630 Andrzej Melezini Dariusz Zalewski

Transkrypt

1

2 KONTROLA skarbowa 630 wyjaśnień i interpretacji 630 Andrzej Melezini Dariusz Zalewski Warszawa 2013

3

4 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów...23 Rozdział 1 Zakres podmiotowy kontroli skarbowej Kategorie podatników podlegających kontroli skarbowej Kontrola skarbowa następcy prawnego Kontrola skarbowa osób trzecich Kontrola skarbowa płatników Kontrola skarbowa wydatkujących środki publiczne Kontrola skarbowa wydatkujących środki unijne Inne podmioty objęte kontrolą skarbową Spółka cywilna jako podatnik w zakresie podatku VAT i strona postępowania kontrolnego Wspólnicy spółki cywilnej jako podatnicy na gruncie podatku dochodowego i strony postępowania kontrolnego Wspólnicy spółki cywilnej jako przedsiębiorcy Kontrola skarbowa rozwiązanej spółki cywilnej Kontrola skarbowa w CBA, ABW i innych służbach Rozdział 2 Zakres przedmiotowy kontroli skarbowej Zamknięty katalog zakresu przedmiotowego i podmiotowego kontroli skarbowej Kontrola należności podatkowych budżetu państwa Najczęściej występujące zakresy przedmiotowe postępowań kontrolnych Kategorie podatków podlegających najczęstszej kontroli skarbowej u przedsiębiorców Kontrola budżetów jednostek samorządu terytorialnego Kontrola należności niepodatkowych budżetu państwa oraz państwowych funduszy celowych Kontrola skarbowa gminy a celowość gospodarowania środkami zaliczonymi do dochodów własnych gminy Kontrola skarbowa środków publicznych Zakres przedmiotowy kontroli skarbowej środków publicznych Ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej Kontrola źródeł pochodzenia majątku oraz przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych

5 24. Kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych Środki publiczne podlegające kontroli skarbowej Zakres przedmiotowy kontroli skarbowej środków publicznych Kontrola i audyt prawidłowości wydatkowania funduszy unijnych Zakres przedmiotowy kontroli oraz audytu prawidłowości wydatkowania funduszy unijnych Kontrola mienia państwowego Kontrola poręczeń i gwarancji Skarbu Państwa Zapobieganie naruszeniom krajowych przepisów celnych i wykrywanie ich Kontrola oświadczeń majątkowych Uprawnienie organów kontroli skarbowej do kontroli oświadczeń majątkowych Uprawnienia kontroli skarbowej do kontroli oświadczeń majątkowych wynikające z ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej Uprawnienia kontroli skarbowej do kontroli oświadczeń majątkowych wynikające z ustaw o samorządzie województwa, o samorządzie powiatowym, o samorządzie gminnym Przedmiot oświadczeń majątkowych Zakres stosowania ustawy o kontroli skarbowej i ordynacji podatkowej w kontroli oświadczeń majątkowych Badanie prawidłowości stosowania cen urzędowych i marż handlowych urzędowych Zapobieganie przestępstwom korupcyjnym i ujawnianie ich Działania jawne i pośrednie prowadzące do ujawniania przestępstw korupcyjnych Działania niejawne i bezpośrednie prowadzące do ujawniania przestępstw korupcyjnych Badanie przestrzegania przez rezydentów i nierezydentów prawa dewizowego Współdziałanie ze Służbą Celną Kontrola związana z przestępstwami i wykroczeniami przeciwko prawom własności intelektualnej Kontrola prawidłowości ewidencjonowania za pomocą kas fiskalnych Zwolnienie z obowiązku posiadania kasy fiskalnej Kontrola kas fiskalnych jako czyn przestępny Co może podlegać kontroli prawidłowości ewidencjonowania za pomocą kas fiskalnych? Nakładanie grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe Sankcje karne za naruszenie obowiązków w zakresie prawidłowości ewidencjonowania za pomocą kas fiskalnych Rozdział 3 Organy kontroli skarbowej System organizacyjny jednostek kontroli skarbowej w Polsce Urzędy kontroli skarbowej i ich siedziby Właściwość miejscowa organów kontroli skarbowej Minister Finansów jako naczelny organ kontroli skarbowej Kompetencje Ministra Finansów w sprawach z zakresu kontroli skarbowej Uprawnienia procesowe Ministra Finansów Zadania Departamentu Kontroli Skarbowej

6 58. Departament Ochrony Interesów Finansowych Unii Europejskiej Departament Wywiadu Skarbowego Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej Zadania i kompetencje Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ kontroli skarbowej wyższego stopnia Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako przełożony inspektorów kontroli skarbowej i jego uprawnienia procesowe Zwalczanie przez kontrolę skarbową nieprawidłowości finansowych na szkodę Polski i Unii Europejskiej Prowadzenie spraw poza zakresem właściwości miejscowej Przekazywanie spraw w trakcie postępowania kontrolnego Organ kontroli skarbowej pierwszego stopnia Zadania dyrektora urzędu kontroli skarbowej Wyłączenie dyrektora urzędu kontroli skarbowej z udziału w sprawie Statut urzędów kontroli skarbowej i ich struktura wewnętrzna Zmiany struktury wewnętrznej urzędu kontroli skarbowej Zakres działania komórki analityczno-planistycznej w UKS Zakres działania komórki kontroli podatkowej w UKS Zakres działania komórki kontroli środków publicznych w UKS Zakres działania komórki audytu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych źródeł zagranicznych w UKS Zakres działania komórki organizacyjnej postępowań przygotowawczych w UKS Zakres działania komórki wywiadu skarbowego w UKS Zakres działania komórki realizacyjnej w UKS Zakres działania komórki kadr, szkolenia zawodowego i spraw socjalnych w UKS Zakres działania komórki informatyki w UKS Zakres działania komórki obsługi prawnej w UKS Zakres działania komórki organizacyjnej zajmującej się prowadzeniem spraw administracyjno-gospodarczych w UKS Zakres działania komórki kancelaryjno-sekretarskiej w UKS Zakres działania komórki księgowości w UKS Ustalenie regulaminu organizacyjnego w UKS Przekazanie kompetencji organu pracownikowi urzędu Właściwość organów wyższego stopnia Rozdział 4 Postępowanie kontrolne A. Zasady ogólne postępowania kontrolnego Zasady ordynacji podatkowej stosowane w postępowaniu kontrolnym Zasada legalizmu Zasada zaufania Zasada obowiązku organów kontroli skarbowej udzielania informacji i wyjaśnień Zasada prawdy obiektywnej

