RECENZJA. rozprawy doktorskiej mgr Tomasza GRABOWSKIEGO. na temat: TERRORYZM PÓŁNOCNOKAUKASKI ŹRÓDŁA, PRZEJAWY I PRZECIWDZIAŁANIE ZJAWISKU
|
|
- Maciej Kozak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 płk dr hab. Andrzej POLAK Akademia Obrony Narodowej Warszawa, r. RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr Tomasza GRABOWSKIEGO na temat: TERRORYZM PÓŁNOCNOKAUKASKI ŹRÓDŁA, PRZEJAWY I PRZECIWDZIAŁANIE ZJAWISKU 1. Ocena ogólna Bezpieczeństwo najogólniej, to stan realny lub subiektywne poczucie braku zagrożenia zewnętrznego, gwarantujące możliwość pełnej realizacji własnych celów. To stan uzyskany w wyniku odpowiednio zorganizowanej obrony oraz ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi; stabilność wewnętrzna i suwerenność państwa, odzwierciedlająca brak jakichkolwiek zagrożeń. Wśród podstawowych wartości bezpieczeństwa narodowego wskazuje się: przetrwanie; integralność terytorialną; niezależność polityczną (w rozumieniu ustrojowym), samowładność i swobodę afiliacji; jakość życia w rozumieniu przyzwoitego standardu, praw i swobód obywatelskich czy rozwoju kulturalnego. Z kolei, do wartości politycznych należą: suwerenność narodu, niepodległy byt, niezależność w zagwarantowanych granicach. Bezpieczeństwo (osobiste i zbiorowe) jest stałym elementem, pojawiającym się od dziesięcioleci w oficjalnych dokumentach państwowych i instytucji mających je zagwarantować, zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i międzynarodowym. Każde państwo tworzy systemy bezpieczeństwa (systemy instytucji), które za bezpieczeństwo powinny odpowiadać. Trudno nie zauważyć, że współczesne środowisko bezpieczeństwa charakteryzuje zacieranie się granic pomiędzy jego wymiarem zewnętrznym i wewnętrznym, militarnym i niemilitarnym. Globalizacja oraz rosnąca współzależność wpływają na nieprzewidywalność zjawisk, których zasięg jest coraz mniej ograniczony barierami geograficznymi czy systemami politycznymi i gospodarczymi.
2 Wśród niemilitarnych zagrożeń bezpieczeństwa należy wymienić: zmiany demograficzne, migracje ludności, dyskryminację etniczną i religijną, naruszanie praw człowieka, choroby cywilizacyjne, niestabilność organizmów państwowych. Zagrożenia ekonomiczne z kolei obejmują: globalizację gospodarki, zróżnicowanie rozwoju regionalnego, bezpieczeństwo energetyczne. Wśród zagrożeń militarnych wyróżnia się: wojny na dużą skalę, konflikty lokalne o małej i średniej intensywności, szantaż militarny, demonstrację siły, nacisk militarny czy prowokację militarną. Niewątpliwe tradycyjnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa (narodowego i międzynarodowego) pozostaje terroryzm. Nowoczesny terroryzm pojawił się w drugiej połowie XX wieku, stając się jedną z plag współczesności, chociaż (co należy podkreślić), jego znaczenie i rzeczywisty charakter postrzegane są różnie. Terroryzm to najogólniej rzecz ujmując, użycie siły lub przemocy fizycznej przeciwko osobom lub własności, z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i wymuszenie na określonej grupie ludności (lub państwie) ustępstw w drodze do realizacji określonych celów. Działania terrorystyczne mogą dotyczyć całej populacji, jednak najczęściej są one uderzeniem w jej niewielką część, aby pozostałych obywateli zmusić do odpowiednich zachowań. O traktowaniu terroryzmu, jako zjawiska politycznego mają decydować (między innymi): motywacja sprawców oraz długoterminowy cel działalności. Jak zauważył G. \Nard\aw (Political Terrorism. Theory, Tactics, Countermesures, Cambridge Uniwersity Press 1989): Terroryzm polega na stosowaniu terroru do celów politycznych - udoskonaleniu go i uczynieniu z niego swoistego narzędzia. Kaukaz to region na pograniczu Europy i Azji, pomiędzy Morzem Czarnym a Kaspijskim, wokół gór Kaukazu. Od północy graniczy z europejską częścią Rosji, od południa (w zależności od przyjmowanego podziału), z Bliskim Wschodem albo z Azją Zachodnią (Przednią). Tradycyjnie przyjmuje się, że południową granicę Kaukazu stanowią granice Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu (z Turcją i z Iranem). Z kolei, obszar Kaukazu Północnego to najbardziej niestabilna część Federacji Rosyjskiej, zaś trwający tu konflikt, analitycy oceniają, jako najbardziej krwawy w Europie. To dla Rosji obszar niezwykle ważny z geopolitycznego punktu widzenia, albowiem położony jest, jak pisze Doktorant (s.14): 2
3 w strefie jej żywotnych interesów oraz ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa kraju. Od rozwoju wypadków w tym miejscu zależy zrównoważony rozwój całej Rosji. Granicę geograficzną regionu, opisywaną przez Autora stanowi granica Północnokaukaskiego Okręgu Federalnego Federacji Rosyjskiej, obejmująca sześć republik (Czeczenia, Dagestan, Inguszetia, Kabardyno-Bałkaria, Karaczajo-Czerkesja oraz Osetia Północna). Terroryzm północnokaukaski jest, jak podkreśla Doktorant (s.109): zjawiskiem o podłożu systemowym, zaś na jego funkcjonowanie składa się wiele przyczyn o różnym charakterze: społeczno-ekonomicznym, psychologicznym i ideologicznym. To zjawisko o bardzo zróżnicowanych, wielodziedzinowych i wielopłaszczyznowych źródłach, stąd temat podjęty przez Doktoranta uważam za niezwykle potrzebny i interesujący. Pan mgr Tomasz Grabowski z dużą szczegółowością i komplementarnie, co podkreślam, zajął się tym niewątpliwie interesującym problemem, wnosząc osobisty wkład do teorii i praktyki nauk o bezpieczeństwie i obronności. Nie bez znaczenia dla rozwoju terroryzmu pozostaje jego zwalczanie i przeciwdziałanie rozwojowi, co jest właściwie z jednym z kluczowych wyzwań Federacji Rosyjskiej od chwili powstania. Jak istotny jest to dla Rosji region mogą świadczyć najnowsze doniesienia prasowe o rozpoczęciu niedawno (z udziałem 12,5 tys. żołnierzy) na południu Rosji (w tym na wodach mórz Czarnego i Kaspijskiego), ćwiczenia wojskowe Kaukaz W ramach ćwiczeń planowane jest organizowanie pracy punktów dowodzenia na wszystkich szczeblach, z użyciem najnowszych środków automatyzacji, przećwiczenie działań z zakresu gotowości mobilizacyjnej i prowadzenia obrony terytorialnej. Na szeroką skalę uczestniczyć będą w ćwiczeniach siły Floty Czarnomorskiej i Flotylli Kaspijskiej oraz lotnictwo. Minister obrony (Siergiej Szojgu) zapowiedział, że: w trakcie ćwiczeń ocenione zostaną możliwości sił zbrojnych Rosji, dotyczące obrony interesów narodowych na południowo-zachodnim kierunku strategicznym. 3
