Własność)intelektualna!

Transkrypt

1 Zbigniew(Bromberek( ( dr(hab.(inż.(arch.,(prof.(nadzw.(pp( Wydział(Budownictwa(i(Inżynierii(Środowiska(( Politechnika(Poznańska( Własność)intelektualna!!Działalność!naukowa!a!prawa!autorskie! Non omne quod licet honestum est [Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe...] ( ( ( ( ( (( ( ( (( (paremia(prawnicza(

2 Prawo)własności)intelektualnej) Prawo)własności)literackiej,)artystycznej)i)naukowej) prawo!autorskie! prawa!pokrewne! Prawo)własności)przemysłowej) prawo!wynalazcze! prawo!wzorów!użytkowych! prawo!wzorów!przemysłowych! prawo!znaków!towarowych! prawo!oznaczeń!geograficznych! prawo!topografii!układów!scalonych! Prawo)autorskie) 20!stycznia!1978!r.!Polska!przystąpiła!do!Powszechnej!konwencji!o!prawie!autorskim! i!protokołów!nr!1!i!nr!2!z! !(tzw.!paryskiej),!oraz!do!powszechnej!konwencji! o!prawie!autorskim!i!protokołu!nr!1!z! !,!(tzw.!genewskiej).! Ustawa(z(dnia(4(lutego(1994(r.( o)prawie)autorskim)i)prawach)pokrewnych( Dz.U ( Dz.U ( Dz.U ( Dz.U ( Dz.U ( Dz.U ( Dz.U ( Dz.U ( Dz.U (

3 Przedmiotem(prawa(autorskiego(jest(każdy(przejaw( działalności(twórczej(o)indywidualnym)charakterze,( ustalony)w)jakiejkolwiek)postaci,(niezależnie(od(warr tości,(przeznaczenia(i(sposobu(wyrażenia((utwór).( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.1.1]( Utwór) wolność!nauki! stymulowanie!! kreatywności! ochrona!! twórczości! Prawo)autorskie) dostęp!do!nauki!

4 Utwór) Chronione(jest(dzieło,(a(nie( (pomysł.( Konieczny(margines)swobody)twórczej.*( Przesłanka(indywidualności.**( TWÓRCZOŚĆ Przesłanka(oryginalności.***( ((((*wyniki(badań,(idee,(procedury,(metody(itp.(nie(podlegają(ochronie(( (wyroki(sn)( ((**test(statystycznej(jednorazowości:(czy(zlecenie(różnym)osobom)da(różne)wyniki?( ***promotor(nie(powinien(dopuścić(do(współautorstwa( Utwór) Utwór(może(być(samoistny(lub(niesamoistny*(czyli( ( inspirowany( ( Art.2.4. (Za(opracowanie(nie(uważa(się(utworu,(( ( (który(powstał(w(wyniku(inspiracji(cudzym(( ( (utworem. (( *skrajny(przypadek:(plagiat(

5 Utwór) Nawet(twórczy)wkład)członka(zespołu(lub(osoby( biorącej(udział(w(przeprowadzeniu(eksperymentu,((((( w(wyniku(czego(przedstawił(on(w(tabeli(i(na(wykresie( wynik(przeprowadzonych(przez(siebie(pomiarów,(nie) korzysta)z)ochrony)przewidzianej(w(prawie(autorskim,( ponieważ(wkład(ten(w(ostatecznej(wersji(opracowar nia(tego(eksperymentu(traci)cechy)indywidualnego))))))) i)samoistnego)[...]( ( ((((((([wyrok!sa!w!warszawie!z! ,!icr!104/96]( Utwór) W(szczególności(przedmiotem(prawa(autorskiego(są( utwory:( 1)(wyrażone)słowem,)symbolami)matematycznymi,) znakami)graficznymi)(literackie,(publicystyczne,(nauj kowe,(kartograficzne(oraz(programy(komputerowe;( 2)(plastyczne;( 3)(fotograficzne;(...( 6)(architektoniczne,(architektonicznoRurbanistyczne(((((((((((( i(urbanistyczne;(...( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.1.2](

6 Rozszerzenie)ochrony) Utwór)to)dobro)niematerialne)i)nie)należy)sprowaJ dzać)go)do)nośnika.(utwór(musi(zostać(ustalony,(a( więc(wystarczy(jego(świadome)zakomunikowanie) przez(twórcę(innym(osobom,(niezależnie,(czy(w(par rze(z(ustaleniem(następuje(utrwalenie(utworu.(( (J.(Góra)( arch.(f.(gehry:(dzieła

7 Utwór) Utwór(jest(przedmiotem(prawa(autorskiego(od)chwili) ustalenia,(chociażby(miał(postać(nieukończoną.( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.1.3]( Ochrona)prawna) Autorskie(prawa(majątkowe) Autorskie(prawa(osobiste) ) ((( (do(70)lat)od(śmierci(twórcy(lub(daty(pierwszego( (rozpowszechnienia((jeśli(twórca(jest(nieznany)(

