Charakterystyka nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej dziecka w wieku wczesnoszkolnym w Górze Puławskiej
|
|
- Wacław Pawlik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESZYTY NAUKOWE WSSP TOM Agata Pitucha 1, Artur Metera 2 1 praca magisterska Wydział Fizjoterapii (2012 rok), Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza w Lublinie 2 Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza w Lublinie Charakterystyka nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej dziecka w wieku wczesnoszkolnym w Górze Puławskiej WSTĘP Nie mózg dziecka chodzi do szkoły, ale ono całe Marcin Kacprzak Zachowania zdrowotne to czynnik decydujący o zdrowiu. Jednym z elementów zdrowego stylu życia jest aktywność ruchowa nieoceniona w odniesieniu do dzieci, szczególnie w młodszym wieku szkolnym. Drugą ważną sferą w życiu człowieka jest odżywianie. Prawidłowy sposób żywienia polega na dostarczeniu organizmowi wszystkich składników odżywczych w odpowiednich ilościach i wzajemnych proporcjach. Tematem pracy jest charakterystyka nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej dzieci w wieku w czesnoszkolnym - aby właściwie ocenić rolę ruchu i zdrowego odżywiania. Młodszy wiek szkolny trwa od 7 do r. ż. W okresie tym dziecko rozpoczyna naukę w szkole podstawowej. W tym wieku wszystkie struktury kostne, mięśniowe oraz nerwowe ulegają znacznemu wzmocnieniu. Postępują procesy kostnienia, coraz mniej jest w kośćcu tkanek chrzęstnych. Także sprawność w zakresie pracy mniejszych grup mięśniowych mocno się rozwija. Wszystko to ma znaczny wpływ na silny rozwój ośrodkowego układu nerwowego. Coroczny przyrost wzrostu to średnio 4,5-5,5 cm.) (1). 67
2 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Aby organizm mógł funkcjonować w sposób prawidłowy muszą zostać mu dostarczone w odpowiednich ilościach i z odpowiednią częstotliwością niezbędne składniki odżywcze oraz energia. Dzieci w wieku 7 lat powinny zjadać 4-5 posiłków dziennie, a przerwy pomiędzy nimi nie powinny przekraczać 4 godzin. Zgodnie z wymogami Światowej Organizacji Zdrowia w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie opracowano 10 zasad racjonalnego żywienia: 1. Dieta musi być urozmaicona, bogata w różnorodne składniki odżywcze. 2. Utrzymać prawidłową masę ciała, co chroni przed chorobami przemiany materii. 3. Spożywać pieczywo ciemne, bogate w witaminy, składniki mineralne i błonnik. 4. Należy wypijać 2 szklanki chudego mleka, co zapewni wystarczającą ilość wapnia. 5. Należy spożywać ryby, ponieważ są zdrowszym źródłem białka niż mięso. 6. Trzeba spożywać dużo warzyw i owoców (zapewnić wystarczającą ilość wit. C). 7. Należy ograniczyć spożywanie tłuszczów zwierzęcych. 8. Unikać jedzenia słodyczy, nadmiar powoduje próchnicę zębów i nadwagę. 9. Należy unikać soli jej nadmiar prowadzi do nadciśnienia tętniczego. 10. Nie pić alkoholu - jego nadmiar rujnuje zdrowie i prowadzi do uzależnień (2). Wady żywieniowe mogą mieć charakter jakościowy: nieregularne spożywanie posiłków, zjadanie posiłków w pośpiechu i stanach dyskomfortu emocjonalnego, niewłaściwa temperatura zjadanych potraw, a także spożywanie żywności zanieczyszczonej substancjami szkodliwymi dla zdrowia lub zakażonej patogenami. Wady o charakterze ilościowym wynikają ze spożywania większej, a także mniejszej ilości pożywienia, niż wynosi fizjologiczne zapotrzebowanie organizmu. Dotyczy to: zbyt dużej ilości energii pobieranej z pożywieniem, zbyt wysokiej ilości zawartej w pożywieniu energii pochodzącej z tłuszczów, nadmiaru tłuszczów zwierzęcych o wysokiej ilości tłuszczów 68
3 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH nasyconych, przy zbyt niskiej ilości w racjach pokarmowych tłuszczów roślinnych, zawierających jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe (3). W ciągu ostatnich lat gwałtowanie nastąpił rozwój dwóch przeciwległych zjawisk: anoreksji z jednej strony a bulimii, nadwagi i otyłości z drugiej. Ta sprzeczność wynika z propagowaniem przez media dwóch rozbieżnych komunikatów: konieczności posiadania nienagannej sylwetki oraz równocześnie zachęcania do konsumpcji (7). Jak dowodzą statystyki, około 5% populacji dziewcząt w wieku dojrzewania i młodych kobiet cierpi na zaburzenia odżywiania. W 8% przypadków anoreksja dotyczy dziewczynek poniżej 10 roku życia (4). Dla osób cierpiących na jadłowstręt psychiczny (anoreksję) charakterystycznym zachowaniem jest głodzenie się, stosowanie restrykcyjnych diet bądź też całkowite odmawianie sobie pokarmów. Wyznacznikiem bulimii jest natomiast spożywanie nadmiernej ilości pożywienia, spowodowane brakiem kontroli, a następnie prowokowanie wymiotów i stosowanie działań przeczyszczających (5). Otyłości u dzieci nie można lekceważyć, gdyż nieleczona lub niewłaściwie leczona, powoduje występowanie powikłań często nieodwracalnych, z którymi dana osoba będzie musiała się borykać przez całe swoje młode oraz dorosłe życie. Otyłość jest chorobą, o której mówimy, gdy masa ciała przekracza znacznie masę należną, a ponadto upośledza funkcjonowanie organizmu oraz stanowi przyczynę lub sprzyja rozwojowi wielu chorób (4). Przyczyn nadwagi i otyłości jest cały szereg. Do najważniejszych zaliczyć można m.in.: Skłonności genetyczne. Nieprawidłowy sposób odżywiania Mało aktywny, siedzący tryb życia (5). Według raportu Międzynarodowej Organizacji do Spraw Walki z Otyłością (International Obesity Task Force 2004), 155 milionów dzieci na świecie ma nadwagę lub otyłość. Wśród 75 milionów dzieci z Unii Europejskiej 22 miliony, czyli 29% ma nadwagę, zaś u 5,1 miliona, tj. u 6,8%, stwierdza się otyłość (4). 69