4 2. Ocena metodologiczna Konstrukcja metodologiczna rozprawy wymaga wyjaśnień ze strony Doktoranta, który nie uniknął kilku błędów. We wstępie przybliżono metodologiczne podstawy badań. Nie wiem czy te pół strony tekstu (s.4) ma stanowić interpretację sytuacji problemowej? Jeśli tak, to rzeczywiście nie jest to wystarczające, biorąc pod uwagę, że w samym tytule występuje kilka kwestii wymagających krótkiego wyjaśnienia (terroryzm północnokaukaski, źródła i przejawy terroryzmu oraz sposoby przeciwdziałania). Znajdziemy je wprawdzie w dalszej części pracy, ale właśnie w tym miejscu słowa - klucze podjętych badań powinny zostać wyjaśnione. Być może jest to efektem braku odrębnego rozdziału metodologicznego, zaś Doktorant wyszedł z założenia syntetycznego ujęcia treści we wstępie. Uzasadniając wybór tematu badań, podkreślono już na wstępie potrzebę wskazania przyczyn i charakteru aktywności terrorystycznej podejmowanej przez organizacje i zamachowców wywodzących się z Północnego Kaukazu oraz potrzebę (s.4): obiektywnej oceny skuteczności rosyjskiej polityki antyterrorystycznej w regionie Kaukazu, a także na całym terytorium Federacji Rosyjskiej. Konsekwentnie, w dalszej części przybliżono cel pracy (podjętych badań). Następnie, po ustaleniu głównego problemu badawczego, wskazano problemy (pytania) szczegółowe oraz przyjęto hipotezy badawcze. W dalszej kolejności zaprezentowano metody badawcze, wskazując granice geograficzne regionu (regionów), w wymiarze: lokalnym, krajowym i międzynarodowym oraz cezurę czasową, obejmującą lata (s.7-8). Zwieńczeniem metodologicznej konstrukcji rozprawy powinien być również opis postępowania badawczego (organizacja i przebieg badań). Tego, niestety zabrakło. Za cel pracy przyjęto (s.5): przedstawienie zjawiska terroryzmu północnokaukaskiego. Dla potrzeb badań wskazano również cel poznawczy (identyfikację oraz systematyzację wiedzy o rozpatrywanym zjawisku). Doktorant założył: wyjaśnienie mechanizmów społeczno-politycznych, warunkujących występowanie terroryzmu na opisywanym obszarze oraz wskazanie ograniczeń i 4
5 przyczyn słabości rosyjskiej polityki w zakresie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu północnokaukaskiego. Określenie celu badań oraz rozpoznanie sytuacji problemowej pozwoliło Doktorantowi zidentyfikować główny problem badawczy, który został sformułowany w następującym brzmieniu (s.5): wyjaśnienie istoty fenomenu terroryzmu północnokaukaskiego, jego charakterystyki oraz form wyróżniających, na tle szerokiego zjawiska współczesnego terroryzmu. Sformułowanie głównego problemu badawczego pozwoliło w znacznym stopniu ukierunkować wysiłek badawczy Doktoranta. Wygenerowane na tej podstawie pytania szczegółowe (s.5) wprawdzie nie są pytaniami a bardziej problemami, które Doktorant starał się rozwiązać. Mamy właściwie wszystko co nam potrzeba do solidnej konstrukcji metodologicznej (cel - główny problem badawczy - problemy szczegółowe - hipotezy), ale odnoszę wrażenie, że do końca Doktorant nad tym nie zapanował. Nie za bardzo przekonujące są dla mnie relacje pomiędzy problemami szczegółowymi i hipotezami badawczymi. Proszę wyjaśnić (1): dlaczego zrezygnowano z hipotezy głównej na rzecz kilku hipotez badawczych? Efekty dociekań badawczych Doktoranta możemy dostrzec we wnioskach (konkluzjach) ujętych w podsumowaniu każdego z rozdziałów. Konsekwencją niezwykle syntetycznej konstrukcji metodologicznej są jeszcze skromniejsze wnioski na koniec każdego z rozdziałów. Co wprawdzie nie jest błędem, ale dodatkowo rozmywa układ metodologiczny. Podobnie, w przypadku weryfikacji przyjętych hipotez badawczych (s.5), odpowiednio do problemów szczegółowych. Wprawdzie w konkluzjach kolejnych rozdziałów oraz w zakończeniu znajdziemy odniesienie do poszczególnych hipotez, ale niestety należy ich poszukiwać w zawoalowanej i chaotycznej często treści. Pomimo tych uchybień, zawarte w hipotezach przypuszczenia stanowiły dla Doktoranta niewątpliwie podstawę do ich weryfikacji przy użyciu przyjętych metod badawczych. Jeżeli we wstępie rozprawy przyjęto cztery (4) hipotezy, będące odpowiedziami na kolejne problemy badawcze, to (2): jaka jest w tej sytuacji rola głównego problemu badawczego? Zaproponowane hipotezy oraz wnioski zaprezentowane w kolejnych rozdziałach są niewątpliwie wielce interesujące, ale niektóre 5
6 z nich (dla mnie osobiście) wymagają wyjaśnienia, między innymi: (3) co wyróżnia politykę antyterrorystyczną od kontrterrorystycznej?; (4) czym jest ów modus operandi terroryzmu północnokaukaskiego (s.5); jak należy rozumieć: własny styl operacji połączonych (s.303)? oraz (5): jakie cechy wyróżniają terroryzm północnokaukaski, jako osobne zjawisko (s.303)? W procesie rozwiązywania problemów Doktorant podkreśla wykorzystanie teoretycznych metod badawczych, takich jak: analiza systemowa, metoda historyczna, metoda porównawcza oraz metoda instytucjonalno-prawna. Co do analizy systemowej wprawdzie Doktorant przybliżył jej definicję, wskazując w pewnym stopniu sposób jej wykorzystania, niestety nadinterpetując pewne kwestie. Dla przykładu (7): proszę wskazać obiekt badań przyjęty przez Doktoranta w pracy (s.8) oraz systemowe ujęcie badanych problemów (s.8). Odwołując się do metody historycznej, pisze Doktorant, iż ta (s.8): w najlepszy sposób wskazuje na relacje przyczynowo-skutkowe. Proszę wyjaśnić (8): o jakie relacje chodzi i co Doktorant rozumie pod pojęciem metody historycznej w naukach społecznych? Proszę też wskazać (9) efekty wykorzystania w badaniach metody porównawczej (porównania). Doktorant korzystał również z metody instytucjonalno-prawnej (s.8). Szkoda, że tak skromnie korzystano z metodologicznych osiągnięć nauk społecznych, gdzie z grupy metod teoretycznych warto wymienić (dla przykładu): analizę, syntezę, wnioskowanie, analogię, abstrahowanie czy uogólnianie. Tym bardziej, że (świadomie lub nieświadomie) z większości wskazanych metod teoretycznych Doktorant korzystał, tylko nie chciał się do tego przyznać. Metody te pozwoliły na skonkretyzowanie poglądów w zakresie rozpatrywanych problemów oraz ukierunkowały badania właściwe. Dobór literatury nie budzi zastrzeżeń. Bibliografia obejmuje ponad 430 pozycji, wśród których znajdują się (między innymi): monografie, artykuły, dokumenty normatywne oraz źródła internetowe. Szczególnie warte podkreślenia jest sięganie przez Doktoranta do źródeł angielsko i rosyjskojęzycznych. 6
