LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE PODYPLOMOWYCH STUDIÓW RODZINY I MEDIACJI SĄDOWEJ

Transkrypt

1 Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 189 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 18 grudnia 2012 r. LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE PODYPLOMOWYCH STUDIÓW RODZINY I MEDIACJI SĄDOWEJ 1

2 ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Podyplomowe Studia Rodziny i Mediacji Sądowej Typ studiów: kwalifikacyjne/doskonalące: doskonalące Forma studiów: niestacjonarne studiów podyplomowych Absolwent Studiów jest przygotowany do pełnienia funkcji rodzinnego mediatora sądowego; jeśli jest nauczycielem - do prowadzenia zajęć z przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie. Posiada kwalifikacje do pracy w duszpasterstwie rodzin z grupami dzieci, młodzieży i dorosłych, a także w parafialnych poradniach życia rodzinnego. Jest przygotowany do pracy w systemie opieki zastępczej Ma wiedzę w zakresie: WIEDZA psychologicznych, socjologicznych, pedagogicznych i religijnych uwarunkowań funkcjonowania rodziny, biologicznych podstaw rozwoju człowieka, a zwłaszcza problematyki seksualności i prokreacji; naturalnych metod planowania rodziny; instytucjonalno-prawnych aspektów funkcjonowania rodziny; prawidłowości i zaburzeń procesu komunikacji międzyosobowej. Zna i rozumie proces powstawania i pogłębiania się konfliktów oraz sposobów obchodzenia się z nimi celem ich rozwiązywania i zapobiegania; istotę i przebieg mediacji rodzinnej. Ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach nauk o rodzinie z naukami humanistycznymi i społecznymi, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych. UMIEJĘTNOŚCI Potrafi: korzystać z naturalnych metod planowania rodziny i rozwiązywać typowe zadania związane z ich stosowaniem; analizować przyczyny i przebieg oraz prognozować konkretne procesy i zjawiska społeczne wiążące się z funkcjonowaniem rodziny. Potrafi prawidłowo komunikować się, zwłaszcza w sytuacjach związanych z funkcjonowaniem rodziny, oraz rozpoznawać typowe zakłócenia komunikacji międzyosobowej Ma umiejętność opisu i wyjaśniania procesów i zjawisk społecznych, wiążących się z funkcjonowaniem rodziny oraz potrafi formułować własne opinie i dobierać krytycznie dane i metody analiz. Prawidłowo posługuje się systemami normatywnymi oraz wybranymi (zwłaszcza wynikającymi z nauki Kościoła katolickiego) normami i regułami (prawnymi, moralnymi) w celu rozwiązania 2

3 konkretnego zadania wiążącego się z funkcjonowaniem rodziny. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Ma świadomość ważności i zrozumienie rozwiązywanych problemów. konieczności interdyscyplinarnego podejścia do Wykazuje gotowość współdziałania i pracowania w grupie, przyjmując w niej różne role. Uczestniczy w życiu kulturalnym, korzystając z różnych mediów i różnych jego form. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy, zwłaszcza moralne, związane z życiem indywidualnym i społecznym. 3

4 1. Antropologia i teologia małżeństwa i rodziny Nazwa kształcenia Język kształcenia kształcenia przedmiotowi/modułowi, w tym kształcenia Antropologia i teologia małżeństwa i rodziny polski 2. Komunikacja interpersonalna Nazwa Znajomość złożoności motywów naturalnych i religijnych w kwestii wyborów kandydata do zawarcia małżeństwa. Umiejętność towarzyszenia rodzinie na różnych etapach jej powstania i rozwoju. Odczytywanie potrzeb rodziny i organizowanie pomocy. I Wykład, stwarzanie okazji do swobodnych wypowiedzi odpowiednio do wykładanego materiału Respektowanie podstawowych cech miłości małżeńskiej: nierozerwalny związek mężczyzny i kobiety, szacunek dla życia od jego początku aż po naturalną śmierć. wykład 24 godziny 4 Wykład, dyskusja, z wykorzystaniem pomocy audiowizualnych. Przeprowadzenie wywiadu Egzamin pisemny Natura człowieka. Wywyższenie natury ludzkiej. Cel istnienia człowieka. Udział małżonków w posłannictwie Kościoła w odniesieniu do świata. Udział rodziców w dziele stworzenia. Naturalny i nadprzyrodzony cel rodziny. Przymierze Boskoludzkie. Małżeństwo w historii zbawienia. Rodzina w Piśmie Świętym. Świętość i sakramentalność małżeństwa. Cele i przymioty miłości małżeńskiej. Etyka małżeństwa i rodziny. Rodzina wspólnotą ewangelizującą. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio. Jan Paweł II: Encyklika Evangelium vitae. H. Krzysteczko: Pomoc w dojrzewaniu do miłości, małżeństwa i rodziny. Katowice H. Krzysteczko, Towarzyszenie małżeństwu i rodzinie przez powierników rodzin, Katowice J. Stala i E. Osewska (red.), Rodzina. Bezcenny dar i zadanie, Radom Komunikacja interpersonalna 4

5 Język *), w tym polski Po skończeniu studiów uczestnicy: mają wiedzę dotyczącą istoty, złożoności i uwarunkowań procesu komunikacji; potrafią korzystać z technik skutecznej komunikacji dla budowania porozumienia w rodzinie, małej grupie, wywierania pozytywnego wpływu; mają umiejętność radzenia sobie z barierami komunikacyjnymi i oporem w interakcjach społecznych; mają świadomość, że sztuka porozumiewania się jest podstawową umiejętnością życiową, wykazują gotowość przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na praktykę życia codziennego I Wykład, ćwiczenia Gotowość dokonania wstępnej samooceny w zakresie zdobytych dotąd umiejętności komunikacyjnych I ćwiczenia umiejętności skutecznego komunikowania się 12 godzin wykładu 12 godzin ćwiczeń 4 Wykład, wykład ilustrowany, prezentacja komputerowa Kwestionariusze - ankiety, testy, odgrywanie ról, samoocena, informacje zwrotne, praca w grupach, ćwiczenia w parach I indywidualne, prezentacja komputerowa, arkusze ćwiczeń, zabawy integracyjne, lista pytań Informacje zwrotne przekazywane przez prowadzącego jako opinie na temat sposobu wykonania zadania przez uczestnika a także informacje zwrotne przekazywane przez uczestników sobie nawzajem; publicznie i w kontaktach indywidualnych Ćwiczenia: Kolokwium pisemne sprawdzające rozumienie poszczególnych technik komunikacyjnych Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem przystąpienia do egzaminu Wykład: egzamin pisemny Wykład: Interpersonalne komunikowanie się. Znaczenie komunikacji w relacjach międzyludzkich. Kategorie zachowań interpersonalnych. Modele procesu komunikowania się. Jedno i dwukierunkowe komunikowanie się. Ogólna teoria systemów GST (General System Theory). Aksjomaty komunikacji. Poziomy i zasady komunikowania się. Postawy sprzyjające prawidłowemu komunikowaniu. Komunikacja werbalna i niewerbalna. Przeszkody w skutecznym interpersonalnym komunikowaniu się i ich przezwyciężanie. Komunikaty wspierające. Aktywne słuchanie. Ćwiczenia: Zawartość komunikatu. Komunikacja niewerbalna. Wyrażanie i przyjmowanie krytyki. Komunikaty wspierające. 5