4 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Ryc. 1. Procentowy rozkład występowania nadwagi i otyłości u dzieci w Polsce i w innych krajach W Polsce w obrębie grupy wiekowej pomiędzy 1 a 6 rokiem życia otyłością dotkniętych jest około 8% dzieci (6). Kolejnym bardzo istotnym problemem jest niedożywienie dzieci. Jest ono konsekwencją zbyt małego pobierania przez dłuższy czas pożywienia, bądź niedostatecznego przyswajania składników energetycznych, witamin oraz składników mineralnych w racjach pokarmowych. W Polsce niedożywienie dzieci wynika z dwóch głównych przyczyn. Pierwsza związana jest ze złymi nawykami żywieniowymi, druga z problemami ekonomiczno-społecznymi rodziny, w której wychowują się dzieci. W rodzinach, których standard życia odpowiada minimum socjalnemu, (co piąte gospodarstwo) na żywność nie wydaje się więcej niż 6 zł dziennie dla każdego domownika. W rodzinach tych mieszka około 28 % wszystkich dzieci i młodzieży do lat siedemnastu (8). Jak wykazało badanie przeprowadzone wśród 900 biednych rodzin Małopolski korzystających z pomocy socjalnej, 66 % dzieci nie odżywiało się prawidłowo. Nie miały zapewnionych nawet trzech posiłków dziennie, albo posiłku z mięsem lub rybą co drugi dzień lub świeżych owoców i warzyw przynajmniej raz na dzień (8). Dzieci niedożywione charakteryzują się opóźnieniem rozwoju fizycznego, motorycznego, a także psychicznego - wykazują niezdolność do koncentrowania uwagi i słabsze postępy w nauce. U dzieci tych widocznie ograniczona jest ilość podskórnej tkanki tłuszczowej, a także tkanki mięśniowej; wykazują opóźnione dojrzewanie kośćca oraz dojrzewanie płciowe (8). 70
5 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH Według Z. Waśkiewicza i A. Zająca główne zagrożenie dla zdrowia to zbyt mała aktywność fizyczna. Tylko u 70% dzieci sześcio- i siedmioletnich stwierdzono zadowalający poziom aktywności fizycznej. Około 40% z nich spędza przed telewizorem cztery lub więcej godzin dziennie (9),(10). Badania porównawcze przeprowadzone przez Raczka w latach u 5315 uczniów (2670 dziewcząt i 2645 chłopców) w wieku 8-18 lat wskazują, że postępujący regres w największym stopniu dotyczy gibkości, wytrzymałości i siły. Tendencja ta najwyraźniej manifestuje się u dzieci i młodzieży o niższej sprawności i pogłębia się z wiekiem (11). Konsekwencje braku ruchu u dzieci Badania Uniwersytetu Medycznego w Lublinie wykazały, że już u latków występują podstawowe czynniki decydujące o zawałach serca (13). Uboga aktywność fizyczna lub brak ruchu powoduje zmniejszenie ilości krwi krążącej i zmniejszenie liczby czerwonych krwinek. Hipokinezja, czyli niedobór ruchu, pogarsza adaptację organizmu do pracy ze strony układu oddechowego przez obniżenie pułapu tlenowego i zmniejszenie zdolności wiązania tlenu przez tkanki. Pogarsza się także wentylacja płuc i upośledza czynności układu oddechowego. BADANIA WŁASNE Hipotezy i problemy badawcze Hipoteza badawcza zakłada, że na rozwój fizyczny i intelektualny dziecka ma wpływ prawidłowe odżywianie. W związku z tym sformułowano następujące pytania badawcze: 1. W jaki sposób odżywiają się dzieci w wieku wczesnoszkolnym w Górze Puławskiej? 2. Jaki rodzaj aktywności fizycznej preferują dzieci 7-9 letnie w Górze Puławskiej? 3. Jakie są skutki nieprawidłowej diety i braku aktywności fizycznej na zdrowie i rozwój dzieci w Górze Puławskiej? W celu udzielenia odpowiedzi na postawione pytania wykorzystano celowo opracowane narzędzia. Pierwsza fazę badań przeprowadzono za pomocą ankiety dotyczącej odżywiania. W drugiej fazie badań dzieci udzielały odpowiedzi na pytania ankiety dotyczące aktywności fizycznej. 71
6 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Aby zobrazować wpływ odżywiania i aktywności ruchowej na zdrowie dzieci, przedstawiono analizę wyników dotyczących wagi i wad postawy zaczerpniętych z indywidualnych kart badań bilansowych dzieci 7 i 9 - letnich, uzyskanych od pielęgniarki medycyny szkolnej. Struktura przebadanej grupy Badania do pracy przeprowadzono w roku szkolnym 2011/2012 w Szkole Podstawowej w Górze Puławskiej. Analizę statystyczną opisową oparto na wykorzystaniu estymacji przedziałowej dla określenia przedziałów ufności (dla p<0,05) częstości występowania badanej cechy przy (program GraphPad Quick Calcs). Pozwala ona określić przedział procentowy dla 95% populacji oraz wskazuje, czy różnice w częstości występowania wykazują znamienność statystyczną. Badaniami objęto 60 dzieci z klas: I, II i III. W celu pozyskania informacji na temat zdrowego odżywania przeprowadzono badania na grupie 60 dzieci w wieku 7 9 lat. Ile zjadasz posiłków dziennie? Ile zjadasz posiłków dziennie? N liczba % a) pięć b)cztery (śniadanie, II śniadanie, obiad, kolacja) c)trzy (śniadanie, obiad, kolacja) Z analizy danych wynika, że 22 (36,7 %) dzieci zjada 3 podstawowe posiłki dziennie, 18 (30%) - 4 posiłki. 20 (33,3%) z nich zjada 5 posiłków ,7 Ryc. 2. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla ilości posiłków dziennie 72
7 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH Estymacja przedziałowa - ponieważ zakresy przedziałów ufności posiadają wspólne obszary różnica w częstości ich występowania nie jest znamienna statystycznie. Oznacza to, że w badanej populacji ilość dzieci jedzących trzy, cztery lub pięć posiłków jest zbliżona. Jak często jesz warzywa? Jak często jesz warzywa? a) nie jem wcale lub 1 raz w tygodniu b) jem dwa razy w tygodniu c) trzy (więcej) razy w ciągu tygodnia N liczba % Pozytywny jest fakt, iż 40 (67%) badanych spożywa prawie codziennie warzywa. 9 (15%) dzieci je warzywa 2 razy w ciągu tygodnia. Natomiast 11 dzieci (18%) spożywa warzywa tylko raz lub rzadziej w tygodniu. Ryc. 3. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla ilości spożywanych warzyw w tygodniu Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci spożywających prawie codziennie warzywa jest statystycznie znamiennie większa od pozostałych grup. Przedziały ufności nie mają wspólnych obszarów. Częstotliwość spożywania owoców przez dzieci Wyniki spożywania owoców przedstawiają się podobnie: prawie codziennie, zjada je 44 (73%) pytanych dzieci. 6 (10%) badanych spożywa owoce dwa razy w tygodniu, a 10 (17%) z nich tylko raz. 73