7 8 Spis treści 93. Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym Zasada przekonywania Zasada szybkości Zasada pisemności Zasada dwuinstancyjności Zasada trwałości ostatecznych decyzji Zasada ograniczonej jawności postępowania kontrolnego B. Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego Zawiadomienie podatnika o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego do 29 lipca 2010 r Zawiadomienie podatnika o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego od 30 lipca 2010 r Części składowe zawiadomienia o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego Ważność zawiadomienia o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego Przesłanki wyłączające obowiązek zawiadomienia podatnika Przesłanki wyłączające obowiązek zawiadomienia związane z przedmiotem kontroli Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym a zasadność zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym a postępowanie przeprowadzone na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym a postępowanie w celu kontroli przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym a niezgłoszona do opodatkowania działalność gospodarcza Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym a przeciwdziałanie popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenie dowodów jego popełnienia Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym a konieczność rozszerzenia jego zakresu na inne okresy rozliczeniowe Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym a podatek od wydobycia niektórych kopalin Przesłanki wyłączające obowiązek zawiadomienia związane z podmiotem kontroli Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym, gdy kontrolowany został prawomocnie skazany lub popełnił wykroczenie polegające na utrudnianiu kontroli Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym, gdy kontrolowany jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji Niezawiadamianie o postępowaniu kontrolnym, gdy kontrolowany nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione Negatywne skutki zawiadomienia podatnika o planowanej kontroli C. Wszczęcie postępowania kontrolnego Definicja postępowania kontrolnego

8 119. Planowość postępowania kontrolnego Zadania urzędów kontroli skarbowej na 2012 r. i najbliższe lata Przygotowanie planu kontroli Odstępstwa od zasady planowości postępowania kontrolnego Tryby wszczęcia postępowania kontrolnego Postanowienie o wszczęciu postępowania kontrolnego Upoważnienie do przeprowadzenia czynności kontrolnych a postanowienie o wszczęciu postępowania kontrolnego Kompletność uregulowań dotyczących wszczęcia postępowania kontrolnego Zaskarżenie postanowienia o wszczęciu postępowania kontrolnego Wydanie postanowienia i upoważnienia do postępowania kontrolnego Zmiana zakresu postępowania kontrolnego D. Doręczanie pism Ogólne zasady doręczeń w postępowaniu kontrolnym Uprawnieni do doręczania pism Procedura doręczania pism kontrolowanym Pełnomocnik do doręczeń Wątpliwości co do prawidłowości doręczenia Wpływ skutków zmiany adresu na prawidłowość doręczania pism Pisma pochodzące od zagranicznych organów podatkowych i do nich przekazywane Prawidłowe określenie miejsca doręczenia pism kontrolowanym Przepisy ordynacji podatkowej wpływające na prawidłowość doręczeń Fikcja prawna doręczenia pisma Niezgodność adresu przy doręczaniu Doręczanie pism kuratorowi Miejsce doręczania pism osobom fizycznym Doręczenia zastępcze osobom fizycznym Doręczanie pism skierowanych do osób fizycznych nieznanych z miejsca pobytu Obowiązki ciążące na odbiorcy pisma E. Terminy Terminy na załatwienie sprawy, jaką jest postępowanie kontrolne Wpływ przeprowadzenia kontroli podatkowej na czas trwania postępowania kontrolnego Wyjątki od terminów przewidzianych na załatwienie sprawy Nieprzeprowadzenie postępowania kontrolnego we właściwym terminie Ponaglenie Skarga na bezczynność Odpowiedzialność odszkodowawcza Odpowiedzialność pracownika organu kontroli skarbowej za niezałatwienie sprawy w terminie Skutki naruszenia terminu a możliwość jego przywrócenia Obliczanie terminów Odraczanie terminu Przywracanie terminu Przywrócenie terminu na wniesienie sprzeciwu