7 Podsumowując, rozprawa zapoczątkowana jest wstępem, a następnie rozwinięta w pięciu rozdziałach merytorycznych, w których przedstawiony został w zasadzie z zachowaniem przyjętej kolejności i logicznej wynikowości badań, sposób rozwiązania poszczególnych problemów badawczych. Wyniki badań i zaproponowanych rozwiązań ujęte zostały częściowo we wnioskach z rozdziałów oraz w zakończeniu. Treść pracy wzbogacają tabele (47), rysunki (33) i załączniki (3). Sporządzone poprawnie, z odwołaniem do źródeł. Praca stanowi zamkniętą i spójną tematycznie całość. Przyjęta przez Doktoranta procedura badawcza odpowiada wymogom logicznym i metodologicznym. Pomimo zauważonych licznych niedociągnięć, uwidacznia się w niej planowe i konsekwentne dążenie do rozwiązania sformułowanych problemów oraz zweryfikowania postawionych hipotez. 3. Ocena merytoryczna Przedstawiona do recenzji rozprawa doktorska stanowi zwarte opracowanie naukowe liczące 354 strony. Treść merytoryczną rozprawy doktorskiej zaprezentowano w pięciu rozdziałach. W rozdziale pierwszym ujęto zagadnienia terroryzmu północnokaukaskiego w perspektywie historycznej i geopolitycznej. W sposób wyczerpujący przybliżono doświadczenia historyczne północnokaukaskich narodów, które od kilku wieków (XVI-XX) zaangażowane były w konflikt z Rosją. Nie jest tajemnicą, co podkreśla Doktorant, że kulminacją represyjnej polityki Moskwy przeciwko mieszkającym tam narodom były masowe deportacje prowadzone przede wszystkim w okresie drugiej wojny światowej, które w sposób wymierny wpłynęły na zbiorową pamięć mieszkańców Północnego Kaukazu. Niewątpliwie, niewyobrażalną falę przemocy na północnym Kaukazie przyniosła rewolucja bolszewicka i sowieckie panowanie, o czym pisze Doktorant (s.29). Doktorant podkreślając znaczenie różnic cywilizacyjnych pomiędzy Kaukazem a Rosją, przyjmuje tezę, że Kaukaz można traktować, jako osobny ośrodek cywilizacyjno-kulturowy, z innymi (niż w przypadku Rosji) wartościami duchowymi, formami gospodarowania, formami państwowości oraz normami życia
8 społecznego (s.10). To siłą rzeczy utrudnia koegzystencję w ramach jednej struktury państwowej, stąd występuje tu znacząca liczba trudnych do zneutralizowania czynników niestabilności (terroryzm, rywalizacja o surowce energetyczne, konflikty separatystyczne i religijne czy zaangażowanie zewnętrznych mocarstw. Jeżeli idzie o zaangażowanie tych ostatnich, Doktorant pisze (s.50): Kreml tureckie oddziaływanie na Kaukazie postrzega jako zagrożenie dla swoich interesów. Jak dzisiaj, zdaniem Doktoranta (10): po niedawnym puczu (zamachu stanu) w Turcji i zbliżeniu rosyjsko-tureckim należy oceniać te kwestie? Zgadzam się z większością kluczowych tez ujętych w rozdziale i będących efektem podjętych w nim rozważań. Szkoda tylko, że te ponad 50 stron rozważań wieńczy Doktorant konkluzją zawartą w kilku zdaniach. Na stronie 43 Doktorant podkreśla, że w miejsce starych wojen pojawiły się nowe, jak chociażby wojny asymetryczne. Bez względu na odwołania do eksperta, proszę mnie przekonać (11) o słuszności tego zapisu. Jak zdefiniuje Pan wojnę asymetryczną? Rozdział drugi obejmuje współczesne (wyłącznie wewnętrzne) źródła terroryzmu na Kaukazie Północnym, wyróżniając (między innymi): bezrobocie, ogromną korupcję, klanowy system funkcjonowania lokalnych społeczności. Uwzględniając panujące w regionie trendy demograficzne, Doktorant podkreślił istnienie związku pomiędzy wysokim przyrostem naturalnym, problemami społeczno-ekonomicznymi a eskalacją działalności grup terrorystycznych. Wśród uwarunkowań psychologicznych i motywacji terrorystów wskazano: poczucie krzywdy, traumy czy zdeptanej godności, anomię wartości, pustkę światopoglądową, frustracje życiowe oraz pokoleniowy konflikt. Z kolei, wśród ideologicznych motywacji terrorystów wyróżniono: intelektualne związki północnokaukaskich liderów z autorytetami światowego dżihadu oraz ewolucję separatyzmu narodowościowego w walkę o podłożu religijnym (islamistycznym). Zgadzam się w zupełności z Doktorantem, który pisze we wnioskach, że (s.109): ryzykowne jest stawianie jednoznacznych ocen, która z przyczyn jest decydująca dla zaistnienia zjawiska terroryzmu. Podkreśla jednocześnie, że w przypadku uwarunkowań Kaukazu Północnego należy przyjąć pierwszeństwo 8
9 czynników społecznych przed ideologicznymi. Co zatem skłoniło Doktoranta do wyróżnienia czynników społecznych przed innymi (12)?: Tematem przewodnim rozdziału trzeciego są formy organizacyjne terroryzmu północnokaukaskiego. Opisano w nim strukturę organizacyjną. Analizie poddano powstanie i rozwój lokalnych ugrupowań islamistycznych oraz sieciowy paradygmat ich działania, wskazano uwarunkowania, które doprowadziły do utworzenia Emiratu Arabskiego, jako wirtualnego quasi-państwa. W rozdziale przybliżono również powiązania terroryzmu północnokaukaskiego z ruchem światowego dżihadu, przybliżając: kanały napływu zagranicznych mudżahedinów z Bliskiego i Środkowego Wschodu na Kaukaz Północny i odwrotnie (zjawisko emigracji z Kaukazu na Bliski Wschód, szczególnie do Syrii, radykalnie nastawionej młodzieży, aby tam kontynuować dżihad w szeregach Państwa Islamskiego). To niewątpliwie jeden z ważniejszych rozdziałów dysertacji, pozwalający ocenić wielkość i siłę północnokaukaskiego terroryzmu. Jestem pod dużym