8 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci spożywających prawie codziennie owoce jest statystycznie znamiennie większa od pozostałych grup. Przedziały ufności nie mają wspólnych obszarów. Częstotliwość spożywania produktów mlecznych przez dzieci Treść pytania N liczba % Ile razy w ciągu tygodnia wypijasz mleko bądź zjadasz produkty mleczne? a) raz dziennie b) dwa razy dziennie c) trzy (więcej) razy w ciągu tygodnia ,3 61,7 Bardzo ważne w tym wieku jest spożywanie mleka i jego przetworów. Tylko 15 (25%) dzieci mleko wypija raz dziennie, 8 spośród badanych spożywa produkty mleczne dwa razy dziennie, a 37 (61,7%) dzieci spożywa produkty mleczne trzy lub więcej razy w tygodniu. Ryc.4. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla ilości spożywanych produktów mlecznych w tygodniu. 74
9 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci pijących prawie codziennie mleko jest statystycznie znamiennie większa od pozostałych grup. Przedziały ufności nie mają wspólnych obszarów. Częstotliwość spożywania żywności typu fast food przez dzieci Treść pytania N liczba % Jak często jadasz żywność typu fast- -food (pizza, kebab, frytki, chipsy itd.)? a) nie jem wcale lub 1 raz w tygodniu b) jem dwa razy w tygodniu c) trzy (więcej) razy w ciągu tygodnia ,3 Jeśli chodzi o częstotliwość jedzenia żywności typu fast-food, 13 dzieci (21,7%) przyznało, że jadają je prawie codziennie. 11 (18,3%) je dwa razy w tygodniu. Wcale, lub 1 raz w tygodniu żywi się nimi 36 osoby (60%). 21,7 Ryc. 5. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla ilości spożywanego jedzenia typu fast-food w tygodniu. Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci spożywających żywność fast-food 1 raz w tygodniu jest statystycznie znamiennie większa od pozostałych grup. Przedziały ufności nie mają wspólnych obszarów. 75
10 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Częstotliwość spożywania słodyczy przez dzieci Treść pytania N liczba % Ile razy w ciągu tygodnia zjadasz słodycze? a) jem raz w tygodniu b) jem dwa razy w tygodniu c) trzy (więcej) razy w ciągu tygodnia Ankietowani w liczbie 25 (41,7%) osób deklaruje, że tylko raz w tygodniu jedzą słodycze. 12 (20%) robi to dwa razy, a 23 (38,3%) z nich trzy lub więcej razy tygodniowo. Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że nie ma znamienności statystycznej ilości dzieci spożywających słodycze z różną częstością. Częstotliwość spożywania napojów gazowanych przez dzieci 23 41, ,3 Treść pytania N liczba % Jak często pijesz napoje gazowane? a) nie piję wcale lub 1 raz w tygodniu b) piję dwa razy w tygodniu c) trzy (więcej) razy w ciągu tygodnia 60 Większe spożycie obserwujemy, jeśli chodzi o napoje gazowane. 30 (50%) badanych pije je prawie codziennie, zaś 9 (15%) - dwa razy tygodniowo. 21 (35%) osób deklaruje spożywanie coli lub oranżady raz na tydzień Ryc.6. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla pitych napojów gazowanych w tygodniu. 76
11 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci pijących prawie codziennie napoje gazowane jest statystycznie znamiennie większa od grupy pijących 2 razy w tygodniu i podobna do liczebności dzieci pijących 1 raz w tygodniu. Częstotliwość spożywania ryb przez dzieci Treść pytania N liczba % Ile razy w ciągu tygodnia jesz ryby? 60 a) nie jem wcale lub 1 raz w tygodniu b) jem dwa razy w tygodniu c) trzy lub więcej razy w ciągu tygodnia Jeśli chodzi o wyniki dotyczące spożywania ryb w ciągu tygodnia, 42 (70%) badanych nie je ich prawie wcale, Dwa razy w tygodniu spożywa 10 osób (16,7%), 8 (13,3%) trzy lub więcej razy tygodniowo ,0 16,7 13,3 Ryc.7. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla częstości jedzenia ryb w tygodniu. Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci spożywających ryby 1 raz dziennie jest statystycznie znamiennie większa od pozostałych grup. Przedziały ufności nie mają wspólnych obszarów. Dane na temat aktywności fizycznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym uzyskano w oparciu o wyniki ankiety na temat aktywności ruchowej. 77
12 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Częstotliwość udziału w zajęciach wychowania fizycznego Treść pytania N liczba % Ile razy w tygodniu ćwiczysz na zajęciach wychowania fizycznego? a) raz w tygodniu, nie ćwiczę b) dwa razy w tygodniu c) trzy razy w tygodniu dzieci (21,7%) przyznaje się do uczestnictwa w zajęciach wychowania fizycznego tylko raz w tygodniu lub wcale. 30 dzieci (50%) ćwiczy na zajęciach wychowania fizycznego dwa razy a 17 dzieci (28,3%) trzy razy w tygodniu, , ,3 Ryc.8. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla częstości udziału w zajęciach wf w tygodniu. Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci ćwiczących 2 razy w tygodniu jest statystycznie znamiennie większa od grupy ćwiczącej 1 raz w tygodniu i podobna do grupy ćwiczącej 2 razy w tygodniu. 78
13 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH Sposoby spędzania czasu wolnego od nauki Treść pytania N liczba % W jaki sposób spędzasz czas wolny od nauki? a) komputer, telewizja, książka; b) spotkania z kolegami/koleżankami; c) zajęcia sportowe , ,3 W wolnym czasie komputer, telewizję lub książkę wybierają 25 (41,7%) dzieci. a 15 (25%) z nich wybiera spotkania z kolegami lub koleżankami lub inne rodzaje aktywności, np.: zabawy w domu, sprzątanie, rysowanie, zbiórki harcerskie. 20 (33,3%) badanych swój wolny czas poświęca na zajęcia sportowe. Ryc.9. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla częstości udziału w zajęciach wf w tygodniu. Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że nie ma różnicy statystycznie znamiennej w ilości dzieci spędzających czas wolny od nauki w zróżnicowany sposób. Przedziały ufności mają wspólne obszary. 79
