RDESTNICE. dr inż. Szymon Jusik Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Transkrypt

1 RDESTNICE dr inż. Szymon Jusik Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

2 Potamogeton natans

3 Potamogeton natans - liście pływające nieprzezroczyste, skórzaste, 8-12 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, podługowate do szeroko jajowatych lub szerokoeliptycznych, u nasady zaokrąglone, klinowate lub nieco sercowate z 2 fałdami, na szczycie zaokrąglone tępe do zaostrzonych, całobrzegie, do 12,5 cm dł. i 7 cm szer., - ogonki liściowe do 30 cm dł., wiotkie.

4 Potamogeton natans - przylistki 4-17 cm dł., sztywne, na szczycie tępe, delikatnie kapturkowate, obejmujące łodygę na całym obwodzie, otwarte, półprzezroczyste w stanie świeżym, żyłki lateralne wyraźne w stanie suchym (2 nieco wyraźniejsze niż pozostałe, tworzące grzbiet wzdłuż tyłu przylistka), - liście zanurzone równowąskie, bezblaszkowe liściaki, na szczycie tępe do zaostrzonych, całobrzegie, nieprzezroczyste, siedzące, do 50 cm dł. i 0,5 cm szer.

5 Potamogeton natans

6 Potamogeton nodosus

7 Potamogeton nodosus -liście pływające nieprzezroczyste, skórzaste, 7-11 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, jajowate do szeroko eliptycznych, u nasady klinowate, na szczycie zaostrzone lub tępe, całobrzegie, do 13 cm dł. i 5 cm szer., - ogonki liściowe do 26 cm dł., wiotkie.

8 Potamogeton nodosus -przylistki 4,5-12,5 cm dł., giętkie, otwarte, półprzezroczyste, żyłki lateralne wyraźne w stanie suchym, - liście zanurzone półprzezroczyste, 5-10 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, lancetowate do eliptycznych, u nasady klinowate, rzadko zaokrąglone, na szczycie zaostrzone, całobrzegie lub niewyraźnie drobno ząbkowane, do 28 cm dł. i 4 cm szer.

9 Potamogeton nodosus

10 Potamogeton gramineus

11 Potamogeton gramineus -liście pływające nieprzezroczyste, skórzaste, 5-10 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, eliptyczne do odwrotnie jajowatych, u nasady klinowate do lekko sercowatych, na szczycie tępe do zaostrzonych, do 9,5 cm dł. i 3,4 cm szer., -ogonki liściowe do 6 cm dł.

12 Potamogeton gramineus -przylistki 0,6-3,5 cm dł., otwarte, sztywne, po wyschnięciu 2 żyłki tworzą żebra, - liście zanurzone półprzezroczyste, 3-4 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, lancetowate do wąsko eliptycznych, często zakrzywione, u nasady klinowate, siedzące, na szczycie tępe do zaostrzonych z wyraźnym kończykiem, ząbkowane, do 17 cm dł. i 1,7 cm szer.

13 Potamogeton gramineus

14 Potamogeton alpinus

15 Potamogeton alpinus - liście pływające nieprzezroczyste, skórzaste, po wysuszeniu czerwienieją, 4-9 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, wąsko eliptyczne do odwrotnie jajowatych, u nasady klinowate, na szczycie tępe lub zaokrąglone, całobrzegie, do 9 cm dł. i 2,5 cm szer., - ogonki liściowe oskrzydlone, do 4,5 cm dł.

