Ptaki polskich Karpat

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ptaki polskich Karpat"

Transkrypt

1 Ptaki polskich Karpat

2 W latach Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków realizowało projekt Inwentaryzacja kluczowych gatunków ptaków polskich Karpat oraz stworzenie systemu ich monitorowania i ochrony. Zakładał on podniesienie efektywności ochrony wybranych, kluczowych gatunków ptaków na obszarze objętym projektem. Zostało to osiągnięte m.in. poprzez zebranie kompleksowych danych dotyczących występowania i wymagań siedliskowych tych gatunków w regionie. Ponadto powstały propozycje strategicznych rozwiązań w zakresie ochrony ptaków dla różnych grup interesariuszy (samorządy lokalne, nadleśnictwa, rolnicy), wspierające jednocześnie zrównoważony rozwój ekonomiczny i społeczny tych grup. Istotnym elementem projektu były również działania edukacyjne, dzięki którym podniesiono akceptację i zaangażowanie w ochronę przyrody wybranych grup docelowych (wolontariusze, urzędnicy, leśnicy, nauczyciele i uczniowie). Celem niniejszej publikacji jest przybliżenie wiedzy o ptakach polskich Karpat. Mamy nadzieję, że broszura będzie przydatna dla każdego zainteresowanego przyrodą tego regionu turysty, nauczyciela, właściciela gospodarstwa agroturystycznego, leśnika czy pracownika urzędu gminy. Oprócz poszerzenia wiedzy może się ona przydać w planowaniu zajęć z edukacji przyrodniczej, zarówno tych realizowanych w szkolnych klasach, jak i odbywających się na świeżym powietrzu.

3 KARPATY ważne dla przyrody i dla ludzi Karpaty to rozległy system górski położony w środkowej Europie, składający się z wielu pasm górskich, ciągnący się 1300-kilometrowym łukiem od Austrii, przez Czechy, Słowację, Węgry, Polskę, Ukrainę, po Rumunię i Serbię. W Polsce zajmują one południową część kraju i są najwyższym (przekraczającym 2000 m n.p.m.) i najrozleglejszym (blisko 20 tys. km 2 powierzchni) łańcuchem górskim. Na tle otaczających je obszarów Karpaty wyróżniają się rzeźbą terenu, geologią, hydrografią i warunkami klimatycznymi, co przekłada się na unikalność i silne zróżnicowanie występujących tu form życia, ekosystemów i krajobrazów. Duża zmienność warunków naturalnych na stosunkowo małej przestrzeni skutkuje występowaniem w Karpatach wyraźnych pięter klimatyczno-roślinnych. W Karpatach Zachodnich wyróżnia się sześć naturalnych pięter roślinnych ściśle powiązanych z panującymi na różnych wysokościach warunkami klimatycznymi. Najniżej położone jest piętro pogórzy, gdzie dominującym typem zbiorowiska panującego są grądy. Wyżej rozciągają się zdominowany przez buczyny regiel dolny i regiel górny, gdzie panują bory świerkowe. Strefa powyżej górnej granicy lasu rozpoczyna się zaroślami kosodrzewiny, które następnie przechodzą w hale porośnięte przez alpejskie łąki. Oba te piętra obecne są jedynie w Beskidzie Żywieckim (na Babiej Górze i Pilsku) i w Tatrach. Na najwyższych szczytach Tatr wyróżnić można jeszcze pasmo turniowe. Tutaj nagie skały tylko gdzieniegdzie porasta skąpa roślinność i porosty. Odmienny jest charakter roślinności w Bieszczadach, gdzie wyróżnia się tylko trzy piętra pogórzy, regla dolnego i połonin. Karpaty to także mieszkający tu ludzie. Na przestrzeni wieków ich działalność wpływała na krajobraz gór. Za jej sprawą doszło tu m.in. do powstania rozległych terenów otwartych, zajętych przede wszystkim przez kośne łąki, pastwiska i pola uprawne. Rdzenni mieszkańcy Karpat, głównie ludność góralska, znani są z kulturowego bogactwa charakterystycznej gwary, kolorowego stroju, ludowej muzyki czy specjałów regionalnej kuchni (np. osławiony oscypek). Wielu mieszkańców tych gór do dziś zachowało część dawnych obyczajów, pielęgnując etniczną odrębność km Karpaty to zróżnicowany region obejmujący pas pogórzy, pasma górskie średniej wysokości, a także najwyższy w kraju łańcuch górski Tatry (fot. Tomasz Wilk). Łuk Karpat na tle granic krajów Europy Środkowej.

4 Cenna przyroda, której próżno szukać gdzie indziej Z uwagi na specyfikę panujących w Karpatach warunków abiotycznych, zróżnicowany wpływ działalności ludzkiej, a także znaczną niedostępność tego regionu, tutejszy świat zwierząt, roślin i grzybów pod wieloma względami wyróżnia się na tle pozostałej części kraju. Występuje tu wiele gatunków wyspecjalizowanych, przystosowanych do radzenia sobie w trudnych, górskich warunkach. Niemal wyłącznie tutaj spotkać można organizmy wysokogórskie, zamieszkujące najwyżej położone obszary, gdzie długo zalega śnieg, a sezon wegetacyjny trwa niezwykle krótko. Z powodu odmienności Karpat tutejsza fauna i flora wyróżnia się znacznym stopniem endemizmu, czyli wysokim, jak na warunki europejskie, udziałem gatunków, które swój geograficzny zasięg ograniczają do tego pasma górskiego, nie występując nigdzie indziej. Wyznacznikiem tego, że przyroda Karpat jest zachowana na dużych obszarach w stopniu zbliżonym do naturalnego, jest również występowanie dużych drapieżnych ssaków niedźwiedzi, wilków i rysi, którym znaczne wymagania co do powierzchni i jakości siedliska zawężają możliwość występowania w regionach silnie zagospodarowanych przez człowieka. Wybrane typy obszarów chronionych w polskich Karpatach. park narodowy otulina parku narodowego park krajobrazowy obszar chronionego krajobrazu specjalny obszar ochrony siedlisk obszar specjalnej ochrony ptaków

5 Ptaki przyroda blisko nas Istotnym elementem środowiska naturalnego Karpat są ptaki grupa zwierząt o wyjątkowej popularności wśród ludzi. Mamy z nimi częsty kontakt, a ich stała obecność w naszym sąsiedztwie sprawia, że przez większość osób ptaki darzone są sympatią. Możliwość obserwacji ich zachowań, np. podczas zimowego dokarmiania przy karmniku czy wiosennych spacerów, pogłębia ludzkie przywiązanie do tej grupy zwierząt. Ważną rolę odgrywa niewątpliwie aspekt estetyczny ptaki to piękne stworzenia, które zwracają uwagę swym nierzadko barwnym upierzeniem, majestatycznym lotem lub melodyjnym śpiewem, który dla wielu jest symbolem wiosny czy radości. Ale związki ludzi i ptaków są znacznie głębsze mają one nie tylko wymiar społeczny, ale także kulturowy, gospodarczy czy naukowy. Ponieważ ptaki są popularnym obiektem badań naukowych i są wrażliwe na zmiany zachodzące w ich środowisku, często są traktowane jako wskaźnik stanu środowiska, który może wiele powiedzieć o zmianach, jakie następują zarówno w wyniku działalności człowieka, jak i procesów naturalnych. Bocian biały, symbol krajobrazu polskiej wsi, staje się coraz liczniejszym ptakiem także na pogórzach i w niższych partiach gór (fot. Dariusz Adamkiewicz). Rudzik jest jednym z wielu gatunków ptaków, które swoim kolorowym upierzeniem i śpiewem urozmaicają nasze sąsiedztwo (fot. Tomasz Wilk).