wrażeniem ujętej treści a zwłaszcza źródeł (obcojęzycznych), do których dotarł Doktorant, analizując zjawisko terroryzmu północnokaukaskiego w wymiarze czasowym, przestrzennym i rzeczowym (organizacyjnym). Jest to tym bardziej warte podkreślenia, że jest to materia (konstrukcja) niezwykle skomplikowana a Doktorantowi udało się ją przedstawić w sposób w miarę przejrzysty. Może niezbyt przekonujący jest dla mnie ów podział czasowy. Z jednej strony w tytułach podrozdziałów pisze Doktorant o okresie czeczeńskim (do 2007 roku) oraz Emiracie Kaukaskim ( ), z kolei na stronach wyróżniono pięć okresów rozwoju terroryzmu na Północnym Kaukazie. Skąd te różnice (13) w postrzeganiu zjawiska terroryzmu na Północnym Kaukazie w wymiarze czasowym? Kolejnym niezwykle istotnym rozdziałem z punktu widzenia ewolucji i rozwoju terroryzmu na Północnym Kaukazie jest rozdział czwarty, w którym przedstawiono formy i metody walki terrorystów. Jak pisze Doktorant we wstępie (s.12): Analizując przebieg zamachów, sylwetki sprawców i narzędzia za pomocą których dokonano ataku, w rozdziale podjęto się prześledzić przebieg 9
10 zmian w metodach działania terrorystów. W rozdziale ujęto również akcje zbrojne terrorystów, zbliżone w swym charakterze do działań partyzanckich. To kolejny z rozdziałów, w którym przedstawiono w sposób niezwykle szeroki, tym razem - formy i metody walki terrorystów. Imponująca jest rzeczywiście liczba źródeł, z których korzystał Doktorant, imponująca jest liczba wskazanych form i metod. Niestety, wybrzmiało to nazbyt chaotycznie. Nawet w sytuacji, kiedy Doktorant powołuje się na innych autorów, warto było dla potrzeb dysertacji zaproponować własną klasyfikację. Mamy tutaj niezwykłą mozaikę terminów: formy i metody walki, formy działania, metody ataków, działania partyzanckie, wojna nieregularna, działania nieregularne, akcje, zamachy, zbrojne napady, dywersję, taktykę działań dywersyjno-terrorystycznych, taktykę defensywną, działania niepokojące (s.201), ostrzały, zasadzki, napady i rajdy. Jeszcze inne metody znajdziemy w konkluzji (s.262). Proszę zatem, dla potrzeb dysertacji (14) zaproponować klasyfikację form i metod walki, uwzględniając podstawy teorii sztuki wojennej. Treścią rozdziału piątego są zagadnienia związane z przeciwdziałaniem terroryzmowi północnokaukaskiemu przez stronę rosyjską. Opisano w nim podstawy prawno-doktrynalne antyterrorystycznej polityki Rosji, podkreślając stałą ewolucję założeń i rozwiązań instytucjonalnych. W dalszej części przybliżono siłowe i niesiłowe metody zwalczania terroryzmu, podając równocześnie ocenie skuteczność dotychczasowej polityki antyterrorystycznej w Rosji. Podobnie jak w przypadku poprzedniego rozdziału, mankamentem jest dosyć swobodne podejście Doktoranta do terminów i kategorii związanych z działaniami antyterrorystycznymi. Proszę zatem o wyjaśnienie (15): co Autor rozumiem pod pojęciem reżimu operacji kontrterrorystycznej (s.266)? W zakończeniu dysertacji Doktorant w sposób, może aż zanadto, syntetyczny dokonał oceny stopnia osiągnięcia celu i rozwiązania problemu (problemów szczegółowych) badań, weryfikując przyjęte we wstępie hipotezy. Potwierdzając słuszność postawionych hipotez Doktorant pisze, iż (s.303): Terroryści z Kaukazu Północnego wypracowali własne sposoby przygotowania i realizacji 10
11 zamachów. Wytworzyli własny styl operacji połączonych z braniem zakładników. W każdym kolejnym ataku (od Budionowska przez Kizlar, Dubowkę aż po Biesłan) doskonalili swoją taktykę i wprowadzali innowacje. Opracowali własną metodykę przeprowadzania zamachów samobójczych z udziałem kobiet, począwszy od metod ich werbunku i indoktrynacji, poprzez szkolenie, aż do sposobu dokonania samego ataku. Trudno się z tym nie zgodzić. Pomimo wielu mankamentów dysertacji, zwłaszcza w wymiarze metodologicznym, treść rozprawy (wyniki badań) mogą zostać wykorzystane w procesie dydaktycznym, tym bardziej, że jak można dostrzec w bibliografii temat w szerokim spektrum był rzadko podejmowany w Polsce. 4. WNIOSKI KOŃCOWE W rezultacie przeprowadzonej oceny rozprawy doktorskiej stwierdzam, że stanowi ona indywidualny dorobek Doktoranta. Przedstawione w niej wyniki badań dobrze świadczą o umiejętnościach rozwiązywania problemów naukowych. Pomimo wskazanych mankamentów jest to wartościowy materiał, przede wszystkim pod względem merytorycznym, obejmujący spostrzeżenia, wnioski i doświadczenia, wskazujące na źródła, przejawy, formy i metody prowadzenia działalności terrorystycznej na Północnym Kaukazie oraz formy przeciwdziałania im przez stronę rosyjską. W kontekście powyższego należy uznać, iż rozprawa doktorska Pana mgr. Tomasza GRABOWSKIEGO odpowiada wymogom Ustawy z dnia 14 marca 2003 roku: O stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki. Stawiam zatem wniosek o dopuszczenie Pana mgr. Tomasza GRABOW SKIEGO do publicznej obrony przedłożonej do recenzji rozprawy. 11
problemy polityczne współczesnego świata
Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmuller problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 1998 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności -
Bardziej szczegółowoProblemy polityczne współczesnego świata
A 372536 Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmiiller Problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 2002 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności
Bardziej szczegółowoŻycie młodych ludzi w państwie Izrael
III SPOTKANIE - Konflikt izraelsko-palestyński na progu XXI wieku Życie młodych ludzi w państwie Izrael 1. Powszechna służba wojskowa kobiet i mężczyzn (rola IDF w społeczeństwie); 2. Aktywność polityczna
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. mgr Marcin Druszcz ZABEZPIECZENIE MEDYCZNE DZIAŁAŃ PODODDZIAŁÓW POLICJI NA TERYTORIUM KRAJU W LATACH
STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ mgr Marcin Druszcz /Autor rozprawy/ ZABEZPIECZENIE MEDYCZNE DZIAŁAŃ PODODDZIAŁÓW POLICJI NA TERYTORIUM KRAJU W LATACH 2010-2015.... /Temat rozprawy/ dr hab. Andrzej Czupryński..
