Dobrostan koni w praktyce

Transkrypt

1 Dobrostan koni w praktyce Dr hab. Aleksandra Górecka-Bruzda Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu

2 Co to jest dobrostan? Brak cierpienia Dobry stan (fizyczny i psychiczny)!

3 Pięć wolności dobrostanu (Farm Animal Welfare Council, 1979) 1. Od głodu i pragnienia poprzez zapewnienie dostępu do świeŝej wody i paszy 2. Od dyskomfortu spowodowanego nieodpowiednimi warunkami utrzymania poprzez zapewnienie dostępu do miejsca schronienia i odpoczynku 3. Od bólu, zranień i chorób poprzez zapobieganie i odpowiednie postępowanie ze zwierzętami chorymi 4. Od lęku i stresu poprzez zapewnienie warunków i unikanie sytuacji naraŝających zwierzęta na cierpienie psychiczne 5. Do wyraŝania normalnego zachowania poprzez zapewnienie odpowiedniej przestrzeni, urządzeń i towarzystwa osobników tego samego gatunku (większość zwierząt gospodarskich to zwierzęta stadne).

4 NIE dla dobrostanu! Właściciel: Koszt finansowy!!! Kontrolujący: Negatywnie oceniony właściciel zrezygnuje z usług Związku Kontrolujący: Negatywne postrzeganie Inspektora / lekarza weterynarii w lokalnym środowisku

5 Dlaczego jednak warto zapewnić koniom minimalny poziom dobrostanu? UE i RP rozporządzenia zobowiązujące do zapewnienia dobrostanu Zapewnienie wysokiej jakości produktu, ułatwienia w sprzedaŝy towaru lub usługi Spełnienie oczekiwań konsumentów (jazda konna rekreacyjna i sportowa, agroturystyka, uŝytkowanie mięsne) Ochrona przed zarzutami od strony TOZ i Animalsów czy ruchów Europejskich Zmniejszenie nakładów na opiekę weterynaryjną, ułatwienie pracy

6 Istniejące przepisy i zalecenia

7 Jak w praktyce obiektywnie ocenić dobrostan koni?

8 Dowolność i subiektywność oceny Brak oficjalnego narzędzia umoŝliwiającego prostą i obiektywną ocenę dobrostanu koni w terenie (gospodarstwa rolne, kluby jeździeckie, zawody sportowe)

9 Jak to się robi w Europie? Equine Industry Welfare Guidelines Compendium for Horses, Ponies and Donkeys (National Equine Welfare Council) AWIN Animal Welfare Indicators (unijny projekt badawczy na lata ) Welfare Quality project (NEN Netherlands Standardization Institute)

10 Przewodnik do oceny dobrostanu Welfare Quality Etap 1 Opracowanie wskaźników, a następnie skal pomiaru dobrostanu dla danego gatunku wg. zasady 5 wolności / 4 kryteriów (Ŝywienie, utrzymanie, zdrowie, zachowanie) Etap 2 Sprawdzenie wiarygodności skal, opracowanie protokołu Etap 3 Trening oceniających Etap 4 Sprawdzenie wiarygodności oceniających w terenie

11 ETAP 1. ZałoŜenia i kryteria przyjęte przez Welfare Quality Zasady: Dobre Ŝywienie Dobre utrzymanie Dobre zdrowie Odpowiednie zachowanie Kryteria: 1. Brak długotrwałego głodu 2. Brak długotrwałego pragnienia 3. Komfort wypoczynku 4. Komfort termiczny 5. Swoboda poruszania się 6. Brak zranień 7. Brak objawów chorobowych 8. Brak bólu spowodowanego przez uŝytkowanie 9. WyraŜanie zachowania socjalnego 10. Prawidłowy stosunek do człowieka 11. Pozytywny stan emocjonalny

12 Propozycja oceny dobrostanu koni wg. kryteriów Welfare Quality - Przewodnik Oceny Dobrostanu Koni Projekt naukowy IGHZ we współpracy z PZHK, PZJ, UWM w Olsztynie, UP w Poznaniu, UP w Lublinie, UP we Wrocławiu, SGGW, IZ Balice Zwierzę, Z Środowisko, Ś

13 ETAP 1. Dobre Ŝywienie Kryteria: Wskaźniki: 1. Brak długotrwałego głodu Z kondycja Ś jakość paszy, pastwiska, proporcje paszowe 2. Brak długotrwałego pragnienia Ś obecność i sprawność i czystość poideł / dostępność i czystość innych źródeł wody

14 ETAP 1. Dobre utrzymanie Kryteria: Wskaźniki 3. Komfort wypoczynku 4. Komfort zoohigieniczny Z zaklejki z nawozu Ś jakość i czystość ściółki w miejscu do leŝenia Ś spokój i cisza Ś wilgotność Ś koncentracja amoniaku 5. Swoboda poruszania się Ś wielkość boksu / padoku na 1 konia Ś dostępność pastwisk

