Komputer notebook (laptop) netbook

Transkrypt

1 Bogdan Krzymowski Komputer notebook (laptop) netbook Poradnik dla seniorów młodych duchem Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP

2 Redaktor: Piotr Gomoliński Książka jest przeznaczona dla osób, które nie miały dotychczas styczności z komputerem lub z racji wykonywanej pracy używały go jedynie jako maszyny do pisania lub kalkulatora. Tymczasem komputer osobisty jest urządzeniem, które pozwala wypełnić czas w sposób przyjemny a czasami też pożyteczny, zależnie od woli użytkownika urządzenia. Z tego względu książka jest adresowana przede wszystkim do osób mających dużo wolnego czasu, na przykład będących już na emeryturze lub stojących w przededniu tego ważnego wydarzenia, jakim jest zakończenie pracy zawodowej. Mogą z niej skorzystać także ci wszyscy, którzy mają do dyspozycji komputer w weekendy, albo na urlopie, ale nie wiedzą, w jaki sposób można go w tym czasie wykorzystać. Dla Czytelników, którzy nie posiadają jeszcze komputera podano wskazówki przydatne przy podejmowaniu decyzji, co do wyboru i zakupu tego urządzenia. Copyright by Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP Michałowice 2010 All rights reserved Printed in Poland Wydawca: Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP ul. Dworcowa Michałowice (pod Warszawą) tel./faks: (0-22) , tel. awaryjne: , , poczta elektroniczna: piotr@besthelp.pl Druk: A-Z DRUK Raszyn, ul. Słowikowskiego 21c, tel Oprawa: Raszyn, ul. Cicha 45 ISBN

3 Spis treści 1. Wprowadzenie... 9 Kilka słów o informatyce... 9 Pojęcia podstawowe Do czego można używać komputera? Dwa dylematy Stacjonarny czy przenośny? Jaki system operacyjny? Komputerowa mitologia Koszt komputera Koszty czasowe Koszty finansowe Jak się uczyć obsługi komputera? Komputer od zewnątrz Co to jest komputer? Klawiatura Wyświetlacz Urządzenia wskazujące Myszka Trackball, płytka dotykowa, tablet graficzny Obudowa Komputery przenośne Komputer od wewnątrz Płyta główna Procesor Pamięć operacyjna (ROM i RAM) Pamięć masowa Dyskietki elastyczne Dysk twardy Czytniki i nagrywarki dysków optycznych Karty rozszerzeń Karta graficzna Karta dźwiękowa

4 Karta telewizyjna Karta faks-modem Notebook (laptop) od środka Netbook Wybieramy komputer Czy koniecznie najnowszy? Na czym nie warto oszczędzać Nagrywarka DVD/CD Dysk twardy Na czym można zaoszczędzić Procesor Karta graficzna Monitor Karta dźwiękowa Klawiatura i myszka Stacjonarny czy przenośny Podsumowanie Zakup i uruchomienie komputera Gdzie kupować komputery? System operacyjny i oprogramowanie Rodzaje licencji Pierwsze uruchomienie komputera stacjonarnego Miejsce do montowania zestawu Myszka i klawiatura Monitor Włączenie i wyłączenie komputera Uruchomienie i wyłączenie laptopa Od czego zacząć? Pulpit systemu Microsoft Windows Wydawanie poleceń Uruchamianie programów Klawiatura Układ klawiatury Pisanie tekstów Komputer notebook (laptop) - netbook

5 7. Obsługa systemu Windows Okna programów Menu programu i wydawanie poleceń Typy poleceń Okna komunikatów Okna dialogowe i ich obsługa Lista opcji Lista rozwijana Pole wyboru Przełącznik (pole opcji) Pola tekstowe Karty Obsługa okien za pomocą klawiatury Łącza Foldery i pliki Eksplorator Windows Paski narzędzi System pomocy Internet Struktura połączenia z Internetem Potrzebny sprzęt i oprogramowanie Oprogramowanie Rodzaje połączeń internetowych Łączenie się z Internetem Wyruszamy w świat Pierwsza wycieczka Poczta elektroniczna Uzyskiwanie konta Usługa Windows Live Program Poczta usługi Windows Live Układ okna programu Czytanie i wysyłanie wiadomości Odbieranie wiadomości Redagowanie i wysyłanie i Wiadomości w formacie HTML Papeterie Spis treści 5