9 10 Spis treści 159. Orzecznictwo sądowe w sprawach uprawdopodobniania braku winy w uchybieniu terminowi Orzecznictwo sądowe, które nie uznaje uprawdopodobniania braku winy w uchybieniu terminowi Termin na złożenie zastrzeżeń lub wyjaśnień Dotrzymanie terminu a sposoby doręczania pism i dokumentów Skracanie, wydłużanie i wyznaczanie nowych terminów Skutki niedotrzymania terminów przez kontrolowanego oraz organ skarbowy Wyznaczenie nowego terminu zakończenia kontroli Skutki naruszenia terminów określających czas trwania kontroli F. Kontrola podatkowa Wszczęcie kontroli podatkowej Definicja kontroli podatkowej Fakultatywność kontroli podatkowej Brak obowiązku wszczęcia kontroli podatkowej Weryfikacja podmiotu przed wszczęciem kontroli podatkowej Przygotowanie planu kontroli Sporządzenie planów kontroli Częstotliwość sporządzania planów kontroli Odstępstwa od zasady planowości Skutki wszczęcia kontroli skarbowej poza planem Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej Elementy upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej Zmiana upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej Wygaśnięcie upoważnienia Przedłużenie terminu ważności upoważnienia Podmioty, wobec których wszczynana jest kontrola podatkowa Tryby wszczęcia kontroli podatkowej Przygotowanie kontroli podatkowej Czynności dowodowe zastrzeżone dla kontroli podatkowej Terminy czynności dowodowych Sposób pozyskiwania materiału dowodowego w kontroli podatkowej Dokumentowanie czynności kontrolnych Pojęcie kontroli przedsiębiorcy w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej Kontrola skarbowa a kontrola podatkowa Postępowanie kontrolne a kontrola podatkowa Postępowanie podatkowe a kontrola podatkowa Linia orzecznicza sądów administracyjnych w zakresie stosowania przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej do postępowania podatkowego Treść protokołu kontroli Protokół kontroli a protokół badania ksiąg Co może stanowić załącznik do protokołu kontroli? Opis przebiegu czynności dowodowej Podpisanie protokołu Wzór protokołu kontroli podatkowej

10 200. Podpis kontrolowanego na protokole kontroli Wyjaśnienia składane do protokołu a ważność protokołu kontroli Doręczenie protokołu kontroli a ważność czynności dowodowych Zastrzeżenia do protokołu kontroli Jaki termin mają kontrolujący na rozpatrzenie zastrzeżeń złożonych do protokołu kontroli? Odmowa uwzględnienia wniosku dowodowego strony Jaką czynnością prawną organ odmawia przeprowadzenia dowodu? Prostowanie protokołu kontroli Możliwość zaskarżenia protokołu kontroli Możliwość zaskarżenia protokołu kontroli w orzecznictwie sądów Wpływ zakończenia kontroli podatkowej na postępowanie kontrolne G. Czynności sprawdzające (kontrola krzyżowa) Zakres czynności sprawdzających dokonywanych przez organy kontroli skarbowej Zakres kontroli krzyżowej Kontrola krzyżowa w kontroli podatkowej Limity czasu trwania kontroli krzyżowej Żądanie okazania dokumentów Składanie wyjaśnień Skutki naruszenia zasad prowadzenia kontroli krzyżowej Składanie oświadczeń do protokołu Zawieszenie prawa do kontroli krzyżowej Odmowa okazania dokumentów Zakończenie działalności gospodarczej przez kontrahenta Porównanie uprawnień organów podatkowych i organów kontroli skarbowej w kontroli krzyżowej Wezwanie do okazania dowodów w ramach kontroli krzyżowej Żądanie kserokopii dokumentów przez organ Zawieszenie prawa do korekty deklaracji Wykorzystanie materiałów dowodowych z kontroli krzyżowej Zażądanie przedłożenia dokumentów nie jest równoznaczne z przeprowadzeniem kontroli podatkowej Rozszerzenie zakresu czynności sprawdzających Wyjaśnienia w kontroli krzyżowej Żądanie okazania innych dokumentów niż faktura VAT H. Postępowanie dowodowe Dowód w sprawie Granice gromadzenia materiału dowodowego przez organ Sposób oceny materiału dowodowego Lepszy i gorszy dowód w sprawie Zasada oficjalności i zupełności postępowania dowodowego Ciężar dowodzenia Obalenie tezy organu kontroli skarbowej Zasada rozkładu ciężaru dowodu

11 239. Interes wykazania źródeł przychodów Zasada swobodnej oceny dowodów Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu dowodowym Zawiadomienie strony o przeprowadzeniu dowodu Wyznaczenie terminu na przedstawienie dowodu Katalog środków dowodowych Przesłuchanie w charakterze świadka Ponowne przesłuchanie świadka Świadek leczony psychiatrycznie Przesłuchanie w charakterze strony Opinia biegłego Obowiązek powołania biegłego Opinie klasyfikacyjne Głównego Urzędu Statystycznego Opinie na zlecenie strony Ustalenie sytuacji materialnej i rodzinnej podatnika Oględziny Szczególna rola banków we współpracy z organami kontroli skarbowej Zakres tajemnicy bankowej Uprawnienie prokuratora do dostępu do tajemnicy bankowej Zakres podmiotowo-przedmiotowy dostępu do informacji z instytucji bankowych w ustawie o kontroli skarbowej Procedura pozyskania dokumentów z instytucji bankowych Szczególna ochrona tajemnicy bankowej w postępowaniu kontrolnym Ustalenie obrotu na podstawie wpływów na konta bankowe Praktyczne problemy postępowania dowodowego przy włączaniu materiału dowodowego z innych postępowań Praktyka włączania dokumentów a jej zgodność z orzecznictwem sądów administracyjnych Nadrzędność zasady bezpośredniości w postępowaniu dowodowym Najczęstsze błędy w kontekście korzystania z materiału dowodowego z innych postępowań Moc urzędowa dokumentów w postępowaniu przed organem kontroli skarbowej Czynności notarialne Posługiwanie się dokumentem nieprzetłumaczonym Ustawowy nakaz tłumaczenia dokumentów Odpowiedzialność za przetłumaczenie dowodu Forma tłumaczenia dokumentów Błędy procesowe z użyciem dokumentów obcojęzycznych Związanie wyrokami sądów karnych Granice związania wyrokiem sądu karnego Wykładnia art. 11 p.p.s.a. przez doradców podatkowych Dowody z innych postępowań Postępowanie dowodowe w zakresie pustych faktur VAT Relacja między prawem polskim a prawem wspólnotowym Orzecznictwo sądów na tle stosowania art. 108 ustawy o VAT