Bardziej szczegółowoBartosz Rakoczy * w obszarze specjalnym o charakterze ekologicznym], Rzeszów 2013 (review)
Bartosz Rakoczy * Recenzja monografii autorstwa Prof. Jerzego Stelmasiaka pt. Interes indywidualny a interes publiczny w ochronie środowiska w obszarze specjalnym o charakterze ekologicznym, Rzeszów 2013
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej mgr Pradeep Kumar pt. The Determinants of Foreign
Prof. dr hab. Sławomir I. Bukowski, prof. zw. Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny Im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu Wydział Ekonomiczny Katedra Biznesu i Finansów Międzynarodowych Recenzja rozprawy
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne
BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE I stopień studia stacjonarne Imię i nazwisko promotora DR HAB. ARKADIUSZ JUNCEWICZ DR HAB. INŻ. WALDEMAR KAWKA Zakres zainteresowań naukowych System bezpieczeństwa narodowego RP.
Bardziej szczegółowoUwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć
Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia
Bardziej szczegółowoMETODY ANALIZY WYBRANYCH RODZAJÓW INFORMACJI W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
dr hab. Grzegorz Krasnodębski Akademia Marynarki Wojennej Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich Gdynia, 17.07.2017 r. RECENZJA rozprawy doktorskiej Pana mgr. inż. Przemysława ŻUKOWSKIEGO nt. METODY ANALIZY
Bardziej szczegółowomgr Jarosław Hermaszewski (koncepcja pracy-tezy)
mgr Jarosław Hermaszewski Inwestycje samorządu terytorialnego i ich wpływ na funkcjonowanie i rozwój gminy Polkowice w latach dziewięćdziesiątych (koncepcja pracy-tezy) Prawne podstawy funkcjonowania organów
Bardziej szczegółowoTERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW
ĆWICZENIA III TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW POJĘCIE TERRORYZMU Terroryzm: - jedna z form przemocy politycznej - politycznie motywowana przemoc skierowana przeciw celom
Bardziej szczegółowodr hab. inż. Andrzej Żyluk, prof. ITWL Warszawa r. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych ul. Ks. Bolesława Warszawa RECENZJA
dr hab. inż. Andrzej Żyluk, prof. ITWL Warszawa 14.01.2015 r. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych ul. Ks. Bolesława 6 01-494 Warszawa RECENZJA rozprawy doktorskiej Pana mgr inż. Tadeusza MIKUTELA p.t.
Bardziej szczegółowoAndrzej Zapałowski "Następna Dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy", George Friedman, Kraków 2012 : [recenzja]
Andrzej Zapałowski "Następna Dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy", George Friedman, Kraków 2012 : [recenzja] Ante Portas. Studia nad bezpieczeństwem nr 2, 147-150 2013 RECENZJE ANTE PORTAS Studia nad
Bardziej szczegółowoZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY. CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY CZĘŚĆ OGÓLNA 60 zagadnień STUDIA I STOPNIA KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 1. Przedstaw definicję prawdy w różnych koncepcjach prawdy. 2. Przedstaw strukturę klasycznego
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa
Prof. dr hab. Edward Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Rachunku Kosztów, Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoKierunek studiów logistyka należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk
ekonomika obronności studia pierwszego stopnia - profil ogólno akademicki specjalność obronność państwa Kierunek studiów ekonomika obronności należy do obszarów kształcenia w zakresie nauk społecznych.
Bardziej szczegółowo. omasz Stępniewskr. ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG. ^, w pozimnowojennym świecie
. omasz Stępniewskr ^ Geopolityka regionu MORZA CZARNEG ^, w pozimnowojennym świecie Wstęp 11 Geopolityka jako przedmiot badań - wprowadzenie 23 CZĘŚĆ 1 (Geo)polityka państw nadbrzeżnych regionu Morza
Bardziej szczegółowoHelena Tendera-Właszczuk Kraków, 15.04.2013 Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Helena Tendera-Właszczuk Kraków, 15.04.2013 Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Recenzja dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego dr Krzysztofa Wacha w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie
Bardziej szczegółowo1. Podstawa prawna oraz kryteria przyjęte do oceny rozprawy doktorskiej
Szczecin, 20.04. 2015 Prof. Dr hab. Waldemar Gos, prof. zw. US Uniwersytet Szczeciński Instytut Rachunkowości Ocena rozprawy doktorskiej mgr. Artura Jastrzębowskiego pt. Zakres i znaczenie współcześnie
Bardziej szczegółowoPytania egzaminacyjne dla kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
Pytania egzaminacyjne dla kierunku BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Egzamin w roku akademickim 2011/2012 Obowiązuje studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych 1. Przedstaw rozumienie bezpieczeństwa państwa
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017
SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca wymienić charakterystyczne Afryki.
Bardziej szczegółowoROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY
UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 14.12.2016 R. Stanisław Koziej ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji na seminarium katedralnym Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej
Bardziej szczegółowoTERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH
r. Stanisław Koziej 1 TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY 2 Agenda Strategiczne środowisko bezpieczeństwa Charakter współczesnego terroryzmu Dylematy walki z terroryzmem
Bardziej szczegółowoAnna Zachorowska-Mazurkiewicz Kobiety i instytucje. Kobiety na rynku pracy w Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej i w Polsce
Anna Zachorowska-Mazurkiewicz Kobiety i instytucje Kobiety na rynku pracy w Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej i w Polsce Katowice 2006 Spis treści Wstęp 9 Rozdział I Rola i pozycja kobiet na rynku
Bardziej szczegółowoEkonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek
Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie Autor: redakcja naukowa Janusz Płaczek Publikacja ma na celu przedstawienie współczesnych ważniejszych problemów ekonomiki bezpieczeństwa i wyposażenie Czytelnika
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY.
UNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji 12.04.2018r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej wojny między
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu
OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DO SPECJALNOŚCI: Bezpieczeństwo antyterrorystyczne Absolwent specjalności bezpieczeństwo antyterrorystyczne wyróżniać się będzie kompetencjami przywódczymi, wiedzą i umiejętnościami
Bardziej szczegółowoStreszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych
mgr Aneta Olejniczak Promotor: prof. dr hab. Agnieszka Izabela Baruk Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. Uwarunkowania stosowania koncepcji otwartych innowacji w instytucjach naukowych i badawczo-rozwojowych
Bardziej szczegółowoZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR
ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP Opracował: Krzysztof KACZMAR 1 BEZPIECZEŃSTWO jednostka, grupa społeczna, organizacja, państwo nie odczuwa zagrożenia swego istnienia lub podstawowych
Bardziej szczegółowoKierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych
Kierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Objaśnienie oznaczeń: Z efekty kierunkowe dla Zarządzania W wiedza
Bardziej szczegółowoNatalia Gorynia-Pfeffer STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ
Natalia Gorynia-Pfeffer STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ Instytucjonalne uwarunkowania narodowego systemu innowacji w Niemczech i w Polsce wnioski dla Polski Frankfurt am Main 2012 1 Instytucjonalne uwarunkowania
Bardziej szczegółowoRECENZJA. rozprawy doktorskiej mgr. inż. Łukasza Szweda pt. Udział polskiego. promotora pomocniczego
Prof. zw. dr hab. Henryk Cwięk Częstochowa. i czerwca 2019 r. Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa Uniwersytet Humanistyczno _ Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie RECENZJA rozprawy doktorskiej
Bardziej szczegółowoWSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19
SPIS TREŚCI WSTĘP 11 ROZDZIAŁ I GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19 1. Współczesna gospodarka światowa i jej struktura... 19 1.1. Podmioty gospodarki światowej... 21 1.2. Funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoPYTANIA EGZAMINACYJNE. (egzamin licencjacki) I STOPIEŃ - Bezpieczeństwo Narodowe
PYTANIA EGZAMINACYJNE (egzamin licencjacki) I STOPIEŃ - Bezpieczeństwo Narodowe 1. Cele, zadania i funkcje systemu bezpieczeństwa ekologicznego Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Świadomość ekologiczna i edukacja
Bardziej szczegółowoB8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2
B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 2 Motyw B B. mając na uwadze, że w kontekście arabskiej wiosny w lutym 2011 r. Libijczycy wyszli na ulice, co przerodziło się w dziewięciomiesięczny konflikt wewnętrzny; mając
Bardziej szczegółowoI. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 2 do uchwały nr 182/09/2013 Senatu UR z 26 września 2013 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia
Bardziej szczegółowoHISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA
2016-09-01 HISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne w czasie oraz porządkuje
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE SYSTEMÓW INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ W SYSTEMIE WYKRYWANIA SKAŻEŃ SIŁ ZBROJNYCH RP
dr hab. Grzegorz Krasnodębski Akademia Marynarki Wojennej Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich Gdynia, 27.02.2017 r. RECENZJA rozprawy doktorskiej Pani mgr Anny Katarzyny ŚLEBIODY nt. WYKORZYSTANIE SYSTEMÓW
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis zastosowanych skrótów Wstęp... 9
Spis treści Spis zastosowanych skrótów.......................................... 7 Wstęp............................................................. 9 ROZDZIAŁ 1 Uwarunkowania działalności gospodarczej
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z przedmiotu historia klasa VII ( wg programu Wczoraj i dziś nr dopuszczenia 877/4/2017 ). Rok szkolny 2017/2018 Ocena dopuszczająca : - zna datę i postanowienia
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.
STRESZCZENIE rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne. Zasadniczym czynnikiem stanowiącym motywację dla podjętych w pracy rozważań
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...
SPIS TREŚCI Wstęp......................................................... 9 Rozdział 1. Pojęcie i istota funduszu inwestycyjnego.................. 13 1.1. Definicja funduszu inwestycyjnego...............................
Bardziej szczegółowo_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ. WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY
_ A AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ STRATEGICZNO-OBRONNY Katedra Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego AON wewn. 4969/97 QD KONFLIKTÓW DO PARTNERSKIEJ WSPÓŁPRACY. Redakcja naukowa prof. zw. dr hab.
Bardziej szczegółowoWstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]
Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA ZAGROŻEŃ
KLASYFIKACJA ZAGROŻEŃ Podczas klasyfikacji zagrożeń bezpieczeństwa w państwie Należy brać pod uwagę aspekty Polityczne Militarne Ekonomiczne Społeczne Zasięg i znaczenie możliwych następstw dla bezpieczeństw
Bardziej szczegółowomgr Karol Marek Klimczak KONCEPCJA I PLAN ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
mgr Karol Marek Klimczak KONCEPCJA I PLAN ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Tytuł: Zarządzanie ryzykiem finansowym w polskich przedsiębiorstwach działających w otoczeniu międzynarodowym Ostatnie dziesięciolecia rozwoju
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I
SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz ważniejszych skrótów... 13
Wykaz ważniejszych skrótów... 13 Wprowadzenie.... 17 1. Charakter znaczeniowy prezentowanego zagadnienia tematycznego... 17 2. Wyjaśnienie podstawowych zagadnień związanych z przeciwdziałaniem i zwalczaniem
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU. Rola małych miast i obszarów wiejskich w rozwoju OM
OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU OBSZARU METROPOLITALNEGO DO 2030 ROKU Rola małych miast i obszarów wiejskich w rozwoju OM Jerzy Bański Konrad Czapiewski 1 PLAN PREZENTACJI/WARSZTATÓW 1. ZAŁOŻENIA I CELE
Bardziej szczegółowoA. Ocena problemu badawczego, tezy badawczej, hipotez badawczych i metod
Prof. dr hab. Sławomir I. Bukowski, prof. zw. Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych Katedra Biznesu i Finansów Międzynarodowych
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy doktorskiej Mgr Macieja Chrzanowskiego pt.: Wykorzystanie otwartych innowacji w polskich przedsiębiorstwach
Warszawa, dn. 28.04.2017 r. Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania, Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania Recenzja pracy doktorskiej Mgr Macieja Chrzanowskiego
Bardziej szczegółowoPOLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Bardziej szczegółowoPułtusk 2016, ss. 206.
dr hab. Ireneusz Kraś prof. UJK Kielce, 28 stycznia 2017 r. Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji Wydział Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach RECENZJA ROZPRAWY
Bardziej szczegółowoRECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
dr hab. inż. Marian Żuber Wydział Nauk o Bezpieczeństwie Akademia Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki we Wrocławiu Wrocław, 08.07.2019r. RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ mgr Małgorzaty GĄSIOR na temat:
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI GRUDZIEŃ 2011 Numer zadania 1. 2.