6 Wysyłanie wiadomości Grupy dyskusyjne (USENET) Konfiguracja usługi Czytanie wiadomości (postów) Wysyłanie wiadomości do grup Klasyfikacja programów Programy narzędziowe Programy antywirusowe Programy pomocnicze Programy użytkowe Dystrybucja oprogramowania Oprogramowanie komercyjne Programy typu shareware Freeware Przetwarzanie tekstów Jak i od czego zacząć? WordPad stara wersja Redagowanie dokumentów Formatowanie dokumentów Formatowanie znaków Położenie tekstu na stronie WordPad nowa wersja Redagowanie i formatowanie dużych dokumentów Drukowanie Przedstawiciele gatunku Kiedy trzeba coś policzyć Kalkulator Arkusz kalkulacyjny Zasady pracy z arkuszem Wprowadzanie danych i formuł Typ i format danych Funkcje obliczeniowe Zastosowania arkuszy kalkulacyjnych Przedstawiciele gatunku Komputer notebook (laptop) - netbook

7 13. Foto i wideo Programy dla fotografa Przeglądanie zdjęć Poprawianie zdjęć Digitalizacja starych zbiorów Z komputera na papier Film, wideo, TV Muzyka z komputera Windows Media Player Klasyczny sposób odtwarzania i przeglądania Nowy sposób odtwarzania Zgrywanie płyt audio Wypalanie płyt Wizualizacje Korektor graficzny Efekt dźwięku przestrzennego Nagrywanie płyt CD/DVD Gry komputerowe Gatunki gier Gry symulacyjne Gry strategiczne Punkt widzenia Gry proste, ale zabawne Karty graficzne do gier Klawiatury Myszki Specjalne narzędzia sterujące Skorowidz Spis treści 7

8 8 Komputer notebook (laptop) - netbook

9 1. Wprowadzenie Trudno jest obecnie wskazać dziedzinę działalności, w której komputery nie miałyby zastosowania być może nie jest to już nawet możliwe. Uniwersalność urządzenia zwanego komputerem osobistym (ang. personal computer, od czego pochodzi skrót PC i popularne określenie pecet ) sprawia, że coraz częściej jest ono elementem wyposażenia domu obok telewizora i wieży audio. Książka jest przeznaczona głównie dla Czytelników nie będących jeszcze posiadaczami komputerów i nie mających z nimi bliższej styczności. Przedstawiono w niej możliwości zastosowań typowych komputerów osobistych. Szczegóły techniczne ograniczono do minimum niezbędnego dla zrozumienia roli poszczególnych zespołów w zestawie urządzeń jakim jest współczesny komputer i ułatwienia decyzji podejmowanych przy jego zakupie. Kilka słów o informatyce Liczenie pamięciowe sprawia człowiekowi pewne trudności i dlatego od dawna dążył on do wynalezienia urządzenia, które wyręczyłoby go w wykonywaniu tej trudnej operacji, a przynajmniej ją ułatwiło. Nie było to prostym zadaniem i przez kilka tysięcy lat trzeba się było zadowolić różnymi odmianami liczydeł. Dopiero w XVII wieku pojawiły się pierwsze urządzenia, które można określić mianem maszyn do liczenia. Nie znalazły one jednak szerszego zastosowania ze względu na trudności konstrukcyjne, których nie była w stanie pokonać ówczesna technologia. Proponowane konstrukcje były nadmiernie skomplikowane także ze względu na stosowane wówczas systemy liczenia. Dopiero w połowie XIX wieku pojawiła się idea systemu dwójkowego, w którym są używane tylko dwie cyfry: 0 i 1. W systemie dwójkowym można zapisać dowolną liczbę, ale trzeba do tego celu użyć więcej cyfr niż np. w systemie dziesiętnym. Za pomocą dwóch cyfr w systemie dziesiętnym możemy zapisać liczby od 0 do 99, w systemie dwójkowym dwie cyfry wystarczą do zapisania zaledwie czterech 9