6 Karpaty cenna ostoja ptaków Karpaty stanowią jedną z bardziej istotnych ostoi ptaków w kraju, charakteryzując się znaczną różnorodnością występujących tu gatunków, w tym tych wyspecjalizowanych siedliskowo lub takich, których populacje w pozostałej części kraju są nieliczne i rozproszone. W polskiej części tych gór gniazduje około 170 gatunków ptaków, a około 150 pojawia się tu w czasie swych wędrówek, zimowania albo nieregularnie tutaj zalatuje. Ptaki wykorzystują rozległe karpackie lasy, obszary rolne, doliny górskich rzek i potoków czy najwyższe partie gór, choć i w pobliżu ludzkich siedzib ich nie brakuje. Największą różnorodnością cechują się obszary niżej położone, gdzie warunki są najłagodniejsze i większa liczba gatunków może znaleźć tu odpowiednie siedliska. Z kolei wyżej w górach, w tym w partiach najwyżej położonych, różnorodność ptaków (tak samo jak większości innych grup organizmów) jest niższa, jednak to tutaj spotkać można te najrzadsze i najbardziej typowe dla terenów górskich gatunki. Dlatego też cały obszar Karpat, od pogórzy po najwyższe szczyty, jest dla ptaków bardzo cenny. Karpaty góry i doliny, łąki i lasy zapewniają dom wielu gatunkom ptaków (fot. Grzegorz Leśniewski). We współczesnym krajobrazie Karpat dominuje mozaika lasów i terenów rolniczych, w której powstaniu znaczącą rolę odegrał człowiek (fot. Tomasz Wilk).

7 Awifauna polskich Karpat wyjątkowe ptaki Wędrując górskimi szlakami, spotykać będziemy głównie pospolite gatunki ptaków, jednak karpackie ostępy są domem również dla wielu wyjątkowych gatunków rzadkich, zagrożonych lub niewystępujących nigdzie indziej w Polsce. Do tej ostatniej grupy należą głównie gatunki wysokogórskie tylko w najwyższych partiach Karpat mamy okazję zobaczyć pomurnika i zanikającego nagórnika, a w przypadku dwóch kolejnych gatunków płochacza halnego i siwerniaka, ponad 95 proc. ich krajowej populacji występuje w Karpatach. Również wśród gatunków leśnych wiele jest takich, dla których region ten stanowi najważniejszą ostoję w Polsce można wśród nich wymienić orła przedniego, puszczyka uralskiego, dzięcioła białogrzbietego i trójpalczastego czy orzechówkę. Karpacka awifauna bogata jest w gatunki rzadkie i narażone na wyginięcie regularnie gniazduje tu 35 gatunków zagrożonych w skali Unii Europejskiej oraz 20 gatunków zagrożonych w skali kraju. Wiele z nich to gatunki skrajnie nieliczne w przypadku 8 populacja regionalna jest mniejsza niż 100 par. Powyższe dane zwracają uwagę na naszą szczególną odpowiedzialność za ochronę zasobów przyrodniczych polskich Karpat. Jeśli nie ochronimy tych gatunków tutaj, to ich przetrwanie w skali całego kraju również będzie zagrożone. Prawie każdy polski orzeł przedni mieszka w Karpatach (fot. Mateusz Matysiak). Głuszec to jeden z najbardziej zagrożonych gatunków ptaków w naszym kraju, a ponad 60 proc. jego polskiej populacji zasiedla Karpaty (fot. Grzegorz Leśniewski).

8 Górskie lasy to ostoja rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków Lasy i tereny zadrzewione pokrywają blisko 850 tys. ha, tj. około 43 proc. powierzchni polskich Karpat, jest to zatem jedno z dominujących środowisk życia ptaków w tym regionie. Około 80 gatunków odbywa lęgi w tutejszych lasach, a liczna grupa pojawia się tu w pozostałych okresach roku. Karpackie lasy są domem wszystkich krajowych gatunków dzięciołów, w tym tych najrzadszych i najbardziej zagrożonych. Liczne są tutaj sowy, zarówno te związane z lasami szpilkowymi, jak i liściastymi. Także różnorodność drobnych ptaków wróblowych jest w lasach karpackich znaczna. Dominującym typem siedliska leśnego jest tutaj buczyna, często ze znacznym udziałem jodły i świerka, gdzie charakterystycznymi gatunkami ptaków są np. dzięcioł białogrzbiety, puszczyk uralski i muchołówka białoszyja. Ciekawy i zróżnicowany jest zespół ptaków zasiedlający bory świerkowe na czele z rzadkimi i zagrożonymi: głuszcem, dzięciołem trójpalczastym, sóweczką i drozdem obrożnym. Wiele gatunków o szerszych wymaganiach siedliskowych, zwykle częściej spotykanych niż leśni specjaliści, zamieszkuje inne typy lasów, w tym te mieszane, które w polskich Karpatach przeważają powierzchniowo. Najbardziej zagrożonym krajowym dzięciołem jest dzięcioł trójpalczasty, którego najłatwiej spotkać w karpackich borach świerkowych (fot. Marcin Karetta).

9 Ptaki zasiedlające tereny rolne coraz bardziej zagrożone Przyrodniczo niedoceniane w porównaniu z obszarami leśnymi są w Karpatach tereny otwarte, głównie rolne pola uprawne, łąki i pastwiska, a także nieużytki. Do najcenniejszych, flagowych ptaków związanych z tym siedliskiem należy derkacz, którego karpacka populacja jest jedną z największych w kraju. Gatunek ten nie jest zbyt często widywany, gdyż ukrywa się zwykle w wysokiej trawie ekstensywnie użytkowanych łąk, ale swą obecność zdradza charakterystycznym, donośnym głosem. Niestety, z uwagi na regres gospodarki rolnej postępujący od wielu lat na terenie polskich Karpat cenne dla ptaków obszary łąk, pastwisk i nieużytków ulegają obecnie zarastaniu i innym niekorzystnym przekształceniom, tracąc często swój otwarty charakter (zjawisko tzw. wtórnej sukcesji ekologicznej). Liczna grupa cennych gatunków ptaków Karpat wyróżnia się dwuśrodowiskowymi wymaganiami siedliskowymi gniazda zakładają one w lasach, natomiast pokarmu poszukują na terenach rolnych, najchętniej tych poddanych ekstensywnej gospodarce rolnej, o mozaikowej strukturze i znacznych walorach przyrodniczych. Najbardziej typowymi przedstawicielami tej grupy są ptaki drapieżne szczególnie charakterystyczny dla Karpat orzeł przedni, a także orlik krzykliwy, trzmielojad i myszołów. Niektóre gatunki zamieszkują ponadto strefę graniczną pomiędzy lasem lub zaroślami a terenami otwartymi, tzw. strefę ekotonu. To w takich przejściowych biotopach występuje w Karpatach zagrożony wyginięciem cietrzew. Karpackie łąki rozbrzmiewają w czerwcowe noce głosami licznych derkaczy (fot. Jacek Drozda).

10 Naturalność rzek i potoków przyciąga wiele gatunków ptaków Karpaty to region o najsilniej rozwiniętej sieci rzecznej w Polsce. Mimo że nie ma tutaj wielkich dolin rzecznych, takich jak na nizinach, to jednak liczba drobnych i średniej wielkości strumieni, potoków i rzek jest bardzo duża, co tworzy znakomite warunki do utrzymywania się zespołu ptaków związanych z wodami płynącymi. Do gatunków bezpośrednio związanych z mniejszymi ciekami należą pliszka górska i pluszcz, których karpackie populacje są najważniejsze w kraju, a większe rzeki i potoki preferują np. brodziec piskliwy i rybitwy. Nie każdy wie, że wśród ptaków karpackich rzek spotkać można odżywiającą się rybami kaczkę o nietypowej nazwie nurogęś. Ponadto liczne gatunki związane są z roślinnością nadbrzeżną zaroślami wierzbowymi i nadrzecznymi lasami. Wśród najważniejszych elementów, które zapewniają występowanie bogactwa ptaków związanych z dolinami rzek i potoków, warto wymienić typowe dla górskich rzek: naturalne, nieuregulowane koryto, kamieniste wyspy i łachy, skalne progi, nadbrzeżne skarpy czy niewielkie powierzchniowo, choć wyróżniające się szczególnym bogactwem gatunkowym, lasy łęgowe. Górskie rzeki i potoki to miejsce życia gatunków, które rzadko spotkać możemy w niżowej części kraju, np. pluszcza i pliszki górskiej (fot. Tomasz Wilk). Gniazdo pluszcza niekiedy ukryte jest za ścianą wodospadu (fot. Marcin Nawrocki). 10