16 Potamogeton alpinus - przylistki 0,6-3,5 cm dł., otwarte, otaczające łodygę, delikatne, żyłki słabo widoczne, - liście zanurzone półprzezroczyste, 4-7 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, równowąskolancetowate do wąsko eliptycznych, w nasadzie klinowate, na szczycie tępe, często z niewyraźnym kapturkiem w stanie świeżym, całobrzegie lub niekiedy brzegiem delikatnie faliste, do 18 cm dł. i 2,5 cm szer.,

17 Potamogeton alpinus

18 Potamogeton praelongus

19 Potamogeton praelongus - łodyga zwykle zygzakowato pogięta, - liście wyłącznie zanurzone półprzezroczyste, 5-9 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego (1-2 żyłki wyraźniejsze), lancetowate do podługowatych, siedzące, w nasadzie zaokrąglone, na wpół obejmujące łodygę, na szczycie tępe, wyraźnie kapturkowate w stanie świeżym, całobrzegie, delikatnie faliste, do 18 cm dł. i 4,5 cm szer.

20 Potamogeton praelongus

21 Potamogeton praelongus

22 Potamogeton lucens

23 Potamogeton lucens - liście wyłącznie zanurzone półprzezroczyste, lśniące, 4-5 równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego, jajowato-eliptycznych, u nasady klinowate, na szczycie bardzo zróżnicowane z kończykiem, drobno ząbkowane i lekko pofalowane, do 20 cm dł. i 6,5 cm szer.,

24 Potamogeton lucens - przylistki 3-8 cm dł., otwarte, sztywne, na szczycie zaokrąglone do ucięte, wyraźnie ostrokanciaste w przekroju, żebra przylistków oskrzydlone przynajmniej do połowy długości przylistka.

25 Potamogeton lucens

26 Potamogeton perfoliatus

27 Potamogeton perfoliatus - liście wyłącznie zanurzone półprzezroczyste, 5-12 białawych równoległych żyłek lateralnych po każdej stronie nerwu środkowego (1-3 żyłki są zwykle bardziej rozwinięte ), szeroko jajowate do wąsko lancetowatych, w nasadzie głęboko sercowate, siedzące, obejmujące łodygę, na szczycie zaokrąglone do stępionych, niekiedy z płytkim kapturkiem, brzegiem drobno ząbkowane i delikatnie faliste, do 11 cm dł. i 6 cm szer.,

28 Potamogeton perfoliatus - przylistki 0,3-2,2 cm dł., zaokrąglone na szczycie, delikatne, nietrwałe, półprzezroczyste, o niewyraźnych nerwach w stanie suchym.

29 Potamogeton perfoliatus

30

31 Potamogeton crispus

32 Potamogeton crispus

33 Potamogeton crispus - liście półprzezroczyste, siedzące, równowąskolancetowate do podługowatych, u nasady szeroko klinowate do uszatych, na szczycie zaokrąglone do zaostrzonych, brzegiem zwykle falistokędzierzawe (zwłaszcza górne liście), ząbkowane, żyłki lateralne łączą się z nerwem przed szczytem liścia w odległości równej 1/4-1/2 szerokości liścia, do 11 cm dł. i 1,5 cm szer.

34 Potamogeton crispus - pochwy liściowe otwarte, -przylistki 0,4-1,7 cm dł., delikatne, półprzezroczyste, - łodyga spłaszczona, często 4-kanciasta, masywna, często czerwonawo zabarwiona, gruczołów na węzłach brak.

35 Potamogeton crispus

36 Potamogeton compressus

37 Potamogeton compressus

38 Potamogeton compressus - liście równowąskie, siedzące, u nasady wąsko klinowate, na szczycie zaokrąglone i nagle zwężone w ostry krótki kończyk, rzadko zaostrzone z kończykiem, całobrzegie, żyłki lateralne łączą się z nerwem przed szczytem liścia w odległości równej 1/4-1/2 szerokości liścia, do 24 cm dł. i 0,6 cm szer.

39 Potamogeton compressus - pochwy liściowe otwarte, - przylistki 2-5,5 cm dł., otwarte, młode na szczycie tępe, starsze często postrzępione, z 2 wyraźnymi zielonymi żebrami, półprzezroczyste, rozszczepione w kształcie litery V, - łodyga silnie spłaszczona (szerokości liści), ostrokanciasta lub oskrzydlona, silnie rozgałęziona, gruczołów na węzłach brak.