12 280. Konsekwencja zastosowania art. 108 dla rozliczenia podatku VAT Korekta faktury przez osobę niebędącą podatnikiem Pomyłkowo wystawiona faktura VAT Postępowanie dowodowe a obejście prawa Instrumenty prawne służące reagowaniu przez organy kontroli skarbowej na przypadki obejścia prawa Ustalenie treści czynności prawnej Skutki podatkowe pozorności czynności prawnej Wystąpienie do sądu o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa Postępowanie dowodowe o firmanctwo Analiza przyczyn zjawiska firmanctwa Przesłanki odpowiedzialności firmującego i firmanta Wyłączenie firmanctwa Specyfika postępowania kontrolnego przy firmanctwie Praktyka działania organów kontroli skarbowej w sprawach o firmanctwo Odpowiedzialność karna przy firmanctwie E-handel Program pilotażowy kontroli internetowych Metodyka kontroli e-handlu Problemy prawne związane z pozyskiwaniem informacji o podmiotach dokonujących transakcji na portalach internetowych Kwalifikacja prawna firmanctwa na portalach aukcyjnych Postępowanie dowodowe a podmioty powiązane Badanie rynkowości transakcji przy podmiotach powiązanych Cienka kapitalizacja Uprawnienie do zastosowania przepisów o cienkiej kapitalizacji Typowanie podmiotów do kontroli w zakresie cen transferowych Specyfika postępowania kontrolnego w zakresie przedmiotowym cen transferowych Specyfika postępowania dowodowego w zakresie cen transferowych Badanie rynkowości transakcji w zakresie cen transferowych Postępowanie dowodowe a zasady wydatkowania środków publicznych Specyfika planowania kontroli krajowych środków publicznych Zasady przeprowadzania kontroli środków publicznych Zakończenie kontroli i postępowania w zakresie środków publicznych Zmiany w zakresie kontroli skarbowej gospodarowania środkami publicznymi po 29 lipca 2010 r Procedura przeprowadzania kontroli środków pochodzących z Unii Europejskiej Procedura przeprowadzania audytu środków pochodzących z Unii Europejskiej Procedura kontroli oświadczenia majątkowego Wynik kontroli w zakresie kontroli oświadczeń majątkowych Zawiadomienie organów ścigania w sprawie kontroli oświadczeń majątkowych Odpowiedzialność karna w zakresie oświadczeń majątkowych Czynności kontrolne Protokół czynności kontrolnych Protokół badania ksiąg

13 14 Spis treści 322. Protokół kontroli Uwagi co do poprawności sporządzania protokołów kontroli Adnotacje I. Metryka i akta sprawy Obowiązki organu kontroli skarbowej związane z prowadzeniem metryki akt Wzór i sposób prowadzenia metryki sprawy Zakres stosowania metryki sprawy Definicja akt sprawy postępowania kontrolnego Zasada jawności dostępu do akt sprawy Przeglądanie akt sprawy Sporządzanie z akt sprawy notatek, odpisów bądź też kopii Żądanie uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów Udostępnianie akt sprawy i informacji z akt sprawy Udostępnianie akt zawierających informacje bankowe Udostępnianie akt niezawierających informacji bankowych Udostępnianie informacji wynikających z akt kontroli Postępowanie z aktami sprawy po zakończeniu postępowania kontrolnego Definicja interesu publicznego w orzecznictwie sądów administracyjnych Tryb postępowania w przypadku wyłączenia dokumentów z akt sprawy Zakres kontroli sądowej zasadności wyłączenia dokumentów przez organ Błędy organów w postępowaniach dotyczących odmowy dostępu do akt Zasada proporcjonalności w ograniczeniu dostępu do akt J. Korekta deklaracji Korekta deklaracji w ustawie o kontroli skarbowej i w ordynacji podatkowej Deklaracja podatkowa i jej korekta Wydanie decyzji ostatecznej a uprawnienie do złożenia korekty deklaracji Nieograniczone prawo do składania korekt deklaracji Złożenie korekty deklaracji w toku postępowania kontrolnego Złożenie korekty deklaracji po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego Termin na złożenie korekty deklaracji w toku postępowania kontrolnego Różnica pomiędzy terminami na złożenie korekty deklaracji w postępowaniu prowadzonym przez organ kontroli skarbowej i w postępowaniu prowadzonym przez organ podatkowy Sposób złożenia korekty deklaracji Skutek złożenia korekty deklaracji w postępowaniu kontrolnym Możliwość skorygowania korekty deklaracji K. Zakończenie postępowania kontrolnego Czynności proceduralne przed zakończeniem postępowania kontrolnego Obowiązki organu związane z zakończeniem postępowania Charakter terminu na wypowiedzenie się w sprawie zebranego materiału dowodowego Korekta przed zakończeniem postępowania kontrolnego Wydanie decyzji i obowiązek jej doręczenia