6 Rozpoznawanie barier w komunikowaniu i sposoby ich przezwyciężania. Zamiana komunikatów typu,,ty na,,ja. Umiejętność wyrażania życzeń. Zasady i techniki aktywnego słuchania. Analiza transakcyjna ćwiczenie komunikatów,,dorosły dorosły. E.Berne, W co grają ludzie, Warszawa K.Ernst, Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić?, Warszawa T. Gordon, Wychowanie bez porażek, Warszawa L. Grzesiuk, E. Trzebińska, Jak ludzie porozumiewają się, Warszawa M. Król Fijewska, Trening asertywności, Warszawa Z. Nęcki, Komunikowanie interpersonalne, Wrocław R. Rogoll, Aby być sobą. Wprowadzenie do analizy transakcyjnej, Warszawa J.A.F. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, Warszawa Matthew McKay, M. Davis, P. Fanning, Sztuka skutecznego porozumiewania się, Gdańsk W. Walker, Przygoda z komunikacją, Gdańsk, W. Sikorski, Gesty zamiast słów. Psychologia i trening komunikacji niewerbalnej. Kraków Biologia prokreacji i naturalne planowanie rodziny Nazwa Język Biologia prokreacji i naturalne planowanie rodziny polski Ma wiedzę w zakresie biologicznych podstaw rozwoju człowieka, a w szczególności problematyki prokreacji. Potrafi korzystać z naturalnych metod planowania rodziny i rozwiązywać typowe zadania związane z ich stosowaniem. Ma kompetencje do nauczania metod planowania rodziny. I Wykład (biologia prokreacji) Ćwiczenia (naturalne planowanie rodziny *), w tym Uznanie faktu, że człowiekiem jest się od poczęcia. 12 godzin wykładów (biologia prokreacji) 36 godzin ćwiczeń (naturalne planowanie rodziny) 8 Wykład, mini wykład, prezentacja komputerowa, analiza kart obserwacji cyklu płodności innych osób; dyskusja Analiza kart obserwacji cyklu płodności Zaliczenie pisemne 6

7 4. Elementy bioetyki Nazwa Język Egzamin pisemny Budowa i rozwój układu płciowego męskiego i żeńskiego; jego wady rozwojowe. Regulacja neurohormonalna. Zaburzenia dojrzewania płciowego. Cykl miesiączkowy i jego zaburzenia. Przebieg i higiena ciąży. Rozwój prenatalny dziecka. Przygotowanie do porodu; szkoły rodzenia. Fizjologia porodu; poród naturalny i poród rodzinny. Powikłania ciąży i porodu. Karmienie niemowlęcia. Zagadnienie bezpłodności. Prokreacja wspomagana medycznie: wywoływanie owulacji, sztuczna inseminacja, zapłodnienie in vitro, klonowanie. Aborcja. Menopauza i andropauza. Choroby przenoszone drogą płciową i AIDS. Metody rozpoznawania płodności. Sterowanie płodnością: antykoncepcja. Zasady naturalnego planowania rodziny. Cykliczna płodność kobiety. Objawy płodności. Charakterystyka płodności w sytuacjach szczególnych. Metoda objawowotermiczna J. Rötzera. Metoda wielowskaźnikowa podwójnego sprawdzenia J. Kelly'ego. J. W. Gałkowski, J. Gula (red.): W imieniu dziecka poczętego. Rzym K. Kosmala, H. Krzysteczko: Odpowiedzialne rodzicielstwo. Katowice W. Fijałkowski: Biologiczny rytm płodności a regulacja urodzeń. Warszawa J. i S. Kippley: Sztuka naturalnego planowania rodziny. Warszawa J. Pulikowski: Warto żyć zgodnie z naturą. Wrocław J. Rötzer: Naturalna regulacja poczęć. Poznań E. Wójcik: Trzeba kochać, żeby żyć. Aspekty psychofizjologiczne małżeństwa. Warszawa Elementy bioetyki polski Zna rys historyczno-prawny odnośnie do początków życia ludzkiego, eutanazji i metody klonowania; zna argumenty za i przeciw odnoszące się do tych zagadnień. Zna orzeczenia prawa polskiego i/lub międzynarodowego, jakie w tych kwestiach zostały promulgowane; ma świadomość społecznych implikacji po wprowadzeniu ich w życie. Ma świadomość ważności i zrozumienia konieczności postawienia osoby ludzkiej i jej godności w centrum wszelkich poszukiwań naukowych. II Zaliczenie pisemne Zaliczenie przedmiotów: biologii prokreacji i psychologii prenatalnej wykład 6 godzin 7

8 *), w tym 1 Wykład, prezentacja komputerowa, dyskusja Wyszukanie opinii na te tematy w popularnych czasopismach i ich krytyczna analiza Zaliczenie pisemne Moralna ocena biomedycznych eksperymentów w zakresie początków życia ludzkiego. Eutanazja. Metoda klonowania. Jan Paweł II: Evangelium vitae. Rzym W. Bołoz: Życie w ludzkich rękach. Podstawowe zagadnienia bioetyczne. Warszawa P. Vardy, P. Grosch: Etyka. Poznań Psychologia płciowości i prokreacji Nazwa Psychologia płciowości i prokreacji Język polski Po skończeniu studiów uczestnicy: znają psychologiczne aspekty płciowości na poszczególnych etapach rozwoju człowieka; mają wiedzę na temat znaczenia płci w rozwoju psychoseksualnym, w tym warunków osiągnięcia dojrzałości psychoseksualnej przez kobietę i mężczyznę; mają świadomość znaczenia autorytetu rodzica dla rozwoju życia płciowego dziecka; znają przyczyny wczesnej inicjacji seksualnej młodzieży; wykazują gotowość przełożenia zdobytej wiedzy i umiejętności na praktykę życia codziennego II Wykład Wiedza z zakresu komunikacji interpersonalnej wykład 6 godzin 1 Wykład, wykład ilustrowany, prezentacja komputerowa, arkusze ćwiczeń 8

9 *), w tym Praca w grupach: symulacja rozmowy z dzieckiem w okresie dorastania na tematy związane z seksualnością Zaliczenie: pisemne Etapy osiągania dojrzałości psychoseksualnej z uwzględnieniem płci, znaczenie autorytetu rodzica dla rozwoju płciowego dziecka, przyczyny przedwczesnej inicjacji seksualnej, naturalne metody planowania rodziny a więź między małżonkami. Chazan B. (2012). Podążać za naturą. Wychowawca, 3, s Fijałkowski, W., Neugebauer, K., Stelmaszczyk, A. (1988). Dar jedności. Nowe spojrzenie na erotyzm człowieka. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych. Kosmala, K., Krzysteczko, H. (...) Odpowiedzialne rodzicielstwo. Wydawnictwo Powiernik Rodzin. Król T. (2007). O nowoczesnym planowaniu rodziny. Wychowawca, 7/8, s Wiśniewska-Roszkowska, K. (1986). Problemy współczesnego erotyzmu. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. Wiśniewska-Roszkowska, K. (1989). Eros zabłąkany. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej. 6. Psychologia prenatalna Nazwa Psychologia prenatalna Język polski Po skończeniu studiów uczestnicy: mają podstawowe wiadomości na temat rozwoju człowieka w okresie jajowym, embrionalnym i zarodkowym; potrafią odpowiedzieć na pytanie, czym różni się obraz siebie kobiet oczekujących narodzenia dziecka od obrazu siebie kobiet nie będących aktualnie w ciąży; znają psychologiczne konsekwencje uczestnictwa ojca w porodzie; potrafią wymienić symptomy (bezpośrednie i nadchodzącego porodu) i okresy porodu II Wykład Wiedza na temat układu rozrodczego wyniesiona ze szkoły średniej wykład 6 godzin 1 Wykład, wykład ilustrowany, prezentacja komputerowa, arkusze ćwiczeń 9

