SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2017) 71 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie wdrożenia rozporządzenia (WE) nr 450/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego wskaźnika kosztów pracy (WKP) PL PL

2 1. WPROWADZENIE W rozporządzeniu (WE) nr 450/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 lutego 2003 r. dotyczącym wskaźnika kosztów pracy (WKP) (1) ustanowiono wspólne ramy opracowywania i przekazywania Komisji porównywalnych wskaźników przez państwa członkowskie. Komisja (Eurostat) publikuje na swojej stronie internetowej (2) kwartalny komunikat prasowy dotyczący godzinowego WKP, który zawiera pełen zbiór danych przedstawiony w podziale na rodzaj działalności gospodarczej i koszty pracy. Strona ta zawiera także stopy wzrostu w ujęciu kwartalnym i rocznym. W lipcu 2003 r. Komisja przyjęła rozporządzenie (WE) nr 1216/2003 (3) określające bardziej szczegółowo procedury, których muszą przestrzegać państwa członkowskie przy przekazywaniu swoich wskaźników Komisji, wymagane szczególne dostosowania sezonowe oraz treść krajowych sprawozdań dotyczących jakości. Następnie w marcu 2007 r. Komisja przyjęła rozporządzenie (WE) nr 224/2007 (4). Zmienia ono rozporządzenie (WE) nr 1216/2003 i rozszerza zakres WKP o rodzaje działalności gospodarczej określone w sekcjach L, M, N i O klasyfikacji NACE Revision 1. Rozszerzenie to oznacza, że zakresem tym objęto również usługi nierynkowe. Usługi nierynkowe stanowią przeważającą część tych sekcji, a ich dynamika może być inna niż dynamika usług rynkowych. W sierpniu 2007 r. Komisja przyjęła rozporządzenie (WE) nr 973/2007 (5). Rozporządzeniem tym zmieniono szereg rozporządzeń dotyczących określonych dziedzin statystycznych obejmujących WKP w celu wdrożenia statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej określonej w NACE Revision 2. Zgodnie z art. 13 rozporządzenia (WE) nr 450/2003 co dwa lata Komisja przedstawia sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Ponieważ serie historyczne zostały przeanalizowane w poprzednich sprawozdaniach, w niniejszym sprawozdaniu zbadano jakość danych dotyczących WKP w odniesieniu do kwartałów referencyjnych od trzeciego kwartału 2014 r. (2014K3) do drugiego kwartału 2016 r. (2016K2). W załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1216/2003 określono następujące kryteria jakości WKP: przydatność, dokładność, terminowość przekazywania danych, dostępność i przejrzystość, porównywalność, spójność i kompletność Dz.U. L 69 z , s. 1. Kwartalny komunikat prasowy publikowany jest w terminach określonych w kalendarzu publikacji; obydwie pozycje można znaleźć na stronie internetowej Eurostatu ( dostępnej w językach angielskim, francuskim i niemieckim). Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1216/2003 z dnia 7 lipca 2003 r. ustanawiające przepisy wykonawcze do rozporządzenia (WE) nr 450/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego wskaźnika kosztów pracy (Dz.U. L 169 z , s. 37). Rozporządzenie Komisji (WE) nr 224/2007 z dnia 1 marca 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1216/2003 w zakresie rodzajów działalności gospodarczej objętych wskaźnikiem kosztów pracy (Dz.U. L 64 z , s. 23). Rozporządzenie Komisji (WE) nr 973/2007 z dnia 20 sierpnia 2007 r. zmieniające niektóre rozporządzenia WE w sprawie określonych dziedzin statystycznych, wdrażające statystyczną klasyfikację działalności gospodarczej NACE Revision 2 (Dz.U. L 216 z , s. 10). 2

