Własność intelektualna w działalności brokerskiej

Transkrypt

1 Własność intelektualna w działalności brokerskiej dr hab. Monika Wałachowska Katedra Prawa Ubezpieczeniowego UMK Warszawa,

2 Tematyka szkolenia 1. Podstawowe pojęcia z zakresu prawa autorskiego a. utwór a tzw. produkt ubezpieczeniowy b. SIWZ a prawo autorskie c. Zasady wykorzystania cudzych utworów i innych przejawów działalności intelektualnej w działalności brokerskiej d. Ochrona wizerunku 2. Podstawowe zasady z zakresu ochrony znaków towarowych i zasad ich wykorzystywania 3. Ochrona know how. Tajemnica przedsiębiorstwa 4. Nieuczciwa konkurencja w działalności brokerskiej

3 Podstawowe pojęcia z zakresu prawa autorskiego utwór : każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (art. 1 ust. 1 pr. aut.). Może mieć postać nieukończoną Ochrona nie jest zależna od spełnienia jakichkolwiek formalności. Ustalenie utworu Możliwość tzw. twórczości równoległej Także różne zbiory, bazy danych itp. Wyłączenia spod ochrony art. 1 ust. 2(1) pr. aut.: ochroną może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne art. 4 pr. aut. (m.in. akty urzędowe/projekty; urzędowe dokumenty, materiały znaki i symbole)

4 produkt ubezpieczeniowy czy jest utworem w rozumieniu pr.aut.? Pomysł ubezpieczenia a jego wyrażenie (np. OWU) Nazwa ubezpieczenia Założenia produktu ubezpieczeniowego np. techniczne SIWZ a prawo autorskie Wyrok SN z 27 II 2009 r. (V CSK 337/08) OWU (zwł. definicje) a prawo autorskie Klauzule brokerskie a prawo autorskie

5 Zasady wykorzystania cudzych utworów i innych przejawów działalności intelektualnej w działalności brokerskiej. Problematyka dozwolonego użytku Pojęcie dozwolonego użytku i jego rodzaje Prywatny art. 23 pr. aut. Publiczny m.in. prawo cytatu Przedruk? Problem opracowania cudzego utworu i inspiracji (art. 2 pr.aut.) Czy można wykorzystać cudzy pomysł, koncepcję itp.?

6 Podmiot praw autorskich Twórca/współtwórcy (art. 8 9 pr. aut.) Pracodawca. Problematyka utworów pracowniczych (art ; art. 74 ust. 3 pr. aut.) Zamawiający? Wykonawca? Inne podmioty Podmiot praw autorskich a własność nośników

7 Umowy w zakresie praw autorskich Umowa przenosząca prawa majątkowe Umowa licencyjna Wymogi formalne, treściowe itp.

8 Odpowiedzialność cywilna za naruszenie praw autorskich Naruszenie praw osobistych art. 78 pr. aut. (zwłaszcza plagiat) Naruszenie praw majątkowych art. 78 pr. aut. m.in. odszkodowanie (na zasadach ogólnych lub 2- krotność stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu) kurtaż

9 Ochrona wizerunku Pojęcie wizerunku Wizerunek przysługuje osobie fizycznej wizerunek osoby prawnej/jednostki organizacyjnej? Zasady rozpowszechniania wizerunku: art. 81 pr. aut. Umowy dotyczące wizerunku

10 Podstawowe zasady z zakresu ochrony znaków towarowych i zasad ich wykorzystywania. Pojęcie znaku towarowego: art. 120 p.w.p. (pr. własn. przem. z 2000 r.): Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy. + także znaki usługowe Przesłanki rejestracji. Prawo ochronne (10 lat z możliwością przedłużenia) Dozwolony użytek (art. 156 p.w.p.) Odpowiedzialność cywilna: art. 296 i n., art. 287 p.w.p.