10 *), w tym Praca w małych grupach, informacje zwrotne udzielone przez grupę Zaliczenie: pisemne Rozwój człowieka w okresie jajowym, embrionalnym i zarodkowym; obraz siebie kobiet oczekujących narodzenia dziecka, warunki szpitalne a samopoczucie kobiety rodzącej, psychologiczne konsekwencje uczestnictwa ojca w porodzie, symptomy i okresy porodu. Kornas-Biela D.: Z zagadnień psychologii prenatalnej (w:) Gałkowski J., Gula J. (red).: W imieniu dziecka poczętego Fijałkowski W. (1993): Konsekwencje psychologiczne uczestnictwa ojca w porodzie (w:) Bielawska-Batorowicz E., Kornas-Biela D. (red.) Z zagadnień psychologii prokreacyjnej. 7. Psychologia rozwojowa i wychowawcza Nazwa Psychologia rozwojowa i wychowawcza Język polski *), w tym Zna podstawowe czynniki stanowiące o ludzkim dojrzewaniu. Potrafi opisać wzorce zachowań na poszczególnych etapach życia etapach życia ludzkiego. Ma kompetencję biograficzną, definiowaną jako umiejętność tworzenia i współtworzenia przez jednostkę własnego życia i rozwoju. II wykład Znajomość podstawowych pojęć z psychologii ogólnej. wykład 12 godzin 2 Wykład z użyciem pomocy audiowizualnych Przeprowadzenie wywiadu uwzględniającego temat własnego rozwoju osoby, z którą prowadzona będzie rozmowa. Egzamin pisemny. Dopuszczenie do egzaminu po zaliczeniu wywiadu. 10

11 Charakterystyka rozwoju małego dziecka. Dzieci szczególnej troski. Rozwój dziecka przedszkolnego. Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecka. Uczucia. Pytania i odpowiedzi odnoszące się do życia płciowego. Młodszy wiek szkolny. Trudności i niepokoje związane z rozwojem. Charakterystyka okresu dojrzewania i młodzieńczego dojrzewanie biologiczne i społeczne; rozwój psychoseksualny. Rozwój moralny. Znaczenie rozwoju więzi emocjonalnych rodziców z dziećmi w poszczególnych fazach życia dziecka. Kryteria dojrzałej osobowości i warunki jej kształtowania. Samowychowanie. Charakterystyka wczesnego i średniego wiek dorosłego. Rozwój młodych dorosłych przez pełnienie ról rodzinnych. F. L. Ilg: Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Gdańsk P. E. Bryant, A. M. Colman: Psychologia rozwojowa. Poznań J. Augustyn: Integracja seksualna. Kraków R. Bandler, J. Grinder, V. Satir: Zmieniamy się wraz z rodzinami. Gdańsk M. Dziewiecki: Odpowiedzialna pomoc wychowawcza.radom Zagadnienia seksuologiczne Nazwa Zagadnienia seksuologiczne Język polski osobom z problemami seksualnymi. *), w tym Zna uwarunkowania biologiczne, psychiczne i środowiskowe uwarunkowania zachowań seksualnych oraz różne modele seksualności. Potrafi opisać seksualizm w jego rozwoju ontogenetycznym. Dostrzega konieczność terapii jako pomocy II wykład Zaliczenie przedmiotu: psychologii płciowości i prokreacji wykład 6 godzin 1 Wykład z użyciem pomocy audiowizualnych Informacje zwrotne przekazywane przez prowadzącego jako opinie na temat sposobu wykonania zadania przez uczestnika a także informacje zwrotne przekazywane przez uczestników sobie nawzajem; publicznie i w kontaktach indywidualnych Zaliczenie pisemne 11

12 Biologiczne uwarunkowania zachowań seksualnych. Seksualizm w rozwoju ontogenetycznym. Seksualność kobiety i mężczyzny. Modele seksualności: prokreacyjny, przyjemnościowy, metafizyczny, komunikatywny. Terapie seksualne. Seksualność osób chorych, niepełnosprawnych oraz pozostających w szczególnych warunkach. Prawne regulacje zachowań seksualnych. K. Imieliński: Życie seksualne. Warszawa K. Imieliński: Zaburzenia psychoseksualne. Warszawa J. Rzepka (red.): Zagadnienia prorodzinnej edukacji seksuologicznej i profilaktyki HIV/AIDS. Katowice G. Van den Aardweg: Homoseksualizm i nadzieja. Warszawa Psychologia małżeństwa Nazwa Język *), w tym Psychologia małżeństwa polski Po skończeniu studiów uczestnicy: znają osobowościowe i sytuacyjne uwarunkowania satysfakcji z małżeństwa; mają wiadomości na temat etapów małżeństwa, rozumieją znaczenie akceptacji, empatii i kongruencji w relacji małżeńskiej; potrafią wykorzystać posiadaną wiedzę w analizie kryzysów na poszczególnych etapach małżeństwa; potrafią dostrzec osobowościowe podłoże własnych konfliktów ze współmałżonkiem. II semestr Wykład Wiedza z zakresu komunikacji interpersonalnej wykład 12 h 2 Wykład, wykład ilustrowany, praca w małych grupach, prezentacja komputerowa Informacje zwrotne uzyskane w oparciu o przeprowadzoną przez uczestników analizę przypadku egzamin pisemny Psychologiczne uwarunkowania funkcjonowania małżeństwa i rodziny; etapy małżeństwa (zawarcie małżeństwa, rodzina z małym dzieckiem, rodzina 12

13 10. Pedagogika rodziny Nazwa Język z dzieckiem w wieku przedszkolnym, rodzina z dzieckiem dorastającym, etap pustego gniazda ); Znaczenie namiętności, intymności i zaangażowania na poszczególnych etapach małżeństwa; Znaczenie akceptacji, empatii i kongruencji w relacjach rodzinnych oraz psychologiczne uwarunkowania satysfakcji z małżeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem cech osobowości małżonków (m.in. sumienność, władczość, ofiarność, oddanie, samotniczość, dramatyczność, zmienność emocjonalna). H. Krzysteczko (2000). Pomoc w dojrzewaniu do miłości, małżeństwa i rodziny. Katowice. J. Oldham, L. Morris. (2007). Twój psychologiczny autoportret. Dlaczego czujesz, kochasz, myślisz, postępujesz właśnie tak. Warszawa M. Ryś, (1999). Psychologia małżeństwa w zarysie. Warszawa. Pedagogika rodziny polski Po zakończeniu zajęć uczestnicy: znają zasady rozumienia systemu rodzinnego oraz występujące w nim zaburzenia; dostrzegają w rodzinie oryginalne źródło relacji wychowawczej; wiedzą, jakie jest znaczenie struktury rodzinnej i osobowości rodziców oraz ich płci w procesie wychowania dziecka; posiadają umiejętność świadomego tworzenia sytuacji wychowawczych w szczególności potrafią nawiązać dialog z dzieckiem i podejmować rzeczową dyskusję oraz angażować je w sprawy rodzinne; posiadają świadomość wychowawczą i wyrażają gotowość stałego doskonalenia oraz zdobywania umiejętności wychowawczych. II wykład Zaliczony moduł: Antropologia i teologia małżeństwa i rodziny wykład 12 godzin 2 Wykład, dyskusja Wywiad z członkami rodziny, analiza i wnioski 13