3 Poprzednie sprawozdanie (6) dotyczyło postępu w zakresie dostępności i przejrzystości, który uznano za zadowalający. W związku z tym w niniejszym sprawozdaniu skupiono się na postępach poczynionych w zakresie przydatności, terminowości, dokładności, porównywalności oraz dokonano przeglądu spójności pomiędzy danymi dotyczącymi WKP i rachunkami narodowymi. Szczególną uwagę zwraca się na problem danych, których państwa członkowskie nie przekazały w ustalonych terminach, oraz wpływu tych opóźnień na jakość publikowanych agregatów europejskich. 2. OGÓLNY POSTĘP DOKONANY OD CZASU OSTATNIEGO SPRAWOZDANIA Z legislacyjnego punktu widzenia od czasu opublikowania ostatniego sprawozdania w 2015 r. nie wprowadzono żadnych istotnych zmian. W obecnym okresie sprawozdawczym Eurostat pracował nad uproszczeniem i harmonizacją norm odnoszących się zarówno do danych, jak i metadanych ( sprawozdania dotyczące jakości ) przesyłanych Komisji przez państwa członkowskie. Na wszystkie państwa członkowskie rozszerzono stosowanie standardu wymiany danych statystycznych i metadanych w formacie SDMX (ang. Statistical Data and Metadata exchange) (7) (światowego wzorca w zakresie wymiany informacji statystycznych) dla nomenklatur i zmiennych wykorzystywanych w danych dotyczących WKP. Eurostat zaczął aktualizować definicję struktury danych w formacie SDMX do nowej wersji, aby umożliwić zgromadzenie większej liczby zmiennych fakultatywnych i zharmonizować gromadzenie danych dotyczących WKP z innymi dziedzinami statystycznymi. Badania związane z wprowadzeniem zaktualizowanych standardów przeprowadzono z 12 państwami członkowskimi i po przeprowadzeniu dalszych badań w następnym kwartale referencyjnym (2016K3) przewiduje się wprowadzenie opracowywanej aktualizacji. Badania po stronie wyjściowej, transmisja danych dotyczących WKP w formacie SDMX do Europejskiego Banku Centralnego (EBC), również zakończyły się pomyślnie. Obie inicjatywy przyczyniły się do uproszczenia procesu tworzenia. Sprawozdania dotyczące jakości przedstawiane przez państwa członkowskie poddano migracji do nowej wersji programu obsługi metadanych pochodzących z Europejskiego Systemu Statystycznego (v2.13), narzędzia informatycznego, które pozwala każdemu państwu członkowskiemu na zdalne wprowadzanie sprawozdań dotyczących jakości oraz do aktualizacji tych części, które zmieniono w trakcie poprzedniego roku bez konieczności ponownego przedkładania ich w całości. Narzędzie to umożliwia ponadto umieszczanie krajowych sprawozdań dotyczących jakości w referencyjnej bazie danych Eurostatu, dzięki czemu są one dostępne dla wszystkich użytkowników. Jedną z dziedzin, która nadal przyciąga uwagę, jest spójność WKP z innymi danymi statystycznymi dotyczącymi kosztów pracy, w szczególności z kwartalnymi danymi na temat 6 7 COM(2015) 42 ( (strona dostępna wyłącznie w języku angielskim). 3

4 rachunków narodowych (zob. pkt 3.6). Kwestię tę przeanalizowano teoretycznie i empirycznie. W maju 2015 r. Eurostat zorganizował warsztaty z państwami członkowskimi, aby przedyskutować jakość danych statystycznych dotyczących kosztów pracy. Tematy, takie jak gromadzenie danych (źródła i metody próbkowania), kwestie metodologiczne, wiarygodność i spójność, procedury statystyczne (dostosowanie według dni roboczych), potrzeby użytkowników i przyszły rozwój poddano ocenie oraz uzgodniono propozycje usprawnień. Podczas posiedzenia Grupy Roboczej ds. Rynku Pracy (LAMAS) w styczniu 2016 r. Eurostat przedstawił wyniki nowych kontroli wiarygodności danych dotyczących WKP. Grupa LAMAS poparła w pełni