14 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Ocena własnej aktywności fizycznej Treść pytania N liczba % Jak oceniasz swoją aktywność fizyczną? a) dobrze, bardzo dobrze c) ani dobrze, ani źle d) źle ,3 1,7 51 (85%) przebadanych dzieci dobrze ocenia poziom swojej aktywności fizycznej, 16 osób ocenia ją na poziomie bardzo dobrym, a 8 (13,3%) z nich określa ją na poziomie przeciętnym. Jedna osoba nie jest zadowolona i źle ocenia swoją sprawność ruchową. Ryc10. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla częstości udziału w zajęciach wf w tygodniu. Estymacja przedziałowa - z oznaczonych przedziałów ufności możemy określić, że ilość dzieci oceniających dobrze swoją aktywność fizyczną jest statystycznie znamiennie większa od pozostałych grup. Przedziały ufności nie mają wspólnych obszarów. Liczba dzieci mających świadomość, że aktywność fizyczna wpływa na zdrowie Treść pytania N liczba % Czy wiesz, że aktywność fizyczna wpływa na twoje zdrowie? a) tak b) nie ,3 6,7 80
15 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH Ryc. 11. Liczebność oraz przedziały ufności (CI) dla liczby dzieci mających świadomość, że aktywność fizyczna wpływa na zdrowie Zadowala fakt, że 56 (93,3%) badanych ma świadomość, tego, że ruch i sport znacznie wpływają na ich zdrowie. Pozostała część (4 osoby) przyznaje, że nie posiada takiej wiedzy. Estymacja przedziałowa - zakresy ufności tych przedziałów nie mają wspólnych obszarów różnica w częstości ich występowania jest znamienna statystycznie. Na podstawie analizy danych zawartych w badaniach bilansowych 7 i 9 latków określono liczbę dzieci zmagających się z problemami zdrowotnymi dotyczącymi wagi i postawy ciała. Dane te przedstawione są poniżej. Uczniowie z problemami zdrowotnymi dotyczącymi wagi i postawy ciała. Odchylenia wagowe Badana grupa N Otyłość Nadwaga Niedowaga W a d y postawy liczba liczba liczba liczba Ogółem Wśród wszystkich badanych nadwagę ma 7 dzieci, na otyłość cierpi 2. Natomiast dzieci z niedowagą jest 8. Wady postawy występują u 30 badanych uczniów. Należy zaznaczyć, iż nie można wykazać procentowego udziału wymienionych problemów w odniesieniu do całej grupy, gdyż jedno dziecko może być zakwalifikowane do kilku grup dyspanseryjnych. 81
16 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Ryc.12. Liczba uczniów z problemami wagi i postawy DYSKUSJA W latach Raczek przeprowadził badania porównawcze u uczniów wieku 8-18 lat, które wykazały tendencję do osiągania niższej sprawności ruchowej, pogłębiającej się z wiekiem. Według niego przyczyn należy szukać w zmianie trybu życia dzieci. Na rolę narastającego ograniczenia aktywności ruchowej dzieci uwagę zwraca również Osiński (12). Obserwacja i analiza wyników badań wykazała jednak, że dzieci 7-9-letnie w większości przypadków lubią aktywnie spędzać czas wolny, a także uczestniczyć w zajęciach wychowania fizycznego w szkole. Spośród wielu zajęć ruchowych najbardziej lubią jazdę na rowerze, gry zespołowe oraz pływanie. Niestety, dość znaczną część stanowią również badani, którzy wolny czas od szkoły lubią spędzać w towarzystwie telewizora lub komputera. Pomimo, że większość rodziców określa warunki materialne rodziny jako wystarczające lub dobre, to nie przekłada się to na udział ich dzieci w obozach sportowo-rekreacyjnych w czasie ferii czy wakacji. Jak już wspomniano bardzo ważnym elementem, który ma duże znaczenie dla utrzymania lub poprawy zdrowia jest żywienie. W dzisiejszych czasach produkty żywnościowe są dostępne bez ograniczeń Dzieci nie wiedzą jak odpowiednio się odżywiać. Często spożywają produkty wysokokaloryczne, tłuste i niezdrowe. Potwierdają to badania zespołu Żechałko-Czajkowskiej, 82
17 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH z których wynika, że dzieci odżywiają się nieprawidłowo, a ich dieta jest zbyt tłusta i bogata w nasycone kwasy tłuszczowe (14). W badaniach przeprowadzonych w 1999 roku wykazano zależność pomiędzy otyłością, a rodzinnym jej występowaniem. Jeśli jedno z rodziców jest otyłe, dziecko w 40 % w przyszłości ma szansę być otyłym. Zagrożenie to wzrasta, do 70 %, jeśli oboje rodziców cierpi na otyłość. Edukacja rodziców dotycząca zasad prawidłowego żywienia dzieci, jak również wiedza rodziców na temat przekarmiania oraz znaczenia właściwych nawyków żywieniowych jest niezmiernie ważna - stanowi element profilaktyki otyłości (15). Przedstawiona w niniejszej pracy analiza badań wykazała, że większość dzieci w Górze Puławskiej zdaje sobie sprawę z wpływu aktywności fizycznej na stan zdrowia. Ponad 80% określa swoją aktywność fizyczną jako dobrą. Do najczęstszych błędów żywieniowych popełnianych przez dzieci w Górze Puławskiej należy: picie dużej ilości słodkich napojów, spożywanie zbyt małej ilości warzyw i owoców, spożywanie bardzo małej ilości ryb, zbyt duże przerwy między posiłkami. WNIOSKI Analiza literatury, wyniki badań oraz własne spostrzeżenia skłaniają do wysunięcia wniosków dotyczących postępowania z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym w zakresie zdrowego stylu życia, a mianowicie: 1. Należy wyrabiać nawyk ruchu oraz wyposażać dzieci w taką wiedzę i umiejętności, żeby dbały o swe ciało, sprawność i zdrowie, 2. Trzeba mobilizować dzieci do podejmowania udziału w zajęciach sportowo-rekreacyjnych, 3. Należy prezentować atrakcyjne wzory zachowań prozdrowotnych, 4. Trzeba przekazywać wiedzę, kształtować postawy i zachowania wpływające na styl życia, 5. Należy ograniczyć spędzanie czasu przed telewizorem, komputerem, 6. Trzeba zadbać o właściwą ilość posiłków oraz ich jakość, 7. Należy ograniczyć ilość spożywanych słodyczy i niezdrowych przekąsek, 8. Trzeba zwiększyć ilość warzyw i owoców w diecie. 83