14 359. Wniosek o zabezpieczenie wykonania decyzji Wniosek o nadanie rygoru wykonalności Postępowanie organu kontroli skarbowej po wniesieniu odwołania Obowiązek odniesienia się przez organ kontroli skarbowej do zarzutów skarżącego Decyzja organu kontroli skarbowej Elementy składowe decyzji organu kontroli skarbowej Charakter prawny decyzji organu kontroli skarbowej Rodzaje decyzji wydawanych przez organy skarbowe Specyfika decyzji wydawanych przez dyrektorów urzędów kontroli skarbowej Wpływ orzecznictwa TSUE na wydawane decyzje Zawieszenie postępowania kontrolnego a pytanie prejudycjalne Orzeczenie TSUE jako podstawa wznowienia postępowania kontrolnego Wykładnia prowspólnotowa a orzecznictwo sądów administracyjnych Sprawa Magoory Uprawnienie kontroli skarbowej w zakresie wydania decyzji co do podatków lokalnych Strona postępowania w podatku od czynności cywilnoprawnych a solidarność zobowiązania Wpływ powołania się na pożyczkę, nabycie spadku lub darowizny na wydanie decyzji Właściwość organów podatkowych jako wierzycieli w kontekście nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji organu kontroli skarbowej Kompetencje wierzyciela Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności Utrata bytu prawnego przez rygor natychmiastowej wykonalności Charakter prawny odwołania od decyzji organu kontroli skarbowej Dwuinstancyjność postępowania kontrolnego Stosowanie przepisów ordynacji podatkowej do złożenia odwołania Rodzaje wyników kontroli wydawanych przez organy kontroli skarbowej Brak stwierdzenia nieprawidłowości w działaniu kontrolowanego Złożenie przez kontrolowanego korekty deklaracji Sprawa zakończona wcześniej decyzją organu podatkowego Wydanie wyniku w częściowym zakresie prowadzonego postępowania Wydanie wyniku zamiast decyzji podatkowej Odrębności i podobieństwa treści decyzji i wyniku kontroli Elementy wyniku kontroli Doręczenie wyniku kontroli Wynik kontroli a kontrola oświadczenia majątkowego Wynik kontroli w zakresie audytu środków z Unii Europejskiej Wątpliwości co do skutków audytu środków z Unii Europejskiej Obowiązki związane z otrzymaniem wyniku kontroli Charakter prawny noty sygnalizacyjnej Tryb postępowania w przypadku not sygnalizacyjnych Egzekucja obowiązków związanych ze skierowaniem noty sygnalizacyjnej Nota sygnalizacyjna jako dowód w sprawie Charakter prawny wyniku kontroli w kontekście możliwości jego zaskarżania Skarga na wynik kontroli

15 402. Zmiana podstaw prawnych normujących możliwość zaskarżania wyników kontroli Orzeczenia sądów administracyjnych wydawane po zmianie przepisów rozszerzających granice skargi na akty i czynności administracji Skargi na wyniki kontroli wydawane zamiast decyzji Możliwości zaskarżenia protokołu kontroli Nienaliczanie odsetek w kontroli skarbowej Nierówność w traktowaniu podatnika przy naliczaniu odsetek przed organami kontroli skarbowej i podatkowymi Sytuacja podatników pod rządami znowelizowanych przepisów ustawy o kontroli skarbowej Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego i jego skutki dotyczące naliczania odsetek L. Ochrona danych osobowych w kontroli skarbowej Potrzeba ochrony danych osobowych w kontroli skarbowej Definicja danych osobowych Jawność danych osobowych przedsiębiorcy Administrator danych osobowych Przetwarzanie danych osobowych przez organy kontroli skarbowej Ochrona danych osobowych a zasada legalności Ochrona danych osobowych a zasada celowości zbierania danych osobowych Ochrona danych osobowych a zasada poprawności zbierania danych osobowych Ochrona danych osobowych a zasada adekwatności przetwarzania danych osobowych Ochrona danych osobowych a zasada ograniczenia czasowego Ochrona danych osobowych w postępowaniu kontrolnym M. Tryby nadzwyczajne Ogólna zasada co do trybów nadzwyczajnych Generalna właściwość organów kontroli skarbowej w sprawach tzw. trybów nadzwyczajnych Ogólne zasady prowadzenia postępowań w trybach nadzwyczajnych Praktyczne problemy związane z wejściem w życie przepisów o zmianie właściwości organów kontroli skarbowej w trybach nadzwyczajnych Rozdział 5 Prawa i obowiązki stron w kontroli skarbowej Prawa kontrolowanych Prawo do czynnego udziału w kontroli skarbowej Realizacja prawa do informowania w trakcie kontroli skarbowej Wyłączenie pracownika organu Zasada pisemności Prawa kontrolowanego w zakresie reprezentacji Prawo do korekty Prawo do identyfikacji kontrolujących Prawo do uprzedzenia o postępowaniu kontrolnym Dodatkowe uprawnienia kontrolowanych przedsiębiorców