11 Nieuczciwa konkurencja w działalności brokerskiej Podstawa prawna: ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (UZNK) Podstawowe pojęcia: Konkurencja Przedsiębiorcy: osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej (chodzi o faktyczne uczestniczenie w działalności)

12 Typologia czynów nieuczciwej konkurencji art. 3 klauzula generalna: 1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. 2. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej oraz prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym *** KTO może popełnić czyn nieuczciwej konkurencji? Ocena ad casum. Przykłady: wykorzystanie cudzej renomy; przejęcie koncepcji kampanii reklamowej, strategii marketingowej; nieuczciwe pozyskiwanie klientów (także w ramach innych czynów zob. dalej)

13 art. 5 i n. stypizowane czyny nieuczciwej konkurencji art. 5 oznaczenie przedsiębiorstwa mogące wprowadzić w błąd co do jego tożsamości Pojęcie szersze od nazwy (art. 55(1) k.c.) Ochrona oznaczeń faktycznie używanych (a nie tylko zarejestrowanych) Decyduje pierwszeństwo używania nazwy (pod warunkiem, że jest ona używana zgodnie z prawem) Ryzyko wprowadzenia w błąd (nawet potencjalne) Jeśli P1 i P2 działają na tym samym rynku lub nawet nie. Często rozstrzyga posiadanie tej samej klienteli Zbieg z innymi przepisami (np. ochrona prawa do firmy, znaki towarowe)

14 art. 10 wprowadzające w błąd oznaczenie (lub jego brak) towarów lub usług Co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, istotnych cech itp. Zatajenie ryzyka związanego z korzystaniem z nich Oznaczenie towaru lub samego opakowania; możliwość wprowadzenia w błąd Często kumulatywna ochrona ze znakiem towarowym; często także art. 5 Przykłady: użycie cudzego tytułu prasowego, zn. towar., kolorystyki; nr 1 w Toruniu ; najlepsi na rynku ; u nas najkorzystniej ; mamy rekomendacje 100 klientów ; współpracujemy z Uniwersytetem X itp.

15 Ochrona know how. Tajemnica przedsiębiorstwa (art. 11 UZNK) Know how Know how a inne przedmioty własności intelektualnej Jako składnik przedsiębiorstwa Tajemnica przedsiębiorstwa i jej naruszenie Przekazanie/ujawnienie/wykorzystanie/nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża/narusza interes przedsiębiorcy Także pracownik i były pracownik i inne osoby (max 3 lata, chyba że umowa stanowi inaczej, albo stan tajemnicy ustał) Ochrona osób w dobrej wierze (nabywca, odpłatność) Tajemnica. Stan poufności

16 art. 12 nakłanianie do niewykonania/rozwiązania umowy itp. np. nakłanianie do przekazywania przez pracownika informacji nieobjętych tajemnicą (skutkiem może być tzw. wyprzedzenie konkurencyjne) naruszenie zasady lojalności Popełnić może go przedsiębiorca oraz inny podmiot np. były pracownik otwiera własną działalność i szuka klientów wykorzystując starą bazę danych klienteli bez zgody byłego pracodawcy Zniechęcanie klientów do przedsiębiorcy; obietnica zapłaty kar umownych w razie rozwiązania umowy i przejścia do danego przedsiębiorcy

17 o swoim lub innym przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwie w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody Sprawca: przedsiębiorca lub inne podmioty (np. prasa) np. kancelaria ; najlepsi fachowcy ; jedyny z atestem X ; Teraz Polska ; w upadłości ; realizujemy zamówienia rządowe ; u nas najtaniej ; stracili X klientów ; już nie budzą zaufania ; X współpracuje tylko z nami

18 Sprzeczna z prawem, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci (tzw. reklama nierzeczowa); wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji (tzw. reklama ukryta); reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji reklama porównawcza (jeśli nie spełnia określonych warunków) Czyn popełnia też agencja reklamowa/inny przedsiębiorca, który opracował reklamę

19 Odpowiedzialność cywilna art uznk Art W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać: 1) zaniechania niedozwolonych działań; 2) usunięcia skutków niedozwolonych działań; 3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; 4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych; 5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych; 6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony. 2. Sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania

20 Dziękuję za uwagę!