14 *), w tym Zaliczenie pisemne Systemowe ujęcie rodziny. Etapy życia rodzinnego. Wychowanie dziecka w rodzinie; miłość macierzyńska i ojcowska. Postawy rodzicielskie. Różne modele wychowania; zasady i metody wychowawcze. Tradycje rodzinne, świętowanie w rodzinie, przekaz wartości. Adopcja; rodziny zastępcze. Wychowanie seksualne w rodzinie. Rodzina wobec zagrożeń. Człowiek stary, chory i niepełnosprawny w rodzinie. F. Minirth, P. Meier, S. Arterburn: W stronę wartości. Encyklopedyczny poradnik życia rodzinnego. Warszawa V. Albisetti: O miłości. Jak przeżyć razem całe życie. Kielce E. Ozorowski (red.): Słownik małżeństwa i rodziny. Warszawa V. Satir: Rodzina tu powstaje człowiek. Gdańsk Psychologiczne mechanizmy konfliktów Nazwa Psychologiczne mechanizmy konfliktów Język polski *), w tym Po zakończeniu modułu uczestnicy: posiadają podstawową wiedzę psychologiczną o mechanizmach powstawania, eskalacji i rozwiązywania konfliktów; mają wiedzę dotyczącą rozwiązywania konfliktów za pomocą mediacji w sprawach rozwodowych, rodzinnych a także pomiędzy pokrzywdzonym i sprawcą; potrafią dostrzec podobieństwa i różnice pomiędzy poszczególnymi procedurami rozwiązywania konfliktów; mają świadomość konieczności kierowania konfliktami poprzez ich rozwiązywanie II wykład Znajomość podstaw z komunikacji interpersonalnej przyswojonej wcześniej w module Komunikacja interpersonalna wykład 18 godzin 3 Wykład teoretyczny, prezentacja komputerowa, dyskusja Egzamin pisemny Opracowanie pisemne na zadany temat 14

15 Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej w szcze-gólności praktycznego zastosowania wiedzy psycholo-gicznej o mechanizmach powstawania, eskalacji i rozwiązy-wania konfliktów. Procedury rozwiązywania konfliktów (negocjacje, mediacje, arbitraż, sąd) podobieństwa i różnice. Stosowanie procedur mediacyjnych w Polsce i na świecie (spory zbiorowe, konflikty w społecznościach lokalnych, konflikty sąsiedzkie, rodzinne, spory sądowe). Wiedza o procesie mediacji. M. Ryś, Konflikty w rodzinie niszczą czy budują, Warszawa H. Przybyla Basista, P.S.Nicosia, Jak rodzić sobie z konfliktami i zwyciężać w nich..wspólnie, Kielce A.Gójska, V.Huryn, Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Warszawa Fischaleck F., Uczciwa kłótnia małżeńska, Warszawa Balawajder K. Konflikty interpersonalne, Katowice Szkoła dla rodziców Nazwa Język *), w tym Szkoła dla Rodziców polski Po zakończeniu modułu uczestnicy: znają prawidłowe postawy rodzicielskie umożliwiające dziecku pełny rozwój; rozumieją, że posłuszeństwo i dialog to dwa wzajemnie uzupełniające się elementy w wychowaniu; potrafią rozpoznać własne postawy rodzicielskie; wykazują gotowość doskonalenia się w sztuce prowadzenia dialogu z dzieckiem i wydania mu poleceń II wykład Posiadanie wiedzy I umiejętności uzyskanych w efekcie ukończenia modułu Komunikacja interperesonalna wykład 6 godzin 1 Mini wykład, metoda,,karo, krążące ilustracje, słuchanie wywiadów, dyskusja Zaliczenie pisemne Informacja zwrotna jako opinia prowadzącego na temat sposobu wykonania zadania przez uczestnika Zaliczenie pisemne Rozpoznanie własnych postaw rodzicielskich. Dialog 15

16 i posłuszeństwo w wychowaniu sztuka sprawowania władzy rodzicielskiej. Nagrody i kary w wychowaniu. M. Braun Gałkowska: Psychologia domowa, Olsztyn A.Faber, E. Mazlich: Jak słuchać by dzieci do nas mówiły i jak mówić by dzieci nas słuchały, Poznań S. Sławiński: Wychowywać do posłuszeństwa, Warszawa T. Gordon: Wychowanie bez porażek, Warszawa M.E. Seligman: Optymistyczne dziecko, Poznań Poradnictwo psychologiczne Nazwa Poradnictwo psychologiczne Język polski Po zakończeniu modułu uczestnicy; znają główne założenia, cele i podstawowe reguły poradnictwa; znają, stosowane w poradnictwie, strategie wspierania ludzi przeżywających trudne wydarzenia życiowe; potrafią posługiwać się fachowymi terminami opisującymi czyjeś zachowania; są gotowi aby podjąć próbę rozumienia, w sposób wymierny *), w tym i efektywny, osób przeżywających problemy emocjonalne. III wykład Gotowość zapomnienia o sobie samym, o swoich troskach I odstąpienia nieco miejsca sprawom innych ludzi wykład 12 godzin 2 Wykład, prezentacja komputerowa, dyskusja Przeprowadzenie i zapisanie wywiadu z osobą, przeżywającą jakieś trudności Zaliczenie pisemne Zasady kontaktu pomocnego. Specyfika pomocy rodzinie i małżeństwu przeżywających trudne sytuacje. Osoby zaangażowane w prowadzenie poradnictwa. Modele relacji w procesie poradnictwa. Wstępne uwagi na temat zaburzeń osobowości. H. Krzysteczko: Poradnictwo duszpasterskie. Teoria i praktyka rogeriańskiego kontaktu pomocnego. Katowice E.Kennedy, S.C. Charles: Jak pomagać dobrą radą. Poradnik, Kraków H.Stierlin i in. : Pierwszy wywiad z rodziną. Gdańsk

17 14. Prawo rodzinne Nazwa Język *), w tym Prawo rodzinne Język polski Po zakończeniu zajęć uczestnicy: znają zagadnienia merytoryczne dotyczące prawnej ochrony rodziny i jej podstawowych funkcji w prawie polskim i europejskim; potrafią pomóc małżeństwom w sytuacji rozwodu i dać wsparcie w kompleksowej analizie dostępnych prawnych opcji; wykazują pozytywne zainteresowanie pracą na rzecz ochrony trwałości i nierozerwalności małżeństwa oraz dobra małoletnich dzieci małżonków dążących do rozwodu. III Wykład Własna wiedza i doświadczenia uczestników, znajomość Konstytucji RP wykład 6 godzin I Wykład, dyskusja Dyskusja na temat ochrony praw rodziny Egzamin pisemny Prawna ochrona rodziny i jej podstawowych funkcji w prawie polskim i europejskim. Wzajemne prawa i obowiązki małżonków. Wspólność ustawowa. Prawne ustanie małżeństwa. Prawne aspekty macierzyństwa i ojcostwa. Władza rodzicielska. Obowiązek alimentacyjny. Opieka i kuratela. M. Andrzejewski: Prawna ochrona rodziny. Warszawa J. Ignatowicz: Prawo rodzinne. Zarys wykładu. Warszawa B. i S. Rostworowscy (opr.): Rodzina w konstytucjach państw i dokumentach międzynarodowych. Warszawa Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. W: Kodeks cywilny. Kodeks postępowania cywilnego. Stan prawny na dzień 15 sierpnia 1999 roku. Kraków 1999, s R. Tokarczyk: Prawa narodzin, życia i śmierci. Zakamycze Małżeństwo w prawie kanonicznym Nazwa Małżeństwo w prawie kanonicznym 17