16 435. Prawo do wniesienia sprzeciwu Sposób liczenia terminów na rozpatrzenie sprzeciwu Skutki wniesienia sprzeciwu Obowiązki przedsiębiorców związane z realizacją uprawnień kontrolujących Uprawnienia organów kontroli skarbowej w kontroli podatkowej Sankcje stosowane przez organy kontroli skarbowej Przesłanki zastosowania kary porządkowej Rodzaje uprawnień przyznanych organom kontroli skarbowej Prawo wstępu do lokalu i na grunt kontrolowanego Prawo wstępu na teren oraz do lokalu w celu jego oględzin Prawo do legitymowania Prawo do odpowiednich warunków pracy Żądanie okazania majątku podlegającego kontroli Prawo do udostępnienia dokumentacji księgowej Prawo do zbierania materiałów Prawo do zabezpieczania zebranych dowodów Żądanie złożenia oświadczenia majątkowego Żądanie tłumaczenia Uprawnienia organu w postępowaniu dowodowym Prawo do pomocy Obowiązki organów skarbowych związane z realizacją uprawnień kontrolowanych Prowadzenie postępowania w sposób budzący zaufanie Obowiązek udzielania informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego Rozdział 6 Kara pieniężna Specyfika kary pieniężnej Przesłanki nałożenia kary pieniężnej Postępowanie odwoławcze w sprawie kary pieniężnej Wymierzenie i egzekucja kary pieniężnej Egzekucja administracyjna obowiązków niepieniężnych Rozdział 7 Tajemnica skarbowa Zakres stosowania tajemnicy skarbowej Zmiany w ustawie o kontroli skarbowej zwalniające z tajemnicy skarbowej Zgoda organu kontroli skarbowej na ujawnienie tajemnicy skarbowej Zobowiązani do przestrzegania tajemnicy skarbowej Dostęp do dokumentów i informacji objętych tajemnicą skarbową Klauzula Tajemnica skarbowa Czy istnieje konieczność zwalniania pracowników kontroli skarbowej z tajemnicy skarbowej?

17 470. Przekazywanie dokumentów objętych tajemnicą skarbową Tajemnica skarbowa w aspekcie ograniczenia prawa wglądu do akt sprawy i ochrony interesu publicznego osób trzecich Udostępnianie indywidualnych danych o podatnikach Rozdział 8 Pełnomocnictwo i inne formy reprezentacji strony w kontroli skarbowej Pełnomocnik w postępowaniu kontrolnym Pełnomocnictwo dorozumiane Skuteczność pełnomocnictwa Stosowanie przepisów prawa cywilnego do pełnomocnictw w kontroli skarbowej Urzędowe poświadczenie pełnomocnictwa Uwierzytelnianie pełnomocnictw Dołączanie pełnomocnictwa do akt sprawy Zakaz domniemania złożenia pełnomocnictwa Organ nie ma obowiązku poszukiwania pełnomocnictwa Naruszenie przepisów art. 137 o.p Utrata mocy pełnomocnictwa Cofnięcie umocowania Reprezentacja strony w kontroli podatkowej Ustanowienie osoby upoważnionej do reprezentowania podatnika Wszczęcie kontroli wobec podatnika lub reprezentanta Pozycja prawna reprezentanta Zakres reprezentacji w kontroli podatkowej Status reprezentanta w orzecznictwie sądów administracyjnych Przedstawiciel ustawowy strony w postępowaniu kontrolnym Postępowanie kontrolne wobec małoletniego Kurator dla osoby niezdolnej do czynności prawnej Kurator dla osoby nieobecnej Reprezentacja osoby prawnej w postępowaniu kontrolnym Substytut w postępowaniu kontrolnym Ustanowienie substytuta Zastępowanie pełnomocnika przez aplikanta Zakres substytucji w kontroli skarbowej Doręczanie pism po ustanowieniu substytuta Reprezentant przedsiębiorcy w kontroli podatkowej Wszczęcie kontroli wobec reprezentanta przedsiębiorcy Zakres stosowania do reprezentanta przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i ordynacji podatkowej Podmioty umocowane do występowania w imieniu przedsiębiorcy Ustanowienie pełnomocnika w kontroli podatkowej przedsiębiorcy Problem tzw. fałszywego pełnomocnika Wymogi formalne pełnomocnictwa w kontroli skarbowej przedsiębiorcy Wszczęcie postępowania kontrolnego wobec pełnomocnika

18 509. Pominięcie strony przy wszczęciu postępowania kontrolnego Pełnomocnictwo znane organowi z urzędu Zakres pełnomocnictwa przed organem kontroli skarbowej Pełnomocnictwo w sprawie o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności Jedno pełnomocnictwo do kilku spraw Rozdział 9 Inspektorzy i pracownicy kontroli skarbowej Prowadzenie czynności kontrolnych w toku postępowania Wylegitymowanie ekipy kontrolnej Kierowanie ekipą kontrolną Udział w ekipie kontrolnej przedstawicieli Unii Europejskiej Czynności zastrzeżone dla inspektora Podstawy wyłączenia inspektora oraz pracownika kontroli skarbowej Procedura wyłączenia pracownika kontroli skarbowej od udziału w sprawie Ochrona prawna inspektorów i pracowników organów w toku kontroli Powołanie pracownika na inspektora kontroli skarbowej Egzamin na inspektora Stosunek pracy z powołania Powołanie na inspektora Przesłanki odwołania inspektora Nowe warunki pracy i płacy Podjęcie zatrudnienia poza urzędem kontroli skarbowej Przyjęcie obywatelstwa innego kraju Rezygnacja z zajmowanego stanowiska Zdolność do wykonywania obowiązków inspektora Przesłanki fakultatywnego odwołania inspektora Osiągnięcie wieku 65 lat jako przesłanka odwołania Nieobecność w pracy przyczyną odwołania Rozwiązanie umowy o pracę z winy pracownika Naruszenie podstawowych obowiązków członka korpusu służby cywilnej Popełnienie przestępstwa przez inspektora Specyfika stosunku pracy inspektora Sposoby rozwiązania stosunku pracy z inspektorem kontroli skarbowej Negatywa ocena kwalifikacyjna Utrata nieposzlakowanej opinii Stosowanie innych ustaw przy rozwiązaniu stosunku pracy z inspektorem Wygaśnięcie stosunku pracy inspektora Podmiot uprawniony do rozwiązania stosunku pracy z inspektorem Ponowne powołanie inspektora Przeniesienie inspektora w razie likwidacji urzędu kontroli skarbowej Zasady wynagradzania pracowników kontroli skarbowej Zasady przyznawania dodatku skarbowego Delegowanie inspektorów kontroli skarbowej