wspomniane nowe kontrole jakości i zgodziła się wprowadzić je w możliwie największym stopniu na szczeblu krajowym. Państwa niestosujące metody pośredniej dostosowania sezonowego (płacowej / pozapłacowej i agregatów NACE) zgodziły się podczas posiedzenia Grupy Roboczej LAMAS w październiku 2016 r. wprowadzić tę procedurę w ciągu dwóch następnych kwartałów. W komunikacie prasowym, który po raz pierwszy ukazał się w kwietniu 2016 r., Eurostat zaczął także publikować roczne szacunki godzinowych kosztów pracy z podziałem według NACE. Szacunki te opierają się zarówno na kosztach pracy, jak i tendencjach związanych z WKP i są tworzone 3 miesiące po zakończeniu już okresie odniesienia. Zakres sprawozdania obejmuje klasyfikację NACE z wyjątkiem sekcji L klasyfikacji NACE (obsługa nieruchomości). Państwa członkowskie wdrożyły i utrzymały ze swej strony infrastrukturę konieczną do tworzenia WKP, a Eurostat stale wprowadza ulepszenia w systemie dotyczącym przyjmowania, weryfikacji, przetwarzania, przechowywania i rozpowszechniania danych. Procesy te, których pełną operacyjność osiągnięto w 2005 r., podlegają stałej kontroli i aktualizacji. 3. OCENA JAKOŚCI DANYCH I JEJ WPŁYW NA AGREGATY EUROPEJSKIE 3.1 PRZYDATNOŚĆ Wskaźnik zmian kosztów pracy na przepracowaną godzinę jest ważny na potrzeby analizy krótko- i średnioterminowego rozwoju gospodarczego. Przy ocenie możliwej presji inflacyjnej wynikającej z sytuacji na rynku pracy Komisja i EBC wykorzystują WKP na przepracowaną godzinę, z którego wynika kształtowanie się kosztów pracy w skali krótkoterminowej. Wskaźnik ten musi być obliczany dla każdego państwa członkowskiego, dla całej Unii Europejskiej (UE) i dla strefy euro zaraz po udostępnieniu danych. Wskaźnik kosztów pracy ma duże znaczenie również dla zainteresowanych partnerów społecznych w kontekście negocjacji płac, a także dla samej Komisji do celów monitorowania 4

5 krótkoterminowych zmian kosztów pracy. WKP jest jednym z podstawowych europejskich wskaźników gospodarczych (8). Istnieje nie tylko zapotrzebowanie na informacje dotyczące kwartalnych zmian procentowych kosztów pracy mierzonych przy pomocy WKP, ale w coraz większym stopniu także na temat kosztów pracy w wartościach bezwzględnych (euro za godzinę). W kwietniu 2012 r. Eurostat po raz pierwszy opublikował wczesne szacunki godzinowych kosztów pracy w euro i walutach krajowych. Eurostat dodał klasyfikację NACE do swoich rocznych szacunków przedstawionych w komunikacie prasowym w kwietniu 2016 r. oraz za pośrednictwem bazy danych online. Publikacja szacunków dotyczących rocznych kosztów pracy z klasyfikacją NACE w oparciu o WKP zwiększyła już i tak duży popyt użytkowników na kompleksowe i terminowe informacje dotyczące poziomu godzinowych kosztów pracy. Komisja otrzymała pozytywne reakcje w związku z publikacją wspomnianych szacunków i będzie nadal publikować roczne koszty pracy z podziałem według NACE. 3.2 KOMPLETNOŚĆ Ogólnie rzecz biorąc, dostępność i jakość WKP nieustannie się poprawia w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym. Eurostat otrzymał od wszystkich państw członkowskich dane dostosowane według dni roboczych i sezonowo. Wszystkie państwa członkowskie dostarczyły również dane niedostosowane sezonowo, poza Danią i Szwecją państwami, którym przyznano odstępstwa od dostarczania danych dostosowanych sezonowo (9). Jeżeli chodzi o państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) (10), Islandia nie wysłała żadnych danych dotyczących WKP za okres odniesienia, natomiast