10 liczb: od 0 do 3. Kiedy jednak w ubiegłym stuleciu rozpowszechniły się urządzenia elektroniczne, to okazało się, że liczby zapisane w systemie dwójkowym można odwzorowywać za pomocą obwodów prądu elektrycznego, przyjmując prostą zasadę: zero prąd nie płynie, jedynka prąd płynie. Ręczne przełączanie obwodów elektrycznych za pomocą mechanicznych włączników byłoby powolne i uciążliwe postanowiono do tego celu użyć przełączników elektronicznych (lampy elektronowe, później przyrządy półprzewodnikowe diody, tranzystory, układy scalone). Pierwszą współczesną maszyną liczącą był ENIAC (USA 1945 rok). ENIAC był pierwszym działającym komputerem (a właściwie kalkulatorem), a jego konstrukcja była oparta na lampach elektronowych. Urządzenie złożone z 42 szaf o łącznej wadze 30 ton było zmontowane w sali o powierzchni 72 m 2 i pobierało energię elektryczną 140 kwh. W dwa lata po uruchomieniu ENIAC-a skonstruowano pierwszy tranzystor i od tego momentu w elektronice rozpoczęła się era półprzewodników. W latach sześćdziesiątych powstały pierwsze układy scalone i podręczne kalkulatory. W latach siedemdziesiątych skonstruowano pierwsze mikroprocesory, a na początku lat osiemdziesiątych pojawiły się pierwsze komputery osobiste, które po piętnastu latach przybrały obecną formę, a ich możliwości są wręcz niewyobrażalne. Informatyka to dziedzina wiedzy, której domeną według encyklopedycznej definicji jest przetwarzanie, przesyłanie i przechowywanie informacji. Ma ona swoje teorie, które znalazły praktyczne zastosowanie dopiero w technice komputerowej. We współczesnej informatyce można wyróżnić dwie podstawowe gałęzie wiedzy, które dotyczą: Sprzętu (ang. hardware); jest to wiedza o zasadach konstrukcji urządzeń służących do przetwarzania, przesyłania i przechowywania informacji, czyli krótko mówiąc komputerów i sieci komputerowych. Oprogramowania (ang. software); jest to wiedza o zasadach programowania komputerów, czyli zmuszania ich do robienia tego, czego życzą sobie ich użytkownicy. 10 Komputer notebook (laptop) - netbook

11 Informatyką w tych dwóch aspektach zajmują się specjaliści. Pierwszą grupę stanowią inżynierowie i technicy elektronicy specjalizujący się w budowie lub serwisie naprawczym komputerów. Drugą grupę stanowią programiści, czyli ludzie zajmujący się zawodowo tworzeniem programów komputerowych. Trzecią grupą są natomiast użytkownicy jednego i drugiego, czyli komputerów i programów, dla których wiedza informatyczna ma wymiar czysto instrumentalny i polega na umiejętności posługiwania się sprzętem i oprogramowaniem. Jest to trzecie oblicze informatyki, chociaż na dobrą sprawę nie bardzo wiadomo, czy o kimś kto umie obsługiwać komputer można już powiedzieć, że ma wiedzę informatyczną. Aby dokonać tu jakiegoś rozróżnienia, mówi się czasami o informatyce użytkowej, rozumiejąc pod tym pojęciem zasób wiadomości potrzebnych do obsługi komputera bez wnikania w istotę jego działania. Dzięki wysiłkom producentów sprzętu i oprogramowania, którzy robią ze swej strony wszystko, co możliwe, aby posługiwanie się ich wyrobami było jak najprostsze (oczywiście po to, aby jak najłatwiej je sprzedać), jest to obecnie wiedza, którą może opanować każdy. Różnorodność dostępnego sprzętu i oprogramowania jest jednak tak duża, że dla kogoś, kto chce wejść do grona konsumentów informatyki, prawdziwa trudność, z jaką zderza się już na samym wstępie, polega na konieczności podjęcia decyzji, w co właściwe należałoby się zaopatrzyć. Książka ta jest próbą pomocy dla wszystkich tych, którzy właśnie stoją w obliczu tej decyzji i czują się zagubieni wśród tego, co widzą na ladach sklepowych, nie bardzo nawet rozumiejąc żargon, którym sprzedawcy odpowiadają na stawiane pytania. Pojęcia podstawowe Informatyka zajmuje się przetwarzaniem informacji, ale co to właściwie oznacza? Pierwsze komputery były maszynami do liczenia, stąd zresztą wywodzi się ich nazwa wyraz compute w języku angielskim znaczy: liczyć, rachować, kalkulować. Dziś jest to tylko jedno z wielu zastosowań współczesnych komputerów. Okazało się bowiem, że we wspomnianym na wstępie systemie dwójkowym można zapisać każdą Wprowadzenie 11