19 550. Zasady określania warunków płacy w okresie delegowania Inspektor kontroli skarbowej jako finansowy organ postępowania przygotowawczego Właściwość inspektora kontroli skarbowej jako organu postępowania przygotowawczego Uprawnienia inspektora kontroli skarbowej w sprawach karnych skarbowych Inspektor w postępowaniu mandatowym Rodzaje mandatów karnych nakładanych przez inspektorów Prawomocność mandatu i jego uchylenie Przedawnienie obowiązku zapłaty nałożonego mandatu Ujawnianie przestępstw w trybie procedury karnej Rozdział 10 Policja skarbowa Cel powołania policji skarbowej Zakres uprawnień pracowników komórek realizacyjnych Struktura organizacyjna Broń i umundurowanie Działanie na podstawie kodeksu postępowania karnego Zatrzymywanie osób Działanie w niezbędnym zakresie Struktura wewnętrzna policji skarbowej Dokumentacja działań policji skarbowej Tryb działania i uprawnienia policji skarbowej Legitymowanie osób Zatrzymywanie osób Przeszukanie mieszkania Dokumentowanie przeszukania Zatrzymywanie pojazdów oraz bagażu i ładunku Procedura zatrzymania pojazdu Dokumentowanie zatrzymania pojazdu Oznakowanie pojazdów służbowych Zatrzymywanie innych środków transportu Kontrola paliwa Zdejmowanie i nakładanie zamknięć celnych Współpraca z policją Zwalczanie przemytu alkoholu Zwalczanie nielegalnego obrotu paliwami płynnymi Zatrzymanie kierowcy przewożącego nielegalne paliwo Ujawnianie przestępstw naruszających ochronę własności intelektualnej Kontrola źródeł pochodzenia majątku Ujawnienie i zwalczanie przestępstw akcyzowych po nowelizacji ustawy o kontroli skarbowej Zwalczanie przestępstw akcyzowych w trybie karnym skarbowym Respektowanie praw i wolności obywatelskich w trakcie realizacji specjalnych uprawnień policji skarbowej

20 589. Gwarancje respektowania praw obywatelskich przy zatrzymaniu osoby Tryb zatrzymania osoby Badania lekarskie osoby zatrzymanej Pierwsza pomoc osobie zatrzymanej Gwarancje ochrony praw konstytucyjnych w trakcie przeszukania Sądowa i prokuratorska kontrola działania policji skarbowej Zatwierdzenie przeszukania Wniesienie zażalenia na czynności dokonane przez pracowników kontroli skarbowej Dokumentowanie czynności dokonywanych w ramach uprawnień specjalnych Środki przymusu a konstytucyjne gwarancje ochrony praw człowieka i obywatela Zasady ogólne stosowania środków przymusu bezpośredniego Ograniczenie podmiotowe i przedmiotowe w stosowaniu środków przymusu Rodzaje środków przymusu bezpośredniego stosowane przez policję skarbową Osobowe uprawnienie do stosowania środków przymusu Stosowanie pałek służbowych przez policję skarbową Użycie broni palnej Blokowanie pojazdów Generalne przesłanki użycia środków przymusu bezpośredniego w praktyce działania policji skarbowej Tryb użycia środków przymusu bezpośredniego Bezpośrednie przesłanki zastosowania środków przymusu Następstwa użycia środków przymusu Rozdział 11 Wywiad skarbowy Zakres działania wywiadu skarbowego Współpraca wywiadu skarbowego z innymi instytucjami Współpraca wywiadu skarbowego z Policją Współpraca wywiadu skarbowego z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych Czynności operacyjno-rozpoznawcze Obserwowanie i rejestrowanie obrazu oraz dźwięku Na czym polega przesyłka niejawnie nadzorowana i jak się ją dokumentuje? Wykorzystanie przesyłki niejawnie nadzorowanej Pomoc przy wykonywaniu czynności operacyjno -rozpoznawczych Kontrola operacyjna Przesłanki uprawniające do zarządzenia kontroli operacyjnej Organy zarządzające kontrolę operacyjną Zakres czasowy trwania kontroli operacyjnej Dokumentowanie kontroli operacyjnej Dostęp do danych telekomunikacyjnych podatników a definicja tajemnicy telekomunikacyjnej Uprawnienia pracowników wywiadu skarbowego do pozyskiwania danych telekomunikacyjnych

21 626. Procedura pozyskiwania danych telekomunikacyjnych Wykorzystanie materiałów pozyskanych przez pracowników wywiadu skarbowego Wykorzystanie informacji pozyskanych przez pracowników wywiadu skarbowego Niewykorzystane materiały operacyjne Stanowisko sądów powszechnych w sprawie wykorzystywania dowodów pozyskanych przez instytucje wywiadowcze

22 Wykaz skrótów WYKAZ SKRÓTÓW 1. Źródła prawa k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) k.k.s. ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) k.p.a. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.) k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. k.p.w. k.r.o. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 z późn. zm.) ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 788) k.s.h. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz z późn. zm.) k.w. ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) o.p. p.p.s.a. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270) pr. adw. ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz z późn. zm.) pr. bank. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.) r.p.o.o.p. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 września 2002 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób prawnych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania 23