11 Ekstremalne warunki wysokogórskie nie odstraszają ptaków Najbardziej unikalną grupą ptaków w Karpatach są te zasiedlające strefę wysokogórską, za którą zwykle uważa się obszar położony ponad górną granicą lasu i rozciągający się, poprzez piętro zarośli kosodrzewiny i wysokogórskich hal, aż do najwyższych szczytów piętra turni. Gatunki tej strefy muszą być przystosowane do szczególnie surowych warunków tutaj panujących chłodu, długo zalegającej pokrywy śnieżnej czy silnych wiatrów. W takich warunkach lęgi wyprowadzać mogą np. orzeł przedni, sokół wędrowny, pomurnik czy jerzyk, choć niektóre z tych gatunków mogą gniazdować również w niższych partiach gór, a nawet na niżu. Z kolei rzadkimi ptakami zarośli kosodrzewiny są czeczotka i górski słowik podróżniczek, a najliczniejszym mieszkańcem tego piętra jest niepozorna pokrzywnica. W najwyższych rejonach Karpat spotkać można takie gatunki jak siwerniak, który z rzadka tylko gniazduje niżej, na halach, gdzie niegdyś prowadzono wypas owiec. Najbardziej wysokogórski ze wszystkich krajowych gatunków jest natomiast płochacz halny preferuje on skaliste szczyty i właściwie nie sposób spotkać go w okresie lęgowym poniżej górnej granicy lasu. Najwyższe partie gór, ze względu na panujące tam warunki środowiskowe, zasiedla ubogi zespół ptaków, obejmujący jednak gatunki rzadkie i zagrożone (fot. Tomasz Wilk). Jednym z najwyżej gniazdujących gatunków ptaków jest płochacz halny (fot. Mateusz Matysiak). 11

12 Wiele gatunków ptaków jest obecnie zagrożonych Liczne gatunki ptaków, podobnie jak i pozostałe elementy przyrody, podlegają wpływom różnorakich czynników zagrażających ich populacjom, które mogą powodować zmniejszanie ich liczebności lub zasięgu, a niekiedy nawet wyginięcie gatunku. Może być to spowodowane zarówno czynnikami naturalnymi (naturalne procesy i biologiczne cechy gatunku), jak i wpływem działalności człowieka (tzw. czynniki antropogeniczne). Wpływ działalności ludzkiej na przyrodę nieustannie się nasila i obecnie większość czynników zagrażających populacjom ptaków wynika z bezpośredniego lub pośredniego wpływu człowieka. Najważniejszym obecnie zagrożeniem w warunkach polskich Karpat jest niszczenie i niekorzystne przekształcanie środowiska życia ptaków. Do najsilniej zagrożonych obecnie grup ptaków w polskich Karpatach należą prawdopodobnie ptaki terenów otwartych, ponieważ właśnie siedliska łąkowe i polne podlegają intensywnym zmianom związanym z zarzucaniem gospodarki rolnej lub jej lokalną intensyfikacją. Negatywne skutki antropopresji dla populacji ptaków związane są również m.in. z wpływem inwazyjnych gatunków zwierząt i roślin obcego pochodzenia czy zmianami klimatycznymi. Cietrzew jeden z najbardziej zagrożonych ptaków polskich Karpat (fot. Grzegorz Leśniewski). Karpaty odgrywają kluczową rolę w zachowaniu krajowej populacji dzięcioła białogrzbietego (fot. Mateusz Matysiak). 12

13 Zachowanie bogactwa przyrody wymaga działań ochronnych Świadomi wpływu, jaki wywieramy na przyrodę, w tym na populacje ptaków, staramy się prowadzić działania mające przeciwdziałać zagrożeniom. W odniesieniu do siedlisk gatunków działania mają zwykle jeden z dwóch kierunków. Pierwszy obejmuje zabezpieczenie danego miejsca przed niekorzystnym wpływem degradujących go czynników zewnętrznych poprzez objęcie go ochroną bierną, wykluczającą lub ograniczającą ludzką działalność. Takie metody ochrony stosowane są najczęściej w odniesieniu do naturalnych siedlisk leśnych i wodnych. Drugi kierunek obejmuje aktywne kształtowanie siedlisk przez człowieka w celu osiągnięcia stanu sprzyjającego organizmom je zamieszkującym. Działania takie muszą być najczęściej wykonywane cyklicznie, a przykładem mogą być ekstensywne zabiegi rolne. Tylko dzięki takim działaniom można zachować przyrodnicze bogactwo cennych siedlisk półnaturalnych, np. łąk kośnych, muraw kserotermicznych czy nieużytków. Niekiedy przeprowadza się również reintrodukcję, czyli ponowne wsiedlanie gatunku w miejscu, z którego kiedyś się wycofał, czy zasilanie wymierającej populacji osobnikami pochodzącymi z hodowli. Najlepszym sposobem na zachowanie naturalnego bogactwa przyrody lasów jest ochrona bierna (fot. Tomasz Wilk). Na terenach otwartych konieczne jest prowadzenie użytkowania rolnego lub czynnej ochrony naśladującej tradycyjne praktyki rolnicze (fot. Marek Kosiński). 13

14 Obszary chronione są skuteczną formą zachowania przyrody Tradycyjnym, bardzo skutecznym działaniem służącym ochronie zasobów naturalnych jest praktyka ustanawiania obszarów chronionych. Na takich terenach działalność ludzka jest z reguły podporządkowana ochronie przyrody. Obszarami mającymi na celu zachowanie całości przyrody w stanie możliwie niezmienionym, wraz ze zróżnicowaniem naturalnie zachodzących procesów ekologicznych, są parki narodowe oraz, w mniejszym stopniu (z uwagi na z reguły niewielką powierzchnię), rezerwaty przyrody. Pozostałe typy obszarów chronionych mają zwykle na celu zachowanie wybranych elementów przyrody specyficznych, cennych gatunków lub ich zespołów będących częścią lokalnego ekosystemu, lub też unikalnych krajobrazów, a ich reżim ochronny uwzględnia też działalność człowieka na ich terenie. Dobrym przykładem takiego podejścia są obszary Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura Mają one zapewnić przetrwanie tzw. przedmiotom ochrony, którymi mogą być gatunki zwierząt, roślin i grzybów lub siedliska przyrodnicze. Obszary chronione w polskiej części Karpat: U góry: Bieszczadzki Park Narodowy (fot. Tomasz Wilk) Na dole: Żywiecki Park Krajobrazowy (fot. Tomasz Wilk) 14

15 Dlaczego warto chronić ptaki? Ponieważ ptaki są istotnym elementem całego systemu przyrodniczego, tytułowe pytanie można by rozszerzyć dlaczego warto chronić przyrodę? Odpowiedzi jest wiele, lecz być może najważniejsza z nich to ta, która odnosi się do bezpośredniego związku jakości życia ludzi ze stanem środowiska przyrodniczego. Czyste powietrze, czyste rzeki, naturalne lasy, tereny łąkowe użytkowane w sposób przyjazny przyrodzie, dostępność spokojnych miejsc, gdzie możemy wypocząć wszyscy czujemy, że to klucz do zdrowego, spokojnego i szczęśliwszego życia. Na ochronę ptaków warto więc spojrzeć przez pryzmat ochrony wartości bliskich i potrzebnych również ludziom. Ponieważ ptaki zajmują wysoką pozycję w przyrodniczym łańcuchu troficznym, są dobrym wskaźnikiem jakości całego środowiska przyrodniczego. Można więc w uproszczeniu powiedzieć, że jeśli zadbamy o ptaki, zadbamy również o siebie. Ale ptaki to też pewne wymierne korzyści. Wiele z nich redukuje populacje gatunków uciążliwych z punktu widzenia człowieka np. owadów czy gryzoni. Ptaki wspomagają zapylanie, a także rozsiewanie nasion, również roślin uprawianych przez ludzi. Ptaki to wreszcie, ze względu na swój wygląd, śpiew i zachowanie, niezwykle ciekawy i estetyczny element przyrody. Chrońmy ptaki są tego warte Ochrona przyrody pełni również wymierne funkcje społeczne zapewnia przestrzeń do odpoczynku, wspiera ochronę powietrza i wody oraz podtrzymuje tradycyjne formy użytkowania terenu (fot. Tomasz Wilk). Obserwacje ptaków dostarczają niezapomnianych wrażeń. Na zdjęciu samica tracza nurogęsi z gromadką piskląt (fot. Tymoteusz Podwyszyński). 15