12 informację: liczby, teksty, dźwięki i obrazy. Możliwość ta była dostrzegana przez naukowców już dość dawno, lecz dopóki nie pojawiły się maszyny zdolne wykonywać miliony operacji w ciągu sekundy, była to możliwość czysto teoretyczna. Za pomocą specjalnych systemów kodowania doprowadzone do komputera dźwięki lub obrazy są zamieniane na ciągi liczb dwójkowych (złożonych z zer i jedynek), które w tej postaci przez pewien czas mogą być przechowywane i przetwarzane w pamięci komputera. Pamięć komputera w daleko idącym uproszczeniu jest gigantycznym zbiorem przełączników elektronicznych odebranie jedynki sprawia, że jeden z tych przełączników zostanie zamknięty, odebranie zera powoduje otwarcie przełącznika. Informacja znajdująca się w pamięci komputera może być modyfikowana. Modyfikacje są dokonywane na podstawie programu, który steruje działaniem komputera. Efekty tych modyfikacji użytkownik widzi na ekranie swojego monitora lub słyszy w głośnikach. Kiedy użytkownik uzna, że osiągnął już założony cel, zapisuje bieżący stan informacji, co często wiąże się z wyprowadzeniem jej na zewnątrz komputera. I to jest właśnie przetwarzanie informacji. Dwójkowy system liczenia jest czymś w rodzaju uniwersalnego języka, którym posługują się komputery. Ponadto umożliwia on mierzenie ilości informacji. Jednostką jest ilość informacji związaną z pojedynczą cyfrą w systemie dwójkowym. Jednostkę tę nazwano bitem (ang. bit kawałek). Większą jednostką jest bajt równy 8 bitom. Jednostki pochodne to kilo- (KB), mega- (MB) i gigabajty (GB) odpowiednio: tysiąc, milion i miliard bajtów. Do zapisania w pamięci komputera jednego znaku pisarskiego potrzeba 8 bitów, czyli jednego bajtu. Na jednej stronie zadrukowanego arkusza formatu A4 mieści się nieco mniej niż 2 tysiące znaków, czyli w pamięci komputera zajmie ona niespełna 2 KB. Tysiąc takich stron zajmie zatem w pamięci niecałe 2 MB. WSKAZÓWKA W powyższych przeliczeniach podano dla uproszczenia wielokrotności przybliżone. 1 kilobajt jest dokładnie równy 1024 bajtom. Wynika to z właściwości systemu dwójkowego, których nie będziemy dokładniej rozważać. 12 Komputer notebook (laptop) - netbook

13 Ze względu na to, że za pomocą bitów można zapisywać nie tylko liczby, ale także i inne rodzaje informacji, ciąg bitów jest często nazywany słowem bitowym dla podkreślenia faktu, że niekoniecznie musi być on interpretowany jako liczba. Każda informacja poza tą, którą przekazujemy między sobą w bezpośredniej wymianie zdań, jest na czymś zapisana. Materiał użyty do zapisu jest nazywany nośnikiem informacji. W naszej cywilizacji najpowszechniej stosowanym nośnikiem informacji jest papier. W technice komputerowej używa się nośników innego rodzaju. Obecnie najczęściej używane są nośniki magnetyczne (dyskietki elastyczne, dyski twarde, taśmy magnetyczne) oraz nośniki optoelektroniczne (płyty CD i DVD). Do czego można używać komputera? Prawdopodobnie łatwiej byłoby odpowiedzieć na przeciwnie postawione pytanie, gdyż komputera można obecnie używać niemal do wszystkiego, z wyjątkiem bezpośredniego wykonywania prac fizycznych. Za pomocą komputera można pisać dowolne teksty, liczyć, projektować budynki, maszyny, urządzenia elektroniczne, tworzyć dzieła plastyczne lub komponować muzykę właściwie każdy aspekt działalności intelektualnej może być wspomagany komputerem. Jednym z powszechniejszych zastosowań współczesnych komputerów jest przechowywanie zbiorów informacji w postaci tzw. baz danych. Komputer może być nieocenionym pomocnikiem dla prawnika, lekarza czy policjanta. W ciągu ostatnich kilku lat dzięki rozwojowi sieci Internet komputer stał się bardzo wydajnym narzędziem umożliwiającym komunikowanie się z najodleglejszymi nawet zakątkami świata. Technika komputerowa bardzo głęboko wniknęła do świata szeroko rozumianej rozrywki. Najczęstsze zastosowania komputerów to: Przetwarzanie tekstów. Pod tym pojęciem rozumie się wszelkie operacje związane z tworzeniem tekstów pisanych, poczynając od drobnych jednostronicowych listów, czy jeszcze mniejszych etykiet adresowych, na liczących setki stron książkach kończąc. Pisany tekst jest początkowo przechowywany w pamięci komputera, a na- Wprowadzenie 13