23 24 Wykaz skrótów osób prawnych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych (Dz. U. Nr 160, poz. 1268) r.ś.p.b. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez inspektorów i pracowników kontroli skarbowej (Dz. U. Nr 244, poz. 1624) r.w.s.t. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 8 lipca 2011 r. w sprawie warunków, sposobu i szczegółowego trybu wykonywania niektórych czynności przez inspektorów i pracowników kontroli skarbowej, sposobu i trybu współpracy z Policją w zakresie wykonywanych czynności oraz wzorów dokumentów stosowanych w sprawach zatrzymania osoby i kontroli rodzaju paliwa używanego do napędu pojazdu mechanicznego (Dz. U. Nr 152, poz. 899) u.d.i.p. ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz z późn. zm.) u.f.p. ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz z późn. zm.) u.j.p. ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 224 z późn. zm.) u.k.r.s. ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz z późn. zm.) u.k.s. ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214 z późn. zm.) u.o.d.o. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) u.o.i.n. ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228) u.o.p.d.g. ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz z późn. zm.) u.p.d.o.f. ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) u.p.d.o.p. ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) u.p.e.a. ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz z późn. zm.) u.p.s.d. ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) u.p.t. ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz z późn. zm.) u.r.p. ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z późn. zm.) u.s.c. ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz z późn. zm.) u.s.d.g. ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz z późn. zm.)

24 Wykaz skrótów u.s.g. u.s.p. ustawa o CBA ustawa o VAT u.s.w. u.u.i.s. z.u.k.s. ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 621) ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie wojewódzkim (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 127, poz. 858) 2. Nazwy instytucji ABW CBA CBŚ CEIDG GIIF GIKS IC IS KRS NIK NSA SA SKO SN TK TS TSUE UKS US WSA Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Biuro Antykorupcyjne Centralne Biuro Śledcze Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej Generalny Inspektor Informacji Finansowej Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej izba celna izba skarbowa Krajowy Rejestr Sądowy Najwyższa Izba Kontroli Naczelny Sąd Administracyjny sąd apelacyjny samorządowe kolegium odwoławcze Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny Trybunał Stanu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej urząd kontroli skarbowej urząd skarbowy wojewódzki sąd administracyjny 3. Dzienniki urzędowe Dz. U. Dz. Urz. MF M.P. Dziennik Ustaw Dziennik Urzędowy Ministerstwa Finansów Monitor Polski 25

25 Wykaz skrótów 4. Czasopisma i zbiory orzecznictwa Biul. Skarb. Biuletyn Skarbowy Ministerstwa Finansów CBOSA Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, dostępna pod adresem: FK Finanse Komunalne LEX system informacji prawnej LEX Lex Polonica system informacji prawnej Lex Polonica M. Pod. Monitor Podatkowy M. Praw. Monitor Prawniczy ONSA WSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych PiP Państwo i Prawo POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PP Prawo i Podatki PPH Przegląd Prawa Handlowego Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo Prz. Pod. Przegląd Podatkowy PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego ZNSA Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 26

26 Zakres podmiotowy kontroli skarbowej Rozdział 1 ZAKRES PODMIOTOWY KONTROLI SKARBOWEJ 1. Kategorie podatników podlegających kontroli skarbowej Organy kontroli skarbowej uprawnione są do wszczęcia postępowań kontrolnych głównie wobec wszystkich zobowiązanych do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa lub państwowych funduszy celowych oraz płatników i inkasentów tych podatków i należności. Do najliczniejszej grupy zobowiązanych należą podatnicy, do których zgodnie z art. 7 o.p. można zaliczyć: a) osoby fizyczne; b) osoby prawne; c) jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, podlegające na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu; d) inne podmioty ustanawiane przez ustawy podatkowe, o których mowa w art. 7 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.). Podatnicy to zdecydowanie najobszerniejsza grupa podmiotów będąca przedmiotem zainteresowania organów kontroli skarbowej. W jednym z wyroków WSA w Warszawie (wyrok WSA w Warszawie z dnia 23 września 2008 r., III SA/Wa 848/08, LEX nr ), sąd słusznie zauważa, iż o tym, czy dana osoba jest podatnikiem, decyduje prawo podatkowe materialne. Na podatniku ciąży nieskonkretyzowana powinność świadczenia pieniężnego w związku z istnieniem zdarzeń określonych w ustawach podatkowych. Bycie podatnikiem ma więc charakter obiektywny. To hipoteza normy prawnej kreuje obowiązek podatkowy. Pierwszą kategorią podatników są osoby fizyczne, o których mowa w art. 8 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), a przez którą należy rozumieć osobę posiadającą zdolność prawną, którą każdy nabywa z chwilą urodzenia, natomiast traci ją z chwilą śmierci. Oznacza to, że podatnikiem może być każda osoba niezależnie od tego, czy jest pełnoletnia (art. 10 k.c.), czy też nie (art. 12 k.c.). W przypadku osób niepełnoletnich i ubezwłasnowolnionych stosuje się przepisy o przedstawicielstwie ustawowym lub urzędowym (kurator). Zgodnie z art. 426 k.c. małoletni, który nie ukończył lat 13, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę. W art. 427 k.c. ustawodawca wprowadził konstrukcję odpowiedzialności za cudze czyny, czyli odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez inną osobę, opartą na winie osób zobowiązanych do nadzoru nad osobami powierzonymi ich pieczy. Oznacza to, że zobowiązany odpowiada za własne zachowanie i jednocześnie za zachowanie bezpośredniego sprawcy szkody. 27