18 Język *), w tym polski Znają: normy dotyczące właściwego przygotowania do małżeństw i jego prawidłowego zawierania; przeszkody zrywające oraz wady zgody małżeńskiej powodującej nieważność. Rozumieją: znaczenie zgody małżeńskiej jako aktu woli dwustronnej stanowiącej przymierze; sens separacji w kontekście nierozerwalności małżeństwa i znają rodzaje separacji. Potrafią uzasadnić, że Kościół jako całość nigdy nie odstąpił od zasad, że małżeństwo między ochrzczonymi zawarte i dopełnione jest nierozerwalne wewnętrznie i zewnętrznie. III wykład wykład 6 godzin 1 Wykład i dyskusja Analiza przypadków Zaliczenie pisemne Kanoniczne badanie narzeczonych. Konsens małżeński. Przeszkody do zawarcia małżeństwa. Prawa małżonków i rodziny w prawie kanonicznym S. Hedeszyński: Problemy prawa małżeńskiego. W: Studium rodziny. Red. T. Rzepecki. Poznań 1999, s G. Ghirlanda: Wprowadzenie do prawa kościelnego. Kraków Kodeks prawa kanonicznego. Poznań W. Góralski: Konkordat Polski Warszawa P.Bianchi, Kiedy małżeństwo jest nieważne?, Kraków Rodzinna opieka zastępcza Nazwa Rodzinna opieka zastępcza Język Język polski Po zakończeniu modułu uczestnicy: posiadają uporządkowaną i wyczerpującą wiedzę dotyczącą podstaw prawnych funkcjonowania rodzin zastępczych w szczególności trybu ich powoływania, zasad doboru 18

19 *), w tym rodziców zastępczych i kierowania dzieci do tych rodzin, praw i obowiązków rodziców zastępczych, znają i rozumieją specyfikę oraz uwarunkowania pełnionych przez rodziny zastępcze funkcji ze szczególnym uwzględnieniem konieczności wykonywania dodatkowo przez te rodziny zadań kompensacyjnych, reedukacyjnych i profilaktycznych; mają wiedzę w zakresie działającego systemu wsparcia dla rodzin zastępczych, w szczególności sposobu współdziałania oraz roli poszczególnych instytucji, organizacji pozarządowych i specjalistów z różnych dziedzin potrafią swobodnie dysponować przyswojoną wiedzą np. przeprowadzić rozmowę z osobami, które mają zamiar przyjąć na siebie rolę rodziców zastępczych i przekazać im najważniejsze uwagi przed przyjęciem dziecka; mają świadomość ważności zastępczego rodzicielstwa i wykazują gotowość propagowania jego idei w swoich środowiskach lokalnych III Wykład, ćwiczenia Znajomość wcześniej przyswojonych modułów: pedagogiki rodziny, psychologii małżeństwa, poradnictwa psychologicznego i społecznych zagrożeń życia rodzinnego Wykład 12 godzin Ćwiczenia 12 godzin 4 Wykład teoretyczny, wykład ilustrowany, prezentacja komputerowa, mini wykład, analiza przypadków, praca w grupach, czytanie listów i wywiadów, dyskusja i refleksja uczestników, ćwiczenia twórczości Symulacja: w triadach przeprowadzenie rozmowy: a) z kandydatami na rodziców zastępczych b) z rodzicami zastępczymi, którzy dostrzegają konflikt pomiędzy dziećmi biologicznymi i przyjętymi do rodziny Zaliczenie pisemne z ćwiczeń Egzamin pisemny z wykładów Rodzina zastępcza jako alternatywa dla wychowania instytucjonalnego. Ustawy kompetencyjne i wymogi ustawodawcze. Ochrona dziecka i jego prawa w Polsce i innych krajach. Rozwój instytucji rodziny zastępczej. Rys historyczny. Formy zastępczego rodzicielstwa. Definicja rodziny zastępczej. Rekrutacja rodzin zastępczych kwalifikowanie kandydatów i metody przygotowywania opiekunów zastępczych. Umiejętności i kompetencje rodziców zastępczych. Dobór dzieci 19

20 i rodzin. Przygotowanie dzieci do pobytu w rodzinie zastępczej. Praca z rodzinami zastępczymi i z dziećmi. Zranienia dzieci. Objawy zaniedbania dziecka. Pomoc dziecku z zaburzeniami zachowania. Wsparcie rodziny zastępczej. Ponadresortowe i systemowe rozwiązania na rzecz rodzin zastępczych. Organizacje pozarządowe działające na rzecz rodzin zastępczych. Zalety systemu wsparcia rodzinnej opieki zastępczej: ochrona dziecka przed krzywdą, szansa rodziny naturalnej, ciągłość rodziny. U. Kusio: Rodzina zastępcza jako środowisko wychowawcze, Lublin H. Krzysteczko: Wolontariat w organizacjach pozarządowych na rzecz rodziny w województwie śląskim. Katowice J. Pająk, B. Skwarek: Idea rodziny zastępczej w:małżeństwo i Rodzina. Niezależny Kwartalnik Naukowy, 2002 nr 3(3) s B.i S. Rostworowscy (oprac.): Rodzina w konstytucjach i dokumentach międzynarodowych. Warszawa M. Andrzejewski: Kontakty dziecka z rodziny zastępczej z rodzicami w: Problemy Opiekuńczo Wychowawcze, 2001 nr 3 s M. i P. Gąsiorek: Dwie miłości. O konfliktach między dziećmi naturalnymi i przyjętymi w. Rozterki Wychowawcze 2001 nr 2 s Procedury mediacyjne Nazwa Język Procedury mediacyjne polski Po zakończeniu modułu uczestnicy: znają podstawy prawne zastosowania procedur mediacyjnym i aktualne kodyfikacje znają zasady prowadzenia dokumentacji potrafią nawiązać współpracę z organami wymiaru sprawiedliwości upatrują w mediacji drogę polepszenia dostępu do sprawiedliwości w codziennym życiu III Wykład Zaliczenie przedmiotu z prawa rodzinnego wykład 36 godzin 6 Wykład teoretyczny, dyskusja, analiza dokumentów Rozmowy kontrolne Egzamin pisemny 20