8 Autorskie)prawa)majątkowe) Podmiot(pierwotnie(uprawniony:( (twórca*) Podmiot(wtórnie(uprawniony:( ( (nabywca) *prawa(do(utworu)zbiorowego(przysługują(wydawcy,(( ((a(prawa(do(programu(komputerowego( (pracodawcy) Utwory)naukowe)pracownicze) Jeżeli(w(umowie(o(pracę(nie(postanowiono(inaczej,(instyR tucji(naukowej(przysługuje(pierwszeństwo(opublikowar nia(utworu(naukowego(pracownika,(który(stworzył(ten( utwór(w(wyniku(wykonywania(obowiązków)ze)stosunku) pracy.(twórcy(przysługuje(prawo(do(wynagrodzenia.( Pierwszeństwo(opublikowania(wygasa,)jeżeli)w)ciągu) sześciu)miesięcy)od)dostarczenia)utworu)nie)zawarto)z) twórcą)umowy)o(wydanie(utworu(albo(jeżeli(w(okresie( dwóch(lat(od(daty(jego(przyjęcia(utwór(nie(został(opublir kowany.( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.14.1](

9 Prawa)do)prac)studenckich) Uczelni(w(rozumieniu(przepisów(o(szkolnictwie(wyżR szym(przysługuje(pierwszeństwo(w(opublikowaniu( pracy(dyplomowej(studenta.(jeżeli(uczelnia(nie(opublir kowała(pracy(dyplomowej(w)ciągu)6)miesięcy)od)jej) obrony,(student,(który(ją(przygotował,(może(ją( opublikować,(chyba(że(praca(dyplomowa(jest(częścią( utworu(zbiorowego.( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.15a]( Autorskie)prawa)osobiste)...(chronią(nieograniczoną(w(czasie(i(niepodlegającą( zrzeczeniu(się(lub(zbyciu(więź(twórcy(z(utworem,(((((( a(w(szczególności(prawo(do:( 1)((autorstwa(utworu;( 2)(oznaczenia(utworu(swoim(nazwiskiem([...];( 3)(nienaruszalności)treści)i)formy)utworu(oraz(jego( rzetelnego(wykorzystania;(...( 5)(nadzoru)nad)sposobem)korzystania)z(utworu.( [Art.16](

10 arch.(jørn(utzon:(sydney(opera(house((1957r73)(( arch.(jørn(utzon:(sydney(opera(house((1957r73)(( Public(Files,(Australian(Archives( Enochlau(2004(

11 arch.(j.(cieśliński,(h.(grochulski(i(j.(węcławski:(hotel(merkury((1961r64)(w(poznaniu( arch.(j.(cieśliński,(h.(grochulski(i(j.(węcławski:(hotel(merkury((1961r64)(w(poznaniu( fotopolska.eu( fot.(zb(2014(

12 arch.(j.(liśniewicz(( arch.(j.(maciejewski:(( hotel(orbis(polonez((1972r74)( w(poznaniu( fot.(zb(2014( Ochrona)autorskich)praw)osobistych) Twórca,(którego(autorskie(prawa(osobiste(zostały(zaR grożone(cudzym(działaniem,(może(żądać(zaniechania) tego)działania.(w(razie(dokonanego(naruszenia(może( także(żądać,(aby(osoba,(która(dopuściła(się(naruszenia,( dopełniła)czynności)potrzebnych)do)usunięcia)jego) skutków)[...].( [Art.78](

13 arch.(meinhard(von(gerkan:(berlin(hauptbahnhof((1995r2006)(( arch.(meinhard(von(gerkan:(berlin(hauptbahnhof((1995r2006)(( M(Bredt(2006( Info(&(Services(2006(

14 Opracowania)(utwory)zależne)) Opracowanie(cudzego(utworu,(w(szczególności( tłumaczenie,(przeróbka,(adaptacja,(jest(przedmior tem(prawa(autorskiego(bez(uszczerbku(dla(prawa( do(utworu(pierwotnego.( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.2.1]( Dozwolony)użytek)chronionych)utworów) 1.(Bez(zezwolenia(twórcy(wolno(nieodpłatnie(korzysR tać(z(już(rozpowszechnionego(utworu(w(zakresie( własnego(użytku(osobistego.(( 2.(Zakres(własnego(użytku(osobistego(obejmuje(koR rzystanie(z(pojedynczych(egzemplarzy(utworów( przez(krąg(osób(pozostających(w(związku(osobisr tym,(w(szczególności(pokrewieństwa,(powinowacr twa(lub(stosunku(towarzyskiego.( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.23](