14 stępnie zapisywany na nośniku magnetycznym lub optycznym. W tej fazie jego treść i forma mogą być dowolnie modyfikowane. Tekstom opracowywanym przy użyciu komputera można w bardzo prosty sposób nadawać atrakcyjną formę, nieosiągalną w tradycyjnej technice maszynopisania. Opracowywany tekst w dowolnym momencie można wydrukować. Komputer znakomicie ułatwia opracowywanie korespondencji biurowej, uwalniając pracowników sekretariatów czy kancelarii od konieczności wielokrotnego przepisywania listów o bardzo podobnej treści lub mozolnego adresowania kopert. Komputery są obecnie powszechnie stosowane w pracach redakcyjnych oraz związanych ze składem wydawnictw. Obliczenia. Jest to obszar zastosowań najczęściej kojarzony z komputerem. Powszechnie stosuje się komputery w działach finansowo-księgowych firm różnej wielkości. Zastosowanie komputera uwalnia w tym przypadku personel od wykonywania żmudnych obliczeń cząstkowych. Na podstawie danych o finansach firmy zgromadzonych w pamięci komputera można w dowolnej chwili dokonywać złożonych analiz ekonomicznych wymagających skomplikowanych obliczeń, a także bardzo łatwo i szybko ilustrować je odpowiednimi wykresami. Poza tym jest możliwe wykonywanie wielu innych mniej lub bardziej typowych operacji obliczeniowych związanych z pracami naukowymi, konstrukcyjnymi itp. Przetwarzanie danych. W pamięci komputerów mogą być gromadzone w postaci baz danych zbiory informacji o firmie, jej kontrahentach i zasobach, o księgozbiorach, taśmo- lub płytotekach. Zgromadzone w bazie danych informacje można układać w dowolnym porządku lub wybierać tylko te, które aktualnie interesują użytkownika. Na danych zgromadzonych w bazie można wykonywać obliczenia, a także sporządzać i drukować wyciągi z zawartości bazy danych. Zastosowanie komputerów w tej dziedzinie ułatwia przechowywanie informacji. W pamięci komputera lub na nośniku magnetycznym zajmuje ona bez porównania mniej miejsca niż w formie kartotek, katalogów itp. Poza tym odnalezienie potrzebnej informacji w komputerowej bazie danych lub zrobienie z niej wyciągu jest dużo szybsze niż przy stosowaniu metod tradycyjnych. 14 Komputer notebook (laptop) - netbook

15 Projektowanie. Komputer jest wspaniałym narzędziem dla projektantów we wszelkich niemal dziedzinach działalności technicznej. Przetwarzanie obrazu. Współczesny komputer umożliwia tworzenie obrazów i rysunków. W takim zastosowaniu może on w pewnym sensie zastąpić paletę, pędzel, piórko, węgiel i inne materiały stosowane przez grafików i malarzy. Grafika komputerowa jednak nie zastępuje tradycyjnego malarstwa, a raczej staje się odrębną dziedziną sztuki. Do pamięci komputera można też wprowadzić za pomocą odpowiednich urządzeń pośredniczących obraz utrwalony w postaci fotografii lub zapisany na taśmie filmowej albo taśmie wideo, a następnie poddać dowolnej niemal obróbce. Z metod komputerowego przetwarzania obrazów intensywnie korzysta bardzo obecnie popularna fotografia cyfrowa. Komputer może być używany do odtwarzania filmów zapisanych na płytach CD lub DVD. W wielu przypadkach możliwe jest połączenie komputera z telewizorem i wtedy komputer może pełnić rolę odtwarzacza DVD. Przetwarzanie dźwięku. Podobnie jak w przypadku obrazów, komputerowe przetwarzanie dźwięku daje niespotykane nigdy przedtem możliwości. Komputer może współpracować z elektronicznym syntezatorem dźwięku i jest wykorzystywany przez wielu kompozytorów i wykonawców. W warunkach domowych komputer może być używany do odtwarzania muzyki zapisanej w postaci cyfrowej (na płytach CD). Komputer może być połączony z domowym zestawem audio lub być wyposażony we własny zestaw głośników. Komunikacja. Za pośrednictwem względnie prostego urządzenia dodatkowego komputer można dołączyć do standardowej linii telefonicznej. Dzięki takiemu połączeniu można przesłać siecią telekomunikacyjną, pomiędzy dwoma komputerami, każdy rodzaj informacji zapisanej w pamięci komputera. Za pomocą połączonego z siecią telefoniczną komputera można nadawać i odbierać faksy. Jednym z atrakcyjniejszych zastosowań komputerów jest obecnie Internet sieć komputerowa o zasięgu globalnym. Dydaktyka. Komputer ułatwia zdobywanie wiedzy i może być stosowany na różnych poziomach nauczania. Dostępne jest opro- Wprowadzenie 15