18 AGATA PITUCHA, ARTUR METERA Bibliografia: Wołoszynowa L., Młodszy wiek szkolny. Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży. Żebrowska Maria. PWN. Warszawa 1969; 315. Kozłowska-Wojciechowska M., 10 zasad racjonalnego żywienia. Lider 1993;10;6. Szponar L., Respondek W., Najważniejsze żywieniowe czynniki zagrożenia zdrowia w rozwoju ontogenetycznym człowieka, w: Żywność, żywienie, zdrowie w okresie dzieciństwa, pod red. L.Szponara i H. Mojskiej. IŻŻ Warszawa 1998;7-32. Wycisk J., Ziółkowska B., Młodzież przeciwko sobie. Difin SA. Warszawa 2010;55. Brytek Matera A., Obraz ciała- obraz siebie. Difin sp.z.o.o. Warszawa 2008; 45-46, Januszewicz P., Sygit M., Kluczowe problemy zdrowia publicznego: otyłość u dzieci i młodzieży. Zdrowie Publiczne, 2005, 115 (1), Jopkiewicz A, Suliga E., Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji-Państwowego Instytutu Badawczego. Radom-Kielce 2008; Gajewska M., Analiza społecznych uwarunkowań wybranych elementów stylu życia młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem jakości żywieniowej. PZH Zając A., Waśkiewicz Z., Dietetyczno treningowe wspomaganie zdrowia i sprawności fizycznej. Katowice: Akademia Wychowania Fizycznego 2001; 14. Strycharska-Gać B., Lekcja WF-u, Vademecum nauczyciela. WSiP Warszawa 2010;6,15. Raczek J., Zdrowie dzieci i młodzieży w świetle przemian sprawności motorycznej. Kronika Higieny Szkolnej i Medycyny na Śląsku i w Zagłębiu; Studio Wyd. AGAT ; Katowice 1994, Osiński W., Wielokierunkowe związki zdolności motorycznych i parametrów morfologicznych; Monografie AWF; Poznań Zgurski W., Sprawność i aktywność fizyczna w kontekście oddziaływań środowiskowych i zdrowia. Lider 2006 ; 11 Olejniczak D., Głowacka K., Otyłość u dzieci przegląd aktualnych badań. Lider. Warszawa 2002;2:1,2. Faith M.S., Pietrobelli A., Nunez C., Evidence for independent genetic influences on fat mass and body mass index in a pediatric twin sample. Pediatrics, 1999, 104, SUMMARY Characteristics of eating habits and physical activity in the early school-aged child in the Góra Puławska It is most common health problems in children who are affected by poor eating habits (small number of meals consumed a small amount of fruit or vegetables, lack of food fish, the fast food). These habits are analyzed among 84
19 CHARAKTERYSTYKA NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH children aged 7-9 years in Góra Puławska. The most common mistakes - a small amount of fruit and vegetables consumed and fish. Too often children eat sweets and drinking soft drinks %. It should be noted that low physical activity during leisure time (about 30% of children playing sports). This affects a large number of problems with body posture and weight (50%). The good news is that 93% of children are aware of the impact of diet and lifestyle on health. 85
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE SZKOLNYM Opracowała: Iwona Konowalska Prawidłowe żywienie powinno stanowić bardzo istotny element promocji zdrowia. Tworząc szkolne programy prozdrowotne należy koncentrować
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoJak dbać o swoją kondycję fizyczną, jak żyć i odżywiać się zdrowo? Sondaż
Jak dbać o swoją kondycję fizyczną, jak żyć i odżywiać się zdrowo? Sondaż Sprawozdanie z zadania numer 2 SP2 im. Marii Skłodowskiej Curie w Sobótce W dn. 5 listopada 2014 r. w kl. III VI (75 uczniów) przeprowadzono
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoDuŜo wiem, zdrowo jem
DuŜo wiem, zdrowo jem Projekt edukacyjny: Pogadanki do dzieci w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach oraz prezentacje do ich rodziców Cel projektu: Podniesienie świadomości na temat odżywiania
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoRaport z realizacji program zapobieganie nadwadze i otyłości oraz innym zaburzeniom okresu rozwojowego u dzieci i młodzieży szkolnej w latach
Raport z realizacji program zapobieganie nadwadze i otyłości oraz innym zaburzeniom okresu rozwojowego u dzieci i młodzieży szkolnej w latach 2012-2017 realizowanego wspólnie z Wydziałem Zdrowia Urzędu
Bardziej szczegółowoProdukty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoWarsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoABC zdrowia dziecka. OPRACOWAŁA : Grażyna Lewińska LOGO
ABC zdrowia dziecka OPRACOWAŁA : Grażyna Lewińska SZKOLNE ABC Rok szkolny to czas kiedy nasze dzieci spędzają w szkole po kilka godzin dziennie. Aby mogły one jak najlepiej przyswajać wiedzę zarówno w
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoWYNIKI ANKIET I TESTÓW KLAUDIA KRZYŻAŃSKA, KL.IIIF GIMNAZJUM NR14 BYTOM
. WYNIKI ANKIET I TESTÓW KLAUDIA KRZYŻAŃSKA, KL.IIIF GIMNAZJUM NR14 BYTOM TESTY TESTY ROZWIĄZAŁO 140 UCZNIÓW 1.Co dostarcza organizmowi najwięcej energii? A)WĘGLOWODANY, TŁUSZCZE I BIAŁKA B)MAGNEZ,POTAS
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoPrawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu
Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia. Polega ono na całkowitym pokryciu zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowo1.Odżywiam się zdrowo
Opracowane wyników ankiety przeprowadzonej w ramach Programu Trzymaj Formę Ankietowanych 195 uczniów klas pierwszych, drugich i trzecich. Termin wypełniania ankiety od 8.10 do 17.10.2013 roku 1.Odżywiam
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoPowszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoEDUKACJA DLA RODZICÓW
Materiał opracowała: Jolanta Gęca EDUKACJA DLA RODZICÓW Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży jest szczególnie istotne, ze względu na fazę intensywnego wzrostu i dojrzewania. Dla utrzymania wzrostu i
Bardziej szczegółowoScenariusze lekcji wychowawczych zrealizowanych w ramach Szkolnego Programu Promocji Zdrowia w II Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle
Scenariusze lekcji wychowawczych zrealizowanych w ramach Szkolnego Programu Promocji Zdrowia w II Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle W związku z realizacją Szkolnego Programu Promocji Zdrowia, Zespół Wychowawczy
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Bardziej szczegółowoNowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?!
Nowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?! Rozporządzenie Z dniem 01.09.2015 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015
Bardziej szczegółowoIlość posiłków w ciągu dnia: Odstępy między posiłkami:
Co znaczy ZDROWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Ilość posiłków w ciągu dnia: 4-5 Odstępy między posiłkami: regularne, co 3,5-4h ŚNIADANIE : max.2h od momentu wstania KOLACJA : min.3h przed snem Co znaczy ZDROWO SIĘ ODŻYWIAĆ?
Bardziej szczegółowoCo należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo?
Co należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo? Według definicji zdrowe odżywianie to sposób jedzenia, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu jego zapewnienia
Bardziej szczegółowoEcho Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch.
Echo Dobrocina Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Kwiecień 2015 Ważne aspekty wychowania fizycznego Aby poznać pojęcie wychowania fizycznego należy najpierw zaznajomić się z definicją kultury fizycznej.
Bardziej szczegółowopomaga w nawiązaniu i utrzymaniu więzi towarzyskich 2% 1 dostarcza niezbędnych składników odżywczyc 97% 62 przynosi wiele przyjemności 2% 1
Zdrowy styl życia Strona 1 1. Jaką najważniejszą rolę pełni odżywianie? pomaga w nawiązaniu i utrzymaniu więzi towarzyskich 2% 1 dostarcza niezbędnych składników odżywczyc 97% 62 przynosi wiele przyjemności
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum
Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum Autor: mgr Beata Draczko Temat lekcji: Wiem, co jem. Zasady racjonalnego odżywiania się człowieka. Cel ogólny: - zapoznanie uczniów z zasadami racjonalnego
Bardziej szczegółowoGazetka uczniów Publicznej Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Września w Węgrzynowie
Gazetka uczniów Publicznej Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Września w Węgrzynowie Opracowali uczestnicy/uczestniczki koła dziennikarskiego Numer poświęcony programowi Owoce i warzywa w szkole 1 Program
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoSzkoła Promująca Zdrowie Diagnoza wstępna. Analiza ankiet dla uczniów
Szkoła Promująca Zdrowie Diagnoza wstępna Analiza ankiet dla uczniów Zdrowy styl życia- zachowania prozdrowotne Śpię co najmniej 8-9 godzin każdej nocy 4 3 2 1 1 Łatwo zasypiam i dobrze śpię w nocy 6 4
Bardziej szczegółowoZapraszamy do oglądania
Zapraszamy do oglądania 1.Odżywiaj się regularnie Należy spożywać przynajmniej 3 podstawowe posiłki dziennie (śniadanie, obiad, kolacja), a jeszcze zdrowiej będzie dołączyć dwie przekąski (II śniadanie
Bardziej szczegółowoWpływ żywienia na funkcjonowanie psychospołeczne dzieci.
Wpływ żywienia na funkcjonowanie psychospołeczne dzieci. ZDROWIE definicja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to stan cechujący się uzyskaniem dobrego samopoczucia na poziomie fizycznym, psychicznym i
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA I PATRYCJA SZAFRAŃSKA HASŁO PORADNIKA Nie wystarczy jeść - należy się odżywiać - to mądre słowa. Nie należy wpychać w siebie wszystkiego co jest na stole, czy w
Bardziej szczegółowoPiramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które
DROGI RODZICU Piramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które zjadamy w ciągu dnia. Przy czym obowiązuje zasada,
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z realizacji programu pt. Trzymaj Formę w Gimnazjum Nr 1 w Żywcu w roku szkolnym 2011/2012
Sprawozdanie z realizacji programu pt. Trzymaj Formę w Gimnazjum Nr 1 w Żywcu w roku szkolnym 11/12 Celem programu była promocja zasad aktywnego stylu życia z wykorzystaniem zbilansowanej diety, a także
Bardziej szczegółowoProgram Owoce w szkole i jego ocena
Program Owoce w szkole i jego ocena Warszawa, marzec 2012 Od roku szkolnego 2009/2010 Agencja Rynku Rolnego administruje programem Wspólnej Polityki Rolnej Owoce w szkole Obecnie trwa trzeci rok szkolny
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE NAWYKÓW ZDROWEGO ODŻYWIANIA I SYSTEMATYCZNE UPRAWIANIE ĆWICZEŃ RUCHOWYCH. Wyrobienie nawyku jedzenia II śniadania
Konstancin-Jeziorna, 5 czerwca 2017 Sprawozdanie z realizacji projektu do KONKURSU NA PROJEKT EDUKACYJNY PROMUJĄCY ZMIANĘ ZACHOWAŃ W ZAKRESIE STYLU ŻYCIA W ŚRODOWISKU LOKALNYM W RAMACH REALIZACJI OGÓLNOPOLSKIEGO
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoPIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I STYLU ŻYCIA
PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I STYLU ŻYCIA Wraz z postępem cywilizacyjnym nasz styl życia dorosłych, dzieci, młodzieży zmienia się niestety nie zawsze na lepsze, co ma swoje konsekwencje również w odniesieniu
Bardziej szczegółowoProgram własny Wiem, że zdrowo jem promujący zdrowe odżywianie i aktywny tryb życia w Publicznym Gimnazjum im. Leszka Deptuły w Wadowicach Górnych
Program własny Wiem, że zdrowo jem promujący zdrowe odżywianie i aktywny tryb życia w Publicznym Gimnazjum im. Leszka Deptuły w Wadowicach Górnych Opracowała: mgr inż. Anna Zając 1 1. Wstęp Program własny
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników badań
Analiza wyników badań WSTĘP Aktywność fizyczna należy do jednej z podstawowych potrzeb człowieka w każdym okresie życia. Szczególnie istotna jest w trakcie rozwoju dziecka, ponieważ jest jednym z niezbędnych
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowotel. (87) 610 27 47 e-mail: ppp_elk@o2.pl www.ppp.elk.edu.pl
tel. (87) 610 27 47 e-mail: ppp_elk@o2.pl www.ppp.elk.edu.pl ZDROWIE jest jedną z najważniejszych wartości w Życiu człowieka. TROSKA O NIE to najlepsza inwestycja na jaką możemy i powinniśmy sobie pozwolić.