Bardziej szczegółowoOTWARTE KONSULTACJE PUBLICZNE
WOLNOŚĆ, BEZPIECZEŃSTWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ: JAKA BĘDZIE PRZYSZŁOŚĆ OTWARTE KONSULTACJE PUBLICZNE JAKA JEST OBECNA SYTUACJA? Jednym z podstawowych celów Unii Europejskiej jest udostępnienie jej obywatelom
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA BAZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA BAZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA, PROFIL PRAKTYCZNY 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:
Bardziej szczegółowoGEOGRAFIA treści nauczania zakres rozszerzony 5 SEMESTR Janusz Stasiak Ciekawi świata 2 Wydaw. OPERON podręcznik
GEOGRAFIA treści nauczania zakres rozszerzony 5 SEMESTR Janusz Stasiak Ciekawi świata 2 Wydaw. OPERON podręcznik DZIAŁ KLASYFIKACJA PAŃSTW ŚWIATA PROCESY DEMOGRAFICZNE TEMAT 1. Ekonomiczne i społeczne
Bardziej szczegółowoRecenzja. Prof. AGH dr hab. inż. Wiesław Waszkielewicz
Kraków, 17.11.2016 Prof. AGH dr hab. inż. Wiesław Waszkielewicz Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Zarządzania Wydział Zarządzania P.Cz. Sekretariat Recenzja rozprawy doktorskiej mgra Dariusza Liszewskiego
Bardziej szczegółowo2. Temat i teza rozprawy
Prof. dr inż. arch. Zbigniew BAĆ Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Katedra Architektury i Urbanistyki UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI R E C E N Z J A pracy doktorskiej mgr inż. arch.
Bardziej szczegółowoOpis kierunkowych efektów kształcenia
Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesienie efektów kształcenia do obszaru wiedzy Filozofia bezpieczeństwa (W, Ćw, S, B) Geografia bezpieczeństwa (W, Ćw, S, B) Historia
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński
prof. dr hab. Barbara Kożuch Uniwersytet Jagielloński RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr inż. Danuty Trybuch pt. Proces audytu i warunki doskonalenia systemu zarządzania jakością na przykładzie urzędów
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE (STUDIA 1 STOPNIA) Tabela odniesień efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE (STUDIA 1 STOPNIA) Tabela odniesień efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych Objaśnienie oznaczeń w symbolach: K KIERUNKOWE EFEKTY
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI MIĘDZYNARODOWE
Karta przedmiotu STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE Studia pierwszego stopnia/ ogólnoakademicki Przedmiot: Historia stosunków międzynarodowych Kod przedmiotu: Przedmiot w języku angielskim: History of International
Bardziej szczegółowoWymagania stawiane pracom dyplomowym realizowanym na kierunku Socjologia
Wymagania stawiane pracom dyplomowym realizowanym na kierunku Socjologia Podstawowa przesłanka wskazująca na konieczność zróżnicowania obu typów prac wynika ze stawianego celu odmiennych umiejętności w
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z Wiedzy o społeczeństwie dla klasy pierwszej w Liceum Ogólnokształcącym Nr III w Otwocku (poziom podstawowy)
Wymagania edukacyjne z Wiedzy o społeczeństwie dla klasy pierwszej w Liceum Ogólnokształcącym Nr III w Otwocku (poziom podstawowy) I Cele kształcenia wymagania ogólne. 1.Wykorzystanie i tworzenie informacji.
Bardziej szczegółowoSpołeczno-gospodarcze problemy Azji Centralnej i Kaukazu Południowego jako element kształcenia studentów i młodzieży
Społeczno-gospodarcze problemy Azji Centralnej i Kaukazu Południowego jako element kształcenia studentów i młodzieży Instytut Wschodni UAM moduł: Mapa problematyki społeczno-gospodarczej Kaukazu Południowego
Bardziej szczegółowoDynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu
Dynamiczna zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia wartości wspólnej jako nowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem naukowym prof. dr hab. Tomasz
Bardziej szczegółowoRozprawy doktorskiej mgr Anny Marii Urbaniak-Brekke. pt.: Aktywność społeczności lokalnych w Polsce i Norwegii
dr hab. Andrzej Rokita, prof. nadzw. Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Recenzja Rozprawy doktorskiej mgr Anny Marii Urbaniak-Brekke pt.: Aktywność społeczności lokalnych w Polsce i Norwegii w
Bardziej szczegółowoSpis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I. RELACJA ZALEŻNOŚCI W NAUCE O STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH 1.Pojęcie zależności 2. Historyczne i współczesne formy zależności 2.1. Okres przedwestfalski 2.2.
Bardziej szczegółowoCBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O WYJEŹDZIE POLSKICH ŻOŁNIERZY DO AFGANISTANU I DZIAŁANIACH ANTYTERRORYSTYCZNYCH NATO BS/4/2002
CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-58 - 95, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoNOWA TOŻSAMOŚĆ NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH
A Fundacja Studiów Międzynarodowych Foundation of International Studies NOWA TOŻSAMOŚĆ 3 NIEMIEC I ROSJI W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH Praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Bielenia i Witolda M. Góralskiego
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR 28/2015. Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 23 kwietnia 2015 roku
UCHWAŁA NR 28/2015 Senatu Akademii Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte z dnia 23 kwietnia 2015 roku w sprawie: utworzenia na Wydziale Dowodzenia i Operacji Morskich studiów pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoActa Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXI/2015 Nauki Humanistyczno-Społeczne Zeszyt 426. DOI:
RECENZJE OMÓWIENIA Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXI/2015 Nauki Humanistyczno-Społeczne Zeszyt 426 DOI: http://dx.doi.org/10.12775/aunc_ped.2015.010 Tomasz Różański Wydział Nauk Pedagogicznych
Bardziej szczegółowoWspółczesne problemy terroryzmu i profilaktyka kontrterrorystyczna. dr Jan Sarniak
Współczesne problemy terroryzmu i profilaktyka kontrterrorystyczna dr Jan Sarniak Zagadnienia (treści programowe) 1. Pojęcie, istota i uwarunkowania terroryzmu 2. Cechy i rodzaje terroryzmu 3. Wpływ globalizacji
Bardziej szczegółowoWarszawa - Ursynów
1 Cykl badań naukowych 1. Przygotowanie badań 2. Realizacja badań 3. Kontrola wyników 2 Koncepcja badań 1. Wybór problemu badań (geneza i uzasadnienie potrzeby badań) 2. Cel i problematyka badawcza (zagadnienia
Bardziej szczegółowoTRANSATLANTIC TRENDS POLAND
TRANSATLANTIC TRENDS POLAND P.1 Czy uważa Pan(i), że dla przyszłości Polski będzie najlepiej, jeśli będziemy brali aktywny udział w sprawach światowych, czy też jeśli będziemy trzymali się od nich z daleka?