16 gramowanie dydaktyczne dla niemal wszystkich przedmiotów nauczanych w szkołach. Na płytach kompaktowych są wydawane encyklopedie i różnego rodzaju słowniki. Mają one bardzo atrakcyjną formę, gdyż oprócz słowa i ilustracji jak w klasycznej encyklopedii, informacje są wzbogacane dźwiękiem (np. fragmentami utworów muzycznych, nagranymi wypowiedziami znanych polityków itp.), a także sekwencjami wideo. Korzystanie z takiej encyklopedii to nie tylko wzbogacanie wiedzy, ale też przyjemność. Wyszukanie potrzebnej informacji jest zazwyczaj bardzo proste i dużo szybsze niż w przypadku korzystania z tradycyjnej encyklopedii w wydaniu książkowym. Rozrywka. Wymienione wyżej możliwości odtwarzania obrazu i dźwięku za pomocą komputera sprawiają, że może on pełnić rolę domowego centrum rozrywki. Nie jest to jeszcze rozwiązanie bardzo popularne, ale działania podejmowane przez producentów sprzętu i oprogramowania wskazują, że wkrótce takie zastosowanie komputera może się upowszechnić. Mówiąc o rozrywkach nie można oczywiście zapomnieć o grach komputerowych, które są zupełnie nową formą rozrywki, nieznaną przed nastaniem ery komputerów osobistych. Twórcy współczesnych gier komputerowych dążą do tego, aby ich akcja toczyła się w realnych sceneriach, co stwarza wysokie wymagania dla wydajności sprzętu komputerowego. Rynek gier komputerowych jest w pewnym sensie motorem napędzającym przynajmniej niektóre gałęzie przemysłu komputerowego (np. produkcja kart graficznych). Wymieniliśmy powyżej najczęstsze zastosowania komputerów. W dalszych częściach książki podamy jakie warunki musi spełniać sprzęt komputerowy, aby można było korzystać z tych możliwości. Dwa dylematy Decydując się na bliższą znajomość komputera trzeba w pierwszej kolejność rozwiązać dwa dylematy. Pierwszy to wybór pomiędzy komputerem stacjonarnym, a przenośnym. Drugi, to wybór systemu operacyjnego. 16 Komputer notebook (laptop) - netbook

17 Stacjonarny czy przenośny? Komputery przenośne dzielą się na kilka grup: Notebooki (laptopy). Netbooki. Palmtopy Nazwa laptop pochodzi od angielskich wyrazów lap kolano i top wierzch. Podobnie nazwa palmtop jest złożona z wyrazów palm dłoń i top. Obie nazwy odzwierciedlają typowe położenie komputera podczas pracy (na kolanach lub na dłoni). Zamiast nazwy laptop jest też często używana nazwa notebook, czyli notatnik. Tym razem nazwa określa typową funkcję komputera. Podobnie zamiast nazwy palmtop używa się skrótu PDA (Personal Digital Assistant), czyli asystent osobisty. Najlepszą polską nazwą palmtopa wydaje się być określenie komputer kieszonkowy, gdyż jest to urządzenie mieszczące się w męskiej kieszeni lub damskiej torebce. Stosunkowo młodym urządzeniem jest netbook. W tym przypadku nazwa powstała ze złożenia wyrazów net sieć i book książka. Nazwa nawiązuje do terminu notebook, ale jednocześnie wskazuje, że jest to urządzenie przede wszystkim do zastosowań sieciowych. Netbook jest zaprojektowany dla ludzi, którzy często zmieniają miejsce pobytu i potrzebny jest im na co dzień dostęp do Internetu. Głównymi celami, jakie postawili sobie projektanci tych netbooków, to niewielkie wymiary i waga tych urządzeń, a jednocześnie wygodniejsza obsługa niż w przypadku palmtopów. Pociągnęło to za sobą konieczność rezygnacji z niektórych dość istotnych funkcji dostępnych notebookach. Z tego powodu netbooki należy traktować jako oddzielną kategorię sprzętu przenośnego nie należy zakładać, że mogą one zastąpić notebooki lub komputery stacjonarne. Dodatkowe informacje na temat netbooków są podane w rozdz.3. Obecnie produkowane laptopy (notebooki) nie wiele różnią się wydajnością od komputerów stacjonarnych. Jedynie w przypadku zastosowań wymagających wielkiej mocy obliczeniowej (bardzo złożone projekty inżynierskie) stają się odczuwalne pewne ograniczenia. Poza tym Wprowadzenie 17