Bardziej szczegółowoGraj na zdrowie! ale i ciekawe!
Graj na zdrowie! Zastanawiasz się jak zachęcić swoje dziecko do prawidłowej diety i aktywności fizycznej? Poznaj nową aplikację Zdrowice, dzięki której jedzenie warzyw i owoców, picie wody czy aktywność
Bardziej szczegółowoPodstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania.
Podstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania. W czasie zajęć ocenie podlegają wyłącznie zaangażowanie i aktywność ucznia na zajęciach. Planowane są w semestrze: - 3 oceny z zadań
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej w Hucisku
PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej w Hucisku Hucisko 2012r. 1. PROBLEM PRIORYTETOWY 1. Problem agresji i przemocy w środowisku szkolnym, lokalnym oraz w Internecie. 2. Kształtowanie umiejętności zdrowego
Bardziej szczegółowoPrezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!
Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoŻYWIENIOWE INWESTYCJE, CZYLI JAK ŻYWIENIE WPŁYWA NA UCZNIA. mgr Natalia Rykowska, dietetyk, Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia
ŻYWIENIOWE INWESTYCJE, CZYLI JAK ŻYWIENIE WPŁYWA NA UCZNIA mgr Natalia Rykowska, dietetyk, Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia GDAŃSKI OŚRODEK PROMOCJI ZDROWIA JESTEŚMY DLA WAS! CO TO JEST ZDROWIE? Definicja
Bardziej szczegółowoSZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE PROJEKT
Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bohaterów Warszawy w Kamienicy SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE Plan działań Czas realizacji 2014 2017 PROJEKT W szkole, gdzie naturalnym procesem jest nauczanie i kształtowanie postaw,
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE
ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoW WIEKU PRZEDSZKOLNYM
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność
Bardziej szczegółowoINNOWACJA PEDAGOGICZNA Wiem co jem-czyli świetlicowa akademia zdrowia
INNOWACJA PEDAGOGICZNA Wiem co jem-czyli świetlicowa akademia zdrowia Od 1 października 2016 roku w świetlicy szkolnej realizowana jest innowacja pedagogiczna pt. Wiem co jem- czyli świetlicowa akademia
Bardziej szczegółowoZdrowo jem - więcej wiem
Zdrowo jem - więcej wiem Co to znaczy być zdrowym??? Być zdrowym: 1. nie chorować, 2. czuć się dobrze, 3. być radosnym, 4. być sprawnym fizycznie. Prawidłowe odżywianie! Jeśli właściwie się odżywiamy,
Bardziej szczegółowoPropagowanie i utrwalanie zdrowego stylu życia w różnych aspektach u wszystkich przedszkolaków, uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli.
Zdrowie na widelcu Program promocji zdrowia w Szkole Podstawowej im. Astrid Lindgren w Zastrużu na rok / ds. promocji zdrowia Anna Gwóźdź Zdrowie to nie tylko brak choroby, lecz stan dobrego samopoczucia
Bardziej szczegółowoAnkieta dla Ucznia Przeprowadzona w dniu 11 maja 2016r. Ankietę oddało 105 uczniów klas 4-6 Szkoły Podstawowej nr 1 w Turku
Załącznik nr 2 Po zakończonym okresie przygotowującym naszą szkołę do ubiegania się o Certyfikat Wojewódzki Szkoły Promującej zdrowie przeprowadziliśmy ankiety wśród uczniów, rodziców i pracowników szkoły,
Bardziej szczegółowoNATURALNA I BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ PODSTAWĄ NOWOCZESNEJ DIETY
NATURALNA I BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ PODSTAWĄ NOWOCZESNEJ DIETY KATEDRA I ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Prof. dr hab. n med.dr h.c. Piotr Książek W zdrowym ciele zdrowy duch Decimus Junius Juvenalis Prawidłowe
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoKuratorium Oświaty w Kielcach
Programy z zakresu profilaktyki zdrowotnej, bezpieczeństwa i higieny w środowisku szkolnym rekomendowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej Bożena Kropisz starszy wizytator Kuratorium Oświaty w Kielcach
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
Bardziej szczegółowoZDROWO JEM. Mamo! Tato! - ZDROWO ROSNE!
Mamo! Tato! To od Was zależy, co znajdzie się na moim talerzu, a potem - w brzuszku. Wybierajcie mądrze i nauczcie mnie jeść zdrowe oraz smaczne produkty. Tę naukę musimy zacząć już teraz. Kolorowanka
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA IV EDYCJI PROGRAMU PROFILAKTYCZO EDUKACYJNEGO TRZYMAJ FORMĘ! W ROKU SZKOLNYM 2009/2010
ZAŁOŻENIA IV EDYCJI PROGRAMU PROFILAKTYCZO EDUKACYJNEGO TRZYMAJ FORMĘ! W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 Państwowa Inspekcja Sanitarna we współpracy ze Stowarzyszeniem Polska Federacja Producentów Żywności w roku
Bardziej szczegółowoProgram Koła Kulinarnego Palce lizać. Projekt edukacyjny realizowany od II półrocza 2011/2012r.
Program Koła Kulinarnego Palce lizać Projekt edukacyjny realizowany od II półrocza 2011/2012r. 1 Założenia ogólne: Prowadzące: Aneta Ciapcińska i Aleksandra Rubajczyk Miejsce realizacji: Szkoła Podstawowa
Bardziej szczegółowo10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI SGGW POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK ŻYWIENIOWYCH ŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE dr hab. Jadwiga Hamułka, prof. SGGW dr hab. Anna Kołłajtis-Dołowy
Bardziej szczegółowoDokumentacja zdjęciowa z projektu gimnazjalnego skierowanego do rodziców i młodzieży.