16 Warto angażować się w ochronę przyrody! Sposobów na ochronę zasobów przyrodniczych jest bardzo wiele. W takie działania włączyć się może każdy, choćby poprzez zmianę swoich codziennych nawyków i postaw wobec przyrody. Namawiamy do wspierania lokalnych i ponadlokalnych inicjatyw służących ochronie przyrody oraz włączenia się w działania czynnie chroniące poszczególne jej elementy. Warto zostać wolontariuszem i podjąć współpracę w ramach działalności organizacji, której statutowym celem jest ochrona przyrody. Można również na własną rękę gromadzić dane o lokalnych walorach przyrodniczych i zagrażających im czynnikach, by wspomóc nimi organizacje i instytucje zabiegające o zachowanie bogactwa przyrody. Na stronie Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków udostępniło aplikację internetową mającą spopularyzować wiedzę o ptakach polskiej części Karpat. Prezentowane tam informacje są wynikiem projektu Inwentaryzacja kluczowych gatunków ptaków polskich Karpat oraz stworzenie systemu ich monitorowania i ochrony współfinansowanego przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Jeśli chciałbyś się dowiedzieć, jakie gatunki ptaków można spotkać na terenie Twojej gminy lub jakich ptaków możesz się spodziewać na trasie planowanej wycieczki w góry, to zachęcamy do odwiedzenia naszej strony i skorzystania z aplikacji. Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej Autorzy tekstów: Rafał Bobrek, Tomasz Wilk Fotografia na I str. okładki: puszczyk uralski Strix uralensis (fot. Grzegorz Leśniewski) Akwarela na II str. okładki: Andrzej Rabiega Copyright Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Marki 2016 Korekta językowa: Jolanta Tyczyńska Projekt, skład i łamanie: Larus Studio Witold Ziaja ISBN:

Występowanie i biologia wybranych gatunków ptaków gnieżdżących się w Bieszczadach Zachodnich

Występowanie i biologia wybranych gatunków ptaków gnieżdżących się w Bieszczadach Zachodnich Występowanie i biologia wybranych gatunków ptaków gnieżdżących się w Bieszczadach Zachodnich Orelec, 23.05.2015 Ptaki polskich Bieszczadów W polskich Bieszczadach stwierdzono występowanie przeszło 200

Bardziej szczegółowo

Opracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak

Opracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi i niecierpka gruczołowatego Impatiens glandulifera na obszarach Natura 2000 "Dolina Górnej Rospudy" oraz "Ostoja Augustowska" Opracowanie: Lech

Bardziej szczegółowo

PTASI KALENDARZ 2013 WRZESIEŃ. PŁOCHACZ HALNY (Prunella collaris) (Płochacze Prunnellidae)

PTASI KALENDARZ 2013 WRZESIEŃ. PŁOCHACZ HALNY (Prunella collaris) (Płochacze Prunnellidae) PTASI KALENDARZ 2013 WRZESIEŃ PŁOCHACZ HALNY (Prunella collaris) (Płochacze Prunnellidae) Płochacz halny to niewielki ptak. Niewprawnemu obserwatorowi może przypominać nieco wróbla. Jest od niego jednak

Bardziej szczegółowo

ochrona przyrody 80 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2009 ROKU

ochrona przyrody 80 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2009 ROKU 80 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2009 ROKU 6 ochrona przyrody Na tle ukształtowania powierzchni kraju małopolskie jest województwem najbardziej zróżnicowanym wysokościowo, mając

Bardziej szczegółowo

BIESZCZADY PLC180001

BIESZCZADY PLC180001 BIESZCZADY PLC180001 Połonina Caryńska Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy Obszar, przylegający do granicy państwowej ze Słowacją i Ukrainą, obejmuje w całości Bieszczady Zachodnie, zwane też Bieszczadami

Bardziej szczegółowo

Beskid Śląski, Beskid Żywiecki i Beskid Mały. Walory przyrodnicze, awifauna i działalność człowieka

Beskid Śląski, Beskid Żywiecki i Beskid Mały. Walory przyrodnicze, awifauna i działalność człowieka Beskid Śląski, Beskid Żywiecki i Beskid Mały Walory przyrodnicze, awifauna i działalność człowieka Projekt Ptaki Karpat W latach 2011 2016 Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków realizowało projekt Inwentaryzacja

Bardziej szczegółowo

Jak to z żubrami bywa ochrona żubra w ramach sieci Natura 2000

Jak to z żubrami bywa ochrona żubra w ramach sieci Natura 2000 Jak to z żubrami bywa ochrona żubra w ramach sieci Natura 2000 Żubr (Łac. Bison bonasus) jest największym ssakiem Europy, pomimo dużej wagi dochodzącej w przypadku samców niekiedy do 900 kg, żubry potrafią

Bardziej szczegółowo

ZRÓWNOWAŻONA, WIELOFUNKCYJNA GOSPODARKA LEŚNA

ZRÓWNOWAŻONA, WIELOFUNKCYJNA GOSPODARKA LEŚNA ZRÓWNOWAŻONA, WIELOFUNKCYJNA GOSPODARKA LEŚNA W LASACH PAŃSTWOWYCH I OCHRONA AWIFAUNY: PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI ROZWIĄZAŃ Sękocin Stary, 17 października 2018 roku UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE OBECNEJ STRUKTURY

Bardziej szczegółowo

Park Narodowy Gór Stołowych

Park Narodowy Gór Stołowych Park Narodowy Gór Stołowych Od marca 2016r. Park Narodowy Gór Stołowych posługuje się nowym logotypem. Przedstawia on stylizowaną piaskowcową formę skalną oraz zarys Szczelińca Wielkiego - najwyższego

Bardziej szczegółowo

Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony

Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony Projekt Planu Ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego Cele ochrony Fot. Krameko. Opactwo Benedyktynów w Tyńcu, widok ze skały Okrążek. Szczegółowe cele ochrony Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego

Bardziej szczegółowo

Czarna Orawa. Magdalena Grzebinoga, Dorota Horabik, Katarzyna Kiaszewicz, Robert Stańko

Czarna Orawa. Magdalena Grzebinoga, Dorota Horabik, Katarzyna Kiaszewicz, Robert Stańko Czarna Orawa Magdalena Grzebinoga, Dorota Horabik, Katarzyna Kiaszewicz, Robert Stańko Obszary Natura 2000 - Czarna Orawa (PLH 120031) - Babia Góra (PLH 120001) - Torfowiska Orawsko-Nowotarskie (PLH 120016)

Bardziej szczegółowo

Rezerwaty przyrody czas na comeback!

Rezerwaty przyrody czas na comeback! Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. MAŁOPOLSKIM STAN na Dorota Horabik Magdalena Bregin WIĘCEJ: www.kp.org.pl Na terenie województwa małopolskiego powołano 85 rezerwatów przyrody

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Grzywaczewski i zespół ptaki

Grzegorz Grzywaczewski i zespół ptaki PRZYGOTOWANIE PROJEKTÓW PLANÓW ZADAŃ OCHRONNYCH DLA OBSZARÓW NATURA 2000: SOO DOLINA BIEBRZY I OSO OSTOJA BIEBRZAŃSKA ZAGROŻENIA I ZADANIA OCHRONNE DLA GATUNKÓW PTAKÓW PRZEDMOTÓW I POTENCJALNYCH PRZEDMIOTÓW

Bardziej szczegółowo

Historia Utworzony został w 1960 r. Wtedy zajmował obszar 4844 ha. Przez włączenie w 1996 r. do obszaru parku wód morskich i wód Zalewu

Historia Utworzony został w 1960 r. Wtedy zajmował obszar 4844 ha. Przez włączenie w 1996 r. do obszaru parku wód morskich i wód Zalewu Historia Utworzony został w 1960 r. Wtedy zajmował obszar 4844 ha. Przez włączenie w 1996 r. do obszaru parku wód morskich i wód Zalewu Szczecińskiego oraz archipelagu przybrzeżnych wysp stał się pierwszym

Bardziej szczegółowo

Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM

Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM Jest to obszar chroniony ze względu na swoje walory, głównie przyrodnicze. W Polsce obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,

Bardziej szczegółowo

KARKONOSZE PLB020007

KARKONOSZE PLB020007 KARKONOSZE PLB020007 Torfowiska na równi pod Śnieżką Fot. Grzegorz Rąkowski Obszar, położony przy granicy państwowej z Republiką Czeską, obejmuje najwyższe w Sudetach pasmo Karkonoszy z kulminacją granicznej

Bardziej szczegółowo

Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A

Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A ..................................... Imię i nazwisko Wersja A Test podsumowujący rozdział III Ochrona przyrody.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 15 zadań. rzy każdym poleceniu

Bardziej szczegółowo

Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych.

Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych. Rozdział IX Siedliska przyrodnicze obszary wskazane do pomocy finansowej z tytułu dopłat rolno środowiskowych. Na obszarze gminy Poświętne znajduje się wiele powierzchni siedlisk przyrodniczych kwalifikujących

Bardziej szczegółowo

Obszary cenne przyrodniczo - inwentaryzacja przyrodnicza

Obszary cenne przyrodniczo - inwentaryzacja przyrodnicza Obszary cenne przyrodniczo - inwentaryzacja przyrodnicza Robert Stańko Katarzyna Kiaszewicz Obszary Natura 2000 znajdujące się na terenie zlewni Czarnej Orawy - Czarna Orawa (PLH 120031) -Babia Góra (PLH

Bardziej szczegółowo

Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity. Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN

Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity. Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Tomasz Wesołowski Pracownia Badań Lasu, Uniwersytet Wrocławski Awifauna PB: podstawowe fakty Kompleks leśny

Bardziej szczegółowo

LIFE Pieniny PL Pieniński Park Narodowy Natura w mozaice ochrona gatunków i siedlisk w obszarze Pieniny nr LIFE12 NAT/PL/000034

LIFE Pieniny PL Pieniński Park Narodowy Natura w mozaice ochrona gatunków i siedlisk w obszarze Pieniny nr LIFE12 NAT/PL/000034 LIFE Pieniny PL 2013-2018 Zachowanie cennych siedlisk i gatunków charakterystycznych dla Pienin Ochrona półnaturalnych zbiorowisk łąkowych oraz wyłączenie z gospodarczego użytkowania ekosystemów leśnych

Bardziej szczegółowo

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody Ochrona przyrody ma w Polsce długie tradycje. Według niektórych źródeł pierwsze decyzje związane z nią pochodzą z X wieku - np. w sprawie ochrony bobrów. W kolejnych wiekach zaczęto chronić nadmiernie

Bardziej szczegółowo

Planowanie przestrzenne w gminie

Planowanie przestrzenne w gminie Czy obecny system planowania przestrzennego na szczeblu gminnym może być skutecznym narzędziem ochrony korytarzy ekologicznych? Jacek Skorupski Planowanie przestrzenne w gminie studium uwarunkowań i kierunków

Bardziej szczegółowo

BESKID NISKI PLB180002

BESKID NISKI PLB180002 BESKID NISKI PLB180002 Krajobraz w okolicach wysiedlonej wsi Ciechania w Beskidzie Niskim Fot. Grzegorz i Tomasz Kłosowscy Obszar Beskid Niski, należący do największych obszarów Natura 2000 w kraju, obejmuje

Bardziej szczegółowo

Karpacki Uniwersytet Partycypacji. Monika Ochwat Marcinkiewicz Specjalista ds. Konwencji Karpackiej

Karpacki Uniwersytet Partycypacji. Monika Ochwat Marcinkiewicz Specjalista ds. Konwencji Karpackiej Karpacki Uniwersytet Partycypacji Monika Ochwat Marcinkiewicz Specjalista ds. Konwencji Karpackiej Cel projektu Zaangażowanie mieszkańców Karpat w wypracowanie kierunków rozwoju lokalnego, w oparciu o

Bardziej szczegółowo

Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody. Jan Balcerzak

Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody. Jan Balcerzak Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody Jan Balcerzak Artykuł8 Dyrektywy Rady 92/43/EWGz dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Ust. 1 - Równolegle

Bardziej szczegółowo

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi

Bardziej szczegółowo

EKOFIZJOGRAFIA BIAŁEGOSTOKU

EKOFIZJOGRAFIA BIAŁEGOSTOKU EKOFIZJOGRAFIA BIAŁEGOSTOKU TOM I WSTĘP I DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO opracowanie wykonane na zlecenie Prezydenta Miasta Białegostoku autorzy: Włodzimierz Kwiatkowski Krzysztof Gajko Białystok

Bardziej szczegółowo

KOSACIEC SYBERYJSKI OBUWIK ARNIKA GÓRSKA

KOSACIEC SYBERYJSKI OBUWIK ARNIKA GÓRSKA Białowieski Park Narodowy położony jest w województwie podlaskim, a jego wschodnia granica jest naszą granicą państwową z Białorusią. Park obejmuje 10,5 tys.ha Puszczy Białowieskiej z tego 9,6 tys.ha zajmują

Bardziej szczegółowo

Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi na terenie gminy Raczki (powiat suwalski)

Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi na terenie gminy Raczki (powiat suwalski) Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi na terenie gminy Raczki (powiat suwalski) Opracował: Lech Krzysztofiak krzysztofiak.lech@gmail.com Krzywe, 2015 Opracowanie zawiera dane dotyczące

Bardziej szczegółowo

Stan i perspektywy ochrony żółwia błotnego na Polesiu

Stan i perspektywy ochrony żółwia błotnego na Polesiu Stan i perspektywy ochrony żółwia błotnego na Polesiu Janusz Holuk Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Lublinie W Polsce liczna populacja żółwia błotnego pozostała już tylko na Polesiu. Na kilku obszarach

Bardziej szczegółowo

Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09

Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09 Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09 Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski Realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013 Priorytet

Bardziej szczegółowo

Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy

Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy gmina Siennica województwo mazowieckie Konkurs pn. Obszar Natura 2000 szansą dla rozwoju naszej gminy realizowany w ramach projektu "Natura 2000 naszą

Bardziej szczegółowo

Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu

Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu Mała Retencja - DuŜa Sprawa kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu Tomasz Hałatkiewicz Dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich

Bardziej szczegółowo

Pszczoły a bioróżnorodność

Pszczoły a bioróżnorodność Pszczoły a bioróżnorodność Pod pojęciem różnorodności biologicznej kryje się niesłychane bogactwo i zróżnicowanie form życia występujących na Ziemi. Bioróżnorodność należy chronić, ponieważ każdy jej element

Bardziej szczegółowo

Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000

Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 I. Teren objęty projektem Planuje się wykonanie projektu

Bardziej szczegółowo

Polityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych

Polityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie Maria Mellin Polityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Bardziej szczegółowo

Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Program rolnośrodowiskowy jako instrument wspierania pro-środowiskowej działalności gospodarczej Marek Jobda Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków European Commission Enterprise and Industry Title of

Bardziej szczegółowo

Glosariusz. Informacja prasowa. Naturalne krajobrazy. Kampania tematyczna 2016: Fascynująca przyroda Niemiec wypoczynek na łonie natury.

Glosariusz. Informacja prasowa. Naturalne krajobrazy. Kampania tematyczna 2016: Fascynująca przyroda Niemiec wypoczynek na łonie natury. Informacja prasowa Kampania tematyczna 2016: Fascynująca przyroda Niemiec wypoczynek na łonie natury. Glosariusz Naturalne krajobrazy Nazwą Naturalne krajobrazy są objęte w Niemczech parki narodowe, rezerwaty

Bardziej szczegółowo

Omawiana inwestycja leży poza wyznaczonym korytarzem ekologicznym (załącznik 1) tj. ok. 20 km od niego.