40 Potamogeton compressus

41 Potamogeton acutifolius

42 Potamogeton acutifolius

43 Potamogeton acutifolius - liście równowąskie, siedzące, u nasady klinowate, na szczycie stopniowo zwężające się w ostry kolec, całobrzegie, żyłki lateralne łączą się z nerwem przed szczytem liścia w odległości równej 1/4-1/2 szerokości liścia, do 13 cm dł. i 0,5 cm szer.

44 Potamogeton acutifolius - pochwy liściowe otwarte, - przylistki 1,3-2,5 cm dł., młode na szczycie tępe, starsze często postrzępione, z 2 wyraźnymi zielonymi żebrami, rozszczepione w kształcie litery V, - łodyga silnie spłaszczona (szerokości liści), przeważnie nieoskrzydlona, słabo rozgałęziona w dolnej części i znacznie w górnej, gruczołów na węzłach brak, jednak łodygi tuż pod węzłami delikatnie rozdęte w 1-2 brodawki.

45 Potamogeton acutifolius

46 Potamogeton obtusifolius

47 Potamogeton obtusifolius - liście równowąskie, siedzące, u nasady wąsko klinowate, na szczycie tępe do zaokrąglonych, rzadko z krótkim, niewyraźnym kończykiem, całobrzegie, żyłki lateralne łączą się z nerwem przed szczytem liścia w odległości równej 1/4-1 szerokości liścia, do 9 cm dł. i 0,4 cm szer.

48 Potamogeton obtusifolius - pochwy liściowe otwarte, - przylistki 1-3 cm dł., otwarte, na szczycie zaokrąglone do tępych, z 2 zielonymi lub blado brunatnymi żebrami, półprzezroczyste w stanie świeżym i nieprzezroczyste, szare, z niewidocznymi nerwami w stanie suchym, - łodyga spłaszczona, prawie obła, delikatna, silnie rozgałęziona w górnej części, gruczoły na węzłach dobrze rozwinięte w formie guzków u nasady liści.

49 Potamogeton obtusifolius

50 Potamogeton friesii

51 Potamogeton friesii

52 Potamogeton friesii - liście równowąskie, na szczycie tępe lub delikatnie zaostrzone, z wyraźnym kończykiem, całobrzegie, żyłki lateralne łączą się z nerwem przed szczytem liścia w odległości równej 1/4-1 szerokości liścia, do 8,5 cm dł. i 0,3 cm szer.

53 Potamogeton friesii - pochwy liściowe u nasady zamknięte, cylindryczne, - przylistki 0,7-2,5 cm dł., delikatne, starsze zwężające się do tępego zakończenia, z 2 wyraźnymi zielonymi żebrami, głęboko rozszczepione w kształcie litery V, na szczycie często postrzępione, nieprzezroczyste, dojrzałe rozdzielają się od szczytu na 2 łukowato wygięte połowy, - łodyga wyraźnie spłaszczona, cienka (około 1 mm średnicy), silnie rozgałęziona, gruczoły na węzłach dobrze rozwinięte w formie guzków u nasady liści.

54 Potamogeton friesii

55 Potamogeton berchtoldii

56 Potamogeton berchtoldii - liście równowąskie, siedzące, u nasady wąsko klinowate, na szczycie zaostrzone do tępych, z kończykiem, niekiedy delikatnie asymetryczne, całobrzegie, żyłki lateralne łączą się z nerwem przed szczytem liścia w odległości równej 1/2-2 szerokości liścia, do 5,5 cm dł. i 0,2 cm szer.

57 Potamogeton berchtoldii - pochwy liściowe otwarte, - przylistki 0,5-1,5 cm dł., na szczycie zaokrąglone do tępych, półprzezroczyste, o barwie zielonkawej, zwykle z 2 zielonymi, niepozornymi żebrami, - łodyga owalna, nieznacznie spłaszczona, delikatna, gruczoły na węzłach dobrze rozwinięte w formie 2 dużych guzków u nasady liści.