Dokumentacja zdjęciowa z projektu gimnazjalnego skierowanego do rodziców i młodzieży. Czy wiesz, co jesz? Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5, Gimnazjum nr 14 W Bytomiu JUŻ WKRÓTCE! Opiekun projektu:
Bardziej szczegółowoZDROWIE Zasady zdrowego stylu życia NA TALERZU Poradnik dla
ZDROWIE Zasady zdrowego stylu życia NA TALERZU Poradnik dla Ucznia Rodzica Nauczyciela Zdrowie człowieka to fundament, na którym opiera się całe jego szczęście i wszystkie umiejętności. Benjamin Disraeli
Bardziej szczegółowoOśrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych Związek Nauczycielstwa Polskiego- Filia Gdańsk. Robert Niedźwiedź. Gdańsk 2012/2013 rok
Ośrodek Usług Pedagogicznych i Socjalnych Związek Nauczycielstwa Polskiego- Filia Gdańsk Robert Niedźwiedź Gdańsk 2012/2013 rok Nadwaga i otyłość z roku na rok w coraz większym stopniu dotykają dzieci
Bardziej szczegółowoDr hab. n med. Tomasz Zatooski. Analiza wyników badań
Dr hab. n med. Tomasz Zatooski Analiza wyników badań MATERIAŁ I METODY BADAWCZE Badanie ankietowe przeprowadzono na grupie 3092 (3345/10000) uczniów z 34 szkół podstawowych i gimnazjalnych na terenie Wrocławia
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE
SCENARIUSZ WYBIERAM ZDROWIE I ZDROWE ODŻYWIANIE CELE: 1. Uczenie dzieci odpowiedzialności za własne zdrowie. 2. Uświadomienie dzieciom roli właściwego stylu życia w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie.
Bardziej szczegółowoŻyjmy zdrowo kolorowo
Żyjmy zdrowo kolorowo Publiczna Szkoła Podstawowa u Ujeździe już od lat promuje zdrowy tryb życia pod hasłem Żyjmy zdrowo kolorowo. Podejmowane w ramach tego przedsięwzięcia działania mają na celu wypracowanie
Bardziej szczegółowoWoda najlepiej gasi pragnienie
Woda najlepiej gasi pragnienie dr inż. Agnieszka Sulich Centrum Komunikacji Społecznej Zawartość wody w ciele zależy od: Wieku Płci Budowy ciała http://www.alvogenors.com/whatisdehydration 90 % 75 % 70
Bardziej szczegółowoModuł I - Zdrowe odżywianie
HARMONOGRAM ZADAŃ WYZNACZONYCH DO REALIZACJI W RAMACH PROGRAMU Zdrowie w mojej głowie NA ROK SZKOLNY 2015/2016 Moduł I - Zdrowe odżywianie Treści/Zadania Opracowanie harmonogramu zadań Uświadomienie pozytywnego
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoRacjonalne odżywianie podstawą prawidłowego rozwoju dziecka
Racjonalne odżywianie podstawą prawidłowego rozwoju dziecka Prawidłowe żywienie ma specyficzne znaczenie u dzieci oraz młodzieży z powodu, iż w tym okresie życia zachodzą bardzo intensywne procesy rozwojowe
Bardziej szczegółowoTRYB ŻYCIA I PRZYJMOWANE SUPLEMENTY DIETY raport z badania. Warszawa, Grudzień 2017
TRYB ŻYCIA I PRZYJMOWANE SUPLEMENTY DIETY raport z badania Warszawa, Grudzień 2017 O badaniu Grupa docelowa Próba Realizacja Metodologia All 20+ użytkownicy Internetu N=220 Grudzień 2017 CAWI (online)
Bardziej szczegółowo2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?
Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale
Bardziej szczegółowoRozwój człowieka, stan jego zdrowia i wydajność pracy oraz długość życia są ściśle uzależnione od sposobu żywienia.
Rozwój człowieka, stan jego zdrowia i wydajność pracy oraz długość życia są ściśle uzależnione od sposobu żywienia. Nieprawidłowe odżywianie w wieku niemowlęcym, przedszkolnym i szkolnym: hamuje rozwój
Bardziej szczegółowoProgram promocji aktywnego trybu życia i prawidłowego żywienia wśród dzieci i młodzieży na terenie Gminy Miasto Szczecin
Program promocji aktywnego trybu życia i prawidłowego żywienia wśród dzieci i młodzieży na terenie Gminy Miasto Szczecin Szczecin 2014 Wstęp Nadwaga i otyłość jest jednym z najczęstszych zaburzeń rozwojowych
Bardziej szczegółowoProfilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia. Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka
Profilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka KIERUNKI DZIAŁAŃ tworzenie prawa realizacja programów polityki zdrowotnej współpraca
Bardziej szczegółowoTWOJE ZDROWIE W TWOICH RĘKACH! Poradnik zdrowego stylu życia
TWOJE ZDROWIE W TWOICH RĘKACH! Poradnik zdrowego stylu życia DRODZY UCZNIOWIE... Bożena Fedor Beata Pytlik Nie zamierzamy namawiać Was do rezygnacji z potraw, które bardzo lubicie. Chcemy Wam pomóc w wyborze
Bardziej szczegółowoTRZYMAJ FORMĘ! Gimnazjum nr 2 10-113 Olsztyn ul. K. R. Małłków 3
TRZYMAJ FORMĘ! Gimnazjum nr 2 10-113 Olsztyn ul. K. R. Małłków 3 Program Trzymaj Formę! jest realizowany w naszej szkole od roku szkolnego 2006/2007. Za cel naszego działania postawiliśmy sobie edukację
Bardziej szczegółowoMałgorzata Jasińska LUBELSKI ROCZNIK PEDAGOGICZNY T. XXXII 2013
LUBELSKI ROCZNIK PEDAGOGICZNY T. XXXII 2013 Nawyki żywieniowe młodzieży gimnazjalnej ze środowiska miejskiego i wiejskiego Abstrakt: Racjonalne żywienie to jeden z ważniejszych czynników warunkujących
Bardziej szczegółowoZnaczenie funkcjonowania rodziny dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży z otyłością
Znaczenie funkcjonowania rodziny dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży z otyłością dr n. hum. Izabela Tabak Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży Instytut Matki i Dziecka Dlaczego warto zajmować się
Bardziej szczegółowo