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia - studia pierwszego stopnia na kierunku administracja :
Efekty kształcenia - studia pierwszego stopnia na administracja : Symbol Kr1_W01 Kr1_W02 Kr1_W03 WIEDZA Ma podstawową wiedzę o państwie, administracji i jej miejscu w obszarze nauk społecznych, w dziedzinie
Bardziej szczegółowoKIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Studia nad bezpieczeństwem
KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia niestacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja
Bardziej szczegółowoUniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Załącznik nr 74 do uchwały nr Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 maja 2012 r. Efekty kształcenia dla: nazwa kierunku poziom kształcenia profil kształcenia
Bardziej szczegółowoWIEDZA. ma rozszerzoną wiedzę interdyscyplinarną z zakresu nauk społecznych, szczególnie nauk o bezpieczeństwie i ich miejscu w systemie nauk
Efekty kształcenia dla kierunku Bezpieczeństwo wewnętrzne Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: kierunek należy do obszaru kształcenia w zakresie nauk społecznych Profil kształcenia: ogólno-akademicki
Bardziej szczegółowoProf. zw. dr hab. Grażyna Światowy Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Badań Marketingowych
Prof. zw. dr hab. Grażyna Światowy Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Badań Marketingowych R e c e n z j a rozprawy doktorskiej mgr Kamili Lewandowskiej pt. Współpraca kultury i biznesu na rynku
Bardziej szczegółowoKierunek Stosunki Międzynarodowe. Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki. Efekty kształcenia:
Kierunek Stosunki Międzynarodowe Studia I stopnia Profil ogólnoakademicki Efekty kształcenia: Kierunek: Stosunki Międzynarodowe Poziom kształcenia: studia I stopnia Uczelnia: Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
Bardziej szczegółowoProjekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce wykorzystano zdjęcie: want to climb a barbed fence out Fotolia / bazapoy
Recenzje: prof. dr hab. Grażyna Michałowska dr hab. Lech M. Nijakowski Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Magdalena Pluta Korekta: Joanna Barska Projekt okładki: Katarzyna Juras Na okładce
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA GEOGRAFIA Z OCHRONĄ I KSZTAŁTOWANIEM ŚRODOWISKA. Dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA GEOGRAFIA Z OCHRONĄ I KSZTAŁTOWANIEM ŚRODOWISKA Dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej I. Źródła informacji geograficznej i sposoby ich wykorzystania. II. Funkcjonowanie światowego
Bardziej szczegółowoUczeń potrafi: przedstawić cechy. środowiska przyrodniczego. wyróżniające Europę na tle innych kontynentów. wyjaśnić przyczyny. zróżnicowania ludów
Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1. EUROPA. RELACJE PRZYRODA - CZŁOWIEK - GOSPODARKA 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele
Bardziej szczegółowoRecenzja. promotor: dr hab. Marianna Kotowska-Jelonek, prof. PŚk
dr hab. Tadeusz Dyr, prof. nadzw. Radom, 11-04-2017 Katedra Ekonomii Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu Recenzja rozprawy
Bardziej szczegółowo1. Ocena tematu, celu i układu pracy
Prof. zw. dr hab. Halina Buk Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Katedra Informatyki i Rachunkowości Międzynarodowej RECENZJA rozprawy doktorskiej Pani Eweliny Grandys-Więckowskiej pt. Wpływ wdrożenia
Bardziej szczegółowoMatryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia
Załącznik nr 4 do Uchwały nr 1647 Senatu Uniwersytetu w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2014 r. Matryca efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Socjologia Studia pierwszego stopnia Efekty
Bardziej szczegółowoPrezentowana rozprawa liczy 153 stron i zawiera 7 rozdziałów; przyjęta struktura pracy umożliwia realizację celu głównego.
1. WSTĘP Ropa naftowa we współczesnym świecie jest jednym z najbardziej powszechnych źródeł energii pierwotnej. Jest produktem strategicznym, co oznacza, że występuje związek pomiędzy poziomem jej zużycia
Bardziej szczegółowoKIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne. Semestr I. Globalizacja i regionalizacja. Metodologia badań. Studia nad bezpieczeństwem
KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE Studia stacjonarne Semestr I Strona 1 Nazwa Przedmioty składowe Forma rozliczenia Liczba godzin Liczba punktów dla ECTS dla Globalizacja i regionalizacja Globalizacja
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG
Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG I. Zawody I stopnia 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej.
Bardziej szczegółowoBADANIE DIAGNOSTYCZNE
Centralna Komisja Egzaminacyjna BADANIE DIAGNOSTYCZNE W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ARKUSZ GH-H1-125, GH-H4-125, GH-H5-125,
Bardziej szczegółowoRecenzja rozprawy doktorskiej mgr inż. Jarosława Błyszko
Prof. dr hab. inż. Mieczysław Kamiński Wrocław, 5 styczeń 2016r. Ul. Norwida 18, 55-100 Trzebnica Recenzja rozprawy doktorskiej mgr inż. Jarosława Błyszko pt.: Porównawcza analiza pełzania twardniejącego
Bardziej szczegółowoII - EFEKTY KSZTAŁCENIA
II - EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa wydziału Nazwa studiów Określenie obszaru wiedzy, dziedziny nauki i dyscypliny naukowej Wydział Matematyczno-Fizyczny studia III stopnia
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE DYSERTACJI DOKTORKSIEJ MGR MARCINA SURÓWKI PT.
STRESZCZENIE DYSERTACJI DOKTORKSIEJ MGR MARCINA SURÓWKI PT. INSTRUMENTY FINANSOWE POLITYKI MIESZKANIOWEJ PAŃSTWA A ZASPOKAJANIE POTRZEB MIESZKANIOWYCH SPOŁECZEŃSTWA. Mieszkanie, jako dobro podstawowe,
Bardziej szczegółowo