21 *), w tym 18. Normy a seksualność Nazwa Język *), w tym Podstawy prawne zastosowania procedur mediacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem mediacji w sprawach rodzinnych i nieletnich. Zagadnienia praktyczne związane z organizacją postępowania mediacyjnego. Zasady współpracy z organami wymiaru sprawiedliwości. Prowadzenie dokumentacji. Międzynarodowe standardy postępowania mediacyjnego. A.Gaberle, Alternatywne środki stosowane wobec nieletnich. Mediator 1/2002. A.Gaberle, M. Korcyl Wolska, Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Gdynia A.Gójska, Mediacja w sprawach rodzinnych, Min. Spraw. Warszawa E.Bieńkowska, Mediacja w sprawach nieletnich, Min. Spraw. Warszawa R. Morek, Mediacja w sprawach cywilnych, Min. Spraw. Warszawa Polskie Centrum Mediacji, Kodeks Etyki Mediatora, Warszawa Normy a seksualność polski Rozumie, że etyka seksualna bazuje na historycznym etosie seksualności, uwarunkowanym kulturą i religią w danej społeczności. Zna zaburzenia seksualne i dewiacje oraz moralne, psychologiczno-medyczne i społeczno-prawne kryteria ich oceny. Ma świadomość odpowiedzialności moralnej za własny i cudzy rozwój seksualny. IV wykład Zaliczenie przedmiotu: biologia prokreacji, psychologia prokreacji płodności wykład 6 godzin 1 Wykład, dyskusja Informacje zwrotne przekazywane przez prowadzącego jako opinie na temat sposobu wykonania zadania przez uczestnika a także informacje zwrotne przekazywane przez uczestników sobie nawzajem; publicznie i w kontaktach indywidualnych Zaliczenie pisemne Normy judaizmu, antyczne i chrześcijańskie. Relatywizacja ocen. 21

22 Zaburzenia seksualne i dewiacje. Oceny homoseksualizmu: integrystyczna, rekreacjonistyczna i relatywistyczna. Pornografia i cenzura. K. Imieliński: Seksuologia społeczna. Warszawa W. Chałupka: Współczesny kryzys etyczny jego przyczyny i objawy. W: Studium rodziny. Red. T. Rzepecki. Poznań 1999, s J. Rzepka (red.): Zagadnienia prorodzinnej edukacji seksuologicznej i profilaktyki HIV/AIDS. Katowice C. Caffara i in.: Ludzkie i chrześcijańskie wartości seksualizmu. W: Kościół a problemy etyki seksualnej. Red. F. Salvestrini. Warszawa 1987, s W. Bołoz, Etyka seksualna, Warszawa Socjologia małżeństwa i rodziny Nazwa Język *), w tym Socjologia małżeństwa i rodziny polski Postrzega rodzinę jako grupę społeczną i instytucję, i potrafi to uzasadnić. Potrafi opisać instytucjonalne i nieinstytucjonalne funkcje rodziny. Postrzega rodzinę jako grupę, która ma wymiar przestrzenny i czasowy oraz posiada swoistą dynamikę. Potrafi dostrzec związek pomiędzy zmianami makrostrukturalnymi a sytuacją rodzinna. IV wykład Zaliczenie przedmiotów z pedagogiki rodziny, antropologii oraz i teologia małżeństwa i rodziny wykład 6 godzin 1 Wykład, dyskusja Krytyczna analiza sytuacji demograficznej w świecie i w Polsce i społecznych uwarunkowań dysfunkcji rodziny. Zaliczenie pisemne Historyczna i kulturowa zmienność form życia rodzinnego. Struktura i funkcje rodziny. Rodzina jako środowisko kształtujące osobowość człowieka. Socjologiczna interpretacja kryzysów rodziny. Zjawiska społeczne związane z etapami rozwojowymi rodziny. Współczesna sytuacja demograficzna w świecie i w Polsce. Społeczno-kulturowe uwarunkowania dysfunkcji rodziny J. Komorowska (red.): Przemiany rodziny polskiej. Warszawa 22

23 1975. H. Worach-Kardas: Wiek a pełnienie ról społecznych. Warszawa H. Worach-Kardas: Fazy życia zawodowego i rodzinnego. Warszawa Z. Tyszka, A. Wachowiak: Podstawowe pojęcia i zagadnienia socjologii rodziny. Poznań Raport o sytuacji polskich rodzin. Warszawa W. Świątkiewicz (red.): Rodzina w województwie katowickim. Katowice M. Łączkowska: Zmiany tradycyjnego modelu rodziny. W: Międzynarodowy Kongres O godność ojcostwa Gdańsk 2000, s W.Majkowski, Socjologia rodziny, w: Rodzina, bezcenny dar i zadanie, Radom 2006, s Społeczne zagrożenia życia rodzinnego Nazwa Społeczne zagrożenia życia rodzinnego Język polski *), w tym Dostrzega trudne związki między miłością i przemocą w rodzinie oraz uwarunkowani a tej przemocy. Ma wiedzę o zapobieganiu i przeciwdziałaniu przemocy. Potrafi rozpoznać rodzinę dotkniętą uzależnieniem lub dysfunkcją. IV Wykład Zaliczenie modułu: antropologia i teologia małżeństwa i rodziny. wykład 6 godzin 1 Wykład, dyskusja Analiza krytyczna przykładowych patologicznych sytuacji rodzinnych Zaliczenie pisemne Charakterystyka zjawiska przemocy wewnątrzrodzinnej. Uwarunkowania przemocy w rodzinie. Psychospołeczne skutki przemocy w rodzinie. Możliwości zapobiegania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Rodzina wobec uzależnień. Bezrobocie. Sekty. A. Frączek: Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania przemocy wobec dzieci. W: Studia nad uwarunkowaniami i regulacją agresji interpersonalnej. Red. A. Frączek. Wrocław 1986, s W. Świątkiewicz (red.): Tradycja i wybór. Katowice Z. Zaborowski: Problemy psychologii życia. 23

24 Warszawa M. Radochoński: Wybrane zagadnienia psychopatologii w ujęciu systemowej koncepcji rodziny. Roczniki Socjologii Rodziny. T. 10. Poznań 1998, s Terapia małżeństwa i rodziny Nazwa Terapia małżeństwa i rodziny Język polski *), w tym Zna podstawowe pojęcia terapii i warunki procesu psychoterapeutycznego. Potrafi określić fazy procesu psychoterapeutycznego i rolę terapeuty. Zna zasady terapii systemowej. Widzi konieczność włączania dzieci do terapii rodziny. Zna podstawowe założenia dotyczące technik stosowanych w psychoterapii grupowej. IV Wykład Zaliczenie przedmiotów: Antropologia i teologia małżeństwa i rodziny, komunikacja interpersonalna. wykład 6 godzin 1 Wykład, analiza przypadków Przeprowadzenie wywiadu Zaliczenie pisemne. Wywiad, analiza i wnioski Podstawowe pojęcia terapii. Warunki procesu terapeutycznego. Fazy procesu terapeutycznego. Rola terapeuty i postawy terapeutyczne. Zasady terapii systemowej. Włączanie dzieci do terapii rodziny. Podstawowe założenia dotyczące technik stosowanych w psychoterapii grupowej. Teorie terapii grupowej i ich zastosowanie. Wzorce skutecznej terapii rodzin. V. Albisetti: Terapia miłości małżeńskiej. Kielce D. R. Freeman: Kryzys małżeński i psychoterapia. Warszawa W. Satir: Terapia rodziny. Gdańsk F. B. Simon, H. Stierlin: Słownik terapii rodzin. Gdańsk H. S. Bernard, K. R. MacKenzie (red.): Podstawy terapii grupowej. Gdańsk G. D. Oster, P. Gould: Rysunek w psychoterapii. Gdańsk J. Strojnowski: Psychoterapia. Wrocław