Norwegia wysłała dane za wszystkie przedmiotowe kwartały. Pomimo poprawy zakresu uzyskanych danych dotyczących dostosowania sezonowego zdecydowano, że po dokonaniu starannej analizy jakości danych i potrzeb użytkowników dane dostosowane według dni roboczych będą nadal publikowane jako wartości zasadnicze. Zapewni to w szczególności jasność i spójność z innymi statystykami cen (np. indeksem cen konsumpcyjnych). Wszystkie dane, w tym szacunki dostosowane sezonowo, są jednak dostępne online w bazie danych Eurostatu. Wszystkie państwa członkowskie przekazały sprawozdania krajowe dotyczące jakości w odniesieniu do roku referencyjnego 2015; obecnie sprawozdania te są weryfikowane, po czym zostaną podane do wiadomości publicznej COM(2002) 661, Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady W kierunku usprawnionych metod w zakresie statystyk i wskaźników dla strefy euro. Rozporządzenie (WE) nr 1216/2003 Dania, Niemcy, Francja i Szwecja nie mają obowiązku dostarczania danych niedostosowanych sezonowo. Decyzja Wspólnego Komitetu EOG nr 134/2003 rozporządzenie (WE) nr 450/2003 nie ma zastosowania do Liechtensteinu. 5

6 3.3 TERMINOWOŚĆ Od czasu poprzedniego sprawozdania opublikowanego w 2015 r. poprawiła się terminowość danych przesyłanych Komisji przez państwa członkowskie. Z wyjątkiem Grecji i Chorwacji wystąpiły jedynie niewielkie opóźnienia. Terminowe dostarczanie danych ma zasadnicze znaczenie przy tworzeniu WKP, gdyż w przypadku opóźnień w przekazywaniu danych zachodzi konieczność stosowania szacunków w odniesieniu do agregatów dotyczących UE i strefy euro. To z kolei może powodować niepotrzebnie szeroki zakres późniejszych zmian. Wykres 1 pokazuje udział łącznego unijnego poziomu kosztów pracy w EUR, dla którego dane były dostępne za każdy kwartał w chwili sporządzania komunikatu prasowego. Wykres 1: Dane dotyczące wskaźnika kosztów pracy dostępne w momencie publikacji, odsetek całkowitych kosztów pracy w UE w EUR Zakres WKP był kompletny z wyjątkiem czterech kwartałów, za które Grecja (2015 K1 i K4, 2016 K1 i K2) i Chorwacja (2016 K1) nie wysłały swoich danych w terminie. Średnia terminowość uległa poprawie w porównaniu z ostatnim okresem sprawozdawczym, zapewniając zakres danych z Unii Europejskiej na poziomie 99 % lub wyższym za wszystkie kwartały poza jednym (2016K1). Jeżeli chodzi o terminowość, od ostatniego okresu sprawozdawczego Grecja dwukrotnie spóźniła się ponad dwa dni z dostarczeniem danych dotyczących WKP. Pomimo tych opóźnień w komunikacie prasowym można było nadal zawrzeć dane dotyczące Grecji. Od 2016K1 Chorwacja wznowiła terminowe transmisje swoich danych dotyczących WKP. Jeżeli chodzi o państwa EOG, Islandia nie wysłała żadnych danych dotyczących WKP za przedmiotowy okres, natomiast Norwegia wysłała dane terminowo z tylko jednym wyjątkiem (2015K4). 3.4 DOKŁADNOŚĆ Na wskaźnik kosztów pracy składa się szereg różnych zmiennych (np. koszty pracy i przepracowane godziny), które można pobrać z kilku źródeł. Oznacza to, że korekty mogą 6