18 we wszystkich zastosowaniach wymienionych powyżej można posługiwać się zarówno komputerem stacjonarnym, jak i notebookiem. Kiedy zatem decydować się na komputer przenośny? Komputer przenośny należy wybierać wtedy, gdy istnieją przesłanki, że może być on potrzebny poza miejscem zamieszkania. Komputer stacjonarny nie jest wprawdzie ciężki i przeniesienie jego fizycznie biorąc nie stanowi problemu, ale ma on to do siebie, że stanowi zestaw złożony co najmniej z samego komputera, monitora, klawiatury i myszki. Zestaw ten szybko obrasta kablami, którymi komputer zostaje połączony z: Internetem, drukarką, wieżą audio lub zewnętrznym zestawem głośnikowym. W rezultacie rozłączenie zestawu i ponowne jego połączenie staje się czasochłonne, nie mówiąc już o przewożeniu go w inne miejsce. Jeżeli zatem mieszkanie jest kilkupokojowe, przy domu znajduje się ogródek lub niezbyt daleko działka rekreacyjna, to być może będą się zdarzać sytuacje, że chciałoby się usiąść z komputerem pod drzewem na świeżym powietrzu to naprawdę jest duża przyjemność. Tym bardziej, że komputera można z powodzeniem użyć do oglądania filmów lub odtwarzania nagrań muzycznych. Laptop lub netbook może być też przydatny w czasie dłuższych podróży. Komputery przenośne mają też wady. Najważniejsza z nich to zapewne cena laptop w porównaniu z komputerem stacjonarnym o podobnych parametrach ciągle jeszcze jest droższy. Mobilność urządzenia (niewielkie wymiary i waga około 3 kg) są okupione niezbyt wygodną obsługą. Nazwa laptop oznacza sytuację, gdy urządzenie jest trzymane na kolanach, np. podczas podróży w samolocie, autobusie itp. Niestety jest to pozycja niewygodna i nieergonomiczna, wywołująca po kilkudziesięciu minutach drętwienie nóg, karku i ramion. Jeżeli laptop zostanie postawiony na biurku, to już jest znacznie lepiej, chociaż sztywne połączenie ekranu z klawiaturą także ma pewne wady. Jednak za największy niedostatek użytkownicy laptopów podają brak myszki. Problem ten obecnie jest już na szczęście bardzo łatwy do rozwiązania: wystarczy dokupić myszkę podłączaną do komputera przez port USB. Niektórzy producenci laptopów dołączają myszki jako element wyposażenia laptopa. 18 Komputer notebook (laptop) - netbook