58 Potamogeton berchtoldii

59 Potamogeton pusillus

60 Potamogeton pusillus - liście równowąskie do igiełkowatych, siedzące, u nasady wąsko klinowate, na szczycie zaostrzone do tępych z kończykiem, całobrzegie, żyłki lateralne łączą się z nerwem przed szczytem liścia w odległości równej 2-3 szerokości liścia, do 5 cm dł. i 0,15 cm szer.

61 Potamogeton pusillus - pochwy liściowe zamknięte do połowy, cylindryczne, - przylistki 0,5-1,7 cm dł., młode rurkowato zwinięte, starsze postrzępione, ale nie rozszczepione do nasady, na szczycie tępe, półprzezroczyste, zwykle z z 2 zielonymi żebrami i niewidocznymi żyłkami w stanie suchym, - łodyga bardzo cienka, owalna, nieznacznie spłaszczona, delikatna, słabo rozgałęziona w dolnej części i w głębokiej wodzie oraz silnie rozgałęziona w górnej części i w płytkiej wodzie, gruczołów na węzłach zwykle brak lub słabo rozwinięte, rzadko dobrze rozwinięte.

62 Potamogeton pusillus

63 Potamogeton trichoides

64 Potamogeton trichoides - liście równowąskie, siedzące, u nasady wąsko klinowate, na szczycie zaostrzone, całobrzegie, bardzo sztywne, sterczące, z grubym nerwem głównym zajmującym 30-75% szerokości liścia u nasady (zwykle >50%) i 2 niewyraźnymi żyłkami lateralnymi, do 8 cm dł. i 0,1 cm szer., po zasuszeniu często czerniejące.

65 Potamogeton trichoides - pochwy liściowe otwarte, -przylistki 0,5-3 cm dł., długie, otwarte, często nietrwałe, ciasno, rurkowato zwinięte, na szczycie tępe, półprzezroczyste, o niewyraźnych żyłkach w stanie suchym (2 żyłki nieco wyraźniejsze niż pozostałe, niekiedy tworzące żebro), - łodyga owalna lub delikatnie spłaszczona, krucha, silnie rozgałęziona (zwłaszcza w górnej części), gruczołów na węzłach zwykle brak lub słabo rozwinięte.

66 Potamogeton trichoides

67 Potamogeton pectinatus

68 Potamogeton pectinatus - liście równowąskie, siedzące, w przekroju owalne, eliptyczne lub kanalikowate, na szczycie zaostrzone, rzadko tępe z kończykiem lub zaokrąglone, całobrzegie, nerw główny otoczony jest on na całej długości pasem półprzezroczystych komórek powietrznych, zajmujących większość objętości liścia, zazwyczaj z wyraźnymi przegrodami poprzecznymi, do 20 cm dł. i 0,4 cm szer., po zasuszeniu często czerniejące.

69 Potamogeton pectinatus - pochwy liściowe otwarte, białawo obrzeżone, - przylistki 1-7 cm dł., na szczycie zaokrąglone do uciętych, często lśniące, o barwie bladobrunatnej, ciasno zwinięte lecz nie zrośnięte, brzegi białawe, - łodyga delikatnie spłaszczona, nitkowata, silnie rozgałęziona, gruczołów na węzłach brak.

70 Potamogeton pectinatus

71

72

73

74 Źródła rycin: - rysunki własne, - Preston C.D. (1995): Pondweeds of Great Britan and Ireland. - Zalewska-Gałosz J. (2008): Rodzaj Potamogeton L. w Polsce - taksonomia i rozmieszczenie, - PWN 1976: Atlas flory polskiej i ziem ościennych Źródła map: - Zając A., Zając M. (red.) (2001): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Źródła zdjęć: - zdjęcia własne.

75 Dziękuję za uwagę