25 22. Praktyka mediacji Nazwa Język *), w tym Praktyka mediacji polski Po zakończeniu modułu uczestnicy: znają podstawowe zasady, składniki i standardy postępowania mediacyjnego (przebieg, zasady mediacji i rola mediatora); rozumieją podstawowe pojęcia mediacyjne; potrafią przeprowadzić analizę i diagnozę konfliktu objętego mediacją; mają umiejętność prowadzenia mediacji zgodnie z zasadami i przy wykorzystaniu właściwych technik mediacyjnych; mają świadomość ważności usług mediacyjnych w sytuacji sporów małżeńskich, rodzinnych oraz w sprawach nieletnich; doceniają znaczenie sprawiedliwości naprawczej. IV Ćwiczenia Posiadanie wiedzy i umiejętności zdobytych w wyniku zakończenia modułów: Komunikacja interpersonalna; Psychologiczne mechanizmy powstawania, eskalacji i rozwiązywania konfliktów; Prawo rodzinne; Prawne i organizacyjne aspekty funkcjonowania procedur mediacyjnych między poszkodowanym a sprawcą czynu zabronionego. ćwiczenia 18 godzin 3 Ćwiczenia - symulacje mediacji, analiza przypadków, odgrywanie ról, ćwiczenia indywidualne i w grupach, dyskusja i refleksja uczestników; informacje zwrotne przekazywane przez prowadzącego jako komentarz do ćwiczeń lub jako opinia na temat sposobu wykonania zadania przez uczestnika; informacje zwrotne przekazywane prowadzącemu przez uczestników lub przez uczestnikom sobie nawzajem. Symulacja: dla zadanego przedmiotu mediacji (konflikt rozwodowy) przeprowadzenie mediacji, spisanie ugody i protokołu do Sądu Zaliczenie pisemne Przebieg postępowania mediacyjnego. Zasady mediacji. Rola mediatora, jej specyfika, prawa i obowiązki mediatora. Sytuacje szczególne w mediacji -wskazania i przeciwwskazania. Zagadnienia etyki zawodowej mediatorów. Prowadzenie 25

26 23. Metodyka i dydaktyka Nazwa Język wstępnych spotkań ze stronami oraz opanowanie wypowiedzi otwierających mediacje i zawierania kontraktu mediacyjnego. Analiza i diagnoza konfliktu objętego mediacją. Sesje mediacyjne i spotkania na osobności z uczestnikami postępowania mediacyjnego. Komunikowanie się z uczestnikami mediacji w sposób umożliwiający zrozumienie problemu (aktywne słuchanie, zadawanie pytań). Wspieranie stron w pracy nad rozwiązaniami, identyfikacji zasad i kryteriów podejmowania decyzji. Pomoc w doprowadzeniu do satysfakcjonującej obie strony ugody. Terminologia umożliwiająca współpracę i wymianę doświadczeń z innymi mediatorami. Przybyla Basista, Mediacje rodzinne w konflikcie rozwodowym, Katowice Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Warszawa 2007.J. Trent, Błędne koło rozwodów, Poznań D.Galli,Ch.Kluzer, Rodzice w separacji, Kraków 2009.A.D. Hart, Rozwód. Jak ratować dzieci.poznań D. Tannen, Ty nic nie rozumiesz. Kobieta i mężczyzna w rozmowie, Poznań K. Kressel, Mediacje. Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. S , Kraków 2005.Bieńkowska E., Poradnik mediatora, Warszawa Metodyka i dydaktyka Język polski Po zakończeniu zajęć uczestnicy: rozumieją istotę procesu uczenia tego przedmiotu i znają zasady, których przestrzeganie warunkuje efektywność; znają bariery i sytuacje sprzyjające w uczeniu się tego przedmiotu; potrafią zaplanować działania aby dobrze przygotować się do realizacji aktualnej i wdrażania nowej podstawy programowej dla przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie; potrafią wybierać treści kształcenia w sposób wolny, regulując wybór wymaganiami ogólnymi; potrafią podać motywy dokonanego przez siebie wyboru programu nauczania danego autora lub też zmodyfikować ten program; potrafią wnikliwie analizować treści podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego przez MEN, zwracając uwagę na ich zgodność z zaproponowanym przez siebie programem nauczania; potrafią dobrać lub przygotować scenariusze przylegające do tego programu; potrafią opracować plan roczny (rozkład materiału z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania) posiadają kompetencje do nauczania w szkole przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie IV ćwiczenia Uczestnicy winni znać założenia dydaktyki ogólnej, posiadać wiedzę z psychologii rozwojowej oraz znajomość teorii 26

27 *), w tym związanych z tym przedmiotem nauczania. Winni również uczestniczy zapoznać się z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; Zapoznanie się z podstawą programową dla przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie na wszystkich etapach edukacyjnych ćwiczenia 12 godzin 2 Miniwykład, prezentacja komputerowa, dyskusja, debata, decyzje zespołowe, ćwiczenia twórczości, praca w grupach, negocjacje, informacje zwrotne W małej grupie przygotowanie projektu planu wdrażającego nową podstawę programową dla przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie dla klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej Zaliczenie pisemne Cele wychowania do życia w rodzinie w programie szkoły, w programie nauczania i konkretnej lekcji. Przegląd programów i pomocy dydaktycznych. Układ lekcji z uwzględnieniem dynamiki cyklu uczenia się doświadczalnego. Spójność elementów lekcji (cele, dynamika procesu uczenia się, stosowane metody i ich związek z celami, system oceniania). Style uczenia się. Efekty preferowania przez nauczyciela danego stylu uczenia się. Modele scenariuszy lekcji. Narzędzia do samooceny i oceny pracy w grupie. Metody aktywizujące wprowadzenie. Konstruowanie i analiza przykładowych scenariuszy lekcji Wychowania do życia w rodzinie dla uczniów klas gimnazjalnych i liceum. Predyspozycje osobowościowe nauczyciela i jego rola w realizacji zajęć. Współpraca nauczyciela prowadzącego zajęcia z różnymi podmiotami wychowującymi. M. Simm, E. Węgrzyn-Jonek: Budowanie programu wychowawczego szkoły. T. Gordon: Wychowanie bez porażek w szkole. Warszawa J. Miazgowicz (red.): Wychowanie prorodzinne i seksualne. Scenariusze lekcji. Katowice A. C. Ornstein, F. P. Hunkins: Program szkolny. Założenia, zasady, problematyka. Warszawa J. M. Chymuk, D. Topa (red.): Edukacja prorodzinna. Kraków A. Dereń: Integracja międzyprzedmiotowa. Warszawa M. Ryś: Wychowanie do życia w rodzinie. Program dla szkół ponadpodstawowych. Warszawa M. Ryś: Wychowanie do życia w rodzinie. Program nauczania dla 27

28 szkół ponadgimnazjalnych. Kraków J. Królikowski: Projekt edukacyjny. Warszawa E. Wójcik: Metody aktywizujące w pedagogice. Kraków M. Komorowska-Pudło: Wychowanie do życia w rodzinie. Poradnik metodyczny. Szczecin A. E. Szołtysek: Filozoficzne podstawy programu wychowania. Katowice A.E. Szołtysek: Filozofia wychowania moralnego, Kraków Mass media Nazwa Język *), w tym Treści programowe Mass media polski Po skończeniu studiów uczestnicy: mają podstawowe wiadomości na temat wykorzystywania przez media reguł wpływu społecznego; potrafią podać przykłady wykorzystania przez media reguły wzajemności, społecznego dowodu słuszności; zaangażowania i konsekwencji, niedostępności mają świadomość sposobu wykorzystania przez media reguły autorytetu oraz reguły lubienia i sympatii IV Wykład Wiedza z komunikacji interpersonalnej (cztery aspekty komunikatu) wykład 6 godzin 1 Wykład, wykład ilustrowany, prezentacja komputerowa, arkusze ćwiczeń Praca w małych grupach, informacje zwrotne udzielone przez grupę Zaliczenie: pisemne, Wpływ mass mediów na rozwój osobowy; wykorzystanie przez media reguł wpływu społecznego (wzajemności, społecznego dowodu słuszności, zaangażowania i konsekwencji, lubienia i sympatii, autorytetu, niedostępności) Reeves B., Nass Clifford (1996): Media i ludzie. Warszawa,PIW. 28