19 Pracując z laptopem postawionym na biurku ostatnie wymienione wady łatwo usunąć, gdyż można do niego podłączyć zewnętrzny monitor, klawiaturę, a także myszkę. W takim przypadku laptop nabiera cech komputera stacjonarnego w sensie zewnętrznych połączeń przewodowych aby go przenieść, trzeba wszystko rozłączyć, a wracając ponownie przywrócić połączenia. Problem ten zniknie po zastosowaniu tzw. stacji dokującej lub po skonfigurowaniu domowej sieci bezprzewodowej. Rozwiązania te nie są zbyt drogie, a dają ten komfort, że wystarczy wyłączyć komputer i już można wziąć go pod pachę lub wsunąć do torby. Palmtopy spełniają przede wszystkim funkcje podręcznego notatnika, chociaż w odniesieniu się do nich nie jest używana nazwa notebook. Małe wymiary współczesnego palmtopa wynikają stąd, że jest on wyposażony w ekran dotykowy i jest pozbawiony zajmującej dużo miejsca klawiatury. Do podstawowych funkcji palmtopa można zaliczyć: kalendarz z terminarzem, kalkulator, notes. Ponadto palmtopy są wyposażane w specjalistyczne funkcje dodatkowe, np. obsługa podręcznej bazy danych, nawigacja satelitarna (GPS), dyktafon, funkcje internetowe i inne. Generalnie biorąc palmtop jest urządzeniem pomocniczym będącym uzupełnieniem komputera stacjonarnego lub laptopa, ale raczej nie można nim zastąpić ani jednego, ani drugiego. Jaki system operacyjny? Podczas zakupu komputera niewątpliwie pojawi się kwestia systemu operacyjnego, czyli oprogramowania instalowanego przez sprzedawcę, które jest konieczne do działania komputera. Dla komputerów osobistych klasy IBM PC wchodzą obecnie w rachubę dwa systemy operacyjne Linux i Microsoft Windows. Linux jest to właściwie rodzina systemów operacyjnych oferowanych przez różnych producentów. Wprawdzie w ostatnich latach wprowadzono w systemie Linux wiele innowacji mających na celu ułatwienie jego obsługi, ale w dalszym ciągu jest to system, którego nie można jeszcze polecić do pierwszego kontaktu z komputerem. Natomiast dla zaawansowanych użytkowników system ten ma wiele zalet. Wprowadzenie 19

20 System Microsoft Windows jest od kilkunastu lat systematycznie rozwijany i usprawniany. Obecnie najnowsza jego wersja nosi nazwę Microsoft Windows 7. Wersje poprzednie to: Microsoft Windows XP i Windows Vista. System Windows 7 różni się od poprzedników przede wszystkim wyższym poziomem bezpieczeństwa podczas korzystania z usług internetowych. Niestety jest on bardziej wymagający dla sprzętu, co oznacza, że należy kupować komputer lepiej wyposażony, a to oznacza, że nieco droższy. Wprowadzając na rynek system Windows 7 (rok 2009) Microsoft stworzył swoim klientom dodatkowo problem wyboru pomiędzy systemem 32- i 64-bitowym, gdyż w zakupionym pudełku znajdują oni dwie płyty z jedną i drugą wersją systemu. Generalnie biorąc system 64-bitowy jest wydajniejszy (szybszy) wtedy, gdy są w nim zainstalowane programy w wersji 64-bitowej. W przeciwnym razie może być różnie. Program napisany na procesor 32-bitowy zostanie zazwyczaj bez problemów uruchomiony, ale szybkość jego działania niekoniecznie musi być większa, czasami zdarza się, że jest wręcz przeciwnie. W zasadzie nie jest to możliwe do przewidzenia, jak konkretny program 32-bitowy zachowa się w systemie operacyjnym 64-bitowym. Wiele zależy od budowy tego programu. Z drugiej strony programy 64-bitowe są coraz łatwiej dostępne, np. kolejna wersja pakietu biurowego Microsoftu (Microsoft Office 2010) jest (podobnie jak system Windows 7) dostępna w obu wersjach. Trzeba też zdawać sobie sprawę, że wskazane różnice stają się widoczne jedynie podczas realizowania zadań znacznie obciążających procesor. Jeżeli komputer jest wykorzystywany do prostych operacji, jak pisanie tekstów, wykonywanie niezbyt złożonych obliczeń, słuchania muzyki, a nawet oglądania filmów różnice będą praktycznie niezauważalne. Trzecia możliwość to zakup komputera klasy McIntosh wyprodukowanego przez Apple Corporation, firmę, która w ostatnich latach zdobyła też wielką popularność z racji wprowadzenia na rynek miniaturowych odtwarzaczy ipod. Komputery firmy Apple są wyposażone we własny system operacyjny. Zarówno sprzęt, jaki system operacyjny firmy Apple ma wielu zwolenników (szczególnie zajmujących się grafiką komputerową). Dla polskich użytkowników i jedno i drugie ma zasadniczą wadę, jaką jest wyższa cena w stosunku do sprzętu i opro- 20 Komputer notebook (laptop) - netbook