego terenu jest podłoże geologiczne. Lasy zajmują 71% powierzchni obszaru, zdecydowanie panuje tu bór świerkowy. czeczotki (PCK), około 3%-5% populacji krajowej (C6) głuszca (PCK), około 2%- 5% populacji krajowej (C6) orła przedniego (PCK), 0%-20% populacji krajowej (C6) sokoła wędrownego (PCK), powyżej 1% populacji krajowej (C6) cietrzewia (PCK), puchacza (PCK) i sóweczki (PCK) oraz co najmniej 1% populacji krajowej (C6) dzięcioła trójpalczastego (PCK) i podróżniczka (PCK). Tatry, mimo że niewielkie, stanowią najwyższy i najcenniejszy masyw pomiędzy Alpami i Kaukazem, z charakterystycznym, alpejskim krajobrazem i typowym układem stref klimatyczno-roślinnych. Jest to obszar o wyjątkowym znaczeniu dla ochrony bioróżnorodności. Zidentyfikowano tu 31 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz 15 gatunków zwierząt i 7 gatunków roślin z Załącznika II tej dyrektywy (w tym 6 gatunków priorytetowych). Jedyne w Polsce ostoje kozicy Rupicapra rupicapra i świstaka Marmota marmota - reprezentujących izolowane populacje tatrzańskie. Najważniejsza w Polsce ostoja darniówki tatrzańskiej Microtus tatricus i ważna ostoja traszki karpackiej (oba gatunki są karpackimi endemitami). Ostatnie publikowane stwierdzenia endemicznej dla Karpat sichrawy karpackiej pochodzą z 1965 r. Zróżnicowana, bogata flora (ok gat. roślin naczyniowych) i fauna obejmują wiele gatunków zagrożonych i rzadkich w Polsce oraz objętych ochroną prawną. Wiele z nich ma w Tatrach swoje jedyne stanowiska na terenie Polski, m. in. eksploracja speleologiczna niszczy naturalne warunki mikroklimatyczne jaskiń oraz ich szatę naciekową. Zagrożeniem jest także gospodarka leśna prowadzona na gruntach będących własnością Wspólnot Leśnych w zachodniej części Parku. Znaczne ograniczenie wypasu przyczynia się do uruchomienia procesów sukcesji naturalnej na halach. 7

8 11 PLB Torfowisk a Orawsko- Nowotars kie 8218,52 Obszar jest fragmentem Kotliny Orawsko- Nowotarskiej, której powstanie związane jest z wypiętrzeniem górotworów Beskidów i Tatr. Dno Kotliny zbudowane jest z fliszu z naniesionymi utworami czwartorzędowymi. W plejstocenie spływające z gór prarzeki naniosły tu warstwy żwirów, piasków, nieprzepuszczalnych iłów. Grubość ich pokładów dochodzi do 1300 m. Torfowiska Nowotarskie to rozległy, należący do największych w Polsce, kompleks torfowisk wysokich oraz borów sosnowo-świerkowych i łęgów nadrzecznych. Około 9-10 tys. lat temu rozpoczął się, trwający do dziś, proces wzrostu torfowisk. Należą one do typu bałtyckiego. W najlepiej zachowanych fragmentach (m.in. w północnej części Puścizny Wielkiej) mają wyraźnie zaznaczoną strukturę kępkowo-dolinkową. Torfowiska poprzecinane są licznymi potokami, wzdłuż których utrzymują się łąki ostrożeniowe. Część obszaru odwadniana jest rowami melioracyjnymi. Na okrajki torfowisk, które uległy już przesuszeniu, wkraczają gatunki łąkowe. Południową część obszaru pokrywają bory bagienne. Specyficzne, skrajne warunki środowiska powodują, iż ostoja jest obszarem bytowania borealnych gatunków roślin i zwierząt. Badania paleontologiczne pozwoliły poznać florę i faunę tego terenu, a także Cochlearia tatrae i Pulsatilla slavica oraz znajduje się tu 1 z 4 w Polsce, mocna populacja Campanula serrata (gatunki z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG). Tatry to także centrum endemizmu w tej części Europy. Stwierdzono tu występowanie 32 taksonów roślin naczyniowych, zaliczanych do endemitów karpackich, a także 4 endemiczne zespoły roślinne oraz 3 dalsze znane ponadto tylko z Niżnich Tatr. Kilka innych, mimo że nieco szerzej rozprzestrzenionych, ma swoje centrum występowania w Tatrach. Występuje co najmniej 13 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 4 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla cietrzew (PCK) - ca 10% populacji krajowej (C6), co najmniej 1% populacji krajowej (C6) następujących gatunków ptaków: błotniak łąkowy, błotniak zbożowy (PCK), bocian czarny i puchacz (PCK); w stosunkowo wysokim zagęszczeniu (C7) występuje bocian biały i głuszec (PCK). Podstawowe zagrożenia obejmują: melioracje, obniżanie poziomu wód gruntowych w wyniku eksploatacji żwiru, eksploatację torfu do celów opałowych i przemysłowych, wywożenie nieczystości, ścieków i odpadów z gospodarstw, penetrację terenu przez ludzi spowodowaną zbieractwem owoców runa i grzybów, kłusownictwo, próby urbanizacji terenu. 8

9 SUMA ,59 dostarczyły danych o początkach działalności człowieka. *) powierzchnia obszaru w części położonej w woj. małopolskim Dane dotyczące powierzchni z rozporządzenia MŚ z dnia 27 października 2008 r. Dane z 9