7 nastąpić w każdej chwili, powodując zmiany w ostatnim kwartale, kilku kwartałach lub danych za cały rok. Jeżeli dostosowania danych odnoszą się do roku referencyjnego, należy zmienić cały szereg. Od pierwszego kwartału 2014 r. korekty wartości zasadniczej dla UE (11) (rocznej stopy wzrostu) trzykrotnie przekroczyły 0,2 punktu procentowego. W przypadku większości kwartałów szacunki skorygowano w górę. W przeciwieństwie do poprzedniego okresu sprawozdawczego korekty agregatów UE nie przekroczyły 0,3 punktu procentowego. Wykres 2: Zmiany danych między pierwszą opublikowaną wartością a komunikatem 2016K2 UE28, agregat sekcji B S klasyfikacji NACE Revision 2 w punktach procentowych - W całym okresie odniesienia problemy z jakością danych dotyczących WKP wystąpiły tylko w przypadku Grecji. W maju 2016 r. Eurostat przeprowadził spotkanie dwustronne z przedstawicielami greckiego urzędu statystycznego, podczas którego uzgodniono harmonogram działań mających na celu rozwiązanie tych kwestii strukturalnych. Od tamtego czasu nastąpił pewien postęp na rzecz poprawy jakości i terminowości danych w dwóch kolejnych turach sprawozdawczych. 3.5 PORÓWNYWALNOŚĆ Aby opublikować porównywalne dane dotyczące WKP w różnych państwach ważne jest uwzględnienie efektu kalendarza i efektu sezonowego. Art. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1216/2003 stanowi, iż dane dotyczące wskaźnika kosztów pracy mają być przekazywane w formie danych: niedostosowanych sezonowo, dostosowanych według dni roboczych oraz dostosowanych według dni roboczych i sezonowo. Od tej zasady istnieją pewne wyjątki: pewna liczba państw członkowskich korzysta z odstępstwa na przekazywanie danych niedostosowanych sezonowo (12). W rozporządzeniu (WE) nr 540/2003 nie określono wyraźnie, czy dostosowania według dni roboczych i dostosowania sezonowe muszą być wykonane przy zastosowaniu podejścia 11 UE-27 do 2013K2 włącznie, po tym okresie UE Rozporządzenie (WE) nr 1216/2003 Dania, Niemcy, Francja i Szwecja nie mają obowiązku dostarczania danych niedostosowanych sezonowo. 7

8 bezpośredniego czy pośredniego. W przypadku dostosowania pośredniego, dostosowuje się szeregi podstawowe, które są następnie wykorzystywane do tworzenia agregatów wyższego stopnia, natomiast bezpośrednie dostosowanie oznacza, że każdy szereg, w tym na poziomie agregatów wyższego stopnia, jest dostosowywany indywidualnie. Oba podejścia mają swoje zalety i wady i oba znajdują poparcie w wytycznych Europejskiego Systemu Statystycznego na temat dostosowania sezonowego (13). W ograniczonej liczbie przypadków dostosowany wskaźnik dotyczący kosztów całkowitych był wyższy albo niższy niż dostosowany wskaźnik obu składników (kosztów płacy i pensji; kosztów pracy innych niż płace i pensje). Dlatego Eurostat regularnie sprawdza dane dostarczane przez wszystkie państwa członkowskie, aby zapewnić spójność wskaźnika łącznego z jego dwiema częściami składowymi w podziale według sekcji NACE. Polityka Eurostatu polegała nadal na publikowaniu wyłącznie wskaźnika łącznego i ukrywaniu składników, jeśli różnią się od kwoty całkowitej o więcej niż 0,1 %. Przez ostatnie dwa lata poczyniono pewne postępy, w którym to okresie praktyki stosowane podczas tworzenia danych wykazały, iż metoda pośrednia dostosowania generuje dane lepszej jakości. Niniejsza analiza rozpoczęła się na warsztatach w maju 2015 r. i została zakończona podczas obrad grupy roboczej LAMAS w październiku 2016 r., w trakcie których państwa członkowskie uzgodniły przejście na metodę pośrednią dostosowania. 