Omawiana inwestycja leży poza wyznaczonym korytarzem ekologicznym (załącznik 1) tj. ok. 20 km od niego. Wstęp Planowana inwestycja polega na rozbudowie budynku chlewni na dz. nr 274 w miejscowości Różyce Żurawieniec 24, gmina Kocierzew Południowy, powiat łowicki. W gminie Kocierzew Południowy udział powierzchni

Bardziej szczegółowo

DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory NATURA 2000 ochrony 5 ostoi Natura 2000 wyznaczonych na obszarach morskich w województwie zachodniopomorskim, a współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej

Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej Kanalizacja ruchu turystycznego na obszarze Natura 2000 w Puszczy Sandomierskiej Natalia Wrona Specjalista ds. Ochrony lasu Nadleśnictwo Kolbuszowa 6 grudzień 2010 rok Puszczy Sandomierskiej charakterystyka

Bardziej szczegółowo

Park Krajobrazowy Dolina Słupi

Park Krajobrazowy Dolina Słupi Park Krajobrazowy Dolina Słupi O Nas Park Krajobrazowy Dolina Słupi - został utworzony w 1981 roku na obszarze 7 gmin (Słupsk, Kobylnica, Dębnica Kaszubska, Kołczygłowy, Borzytuchom, Bytów, Czarna Dąbrówka)

Bardziej szczegółowo

Pogórze Przemyskie i Góry Sanocko-Turczańskie. Walory przyrodnicze, awifauna i działalność człowieka

Pogórze Przemyskie i Góry Sanocko-Turczańskie. Walory przyrodnicze, awifauna i działalność człowieka Pogórze Przemyskie i Góry Sanocko-Turczańskie Walory przyrodnicze, awifauna i działalność człowieka Projekt Ptaki Karpat W latach 2011 2016 Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków realizowało projekt

Bardziej szczegółowo

Dawniej Polskę pokrywały nieprzebyte puszcze, czyli wielkie lasy, niezmieniane przez człowieka, odludne, niezamieszkane przez kogokolwiek.

Dawniej Polskę pokrywały nieprzebyte puszcze, czyli wielkie lasy, niezmieniane przez człowieka, odludne, niezamieszkane przez kogokolwiek. Dawniej Polskę pokrywały nieprzebyte puszcze, czyli wielkie lasy, niezmieniane przez człowieka, odludne, niezamieszkane przez kogokolwiek. Lasy te były bogate w zwierzynę. Żyły w nich tury, żubry, niedźwiedzie,

Bardziej szczegółowo

Koncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody

Koncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody Koncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody Wojciech Gil Sękocin Stary, 23.06.2016 r. Uwarunkowania Obecnie nie ma przeszkód

Bardziej szczegółowo

OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI

OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI w OLSZTYNIE WYDZIAŁ GEODEZJI I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ KATEDRA PLANOWANIA I INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI

Bardziej szczegółowo

Ochrona obszaru realizacji projektu LIFE+ Wislawarszawska.pl. Łukasz Poławski

Ochrona obszaru realizacji projektu LIFE+ Wislawarszawska.pl. Łukasz Poławski Ochrona obszaru realizacji projektu LIFE+ Wislawarszawska.pl Łukasz Poławski Mapa obszaru Formy ochrony przyrody Park narodowy otulina Kampinoskiego Parku Narodowego Rezerwat przyrody Wyspy Świderskie

Bardziej szczegółowo

Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, Warszawa (

Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, Warszawa ( Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska ul. Erazma Ciołka 13, 01-445 Warszawa (www.nfos.org.pl) Zespół autorski: Krzysztof Zając dr Adrian Smolis Katarzyna Kozyra Tomasz Zając Zgodnie z danymi zawartymi w

Bardziej szczegółowo

Projekt LIFE12 NAT/PL/000081 Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych

Projekt LIFE12 NAT/PL/000081 Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych Projekt LIFE12 NAT/PL/000081 Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych Beskidy Zachodnie walory przyrodnicze, kulturowe, krajobrazowe Nieleśne zbiorowiska roślinne efektem

Bardziej szczegółowo

Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny

Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny w ramach projektu KIK/25 Ochrona różnorodności gatunkowej cennych przyrodniczo siedlisk na użytkach

Bardziej szczegółowo

KONWENCJA KARPACKA. Krzysztof Staszewski Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia" ul. Rynek 16/ Rzeszów

KONWENCJA KARPACKA. Krzysztof Staszewski Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia Pro Carpathia ul. Rynek 16/ Rzeszów KONWENCJA KARPACKA Krzysztof Staszewski Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia" ul. Rynek 16/1 35-064 Rzeszów Czym jest konwencja karpacka? Konwencja karpacka jest ramowym

Bardziej szczegółowo

Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Chocz w ciągu drogi wojewódzkiej nr 442

Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Chocz w ciągu drogi wojewódzkiej nr 442 I.47. Droga nr 442 m. Chocz. 47 Droga nr 442 m. Chocz Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat pleszewski Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem

Bardziej szczegółowo

SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO

SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO SPORZĄDZENIE PROJEKTU PLANU OCHRONY DLA CHOJNOWSKIEGO PARKU KRAJOBRAZOWEGO N A R O D O W A F U N D A C J A O C H R O N Y Ś R O D O W I S K A U L. E R A Z M A C I O Ł K A 1 3 01-4 4 5 W A R S Z A W A T

Bardziej szczegółowo

2016 fot. Robert Dróżdż

2016 fot. Robert Dróżdż fot. Robert Dróżdż gatunków i siedlisk. Coroczne zalewy, zgodne z ich rytmem użytkowanie doliny oraz specyfika meandrującego koryta rzecznego to czynniki decydujące o zachowaniu większości występujących

Bardziej szczegółowo

Maciej Głąbiński. Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Krutyń, 11 października 2011 r.

Maciej Głąbiński. Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Krutyń, 11 października 2011 r. Maciej Głąbiński Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Krutyń, 11 października 2011 r. Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Puszcza

Bardziej szczegółowo

JEZIORA PSZCZEWSKIE I DOLINA OBRY PLB080005

JEZIORA PSZCZEWSKIE I DOLINA OBRY PLB080005 JEZIORA PSZCZEWSKIE I DOLINA OBRY PLB080005 Obra w okolicach wsi Rybojady Fot. Grzegorz Rąkowski Obszar obejmuje Bruzdę Zbąszyńską, która stanowi głęboką rynnę polodowcową ciągnącą się południkowo na odcinku

Bardziej szczegółowo

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE BURMISTRZ MIASTA I GMINY W DRAWSKU POMORSKIM STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY DRAWSKO POMORSKIE -CZĘŚĆ OPISOWA- ZAŁĄCZNIK NR 2 DO UCHWAŁY NR VIII/59/2003 RADY MIEJSKIEJ

Bardziej szczegółowo

Pogórze Dynowsko-Przemyskie. Wpisany przez Administrator piątek, 09 grudnia :15 - Poprawiony piątek, 09 grudnia :23

Pogórze Dynowsko-Przemyskie. Wpisany przez Administrator piątek, 09 grudnia :15 - Poprawiony piątek, 09 grudnia :23 1/7 Na terenie Pogórza Przemysko-Dynowskiego znajdują się piękne tereny przyrodniczo-historyczne Są tam usytuowane rezerwaty, ścieżki krajoznawcze Ścieżka przyrodnicza "Winne - Podbukowina" - rezerwat

Bardziej szczegółowo

Raport z analizy wpływu elementów ekstensywnego krajobrazu rolniczego na żerowanie bocianów białych

Raport z analizy wpływu elementów ekstensywnego krajobrazu rolniczego na żerowanie bocianów białych Raport z analizy wpływu elementów ekstensywnego krajobrazu rolniczego na żerowanie bocianów białych Białystok, 10 października 2018 roku 1 Cel W Polsce występuje jedna z największych populacji lęgowych

Bardziej szczegółowo

Ptaki Karpat monitoring oraz ochrona kluczowych gatunków ptaków i ich siedlisk

Ptaki Karpat monitoring oraz ochrona kluczowych gatunków ptaków i ich siedlisk Ptaki Karpat monitoring oraz ochrona kluczowych gatunków ptaków i ich siedlisk PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII

Bardziej szczegółowo

Natura 2000. Fundacja EkoRozwoju. Krzysztof Smolnicki Sabina Lubaczewska

Natura 2000. Fundacja EkoRozwoju. Krzysztof Smolnicki Sabina Lubaczewska Natura 2000 Fundacja EkoRozwoju Krzysztof Smolnicki Sabina Lubaczewska W prezentacji wykorzystano materiały: z arch. dr Krzysztofa Świerkosza, Uniwersytet Wroclawski, prezentację Marzeny Zblewskiej Europejska

Bardziej szczegółowo

Edukacja w Gorczańskim Parku Narodowym teraźniejszość i przyszłość. Anna Kurzeja Zespół ds. Edukacji i Udostępniania Parku

Edukacja w Gorczańskim Parku Narodowym teraźniejszość i przyszłość. Anna Kurzeja Zespół ds. Edukacji i Udostępniania Parku Edukacja w Gorczańskim Parku Narodowym teraźniejszość i przyszłość Anna Kurzeja Zespół ds. Edukacji i Udostępniania Parku GORCE W 2004 r. GPN został włączony do sieci Natura 2000 jako Obszar Specjalnej

Bardziej szczegółowo

Unikalne walory przyrodnicze okolic Ustrzyk Dolnych oraz informacja o najciekawszych atrakcjach na ścieżkach przyrodniczych w tym rejonie

Unikalne walory przyrodnicze okolic Ustrzyk Dolnych oraz informacja o najciekawszych atrakcjach na ścieżkach przyrodniczych w tym rejonie Unikalne walory przyrodnicze okolic Ustrzyk Dolnych oraz informacja o najciekawszych atrakcjach na ścieżkach przyrodniczych w tym rejonie Łodyna, 12.XII.2014 ekosystemowym Zachowane duże naturalne kompleksy

Bardziej szczegółowo

Osobliwości organizacji działalności rekreacyjnej w parkach narodowych Ukrainy na przykładzie Szackiego Parku Narodowego

Osobliwości organizacji działalności rekreacyjnej w parkach narodowych Ukrainy na przykładzie Szackiego Parku Narodowego Osobliwości organizacji działalności rekreacyjnej w parkach narodowych Ukrainy na przykładzie Szackiego Parku Narodowego dr. Yuriy Zhuk Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Ivana Franko, Ukraina Obecnie na

Bardziej szczegółowo

Monitoringu krajobrazu prace realizowane w roku 2013

Monitoringu krajobrazu prace realizowane w roku 2013 Monitoringu krajobrazu prace realizowane w roku 2013 Marek Rycharski, Zuzanna Oświecimska-Piasko Instytut Technologiczno-Przyrodniczy www.itep.edu.pl PLAN 1. Krajobraz obszarów wiejskich 2. Założenia ogólne

Bardziej szczegółowo

Obszary N2000 w Gorcach. Jan Loch Pracownia Naukowo-Edukacyjna GPN

Obszary N2000 w Gorcach. Jan Loch Pracownia Naukowo-Edukacyjna GPN Obszary N2000 w Gorcach Jan Loch Pracownia Naukowo-Edukacyjna GPN Natura 2000 w Małopolsce Płożenie obszarów Natura 2000 w Gorcach (PLB 120001, PLH 20018) na tle obszarów leśnych. OSO Gorce PLB 120001

Bardziej szczegółowo

Rezerwaty przyrody czas na comeback!

Rezerwaty przyrody czas na comeback! Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. POMORSKIM R. Stańko, K. Gos, K. Banaś, S. Nowakowski, K. Bociąg WIĘCEJ: www.kp.org.pl Elementy wyróżniające województwo pod względem walorów

Bardziej szczegółowo

NADLEŚNICTWO STRZYŻÓW

NADLEŚNICTWO STRZYŻÓW NADLEŚNICTWO STRZYŻÓW Słów kilka o naszym nadleśnictwie Lasy stanowią znakomitą wizytówkę Podkarpacia jak powiedział Edward Balwierczak. Jednak najczęściej oglądamy je z okna samochodu lub podczas sporadycznych

Bardziej szczegółowo

Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą

Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą dr Maria Palińska Soczewka 14-15.01 2014 Natura naszą szansą Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. Natura 2000 naszą szansą dofinansowanego przez Narodowy

Bardziej szczegółowo

Porozumienie krajów karpackich dla zrównoważonego rozwoju turystyki. Konwencja karpacka, protokół ds. turystyki, strategia

Porozumienie krajów karpackich dla zrównoważonego rozwoju turystyki. Konwencja karpacka, protokół ds. turystyki, strategia Porozumienie krajów karpackich dla zrównoważonego rozwoju turystyki Konwencja karpacka, protokół ds. turystyki, strategia Karpaty obszar objęty Ramową konwencją o ochronie i zrównoważonym rozwoju Karpat

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska Załącznik 2 Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony 1 Tabela 6.1. Analiza i ocena wpływu działań adaptacyjnych o charakterze organizacyjnym [O] lub informacyjno-edukacyjnym [IE] służących

Bardziej szczegółowo

Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska

Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska Janina Kawałczewska 1. Wykorzystanie OZE jako przeciwdziałanie zmianom klimatu. OZE jak przeciwwaga dla surowców energetycznych (nieodnawialne źródła energii),

Bardziej szczegółowo

Niemodlin, 27 czerwca 2016 roku. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu

Niemodlin, 27 czerwca 2016 roku. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu ul. Bohaterów Powstań Śląskich 9-00 Niemodlin Niemodlin, 7 czerwca 0 roku Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Opolu W związku z rozpoczęciem prac nad dokumentami planistycznymi dla obszaru Natura

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO - ARONIOWA W POZNAN

ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO - ARONIOWA W POZNAN ZAŁĄCZNIK NR 6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MICHAŁOWO ARONIOWA W POZNANIU DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Fot.1. Ulica Aroniowa Fot.2.

Bardziej szczegółowo

Zrównoważona turystyka i ekstensywne rolnictwo dla rezerwatu przyrody Beka

Zrównoważona turystyka i ekstensywne rolnictwo dla rezerwatu przyrody Beka Zrównoważona turystyka i ekstensywne rolnictwo dla rezerwatu przyrody Beka 1 W KRAINIE PTAKÓW BEKI PTAKI SIEWKOWE ŁĄK I PASTWISK Niska roślinność podmokłych łąk i pastwisk stanowi doskonałe siedlisko lęgowe

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE. zakres działań na szczeblu gminy (11 sołectw), objęcie całości obszaru geograficznego gminy (11 sołectw),

UZASADNIENIE. zakres działań na szczeblu gminy (11 sołectw), objęcie całości obszaru geograficznego gminy (11 sołectw), UZASADNIENIE odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dobra Sporządzono na podstawie art. 49 ustawy z 3 października

Bardziej szczegółowo

Celem inwestycji jest budowa obwodnicy m. Świeca w ciągu drogi wojewódzkiej nr 444

Celem inwestycji jest budowa obwodnicy m. Świeca w ciągu drogi wojewódzkiej nr 444 I.50. Droga nr 444 m. Świeca. 50 Droga nr 444 m. Świeca Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat ostrowski Gmina: Odolanów (Świeca, Huta, Mościska) Celem inwestycji

Bardziej szczegółowo

Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji

Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji Program rolnośrodowiskowy ogólne zasady realizacji 4-5 listopada 2010 r. Leszno Anna Klisowska Wydział Środowiska i Działań Rolnośrodowiskowych Departament Płatności Bezpośrednich 1 Program rolnośrodowiskowy

Bardziej szczegółowo

Działanie 4.5. Cel szczegółowy

Działanie 4.5. Cel szczegółowy Kryteria wyboru projektów dla działania 4.5 Różnorodność biologiczna w ramach IV osi priorytetowej Ochrona środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego RPO WP 2014-2020 Departament Wdrażania Projektów

Bardziej szczegółowo

Celem inwestycji jest remont mostu nad rzeką Notecią w ciągu drogi wojewódzkiej nr 194.