15 ETAP 1. Dobre zdrowie Kryteria: 6. Brak zranień 7. Brak objawów chorobowych 8. Brak bólu spowodowanego przez uŝytkowanie Wskaźniki: Z brak świeŝych zranień, stan kopyt, kończyn (opuchlizna), dopasowanie kantaru Ś wystające, ostre elementy Z brak wypływu z oczu, nosa, ujść układu pokarmowego i moczowopłciowego, kulawizna, kaszel, stan skóry i sierści, ocena kondycji, stan ogólny Z stan grzbietu, kątów wargowych, dziąseł, podniebienia, obecność otarć

16 ETAP 1. Odpowiednie zachowanie Kryteria: Wskaźniki: 9. WyraŜanie zachowania socjalnego 10. Prawidłowy stosunek do człowieka 11. Pozytywny stan emocjonalny Ś moŝliwość kontaktu z innymi końmi Z reakcja na podejście człowieka Z brak ewidentnych przejawów frustracji lub nadmiernego pobudzenia, przejawy tkania lub łykawości, załoŝona łykawka, wytarte siekacze

17 ETAP 2. Naukowe opracowanie skal Prawidłowy stosunek do człowieka 0 punktów punkt punkty

18 Efekt końcowy ETAPU 2 Przewodnik Oceny Dobrostanu Koni Wstęp i opis skal Skale oceny Formuła przeliczeniowa

19 Przykładowy format tabeli oceny dobrostanu koni Kryterium 1: Brak długotrwałego głodu Wskaźnik 1: Kondycja (Z) Poprosić o wyprowadzenie konia z boksu/stanowiska. ZbliŜyć się spokojnie do konia od przodu, obejść go dookoła przyglądając się okolicy Ŝeber, szyi, łopatki, grzbietu, brzucha i zadu. Jeśli Ŝebra nie są widoczne omacać je. Stanąć w odpowiedniej odległości od konia i ocenić rezerwy tłuszczowe w okolicy kości ogona, Ŝeber, widoczność kości kręgosłupa oraz guzów biodrowych. Ocenić kondycję konia za pomocą skali Carroll i Huntington (1988) od 0 do 5 i wypełnić tabelę. Ocena kondycji konia Wpisz ocenę kondycji konia wg skali Carroll i Huntington, Szyja Kłąb Grzbiet śebra Zad Ogółem

20 ETAP 3 i 4. Trening i ocena oceniających

21 Ocena ogólna za pomocą przewodnika śywienie Utrzymanie Zdrowie Zachowanie Stajnia A 165 Stajnia B 200 Stajnia C 280 wolny wybieg 220

22 Klasyfikacja stajni Stajnia A Stajnia B Stajnia C wolny wybieg śywienie Utrzymanie Zdrowie Zachowanie wartość progowa

23 Opracowanie i wdroŝenie Przewodnika Oceny Dobrostanu Koni umoŝliwiłoby: Przedstawienie oficjalnej i obiektywnej oceny właścicielowi (argument na ewentualne zarzuty stronniczości wobec Inspektora) Zwiększenie transparentności oceny Uzyskanie wskazówek od wykwalifikowanego doradcy Przygotowanie się do kontroli stajni Zastosowanie okresów przejściowych w dostosowaniu poziomu dobrostanu do wytycznych

24 Koszty poprawy dobrostanu koni nie są bardzo wysokie! Dobre Ŝywienie: dbałość o prawidłowy zbiór i przechowywanie pasz objętościowych i treściwych, zmiana proporcji dawek Ŝywieniowych, dbałość o pastwiska Dobre utrzymanie: usunięcie wystających elementów, usprawnienie zamykania i otwierania drzwi i przepędów, dbałość o suche podłoŝe i wentylację Dobre zdrowie: wynika z dwóch poprzednich kryteriów! Niezbędne szczepienia. Prawidłowe zachowanie: podstawowa praca z koniem, wypracowanie posłuszeństwa bez uŝycia przemocy, dbałość o prawidłowość uŝytkowania, zapewnienie swobodnego ruchu.

25 Zyski z poprawy dobrostanu koni Kryteria etyczne: Ochrona przed zarzutami od strony TOZ i Animalsów czy ruchów Europejskich Kryteria ekonomiczne i ergonomiczne: Zmniejszenie nakładów na opiekę weterynaryjną, ułatwienie pracy Zapewnienie wysokiej jakości produktu, ułatwienia w sprzedaŝy towaru lub usługi poprzez spełnienie oczekiwań konsumentów (jazda konna rekreacyjna i sportowa, agroturystyka, uŝytkowanie mięsne)

26 Inspektor dobrostanu Szwecja Przede wszystkim dobro konia Obiektywizm Nie uleganie naciskom / stanowczość DORADZTWO!

27 Koniec części wykładowej Pytania?

28 Część warsztatowa

29 Wyniki stajni A

30 Wyniki stajni B

31 Wyniki stajni C