15 Dozwolony)użytek)chronionych)utworów) 1.(Wolno(przytaczać(w(utworach(stanowiących( samoistną(całość(urywki)rozpowszechnionych) utworów)lub)drobne)utwory)w)całości,(w(zakresie( uzasadnionym(wyjaśnianiem,(analizą(krytyczną,( nauczaniem(lub(prawami(gatunku(twórczości.(( 2.(Wolno(w)celach)dydaktycznych)i)naukowych) zamieszczać(rozpowszechnione(drobne(utwory( lub(fragmenty(większych(utworów(w(podręcznir kach(i(wypisach.( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.29]( Prawo)cytatu)w)orzecznictwie) Wymaganiu(wyraźnego(wymienienia)źródła,(z(którego( pochodzi(fragment(cudzego(dzieła((art.21.1)(nie)czyni) zadość)wymienienie(tego(dzieła(w)zestawieniu)literaj tury,(bez(jakiegokolwiek(wyjaśnienia(ani(zasady,(ani( stopnia(wykorzystania(tego(dzieła,(a(w(szczególności,( że(dokonano(z(niego(przedruku(określonej(części.( ( ( ( ( ([wyrok!sn!z! ,!i!cr!191/71](

16 Dozwolony)użytek)chronionych)utworów) Nie)można)czynić(ze(swego(prawa(użytku,(który(by( był(sprzeczny(ze(społecznorgospodarczym(przeznar czeniem(tego(prawa(lub(z(zasadami(współżycia(spor łecznego.(takie(działanie(lub(zaniechanie(uprawnior nego(nie(jest(uważane(za(wykonywanie(prawa(i(nie) korzysta)z)ochrony. ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.5!KC]( Zasada)estoppel) Non concedit venire contra factum proprium [Nie pozwalać sobie na działanie sprzeczne z własnymi czynami]

17 Dozwolony)użytek)chronionych)utworów) Dozwolony(użytek(nie)może)naruszać(normalnego( korzystania(z(utworu(lub(godzić)w)słuszne)interesy) twórcy.( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.35]( Plagiat) Plagiat)bezpośredni) )pośredni)(parafraza)( Plagiat)jawny) )ukryty) ) Autoplagiat(

18 Plagiat)w)orzecznictwie) Przemilczenie(w(opracowaniu(naukowym(poświęconym( wynikom(konkretnych(badań(wiadomości)o)tym,)kto) badania)te)zapoczątkował,)prowadził,)rozwiązał)i)opraj cował,(może(w(konkretnych(okolicznościach(zagrażać( twórczości(naukowej(tej(osoby,(a(nawet(twórczość(tę( naruszać.(zachodzi(to(zwłaszcza(wtedy,(gdy(wspomniar ne(przemilczenie(jest(tego(rodzaju( (zwłaszcza(w(związr ku(z(treścią(lub(charakterem(opracowania( (według( obiektywnych(ocen(pomniejsza)cudzy)dorobek)naukowy) lub(dorobkowi(temu(zagraża.( ( ( ( ( ( ([wyrok!sn!z! ,!i!cr!3/73]( Odpowiedzialność)karna) Kto(przywłaszcza(sobie(autorstwo(albo(wprowadza( w(błąd(co(do(autorstwa(całości(lub(części(cudzego( utworu(albo(artystycznego(wykonania,(( (podlega(grzywnie,(karze(ograniczenia(wolności( (albo(pozbawienia(wolności(do(lat(3.( ( ( ( ( ( ( ( ( ([Art.115.1](

19 Odpowiedzialność)karna) Ustawa(o(tytule(naukowym(i(stopniach(naukowych( (Dz.U )(daje(podstawę(do(odebrania) stopnia)doktora)lub)doktora)habilitowanego)osobie,( w(której(dorobku(lub(rozprawie(naukowej((doktorr skiej,(habilitacyjnej)(ujawnione(zostało(naruszenie( prawa(autorskiego,(w(szczególności(polegające(na( przypisaniu(sobie(autorstwa(istotnego(fragmentu(czy( innych(elementów(cudzego(utworu(bądź(ustalenia( naukowego((art.29(i(29a).( Praemonitus praemunitus [Przezorny zawsze ubezpieczony...] ( ( (( ( ( ((porzekadło(łacińskie(

20 ( W(przygotowaniu(niniejszej(prezentacji(wykorzystano(materiały(edukacyjne:( Joanna(HetmanRKrajewska( Jak(interpretować(prawo(autorskie(na(uczelni ( PWNRPZWL(Warszawa(2014( ( dr(hab.(inż.(arch.(zbigniew(bromberek,(prof.(nadzw.(pp( ( Wydział(Budownictwa(i(Inżynierii(Środowiska( Politechnika(Poznańska( zbigniew.bromberek@put.poznan.pl(