Celem inwestycji jest remont mostu nad rzeką Notecią w ciągu drogi wojewódzkiej nr 194. I.17. Droga nr 194 m Żuławka- most (rz. Noteć). 17 Droga nr 194 m Żuławka- most (rz. Noteć) Lokalizacja przedsięwzięcia Charakterystyka ogólna i cel przedsięwzięcia Powiat: pilski Gmina: Wyrzysk (m. Wyrzysk,

Bardziej szczegółowo

Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego PLAN OCHRONY ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO z uwzględnieniem zakresu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Łysogóry Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego

Bardziej szczegółowo

UWARUNKOWANIA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KREMPNA

UWARUNKOWANIA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KREMPNA UWARUNKOWANIA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KREMPNA Załącznik nr 1 do Uchwały Nr Rady Gminy Krempna z dnia.. 2018 r. Krempna 2017 r. SPIS TREŚCI: I. Wstęp

Bardziej szczegółowo

Wykonały Agata Badura Magda Polak

Wykonały Agata Badura Magda Polak Wykonały Agata Badura Magda Polak 3a obszar lądowy, na którym rośnie zwarta roślinność zielna z dominacją lub znacznym udziałem traw. W szerokim znaczeniu termin obejmuje wszelkie zbiorowiska trawiaste

Bardziej szczegółowo

3. Celem powołania użytku ekologicznego jest ochrona naturalnego zbiornika wodnego w obszarze wododziałowym, otoczonego drzewostanem. 7) wydobywania d

3. Celem powołania użytku ekologicznego jest ochrona naturalnego zbiornika wodnego w obszarze wododziałowym, otoczonego drzewostanem. 7) wydobywania d UCHWAŁA NR X/287/07 Rady Miasta Szczecin z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie ustanowienia użytków ekologicznych i zespołów przyrodniczokrajobrazowych Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 2 pkt

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 253

INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 253 1 INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 253 2 GEOGRAPHICAL STUDIES No. 253 CULTURAL LANDSCAPES OF POLAND AND THEIR

Bardziej szczegółowo

Użytkowanie łąk i pastwisk a ochrona obszarów Natura 2000 na Dolnym Śląsku

Użytkowanie łąk i pastwisk a ochrona obszarów Natura 2000 na Dolnym Śląsku Użytkowanie łąk i pastwisk a ochrona obszarów Natura 2000 na Dolnym Śląsku Seminarium Perspektywy rozwoju chowu ekologicznego małych przeżuwaczy Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Wrocław, 5 grudnia

Bardziej szczegółowo

Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej

Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej Planowanie przestrzenne, jako instrument ochrony różnorodności biologicznej Karpat Monika Rusztecka, Barbara Jabłońska

Bardziej szczegółowo

Fauna Rudniańskiego Parku Krajobrazowego: Podsumowanie inwentaryzacji Zagrożenia Działania ochronne. Karolina Wieczorek

Fauna Rudniańskiego Parku Krajobrazowego: Podsumowanie inwentaryzacji Zagrożenia Działania ochronne. Karolina Wieczorek Fauna Rudniańskiego Parku Krajobrazowego: Podsumowanie inwentaryzacji Zagrożenia Działania ochronne Karolina Wieczorek Wyniki inwentaryzacji i waloryzacji fauny Rudniańskiego PK Grupa liczba gatunków:

Bardziej szczegółowo

Fauna Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego. Wyniki inwentaryzacji, zagrożenia i działania ochronne. mgr Katarzyna Zembaczyńska

Fauna Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego. Wyniki inwentaryzacji, zagrożenia i działania ochronne. mgr Katarzyna Zembaczyńska Fauna Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego Wyniki inwentaryzacji, zagrożenia i działania ochronne mgr Katarzyna Zembaczyńska Wyniki inwentaryzacji fauny Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego Grupa liczba

Bardziej szczegółowo

2. budki lęgowe > zastępcze miejsca gniazdowania znakowanie drzew dziuplastych > ochrona miejsc gniazdowania

2. budki lęgowe > zastępcze miejsca gniazdowania znakowanie drzew dziuplastych > ochrona miejsc gniazdowania ZESTAW I 1. Rozpoznaj i podaj nazwę gatunkową przedstawionego na zdjęciu płaza, (zdjęcie nr 8). 2. Scharakteryzuj sposoby prowadzenia przez pracowników Parku ochrony czynnej ptaków. 3. Jedna z dolin na

Bardziej szczegółowo

Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów

Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów Martwe drewno ( deadwood ) zamarłe i obumierające drzewa i ich części oraz martwe części żywych drzew. Organizmy saproksyliczne związane podczas swojego życia

Bardziej szczegółowo

Tatry. 3. Przyrodnicze atrakcje jaskiń tatrzańskich. Słów kilka o tatrzańskich ptakach:

Tatry. 3. Przyrodnicze atrakcje jaskiń tatrzańskich. Słów kilka o tatrzańskich ptakach: Egzamin dla kandydatów na przewodników górskich klasa III Tatry 25.04.2008 r. część ustna Zestaw I 1. Dolinki reglowe Tatr. Szlaki dol. Rohackiej. 2. Trasa wycieczki po kościołach artykularnych. 3. Przyrodnicze

Bardziej szczegółowo

Gmina: Pyzdry (m. Pyzdry, Rataje, Pietrzyków Kolonia) Celem inwestycji jest przebudowa drogi wojewódzkiej nr 466 na odcinku Słupca Pyzdry

Gmina: Pyzdry (m. Pyzdry, Rataje, Pietrzyków Kolonia) Celem inwestycji jest przebudowa drogi wojewódzkiej nr 466 na odcinku Słupca Pyzdry I.56. Droga nr 466 odc. Słupca Pyzdry. 56 Droga nr 466 odc. Słupca Pyzdry Powiat wrzesiński Gmina: Pyzdry (m. Pyzdry, Rataje, Pietrzyków Kolonia) Lokalizacja przedsięwzięcia Powiat słupecki Gmina: Lądek

Bardziej szczegółowo

Projekt Poznajemy Jezioro Bukowskie

Projekt Poznajemy Jezioro Bukowskie Projekt Poznajemy Jezioro Bukowskie Cele projektu: Podniesienie poziomu wiedzy na temat funkcjonowania ekosystemów jeziornych Poznanie zależności i procesów zachodzących w zlewni jeziora Zapoznanie się

Bardziej szczegółowo

Czy można budować dom nad klifem?

Czy można budować dom nad klifem? Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim

Bardziej szczegółowo

UKŁADY OSADNICZE. Fot. 2. Wieś Dzwonkowice położona na wysoczyźnie. Luźny, przydrożny układ osadniczy. Atrakcyjny element krajobrazu kulturowego.

UKŁADY OSADNICZE. Fot. 2. Wieś Dzwonkowice położona na wysoczyźnie. Luźny, przydrożny układ osadniczy. Atrakcyjny element krajobrazu kulturowego. Załącznik fotograficzny UKŁADY OSADNICZE Fot. 1. Wieś Jeruzal położona na zboczach dolinki rzeki Chojnatka. Zwarty, przydrożny układ osadniczy. Atrakcyjny element krajobrazu kulturowego. Fot. 2. Wieś Dzwonkowice

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA EDUKACYJNE W EKOCENTRUM WROCŁAW

ZAJĘCIA EDUKACYJNE W EKOCENTRUM WROCŁAW Fundacja EkoRozwoju serdecznie zaprasza do udziału w bezpłatnych zajęciach w ramach projektu: ZAJĘCIA EDUKACYJNE W EKOCENTRUM WROCŁAW Oferujemy czterogodzinne bezpłatne zajęcia terenowe prowadzone przez

Bardziej szczegółowo

Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej

Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej II Forum Karpackich Gmin 24 września 2015 PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU

Bardziej szczegółowo

Nadleśnictwo Świeradów

Nadleśnictwo Świeradów Nadleśnictwo Świeradów Nadleśnictwo Świeradów należy do Leśnego Kompleksu Promocyjnego,,Sudety Zachodnie. obejmującego swoim zasięgiem całe góry i Pogórze Izerskie. Ze względu na specyfikę położenia pozostają

Bardziej szczegółowo