29 Cialdini R. (1998): Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańsk, GWP. 25. Wsparcie rodziny w okresie terminalnym Nazwa Wsparcie rodziny chorego w okresie terminalnym Język polski *), w tym Po skończeniu studiów uczestnicy: mają wiedzę dotyczącą charakterystyki sytuacji i potrzeb osoby terminalnie chorej; mają świadomość znaczenia rozmów z dzieckiem o śmierci najbliższych; mają świadomość wartości uwrażliwienia wzajemnego na bogactwo, jakie stanowi towarzyszenie ostatnim chwilom bliskiego człowieka; mają wiedzę nt. roli testów projekcyjnych w oszacowaniu więzi łączącej dziecko z bliską osobą (będącą w stanie terminalnym); wyrażają gotowość wykorzystania wiedzy odnośnie faz umierania w realnym życiu (w procesie towarzyszenia najbliższym w czasie umierania) IV Wykład Psychologia małżeństwa, psychologia rozwojowa i wychowawcza, psychologiczne mechanizmy powstawania, eskalacji i rozwiązywania konfliktów. wykład 6 godzin 1 Wykład, wykład ilustrowany, prezentacja komputerowa Informacje zwrotne przekazywane przez prowadzącego jako opinia na temat sposobu wykonania zadania Zaliczenie: praca pisemna Charakterystyka sytuacji i potrzeb osoby terminalnie chorej, fazy procesu umierania, fazy żałoby, rola testów projekcyjnych w oszacowaniu więzi łączącej dziecko z bliską osobą (będącą w stanie terminalnym) H. Krzysteczko, (2000). Pomoc w dojrzewaniu do miłości, małżeństwa i rodziny. Katowice 2000.A. Bartoszek, (2000). Człowiek w obliczu cierpienia i umierania. Moralne aspekty opieki paliatywnej. Katowice, Księgarnia św. Jacka. 29

30 26. HIV, AIDS Nazwa Język *), w tym HIV, AIDS polski Zna aktualną terminologię dotyczącą HIV, AIDS. Posiada najważniejsze informacje z dziedziny medycyny i nauk ścisłych na temat wirusa HIV i choroby AIDS nim wywołanej. Potrafi innym, uwzględniając stopień dojrzałości odbiorcy, dostarczyć wiedzy na temat przekazywania HIV i zapobiegania temu zjawisku. Uświadamia sobie i innym że potrafią dobierać wyborów korzystnych dla własnego zdrowia. Ma świadomość konieczności uczenia chrześcijańskiej postawy wobec licznych wezwań społeczny wiążących się z AIDS. IV wykład Zaliczenie przedmiotów dotyczących seksualność, elementów bioetyki, społecznych zagrożeń życia rodzinnego. wykład 6 godzin 1 Wykład, prezentacja komputerowa, dyskusja Zaliczenie pisemne Historia chorób przenoszonych drogą płciową i AIDS. Choroby przenoszone drogą płciową. Epidemiologia AIDS. Etiologia, patogeneza i przebieg kliniczny AIDS. Leczenie i zapobieganie AIDS. Typ zachowania seksualnego a ryzyko zakażenia AIDS. J. Rzepka (red.): Zagadnienia prorodzinnej edukacji seksuologicznej i profilaktyki HIV/AIDS. Katowice Cz. Cekiera: Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych. Lublin R. Lewandowski (red.), Chrześcijanin wobec AIDS, Poznań Seminarium naukowe a) Seminarium naukowe z pedagogiki, teologii i psychologii rodziny Nazwa Seminarium naukowe z pedagogiki, teologii i psychologii rodziny 30

31 Język *), w tym polski III, IV Zaliczenie I i II semestru 24godziny 4 seminarium Praca pisemna lub film Zaliczenie III semestru po przedstawieniu tematu i planu pracy. Zaliczenie IV semestru po oddaniu całości pracy Problemy ludzkie w różnych okresach życia. Problemy sumienia dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Konflikty rodzinne i małżeńskie analiza wypowiedzi małżonków, rodziców i dzieci. Problemy religijne w różnych okresach życia. Osoba z zaburzeniem psychicznym w rodzinie analiza wypowiedzi członków rodzin osób z zaburzeniem psychicznym. Rola ideału i wzorca osobowego w rozwoju. Człowiek stary w rodzinie analiza wypowiedzi osób starych i pozostałych członków ich rodzin. Problemy szkolne analiza wypowiedzi nauczycieli. Rodziny uczniów na podstawie wypowiedzi nauczycieli i wychowawców. Cele życiowe osób w różnych okresach życia. Momenty przełomowe w różnych okresach życia. Wymagania rozwoju stawiane sobie i innym (wychowanie, samowychowanie w rodzinie i w szkole). Problemy związane z wyborem partnera oczekiwania i wymagania stawiane partnerowi. Bilans życiowy ocena dotychczasowego życia w jego różnych okresach. Jan Paweł II: Familiaris consortio. Adhortacja apostolska z dnia 22 listopada 1981 roku. Częstochowa Jan Paweł II: Evangelium vitae. Encyklika z dnia 25 marca 1995 roku. Kraków H. Krzysteczko: Pomoc w dojrzewaniu do miłości, małżeństwa i rodziny. Katowice F. Minirth, P. Meier, S. Arterburn: W stronę wartości. Encyklopedyczny poradnik życia rodzinnego. Warszawa Słownik małżeństwa i rodziny. Warszawa W. Gasidło: Z zagadnień etyki małżeńskiej i 31

32 b) Seminarium naukowe z planowania rodziny Nazwa Język *), w tym rodzinnej. Kraków T. Rzepecki (red.): Studium rodziny. Poznań J. Makselon (red.) Psychologia dla teologów. Kraków Seminarium naukowe z planowania rodziny polski Prezentują badania odnoszące się do diagnozy postaw wobec antykoncepcji i NPR oraz wpływu antykoncepcji naturalnego planowana na małżeństwo. III, IV Seminarium Zaliczenie I i II semestru 24 godziny 4 Kwestionariusz, ankieta Praca pisemna Zaliczenie III. semestru po przedstawieniu tematu i planu pracy. Zaliczenie IV. semestru po oddaniu całości pracy. Postawy wobec antykoncepcji i NPR. Wpływ antykoncepcji i naturalnego planowania na małżeństwo. Znaczenie NPR dla kobiety. Problem spontaniczności współżycia w małżeństwach stosujących NPR. Motywowanie do NPR. K. Imieliński: Życie seksualne. Warszawa J. Rötzer: Naturalna Regulacja Poczęć. Poznań A. Szarewski, J. Guillebaud: Wszystko o antykoncepcji. Kraków A. Jaczewski i in.: Biologiczne uwarunkowania zachowań seksualnych. W: J. Rzepka: Zagadnienia prorodzinnej edukacji seksuologicznej i profilaktyki HIV/AIDS. Katowice 1996, s