3.6 SPÓJNOŚĆ Z DANYMI Z RACHUNKÓW NARODOWYCH Państwa członkowskie są proszone o porównanie w rocznym sprawozdaniu dotyczącym jakości stóp wzrostu wskaźnika kosztów pracy ze stopami wzrostu wynagrodzenia za godzinę pracy wykazanymi w rachunkach narodowych (definicja wg ESA2010) (14). Nie można oczekiwać, że dane liczbowe będę identyczne. Nawet przy prawie identycznych definicjach kosztów pracy przetwarzanie danych statystycznych i źródła mogą się różnić. Ponadto zbieranie danych na temat godzin pracy jest szczególnie trudne zarówno w przypadku wskaźnika kosztów pracy, jak i rachunków narodowych. Pomimo tych różnic w metodyce analiza poziomu rozbieżności między dwoma zbiorami danych ma charakter informacyjny. Gdy poziomy przekraczają dany względny próg, może to wskazywać na problemy z jakością w którymkolwiek zbiorze danych. Eurostat przeprowadził kontrolę jakości sekcji B S agregatów NACE Revision 2 w odniesieniu do każdego państwa poza Grecją i Chorwacją, w przypadku których dane dotyczące WKP nie były dostępne. Na potrzeby tego porównania wykorzystano niedostosowane sezonowo dane dotyczące WKP, z wyjątkiem Danii i Szwecji, w przypadku których dostępne były dane dostosowane według dni roboczych. Przeanalizowano całkowitą średnią rozbieżność między stopą wzrostu WKP i wynagrodzeniem za godzinę pracy w ponad 10 kwartałach, a zmiany o więcej niż dwa punkty procentowe w ujęciu rocznym uznano za 13 Zaktualizowana wersja wytycznych będzie zawierała również specjalną część dotyczącą dostosowania indeksów łańcuchowych: (dostępną wyłącznie w języku angielskim). 14 Rozporządzenie (UE) nr 549/

9 podstawę do przeprowadzenia dalszych analiz. Stało się tak w przypadku Bułgarii, Danii, Łotwy, Polski i Rumunii (zob. wykres 3). W odniesieniu do wyników powyższej analizy zostaną podjęte działania następcze z udziałem odpowiednich państw członkowskich, w szczególności w zakresie danych dotyczących przepracowanych godzin. Celem jest poprawa spójności we wszystkich różnych dziedzinach statystycznych. Wykres 3: Stopa wzrostu wynagrodzenia za godzinę pracy a WKP Różnica w punktach procentowych - Uwaga: dane dla Grecji i Chorwacji niedostępne. 4. WNIOSKI Ogólnie rzecz biorąc, od czasu poprzedniego sprawozdania opublikowanego w 2014 r. jakość danych dotyczących WKP w państwach członkowskich i UE stale się poprawiała. Terminowość państw członkowskich pozostała na dobrym poziomie poza Grecją, w przypadku której dane dotyczące WKP były nadal opóźnione względem ustanowionych ostatecznych terminów. Rozszerzono zastosowanie standardu SDMX, a obecnie wprowadzane są najnowsze usprawnienia formatu SDMX. 9

10 Sprawozdania dotyczące jakości przedstawiane przez państwa członkowskie poddano migracji do nowej wersji programu obsługi metadanych pochodzących z Europejskiego Systemu Statystycznego i udostępniono je wszystkim użytkownikom. Oceniono ogólną jakość danych statystycznych dotyczących WKP i pewnych aspektów technicznych oraz uzgodniono propozycje usprawnień. Przewiduje się dalszą poprawę spójności danych dotyczących WKP m.in. jako rezultat działań następczych wdrożonych po dedykowanych warsztatach i kolejnych spotkaniach LAMAS. W szczególności państwa niestosujące metody pośredniej dostosowania sezonowego (płacowej / pozapłacowej i agregatów NACE) oraz te, w przypadku których dane wykazały znaczące niespójności pomiędzy częściami składowymi i całością, zgodziły się wprowadzić do połowy 2017 r. metodę pośrednią. Komisja (Eurostat) zaczęła także publikować roczne szacunki poziomów godzinowych kosztów pracy w podziale na sekcje NACE, począwszy od 2012 r., w oparciu zarówno o poziomy badania kosztów pracy, jak i tendencji WKP. W oparciu o dostarczane dane i inną dokumentację krajową, w tym sprawozdania dotyczące jakości, Komisja będzie nadal regularnie monitorować kwestie w zakresie niezgodności i jakości danych. W przypadku braku postępów w zakresie udoskonaleń lub gdy są one niewystarczające Komisja będzie ściśle współpracować z właściwymi krajowymi urzędami statystycznymi. 10